Bài tiểu luận chính sách tỷ giá hối đoái của trung quốc trong khủng hoảng tài chính và suy thoái toàn cầu bài học đối với việt nam

Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

BÀI TẬP NHÓM 6
MÔN: KINH TẾ QUỐC TẾ
Đề tài: Chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc
trong khủng hoảng tài chính và suy thoái toàn
cầu. Bài học đối với Việt Nam.
GVHD: PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng
Nhóm 6: 1. Trịnh Thị Lan Hương
2. Mai Lan Hương
3. Phan Thu Huyền
4. Phạm Duy Khánh
Lớp : CH 18G

1


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hóa nền kinh tế và hội nhập ngày càng sâu rộng như hiện
nay, sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế ngày càng lớn. Một trong những liên
hệ mật thiết về kinh tế giữa các nước chính là tỷ giá hối đoái. Tỷ giá hối đoái là một
phạm trù kinh tế tổng hợp, là một công cụ có hiệu lực, có hiệu quả trong việc tác
động đến quan hệ kinh tế đối ngoại của mỗi quốc gia, đồng thời là yếu tố cực kỳ quan
trọng đối với chính sách tiền tệ quốc gia. Đặc biệt trong nền kinh tế mở, việc xác định

một chính sách tỷ giá phù hợp đối với từng giai đoạn phát triển của một quốc gia có
tác động rất lớn đến xuất nhập khẩu hàng hóa, xuất nhập khẩu tư bản và đến giá hàng
hóa trong nước… Đợt khủng hoảng tài chính và suy thoái toàn cầu giai đoạn vừa qua
đã tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế toàn thế giới. Thế nhưng, cũng chính trong thời
gian này, nền kinh tế Trung Quốc nổi lên như một điểm sáng của nền kinh tế thế giới,
hứa hẹn một “sức bật” lớn. Để có được thành công đó, một trong những chính sách
hiệu quả đã được Trung Quốc áp dụng chính là chính sách tỷ giá hối đoái phù hợp.
Những chính sách tỷ giá đó được đánh giá là có hiệu quả cao và có tầm ảnh hưởng
trên toàn thế giới.
Là nước láng giềng của Trung Quốc với khá nhiều điểm tương đồng về kinh tế, việc
nghiên cứu một cách nghiêm túc và sâu sắc các chính sách tỷ giá của Trung Quốc
trong thời kỳ khủng hoảng là rất cần thiết để Việt Nam tìm ra chính sách tỷ giá phù
hợp nhất đối với nền kinh tế.
Cũng chính vì vậy, nhóm chúng tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “ Chính sách tỷ giá
hối đoái của Trung Quốc trong thời kỳ khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế
toàn cầu. Bài học đối với Việt Nam”.

2


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

2. Mục đích nghiên cứu
Không nằm ngoài mục đích tìm ra một chính sách tỷ giá thích hợp nhất đối với Việt
Nam trong thời kỳ khủng hoảng và hậu khủng hoảng, trong quá trình nghiên cứu đề
tài, nhóm chúng tôi luôn hướng đến mục tiêu tìm ra những kinh nghiệm làm nên
thành công của chính sách tỷ giá của Trung Quốc cũng như những hạn chế của các
chính sách này để vận dụng vào Việt Nam một cách có hiệu quả nhất.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các chính sách tỷ giá mà Trung Quốc đã sử dụng
trong thời kỳ khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, cụ thể hơn là từ
năm 2007 cho đến nay.
Bài viết sử dụng các phương pháp duy vật biện chứng, thống kê mô tả, phân tích quy
nạp, so sánh chéo… để phân tích và nghiên cứu các hiện tượng kinh tế.
4. Kết cấu đề tài

Ngoài các phần phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, đề tài được nghiên cứu theo
ba nội dung chính:
-

Chương I: Một số khái niệm về tỷ giá hối đoái và nhận định chung về tình
hình khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế

-

Chương II: Các chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc trong khủng
hoảng

-

Chương III: Bài học đối với Việt Nam

Dưới sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS. Nguyễn Thường Lạng, nhóm tôi đã cố
gắng để hoàn thành bài viết. Tuy nhiên, do sự hạn chế về thời gian, thông tin, trình
độ lý luận nên trong quá trình viết không tránh khỏi những sai sót nhất định.
Chúng tôi mong nhận được sự chỉ bảo hướng dẫn của các thầy cô, bạn bè để hoàn
thiện hơn trong việc học tập và nghiên cứu của mình.

3


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ NHẬN ĐỊNH
CHUNG VỀ KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH VÀ SUY GIẢM KINH TẾ
1.1. Một số khái niệm về tỷ giá hối đoái
1.1. 1. Tỷ giá hối đoái
Tỉ giá hối đoái (thường được gọi tắt là tỷ giá) là sự so sánh về mặt giá cả giữa
hai đồng tiền của hai nước khác nhau. Cũng có thể gọi tỷ giá hối đoái là giá của
một đồng tiền này tính bằng giá của một đồng tiền khác.
Thông thường tỷ giá hối đoái được biểu diễn thông qua tỷ lệ bao nhiêu đơn vị
đồng tiền nước này (nhiều hơn một đơn vị) bằng một đơn vị đồng tiền của nước
kia. Ví dụ: tỷ giá hối đoái giữa Đồng Việt Nam và Dollar Mỹ là 16045 VND/USD
hay giữa Yen Nhật và Dollar Mỹ là 116,729 JPY/USD hay giữa Dollar Mỹ và
Euro là 1,28262 USD/Euro.
Đồng tiền để ở số lượng một đơn vị trong các tỷ lệ như những ví dụ trên gọi là
đồng tiền định danh hay đồng tiền cơ sở. Vì thế, khi cần thể hiện một cách nghiêm
ngặt và chính xác, người ta thường nói: "Tỷ giá hối đoái giữa Đồng Việt Nam và
Dollar Mỹ trên thị trường ngoại hối định danh bằng Dollar Mỹ là 16015 Đồng
bằng 1 Dollar" hoặc "Tỷ giá hối đoái giữa Đồng Việt Nam và Dollar Mỹ trên thị
trường ngoại hối định danh bằng Đồng Việt Nam là 0,0000624 Dollar bằng 1
Đồng".
1.1.2. Các loại tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái chính thức và Tỷ giá hối đoái song song
Tỷ giá hối đoái có thể được quy định bởi thị trường trong chế độ tỷ giá hối đoái
thả nổi, và được gọi là tỷ giá thị trường. Tỷ giá hối đoái cũng có thể được quy định

bởi các cơ quan hữu trách trong chế độ tỷ giá hối đoái cố định. Ở nhiều nước, cả
thị trường lẫn cơ quan hữu trách cùng tham gia quy định tỷ giá hối đoái. Tỷ giá hối
đoái khi đổi tại ngân hàng thương mại và quầy giao dịch ngoại hối phục vụ khách
hàng lẻ thường chênh lệch so với tỷ giá công bố có thể vì một trong hai lý do sau:
(1) đã được tính gộp cả phí dịch vụ; (2) có hai tỷ giá đồng thời, một tỷ giá hối đoái
chính thức (có thể do cơ quan hữu trách qui định, hoặc do cả thị trường lẫn cơ
4


