kĩ năng thuyết trình trong nghệ thuật lãnh đạo và quản lý tiểu luận cao học môn nghệ thuật lãnh đạo quản lý

A.

Đặt vấn đề

Thuyết trình là một kĩ năng quan trọng và cần thiết đời sống sinh hoạt,
lao động và học tập của con người. Ai trong chúng ta cũng có lúc phải trình
bày, thuyết trình về một vấn đề nào đó. Kỹ năng thuyết trình tốt sẽ giúp bạn
tăng khả năng truyền tải ý tưởng, suy nghĩ của mình đối với những người
xung quanh. Nó đang dần trở thành một kỹ năng quan trọng trong cuộc sống.
Tuy nhiên, không phải ai cũng có khả năng diễn đạt trước đám đông.
Thực tế cho thấy, đa mọi người đều mắc lỗi trong quá trình diễn đạt lời nói
trước công chúng. Có thể liệt kê ra một số lỗi thường gặp trong thuyết trình
như sau: thiếu sự tự tin, không nắm rõ vấn đề thuyết trình, thiếu sự chuẩn bị
và luyện tập, sử dụng power point chưa hiệu quả, giọng nói không rõ ràng
(nói quá nhanh hoặc quá chậm, nói lắp hoặc bị ảnh hưởng của giọng địa
phương), thiếu sự tương tác với khán giả, không biết cách mở đầu hoặc kết
thúc, đưa ra quá nhiều hoặc quá ít thông tin, sử dụng hình ảnh minh họa quá
nhiều hoặc không có gì cả…
Đây chính là những nguyên nhân chủ yếu khiến cho bài thuyết trình của
bạn đi đến sự tẻ nhạt hoặc thậm chí là thất bại. Công chúng sẽ không hiểu trọn
vẹn và có thể hiểu sai về thông điệp của bạn, Điều này rất nguy hiểm và nó
dẫn đến việc bạn sẽ phải đối mặt với thất bại trong công việc của mình. Có
thể lấy ví dụ đơn giản: một nhân viên có ý tưởng hay nhưng dự án ấy bị loại
vì anh ta không thể truyền đạt những cái hay ấy trong khi thuyết trình với cấp
trên; một giáo sư giỏi về chuyên môn nhưng không có khả năng dẫn dắt cho
sinh viên dễ hiểu, một học sinh giỏi nhưng lại không thể vượt qua nỗi sợ hãi
để tự tin đứng lên trả lời trước cả lớp…có vô số những câu chuyện như thế.
Điều này không những ảnh hưởng xấu tới kết quả công việc mà còn có thể tạo
tâm lý cho người thuyết trình, nỗi ám ảnh “sợ đám đông” sẽ hạn chế tiếng nói
của bạn trong một tập thể.

1


B.

Những bí kíp cho một bài thuyết trình thành công
Có sự chuẩn bị tốt nhất cho bài thuyết trình
Với kĩ năng thuyết trình chuyên nghiệp bạn sẽ dễ dàng thuyết phục được

I.

mọi đối tác, công chúng dù họ là những người nghe khó tính nhất. Tuy nhiên,
để đạt được điều đó, nắm vững nội dung thuyết trình là chưa đủ, chúng ta cần
có sự chuẩn bị tốt không chỉ về mặt nội dung mà còn là cả hình thức. Giống
như việc nấu một món ăn ngon, khâu chọn nguyên liệu và sơ chế món ăn là
vô cùng quan trọng. Với sự chuẩn bị tốt, dự trù mọi tình huống có thể xảy ra
bạn đã nắm được 70% thành công trong bài thuyết trình. Sau đây là một số
a.

gợi ý để bạn có sự chuẩn bị tốt nhất cho “màn trình diễn ngôn ngữ” của mình:
Xác định đối tượng
Trả lời các câu hỏi:
- Ai sẽ đến tham dự?
- Số người sẽ đến dự là bao nhiêu?
Trả lời được 2 câu hỏi trên bạn sẽ biết điều chỉnh bài thuyết trình phù
hợp nhất để thu hút người nghe. Ví dụ: trong buổi nói chuyện với sinh viên
các trường đại học, nội dung bạn truyền đạt sẽ sâu sắc, ở tầm vĩ mô hơn khi
bạn thuyết trình với các bạn học sinh trung học phổ thông; hoặc khi bạn có
chương trình tuyên truyền ở những vùng xa xôi hẻo lánh, nơi mà những người
tham dự chủ yếu là bà con dân tộc thiểu số, bạn cũng cần điều chỉnh ngôn

b.

ngữ, cách diễn đạt sao cho dễ hiểu, phù hợp với văn hóa địa phương.
Nội dung
- Xác định rõ mục đích của buổi thuyết trình
- Xác định những điểm chính mà bạn mong muốn người nghe khi ra về
sẽ nắm bắt được (có như vậy bạn mới tìm ra phương thức nhấn mạnh những
nội dung quan trọng trong bài thuyết trình)
- Xây dựng dàn ý cho bài thuyết trình 1 cách logic nhất (đủ 3 phần : giới
thiệu, nội dung và kết luận)
- Xác định thời lượng cho từng phần của bài thuyết trình. Điều này rất
quan trọng, bởi tâm lí người nghe là không muốn nghe 1 bài diễn văn quá dài
dù nó có hấp dẫn đến đâu, hơn nữa việc “giữ lửa” trong một thời gian dài là
việc không đơn giản. Đặc biệt nếu trong sự hạn hẹp về thời gian thì bạn phải

