Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

BÙI XUÂN VIỆT

QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH
VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI I

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2013


1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

BÙI XUÂN VIỆT

QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH
VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI I

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 05

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Hữu Châu

HÀ NỘI - 2013

2

LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lịng biết ơn sâu sắc tôi trân trọng cảm ơn tới
Ban Giám hiệu, Khoa Quản lí giáo dục, Phịng đào tạo trường Đại học Giáo dục,
các giáo sư, tiến sĩ, các thầy cơ giáo đã nhiệt tình giảng dạy, tư vấn và giúp đỡ
tơi trong q trình học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt cảm ơn sự giúp đỡ quý báu của GS.TS Nguyễn Hữu Châu Thầy đã trực tiếp hướng dẫn tận tình chỉ bảo, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tơi
hồn thành luận văn này.
Tơi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Vụ Giáo
dục quốc phòng, Bộ Giáo dục và đào tạo, Đảng ủy ban giám hiệu trường Đại
học Sư phạm thể dục thể thao Hà Nội, Ban giám đốc Trung tâm Giáo dục quốc
phòng Hà Nội I và các đồng chí cán bộ, giảng viên của trung tâm đã tạo điều
kiện giúp đỡ tôi được theo học khóa học cao học này và cho tôi những điều chỉ
bảo quý báu, những thông tin quan trọng trong quá trình tiến hành nghiên cứu đề
tài này.
Dù có nhiều nỗ lực song chắc chắn luận văn khơng thể tránh khỏi những
thiếu sót. Kính mong các thầy giáo, cơ giáo và các đồng nghiệp chỉ dẫn, góp ý để
luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2013
Tác giả

Bùi Xuân Việt


3

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

1

Chính phủ

CP

2

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNH, HĐH

3

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

4

Chủ nghĩa tư bản

CNTB

5

Giáo dục quốc phòng

GDQP

6

Nhà xuất bản

Nxb

7

Trung ương

TW

8

Xã hội chủ nghĩa

XHCN

STT


4

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT

Tên bảng

Trang

01

Bảng 2.1: Thống kê số lượng, chất lượng sỹ quan biệt phái

42

02

Bảng 2.2: Thời gian biểu sinh hoạt và học tập và rèn luyện kỷ
luật trong ngày của sinh viên tại trung tâm GDQP Hà Nội I....

45

03

Bảng 2.3: Tổng hợp số liệu sinh viên bị kỷ luật 3 năm học
(2009-2012)..........................................................................

46

04

Bảng 2.4: Kết quả huấn luyện sinh viên tại Trung tâm
GDQP Hà Nội I từ 6/2007 đến 6/2012.................................

47

05

Bảng 2.5: Kết quả đánh giá mức độ rèn luyện kỷ luật của
sinh viên (Dùng cho cán bộ, giảng viên)..............................

48

06

Bảng 2.6: Kết quả đánh giá mức độ rèn luyện kỷ luật của
sinh viên (Dùng cho sinh viên)............................................

49

07

Bảng 2.7: Đánh giá mức độ chuyển biến rèn luyện kỷ luật
của sinh viên tại Trung tâm GDQP Hà Nội I (Dùng cho
cán bộ, giảng viên)...............................................................

60

Bảng 2.8: Đánh giá mức độ chuyển biến rèn luyện kỷ luật
của sinh viên tại Trung tâm GDQP Hà Nội I (Dùng cho
sinh viên).............................................................................

61

08

09

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi
của các biện pháp ........................................................................................
62


5

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

STT

Tên sơ đồ

Trang

01

Sơ đồ 1.1: Bộ máy tổ chức của Trung tâm GDQP ....................................
34

02

Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức của Trung tâm GDQP Hà Nội I…

03

04

05

06

07

40

Biểu đồ 2.1: Trung bình các mức xử lý kỷ luật của sinh viên
tại Trung tâm GDQP Hà Nội 1 (2009-2012) ………………

46

Biểu đồ 2.2: Trung bình kết quả huấn luyện của sinh viên tại
Trung tâm GDQP Hà Nội I (2007-2012) ……………………

47

Biểu đồ 2.3: Tính phù hợp của kế hoạch quản lý quá trình rèn
luyện kỷ luật của sinh viên …………………………………..

52

Biểu đồ 2.4: Tính phù hợp của quản lý nội dung quá trình rèn
luyện kỷ luật của sinh viên ………………………………….

54

Biểu đồ 2.5: Tính phù hợp của phương pháp quản lý trình rèn
luyện kỷ luật của sinh viên …………………………………..

58

Biểu đồ 3.1: Tính cấp thiết của các biện pháp quản lý quá
08

trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm giáo
dục quốc phòng Hà Nội I ………………………………….

93

Biểu đố 3.2: Tính khả thi của các biện pháp quản lý q
09

trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm giáo
dục quốc phòng Hà Nội I ………………………………….

