Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học huyện đông anh thành phố hà nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ HẠNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THỊ HẠNH

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa hoc: TS. Phạm Thị Loan

HÀ NỘI - 2015

LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Quản lý hoạt động dạy học ở Trường Tiểu học huyện Đông Anh thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” đã được hoàn thành, với
lòng biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cám ơn TS. Phạm Thị Loan - người thầy
đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận
văn.
Với tình cảm chân thành, tôi xin cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và Hội đồng
khoa học khoa Quản lý giáo dục đã giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ và tạo mọi điều
kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí lãnh
đạo chuyên viên Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Đông Anh, các đồng chí lãnh
đạo các trường Tiểu học, cùng các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ, cung cấp tài liệu,
số liệu và những thông tin để tôi hoàn thiện nhiệm vụ học tập.
Dù có nhiều cố gắng trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành
luận văn, song không tránh khỏi hạn chế. Kính mong các thầy giáo, cô giáo, bạn
bè và đồng nghiệp cũng như tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu hãy
đóng góp ý kiến để luận văn hoàn thiện hơn.
Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2014
Tác giả luận văn

Lê Thị Hạnh

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CĐSP

Cao đẳng sư phạm

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐHQG

Đại học Quốc gia

ĐHSP

Đại học sư phạm

GD

Giáo dục

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDTH

Giáo dục tiểu học

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

QLGD

Quản lý giáo dục

TH

Tiểu học

TTGDTX

Trung tâm giáo dục thường xuyên

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn .......................................................................................................... i
Danh mục chữ viết tăt......................................................................................... ii
Mục lục. ............................................................................................................ iii
Danh mục bảng ................................................................................................ vii
Danh mục biểu đồ ............................................................................................. ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC.................................................................................... 17
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 17
1.1.1. Nghiên cứu về quản lý HĐDH tiểu học của phòng GD& ĐT .................. 18

1.1.2. Nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ......................... 18
1.2. Lý luận về quản lý ..................................................................................... 19
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ................... 19
1.2.2. Chức năng quản lý .................................................................................. 23
1.3. Giáo dục tiểu học và dạy học tiểu học........................................................ 23
1.3.1. Giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................... 23
1.3.2. Dạy học tiểu học ..................................................................................... 26
1.4. Đổi mới giáo dục và yêu cầu đặt ra với dạy học tiểu học ........................... 30
1.4.1. Đổi mới giáo dục, quan điểm của Đảng và Nhà nước về đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục Việt Nam ............................................................................ 30
1.4.2. Xu thể đổi mới giáo dục tiểu học ............................................................ 33
1.5. Quản lý dạy học tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...................... 36
1.5.1. Lập kế hoạch dạy học ............................................................................. 37
1.5.2. Tổ chức hoạt động giảng dạy trên lớp của giáo viên tiểu học .................. 38
1.5.3. Chỉ đạo, điều khiển hoạt động giảng dạy của giáo viên tiểu học ............. 40
1.5.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy của giáo viên tiểu học ............... 41
1.5.5. Quản lý cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học .................................. 43
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học tiểu học đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục ........................................................................................ 45
iii


1.6.1. Các yếu tố thuộc về người quản lý (hiệu trưởng) .................................... 45
1.6.2. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học, học sinh tiểu học ............. 46
1.6.3. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường dạy học ..................................... 47
Kết luận chương 1 ............................................................................................ 48
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....... 40
2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng .................................................................. 49
2.1.1. Mục đích nghiên cứu .............................................................................. 49

2.1.2. Nội dung nghiên cứu .............................................................................. 49
2.1.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 49
2.1.4. Khách thể khảo sát thực trạng ................................................................. 50
2.2. Vài nét về giáo dục tiểu học ở huyện Đông Anh – thành phố Hà Nội......... 51
2.2.1. Thành tựu giáo dục huyện Đông Anh...................................................... 51
2.2.2. Mạng lưới trường lớp.............................................................................. 51
2.2.3. Đội ngũ giáo viên, học sinh .................................................................... 51
2.2.4. Thành tích đạt được của giáo dục tiểu học n ăm h ọc 2013 - 2014 .......... 53
2.2.5. Cơ sở vật chất ở các trường tiểu học ....................................................... 54
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học ở các trường tiểu học huyện Đông Anh –
thành phố Hà Nội ............................................................................................. 55
2.3.1. Kết quả nghiên cứu về nhận thức về vai trò của hoạt động dạy học trong
trưởng tiểu học ................................................................................................. 55
2.3.2. Thực trạng hoạt động giảng dạy giáo viên tiểu học ................................. 56
2.3.3. Thực trạng hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên tiểu học
......................................................................................................................... 63
2.3.4. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học ............................. 64
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở các trường Tiểu học Huyện Đông
Anh – Thành phố Hà Nội................................................................................. 65
2.4.1. Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên tiểu học ............................... 66
2.4.2. Quản lý cơ sở vật chất, thiết bị dạy học phục vụ hoạt dộng dạy học tiểu
học ................................................................................................................... 73

iv


2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trong các trường Tiểu học Huyện
Đông Anh – Thành phố Hà Nội ........................................................................ 78
2.5.1. Các yếu tố thuộc về người quản lý (hiệu trưởng) .................................... 78
2.5.2. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học .......................................... 80

