Quản lý hoạt động dạy học ở trường tiểu học huyện đông anh thành phố hà nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THI ̣HẠNH

QUẢN LÝ HOA ̣T ĐỘNG DA ̣Y HỌC
Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐÁP Ƣ́NG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LÊ THI ̣HẠNH

QUẢN LÝ HOA ̣T ĐỘNG DA ̣Y HỌC
Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH - THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐÁP Ƣ́NG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa hoc: TS. Phạm Thị Loan

HÀ NỘI - 2015

LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Quản lý hoạt động dạy học ở Trường Tiểu học huyện Đông Anh thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” đã được hoàn thành, với
lòng biết ơn sâu sắc tôi xin chân thành cám ơn TS. Phạm Thị Loan - người thầy
đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận
văn.
Với tình cảm chân thành, tôi xin cảm ơn các thầy giáo, cô giáo và Hội đồng
khoa học khoa Quản lý giáo dục đã giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ và tạo mọi điều
kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí lãnh
đạo chuyên viên Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Đông Anh, các đồng chí lãnh
đạo các trường Tiểu học, cùng các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ, cung cấp tài liệu,
số liệu và những thông tin để tôi hoàn thiện nhiệm vụ học tập.
Dù có nhiều cố gắng trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành
luận văn, song không tránh khỏi hạn chế. Kính mong các thầy giáo, cô giáo, bạn
bè và đồng nghiệp cũng như tất cả những ai quan tâm đến vấn đề nghiên cứu hãy
đóng góp ý kiến để luận văn hoàn thiện hơn.
Hà Nội, ngày 10 tháng 11 năm 2014
Tác giả luận văn

Lê Thị Hạnh

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CĐSP

Cao đẳng sư phạm

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐHQG

Đại học Quốc gia

ĐHSP

Đại học sư phạm

GD

Giáo dục

GD & ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDTH

Giáo dục tiểu học

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

QLGD

Quản lý giáo dục

TH

Tiểu học

TTGDTX

Trung tâm giáo dục thường xuyên

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn .............................................................................................................. i
Danh mục chữ viết tăt ............................................................................................ii
Mục lục. ................................................................................................................ iii
Danh mục bảng.....................................................................................................vii
Danh mục biểu đồ ................................................................................................. ix
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOA ̣T ĐỘNG DA ̣Y HỌC
ĐÁP Ƣ́NG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC ........................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ....................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Nghiên cứu về quản lý HĐDH tiểu học của phòng GD& ĐT ........... Error!
Bookmark not defined.

1.1.2. Nghiên cứu quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng Error! Bookmark
not defined.
1.2. Lý luận về quản lý ......................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Khái niệm về quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ............ Error!
Bookmark not defined.
1.2.2. Chức năng quản lý...................................... Error! Bookmark not defined.
1.3. Giáo dục tiểu học và dạy học tiểu học .......... Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Giáo dục tiể u ho ̣c trong hê ̣ thố ng giáo du ̣c quố c dânError! Bookmark not
defined.
1.3.2. Dạy học tiểu học......................................... Error! Bookmark not defined.
1.4. Đổi mới giáo dục và yêu cầu đặt ra với dạy học tiểu học.. Error! Bookmark
not defined.
1.4.1. Đổi mới giáo dục , quan điểm của Đảng và Nhà nước về đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục Việt Nam ................................ Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Xu thể đổi mới giáo dục tiểu học ............... Error! Bookmark not defined.
1.5. Quản lý dạy học tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ............... Error!
Bookmark not defined.
1.5.1. Lâ ̣p kế hoa ̣ch da ̣y học................................. Error! Bookmark not defined.
iii


1.5.2. Tổ chức hoa ̣t đô ̣ng giảng da ̣y trên lớp của giáo viên tiể u ho ̣c ........... Error!
Bookmark not defined.
1.5.3. Chỉ đạo, điề u khiể n hoa ̣t đô ̣ng giảng da ̣y của giáo viên tiểu học....... Error!
Bookmark not defined.
1.5.4. Kiể m tra, đánh giá hoa ̣t đô ̣ng giảng da ̣y của giáo viên tiể u ho ̣c ........ Error!
Bookmark not defined.
1.5.5. Quản lý cơ sở vâ ̣t chấ t phu ̣c vu ̣ hoa ̣t đô ̣ng da ̣y ho ̣c . Error! Bookmark not
defined.
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học tiểu học đáp ứng yêu

