Báo cáo thực tập tốt nghiệp kiểm toán

LỜI MỞ ĐẦU
Thời gian gần đây hoạt động kiểm toán tại Việt Nam không ngừng lớn mạnh và
ngày càng phổ biến hơn trong đời sống kinh tế. Đây là một xu hướng tất yếu trước sự
phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, trước làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài và sự ra
đời của các công ty cổ phần.
Kiểm toán báo cáo tài chính là một bộ phận của hoạt động kiểm toán độc lập. Thông
qua hoạt động kiểm toán, các doanh nghiệp có thể thấy được những yếu kém của mình
trong công tác kế toán cũng như cách điều hành quản lý để từ đó nâng cao hiệu quả sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong các chỉ tiêu tài chính, thì doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được coi là
một chỉ tiêu đặc biệt quan trọng luôn ảnh hưởng trọng yếu đến Báo cáo kết quả kinh
doanh và ảnh hưởng trực tiếp đến các chỉ tiêu về thuế cũng như lợi nhuận chưa phân
phối của doanh nghiệp. Vì vậy, khi tiến hành kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng
và cung cấp dịch vụ, kiểm toán viên cần phải đặc biệt quan tâm đến việc phản ánh trung
thực và hợp lý chỉ tiêu này để cung cấp cho người sử dụng báo cáo tài chính một cái nhìn
chính xác đối với hoạt động của một doanh nghiệp.
Do tầm quan trọng của việc kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng và cung cấp
dịch vụ, trong thời gian thực tập tại công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán TND, được sự
hướng dẫn tận tình của Ths.Trịnh Xuân Hưng và các anh chị ở phòng kiểm toán 23 em đã
lựa chọn đề tài: “Kiểm toán khoản mục doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trong kiểm
toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán TND”.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu báo cáo được trình bày làm 3 phần:
Chương 1: Giới thiệu tổng quan về đơn vị thực tập
Chương 2: Phỏng vấn nhân viên tại đơn vị thực tập
Chương 3: Mô tả thực tế công việc thực tập
Tuy nhiên, do chưa có nhiều kinh nghiệm và kiến thức còn nhiều hạn chế nên đề tài
này sẽ không tránh khỏi nhiều sai sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp của thầy cô và
anh chị để hoàn thiện hơn bài viết của mình.

1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ĐƠN VỊ THỰC TẬP
Tên công ty: Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán TND
Tên giao dịch bằng Tiếng anh: TND AUDITING AND ACCOUNTING CO., LTD
Điện thoại: (08) 3517 1936
Fax: (08) 3517 1935
Mã số thuế: 0302183896
Email:
Wesbite: www.tndvn.com
Địa chỉ: 296 Phan Xích Long, Phường 2, Quận Phú Nhuận, TP.Hồ Chí MInh
Đại diện pháp luật: Trần Việt Hà
Ngày cấp giấy phép: 27/12/2000
1.1

Lịch sử hình thành

Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán TND được Bộ Tài chính Việt Nam và Sở Kế
hoạch & Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp Giấy phép hành nghề, Giấy phép thành lập và
hoạt động theo Luật Doanh nghiệp Việt Nam. TND chính thức đi vào hoạt động từ ngày
01/01/2001.
TND là công ty chuyên nghiệp về dịch vụ kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính, tư
vấn thuế, tư vấn quản trị. Từ đầu năm 2012, công ty bổ sung thêm chức năng kiểm toán
độc lập. Việc bổ sung thêm chức năng kiểm toán độc lập vào TND là một phần của chiến
lược phát triển TND thành một trong những công ty cung cấp dịch vụ chuyên ngành
Trải qua quá trình phát triển, TND đã phát triển được đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp
với tính tuân thủ đặc trưng của nghề và cam kết chất lượng dịch vụ với khách hàng. Bên
cạnh đó, chúng tôi vẫn luôn chú trọng vào việc cung cấp các giải pháp linh hoạt, hiệu quả,
đảm bảo cập nhật những thay đổi kịp thời trong thời đại phát triển thông tin mạnh mẽ như
hiện nay.
Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán TND hoạt động theo nguyên tắc độc lập, khách

quan và bí mật số liệu của khách hàng, coi uy tín và chất lượng hàng đầu và cũng là lợi thế
cạnh tranh để tồn tại và phát triển.
1.2

