QUẢN lý THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO dục mầm NON mới ở các TRƯỜNG mầm NON TRÊN địa bàn THÀNH PHỐ lào CAI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

PHẠM THỊ HUỆ

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Hà Nội – 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI

`
PHẠM THỊ HUỆ

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI
Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục
Mã số: 60.14.05.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Công Giáp

Hà Nội - 2016

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Mọi tham
khảo dùng trong luận văn đều được trích dẫn nguồn gốc đầy đủ, rõ ràng. Các
số liệu trong luận văn là chính xác và trung thực.
Tác giả luận văn

Phạm Thị Huệ


LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban Giám
hiệu Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cùng quý thầy cô trong khoa Quản lý
giáo dục đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn
thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Công
Giáp đã dành nhiều thời gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi
hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn sự nhiệt tình giúp đỡ từ tập thể lãnh đạo, chuyên
viên Phòng giáo dục mầm non Sở giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai, Phòng
giáo dục và Đào tạo thành phố Lào Cai, lãnh đạo các trường mầm non trên địa
bàn thành phố Lào Cai đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi có được những
thông tin bổ ích phục vụ quá trình nghiên cứu.
Đề tài “Quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới ở các
trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai” đã hoàn thành đúng kế
hoạch, được nghiên cứu một cách công phu và cẩn trọng. Mặc dù đã có nhiều
cố gắng hoàn thiện luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của mình,
song không thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những

đóng góp quý báu của thầy cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn tiếp tục
được hoàn thiện.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn


Phạm Thị Huệ


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................................3
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................4
DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................................iii
MỞ ĐẦU...............................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài..................................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu...........................................................................................................4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu......................................................................................4
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu............................................................................................4
5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................................5
6. Nhiệm vụ nghiên cứu.........................................................................................................5
7. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................................5
8. Cấu trúc luận văn...............................................................................................................6
CHƯƠNG 1..........................................................................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH..................................7
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON..............................................7
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.....................................................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản..........................................................................................10

1.2.1. Khái niệm quản lý.................................................................................10

1.2.2. Quản lý giáo dục...................................................................................13
1.2.3. Quản lý nhà trường................................................................................14
1.3. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân và những yêu cầu về chương
trình giáo dục mầm non mới............................................................................................17

1.3.1. Vị trí, mục tiêu, nhiệm vụ và quyền hạn của trường mầm non.............17
1.3.2. Mục tiêu và nội dung của giáo dục bậc học mầm non..........................18
1.3.3. Chương trình giáo dục mầm non ở trường mầm non............................20
1.4. Nội dung quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của Hiệu
trưởng trường mầm non.................................................................................................23

1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ của Hiệu trưởng trong quản lý thực hiện chương trình
giáo dục ở trường mầm non............................................................................23
1.4.2. Nội dung quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của
người Hiệu trưởng trường mầm non...............................................................25
Kết luận chương 1..............................................................................................................32
CHƯƠNG 2........................................................................................................................33


THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH..........................................33
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON............................................33
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI..................................................................................33
2.1. Khái quát về tình hình phát triển kinh tế, xã hội thành phố Lào Cai.............................33

2.1.1. Vị trí địa lý............................................................................................33
2.1.2. Dân cư...................................................................................................34
2.1.3. Kinh tế - Xã hội.....................................................................................34
2.1.4. Những đặc điểm về kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục
thành phố Lào Cai...........................................................................................35
2.2. Khái quát chung về giáo dục và đào tạo của thành phố Lào Cai......................................36

2.2.1. Đặc điểm tình hình................................................................................36
2.2.2. Thực trạng về tình hình GD trên địa bàn thành phố Lào Cai................38
2.3. Tổ chức khảo sát thực trạng.....................................................................................43

2.3.1. Mục đích khảo sát.................................................................................43
2.3.2. Đối tượng khảo sát................................................................................44
2.3.3. Nội dung khảo sát..................................................................................45
2.3.4. Phương pháp khảo sát...........................................................................45
2.3.5. Đánh giá kết quả khảo sát.....................................................................45
2.4. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của người
Hiệu trưởng mầm non thành phố Lào Cai.......................................................................47