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

quan hữu trách quy định) và một tỷ giá không chính thức (còn gọi là tỷ giá hối
đoái song song hay tỷ giá chợ đen) do thị trường quyết định.
Ở Việt Nam, ngay cả tỷ giá hối đoái chính thức cũng có vài loại: tỷ giá bình quân
liên ngân hàng, tỷ giá tính thuế xuất nhập khẩu, tỷ giá giao dịch của ngân hàng
thương mại, và tỷ giá hạch toán. Tỷ giá mua vào và bán ra ngoại tệ niêm yết tại
một số ngân hàng để phục vụ khách đổi tiền là tỷ giá giao dịch của ngân hàng
thương mại có tính thêm phí dịch vụ. Còn tỷ giá đổi tiền tại các cửa hàng kinh
doanh vàng bạc ngoại tệ của tư nhân hay khi đổi tiền trong nhân dân chính là tỷ
giá hối đoái song song.
Tỷ giá hối đoái danh nghĩa và Tỷ giá hối đoái thực tế


Tỷ giá hối đoái danh nghĩa : là mức giá thị trường của một đồng tiền này
tính bằng đồng tiền khác vào một thời điểm nhất định. Tỷ giá hối đoái danh
nghĩa không xét đến tương quan giá cả, tương quan lạm phát và các nhân tố
khác giữa hai nước.



Tỷ giá hối đoái thực tế :là tỷ giá phản ánh sức mua tương quan của hai đồng
tiền,phản ánh trong tỷ giá. Tỷ giá hối đoái thực tế có xét đến tương quan giá
cả, tương quan tỷ lệ lạm phát giữa hai nước.

Quan hệ giữa hai loại tỷ giá này được thể hiện qua cách tính sau:
Tỷ giá hối đoái thực tế = Tỷ giá hối đoái danh nghĩa x Giá nước ngoài / Giá nội
địa = Tỷ giá hối đoái danh nghĩa x Tỷ lệ lạm phát nước ngoài / Tỷ lệ lạm phát
trong nước.
Tỷ giá hối đoái song phương và Tỷ giá hối đoái hiệu lực


Tỷ giá hối đoái giữa hai đồng tiền được gọi là tỷ giá hối đoái song phương.



Tỷ giá hối đoái hiệu lực là tỷ lệ trao đổi giữa một đồng tiền X với nhiều
đồng tiền khác cùng lúc (thông thường là đồng tiền của các bạn hàng
thương mại lớn).

Tỷ giá này được tính dựa trên giá trị bình quân gia quyền của các tỷ giá song
phương giữa đồng tiền X với từng đồng tiền kia. Tỷ giá hối đoái hiệu lực cũng có
loại danh nghĩa và loại thực tế.
5


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

1.1.3. Các chế độ tỷ giá hối đoái
 Tỷ giá cố định
Tỷ giá hối đoái cố định, đôi khi còn được gọi là tỷ giá hối đoái neo, là một
kiểu chế độ tỷ giá hối đoái trong đó giá trị của một đồng tiền được gắn với giá trị
của một đồng tiền khác hay với một rổ các đồng tiền khác, hay với một thước đo
giá trị khác, như vàng chẳng hạn. Khi giá trị tham khảo tăng hoặc giảm, thì giá trị
của đồng tiền neo vào cũng tăng hoặc giảm. Đồng tiền sử dụng chế độ tỷ giá hối
đoái cố định gọi là đồng tiền cố định. Tỷ giá hối đoái cố định là một lựa chọn chế
độ tỷ giá ngược hoàn toàn với tỷ giá hối đoái thả nổi.
Mặc dù việc thực hiện chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi sẽ hạn chế khả năng của
chính phủ trong vận hành một chính sách tiền tệ nội địa độc lập nhằm duy trì ổn
định kinh tế trong nước, song trong thực tế, nhiều chính phủ vẫn thích chế độ tỷ
giá hối đoái cố định bởi nó tạo ra sự ổn định. Trong lịch sử, từ sau Chiến tranh
Thế giới thứ hai đã từng tồn tại hệ thống Bretton Woods cho phép Tây Âu và Nhật
Bản có được tỷ giá cố định so với dollar Mỹ cho đến tận năm 1970. Gần đây,
Trung Quốc, Hong Kong và Malaysia đã rất thành công trong việc duy trì tỷ giá
hối đoái cố định để giữ ổn định kinh tế trong nước. Đồng euro hiện nay cũng có
thể được xem là một chế độ tỷ giá hối đoái cố định giữa các quốc gia châu Âu
tham gia.
Nhiều quan điểm cho rằng tỷ giá hối đoái cố định quá cứng nhắc nên che mất
những thông tin cần thiết cho thị trường hoạt động đúng hướng. Đó là vì đồng tiền
không còn thể hiện giá trị thị trường thực của chúng. Sự che đậy thông tin nào tạo
ra tính không chắc chắn, kích thích các kẻ đầu cơ "tấn công" các đồng tiền cố định
và nhiều nước sẽ mất sạch cả dự trữ ngoại hối khi cố gắng bảo vệ đồng tiền của
mình chứ không chịu để nó mất giá. Thái Lan trong cuộc khủng hoảng tài chính
châu Á là một trường hợp như vậy.
 Chế độ tỷ giá thả nổi hay còn gọi là chế độ tỷ giá linh hoạt là một chế độ
trong đó giá trị của một đồng tiền được phép dao động trên thị trường ngoại hối.
Đồng tiền sử dụng chế độ tỷ giá thả nổi được gọi là một đồng tiền thả nổi.