Lĩnh vực hoạt động
2


•
-

Kiểm toán:
Kiểm toán báo cáo tài chính
Kiểm toán cho mục đích đặc biệt
Kiểm toán nội bộ
Kiểm toán vốn đầu tư
Kiểm toán xây dựng cơ bản

Cơ sở thực hiện công việc kiểm toán của công ty dựa theo những quy định của Nhà
nước Việt Nam về chế độ kế toán và kiểm toán, phù hợp với các chuẩn mực và thông lệ
kiểm toán Quốc tế được Nhà nước Việt Nam chấp nhận.
•

Tư vấn tài chính và quản trị
- Tư vấn thiết kế xây dựng hệ thống kế toán cho các doanh nghiệp phù hợp với
đặc điểm hoạt động, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
- Tư vấn lập hồ sơ và ghi chép sổ sách kế toán đáp ứng yêu cầu quản trị của
-

•

-

doanh nghiệp và yêu cầu quản lý theo quy đinh của luật thuế.
Tư vấn lập báo cáo tài chính.
Ký hợp đồng làm thuê kế toán cho các loại hình doanh nghiệp.
Tư vấn lựa chọn sử dụng phần mền kế toán và phần mền quản lý có hiệu quả.
Tư vấn tuyển dụng và lựa chọn nhân sự cho công tác kế toán tại doanh nghiệp.
Tư vấn thuế:
Kê khai thuế hàng tháng cho các doanh nghiệp.
Soát xét chứng từ và bảng kê khai thuế đầu vào, đầu ra trước khi gửi cho cơ

quan thuế và hoàn thuế...
- Tư vấn lập báo cáo quyết toán thuế.
- Giải đáp thắc mắc và trợ giúp doanh nghiệp trong việc xin miễn, giảm thuế và
hoàn thuế.
- Cung cấp các văn bản liên quan đến chính sách thuế khi có yêu cầu.
- Tư vấn xử lý các chi phí sản xuất kinh doanh để đảm bảo các chi phí này là hợp
1.3

lý, hợp lệ theo quy định của luật thuế TNDN.
Sơ đồ bộ máy tổ chức

3


Hình 1.1: Bộ máy tổ chức của công ty
1.4

Quy trình kiểm toán chung của công ty

• Thực hiện các thủ tục chấp
nhận khách hàng

• Tổ chức và thực hiện kiểm
toán

• Xác định rủi ro của doanh

soát theo phạm vi từ đó lên
kế hoạch kiểm toán, thời
gian kiểm toán và các thủ
tục cần thiết.

• Hoàn thành và tổng hợp
kết quả kiểm toán

• Soát xét báo cáo dự thảo
với Ban Giám đốc

• Xem xét các dữ liệu tài chính

• Họp kết thúc với Ban Giám

• Xác định các giao dịch và

• Tìm hiểu mối quan hệ của

• Phát hành báo cáo kiểm

• Xác định ngày kiểm toán

• Xác định mức trọng yếu
• Đánh giá các chính sách và

• Trình bày các thủ tục cụ thể
• Trình bày các kế hoạch dự

nghiệp, các rủi ro quan trọng
hiện hữu.

M
A
NT
ỆIVN
Á
O
TẾKCỰ
M
N
Ẩ
U
H
CCÁ
CỦ
H
TN
Â
U
T

• Phát triển các mục tiêu kiểm

phương thức thực hiện

thủ tục tài chính dự thảo

• Đánh giá các tài liệu kiểm soát
nội bộ và các rủi ro của khách
hàng

sơ bộ

các dữ liệu tài chính và phi
tài chính

thảo cho việc kiểm toán
bên thứ 3.