2.5.3. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường dạy học ..................................... 81
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Đông
Anh – thành phố Hà Nội ................................................................................... 83
2.6.1. Đánh giá thực trạng hoạt động dạy học ................................................... 83
2.6.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ...................................... 85
Kết luận chương 2 ............................................................................................ 87
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC CỦA HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH – THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...................... 88
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................. 88
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 88
3.1.2. Nguyên tắc đồng bộ ................................................................................ 88
3.1.3. Nguyên tắc đảm bào tính kế thừa ............................................................ 89
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 89
3.2. Đề xuất biện pháp quản lý dạy học của Hiệu trưởng các trường Tiểu học
Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội ............................................................. 89
3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của quản lý dạy học để nâng cao
chất lượng dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...................................... 89
3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học trong các trường Tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................................. 91
3.2.3. Tăng cường thanh tra, kiểm tra dạy học trong các trường Tiểu học ......... 93
3.2.4. Đảm bảo chất lượng đội ngũ trong các trường Tiểu học .......................... 95
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất hỗ trợ dạy học ở các trường Tiểu học đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................................. 99
3.2.6. Xây dựng văn hóa nhà trường tiểu học ................................................. 101
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý dạy học của Hiệu trưởng các trường
Tiểu học Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội ............................................ 103
v

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động dạy
học đã đề xuất ................................................................................................ 104
3.4.1.Tổ chức khảo nghiệm ............................................................................ 104
3.4.2. Các bước khảo nghiệm ......................................................................... 105
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................ 106
3.4.4. Mối tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục................. 102
Kết luận chương 3 .......................................................................................... 113
KẾT LUẬN VÀ KHUYỄN NGHỊ ............................................................... 114
1. Kết luận ...................................................................................................... 114
2. Khuyến nghị ............................................................................................... 116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 118
PHỤ LỤC...................................................................................................... 120

vi


DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1.

Thực trạng về độ tuổi của đội ngũ giáo viên tiểu học…...….

43

Bảng 2.2.

Thực trạng về trình độ đào tạo đội ngũ giáo viên tiểu học....

43

Bảng 2.3.

Nhận thức về vai trò của hoạt động dạy học trong trường
tiểu học……………………………………………...………

46

Bảng 2.4.

Thực trạng công tác chuẩn bị giảng dạy của giáo viên...…..

48

Bảng 2.5.

Nội dung giảng dạy và thực hiện các khâu trên lớp của giáo
viên……………………………………………………...…..

50

Bảng 2.6.

Kiểm tra đánh giá học sinh của giáo viên………...………...

53

Bảng 2.7.

Thực trạng hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của

giáo viên tiểu học……………………………...……………

54

Bảng 2.8.

thực trạng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học…...….

55

Bảng 2.9.

Đánh giá mức độ vai trò quản lý hoạt động dạy học của
hiệu trưởng ở trường tiểu học…………………………..…..

56

Bảng 2.10. Thực trạng quản lý phân công giảng dạy của giáo viên…....

58

Bảng 2.11. Quản lý kế hoạch bài dạy và chuẩn bị bài của giáo viên...…

59

Bảng 2.12. Chỉ đạo và tổ chức hoạt động giảng dạy trên lớp của giáo
viên………………………………………………………….

61

Bảng 2.13. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giảng dạy của giáo viên……..

63

Bảng 2.14. Quản lý trường sở…………………………………………..

64

Bảng 2.15. Quản lý thiết bị giáo dục……………………………………

66

Bảng 2.16. Quản lý thư viện……………………………………………

67

Bảng 2.17. Các yếu tố thuộc về người quản lý…………………………

69

Bảng 2.18. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học………………

71

Bảng 2.19. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường dạy học…………...

72

Bảng 2.20. Khó khăn hoạt động dạy học……………………………….

74

Bảng 2.21. Thuận lợi……………………………………………………

75

Bảng 3.1.

Số lượng cán bộ quản lý và giáo viên tham gia khảo
nghiệm………………………………………………………

7

96


Bảng 3.2.

Tính cần thiết các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

Bảng 3.3.