6


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Nói chung, các nhà kinh tế đều cho rằng, trong phần lớn trường hợp, chế độ tỷ
giá thả nổi tốt hơn chế độ tỷ giá cố định bởi vì tỷ giá thả nổi nhạy với thị trường
ngoại hối. Điều này cho phép làm dịu tác động của các cú sốc và chu kỳ kinh
doanh nước ngoài. Thêm vào đó, nó không bóp méo các hoạt động kinh tế.
 Thả nổi có điều tiết là một chế độ tỷ giá hối đoái nằm giữa hai chế độ thả
nổi và cố định. Mặc dù lý thuyết nói chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi tốt hơn, nhưng
trong thực tế không có một đồng tiền nào được thả nổi hoàn toàn, vì nó quá bất ổn
định. Tuy chế độ tỷ giá hối đoái cố định tạo ra sự ổn định, song việc thực hiện các
biện pháp chính sách nhằm giữ cho tỷ giá hối đoái cố định tương đối khó khăn và
tốn kém, và trên hết là chế độ này làm cho chính sách tiền tệ trở nên vô hiệu lực.
Chính vì thế, chỉ một số ít đồng tiền trên thế giới sử dụng chế độ tỷ giá hối đoái cố
định. Hầu hết các đồng tiền trên thế giới sử dụng chế độ tỷ giá thả nổi, nhưng
chính phủ sẽ can thiệp để tỷ giá không hoàn toàn phản ứng theo thị trường.
1.1.4. Vai trò của tỉ giá
Tỉ giá hối đoái có tác động đến tất cả các hoạt động kinh tế vĩ mô, các cân đối
vĩ mô. Đồng tiền ổn định và tỷ giá hối đoái có vai trò quan trọng trong chính sách
tiền tệ, nó là mục tiêu của chính sách tiền tệ mà mọi quốc gia đều hướng tới. Đồng
tiền ổn định và tỷ giá hối đoái hợp lý sẽ tạo điều kiện cho việc duy trì, mở rộng và
phát triển các mối quan hệ kinh tế trong nước và quốc tê, giúp cho nền kinh tế
trong nước có điều kiện hội nhập khu vực và thế giới ngày càng mạnh mẽ hơn.
Trong thương mại quốc tế, tỷ giá hối đoái đóng vai trò chính. Nó cho phép so
sánh giá cả của các hàng hóa và dịch vụ sản xuất trên các nước khác nhau. Giá
hàng xuất khẩu của một nước sẽ được tính theo giá của nước nhập khẩu nếu biết tỷ

giá hối đoái giữa đồng tiền của hai nước. “Khi đồng tiền của một nước mất giá,
người nước ngoài nhận ra rằng, giá hàng xuất khẩu của nước này rẻ đi, và người
dân trong nước nhận thấy hàng nhập từ nước ngoài đắt lên. Sự lên giá có hiệu quả
ngược lại: người nước ngoài sẽ phải trả nhiều hơn cho sản phẩm của nước này, và
người dân trong nước phải trả ít hơn cho hàng hóa của nước ngoài”. Chính vì điều

7


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

này mà tỷ giá hối đoái được sử dụng để điều tiết chính sách khuyến khích xuất
khẩu hay nhập khẩu hàng hóa của một nước.
1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái
Tỷ giá hối đoái chịu tác động của nhiều nhân tố, trong đó hai nhân tố quan
trọng nhất là sức mua của đồng tiền và tương quan cung cầu ngoại tệ. Khi lạm
phát tăng, sức mua đồng nội tệ giảm so với ngoại tệ, làm cho tỷ giá hối đoái của
đồng ngoại tệ so với nội tệ tăng (hay tỷ giá đồng nội tệ so với ngoại tệ giảm) và
ngược lại.
-

Nếu giá đồng nội tệ giảm, đồng nghĩa với tỷ giá hối đoái cao sẽ kích thích
các hoạt động xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, góp phần tăng thu ngoại tệ,
cải thiện cán cân thanh toán. Kích thích tăng trưởng và việc làm, nhưng
đồng thời cũng tạo nên áp lực làm gia tăng lạm phát. Tỷ giá hối đoái cao sẽ
khuyến khích nhập khẩu vốn, kiều hối, hạn chế các hoạt động chuyển ngoại
tệ ra nước ngoài, kết quả là làm cho sức mua của đồng nội tệ tăng lên. Tuy
nhiên nó sẽ làm giảm cạnh tranh hàng hóa và dịch vụ, làm thâm hụt cán cân

vãng lai; cũng có thể dẫn đến hậu quả giảm tăng trưởng.

-

Đồng nội tệ lên giá có thể làm giảm lạm phát. BOP thặng dư, tăng dự trữ.
Tuy nhiên khi đồng bản địa yếu, sẽ phải đối mặt với nguy cơ nợ nước ngoài
tăng do tỉ giá giữa đồng bản tệ so với đồng ngoại tệ tăng. Giá trị tài sản
quốc gia giảm, nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn…

Ngoài ra, tỷ giá hối đoái còn chịu ảnh hưởng của một số nhân tố khác như:


Mức chênh lệch lạm phát giữa các quốc gia.



Mức độ tăng hay giảm thu nhập quốc dân giữa các nước



Mức chênh lệch lãi suất giữa các nước.



Những dự đoán về tỷ giá hối đoái.



Tình trạng cán cân thanh toán quốc tế.



Sự can thiệp của chính phủ.
o

Can thiệp vào thương mại quốc tế.

o

Can thiệp vào đầu tư quốc tế.
8


Nhóm 6 – CH18G
o


1.2.

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Can thiệp trực tiếp vào thị trường ngoại hối.

Các nhân tố khác như: khủng hoảng kinh tế, xã hội, đình công,thiên tai...
Nhận định chung về tình hình khủng hoảng tài chính, suy giảm kinh
tế toàn cầu

Khủng hoảng tài chính 2007-2010 là một cuộc khủng hoảng bao gồm sự đổ
vỡ của hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng đói tín dụng, tình trạng sụt giá
chứng khoán và mất giá tiền tệ với quy mô lớn xảy ra ở nhiều nước trên thế giới,