2


phân bổ thời lượng hợp lí để có thời gian đi sâu vào phần quan trọng nhất,
c.


tránh tình trạng làm “cháy”chương trình.
Hình thức
Địa điểm:
- Nếu xác định được số lượng người tham gia bạn sẽ dễ dàng lựa chọn
địa điểm phù hợp với lượng người đó. Bên cạnh đó cần chọn địa điểm phù
hợp với nội dung thuyết trình. Ví dụ như khi bạn tổ chức buổi hội thảo về vấn
đề “tương lai ngành quảng cáo của Việt Nam”, nên tổ chức ở Học viện Báo

chí và Tuyên truyền vì đây là ngồi trường duy nhất trong cả nước đào tạo
chuyên nghiệp chuyên ngành quảng cáo, việc đếm số sinh viên của khoa cũng
sẽ giúp bạn chọn được phòng họp phù hợp.
- Trước buổi thuyết trình ta cần sắp xếp nội thất, khung cảnh địa điểm.
Với một bài thuyết trình về nghệ thuật bạn có thể chọn địa điểm là một căn
phòng được trang trí ấn tượng với tranh ảnh, hoa, tượng…nếu là một buổi
thuyết trình với chủ đề “việc làm cho sinh viên mới ra trường” thì nên chọn
căn phòng có sức chứa lớn (vì chắc chắn sẽ có nhiều người tham gia), khung
cảnh cũng không cần quá cầu kì, nên sử dụng treo các mẫu quảng cáo tuyển
dụng “việc tìm người”.
- Tập nói trước ở địa điểm đã chọn. Nếu địa điểm là ngoài trời thì cần
quan tâm chất lượng âm thanh sao cho tất cả những người tham dự đều năm
được nội dung chương trình. Nếu trong phòng nhỏ điều chỉnh âm lượng vừa
phải là khôn ngoan. Lưu tâm đến độ sáng của địa điểm để bạn có thể đọc
được những ghi chú của bản thân và cả người tham dự có thể theo dõi được
những tư liệu bạn cung cấp. Ví dụ: nếu bạn sử dụng máy chiếu làm công cụ
chủ yếu trong khi thuyết trình, hãy chọn những căn phòng có rèm che cửa và



tắt bớt ánh sáng khi mọi người theo dõi tư liệu được dễ dàng.
Thiết bị hỗ trợ.
- Nếu bạn phải thuê các thiết bị hỗ trợ thì nên tìm hiểu và đến việc đặt
trước, kiểm tra chất lượng của thiết bị, đồng thời phải lên kế hoạch ngân sách
để có được giá cả hợp lí.
- Các thiết bị phải tương thích ăn khớp với nhau.
3


- Các thiết bị phải phù hợp với không gian và thời gian của buổi thuyết

trình. Ví dụ: không thể dùng 1 màn hình TV 19 inch khi có đến hơn 200
người tham gia, và cũng không cần dùng màn hình 42 inch nếu chỉ có 20
d.


người tham dự để tránh lãng phí không cần thiết.
Tập luyện
Rèn luyện lâu dài :
- Giọng nói: tiếng nói chuẩn là rất quan trọng, bạn cũng nên tập thở, hít
sâu để cho hơi được dài, thường xuyên đọc văn và hành văn để có lời nói hay,
cũng cần phải tập sử dụng nhiều giọng điệu khác nhau. Không phải ai sinh ra
cũng có giọng nói hay, nhưng nếu kiên trì tập luyện, giọng nói của bạn sẽ có
sức lôi cuốn khán giả.
Có một bí quyết mà tôi thường sử dụng đó là ghi âm lại giọng nói của
mình, sau đó nghe lại và nhận được những vấn đề trong giọng nói như: cách
ngắt nghỉ đã phù hợp hay chưa? Giọng nói có bị ngọng hay bị lấp từ không?
Bạn cũng có thể điều chỉnh thời gian vì máy ghi âm sẽ cho biết độ dài của bài
nói, từ đó bạn sẽ có thể chỉnh nhịp độ cho phù hợp.
- Ứng khẩu: Để có được kĩ năng này bạn cần phải tích cực tham gia nói
trước công chúng. Bạn hãy viết dàn bài ra giấy, tập nói một mình nhiều lần, bạn
sẽ luyện được khả năng xử lý ngôn từ nhanh. Đồng thời, thường xuyên thu thập
dụng ngữ , lời hay, cách dùng từ ngữ lạ từ sách báo, trong khi nói chuyện.
- Cử chỉ: tập sử dụng các cử chỉ của tay, nét mặt để thể hiện tình cảm
trong khi thuyết trình.
Để quá trình rèn luyện này có hiệu quả, cách tốt nhất là cùng học theo
nhóm, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ, nếu không có điều kiện tập hợp nhóm,
hãy đứng một mình trước gương và bạn sẽ tự nhân thức được những ưu
nhược điểm của bản thân, vì hình ảnh trong gương chính là hình ảnh mà công
chúng thấy từ bạn. Có như vậy bạn mới được thực hành nói trước đám đông



một cách tốt nhất.
Luyện tập ngay trước khi thuyết trình :
Chọn trang phục phù hợp chủ đề sẽ tạo ấn tượng đầu tiên tốt đẹp cho
khán giả và giúp bạn tự tin hơn. Khớp với các thiết bị phụ trợ và với các phần
khác của chương trình. Đặc biệt khi thuyết trình theo nhóm thì phải có buổi
4


thao luyện cùng các thành viên khác để có sự thống nhất và logic trong cả
II.
1.