• Tổng hợp các thủ tục kiểm tra
• Xem xét các báo cáo phát

• Thủ tục thẩm vấn
• Thủ tục phân tích

sót của các tài liệu hiện có

kiểm soát cần thiết để kiểm
toán kiểm soát nội bộ và thực
hiện kế hoạch thử nghiệm.

toán và thư quản lý

• Kiểm tra và xác nhận bởi
• Phối hợp với ban quản lý
• Thực hiện kiểm tra
• Kiểm tra chi tiết
• Thu thập bằng chứng kiểm

• Thực hiện phân tích các thiếu

đốc

toán.

hành nội bộ.

XÁC ĐỊNH, ĐÁNH GIÁ VÀ QUẢN LÝ RỦI RO

Hình 1.2: Chi tiết quá trình kiểm toán
4

NAMTOÁN VIỆTMỰC KẾCÁC CHUẨNTUÂN THỦ

QUẢN LÝ DỊCH VỤ KIỂM TOÁN


CHƯƠNG 2: PHỎNG VẤN NHÂN VIÊN TẠI ĐƠN VỊ
Anh Trần Minh Khánh – chức vụ kiểm toán viên, chuyên ngành anh được đào tạo
là tài chính, anh đã có 6 năm công tác trong nghề. Ở vị trí hiện tại của anh, điều anh cho
là cần thiết là phải vững kiến thức về kế toán, thuế, kiểm toán và các ngành nghề liên
quan như pháp luật, tài chính,…; kỹ năng làm việc độc lập, tư duy logic, giải quyết vấn đề,

làm việc nhóm, kỹ năng tin học văn phòng và tiếng anh chuyên ngành phải đảm bảo.
Thuận lợi trong công việc của anh là môi trường làm việc thoải mái, hòa đồng, thân thiện
, được hỗ trợ để học hỏi, phát triển. Nhưng song song đó, anh phải đối mặt với áp lực
công việc thời điểm kiểm toán ngày càng cao, chất lượng đòi hỏi cũng ngày một cao hơn.
Sau khi tốt nghiệp, những kiến thức nền tảng như nguyên lý kế toán, kế toán tài chính,
thuế căn bản, kiểm toán cản bản phải nắm vững. Bên cạnh đó, phải hoàn thiện các kỹ
năng: thích nghi tốt và nhanh chóng, tự tin và biết lắng nghe, năng động và chịu khó học
hỏi, rèn luyện Tiếng anh và tin học văn phòng. Ngành nghề kiểm toán đang trong giai
đoạn phát triển mạnh do yêu cầu ngày càng cao về tính minh bạch thông tin tài chính
trong nền kinh tế hội nhập với thế giới. Đây là thuận lợi nhưng cũng là thách thức do sẽ
có sự cạnh tranh ngày càng cao trong ngành, đòi hỏi công ty kiểm toán và người làm
kiểm toán phải nâng cao chất lượng, hoàn thiện chất lượng để tạo đột phá và phát triển
nghề nghiệp.

Chị Diệp Thị Trúc Tiên – chức vụ trưởng nhóm kiểm toán. Chuyên ngành chị được
đào tạo là tài chính doanh nghiệp, chị đã có 4 năm trong nghề. Những kiến thức về chuẩn
mực chế độ kế toán, chuẩn mực kiểm toán, nghị định thông tư thuế hiện hành, luật doanh
nghiệp, luật lao động, luật đất đai,…; kỹ năng giao tiếp, kỹ năng quản lý thời gian và sắp
xếp công việc, kỹ năng làm việc nhóm, tin học văn phòng,…là những điều cần thiết cho vị
trí hiện tại của chị. Thuận lợi trong công việc đó là sự hướng dẫn tận tình của người
quản lý, trau dồi và mở rộng kiến thức , kỹ năng tìm hiểu vấn đề, tinh thần tập thể của
toàn công ty. Bên cạnh đó chị cũng gặp phải nhiều khó khăn khi chưa nắm vững những
văn bản mới kịp thời, chưa linh hoạt xử lý tình huống, tư vấn cho khách hàng, ngoại ngữ
còn yếu. Sau khi tốt nghiệp cần phải hoàn thiện những kiến thức về kế toán, kiểm toán,
thuế, pháp luật, những văn bản áp dụng thực tiễn từng trường hợp, kiến thức chung về
5