mà nguồn gốc của cuộc khủng hoảng này bắt nguồn từ khủng hoảng tài chính ở Hoa
Kỳ.
Sau những năm tăng trưởng cao, kinh tế thế giới năm 2008 và 2009 bước
vào suy thoái với sự đổ vỡ của nhiều nền kinh tế lớn. Khởi nguồn là những bất ổn
tài chính và nhà đất của Hoa Kỳ, từ tháng 9/2008 đã chứng kiến hàng loạt các
công ty lớn của nền kinh tế lớn nhất thế giới đang trên bờ vực phá sản. Khủng
hoảng kinh tế đã lan rộng trong năm 2008 và các nước đều phải chống chọi lại với
cơn bão suy thoái kinh tế. Sự thất thường của giá cả, lạm phát và thất nghiệp diễn
ra trên phạm vi toàn cầu. Cùng với Hoa Kỳ, các nền kinh tế lớn khác như Nhật
Bản, một số nước thuộc EU,… cũng phải tuyên bố phá sản. Các nước đang phát
triển cũng lâm vào tình trạng suy giảm kinh tế và đặc biệt là xuất nhập khẩu gặp
nhiều khó khăn do thị trường xuất khẩu chính của các nước này là các nước phát
triển. Tín hiệu phục hồi kinh tế thế giới xuất hiện từ cuối quý I và đến hết năm
2009, một số nền kinh tế đã thoát khỏi suy thoái với những nỗ lực không ngừng
của Chính phủ các nước. Kinh tế thế giới năm 2009 ước tính tăng trưởng 1,1%
(theo IMF) có đóng góp hàng đầu của khu vực châu Á mà điển hình là Trung
Quốc. Mặc dù kinh tế ít biến động thất thường hơn so với năm 2008 nhưng những
nền kinh tế hiện nay vẫn luôn tiềm ẩn những rủi ro. Thị trường tài chính thế giới
tiếp tục gặp khó khăn, đầu tư và ngoại thương toàn cầu sụt giảm, giá hàng hoá
tăng chậm, đẩy suy thoái kinh tế rơi vào đáy trong những tháng đầu năm 2009.

9


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Các khu vực Châu Âu và Châu Mỹ nhìn chung thoát khỏi suy thoái và có xu
hướng phục hồi vào cuối năm nhưng tính chung cả năm 2009 kinh tế vẫn tăng

trưởng âm như Hoa Kỳ, Nhật Bản, một số nước trong khối EU…
Trong điều kiện các nền kinh tế các nước có tốc độ tăng trưởng âm, tính
đến hết năm 2009, chỉ có 12 nước có tốc độ tăng trưởng dương trong đó Trung
Quốc có tốc độ tăng trưởng 8,7% và Việt Nam đạt 5,32%.
Cuộc khủng hoảng tài chính và suy giảm kinh tế toàn cầu có những ảnh
hưởng lớn đến nền kinh tế Trung Quốc và đòi hỏi Chính phủ nước này có những
phản ứng nhất định. Trong khi các nước phải chật vật để thoát khỏi “cơn bão
khủng hoảng” thì Trung Quốc lại xem đó như một cơ hội để tranh thủ các lợi thế
thương mại để tạo đà tăng trưởng cho đất nước. Chính sách tỷ giá hối đoái của
Trung Quốc trong thời kỳ này đã có những thành công nhất định và khẳng định
được sự phát triển mang tính đột phá trong việc đưa Trung Quốc trở thành nước có
kim ngạch xuất khẩu đứng hàng đầu thế giới, vượt qua cả Đức.

10


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

CHƯƠNG II: CHÍNH SÁCH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI CỦA TRUNG
QUỐC TRONG KHỦNG HOẢNG KINH TẾ
2.1.

Chế độ tỷ giá của Trung Quốc

Chế độ tỷ giá của Trung Quốc từ năm 1997 đến ngày 21/7/2005: đồng
Nhân dân tệ được neo cố định với USD tại mức tỷ giá 8,28 CNY/USD. Theo nhận
xét của Hiệp hội các doanh nghiệp của Mỹ (NAM), so với giá trị thực của nó,
CNY đang giảm đi mất 40% và chính điều này đã tạo ra một môi trường kinh

doanh không công bằng, trong đó, hàng nhập khẩu từ Mỹ trở nên quá đắt và mất đi
tính cạnh tranh trên thị trường. Theo các nhà phân tích, một minh chứng cho thấy
đồng tiền CNY đang bị Chính phủ nước này “dìm giá” chính là sự tăng lên đột
biến trong nguồn ngân sách quốc gia. Đất nước được đánh giá là khá thành công
trong lĩnh vực xuất khẩu này đã trở thành “miếng nam châm” thu hút lượng lớn
ngoại tệ (Bảng 1). Các chuyên gia công nghiệp Hoa Kỳ nói rằng sở dĩ có được
điều này là vì các nhà sản xuất Trung Quốc có lợi thế về đồng tiền, được duy trì
trong một chế độ hối đoái rẻ theo kiểu nhân tạo so với USD, như vậy giúp làm cho
giá các mặt hàng xuất khẩu trở nên rẻ hơn. Trước tình hình này, Mỹ và các đối tác
thương mại lớn khác của Trung Quốc đã gây sức ép để đồng nhân dân tệ tăng giá.
Cuối cùng Trung Quốc đã phải điều chỉnh tỷ giá vào năm 2005.
Chế độ tỷ giá của Trung Quốc từ 7/2005 đến nay: Năm 2005, Ngân hàng
Trung ương (NHTW) Trung Quốc đã công bố thay đổi chế độ tỷ giá. Trong thời
gian này Trung quốc duy trì chế độ tỷ giá dựa vào rổ tiền tệ có biên độ dao động
rộng được điều chỉnh định kỳ (BBC):
Chế độ tỷ giá BBC được coi là chế độ tỷ giá trung gian nằm giữa chế độ
neo tỷ giá và chế độ tỷ giá thả nổi. Đây là chế đọ tỷ giá thả nổi có sự điều tiết của
Nhà nước với những đặc điểm riêng có. Chúng ta có thể dễ dàng nhận dạng ra 3
đặc điểm thông qua tên gọi của cơ chế: tỷ giá của nội tệ được xác định dựa trên 1
rổ tiền tệ (Basket), có biên độ dao động (Band) và được điều chỉnh định kỳ

11


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

(Crawl), với yếu tố Crawl tỷ giá có thể trượt dần dần theo 1 hướng đi lên hoặc đi
xuống

Tỷ giá sẽ được xác định dựa trên một rổ các đồng tiền (Basket) nhưng các
thành phần và tỷ trọng các đồng tiền không được đưa ra trong lần công bố này.
Đồng thời với việc neo tỷ giá theo một rổ tiền tệ, Ngân hàng Trung ương Trung
Quốc cho phép biên độ dao động hàng ngày của các tỷ giá song phương là 0,3%.
Ngày 9/8/2005, trong bài phát biểu khai mạc trụ sở thứ 2 của Ngân hàng Trung
ương tại Thượng Hải, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc ZhouXia
Chuan đã công bố 11 đồng tiền trong rổ, trong đó các đồng tiền chính là đôla Mỹ,
Euro, Yên Nhật và đồng Won Hàn Quốc và các đồng Bảng Anh, Ruble Nga và
Baht Thái cũng có mặt trong rổ tiền tệ nhưng có tỷ trọng nhỏ hơn nhiều.
Tuy nhiên, căn cứ vào số liệu thực tế của tỷ giá đa phương danh nghĩa
CNY, Guonan và McCauley đã cho rằng tỷ giá này đã dao động với biên độ 2%/
năm (B - Band) và mức độ thay đổi theo ngày là 0,06% (C - Crawl).
So với lý thuyết thì biên độ dao động của tỷ giá (B-band) là khá nhỏ chỉ là
2%/ năm. Mặc dù tỷ giá song phương CNY/USD giảm giá nhưng tỷ giá đa
phương danh nghĩa của CNY lại có xu hướng tăng dần. Như vậy, Trung Quốc vẫn
duy trì được lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế so với các quốc gia bạn hàng.
Do đó, đã góp phần tích cực vào tăng trưởng kinh tế và thặng dư của cán cân
thương mại của Trung Quốc.