cầ u đổ i mới giáo du ̣c ............................................ Error! Bookmark not defined.
1.6.1. Các yếu tố thuộc về người quản lý (hiê ̣u trưởng) .... Error! Bookmark not
defined.
1.6.2. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học, học sinh tiểu học....... Error!
Bookmark not defined.
1.6.3. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường da ̣y ho ̣c ..... Error! Bookmark not
defined.
Kết luận chương 1 ................................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2. THƢ̣C TRẠNG QUẢN LÝ HOA ̣T ĐỘNG DA ̣Y HỌC Ở CÁC
TRƢỜNG TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH THÀNH PHỐ HÀ NỘI........40
2.1. Tổ chức nghiên cứu thực tra ̣ng ..................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Mục đích nghiên cứu .................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Nô ̣i dung nghiên cứu .................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Phương pháp nghiên cứu............................ Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Khách thể khảo sát thực trạng .................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Vài nét về giáo dục tiểu học ở huyện Đông Anh – thành phố Hà Nội.. Error!
Bookmark not defined.
2.2.1. Thành tựu giáo dục huyện Đông Anh ........ Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Mạng lưới trường lớp ................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Đội ngũ giáo viên, học sinh........................ Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Thành tích đạt được của giáo dục tiểu học n ăm h ọc 2013 - 2014 ... Error!
Bookmark not defined.
iv


2.2.5. Cơ sở vâ ̣t chấ t ở các trường tiể u ho ̣c.......... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng hoa ̣t đô ̣ng da ̣y ho ̣c ở

các trường tiểu học huyện Đông Anh

–

thành phố Hà Nội ................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Kế t quả nghiên cứu về nhâ ̣n thức về vai trò của hoa ̣t đô ̣ng da ̣y ho ̣c trong
trưởng tiể u ho ̣c ..................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Thực tra ̣ng hoa ̣t đô ̣ng giảng da ̣y giáo viên tiể u ho ̣c . Error! Bookmark not
defined.
2.3.3. Thực tra ̣ng hoa ̣t đô ̣ng đổ i mới phương pháp da ̣y ho ̣c của giáo viên tiểu học
.............................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Thực tra ̣ng cơ sở vâ ̣t chấ t phu ̣c vu ̣ hoa ̣t đô ̣ng da ̣y ho ̣c.... Error! Bookmark
not defined.
2.4. Thực trạng quản lý hoa ̣ t đô ̣ng da ̣y ho ̣c ở các trường Tiể u ho ̣c Huyê ̣n Đông
Anh – Thành phố Hà Nội .................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên tiểu học Error! Bookmark not
defined.
2.4.2. Quản lý cơ sở vật chất , thiế t bi ̣da ̣y ho ̣c phu ̣c vu ̣ hoa ̣t dô ̣ng da ̣y ho ̣c tiể u
học ........................................................................ Error! Bookmark not defined.
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trong các trường Tiểu học Huyện
Đông Anh – Thành phố Hà Nội ........................... Error! Bookmark not defined.
2.5.1. Các yếu tố thuộc về người quản lý (hiê ̣u trưởng) .... Error! Bookmark not
defined.
2.5.2. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học .......... Error! Bookmark not
defined.
2.5.3. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường da ̣y ho ̣c ..... Error! Bookmark not
defined.
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học ở trường tiểu học huyện Đông
Anh – thành phố Hà Nội ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.6.1. Đánh giá thực trạng hoạt động dạy học ..... Error! Bookmark not defined.
2.6.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học ...... Error! Bookmark not
defined.

Kết luận chương 2 ................................................ Error! Bookmark not defined.
v


Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOA ̣T ĐỘNG DA ̣Y HỌC ĐÁP Ƣ́NG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC CỦ A HIỆU TRƢỞNG Ở TRƢỜNG
TIỂU HỌC HUYỆN ĐÔNG ANH – THÀNH PHỐ HÀ NỘIError! Bookmark
not defined.
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ................. Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Nguyên tắc đồng bộ ................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Nguyên tắc đảm bào tính kế thừa............... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ............. Error! Bookmark not defined.
3.2. Đề xuất biê ̣n pháp quản lý da ̣y ho ̣c của Hiê ̣u trưởng các trường Tiể u ho ̣c
Huyê ̣n Đông Anh – Thành phố Hà Nội................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Nâng cao nhâ ̣n thức về tầ m quan tro ̣ng của quả n lý da ̣y ho ̣c để nâng cao
chấ t lươ ̣ng da ̣y ho ̣c đáp ứng yêu cầ u đổ i mới giáo du ̣cError!

