Bài giảng công tác xã hội cá nhân và gia đình (chương 45)

LOGO

GIẢNG VIÊN:
TRỊNH THỊ THƯƠNG
KHOA CÔNG TÁC XÃ HỘI


KẾT CẤU NỘI DUNG
 Chương

LOGO

IV: Những vấn đề chung
về CTXH với GĐ
 Chương V: Tiến trình giải quyết
vấn đề gia đình theo cấp độ nhu
cầu


CHƯƠNG IV

LOGO

I. KHÁI NIỆM
II. NHỮNG VẤN ĐỀ CẦN CHÚ Ý TRONG CÔNG
TÁC XÃ HỘI VỚI GIA ĐÌNH
III. NHỮNG LĨNH VỰC THỰC HÀNH CỦA
CÔNG TÁC XÃ HỘI VỚI GIA ĐÌNH
IV. CÁC CÁCH TIẾP CẬN TRONG CÔNG TÁC
XÃ HỘI VỚI GIA ĐÌNH

HĐ:
Kể về gia đình của bạn
 Chuẩn bị giấy, bút
 Ghi ra 5 điều muốn chia sẻ
nhất về gia đình của mình
 Chia sẻ với người bên cạnh
 Chia sẻ trước lớp

LOGO


KỂ VỀ GIA ĐÌNH CỦA BẠN

LOGO


HĐ: TÌM HIỂU KHÁI NIỆM
GIA ĐÌNH

 Làm việc theo bàn
(nhóm 4-5 người)
 Tìm khái niệm gia
đình (theo nhiều
cách tiếp cận khác
nhau - có thể là
những khái niệm
mang tính khoa
học, hoặc cách
hiểu của cá nhân)

LOGO


KHÁI NIỆM GIA ĐÌNH

LOGO

Nhóm xã hội đặc thù / tập hợp
những người có sự gắn bó với nhau
 Quan hệ hôn nhân, huyết thống,
nuôi dưỡng
 Các mối quan hệ này quy định kiểu
tương tác giữa các thành viên (theo
pháp luật, văn hóa - xã hội)



CHỨC NĂNG CỦA GIA ĐÌNH

LOGO

 Chức năng thỏa mãn tình cảm giữa các thành
viên
 Chức năng sinh sản
 Chức năng giáo dục
 Chức năng xã hội hóa
 Chức năng kinh tế
(Chia 5 nhóm, mỗi nhóm nói về một chức năng
trong thời gian 2 phút, ưu tiên những bạn ít phát

biểu)


PHÂN LOẠI GIA ĐÌNH

LOGO

- Theo quy mô các thế hệ trong gia đình:
+ Gia đình lớn / gia đình mở rộng
+ Gia đình nhỏ / gia đình hạt nhân
- Theo chất lượng, việc thực hiện vai trò chức năng của gia
đình
+ Gia đình khỏe mạnh
+ Gia đình không khỏe mạnh
- Theo giai đoạn phát triển của gia đình:
Gia đình mới kết hôn chưa có con -> Gia đình có con nhỏ
-> Gia đình có con vị thành niên -> Gia đình có con trưởng
thành


CTXH GIA ĐÌNH

LOGO

 Công tác xã hội với gia đình là một phương pháp
của Công tác xã hội
 Cách tiếp cận nhằm giúp đỡ những gia đình:
- Có khó khăn trong việc duy trì cuộc sống sinh hoạt
bình thường
- Có nguy cơ rơi vào tình trạng khó duy trì trạng thái

cân bằng


MỤC TIÊU CỦA
CTXH GIA ĐÌNH

LOGO

 Giúp các thành viên học cách thực hiện chức năng,
đáp ứng nhu cầu cho tất cả các thành viên
 Cụ thể:
- Tăng cường sức mạnh của gia đình
- Cung cấp thêm dịch vụ
- Tạo ra những thay đổi cụ thể trong việc thực hiện
chức năng của gia đình


VAI TRÕ CỦA NVXH

LOGO

- Vai trò của Nhân viên xã hội?
- Những vai trò đó thể hiện trong hoạt động Công tác
xã hội gia đình?
+ Vai trò người kết nối
+ Vai trò người biện hộ
+ Vai trò nhà tham vấn
+ Vai trò người hòa giải
+ Vai trò nhà giáo dục

CÁC KHÁI NIỆM
LIÊN QUAN
 Trị liệu gia đình
 Tham vấn gia đình
 Gia đình học

LOGO


ĐẶC TRƯNG CỦA GIA ĐÌNH
VIỆT NAM

LOGO

 Về quy mô gia đình
 Về mối quan hệ hôn nhân
 Về mối quan hệ huyết thống
 Về mối quan hệ gia đình với các thiết chế khác


VẤN ĐỀ
CÁC
NHÓM
VẤN
ĐỀ
CỦA
GIA
ĐÌNH
VIỆT

NAM

Liên quan đến tình cảm, sự gắn bó,
quyền lực trong gia đình
Liên quan đến những khó khăn do
không tiếp cận được nguồn lực
Liên quan đến năng lực của các
thành viên trong gia đình

LOGO


CÁC LĨNH VỰC
THỰC HÀNH CTXHGĐ
-

LOGO

Gia đình nghèo
Gia đình có bạo lực
Gia đình có thành viên là người khuyết tật
Gia đình có thành viên lạm dụng chất gây nghiện
Gia đình có xung đột giữa các thế hệ