2.2. Chính sách tỷ giá hối đoái của Trung Quốc trong khủng hoảng
Chính sách tỷ giá hối đoái của Tung Quốc được thực hiện có tính nhất quán
gắn trực tiếp với lợi thế thương mại về hàng giá rẻ và khối lượng lớn của Trung
Quốc. Có thể nói chính sách tỷ giá này đã hỗ trợ hữu hiệu cho mục tiêu thúc đẩy
xuất khẩu của Trung Quốc. Nhờ sự nhạy bén của của các công cụ trong chính sách

12


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

tỷ giá mà Trung Quốc đã đạt được sự ổn định giá cả trong nước và cân bằng tài
chính tiền tệ với bên ngoài (trong khi các chính sách kinh tế khác như chính sách
tiền tệ bị vô hiệu hoá để giảm lạm phát thì chính sách tỷ giá vẫn đạt được mục
tiêu là đẩy mạnh xuất khẩu). Tung Quốc đã cho thấy việc duy trì tỷ giá trong thời
gian dài cùng với sự phá giá hợp lý của đồng nhân dên tệ đã tạo ra sự phát triển tối
ưu cho nền kinh tế và áp dụng những biện pháp hỗ trợ khôn khéo để giảm bớt tác
động ngược chiều. Đảm bảo cung ứng ngoại tệ được duy trì thường xuyên, liên tục
đảm bảo cho sự thành công trong việc điều hành chính sách tỷ giá. Điều hành
chính sách tỷ giá hối đoái phải luôn hướng tới mục tiêu hỗ trợ tốt nhất cho chính
sách xuất khẩu, từ đó cải thiện cán cân thanh toán quốc tế và tăng dự trữ ngoại tệ,
hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Các vấn đề đươc thực thi trong chính sách
tỷ giá hối đoái của Trung Quốc có nhiều khía cạnh khác nhau:
Kể từ đợt điều chỉnh cuối cùng vào tháng 7/2005, đồng nhân dân tệ đã tăng
khoảng 20% so với USD, nhưng mức tăng này vẫn thấp, nhất là sau đợt đổ vỡ tín
dụng tại Mỹ vào cuối năm 2007 và dẫn đến khủng hoảng toàn cầu. Tại trong nước,
việc duy trì đồng nhân dân tệ yếu tuy có tác dụng thúc đẩy xuất khẩu của Trung
Quốc, nhưng lại đã tạo sự cạnh tranh khốc liệt về giá cả giữa các doanh nghiệp
Trung Quốc với nhau, mà hậu quả là nhiều mặt hàng không đảm bảo chất lượng,
nổi bật là máy tính và một số đồ điện dân dụng, đây là những mặt hàng cần đến
nguồn nguyên liệu thô, nhất là kim loại và chất dẻo, trong khi nguồn nguyên liệu
này ngày càng khan hiếm và đắt đỏ. Sản xuất tăng mạnh, hàng hóa bán được
nhiều, thị trường chứng khoán tăng mạnh và có vẻ đang phát triển bong bóng,
nhưng nguy hiểm hơn là lợi nhuận giảm mạnh và điều này làm tăng xác suất phá
sản doanh nghiệp. Suy cho cùng, việc duy trì đồng nhân dân tệ yếu quá lâu hoàn
toàn không có lợi cho chính nền kinh tế Trung Quốc, và điều này buộc Chính phủ
Trung Quốc phải can thiệp để tăng giá bản tệ với mục tiêu chính là giảm bớt rủi ro
đối với kinh tế trong nước.

13


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Trong thương mại quốc tế, Trung Quốc luôn theo đuổi chế độ tỷ giá hối
đoái trên cơ sở định giá thấp đồng nhân dân tệ so với các ngoại tệ khác (đặc biệt
với USD) để tạo lợi thế thương mại nhằm đẩy mạnh xuất khẩu, tăng thặng dư cán
cân thương mại, duy trì tỷ lệ thất nghiệp thấp, tạo sự ổn định và bền vững trong dự
trữ ngoại hối.

Bảng 1: Diễn biến tỷ giá, cán cân thương mại, dự trữ ngoại tệ và tỷ lệ thất
nghiệp của Trung Quốc 2002-2009

Năm

Tỷ giá
(CNY/USD)

CCTM (triệu
USD)

Dự trữ ngoại hối
(triệu USD)

2002

8,2770

44.167

286.407

2003

8,2770

44.652

403.251

2004

8,2768

58.982

609.932

2005

8,1943

134.189

818.872

2006

7,9734

217.746

1.066.340

2007

7,6075

261.9

1.528.250

4

2008

6.949

297

1.946.000

4,2

2009

6.831

198

2.400.000

4,3

Tỷ lệ thất nghiệp
(%)

(Nguồn: />Với việc duy trì tỷ giá phù hợp đã giúp Trung Quốc luôn đạt được thặng dư
thương mại, kể cả trong giai đoạn khó khăn nhất của nền kinh tế thế giới (Cán cân
thương mại thặng dư 261,9 triệu USD trong năm 2007 đến năm 2008 tăng lên 297
triệu USD, năm 2009 giảm nhưng không đáng kể, đạt 198 triệu USD. Bên cạnh
thặng dư cán cân thương mại liên tiếp qua các năm phải kể đến sự bền vững kho
dự trữ ngoại hối của Trung Quốc (tăng từ 1.528 tỷ USD trong năm 2007 lên 1.946
tỷ USD và tính đến hết năm 2009, con số này lên đến 2.400 tỷ USD). Tỷ lệ thất
nghiệp của Trung Quốc trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế thấp, dao động trong
khoảng 4%.
14