2.4.1. Nhận thức về tầm quan trọng và mức độ thực hiện chương trình giáo
dục mầm non mới............................................................................................47
2.4.3. Thưc trạng việc tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới
ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai..................................54
2.4.4. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục mầm non
ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai..................................58
2.4.5. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện chương trình giáo
dục mầm non mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai....61
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý thực hiện chương trình GDMN ở các trường
mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai..............................................................................66

2.5.1. Ưu điểm.................................................................................................66
ii


2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế..........................................................68
Kết luận chương 2..............................................................................................................69

CHƯƠNG 3........................................................................................................................70
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH..................................................70
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON............................................70
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ LÀO CAI..................................................................................70
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp...............................................................................70

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kỳ
CNH-HĐH đất nước........................................................................................71
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống trong thực hiện chương trình giáo dục mầm non
mới...................................................................................................................72
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa trong quản lý thực hiện chương trình
giáo dục mầm non mới....................................................................................72
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp.............................73
3.2. Biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới ở các trường
mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai..............................................................................73

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng của việc
thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới ở trường mầm non................74
3.2.2. Xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình GDMN mới......................77
3.2.3. Chỉ đạo giáo viên thực hiện đúng chương trình GDMN mới...............79
3.2.4. Tăng cường quản lý bồi dưỡng chuyên môn, nghiêp vụ cho đội ngũ
giáo viên trong thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới.....................82
3.2.5. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá việc tổ chức thực hiện chương
trình giáo dục mầm non mới...........................................................................85
3.2.6. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục nhằm huy động các nguồn lực
trong thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới.....................................87
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................................90
3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.....................92

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm.........................................................................92

3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm....................................................................92
3.4.4. Đánh giá kết quả khảo nghiệm..............................................................92
iii


3.4.5. Kết quả khảo nghiệm.............................................................................93
Kết luận chương 3..............................................................................................................98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................................................99
1. Kết luận...........................................................................................................................99
2. Khuyến nghị..............................................................................................................101
2.1. Đối với Phòng GD&ĐT thành phố Lào Cai.............................................................101
2.2. Đối với các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.....................................102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................104
PHỤ LỤC...........................................................................................................................101

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp số trường, lớp, học sinh năm học 2014 - 2015..............................38
Bảng 2.2. Tổng hợp tình hình cơ sở vật chất năm học 2014- 2015...............................40
Bảng 2.3. Mạng lưới các trường mầm non........................................................................40
Bảng 2.4. Quy mô đội ngũ giáo viên các trường mầm non...................................................42
Bảng 2.5. Đối tượng khảo sát thực trạng quản lý thực hiện.............................................44
chương trình GDMN..........................................................................................................44
Bảng 2.6. Nhận thức của BQL và GV về tầm quan trọng và mức độ................................48
thực hiện chương trình GDMN mới..................................................................................48
Bảng 2.7. Kết quả lập kế hoạch thực hiện chương trình...............................................50
giáo dục MN mới ở các trường MN.....................................................................................50
Bảng 2.8. Thực trạng kết quả tổ chức thực hiện chương trình......................................55

GDMN mới ở các trường MN trên địa bàn thành phố Lào Cai................................................55
Bảng 2.9. Kết quả công tác chỉ đạo thực hiện chương trình GDMN................................58
mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai....................................................58
Biểu đồ 2.4: Tương quan về mức độ cần thiết và mức độ thực hiện................................60
các biện pháp chỉ đạo thực hiện chương trình GDMN mới.................................................60
Bảng 2.10: Kết quả kiểm tra, đánh giá thực hiện chương trình GDMN ở các trường mầm
non trên địa bàn thành phố Lào Cai...........................................................................................61
Bảng 2.11. Kết quả các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thực hiện chương trình giáo dục
mầm non mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai....................................64
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý.................................93
thực hiện chương trình GDMN mới ở các trường mầm non............................................93
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý thực hiện chương trình
giáo dục mầm non mới ở các trường mầm non...................................................................95
Bảng 3.3. Tổng hợp khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi................................97
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ - SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Nhận thức tầm quan trọng và mức độ thực hiện...........................................49
các biện pháp quản lý thực hiện chương trình GDMN mới................................................49
Biểu đồ 2.2. Nhận thức về mức độ cần thiết và mức độ thực hiện...................................53
các biện pháp xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình GDMN mới.............................53
Biểu đồ 2.3.: Nhận thức về mức độ cần thiết và mức độ thực hiện tổ chức các biện pháp
thực hiện chương trình GDMN mới..................................................................................57
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp.........................................................................91
Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi......................................................97
của các biện pháp đã đề xuất....................................................................................................97