Bookmark

not

defined.
3.2.2. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học trong các trường Tiểu học đáp ứng
yêu cầ u đổ i mới giáo du ̣c ..................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Tăng cường thanh tra, kiể m tra da ̣y ho ̣c trong các trường Tiể u ho ̣c.. Error!
Bookmark not defined.
3.2.4. Đảm bảo chất lượng đội ngũ trong các trường Tiể u ho ̣c Error! Bookmark
not defined.
3.2.5. Tăng cường cơ sở vâ ̣t chấ t hỗ trơ ̣ da ̣y ho ̣c ở các trường Tiể u ho ̣c đáp ứng

yêu cầ u đổ i mới giáo du ̣c ..................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.6. Xây dựng văn hóa nhà trường tiể u ho ̣c ...... Error! Bookmark not defined.
3.3. Mố i quan hê ̣ giữa các biê ̣n pháp quản lý da ̣y ho ̣c của Hiệu trưởng các trường
Tiể u ho ̣c Huyê ̣n Đông Anh – Thành phố Hà Nội. Error! Bookmark not defined.
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động da ̣y
học đã đề xuất....................................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.1.Tổ chức khảo nghiệm .................................. Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Các bước khảo nghiệm............................... Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Kế t quả khảo nghiê ̣m ................................. Error! Bookmark not defined.

vi


3.4.4. Mối tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................. 102
Kết luận chương 3 ................................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYỄN NGHỊ ........................ Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị ..................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 9
PHỤ LỤC ................................................................ Error! Bookmark not defined.

vii


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1.

Thực trạng về độ tuổi của đội ngũ giáo viên tiểu học…...….

43

Bảng 2.2.

Thực trạng về trình độ đào tạo đội ngũ giáo viên tiểu học....

43

Bảng 2.3.

Nhận thức về vai trò của hoạt động dạy học trong trường
tiểu học……………………………………………...………

46

Bảng 2.4.

Thực trạng công tác chuẩn bị giảng dạy của giáo viên...…..

48

Bảng 2.5.

Nội dung giảng dạy và thực hiện các khâu trên lớp của giáo
viên……………………………………………………...…..

50

Bảng 2.6.

Kiểm tra đánh giá học sinh của giáo viên………...………...

53

Bảng 2.7.

Thực trạng hoạt đô ̣ng đổ i mới phương pháp da ̣y

học của

giáo viên tiểu học……………………………...……………

54

Bảng 2.8.

thực trạng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động dạy học…...….

55

Bảng 2.9.

Đánh giá mức đô ̣ vai trò quản lý hoa ̣t đô ̣ng da ̣y ho ̣c

của

hiê ̣u trưởng ở trường tiể u ho ̣c…………………………..…..

56

Bảng 2.10. Thực trạng quản lý phân công giảng dạy của giáo viên…....

58

Bảng 2.11. Quản lý kế hoa ̣ch bài da ̣y và chuẩ n bi ̣bài của giáo viên...…

59

Bảng 2.12. Chỉ đạo và tổ chức hoạt động giảng da ̣y trên lớp của giáo
viên………………………………………………………….

61

Bảng 2.13. Kiể m tra, đánh giá hoa ̣t đô ̣ng giảng da ̣y của giáo viên……..

63

Bảng 2.14. Quản lý trường sở…………………………………………..

64

Bảng 2.15. Quản lý thiết bị giáo dục……………………………………

66

Bảng 2.16. Quản lý thư viện……………………………………………

67

Bảng 2.17. Các yếu tố thuộc về người quản lý…………………………

69

Bảng 2.18. Các yếu tố thuộc về người giáo viên tiểu học………………

71

Bảng 2.19. Các yếu tố thuộc về cơ chế, môi trường da ̣y ho ̣c…………...

72

Bảng 2.20. Khó khăn hoạt động dạy học……………………………….

74

Bảng 2.21. Thuận lợi……………………………………………………

75

Bảng 3.1.