nền kinh tế xã hội, thị trường chung, kỹ năng mềm, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng làm việc
nhóm và giải quyết vấn đề. Ngành kiểm toán đang có xu hướng phát triển mạnh, đòi hỏi

nguồn nhân lực có chuyên môn và các kỹ năng thực tế trong công việc. Trong tương lai,
ngành kiểm toán sẽ kết hợp thêm các dịch vụ tư vấn giúp cho các doanh nghiệp hoạt
động hiệu quả. Nhiều vấn đề thách thức đặt ra với ngành, áp lực cạnh tranh giữa các
công ty kiểm toán ngày càng cao.

6


CHƯƠNG 3: MÔ TẢ THỰC TẾ CÔNG VIỆC THỰC TẬP
3.1

Mô tả chi tiết công việc thực tập

Trong khoảng thời gian 1 tháng thực tập, tôi đã được tiếp xúc với quy trình của một
cuộc kiểm toán báo cáo tài chính tại đơn vị.
a. Công tác chuẩn bị kiểm toán
(1) Tiếp nhận yêu cầu của khách hàng

Khi nhận được yêu cầu từ KH, công ty sẽ phân công người tiếp xúc với KH để tìm
hiểu ly do mời kiểm toán của KH.
Đại diện công ty được phân công đi khảo sát yêu cầu và thực tế hoạt động của KH.
Trong quá trình khảo sát, KTV có thể trao đổi với cán bộ chủ chốt của công ty về tình hình
của đơn vị, cơ cấu tổ chức, phỏng vấn các nhân viên của công ty.
Thu thập các thông tin liên quan tới KH như: Điều lệ công ty và giấy phép thành lập,
BCTC và báo cáo kiểm toán,….và các thông tin quan trọng khác như: công ty có đang bị
kiện tụng, lâm vào tình trạng phá sản, đang có tranh chấp nội bộ không,…
Kết quả khảo sát phải được ghi chép đầy đủ, rõ ràng làm cơ sở cho việc đánh giá rủi
ro hợp đồng kiểm toán. Nếu nhận thấy có thể gặp nhiều rủi ro, KTV có thể đề xuất từ chối
ký kết hợp đồng và phải phân tích rõ lý do trong báo cáo khảo sát.
Báo cáo sẽ được trình lên cấp trên để hướng dẫn giải quyết.

(2) Thỏa thuận sơ bộ với khách hàng

Đối với khách hàng mới:
Sau khi xem xét báo cáo khảo sát, thư báo giá sẽ được soạn thảo gửi tới KH. Nội
dung chính của thư báo giá sẽ bao gồm: tóm tắt yêu cầu của KH, phạm vi công việc và
phương pháp làm việc, mức giá phí đề nghị, thời gian hoàn thành.
Đối với khách hàng thường xuyên
Bắt đầu từ quý III hàng năm trở đi, nhóm trưởng kiểm toán sẽ liên hệ với KH và đề
nghị tiếp tục ký hợp đồng kiểm toán cho năm sau. Nếu đơn vị KH có những biến động so
với năm trước thì nhóm trưởng sẽ trao đổi và lập báo cáo khảo sát trình cấp trên để
quyết định mức giá phí.
7


(3)

Soạn thảo và ký kết hợp đồng kiểm toán
Sau khi nhận được hồi báo của khách hàng, công ty kiểm toán sẽ phân công người

soạn thảo hợp đồng kiểm toán. Hợp đồng kiểm toán được soạn tuân thủ theo chuẩn mực
kiểm toán số 210 “Hợp đồng kiểm toán”.
(4) Tổ chức công tác thực hiện cuộc kiểm toán

Ban giám đốc sẽ chỉ định trưởng nhóm và phân công người tham gia trong cuộc
kiểm toán. Những cuộc kiểm toán lớn, lực lượng tham gia có nhiều người, liên quan đến
nhiều phòng ban giám đốc sẽ trực tiếp chỉ đạo.
(5) Lập kế hoạch thực hiện kiểm toán

Kế hoạch kiểm toán được lập dựa trên những hiểu biết về đặc điểm kinh doanh của
khách hàng bà những kinh nghiệm của KTV. Nhóm trưởng có trách nhiệm lập bản kế

hoạch này và trình lên cấp trên để được xem xét, phê duyệt.
Kế hoạch của cuộc kiểm toán sẽ được thông báo trước cho khách hàng bằng các
hình thức email, điện thoại, fax,….
b.