i


ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

3

CNTT

Công nghệ thông tin

4

CSVC

Cơ sở vật chất

5

CS-GD

Chăm sóc – Giáo dục

6

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

7

GD

Giáo dục

8

GV

Giáo viên

9

GDMN

Giáo dục mầm non

10

QLGD

Quản lý giáo dục

11

UBND

Ủy ban nhân dân

12

MN

Mầm non

13

KT-XH

Kinh tế - Xã hội

14

TB

Trung bình

15

TP

Thành phố

16

XHH

Xã hội hóa

iii


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XXI là thế kỷ của khoa học - công nghệ tiếp tục phát triển như
vũ bão, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình toàn cầu hoá kinh tế, hội nhập kinh tế
quốc tế, phát triển kinh tế tri thức, cũng là thế kỷ mà vai trò của giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ có ý nghĩa quyết định hơn bao giờ hết đối với sự
phát triển toàn diện của mỗi quốc gia. Giáo dục phải thay đổi không ngừng để
thích ứng với những biến động của thế giới.
Nền kinh tế nước ta hiện nay đang trong quá trình chuyển đổi từ cơ chế
quản lý kinh tế tập trung, bao cấp sang kinh tế thị trường, định hướng XHCN,
trong đó có nhiều hình thức và sở hữu thành phần kinh tế cùng tham gia cho

thị trường lao động được mở rộng. Nhu cầu học tập tăng nhanh nên đòi hỏi
giáo dục phải tiếp cận và đổi mới nhanh chóng thích nghi với cơ chế mới,
phải đi trước đón đầu sự phát triển kinh tế.
Đảng và Nhà nước ta luôn coi giáo dục, khoa học và công nghệ là quốc
sách hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, là nền tảng và động
lực của sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Xu thế toàn cầu hóa mạnh
mẽ đang diễn ra trên thế giới. Với sự phát triển nhảy vọt của khoa học và
công nghệ, kinh tế thế giới đang từng bước chuyển sang nền kinh tế tri thức.
Trong bối cảnh kinh tế đó, triết lý về Giáo dục cho thế kỷ 21 có những biến
đổi to lớn, đó là lấy: “Học thường xuyên suốt đời” làm nền móng hướng tới
xây dựng một xã hội học tập.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và Nhà nước ta đã rất quan
tâm, đầu tư cho việc xây dựng, đổi mới và phát triển GD&ĐT ngay từ những
năm đầu 1986. Sau nhiều năm thực hiện chủ trương đó, chất lượng GD&ĐT
1


vẫn còn nhiều yếu kém, bất cập, một trong các nguyên nhân đó là do công tác
quản lý giáo dục (QLGD), đó là điều mà Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII
đã nêu: “Giáo dục đào tạo nước ta còn yếu kém, bất cập cả về quy mô, cơ cấu
và nhất là chất lượng và hiệu quả” và “Công tác quản lý giáo dục đào tạo có
những mặt yếu kém, bất cập... có nhiều thiếu sót trong việc quản lý chương
trình, nội dung và chất lượng, thiếu những biện pháp hữu hiệu để kiểm tra,
đánh giá chất lượng đào tạo”[22]; đây cũng là vấn đề mà Chỉ thị 40-CT/TW
ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng nhận định: “... năng lực
của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục chưa ngang tầm với yêu cầu phát triển
của sự nghiệp giáo dục...” [1].
Để khắc phục những yếu kém, bất cập nói trên và đưa GD&ĐT tiếp tục
phát triển theo xu thể phát triển của của đất nước, tại Hội nghị lần thứ 8, Ban
chấp hành Trung ương khóa XI tiếp tục đưa ra Nghị quyết số 29-NQ/TW