buổi thuyết trình.
Bước vào bài thuyết trình
Phần mở đầu
Trong phần này chúng ta cần chú ý những yếu tố như: gây ấn tượng,
hoan nghênh khán thính giả, giới thiệu đôi nét về bản thân hoặc về nhóm
thuyết trình, giới thiệu đề tài, giới thiệu dàn ý bài phát biểu, thỏa thuận cơ chế
trình bày và có sự chuyển ý cho phần tiếp theo.
Đây là phần đặc biệt quan trọng vì nó có vai trò quyết định trong việc bài
thuyết trình có gây hứng thú với người nghe hay không. Xin đưa ra một số



gợi ý để phần mở đầu của bạn trở nên hấp dẫn hơn:
Mở bài bằng một tình huống gây bất ngờ.
Mở đầu bài thuyết trình bằng một tình huống gây sốc cũng là cách thức
bạn có thể sử dụng trong những bài nói của mình. Những tình huống gây sốc

sẽ khiến người nghe bất ngờ và bị thu hút vào bài nói của bạn. Tuy nhiên,
không nên gây ra những tình huống quá sốc và phản cảm cho người nghe.
Ví dụ: Một buổi giới thiệu dịch vụ của một công ty môi giới việc làm.
Thay vì vào đề một cách thông thường, người chủ trì buổi thuyết trình hôm đó
đã tặng cho 5 người tham gia mỗi người một phong bì chứa 50 ngàn. Tất cả
mọi người đều bất ngờ và không hiểu điều gì đang xảy ra. Người chủ trì buổi
giới thiệu chậm dãi đặt vấn đề: Các bạn có mong muốn kiếm tiền dễ như 5 vị
khách vừa rồi? Và ngày hôm nay tôi sẽ mang đến cho bạn cơ hội kiếm tiền



nhanh hơn và nhiều hơn cho bạn.
Tạo ấn tượng qua giọng nói và tác phong chuyên nghiệp.
Đây là một kĩ năng quan trọng không chỉ cần ở phần mở đầu mà còn cần
thiết trong suốt quá trình bạn nói. Một giọng nói truyền cảm, ấm áp, giàu sinh
khí và một tác phong chuyên nghiệp sẽ là một lợi thế tuyệt vời nếu bạn mong
muốn trở thành một nhà thuyết trình chuyên nghiệp. Nếu đã từng quan sát
quan sát Obama, Steven Job thuyết trình bạn sẽ nhận thấy sự khác biệt trong
cách mở đâu bài nói của họ. Tất nhiên, giọng nói là do thiên phú nhưng bạn
vẫn có thể rèn luyện bên cạnh việc hàng ngày hoàn thiện tác phong chuyên



nghiệp của mình.
Đưa ra những số liệu thống kê
5


Để thuyết phục người nghe không cách nào tốt hơn là đưa ra cho họ
những con số thống kê cụ thể. “Nói có sách, mách có chứng”, những con số

thống kê này sẽ tạo được tự tin tưởng của khán giả hơn là khi bạn chỉ thuyết
trình một cách mập mờ, không rõ ràng.
Ví dụ: buổi giới thiệu về khóa đào tạo PR-truyền thông chuyên nghiệp,
ngày từ đầu bạn hãythu hút sự quan tâm của mọi người bằng cách đưa ra
những con số cụ thể cho người nghe: giảm 10% học phí cho bất kì học viên
đăng kí học trong tuần từ 19/11/2012 đến 23/11/2012, Mức giá cho sinh viên
là 1.200.000 và người đi làm là 2.000.000 (chưa áp dụng ưu đãi). Đặc biệt,
nếu bạn là học viên cũ, chỉ cần 400.000 (sinh viên) và 600.000 (người đi
làm), bạn có thể tham gia học bổ sung 03 buổi kĩ năng Chiến lược Truyền
thông của khóa học. Từ đó trong các phần tiếp theo giới thiệu cụ thể về khóa


học, bạn hãy kêu gọi mọi người hãy cùng tham gia.
Kể một câu chuyện hay tình huống hài hước
Hãy bông đùa một chút: và dĩ nhiên là câu chuyện hay tình huống ấy có
liên quan đến chủ đề. Tâm lý người nghe là dù khó tính đến đâu họ cũng thích
thú khi được nghe những câu chuyện vui, chuyện hài. Thực sự sẽ không cách
nào có thể đánh gục khán giả của bạn hiệu quả bằng những tiếng cười thoải
mái.Nếu bạn có sẵn khiếu hài hước thì đó sẽ là thứ vũ khí lợi hại trong giao
tiếp. Ví dụ như khi bạn thuyết trình về vấn đề chủ đề “tình yêu và tình dục”,
hãy sử dụng yếu tố hài hước để mọi người không cảm thấy ngượng ngùng, và
bạn sẽ nói chuyện một cách tự nhiên hơn.
Để thu hút người nghe, nhiều người thuyết trình chuyên nghiệp rất hay
sử dụng biện pháp diễn hài, kể các câu chuyện cười thậm chí lấy mình ra làm
tình huống hài hước. Tuy nhiên có một lưu ý rằng: nếu bạn không có năng



khiếu gây cười cho người khác hãy tránh xa cách thức này.
Chiếm lấy trái tim người nghe