Thực hiện kiểm toán

Theo lịch hẹn với khách hàng bằng email, thư hẹn, điện thoại,…, nhóm kiểm toán sẽ
xuống trụ sở công ty khách hàng để tiến hành kiểm toán. Trưởng nhóm sẽ có buổi họp
đầu tiên với ban giám đốc của khách hàng để thống nhất phương pháp làm việc, các yêu
cầu và các vấn đề cần có sự hỗ trợ của khách hàng.
Việc thực hiện kiểm toán sẽ dựa trên kế hoạch kiểm toán và chương trình kiểm toán
đã được phê duyệt trước đó. Nhóm trưởng sẽ phân công và theo dõi thực hiện công việc
của từng thành viên tham gia trong nhóm kiểm toán. Mỗi thành viên có trách nhiệm
hoàn thành từng phần việc được phân công và phải ghi chép đầy đủ các công viêc đã làm
trên giấy làm việc theo quy định thống nhất của công ty.
Trong quá trình làm việc, nhóm kiểm toán phải thường xuyên thu thập các thông
tin, tài liệu có liên quan đến cuộc kiểm toán để đảm bảo rằng các bằng chứng kiểm toán
làm cơ sở cho những ý kiến của kiểm toán viên, đồng thời còn đảm bảo cho việc lập hồ sơ
kiểm toán. Những vấn đề phát sinh được giải quyết trực tiếp từ phía khách hàng trước
khi hoàn thành kiểm toán tại công ty của KH.
c.

Hoàn thành kiểm toán
8


(1) Tổng hợp số liệu, hoàn thiện hồ sơ kiểm toán và lập báo cáo kiểm

toán, thư quản lý

Sau khi thu thập bằng chứng ở công ty KH, nhóm kiểm toán sẽ trao đổi, tổng hợp
xem việc thu thập bẳng chứng kiểm toán có đầy đủ hay chưa, có đủ cơ sở để đưa ra ý kiến
đánh giá về BCTC hay chưa, có cần thiết yêu cầu KH bổ sung hay không.
Căn cứ vào kết quả kiểm toán, KTV sẽ đưa ra ý kiến về BCTC của công ty KH, ý kiến
chấp nhận toàn phần, ý kiến chấp nhận từng phần, ý kiến không chấp nhận hoặc ý kiến
từ chối.
Soạn thảo dự thảo báo cáo kiểm toán, thư quản lý và hoàn thành hồ sơ kiểm toán
như: sắp xếp các tài liệu, bằng chứng kiểm toán, giấy làm việc trong hồ sơ của cuộc kiểm
toán.
(2) Soát xét và kiểm tra hồ sơ kiểm toán, dự thảo báo cáo kiểm toán, thư

quản lý.
Báo cáo kiểm toán dự thảo, thư quản lý sau khi được KTV lập cùng với hồ sơ kiểm
toán sẽ được trình lên cấp trên kiểm tra trước khi gửi cho KH.
(3) Gửi bản thảo báo cáo kiểm toán, thư quản lý để lấy ý kiến quản lý của