ngày 04/11/2013 về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [2] với mục đích đánh giá tình
hình giáo dục hiện tại, khẳng định những thành công, chỉ ra những hạn chế,
yếu kém, nguyên nhân khách quan, chủ quanvà định hướng đổi mới căn bản,
toàn diện theo mục tiêu: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng,
hiệu quả giáo dục - đào tạo, đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng,
bảo vệ tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo
của mỗi cá nhân, yêu gia đình, yêu tổ quốc, yêu đồng bào, sống tốt và làm
việc hiệu quả”. Triển khai Nghị quyết số 29-NQ/TW, tại kỳ họp thứ 8 Quốc
hội khóa XIII nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Nghị
quyết số 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 về đổi mới chương trình, sách giáo
khoa giáo dục phổ thông[46] (sau đây gọi tắt là NQ88) và Chương trình hành
2


động của Chính phủ.
Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, tinh thần đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục đã được tỉnh Lào Cai quán triệt sâu sắc trong nhận
thức và triển khai tích cực vào thực tiễn. Để thực hiện đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục thì yếu tố vai trò quyết định chính là đội ngũ cán bộ QLGD,
giáo viên, là chương trình giảng dạy. Vì thế, nghiên cứu các vấn đề tìm biện
pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới trong các trường
mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai là rất cần thiết.
Trong bối cảnh đó, mỗi nhà trường muốn phát triển bền vững phải có
những biện pháp quản lý phù hợp, hiệu quả. Để nâng cao chất lượng dạy và
học một cách thực sự thì mỗi thành viên trong nhà trường phải không ngừng
phấn đấu, nỗ lực trau dồi kiến thức cho bản thân. Nhưng khâu then chốt để
nâng cao chất lượng và hiệu quả chính là công tác quản lý, triển khai chương

trình sao cho phù hợp với xu thế phát triển của đất nước trong thời kỳ đổi
mới. Đây cũng chính là vấn đề mà các cấp quản lý, các nhà quản lý luôn quan
tâm, trăn trở.
Giáo dục mầm non là cấp học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc
dân, Giáo dục mầm non có nhiệm vụ quan trọng là hình thành ở trẻ những cơ
sở đầu tiên của nhân cách con người Việt Nam XHCN. Mục tiêu của giáo dục
mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, chuẩn
bị tâm thế sẵn sàng cho trẻ vào học lớp Một. Muốn thực hiện mục tiêu trên,
việc đầu tiên là cần phải chăm lo phát triển năng lực sư phạm cho đội ngũ
giáo viên, bởi vì giáo viên là chủ thể trực tiếp của quá trình chăm sóc và giáo
dục trẻ, là nhân tố quyết định trực tiếp đến sự hình thành phát triển nhân cách
trẻ. Điều đó đòi hỏi người Hiệu trưởng mầm non phải có kiến thức khoa học
quản lý trong việc quản lý, chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục mầm non,

3


có năng lực tổ chức, phối hợp với gia đình và các tổ chức xã hội thực hiện
mục tiêu giáo dục mầm non.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài: “Quản lý thực hiện
chương trình giáo dục mầm non mới ở các trường mầm non trên địa bàn
thành phố Lào Cai” làm đề tài nghiên cứu với hy vọng sẽ góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý thực hiện chương
trình giáo dục ở các trường mầm non nhằm đề xuất một số biện pháp quản lý
của Hiệu trưởng trong việc quản lý chương trình giáo dục mầm non mới ở các
trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động quản lý của Hiệu trưởng ở trường mầm non.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của
Hiệu trưởng trường Mầm non.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Đề tài nghiên cứu các biện pháp quản lý thực hiện
chương trình giáo dục mầm non mới của Hiệu trưởng trường mầm non.
- Về địa bàn: Khảo sát và thử nghiệm đánh giá tại 05 trường mầm non
trên địa bàn thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.
- Về đối tượng khảo sát: 165 chuyên gia bao gồm: 26 Cán bộ quản lý (Đại
diện Phòng GD&ĐT, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn), 139
giáo viên.
4