97

Tính khả thi các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

Bảng 3.4.

100

Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục……………………………………………

8

102


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Nhận thức về vai trò hoạt động dạy học trong trường tiểu
học…………………………………………………………..

47

Biểu đồ 2.2. Biểu đồ thực hiện các khâu của quá trình dạy học…………

52

Biểu đồ 2.3. Biểu đồ cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học………...

56

Biểu đồ 2.4. Đánh giá mức độ vai trò quản lý hoạt động dạỵ học của
hiệu trưởng ở trường tiểu học………………………………

57

Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

99

Biểu đồ 3.2. Tính khả thi các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

101

Biểu đồ 3.3. Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục………………………………………..

9

103


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Xuất phát từ vai trò của quản lý dạy học trong việc nâng cao chất lượng
dạy học ở nhà trường tiểu học
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “Đổi mới căn
bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã

hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo
dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt”
và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân
lực, bồi dưỡng nhân tài góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền
văn hóa và con người Việt Nam”.
Điều đó còn thể hiện rõ ở Điều 2 Luật giáo dục: “Mục tiêu giáo dục là đào
tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm
mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã
hội... ” [5]
Mục tiêu cụ thể được đề cập tới cho các bậc học cụ thể. Đối với giáo dục
Tiểu học thể hiện Điều 27 “Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành
những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ,
thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ
sở.” [5]
Để thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học thì cần có nhiều yếu tố nhưng
trước hết là đội ngũ giáo viên. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành
Trung ương Đảng khóa VIII chỉ rõ “giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng
của giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài”[3]. Bên
cạnh đó, nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học đáp ứng yêu cầu của thời đại
nghĩa là tăng cường các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở các nhà trường.
1.2. Xuất phát từ thực tiễn dạy học và quản lý dạy học trong các trường tiểu
học Huyện Đông Anh – thành phố Hà Nội còn có những hạn chế, bất cập
trước yêu cầu đổi mới giáo dục
Xuất phát từ quan điểm chung trong hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2013 –
2014 đối với bậc Tiểu học: Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm
10


gương đạo đức Hồ Chí Minh; phát huy hiệu quả, tiếp tục thực hiện nội dung các
cuộc vận động, các phong trào thi đua của ngành phù hợp điều kiện thực tế địa

phương.
Tiếp tục chỉ đạo việc quản lí, tổ chức dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng
và định hướng phát triển năng lực học sinh; điều chỉnh nội dung dạy học phù
hợp đặc điểm tâm sinh lí học sinh tiểu học; tăng cường giáo dục đạo đức, giáo
dục kĩ năng sống; chỉ đạo triển khai hiệu quả mô hình trường tiểu học mới, mở
rộng áp dụng tại các trường có điều kiện; đổi mới đồng bộ phương pháp dạy,
phương pháp học và kiểm tra, đánh giá; tăng cường cơ hội tiếp cận giáo dục cho
trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu
số, mở rộng áp dụng dạy học theo tài liệu Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục
ở các tỉnh, thành phố có nhu cầu; tích cực triển khai dạy học ngoại ngữ theo
chương trình mới ở những nơi có đủ điều kiện; duy trì, củng cố và nâng cao chất
lượng phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; đẩy mạnh xây dựng trường chuẩn
quốc gia và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
Đổi mới mạnh mẽ công tác quản lí chỉ đạo, xây dựng đội ngũ giáo viên và
cán bộ quản lí giáo dục; đề cao trách nhiệm, khuyến khích sự sáng tạo của giáo
viên và cán bộ quản lí giáo dục. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin
trong dạy học và quản lí.
Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục đủ về số lượng, đáp
ứng yêu cầu về chất lượng. Chú trọng bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ
quản lí và giáo viên về nội dung, quan điểm đổi mới công tác quản lí, chỉ đạo
cấp học nói chung, công tác chỉ đạo và quản lí việc dạy học nói riêng. Tiếp tục
quan tâm đánh giá và bồi dưỡng nâng cao năng lực theo Chuẩn hiệu trưởng,
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học; bồi dưỡng ứng dụng công nghệ thông tin
trong đổi mới quản lí chỉ đạo và trong đổi mới phương pháp dạy học. Triển khai
công tác bồi dưỡng giáo viên theo Chương trình bồi dưỡng thường xuyên giáo
viên tiểu học (ban hành theo Thông tư số 32/2011/TT-BGDĐT ngày 08/8/2011)
và Quy chế bồi dưỡng thường xuyên giáo viên tiểu học (ban hành theo Thông tư
số 26/2012/TT-BGDĐT ngày 10/7/2012).