KH.
Sau khi được phê duyệt, KTV soạn thảo văn thư gửi cho khách hàng để gửi cùng với
dự thảo báo cáo kiểm toán, thư quản lý.
Dự thảo báo cáo kiểm toán gửi kém được đóng thành tập và đóng dấu dự thảo lên
trang đầu và được lưu một bản vào hồ sơ kiểm toán.
(4) Hoàn chỉnh dự thảo báo cáo kiểm toán lần cuối, phát hành báo cáo

kiểm toán.
Dự thảo báo cao sau khi được KH đồng ý sẽ được phát hành chính thức. Nếu khách
hàng không đồng ý với kết luận của KTV, KTV sẽ trao đổi và đưa ra ý kiến của mình dựa
trên những bằng chứng thu thập được.
(5) Quản lý, lưu trữ hồ sơ, theo dõi các vấn đề phát sinh sau ngày phát

hành báo cáo kiểm toán

Sau khi phát hành báo cáo kiểm toán chính thức, nhóm kiểm toán sẽ hoàn thiện hồ
sơ kiểm toán, đảm bảo cho hồ sơ được giữ đầy đủ, phân loại sắp xếp theo một trình tự và
khoa học.
9


Sau khi phát hành báo cáo kiểm toán chính thức, có thể có những vấn đề phát sinh
sau ngày phát hành. Khi đó, trưởng nhóm kiểm toán sẽ tư vấn cho KH để xử lý, giải quyết
các vấn đề phát sinh đó.
3.2

So sánh giữa thực tế và lý thuyết

Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán bao gồm việc tiếp cận khách hàng, lập kế hoạch tổng
quát và lập kế hoạch chi tiết. Tiếp cận khách hàng là khâu được các công ty coi trọng vì
đó là bước khởi đầu tạo niềm tin ban đầu cho khách hàng uy tín của công ty. Thủ tục ký
kết kiểm toán được thực hiện theo đúng quy định pháp luật và phù hợp với chuẩn mực
kiểm toán số 210 “Hợp đồng kiểm toán” trong hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán nói chung và kiểm toán doanh thu nói riêng được
tiến hành trên cơ sở kế hoạch kiểm toán đã được xác định trong kế hoạch kiểm toán chi
tiết và chương trình kiểm toán của công ty. Công ty đã tiến hành kiểm toán theo một
trình tự chặt chẽ, kết hợp kiểm tra đối chiếu tổng hợp và chi tiết, tiến hành chọn mẫu
khoa học và tận dụng tối đa tài liệu mà khách hàng cung cấp. Bên cạnh đó, KTV đã có
sáng tạo và vận dụng linh hoạt các thủ tục kiểm toán khi tiến hành kiểm toán các khoản
mục.
Giai đoạn hoàn thành kiểm toán, công ty đã thực hiện đầy đủ các công việc cần thiết
từ việc soát xét các sự kiện xảy ra sau ngày lập BCTC đến kiểm tra giấy tờ làm việc của
KTV , cuối cùng là lập báo cáo kiểm toán và thư quản lý. Báo cáo kiểm toán do công ty
đưa ra rõ ràng, chặt chẽ và minh bạch phù hợp với Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số
700 về “Báo cáo kiểm toán về BCTC”. Các ý kiến và kết luận được đưa ra trong BCTC

trung thực, độc lập, khách quan và tạo được sự tin cậy cho khách hàng và người quan
tâm.
3.3

Bài học kinh nghiệm rút ra sau đợt thực tập

Qua một tháng thực tập tại công ty, tuy là thời gian không nhiều để tôi có thể học
hỏi hết những gì tôi muốn biết, nhưng đây là khoảng thời gian quý giá để tôi có thể tiếp
cận với những công việc thực tế cũng như theo dõi quá trình làm việc của các anh chị
phòng kiểm toán, đây cũng sẽ là hành trang để tôi có thể chuẩn bị tốt hơn cho sự nghiệp
trong tương lai.
10


Trong quá trình thực tập, tuy bước đầu gặp nhiều khó khăn và không tránh khỏi những
sai lầm cũng như bỡ ngỡ nhưng nhờ sự hỗ trợ của các anh chị phòng kiểm toán đã giúp
tôi dần quen với những công việc cơ bản và rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm cho
bản thân mà sách vở không thể nào giúp được.
Vì thời gian làm báo cáo có giới hạn nên bài viết sẽ còn nhiều điều sai sót, rất
mong nhận được sự góp ý từ thầy cô và các anh chị để bài báo cáo được hoàn thiện hơn,
rút được nhiều kinh nghiệm cho luận văn tốt nghiệp sau này.

11