- Về thời gian: Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12/2015.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng GDMN trên địa bàn thành phố Lào Cai trong những năm gần
đây đã được nâng cao, tuy nhiên với yêu cầu của chương trình GDMN mới hoạt
động chuyên môn còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển giáo dục trong giai
đoạn hiện nay. Nếu nghiên cứu và đánh giá đúng thực trạng quản lý hoạt động
chuyên môn ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai thì có thể đề
xuất được các biện pháp mang tính khả thi và hiệu quả trong việc quản lý thực
hiện chương trình GGDM mới của Hiệu trưởng góp phần nâng cao chất lượng
dạy học và giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi mới GDMN hiện nay.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý thực hiện chương trình ở các
trường mầm non.
6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng thực hiện chương trình giáo dục mầm
non mới và quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của Hiệu

trưởng trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.
6.3. Đề xuất biện pháp và khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới của
người Hiệu trưởng trường mầm non thành phố Lào Cai
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các tài liệu liên quan
đến vấn đề nghiên cứu; nghiên cứu các văn kiện của Đảng; nghiên cứu các
văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước; các bài báo đăng trên các tạp chí
chuyên ngành, các bài viết về đánh giá Hiệu trưởng.
5


7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra, khảo sát bằng phiếu hỏi: Nhằm mục đích thu
thập thông tin về thực trạng thực hiện chương trình và quản lý thực hiện
chương trình giáo dục mầm non mới ở các trường mầm non cũng như
kiểm chứng tính khả thi, cấp thiết của các biện pháp đề xuất trong đề tài
qua sử dụng các phiếu hỏi.
- Phương pháp phỏng vấn sâu đối với một số cán bộ quản lý, giáo viên và
cha mẹ học sinh.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết kinh nghiệm của các cấp
quản lý trong thực hiện chương trình từ trước đến nay của người Hiệu trưởng
trường mầm non.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Sử dụng các công thức thống kê toán học như số điểm trung bình, hệ số
tương quan thứ bậc Spearman để xử lý (định lượng) kết quả nghiên cứu, rút ra
các nhận xét khoa học.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, nội dung chính của luận

văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý thực hiện chương trình giáo dục
mầm non mới ở các trường mầm non.
Chương 2: Thực trạng quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm
non mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.
Chương 3: Biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non
mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai.

6


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC MẦM NON MỚI Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Đầu thế kỷ XXI, cuộc cách mạng khoa học – công nghệ với những bước
tiến nhảy vọt, thế giới chuyển từ nền văn minh công nghiệp sang nền văn
minh trí tuệ. Hội nhập kinh tế quốc tế và quá trình toàn cầu hóa là xu thế tất
yếu ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển của tất cả các quốc gia trên thế giới.
Ngày nay ở hầu hết mọi quốc gia, giáo dục đều đặt ở vị trí trung tâm trong các
chiến lược phát triển đất nước. Thậm chí ở một số nước, người ta quan niệm
vấn đề quan trọng nhất trong phát triển ngày nay là phát triển giáo dục, đây
thực sự là cuộc cách mạng trong các quan niệm, các cách tiếp cận, nó đòi hỏi
con người phải đổi mới cách nghĩ, cách làm để thích nghi và làm chủ sự phát
triển. Với tầm quan trọng đặc biệt của giáo dục trong nền kinh tế tri thức,
nhiều quốc gia trên thế giới đã nhạy bén tiến hành cải cách giáo dục.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế xã hội, ngành giáo
dục Việt Nam trong những năm vừa qua đã có những bước tiến đáng kể. Tuy
7