11

Tích cực đổi mới công tác quản lí: thực hiện hiệu quả chủ trương phân cấp
quản lí và giao quyền tự chủ cho cơ sở, xã hội hoá giáo dục, “ba công khai”,
kiểm định chất lượng trường tiểu học; thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo định
kì và đột xuất; tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào đổi mới
công tác quản lý, sử dụng phần mềm EQMS trong công tác báo cáo số liệu thống
kê chất lượng giáo dục tiểu học ba kì đảm bảo chính xác, kịp thời (đầu năm:
30/9, giữa năm: 15/01 và cuối năm: 15/6) theo Công văn số 9283/BGDĐTGDTH ngày 27/12/2013 về việc triển khai phần mềm quản lý chất lượng giáo
dục tiểu học; sử dụng phần mềm phổ cập theo Công văn số 7475/BGDĐTKHTC ngày 14/10/2013 về việc Hướng dẫn triển khai hệ thống thông tin điện tử
quản lý PCGD-XMC; sử dụng phần mềm quản lý trường học theo Quyết định
số 558/QĐ-BGDĐT ngày 13/2/2012 về việc triển khai sử dụng thống nhất hệ
thống phần mềm quản lý trường học (VEMIS) trong các trường phổ thông.
Huyện Đông Anh là một huyện ngoại thành Hà Nội đang trên đà phát triển
vì vậy nâng cao chất lượng dạy và học đáp ứng yêu cầu đổi mới là nhiệm vụ
trọng tâm. Trên cơ sở nhiệm vụ năm học, phòng GD&ĐT huyện Đông Anh xác
định “Tập trung chỉ đạo quản lý, tổ chức dạy học và đánh giá và đánh giá học
sinh theo chuẩn kiến thức, kĩ năng; tiếp tục đẩy mạnh thực hiện đổi mới phương
pháp dạy học; đổi mới công tác quản lý chỉ đạo, đổi mới đánh giá xếp loại học
sinh; chú trọng giáo dục đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh.”. Với quan điểm
đó, phòng GD&ĐT đã quán triệt tới hiệu trưởng các trường tiểu học thông qua
buổi học “Nhiệm vụ năm học”. Đây là một vấn đề mà các hiệu trưởng luôn trăn
trở và tìm các giải pháp thực hiện quản lý hoạt động dạy học có hiệu quả phù
hợp với quy mô trường lớp mà đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục.
Giáo dục tiểu học huyện Đông Anh đã gặt hái được những thành công đáng
ghi nhận như: Xây dựng đội ngũ giáo viên tiểu học và cán bộ quản lý đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn và có tỷ lệ đạt chuẩn cao. Đầu tư cơ sở vật
chất, trang thiết bị cho các nhà trường theo hướng đồng bộ, hiện đại. Tập trung
khai thác các nguồn lực cho sự phát triển giáo dục và đào tạo. Đi đôi với tăng
cường quản lý chất lượng. Đẩy mạnh ứng dụng tin học hóa vào các khâu quản lý

hoạt động dạy học. .. Tuy vậy, để đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu
12


học cũng như những xu thể phát triển giáo dục tiểu học thì chưa đáp ứng yêu cầu
của xã hội. Đặc biệt, quản lý hoạt động dạy học để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục còn nhiều bất cập.
1.3. Thực tiễn ở Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội chưa có đề tài nghiên
cứu về quản lý dạy học đáp ứng đổi mới giáo dục làm cơ sở để nâng cao chất
lượng dạy học Tiểu học ở Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả đã chọn và nghiên cứu vấn đề:
“Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học Huyện Đông Anh – Thành phố
Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý của hiệu trưởng đối với
hoạt động dạy học của giáo viên ở các trường tiểu học, luận văn đề xuất những
biện pháp quản lý hoạt động dạy học tại các trường Tiểu học ở Huyện Đông Anh
– Thành phố Hà Nội nhằm đáp ứng đổi mới giáo dục tiểu học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về vấn đề quản lý hoạt động dạy học cấp tiểu
học đáp ứng đổi mới giáo dục
3.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại các trường
tiểu học ở Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội
3.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học của giáo viên Tiểu
học trên địa bàn Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học trên địa bàn Huyện Đông Anh
– Thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiểu học ở huyện Đông Anh – thành
phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