Tôi đã từng chứng kiến một buổi nói chuyện về vấn đề “Phòng tránh lây
nhiễm HIV”, người thuyết trình là một người phụ nữ mắc căn bệnh thế kỉ.
Ngay từ đầu cô ấy đã bày tỏ với mọi người về sự thật ấy và chia sẻ những trải
nghiệm của bản thân mình, nó không còn là buổi thuyết trình bình thường
nữa mà trở thành cuộc trò chuyện đầy cảm thông , kết nối trái tim của tất cả
6


mọi người. Những cảm xúc, tâm sự chân thành về một sự kiện là một đòn bẩy
tâm lý giúp bạn chiếm trọn trái tim khán phòng.
Cách mở đầu này cũng rất phù hợp khi bạn là một chính trị gia, một
người nổi tiếng muốn có được sự đồng tình từ số đông. Larry King, một trong
những chuyên gia thuyết trình nổi tiếng của đài CNN, thường sử dụng
phương pháp này. Trong nhiều cuộc thuyết trình, thay cho tác phong trang
trọng ông lại bắt đầu bằng cách nói lên cảm nhận của mình khi đến với
chương trình này. Lời chia sẻ chân tình của ông thường kéo người nghe lại
gần, đồng cảm và kết thúc là những tràng pháo tay nồng nhiệt.
Nhưng bạn hãy nhớ, đó phải là cảm xúc thật, đừng giả bộ hay đóng kịch


để đánh lừa người nghe vì như vậy sẽ phản tác dụng.
Đặt ra những câu hỏi bất ngờ
Khi thuyết trình về vấn đề mê tín dị đoan, có nhà thuyết trình bất ngờ
tung đồng xu lên rồi hỏi mọi người đoán xem là mặt sấp hay ngửa? Nó sẽ tạo
ra tâm lý tò mò và thu hút sự chú ý của cả khán phòng.
Việc bạn mở đầu bài nói chuyện bằng một câu hỏi sẽ có tác dụng kích
thích tư duy và trí tưởng tượng của họ. Thực tế các nhà thuyết trình kinh
doanh chuyên nghiệp rất hay sử dụng phương pháp này trong bài thuyết trình
của mình.
Những câu hỏi bạn đưa ra không nhất thiết phải là câu đánh đố mà nên

đơn giản, hài hước và hướng vào chủ đề mà bạn muốn dẫn dắt người nghe. Ví
dụ: Hôm nay quý vị cảm thấy thời tiết như thế nào?, Trên thị trường có các
sản phẩm nào tích hợp tính năng 3 trong 1, quý vị có biết không ạ?...
Phần mở đầu cho một bài thuyết trình là vô cùng quan trọng, nó là yếu tố
để “giữ chân” khán giả họ sẽ cân nhắc xem liệu có nên tiếp tục nghe những gì

2.

bạn nói nữa hay không?
Phần nội dung chính
Đây có thể coi là phần thân bài trong một bài văn, nó đảm nhiệm chức
năng lôi cuốn ý nghĩ, kích thích tư duy của người nghe bằng sức thuyết phục
của logic trình bày. Trong phần này, bạn cần trình bày những gì cụ thể, chi tiết
hơn về chủ đề của bài thuyết trình. Để thu hút và đưa người nghe vào câu



chuyện của bạn, hãy lưu ý những yếu tố sau:
Ngôn ngữ nói
7


Bạn hãy thuyết trình một cách tự nhiên, như đang trò chuyện với khán
giả. Tránh nói một cách đều đều như trả bài, học thuộc lòng, cũng không nên
chỉ nhìn và đọc lại bài thuyết trình đã chuẩn bị sẵn.
- Sự nhiệt tình: hãy “truyền lửa” cho cả khán phòng bằng quan điểm rõ
ràng và tích cực, niềm yêu thích về chủ đề bạn đang nói thông qua giọng nói
và các biểu cảm trên nét mặt. Nét mặt tươi vui, đừng quên những nụ cười sẽ
là vũ khí giúp bạn tự tin hơn và lấy thiện cảm với người nghe.
- Sự rõ ràng: giọng điệu của bạn cần rõ, chậm, đủ nghe, tránh nói lắp bắp

và lòng vòng, lan man chỉ một vấn đề.
- Trình bày ngôn từ thật đơn giản, dễ hiểu để tránh việc người nghe hiểu
nhầm và sẽ gây khó khăn cho bạn lúc đặt và trả lời câu hỏi. Sử dụng thành