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Về thương mại của Việt Nam và Trung Quốc: Về xuất khẩu: Năm 2008, trị
giá hàng hoá của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 4,54 tỷ USD, tăng
35% so với năm 2007 (trong đó 2 mặt hàng đạt kim ngạch lớn nhất là cao su: 1,06
tỷ USD tăng 26% và than đá đạt 743 triệu USD, tăng 14,2%); Năm 2009, trị giá

hàng hoá của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đạt gần 4,91 tỷ USD, tăng 8,2
so với năm 2008. Về nhập khẩu: Năm 2008, Trung Quốc là đối tác lớn nhất cung
cấp hàng hoá cho Việt Nam, với trị giá 15,64 tỷ USD, tăng 25,1% so với năm
2007 và chiếm tới hơn 19% tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam (các nhóm
mặt hàng nhập khẩu chủ yếu từ thị trường Trung Quốc trong năm 2008 là máy
mõc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng: 3,77 tỷ USD, sắt thép: 1,81 tỷ USD, vải các
loại: 1,54 tỷ USD). Năm 2009, Trung Quốc tiếp tục là đối tác lớn nhất cung cấp
hàng hoá cho Việt Nam, tổng trị giá nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc đạt
16,4%, giảm 4% so với năm 2008 và chiếm tới 23,5% tổng kim ngạch nhập khẩu
của Việt Nam.
Biểu đồ 1: Tỷ giá CNY/USD trung bình qua các năm

(Nguồn: Reuter)
Một số nước đã hối thúc Trung Quốc nới lỏng kiểm soát tiền tệ hơn nữa,
mục tiêu là giảm sự mất cân đối thương mại và tiết kiệm giữa các quốc gia. Đề
15


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

xuất này đã buộc Trung Quốc phải lưu tâm và mới đây đã tiến hành nới lỏng tiền
tệ, góp phần tăng tỉ giá giữa đồng nhân dân tệ với USD. Đồng nhân dân tệ lên giá
đã tạo ra khả năng đa dạng hóa cơ cấu dự trữ quốc gia, hệ quả là đẩy đồng đô la
giảm sâu hơn so với các đồng tiền mới nổi nhưng tăng lên so với euro. Một số
Ngân hàng Trung ương vốn đã mua USD nhằm duy trì việc neo tỉ giá này đã
nhanh chóng đa dạng hóa danh mục dự trữ bằng cách bán 1/3 lượng USD thu được
để mua những ngoại tệ khác, chủ yếu là euro vì có rất ít lựa chọn khác và nếu
đồng nhân dân tệ tăng giá thì tương quan euro/đô la sẽ giảm xuống. Điều này được

nhiều nhà đầu tư và đầu cơ kỳ vọng, kết cục là giá vàng đã tăng lên so với euro,
bảng anh và yên nhật trong thời gian qua (bắt đầu từ ngày 23/11/2009).

Biểu đồ 2: Tỷ giá CNY/USD theo ngày trong 2 tháng đầu năm 2010

Có nhiều áp lực phải đánh giá lại đồng nhân dân tệ, nhất là sự mất giá gần
40% của USD trong 8 năm qua thể hiện sự không tương xứng với những ngoại tệ
chủ chốt, trong khi Trung Quốc và nhiều nền kinh tế mới nổi lại neo tỉ giá với
USD vốn đang trượt giá để hỗ trợ xuất khẩu.

16


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Trong khi đó, các nền kinh tế mới nổi khác với tỉ giá linh hoạt hơn đã phải
vật lộn với sự suy giảm tỉ giá. Từ tháng 3/2009, hầu hết các đồng bản tệ tại những
nước này đã lên giá mạnh, ảnh hưởng xấu đến năng lực xuất khẩu. Từ đầu năm
nay, đồng real brazil cũng tăng mạnh tới 35% so với USD, buộc chính phủ Brazil
phải đánh thuế 2% đối với thu nhập và cổ phiếu của nhà đầu tư nước ngoài. Không
ngạc nhiên gì, Brazil là một trong số các nước G20 đã lên tiếng mạnh mẽ về nhu
cầu tăng giá đồng nhân dân tệ nhằm lập lại sự cân bằng kinh tế toàn cầu và qua đó
phục hồi USD vốn đang suy yếu.
Tuy nhiên, việc tăng giá đồng nhân dân tệ có thể tiếp tục làm tăng thêm
việc tập trung euro so với USD đồng thời với việc tăng cường dòng vốn vào các
nền kinh tế mới nổi, dẫn đến tăng giá những đồng tiền này hơn là giảm giá, các
nhà đầu tư có thể tiếp tục nâng cao vị thế của họ nhờ các đồng tiền mới nổi bởi lẽ
việc điều chỉnh đồng nhân dân tệ chỉ là sự bắt đầu của một quá trình điều chỉnh thị

trường ngoại hối dài hơi.
Do đồng nhân dân tệ được định giá thấp 20-30% so với USD, việc tăng giá
đồng nhân dân tệ thêm 3,4% chẳng có nghĩa lý gì so với mức tăng giá đồng tiền
này trong 12 tháng qua. Do đồng nhân dân tệ chỉ tăng nhẹ, các nền kinh tế mới
nổi, nhất là những đối thủ cạnh tranh xuất khẩu của Trung Quốc tại châu Á, phải
tiếp tục đối mặt với áp lực tăng giá bản tệ. Trước đó, các Ngân hàng Trung ương
từ Liên bang Nga đến Hàn quốc, Brazil đã hành động để kiềm chế làn sóng đầu cơ
đang đe dọa tốc độ phục hồi kinh tế trong nước. Trong tháng 10, Ngân hàng Trung
ương Nga đã chi 15 tỉ USD và từ đầu tháng 11 đến nay đã mua trên 5 tỉ USD để
kiềm chế tốc độ tăng giá đồng rúp, đồng thời đang tính đến khả năng mua đô la
Canada và những đồng tiền khác trong giỏ ngoại tệ mạnh. Trong tháng 10, Ngân
hàng Trung ương Brazil đã mua 6,7 tỉ USD, gấp đôi so với tháng trước. Đầu tuần
này, Ngân hàng Trung ương Ấn Độ tỏ ý muốn mua thêm nhiều vàng sau khi đã
mua 200 tấn vàng từ Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF), v.v.