nhiên, hàng loạt vấn đề còn tồn tại đòi hỏi phải có các giải pháp để hoàn thiện
như: Chương trình dạy và học, trang thiết bị, phương pháp giảng dạy - học
tập, nghiên cứu, quản lý trường học... Trong các giải pháp đó, vai trò lãnh đạo
và quản lý nhà trường là vấn đề quyết định cơ bản.
Để thực hiện có hiệu quả sự nghiệp giáo dục, Đảng và Nhà nước ta đã
có Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư về việc “Xây dựng, nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục”, Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng
sản Việt Nam lần thứ X cũng đã nêu rõ: “... Coi trọng công tác đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ công chức trước hết là cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý về
đường lối, chính sách, về kiến thức và kỹ năng quản lý hành chính Nhà nước,
quản lý KT-XH trong điều kiện cơ chế thị trường và Hội nhập kinh tế Quốc
tế” và “Xây dựng đội ngũ đảng viên thật sự tiên phong gương mẫu, có phẩm
chất đạo đức cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành
nhiệm vụ; kiên định lập trường giai cấp công nhân, phấn đấu cho mục tiêu lý
tưởng của Đảng, vững vàng trước mọi khó khăn thử thách; năng động, sáng
tạo góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới, đẩy mạnh CNH - HĐH đất
nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN”.
Xuất phát từ quan điểm “Coi con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực
trực tiếp của sự phát triển, cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục là quốc
sách hàng đầu” Bộ GD&ĐT đã xây dựng chiến lược phát triển giáo dục 2011 2020, các giải pháp phát triển giáo dục được đưa ra có giải pháp “Đổi mới quản
lý giáo dục”, trong đó xác định “Đổi mới cơ chế và phương thức quản lý giáo
dục theo hướng phân cấp một cách hợp lý nhằm giải phóng và phát huy mạnh
mẽ tiềm năng, sức sáng tạo, tính chủ động và và tự chịu trách nhiệm của mỗi cấp
và mỗi cơ sở giáo dục, giải quyết một cách có hiệu quả những bất cập trong toàn
hệ thống trong quá trình phát triển.

8

Cụ thể là “ Xây dựng và chuẩn hóa đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục. Đào
tạo và bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ CBQL giáo dục các cấp về kiến thức, kỹ
năng quản lý và rèn luyện phẩm chất đạo đức; đồng thời điều chỉnh sắp xếp lại
cán bộ theo yêu cầu mới phù hợp với năng lực và phẩm chất của từng người”.
Ở nước ta đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về hoạt động
quản lý giáo dục như: “Những vấn đề cơ bản của Khoa học quản lý giáo dục”
và “Tiếp cận hiện đại trong quản lý giáo dục” của tác giả Trần Kiểm; “Kỹ
năng hỗ trợ đổi mới quản lý dành cho Hiệu trưởng và các cán bộ quản lý giáo
dục” của Nhà xuất bản lao động - 2008; “Phương pháp lãnh đạo và quản lý
nhà trường hiệu quả” của Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - 2004; “Những
khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo dục” của tác giả Nguyễn Ngọc
Quang;... Các công trình khoa học đó đã đề cập đến vấn đề xây dựng, phát
triển đội ngũ quản lý, quản lý nội dung chương trình. Gần đây, có một số
công trình nghiên cứu của các tác giả: Phạm Minh Hạc, Nguyễn Ngọc Quang,
Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Trần Kiểm, Thái
Duy Tiên, Bùi Minh Hiền... đi sâu nghiên cứu về QL và lãnh đạo nhà trường.
Triển khai các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đối với sự phát triển giáo
dục nói chung và phát triển giáo dục mầm non nói riêng, đã có nhiều tác giả
đi sâu nghiên cứu về lý luận quản lý giáo dục và công tác dạy học, giáo dục
cũng như công tác xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên.
Về quản lý giáo dục mầm non đã được các nhà khoa học, các nhà quản
lý quan tâm nghiên cứu. Như đề tài “Nghiên cứu khoa học cho việc nâng cao
chất lượng thực hiện chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ 3 - 6 tuổi trong
trường mầm non” của tác giả Lê Thị Thu Phương (Viện khoa học giáo dục
Việt Nam), đề tài đã đề cập đến một số vấn đề về quan điểm và nguyên tắc
đổi mới thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất

9

lượng chăm sóc giáo dục trẻ, đưa ra một số định hướng đổi mới chương trình,
đề xuất xây dựng mô hình nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Bên cạnh đó còn có một số luận văn Thạc sỹ khoa học quản lý giáo dục
cũng đề cập đến quản lý trường mầm non như: “Giải pháp bồi dưỡng chuẩn
hóa giáo viên mẫu giáo các tỉnh duyên hải miền Trung” của tác giả Nguyễn
Huy Thông; “Thực trạng công tác quản lý việc bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên ở một số trường mầm non thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả
Nguyễn Hữu Lê Huyên, đã tiếp cận nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng chuyên
môn nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên; đề tài “Biện
pháp quản lý hoạt động chuyên môn trong thực hiện chương trình giáo dục
mầm non mới ở các trường mầm non thành phố Hải Dương” của tác giả
Nguyễn Thị Thanh Xuân đã đề cập đến hoạt động chuyên môn trong việc
thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Cho đến nay chưa có đề tài nào đi
sâu nghiên cứu về biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm
non mới trên địa bàn thành phố Lào Cai.
Với vai trò là bậc học nền tảng, đặt tiền đề cho sự hình thành phát triển
nhân cách học sinh, nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục
mầm non đáp ứng được yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo dục. Do vậy
việc tìm ra các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo dục mầm non
mới ở các trường mầm non trên địa bàn thành phố Lào Cai cần được quan tâm
nghiên cứu đặc biệt.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Khái niệm quản lý
Có nhiều cách hiểu khác nhau về quản lý tùy theo quan điểm và cách
tiếp cận. Theo những định nghĩa kinh điển nhất: Hoạt động quản lý là các tác
10


động có định hướng có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến

khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.
Theo F.W.Taylo (1856- 1915) – được đánh giá là “Cha đẻ của thuyết
quản lý khoa học” đã định nghĩa: “Quản lý là biết chính xác điều bạn muốn
người khác làm và sau đó thấy được rằng họ đã hoàn thành công việc một
cách tốt nhất và rẻ nhất” [11, Tr.11-12]
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu khoa học cũng có những định nghĩa
khác nhau về thuật ngữ “Quản lý” tùy theo cách tiếp cận khác nhau:
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc "Quản lý là
quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng tối đa các chức
năng kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra". [ 10 ]
Thuật ngữ “Quản lý” (Tiếng Việt gốc Hán) lột tả được bản chất của
hoạt động này trong thực tiễn, nó bao gồm hai quá trình tích hợp vào nhau,
quá trình “Quản” gồm coi sóc, giữ gìn, duy trì ở trạng thái “ổn định”, quá
trình “Lý” gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới hệ, đưa hệ vào thế “Phát triển”.
Nếu người đứng đầu tổ chức chỉ lấy việc “Quản” làm chính thì tổ chức dễ bị
trì trệ, ngược lại nếu chỉ quan tâm đến việc “Lý” thì sự phát triển của tổ chức
không bền vững. Do vậy người quản lý phải luôn xác định và phối hợp tốt,
sao cho trong “Quản” phải có “Lý” và trong “Lý” phải có “Quản”, làm cho
trạng thái của hệ thống mình quản lý luôn được ở trạng thái cân bằng động.
Khái niệm quản lý được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khoa học
và được tiếp cận tổng quát như sau:
- Quản lý tác động vừa có tính khoa học, vừa có tính nghệ thuật và có
hệ thống con người, nhằm đạt được các mục tiêu KT-XH.
- Quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có tổ chức dựa trên
các thông tin về tình trạng của đối tượng và môi trường nằm giữa cho sự vận
11


hành của đối tượng được ổn định và phát triển tới mục tiêu đã định.