thạo phương tiện hỗ trợ để giúp người nghe hiểu hơn (power point).
Ngôn ngữ cơ thể:
- Giao tiếp bằng mắt: "Ánh mắt là cửa sổ tâm hồn". Trong thuyết trình,
ánh mắt cũng làm nhiệm vụ truyền đạt thông tin. Phải duy trì sự giao tiếp
bằng mắt với khán giả để tăng sự tin cậy, tăng sự thích thú, tập trung nơi khán
giả, và bạn cũng có thể nhận ra được sự phản hồi ngầm từ khán giả đối với bài
thuyết trình của mình. Nếu số lượng khán giả đông, hãy nhìn lướt một lượt
còn nếu bạn không thấy thoải mái khi nhìn thẳng vào mắt thính giả thì hãy
nhìn vào vị trí khác trên khuôn mặt, có thể là vị trí giữa cặp lông mày.
- Nét mặt: giữ nét mặt thân thiện , cởi mở. Kể cả khi bạn căng thẳng, nhờ
nụ cười đó mà khán giả cũng sẽ đánh giá cao thái độ tích cực của bạn, và bạn
sẽ cảm thấy thư giãn hơn. Đừng để quá nghiêm nghị hay cứng nhắc từ đầu
đến cuối.
- Điệu bộ: giữ điệu bộ của bạn một cách tự nhiên, tránh những cử chỉ lặp
lại. Động tác tay tự nhiên và ổn định có thể giúp cho chúng ta trình bày vấn
đề một cách bình tĩnh; động tác tay nhanh và mạnh có thể giúp cho tình cảm
diễn giả thăng hoa, bay bổng hòa mình vào bài giảng. Trước tiên chúng ta hãy
tìm hiểu về các kiểu và công dụng của động tác tay, điều đó giúp chúng ta sử
dụng linh hoạt ngôn ngữ này của cơ thể, góp phần tăng hiệu quả thuyết trình.
- Cách đi đứng: một dáng điệu và sự di chuyển tốt sẽ truyền tải được sự
tự tin, chuyên nghiệp, và đáng tin cậy ở chính bạn. Không nên di chuyển quá
8


nhanh hoặc quá chậm gây phản cảm cho người nghe. Cần chú ý tránh việc té

ngã hoặc vấp, điều này sẽ khiến có thể khiến khan giả ồ lên và bạn sẽ bị bối
rối. Khi cần trở lại vị trí bên trên lại bạn hãy vừa nói vừa chậm rãi bước lùi
thay vì quay lưng lại với khán giả.
- Nụ cười: Nhà tư tưởng vĩ đại người Pháp Roussau đã từng nói: "Nụ
cười là một loại thuốc trấn tĩnh không có tác dụng phụ". Nụ cười là biểu hiện
tốt đẹp của khuôn mặt và là biểu hiện của sự tự tin. Khi đang thuyết trình mà
bạn mỉm cười thì có thể xây dựng nên mối quan hệ hài hòa với người nghe,
xóa đi bức tường tâm lý ngăn cách giữa thầy và trò, góp phần tạo nên sự nhẹ
nhõm trong lớp học, hạn chế sự căng thẳng khô khan không cần thiết, nhất là


khi phải truyền đạt những lý luận khoa học mang tính vĩ mô và trừu tượng.
Phương tiện trợ giúp:
Bạn phải sử dụng các thiết bị hỗ trợ một cách bài bản, chính xác. Cần
phối hợp giữa việc bạn nói và việc bạn dùng phương tiện một cách hài hòa,
nhịp nhàng. Phương tiện ở đây thường là powerpoint, tranh ảnh, đồ thị…Các
phương tiện nhìn nên:
- Đủ lớn để khán giả có thể thấy rõ.
- Được đặt tại vị trí dễ nhìn, không đứng che tầm nhìn khán giả.
- Đơn giản và dễ hiểu: Các câu thể hiện trên màn hình cần đơn giản,
ngắn gọn và nêu ra ý chính mà thôi. Mục đích của các câu này là để giúp
người thuyết trình dễ dàng theo sát được nội dung theo cách logic nhất, đồng



thời giúp người nghe tiện theo dõi và tránh được sự rườm rà.
Giao lưu khán giả :
- Thỉnh thoảng hỏi xem sự nắm bắt của khán giả tới đâu . Khi đọc bản
Tuyên ngôn độc lập ở quảng trường Ba Đình lịch sử, Bác Hồ đã có câu nói
nổi tiếng: “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” Điều này đã tạo ra làn sóng

ủng hội trong quần chúng nhân dân.
- Đặt câu hỏi liên quan đến nội dung cần nói, để khán giả được suy nghĩ
trước, và họ sẽ cảm thấy liên quan hơn và dễ tiếp thu hơn. Khi đó người
thuyết trình phải phản ứng nhanh, làm sao vẫn dẫn câu chuyện theo ý ban đầu



của mình, đừng để bị câu trả lời của khán giả làm lạc đường.
Giải quyết câu hỏi:

9


- Nêu rõ cho khán giả biết thời điểm đặt họ được câu hỏi (sau mỗi phần
trình bày, sau khi kết thúc, hay bất cứ lúc nào) phù hợp với buổi thuyết trình
hôm đó. Cũng có thể giới hạn số câu hỏi và yêu cầu từng người hỏi một.
- Đối với các câu hỏi cố tình dồn bạn vào chân tường, hãy mỉm cười và
bình tĩnh tìm một câu trả lời tích cực.
Nếu bạn không biết câu trả lời, có thể nói “Hiện tôi đang tìm hiểu về vấn
đề đó, bạn có thể để lại e-mail, và tôi chắc chắn sẽ gửi câu trả lời cho bạn
trong thời gian sớm nhất”. Tuy nhiên , hạn chế đến mức tối đa trường hợp
này vì như vậy là bạn đã làm giảm độ tin cậy trong lòng mọi người. Nếu bạn


biết một người trong khán giả có thể giúp bạn trả lời, hãy giới thiệu người đó.
Tâm lý khi thuyết trình:
Hãy vượt qua những lo lắng, sợ hãi và hồi hợp. Tự chủ, không lo lắng,
hăng hái, nhiệt tình là cần thiết khi bạn muốn truyền đạt lại cho người khác.