13


5. Giả thuyết khoa học
Những năm học vừa qua hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Đông Anh
– thành phố Hà Nội đã thực hiện những biện pháp quản lý hoạt động dạy học có
nhiều đổi mới và hiệu quả. Nhưng do số lượng trường ở các khu vực dân cư có
mức thu nhập khác nhau, yêu cầu đổi mới ngày càng cao nên có một số biện
pháp quản lý hoạt động dạy học còn những bất cập, chưa đáp ứng đầy đủ các yêu
cầu đổi mới giáo dục. Vì vậy, nếu đề xuất và thực hiện những biện pháp quản lý
do tác giả đề xuất thì sẽ nâng cao chất lượng dạy học tại các trường tiểu học
Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học đáp ứng đổi mới
giáo dục của Hiệu trưởng các trường Tiểu học.
- Nội dung quản lý hoạt động dạy học bao gồm: Quản lý giảng dạy của giáo
viên, quản lý học tập của học sinh và quản lý các điều kiện hỗ trợ dạy học. Vì có
hạn chế về nguồn lực và thời gian nên tác giả chỉ tập trung nghiên cứu quản lý
hoạt động giảng dạy của giáo viên Tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
- Các trường Tiểu học ở Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội.
- Khách thể khảo sát gồm: Cán bộ quản lý Phòng giáo dục Huyện Đông
Anh, Hiệu trưởng các trường Tiểu học, Ban giám hiệu các trường Tiểu học, giáo
viên các trường Tiểu học: Trường Tiểu học Thị Trấn Đông Anh, Trường Tiểu học
Việt Hùng, Trường Tiểu học Uy Nỗ.

7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tìm hiểu và phân tích các quan điểm lý luận thể hiện trong các văn kiện
của Đảng, văn bản của Chính phủ, nghiên cứu trên sách, báo chí, các tài liệu
chuyên môn liên quan đến nội dung đề tài… nhằm mục đích xây dựng cơ sở lý
luận cho đề tài.

14


7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu điều tra bằng bảng hỏi
Sử dụng phương pháp này nhằm mục đích khảo sát trực trạng về các biện
pháp quản lý, chỉ đạo hoạt động dạy học của hiệu trưởng ở trường tiểu học
huyện Đông Anh – thành phố Hà Nội; những thuận lợi, những hạn chế khi quản
lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn.
Phương pháp phỏng vấn được thực hiện với hiệu trưởng, chuyên viên
phòng giáo dục, giáo viên nhằm hỗ trợ cho phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
để đảm bảo tính tin cậy của số liệu thu thập được.
7.2.3. Phương pháp quan sát.
Dựa vào các giờ học để thu thập thông tin về hoạt động dạy học hiện nay
của giáo viên và học sinh ở trường tiểu học.
7.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Bằng tổng kết kinh nghiệm những năm học gần đây của các trường để có
những kết luận về thực trạng các biện pháp quản lý đã được thực hiện cũng như
đề xuất những biện pháp mới quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học huyện
Đông Anh – thành phố Hà Nội và hệ thống hóa lại.
7.2.5. Phương pháp chuyên gia.
Phương pháp chuyên gia xin ý kiến về tính cần thiết và tính khả thi của các

biện pháp quản lý hoạt động dạy học.
7.3. Phương pháp xử lý thông tin
Ngoài các phương pháp trên tác giả còn sử dụng các công thức toán học
như điểm trung bình, tần suất, hệ số tương quan … đề xử lý kết quả nghiên cứu
luận văn.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
8.1. Ý nghĩa lý luận
Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận việc quản lý hoạt động dạy học đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

15


8.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề xuất những biện pháp quản lý dạy học phù hợp với thực tế và có tính
khả thi giúp nâng cao chất lượng quản lý dạy học trong các trường Tiểu học
Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
các phụ lục, luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục Tiểu học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường Tiểu học ở
Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục của Hiệu trưởng các trường Tiểu học ở Huyện Đông Anh – Thành
phố Hà Nội.

16

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
F.W.Taylor và Henri Fayol thường được xem như là cha đẻ của thuyết quản
lý khoa học. Các ông đã khẳng định hoạt động quản lý ở bất kì tổ chức nào cũng
đều có các hoạt động cơ bản liên quan đến chức năng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo
và kiểm tra. Khoa học quản lý phát triển khá mạnh trong giai đoạn cuối thế kỉ
XX, đầu thế kỉ XXI và có nhiều quan điểm mới xuất hiện. Trong đó có khá
nhiều tài liệu viết về quản lý giáo dục và quản lý nhà trường: “Quản lý giáo dục
như một quá trình xã hội: Lý thuyết, nghiên cứu, thực tiễn” của nhóm tác giả
Jacob W. Getzels, Jame M. Lipham, Roald F. Campbell. Tác phẩm đã nghiên
cứu khá hoàn chỉnh các vấn đề quản lý giáo dục dưới ánh sáng của các học
thuyết quản lý chung.
Ở Việt Nam cũng có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận và thực tiễn
quản lý hoạt động dạy học của các nhà khoa học Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng
Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Xuân Thức… Các công trình ngiên cứu
đã được xây dựng thành giáo trình giảng dạy ở các trường đại học trong việc đào
tạo theo các trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.
Trong quản lý giáo dục thì quản lý hoạt động dạy học được nghiên cứu
nhiều hơn, mỗi công trình nghiên cứu tác giả lại tiếp cận ở những góc độ khác
nhau. Một số tác giả nghiên cứu quản lý đội ngũ; quản lý hoạt động dạy của giáo
viên; quản lý hoạt động học của học sinh; quản lý chất lượng dạy học; quản lý
các hoạt động hỗ trợ dạy học…
Trong quá trình tìm hiểu thực tiễn các công trình nghiên cứu quản lý hoạt
động dạy học ở các nhà trường tiểu học với chủ thể quản lý hoạt động dạy tác
giả có thể chia theo hai hướng sau:

17


1.1.1. Nghiên cứu về quản lý HĐDH tiểu học của phòng GD& ĐT
Khi nghiên cứu, tác giả nhận thấy các công trình nghiên cứu các nội dung
quản lý như: công tác xã hội hóa giáo dục, phát triển đội ngũ, công tác phổ cập
giáo dục, … điển hình là những công trình sau:
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học đối với trường Tiểu học của phòng
giáo dục quận 11 thành phố Hồ Chí Minh (2006)/ Nguyễn Thanh Tịnh, ĐHSP
Hà Nội.
Các biện pháp quản lý của phòng giáo dục đối với hoạt động dạy học của
các trường tiểu học Huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang (2006)/ Đào Văn Sinh,
ĐHQG Hà Nội.
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiểu học theo chương trình đổi mới
đối của phòng giáo dục đào tạo huyện Quế Võ - tỉnh Bắc Ninh (2008)/ Nguyễn
Văn Nam, ĐHSP Hà Nội.
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiểu học theo chương trình đổi mới
đối của phòng giáo dục đào tạo huyện Sóc Sơn – Hà Nội (2008)/ Ngô Văn
Chức, ĐHSP Hà Nội.
Quản lý hoạt động dạy học hai buổi / ngày ở trường tiểu học thành phố
Hưng Yên (2014)/ Hoàng Thị Thu Thủy, ĐHSP Hà Nội.
1.1.2. Nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng
Có rất nhiều các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy của hiệu
trưởng như:
Một số biện pháp chỉ đạo hoạt động dạy học của người Hiệu trưởng nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục ở trường tiểu học (huyện Thủy Nguyên – TP Hải
Phòng) (2004) / Đào Thị Ngân, ĐHQG Hà Nội.
Biện pháp Hiệu trưởng quản lý hoạt động dạy học theo yêu cầu đổi mới
giáo dục ở trường tiểu học thành phố Thái Bình - tỉnh Thái Bình (2008)/ Hà Thị
Lân, ĐHSP Hà Nội.

Biện pháp Hiệu trưởng quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học vùng
cao tỉnh Hà Giang (2008)/ Lê Thị Hòa, ĐHSP Hà Nội.
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng các trường THPT
huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương (2009)/ Đỗ Xuân Hiền, ĐHSP Hà Nội.
18


Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Thanh Thủy tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay (2010)/ Đỗ Trọng
Khanh, ĐHQG Hà Nội- ĐHGD.
Biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng trường THPT huyện
Vũ Thư tỉnh Thái Bình đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay (2011)/ Trần
Thị Bích Vân, ĐHQG Hà Nội- ĐHGD.
Từ thực tiễn nghiên cứu tác giả nhận thấy các công trình nghiên cứu về
quản lý hoạt động dạy mà chủ thể là Hiệu trưởng khá phong phú những thực tiễn
khi quản lý phụ thuộc vào địa bàn trường nên vận dụng các phương pháp còn
hạn chế. Tại địa bàn huyện Đông Anh chưa ai đề cập đến biện pháp quản lý hoạt
động dạy học ở trường tiểu học Huyện Đông Anh – Thành phố Hà Nội đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục. Vì vậy, tác giả nghiên cứu (khảo sát, đánh giá thực
trạng hoạt động và công tác quản lý hoạt động dạy học ở các trường tiểu học trên
địa bàn Đông Anh – thành phố Hà Nội) từ đó đề xuất những biện pháp quản lý
dạy học nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Lý luận về quản lý
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
C. Mác đã viết “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung
nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít hay nhiều cũng đều cần đến một
sự chỉ đạo điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng
phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của
những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm từ điều khiển lấy

mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [7]. Như vậy, quản lý phối
hợp các bộ phận, các hoạt động riêng lẻ của xã hội tạo nên hiệu quả mang cấp số
nhân cho sự phát triển xã hội. Quản lý tạo ra sự ổn định cho sự phát triển xã hội.
Muốn phát triển phải chú trọng đúng mức đến quản lý để đảm bảo tạo ra điều
kiện thuận lợi cho sự phát triển đúng quy luật và vững chắc.
Quản lý – theo Đại bách khoa toàn thư Liên Xô, 1977 – là chức năng những
hệ thống có tổ chức với bản chất khác nhau (xã hội, sinh vật, kĩ thuật) nó bảo