- Hiểu một cách ngắn gọn thì quản lý là sự tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý (tập thể những người lao
động) nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức đề ra.
Nói tới các chức năng chủ yếu của quản lý, hiện nay có nhiều quan điểm
khác nhau nhưng nhìn chung đa số các tác giả đều thống nhất ở bốn chức năng
cơ bản sau:
- Chức năng lập kế hoạch: Đây là chức năng cơ bản nhất trong các
chức năng quản lý. Kế hoạch hóa bao gồm việc xây dựng mục tiêu đối với
thành tựu tương lai của tổ chức, chương trình hành động và quyết định cách
thức, phương tiện cần thiết trong một thời gian nhất định của một hệ thống
quản lý để đạt được mục tiêu đó.
- Chức năng tổ chức: Tổ chức là việc chuyển hóa những ý tưởng trừu
tượng của kế hoạch thành hiện thực. Xét về mặt chức năng quản lý, tổ chức là
quá trình hình thành nên cấu trúc các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ
phận trong tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện thành công các kế hoạch và
đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức.
- Chức năng chỉ đạo: Đây là quá trình sử dụng quyền lực quản lý để tác
động đến đối tượng bị quản lý một cách có chủ đích nhằm phát huy hết tiềm
năng của họ hướng vào mục tiêu chung. Chỉ đạo là chức năng thể hiện năng lực
của người quản lý. Việc chỉ đạo không chỉ bắt đầu sau việc lập kế hoạch và cơ
cấu tổ chức đã hoàn tất, mà nó thấm vào và ảnh hưởng đến hai chức năng kia.
- Chức năng kiểm tra: Đây là chức năng quan trọng và xuyên suốt quá
trình quản lý. Theo lý thuyết hệ thống, kiểm tra chính là thiết lập mối liên hệ
ngược trong quản lý. Mục đích của kiểm tra nhằm đảm bảo các kế hoạch
thành công, phát hiện kịp thời những sai lệch, tìm nguyên nhân và biện pháp
điều chỉnh các sai lệch nhằm làm cho toàn bộ hệ thống đạt mục tiêu đã định.
12


Kiểm tra là một quá trình bao gồm các bước: xây dựng các tiêu chuẩn, đo

lường việc thực hiện, đánh giá các tiêu chuẩn so với kế hoạch, điều chỉnh
những sai lệch.
Tất cả các chức năng trên đều cần đến yếu tố thông tin, thông tin đầy
đủ, kịp thời, chính xác là một căn cứ để hoạch định kế hoạch. Thông tin tạo
nên mối quan hệ giữa các bộ phận trong cơ cấu tổ chức. Nó giúp truyền tải
mệnh lệnh chỉ đạo và phản hồi hai chiều trong một tổ chức, giúp người quản
lý thực hiện các chức năng của mình nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Đã có nhiều tác giả nghiên cứu về lý thuyết QLGD và thực tế cho thấy
cũng có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này, có thể kể đến một số quan
điểm chủ yếu sau:
Theo P.V. Khuđôminxki (nhà lý luận của Liên Xô trước đây) thì:
QLGD là tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và có mục đích của
chủ thể quản lý ở các cấp khác nhau đến các khâu của hệ thống giáo dục
nhằm mục đích bảo đảm việc giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thế hệ trẻ, đảm
bảo phát triển toàn diện và hài hòa cho thế hệ trẻ.
Theo nhà khoa học V.V. Xukhômlinxki cho rằng: QLGD là tác động có
hệ thống, có kế hoạch và có mục đích của chủ thể quản lý ở các cấp khác
nhau đến tất cả các khâu khác nhau của hệ thống nhằm mục đích đảm bảo
việc giáo dục chủ nghĩa cộng sản cho thế hệ trẻ, đảm bảo sự phát triển toàn
diện, hoàn hảo.
Ở Việt Nam, QLGD cũng là một lĩnh vực được Đảng và Nhà nước đặc
biệt quan tâm. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khóa VIII khẳng định: "Quản lý giáo dục là sự tác động có ý thức của
13