3.

Điều này có được khi bạn có sự chuẩn bị tốt ( nội dung, thiết bị, luyện tập…)
Kết thúc bài thuyết trình:
Phần này yêu cầu bạn phải tổng kết những vấn đề mình đã trình bày,
củng cố và làm tăng ấn tượng về nội dung. Bên cạnh đó phải đặt ra những



nhiệm vụ, kêu gọi họ đi đến hành động.
Đưa ra thách đố hay lời kêu gọi cho thính giả:
Thao tác này rất có tác dụng ở những bài thuyết trình mang tính thuyết
phục người nghe. Ví dụ như khi tuyên truyền về vấn đề bảo vệ môi trường,
nên có phần kêu gọi mọi người hãy chung tay góp sức để cùng nhau bảo vệ



mội trường xanh – sạch – đẹp.
Tóm tắt những ý chính:
Một bản tóm tắt sẽ đặc biệt thích hợp cho những bài nói dài, chia làm
những luận điểm cụ thể. Ví dụ như khi bạn nói về vấn đề đồng tính trong xã
hội hãy tổng kết những phần mình đã đi qua: hiện trạng, nguyên nhân, dư
luận xã hội và biện pháp. Hoặc khi các bạn nói về vấn đề “phương pháp học
tập hiệu quả” có thể nói như sau: “Tóm lại, hãy nhớ rằng có năm cách chính
để cải thiện điểm số của bạn. Đầu tiên, hãy đến lớp. Thứ nhì, ghi chép có
hiệu quả. Thứ ba, hãy xem lại mỗi ngày. Thứ tư, lên kế hoạch cho thời gian

10


cuả bạn. Và cuối cùng, hãy ngủ thật đầy đủ trước một kì thi.” Cũng như phần



mở đầu, những kết luận trích dẫn giúp mọi người tiếp thu nhanh hơn.
Bổ sung sự thuyết phục
Hãy đưa thêm vài lí do để mọi người chấp nhận hoặc thực hiện điều bạn
đề nghị. Bạn hãy đưa ra những ý định hoặc chủ kiến của bản thân.
Ví dụ một bài nói thuyết phục mọi người tham gia buổi hiến máu nhân
đạo. Bạn có thể đưa ra đề nghị với thính giả rằng bạn sẽ có mặt và xin được
hiến máu trong ngày hôm đó, và mời mọi người cùng đi với mình. Một khi
bạn chưa thật sự đưa ra một ý định, một sự hi sinh như vậy sẽ thuyết phục
hơn rất nhiều.
Thuyết trình nhóm và những vấn đề cần lưu ý
Có hai dạng thuyết trình thường gặp là thuyết trình cá nhân và thuyết

III.

trình nhóm. Với thuyết trình cá nhân thì sự xuất hiện của bạn sẽ xuyên suốt từ
đầu đến cuối và bạn sẽ đảm nhiệm tất cả mọi thao tác đã nêu phía trên. Thuyết
trình nhóm, cá nhân bạn vẫn phải đảm bảo những yêu cầu từ khâu chuẩn bị và
khâu bước vào thuyết trình, tuy nhiên bạn cần có một số kĩ năng phối hợp với
những người trong nhóm nữa. Điều này là rất quan trọng nếu bạn không
muốn bài thuyết trình nhóm bị lộn xộn và rời rạc.
Mọi người trong một nhóm phải luôn hiện hữu trong đầu tư tưởng
“chúng ta là một nhóm, không phải là một cá nhân”, phải rèn luyện các kỹ
năng thuyết trình và chuẩn bị để những dạng thuyết trình này phát huy tính
hiệu quả. Các bài thuyết trình nhóm chuyên nghiệp đòi hỏi phải có sự hoạch
định thấu đáo, chuyển tiếp nhịp nhàng, sắp xếp hợp lý nội dung chủ đề và khả
năng tạo ra một thông điệp chuyên nghiệp và chặt chẽ. Sau đây là một số
a.

điểm cần lưu ý khi bạn tham gia vào kiểu thuyết trình này:
Phân công các phần thuyết trình phù hợp cho từng thành viên
Đây là thao tác quan trọng trong thuyết trình nhóm. Với một chủ đề đưa
ra và dàn ý đã được cả nhóm chuẩn bị, trưởng nhóm cần thấy được năng lực
của các thành viên trong nhóm để có sự phân công hợp lý nhất. Với những
người có khả năng làm hoạt náo viên thì hãy sắp xếp cho anh ta ở phần mở
đầu, với những người có khả năng thuyết trình tốt nhất nhóm thì sẽ nhận phần

b.