17


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Đồng Euro cũng phải gánh chịu những nỗ lực kiềm chế tăng giá bản tệ của
Trung Quốc và những nước khác, những đồng tiền này đã tăng giá khoảng 20% so
với USD trong 12 tháng qua, và rất ít sự can thiệp ngoại hối có thể hỗ trợ các nhà
xuất khẩu châu Âu, thậm chí gây ra sự đảo chiều. Trong bối cảnh đồng nhân dân tệ
tăng giá, nếu USD phục hồi thì tương quan euro/đô la sẽ giảm, nhưng sự phục hồi
USD không tác động đến những đồng tiền mới nổi. Trên thực tế, quyết định của
Fed về việc tiếp tục duy trì lãi suất thấp để hỗ trợ phục hồi kinh tế sẽ tiếp sức cho
hoạt động thương mại. Theo đó, các nhà đầu tư sẽ vay đô la để mua những tài sản

sinh lời cao hơn, nhất là tại các thị trường mới nổi, do các nhà đầu tư và phân tích
kinh tế lạc quan hơn về triển vọng tại các thị trường mới nổi.
Tóm lại, xu hướng lên giá đồng nhân dân tệ mới đây sẽ làm giảm luồng vốn
từ Trung Quốc và nhiều nước châu Á vào euro và những đồng tiền thả nổi khác,
nhưng không giảm nhẹ áp lực tăng giá bản tệ tại các thị trường mới nổi. Mặc dù bị
các quốc gia trên thế giới lên án về việc thực thi chính sách tiền tệ song Trung
Quốc vẫn cố gắng kiên định với chế độ tỷ giá BBC nhằm mục tiêu khuyến khích
xuất khẩu, tạo lợi thế thương mại so với các nước bạn hàng và dần đưa đồng nhân
dân tệ trở thành đồng tiện mạnh trong hệ thống tiền tệ thế giới, nhằm củng cố vị trí
tài chính trên trường quốc tế.

18


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Biểu đồ 3: Tỷ giá trung bình các loại ngoại tệ so với USD

Một quốc gia khổng thể lựa chọn đồng thời cả 3 giải pháp : ổn định tỷ giá,
tự do hoá luồng vốn và chính sách tiền tệ độc lập, mà chỉ có thể chọn tối đa là 2
trong 3 giải pháp trên. Trung Quốc ngày nay đã sử dụng chính sách ổn định tỷ giá
nhưng phải hy sinh tự do hoá luồng vốn (tiếp tục kiểm soát vốn). Chính sách BBC
mà Trung Quốc theo đuổi có những ưu điểm là:
Thứ nhất, do chế độ tỷ giá này neo tỷ giá của nội tệ với một rổ tiền tệ nên
góp phần làm ổn định tỷ giá đa phương danh nghĩa và thực tế của Trung Quốc;
Thứ hai, Trung Quốc theo đuổi chế độ tỷ giá BBC sẽ tránh được những
biến động trong tỷ giá thực nếu trong trường hợp Trung Quốc có mức lạm phát
cao hơn so với các nước bạn hàng. Từ đó góp phần duy trì và cải thiện sức cạnh

tranh thương mại quốc tế của Trung Quốc;

19


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

Thứ ba, chế độ tỷ giá BBC cho phép quốc gia điều hành tỷ giá linh hoạt
hơn tránh được các cú sốc bất thường (như sự chuyển dịch bất ngờ của các luồng
vốn lớn), đồng thời cho phép NHTW theo đuổi một chính sách tiền tệ độc lập hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thì chế độ tỷ giá BBC mà Trung Quốc
đang sử dụng vẫn có một số hạn chế như:
Thứ nhất, Mặc dù chế độ tỷ giá BBC được coi là linh hoạt hơn so với các
chế độ tỷ giá neo khác, nhưng mức độ linh hoạt của nó vẫn chưa đủ để làm giảm
bớt hoặc ngăn chặn những thay đổi lớn và đầy bất ngờ về tâm lý của các nhà đầu
tư cũng như của các luồng vốn cá nhân. Khi nền kinh tế phải hứng chịu một cú sốc
lớn, dù là bên ngoài hay bên trong, thì có lẽ biên độ dao động lên tới 15% cũng
không đủ để kiểm soát ảnh hưởng các cú sốc này. Trong trường hợp này, Ngân
hàng Trung ương sẽ phải tiếp tục nới lỏng biên độ dao động hơn nữa cho phù hợp
với sự biến động của tỷ giá trên thị trường tự do. Khi vai trò của biên độ dao động
không còn nưa và thay vào đó là một chế độ tỷ giá thả nổi. Điều này đã được
chứng minh trong các cuộc khủng hoảng tiền tệ diễn ra ở Indonesia, Nga, Thổ Nhĩ
Kỳ.
Thứ hai, nhiều nhà kinh tế tỏ ra nghi ngờ về khả năng của chế độ tỷ giá
BBC trong việc làm hạn chế các hoạt động đầu cơ tỷ giá cũng như vai trò của nó
như một mục tiêu danh nghĩa của chính sách tiền tệ.
Qua bài học kinh nghiệm của Trung Quốc về điều hành chính sách tỷ giá,
Việt Nam cần phải có sự phối hợp đồng bộ các chính sách kinh tế vĩ mô và duy trì

một chính sách tỷ giá hối đoái phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của Việt
Nam trong từng giai đoạn.

20


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

CHƯƠNG III: BÀI HỌC ĐỐI VỚI VIỆT NAM
3.1. So sánh những điểm tương đồng và khác biệt về kinh tế của hai nước
Trung Quốc cũng như Việt Nam là những nước có nền kinh tế đang phát
triển ở trong quá trình chuyển đổi từ một nền kinh tế phát triển dựa trên cơ chế
kế hoạch hoá tập trung "khép kín" sang nền kinh tế phát triển dựa trên cơ chế thị
trường "mở" chịu sự điều tiết của Nhà nước theo định hướng XHCN. Mặc dù,
thời điểm bắt đầu chuyển đổi và "mầu sắc" của định hướng có khác nhau (theo
như lời của các nhà lãnh đạo Bắc Kinh), nhưng ở nhiều góc độ chúng ta đều có
thể nhận thấy có những nét tương đồng giữa hai nền kinh tế này. Đặc biệt, với
những thành công “đáng nể” sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu vừa rồi,
Trung Quốc đáng là một “tấm gương” để Việt Nam học tập. Vì vậy, những kinh
nghiệm đi trước của Trung Quốc trong điều hành chính sách thực sự sẽ là những
bài học quý giá cho việc hoạch định và điều hành chính sách tỷ giá, đương nhiên
không phải là trường hợp ngoại lệ.
3.2. Bài học kinh nghiệm
- Chính sách tỷ giá là một bộ phận của chính sách tiền tệ và nằm trong mối quan
hệ của hệ thống các chính sách kinh tế. Vì vậy, chính sách tỷ giá chỉ có thể đạt
được những mục tiêu của mình khi quá trình điều hành được đặt ra trong mối quan
hệ của hệ thống các chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách tiền tệ.
- Mục tiêu của chính sách tỷ giá và các chính sách kinh tế khác, trong đó phải tính