Số lượng cán bộ quản lý và giáo viên tham gia khảo
nghiệm………………………………………………………

8

96


Bảng 3.2.

Tính cần thiết các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

Bảng 3.3.

97

Tính khả thi các biện pháp mà nhà trường sẽ thực hiện
nhằm quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục……………………………………………………..

Bảng 3.4.

100

Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất quản lý hoạt động dạy học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục……………………………………………

9

102


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm về quản lý giáo dục. Học
viện quản lý Giáo dục, Hà Nội.
2. Nguyễn Ngọc Bảo - Hà Thị Đức (2000), Hoạt động dạy học ở trường tiểu

học. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2004), Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và
đổi mới quản lý giáo dục tiểu học. Nhà xuất bản Giáo dục.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), Điều lệ Trường tiểu học, Hà Nội.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Luật giáo dục. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà
Nội.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Tài liệu hướng dẫn nhiệm vụ năm học
2014-2015. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
7. Các Mác- Ănghen toàn tập (1995), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
8. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010), Đại cương khoa học
quản lý. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia.
9. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2003), Quản lý các cơ sở
GD&ĐT - Chương trình huấn luyện kỹ năng quản lý và lãnh đạo, Bộ
GD&ĐT.
10. Nguyễn Quốc Chí ( 2004), Những cơ sở lý luận quản lý giáo dục. Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
11. Nguyễn Đức Chính (2002), Quản lý chất lượng trong giáo dục. Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà Nội.
12. Nguyễn Đức Chính (2009), Chất lượng và kiểm định chất lượng giáo
dục. Tập bài giảng cho lớp cao học quản lý giáo dục K12, Đại Học Giáo Dục Đại Học Quốc Gia Hà Nội.
13. Nguyễn Đức Chính (2009), Thiết kế và đánh giá chương trình giáo dục.
Tập bài giảng cho lớp cao học quản lý giáo dục K12, Đại Học Giáo Dục - Đại
Học Quốc Gia Hà Nội.
14. Nguyễn Thị Doan - Đỗ Minh Công - Phƣơng Kỳ Sơn (1996), Các học
thuyết quản lý. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội
10


15. Trần Khánh Đức (2005), Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân

lực theo ISO & TQM. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
16. Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồi nhân lực
trong thế kỷ XXI. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
17. Đặng Xuân Hải (2008), Quản lý sự thay đổi. Tập bài giảng cho lớp cao
học quản lý K12, Đại học Giáo Dục – Đại học Quốc Gia Hà Nội.
18. Đặng Xuân Hải (2012), Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường trong bối
cảnh thay đổi. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
19. Harold Koontz, Cyril Odonnell, Heinz Weihrich (1994), Những vấn
đề cốt yếu về quản lý . Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội.
20. Bùi Văn Huệ - Phan Thị Hạnh Mai - Nguyễn Xuân Thức (2007), Giáo
trình tâm lý học tiểu học. Nhà xuất bản Đại học Sư phạm.
21. Nguyễn Sinh Huy - Nguyễn Văn Lê (1999), Giáo dục học đại
cương. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
22. Nguyễn Sinh Huy (1996), Đổi mới lí luận giáo dục. Viện Khoa học Giáo
dục, Hà Nội.
23. Trần Kiểm (2006), Khoa học quản lý giáo dục: Một số lý luận và thực
tiễn. Nhà xuất bản Giáo dục.
24. Nguyễn Quang Kính (2005), Giáo dục Việt Nam 1945-2005. Nhà xuất
bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
25. Louis Cohen - Lawrence Manion (2005), Cẩm nang thực hành giảng
dạy. Nhà xuất bản Đại học sư phạm Hà Nội.
26. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2008), Tâm lý học quản lý (Theo cách tiếp cận
Hành vi tổ chức). Tập bài giảng lớp cao học quản lý K12. Đại Học Giáo Dục –
Đại Học Quốc Gia Hà Nội.
27. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2012), Quản lý giáo dục một số vấn đề lý luận và thực
tiễn. Nhà xuất bản Đại Học Quốc gia.
28. Phạm Văn Thuần (2013), Quản lý cơ sở vật chất và thiết bị trong giáo dục.
Tập bài giảng lớp cao học quản lý giáo dục K12. Đại Học Giáo Dục – Đại Học
Quốc Gia Hà Nội.

11