khó và có nội dung dài hơn.
Mở đầu đầy nhiệt huyết
11


Hãy mở đầu với sức tác động mạnh mẽ vì ưu điểm của thuyết trình nhóm
là dễ dàng hơn trong việc làm nóng sân khấu. Nếu bạn muốn ngay lập tức
cuốn hút người nghe và tạo phong cách cho bài thuyết trình thì hãy lợi dụng
thế mạnh này, chuẩn bị một clip ngắn hoặc một vở kịch cho phần mở màn trở
c.

nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.
Giới thiệu
Sau phần mở đầu, bạn cần phải luôn trình bày khái quát kết cấu của bài
thuyết trình một cách ngắn gọn và giới thiệu tất cả các thành viên trong nhóm.
Có hai cách để giới thiệu: trưởng nhóm có thể giới thiệu ngắn gọn từng thành
viên trong nhóm và vai trò có liên quan của họ trong dự án, hoặc mỗi người tự

d.

giới thiệu tên và vai trò của họ trong dự án.
Chuyển vai người trình bày
Trong thuyết trình nhóm, bạn cần đảm bảo lời tiểu kết cho phần nói của
mình cũng như phần dẫn dắt mở đầu cho phần trình bày của người tiếp theo.
Các bạn phải “lên kế hoạch chuyển người trình bày”. Nếu việc chuyển người
trình bày không hiệu quả có thể sẽ làm chậm dòng chảy của bài thuyết trình
và khiến khán giả khó hiểu. Để quá trình ấy diễn ra nhịp nhàng, bạn cần phải
bám sát khung thời gian dành từng người trình bày và sử dụng những từ ngữ
báo hiệu người tiếp theo sắp sửa trình bày.
Bạn có thể nói những câu như: “Ít phút nữa, bạn A sẽ giải thích cho
chúng ta về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đồng tính” hay “vậy dư luận xã
hội nghĩ gì về hiện tượng đồng tính ngày nay? Sau đây chúng ta sẽ được gặp
gỡ anh Đức Anh và lắng nghe những chia sẻ, những nghiên cứu xã hội học

e.

mới nhất của anh ấy về vấn đề này”.
Phân công phần giải đáp những câu hỏi của khán giả.
Phần hỏi đáp được điều phối hiệu quả sẽ để lại ấn tượng tích cực và lâu
dài ở người nghe. Điều quan trọng trong thuyết trình nhóm là lên kế hoạch và
chuẩn bị cho phần này. Bởi mỗi người sẽ có những kiến thức sâu hơn nội
dung thuyết trình của mình nên hãy dành thời gian để xác định trước câu
hỏi/chủ đề câu hỏi nào sẽ được những thành viên nào trong nhóm trả lời.
Ngoài ra, hãy thống nhất một dấu hiệu để các thành viên trong nhóm biết cần
phải bổ sung vào điểm trình bày của bạn.
12


f.

Kết thúc thuyết trình
Việc kết thúc bài trình ấn tượng là rất quan trọng. Việc kết thúc bài trình
sẽ giúp củng cố thông điệp mà bạn muốn khán giả mình tiếp nhận. Bạn cần
phải có người đảm nhận phần kết thúc cho cả nhóm, thông thường là trưởng
nhóm.
Cách phản biện các câu hỏi trong thuyết trình
Trả lời những thắc mắc của khán giả là một phần quan trọng không thể

IV.

thiếu. Bạn có khả năng thuyết trình tốt, bạn đã có sự chuẩn bị kĩ lưỡng cho bài
thuyết trình của mình. Tuy nhiên bạn khó có thể chuẩn bị phần phản biện giải
đáp cho khán thính giả vì bạn không thể biết trước được mình sẽ phải đối mặt
với những câu hỏi như thế nào. Cho dù kiến thức uyên thâm đến đâu thì đôi
khi bạn cũng phải trả lời những câu hỏi rất hóc búa hoặc thậm chí là “chuối”,
“nhạy cảm”… đây là những tình huống khó đòi hỏi bản lĩnh và sự khôn khéo
của người thuyết trình. Có một số bí kíp giúp bạn vượt qua những tình huống
a.

như vậy.
Hãy trả lời rõ ràng và súc tích.
Có một sự thật phải thừa nhận rằng chúng ta thường có xu hướng giải
thích dài dòng vì sợ rằng mình đã không trả lời rõ ràng và những người xung
quanh đã không hiểu được thông điệp chính xác. Điều này đặt chúng ta trước
nguy cơ làm khán giả càng khó hiểu hơn vì họ bị rối bởi những thông tin mà
bạn đưa ra. Hãy trả lời ngắn gọn và đi vào trọng tâm. Khi kết thúc lời giải đáp
hãy hỏi người đó xem câu trả lời đã thỏa đáng cho câu hỏi của họ chưa? Cách
này không những giúp bạn dễ dàng làm chủ câu hỏi mà còn không làm tiêu

b.

tốn nhiều thời gian.
Diễn giải lại những câu hỏi khó hiểu.
Nếu bạn không chắc chắn về câu hỏi, hãy diễn đạt nó lại theo cách của
bạn và hỏi người này xem đó có phải là những gì họ đã thắc mắc không. Điều
này sẽ tiết kiệm thời gian vì bạn không cần thiết phải nghiên cứu kỹ về lời
giải thích, hơn nữa sẽ giúp những người xung quanh hiểu hơn vấn đề, họ sẽ
tham gia vào cuộc hội thoại của hai người thay vì cảm giác là người ngoài
cuộc, bị lãng quên.
13


c.