BÀI TẬP NHÓM

LOGO

- Nội dung: Thảo luận về 5 trường hợp gia đình có

vấn đề cần giúp đỡ thuộc 5 lĩnh vực thực hành
CTXH gia đình.
- Yêu cầu: Làm việc nhóm 45 phút
+ Mỗi nhóm bắt thăm 1 tình huống
+ Thảo luận về những vấn đề hiện tại, phân tích
nguyên nhân gây ra vấn đề của gia đình
+ Đề xuất những hoạt động can thiệp / hỗ trợ đối với
gia đình đó


GIA ĐÌNH NGHÈO

LOGO

Đặc điểm
 Thiếu cơ sở vật chất
 Thiếu cơ hội tiếp cận các nguồn lực
 Thành viên trong gia đình có vấn đề về sức khỏe
 Chưa có kiến thức, kỹ năng quản lý gia đình
 Mâu thuẫn giữa các thành viên, bạo lực gia đình
 Gia đình cha/mẹ đơn thân nuôi con


GIA ĐÌNH NGHÈO

LOGO

 Các hoạt động can thiệp khi làm việc với gia đình
nghèo:
- Kết nối gia đình với các nguồn lực về vật chất, các dịch vụ

bồi dưỡng, nâng cao kiến thức trong làm việc, làm ăn kinh tế
- Tổ chức các buổi làm việc gia đình, tạo cơ hội cho các
thành viên chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ, về các hành vi chấp
nhận được hoặc không chấp nhận được trong gia đình
- Giới thiệu gia đình tiếp cận các chương trình, dịch vụ chính
sách xã hội của địa phương, Nhà nước khi gia đình rơi vào
những tình huống khó khăn cần sự hỗ trợ đột xuất


GIA ĐÌNH CÓ BẠO LỰC

LOGO

 Một hoặc nhiều thành viên có hành vi với một hoặc nhiều
thành viên khác
 Các hành vi bạo lực thường gặp trong gia đình liên quan
đến các loại hình bạo lực khác nhau:
- Về tinh thần
- Về thể chất
- Về kinh tế, xã hội
- Bạo lực tình dục
 Tình trạng bạo lực giữa vợ - chồng và giữa cha mẹ - con
cái chiếm tỷ lệ lớn


GIA ĐÌNH CÓ BẠO LỰC

LOGO

 Các nguyên nhân bạo lực: thiếu thốn kinh tế, việc

kiểm soát hành vi của cá nhân, tâm lý cá nhân, khả năng
giao tiếp hạn chế giữa các thành viên trong gia đình.
Các hoạt động can thiệp đối với gia đình có bạo lực:
- Cung cấp dịch vụ hỗ trợ nạn nhân của bạo lực gia đình
như: can thiệp khẩn cấp, cung cấp dịch vụ tham vấn tâm
lý, tìm kiếm các nguồn lực bên trong và bên ngoài để hỗ
trợ
- Tùy vào nguyên nhân bạo lực khác nhau, có những hoạt
động can thiệp phù hợp với nguyên nhân.


GIA ĐÌNH CÓ NKT

LOGO

Đặc điểm của gia đình có người khuyết tật:
 Gặp khó khăn về vật chất: thiếu vốn, không đảm
bảo thu nhập do thiếu nhân lực hỗ trợ việc làm ăn
kinh tế, chi phí cho việc chăm sóc người khuyết tật
 Gặp khó khăn về tinh thần: thiếu kiến thức chăm
sóc người khuyết tật, áp lực của vấn đề kinh tế có
thể gây nên xung đột gia đình; sự mặc cảm, tự ti
của người khuyết tật, và các thành viên trong gia
đình.


GIA ĐÌNH CÓ NKT

LOGO

Các hoạt động can thiệp khi làm việc với gia đình
có người khuyết tật:
 Các hoạt động hỗ trợ vật chất: hỗ trợ gia đình tiếp
cận các cơ hội giải quyết đời sống kinh tế, tiếp cận
các nguồn hỗ trợ khác (dụng cụ hỗ trợ, phục hồi
chức năng, …)
 Các hoạt động hỗ trợ tâm lý, tình cảm: tham vấn
thay đổi nhận thức, hành vi của người khuyết tật và
các thành viên gia đình; kết nối người khuyết tật
vào các hoạt động chung của gia đình, cộng đồng,
nhóm người khuyết tật


GIA ĐÌNH
CÓ NGƯỜI LẠM DỤNG CGN

LOGO

Đặc điểm của gia đình có thành viên lạm dụng chất
gây nghiện:
- Gia đình trong tình trạng xáo trộn, hỗn loạn
- Tình cảm giữa các thành viên bị tổn thương
- Kinh tế thường suy sụp
- Các mối quan hệ rạn nứt
- Gia đình có người nghiện có thể kéo theo các vấn đề
khác như: cha mẹ không có khả năng nuôi dưỡng con
cái, việc vi phạm pháp luật, bạo lực gia đình


GIA ĐÌNH

CÓ NGƯỜI LẠM DỤNG CGN

LOGO

 Làm việc trực tiếp với người nghiện: tham vấn, giáo
dục, cai nghiện; Nếu cần thiết, phải có sự giám sát của
chính quyền và các thành viên trong gia đình để giúp
người nghiện thay đổi hành vi
 Cung cấp cơ hội việc làm, nguồn vốn để sản xuất, làm
ăn
 Có kế hoạch bảo vệ trẻ em trong gia đình có người
lạm dụng chất gây nghiện
 Tổ chức những buổi làm việc với cả gia đình để các
thành viên chia sẻ mong muốn, những khó khăn, giúp
người nghiện gắn bó với các thành viên trong gia đình