19


toàn cấu trúc xác định của chúng, duy trì chế độ hoạt động, thực hiện những
chương trình, mục đích hoạt động. [ 29].
Theo các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc và Nguyễn Quốc Chí, khái niệm quản
lý được định nghĩa như sau: “Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của
một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”
[8].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể người lao động nói chung (khách thể quản
lý) nhằm thực hiện mục tiêu dự kiến”[10]
Những định nghĩa trên đây khác nhau về cách diễn đạt nhưng đều giống
nhau ở nội dung cơ bản, quản lý phải bao gồm các điều kiện sau:
- Phải có ít nhất một chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra các tác động và ít
nhất là một đối tượng bị quản lý tiếp nhận trực tiếp các tác động của chủ thể
quản lý tạo ra và các khách thể khác chịu các tác động gián tiếp của chủ thể quản
lý. Tác động có thể chỉ là một lần mà cũng có thể liên tục nhiều lần.
- Phải có một mục tiêu và một quỹ đạo đặt ra cho cả đối tượng và chủ thể.
Mục tiêu này là căn cứ để chủ thể tạo ra các tác động.
- Tác động của chủ thể phải có kế hoạch và có tính mục đích.
- Chủ thể có thể là một người, nhiều người, còn đối tượng có thể là một

hoặc nhiều người (trong tổ chức xã hội).
Như vậy, có thể khái quát: quản lý là sự tác động chỉ huy, điều khiển,
hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người nhằm đạt tới
mục đích đề ra. Với tư cách là người lao động, đối tượng bị quản lý được coi là
những chủ thể tự giác, tích cực tham gia vào việc quản lý xã hội. Điều này đã
được V. I. Lê nin chỉ ra “… trí tuệ của hàng chục triệu con người sẽ tạo ra cái
cao hơn rất nhiều so với sự tiên đoán vĩ đại và thiên tài cá nhân” [7]. Tóm lại,
những khái niệm về quản lý nêu trên có những đặc trưng chủ yếu đó là: tính tự
giác, tính mục đích và tính quần chúng trong quản lý. Đây cũng được coi là cơ
sở phương pháp luận mácxít của hoạt động quản lý.
Như vậy, quản lý là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ
thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý đặt ra.
20


1.2.1.2. Quản lý giáo dục
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quan là
hoạt động điều hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác
đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội” [1]
Ngày nay, với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên, công tác giáo dục
không chỉ giới hạn ở thế hệ mà cho mọi người; tuy nhiên trọng tâm vẫn là giáo
dục thế hệ trẻ cho nên quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ thống giáo
dục quốc dân, các trường trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức
bằng cách vận dụng các quy luật khách quan của các cấp QLGD tác động đến
toàn bộ hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ thống đạt được mục tiêu của nó.
Như vậy, quan niệm về quản lý giáo dục có thể có những cách diễn đạt
khác nhau song trong mỗi cách định nghĩa đều đề cập tới các yếu tố cơ bản: Chủ
thể quản lý giáo dục; khách thể quản lý giáo dục, mục tiêu quản lý giáo dục.
Ngoài ra còn phải kể tới cách thức (phương pháp quản lý giáo dục) và công cụ

(hệ thống văn bản quy phạm pháp luật) quản lý giáo dục. Sự đúc kết thực tiễn
điều hành công tác giáo dục và đào tạo tại nhà trường và phát triển hệ thống giáo
dục quốc dân trên cơ sở giáo dục học, điều khiển học, lý luận quản lý kinh tế –
xã hội và một số khoa học khác hình thành nên lý luận quản lý giáo dục.
Tóm lại, quản lý giáo dục là quá trình tác động có định hướng của chủ thể
quản lý lên các thành tố tham gia vào hoạt động giáo dục nhằm thực hiện có
hiệu quả mục tiêu giáo dục.
1.2.1.3. Quản lý nhà trường
Trường học là tổ chức giáo dục, là một đơn vị cấu trúc cơ sở của hệ thống
giáo dục quốc dân. Do đó, xét về bản chất, trường học là tổ chức mang tính nhà
nước – xã hội – sư phạm thể hiện bản chất giai cấp, bản chất xã hội và bản chất
sư phạm.
Tác giả Pam Robbins, Harvey B, Alvy đưa ra định nghĩa: “Nhà trường là
một cộng đồng học tập, không chỉ đối với học sinh mà đối với cả giáo viên và
các nhà quản lý”.