đến mục tiêu của chính sách tiền tệ, trong ngắn hạn thường có sự mâu thuẫn với
nhau. Một sự phối hợp chặt chẽ và linh hoạt trong điều hành các chính sách có thể
đem lại hiệu quả cao ahơn cho chính sách tỷ giá giảm thiểu được những hậu quả
rủi ro đối với nền kinh tế mà nó có thể gây ra.
- Thời điểm và mức điều chỉnh tỷ giá là những vấn đề có tính chất quyết định đối
với hiệu quả của chính sách tỷ giá.
- Hàm lượng của các yếu tố thị trường (như: Quan hệ cung - cầu về ngoại hối, sở
thích, chính sách, lạm phát, lợi tức của các tài sản nội ngoại tệ..) phản ánh trong tỷ

21


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

giá càng cao thì khả năng có một chính sách tỷ giá có hiệu quả cao và chống đỡ
được với các cú sốc đối với nền kinh tế càng lớn.
- Chính sách tỷ giá có khả năng dự kiến những diễn biến của tỷ giá cao sẽ tạo khả
năng ổn định tương đối dài hạn và giảm thiểu được những rủi ro hối đoái, đẩy
mạnh thu hút đầu tư nước ngoài - một vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với
các nước đang phát triển trong quá trình công nghiệp hoá. Cần có phản ứng chính
sách linh hoạt về tỉ giá trong những tình huống cụ thể và cần có định hướng rõ
ràng về tỉ giá trong dài hạn làm căn cứ cho các điều chỉnh ngắn hạn. Do đó, cần có
cơ chế giám sát và theo dõi chặt chẽ sư biến động của tỷ giá cả thị trường trong
nước và thị trường nước ngoài để nhận dạng xu hướng vận động của tỉ giá hối đoái
đặc biệt giữa các đồng tiền đại diện cho các trung tâm kinh tế thế giới và toàn cầu
như đồng đô la, đồng EUR...Các phản ứng chính sách của các đối tác thương mại
lớn hoặc các trung tâm kinh tế thế giới cũng là căn cứ để đưa ra các phản ứng
chính sách của Việt Nam. Các kịch bản về các tình huống biến động tỉ giá hối đoái

nên được xây dựng và có thể tiến hành mô phỏng chúng để lựa chọn kịch bản tối
ưu nhất. Đây là việc tạo thế chủ động trong điều chỉnh tỉ giá hối đoái trước tính bất
định cảu thị trường ngoại hối trong và ngoài nước.
- Chính sách phá giá đồng nội tệ ở các nước đang phát triển có thể mang lại nhiều
lợi ích hơn và phải trả giá ít hơn, xét cả về ngắn hạn và dài hạn (tạo lợi thế so sánh
mới, tăng sức cạnh tranh quốc tế, mở rộng nhanh quan hệ ngoại thương, quan hệ
kinh tế đối ngoại, thu hút đầu tư có hiệu quả và thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng
nhanh…).
- Vai trò của Chính phủ trong việc đưa ra các chính sách tỷ giá kịp thời và phù hợp
với điều kiện kinh tế trong nước và những biến động của thị trường quốc tế và rất
lớn. Do đó, cần khai thác triệt để vai trò của Chính phủ để xây dựng một chế độ tỉ
giá hối đoái có lợi nhất cho thương mại. Để làm tốt điều đó, việc dự báo tỷ giá và
các thời điểm thích hợp để điều chỉnh tỷ giá được coi là yếu tố then chốt.
- Chính phủ cũng cần có chiến lược dài hạn để định vị đồng VNĐ trên trường
quốc tế phù hợp với vai trò, vị trí và tác của nền kinh tế Việt Nam trong các quan
22


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

hệ thương mại hoặc trong hệ thống thương mại khu vược như trong khu vực mậu
dịch tự do AFTA... trong dài hạn để định hướng vận hành chính sách điều chỉnh tỉ
giá.
- Tính nhạy cảm và khả năng phản ứng của các nhà điều hành chính sách luôn là
yếu tố hàng đầu quyết định sự thành bại của chính sách tỷ giá - một loại chính
sách kinh tế phức tạp, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố dự kiến và rủi ro trong quá
trình biến động, đặc biệt là sự liên quan chặt chẽ của nó với những yếu tốt rủi ro
có tính chất chính trị.

23


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

KẾT LUẬN
Đồng tiền ổn định và tỷ giá hối đoái có vai trò quan trọng trong chính sách tiền tệ,
nó là mục tiêu của chính sách tiền tệ mà mọi quốc gia đều hướng tới. Đồng tiền ổn
định và tỷ giá hối đoái hợp lý sẽ tạo điều kiện cho việc duy trì, mở rộng và phát
triển các mối quan hệ kinh tế trong nước và quốc tế, giúp cho nền kinh tế trong
nước có điều kiện hội nhập khu vực và thế giới ngày càng mạnh mẽ hơn.
Trong điều kiện ngày nay, ngày càng cần có sự can thiệp của chính phủ tác động
vào tỉ giá hối đoái. Việc lựa chọn một chính sách tỉ giá không có một khuôn mẫu
cho tất cả các quốc gia mà nó phụ thuộc vào mục tiêu của từng chính phủ, từng
giai đoạn và cả vị thế của quốc gia trên trường quốc tế. Vì vậy, sự thành công hay
thất bại của chính sách phụ thuộc rất nhiều vào các nhà điều hành chính sách.
Kinh nghiệm vẫn luôn luôn chỉ là kinh nghiệm, nó chỉ thực sự có giá trị khi những
người phân tích và khai thác kinh nghiệm tìm được lối đi riêng trong điều kiện cụ
thể của mình.

24


Nhóm 6 – CH18G

Bài tập Kinh tế Quốc tế

DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 1: Diễn biến tỷ giá, cán cân thương mại, dự trữ ngoại tệ và tỷ lệ thất nghiệp
của Trung Quốc 2002-2009……………………………………………………...trang 15
Biểu đồ 1: Tỷ giá CNY/USD trung bình qua các năm …………………….…trang 17
Biểu đồ 2: Tỷ giá CNY/USD theo ngày trong 2 tháng đầu năm 2010..........trang 18
Biểu đồ 3: Tỷ giá trung bình các loại ngoại tệ so với USD………………….trang 20

25