Không bao giờ đưa ra một câu trả lời mà bạn không chắc chắn về nó.
Điều này rất hay xảy ra trong tất cả các bài thuyết trình. Một vài người đặt
câu hỏi và bạn không chắc có câu trả lời đúng hay thậm chí tệ hơn, bạn không
có chút khái niệm gì về câu trả lời. Hãy bình tĩnh và đừng hoảng sợ với suy
nghĩ mọi người đều chờ đợi nó. Thay vì lóng ngóng tìm câu trả lời, mất nhiều
thời gian và tự làm mất uy tín của mình, hãy nói với người đó rằng anh ta đã
nêu ra một điểm rất đáng chú ý, một câu hỏi rất hay. Dù bạn không có câu trả
lời thỏa đáng nhưng bạn sẽ tìm nó hoặc suy nghĩ về nó và xin số điện thoại, email của anh ta để bạn có thể liên lại sau đó. Bạn cũng có thể hỏi xem có ai
trong khán phòng có lời giải đáp cho câu hỏi ấy không bởi đây là thời gian
giao lưu đối thoại giữa người thuyết trình và khan giả chứ không phải là sự
truyền thông tin một chiều. Bạn cần tiết kiệm thời gian của tất cả mọi người
và cần cho anh ta thấy rằng bạn là người đáng tin cậy và rất xem trọng việc

d.

đưa thông tin chính xác.

Thông báo cho các khán giả bạn sẽ chỉ trả lời thêm bao nhiêu câu hỏi.
Bằng cách này, bạn đang cho biết là buổi họp sắp kết thúc. Điều này là rất cần
thiết khi bạn thấy rằng thời lượng không còn nhiều và vẫn có nhiều cánh tay
giơ lên. Bạn cần làm chủ thời gian,làm cho sự tập trung quay trở lại mình thay
vì cuốn theo những câu hỏi của khán giả.
Quá trình thuyết trình sẽ diễn ra rất nhiều tình huống bất ngờ đòi hỏi
người thuyết trình phải làm chủ “sân khấu”, những bí kíp trên nếu được sử
dụng một cách linh hoạt sẽ phần nào giúp bạn hạn chế những tình huống xấu
xảy ra trong quá trình phản biện.

14


C.

Tổng kết vấn đề
Thuyết trình là một kĩ năng quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống,
nhất là trong thời đại mới, nhu cầu giao tiếp trao đổi thông tin càng trở nên
cần thiết hơn bao giờ hết. Khả năng thiên bẩm trong thuyết trình là một lợi thế
lớn, tuy nhiên bạn vẫn có thể trở thành một diễn giả tuyệt vời thông qua quá
trình học hỏi và rèn luyện.
Bản thân tôi là một người đã từng có cơ hội được thuyết trình trước đám
đông (trong các cuộc thi kể truyện, thi hùng biện hay các buổi phát biểu cảm
nghĩ trước thầy cô và bạn bè). Tuy nhiên tôi đã mắc phải những lỗi sai trong
khi thuyết trình. Khi còn nhỏ, mỗi lúc nói nhanh tôi thường bị nhầm lẫn khi
phiên âm “L” và “N”, bị mọi người chê cười, tôi đã cố gắng lưu ý và tự sửa
được cho bản thân… đến bây giờ, khi được học trong một môi trường báo
chí chuyên nghiệp, tôi càng nhận thức được rằng kĩ năng thuyết trình rất
quan trọng trong cuộc sống, đặc biệt là trong công việc truyền thông trong
tương lai.

Môn học “kĩ năng giao tiếp - đàm phán” đã giúp tôi rất nhiều trong quá
trình bổ sung nâng cao khả năng giao tiếp. Những bài giảng của thầy Quang
Huy rất hay và bổ ích, những tình huống mà thầy đưa ra vô cùng gần gũi và
giúp tôi có được những bài học hữu ích, cách xử lý khôn ngoan khi nói trước
đám đông. Đặc biệt là các bài tập thực hành cá nhân, thực hành nhóm đã phần
nào giúp tôi vượt qua nỗi sợ khi đứng trước mọi người, nâng cao khả năng
sáng tạo trong nội dung bài nói và kĩ năng làm việc nhóm chuyên nghiệp.
Bài tập tiểu luận này chỉ là một bài thu hoạch nhỏ chứ chưa thể tổng kết
được tất cả những cái hay, cái bổ ích trong môn học “kĩ năng giao tiếp – đàm
phán”. Để trở thành một người thuyết trình giỏi hãy thường xuyên trau dồi
bản thân và rèn luyện không ngừng, bạn nhất định sẽ thành công.

15


MỤC LỤC

16


HỌC VIỆN BÁO CHÍ TUYÊN TRUYỀN
KHOA QUAN HỆ CÔNG CHÚNG VÀ QUẢNG CÁO
-----------

TIỂU LUẬN
MÔN: KỸ NĂNG GIAO TIẾP VÀ ĐÀM PHÁN

THUYẾT TRÌNH VÀ BÍ QUYẾT DẪN ĐẾN THÀNH
CÔNG

17


Giáo viên hướng dẫn

: Th.S Trần Quang Huy

Sinh viên thực hiện

: Đào Khánh Huyền

Lớp

: Quảng cáo K31

HÀ NỘI, 12/2012

18