21


Quản lý nhà trường là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý giáo
dục. Quản lý nhà trường chính là quản lý đội ngũ giáo viên, học sinh, quản lý
quá trình giáo dục, dạy học, quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học;
quản lý tài chính và các nguồn lực trường học, mối quan hệ giữa nhà trường và
cộng đồng xã hội. Sản phẩm của nhà trường là nhân cách của người học theo
đúng đơn đặt hàng của xã hội, được xã hội thừa nhận.
Luật giáo dục 2005 điều 48 quy định: “Nhà trường trong hệ thống giáo dục
quốc dân thuộc mọi loại hình đều được thành lập theo quy hoạch, kế hoạch của
nhà nước nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục. Nhà nước tạo điều kiện để trường
công lập giữa vai trò nòng cốt trong hệ thống giáo dục quốc dân” [5]
Theo tác giả Đỗ Ngọc Quang: “Quản lý nhà trường là quản lý hoạt động

dạy và học, tức là đưa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái khác để dần
dần tiến tới mục tiêu giáo dục” [10]: Quản lý trường học là hệ thống những tác
động có định hướng, có kế hoạch, có tổ chức của người hiệu trưởng tới các đối
tượng quản lý nhằm thực hiện có chất lượng và có hiệu quả mục tiêu giáo dục
của nhà trường. Trong quản lý trường học, quản lý hoạt động dạy học là nội
dung trọng tâm, cơ bản nhất. Mọi hoạt động khác đều phục vụ tốt nhất cho hoạt
động dạy học.
Quản lý nhà trường hiện nay là phải quản lý toàn diện nhằm hoàn thiện
nhân cách thế hệ trẻ đáp ứng thời cuộc. Vì vậy, để quản lý hoạt động dạy học
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phụ thuộc nhiều vào đổi mới và nâng cao chất
lượng giáo dục. Mục tiêu quản lý của nhà trường phải được cụ thể hóa trong kế
hoạch, nhiệm vụ năm học, tập trung vào việc phát triển triển toàn diện nhân cách
của học sinh.Từ những định nghĩa trên cho thấy quản lý nhà trường là chủ thể
quản lý (người hiệu trưởng) xây dựng mục tiêu, kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, thực
hiện kiểm tra đánh giá kết quả đạt được so với tiêu chí, yêu cầu đề ra trong
chương trình giáo dục, nhiệm vụ năm học về chất lượng phát triển toàn diện
nhân cách học sinh.
Vậy, quản lý nhà trường là hoạt động của chủ thể quản lý nhằm tổ chức
các hoạt động của GV và HS, các lực lượng hỗ trợ giáo dục khác để đạt được
mục tiêu giáo dục đề ra.
22


1.2.2. Chức năng quản lý
Quản lý bao gồm các chức năng cơ bản là: kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo,
kiểm tra. Ngoài ra do xu thế phát triển xã hội còn có thêm chức năng thông tin
và chức năng giám sát. Chúng có mối quan hệ biện chứng.
1.2.2.1. Kế hoạch hóa
Kế hoạch hóa có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu
tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được mục

tiêu, mục đích đó. Có ba nội dung chủ yếu của chức năng kế hoạch hóa: Xác
định, hình thành mục tiêu; xác định và đảm bảo về các nguồn lực của tổ chức để
đạt mục tiêu đó.
1.2.2.2. Tổ chức
Tổ chức là quá trình hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các thành
viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức làm cho họ thực hiện thành công các kế
hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức.
1.2.2.3. Chỉ đạo
Khái niệm lãnh đạo bao hàm việc liên kết, liên hệ với người khác và động
viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt được mục tiêu của tổ chức.
1.2.2.4. Kiểm tra
Kiểm tra là một chức năng quản lý, thông qua đó một cá nhân, một nhóm
hoặc một tổ chức theo dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành những
hoạt động sửa chữa, uốn nắn nếu cần thiết.
Ngoài bốn chức năng trên có thể khẳng định: Không có thông tin không có
quản lý. Viện sĩ Berg nêu lên một định đề: “Thông tin là thể nền của quản lý”,
còn nhà toán học Xô Viết (cũ) Kônmôgôrốp khẳng định: “Bản chất của họat
động quản lý là sự vận động của thông tin”.[27]
1.3. Giáo dục tiểu học và dạy học tiểu học
1.3.1. Giáo dục tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1.1. Vị trí trường tiểu học
Tại điều 2 điều lệ trường tiểu học nêu: “Trường tiểu học là cơ sở giáo dục
phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản
và con dấu riêng” [4].
23