93


6

MỤC LỤC
Lời cảm ơn ..................................................................................................
Danh mục chữ viết tắt .................................................................................
Danh mục các bảng .....................................................................................
Danh mục các sơ đồ ....................................................................................
Mục lục ........................................................................................................

MỞ ĐẦU ....................................................................................................
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN
KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề………………………………………..…
1.2. Một số khái niệm về kỷ luật ………………………………………
1.2.1. Kỷ luật …………………………………………………………….
1.2.2. Kỷ luật quân sự……………………………………………………
1.2.3. Kỷ luật quân sự của sinh viên ……………………………………
1.3. Quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên…………………………...
1.3.1. Khái niệm quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên………………
1.3.2. Nội dung rèn luyện kỷ luật của sinh viên………………………..
1.4. Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên ………………….
1.4.1. Khái niệm …………………………………………………………
1.4.2. Nội dung quản lý quá trình trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên..
1.5. Trung tâm giáo dục quốc phòng đối với rèn luyện kỷ luật của sinh viên.....
1.5.1. Trung tâm giáo dục quốc phòng....................................................
1.5.2. Vai trò của trung tâm giáo dục quốc phòng đối với rèn luyện kỷ
luật của sinh viên ...................................................................................
1.6. Những yếu tố ảnh hưởng tới quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh viên.....
Tiểu kết chương 1………………………………………………….……
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ QÚA TRÌNH RÈN
LUYỆN KỶ LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO
DỤC QUỐC PHÒNG HÀ NỘI I ............................................................
2.1. Những nét chính về Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I ...

Trang
i
ii
iii

iv
v
1
14
14
19
19
21
22
23
23
24
25
25
26
30
30
32
34
36

37
37


7

2.1.1. Khái quát quá trình hình thành, phát triển của trung tâm ..............
2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý học tập, rèn luyện kỷ luật của sinh viên
tại Trung tâm GDQP Hà Nội I..................................................................

2.1.3. Đặc điểm về quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
Trung tâm Giáo dục quốc phòng Hà Nội I ……………….……………..
2.2. Vài nét về điều tra, khảo sát ....................................................................
2.2.1. Mục đích của điều tra, khảo sát ...........................................................
2.2.2. Nội dung của điều tra, khảo sát ............................................................
2.2.3. Đối tượng tiến hành điều tra, khảo sát .................................................
2.2.4. Phương pháp điều tra, khảo sát .......................................................
2.3. Thực trạng rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo dục
quốc phòng Hà Nội I .................................................................................
2.4. Thực trạng quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm
giáo dục quốc phòng Hà Nội I ................................................................
2.4.1. Thực trạng quản lý kế hoạch rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I ................................................
2.4.2. Thực trạng quản lý nội dung rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I .................................................
2.4.3. Thực trạng về phương pháp quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh
viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I ....................................
2.4.4. Thực trạng đánh giá về mức độ chuyển biến kết quả quản lý rèn
luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I..
2.5. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................
2.5.1. Nguyên nhân của những kết quả đạt được ........................................
2.5.2. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................
Tiểu kết chương 2……………………………………………………..…
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ
LUẬT CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG HÀ NỘI I .......................................................................................
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý quá trình rèn luyện kỷ
luật cho sinh viên tại Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I ...........

37

39
40
42
42
43
43
43
44
51
51
53
55
58
61
63
64
66

68
68


8

3.1.1. Nguyên tắc phải đảm bảo tính đồng bộ, khoa học ..........................
3.1.2. Nguyên tắc phát huy vai trò của các chủ thể ..................................
3.1.3. Nguyên tắc tính khả thi và bám sát thực tiễn ..................................
3.2. Biện pháp quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I
3.2.1. Xây dựng và thực hiện tốt kế hoạch quản lý quá trình rèn luyện

kỷ luật của sinh viên tại trung tâm ...........................................................
3.2.2. Đổi mới nội dung quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật cho sinh

68
69
69

viên tại Trung tâm GDQP Hà Nội I …………………………………….

75

3.2.3. Đổi mới phương pháp quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của
sinh viên tại Trung tâm GDQP Hà Nội I ...............................................
3.2.4. Xây dựng các quy định phù hợp để quản lý quá trình rèn luyện kỷ
luật của sinh viên tại Trung tâm GDQP.....................................................
3.2.5. Đảm bảo các điều kiện thuận lợi để thực hiện quản lý quá trình
rèn luyện kỷ luật cho sinh viên tại Trung tâm GDQP Hà Nội I................
3.2.6. Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc quản lý quá trình rèn luyện kỷ
luật của sinh viên tại trung tâm .................................................................
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp..................................................................
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý
quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm giáo dục quốc
phòng Hà Nội I …………………………………………………………
3.4.1. Các bước khảo nghiệm …………………………………………
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ……………………………………………..
Tiểu kết chương 3………………………………………………..………
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ……………………………..………
1. Kết luận………………………………………………………..………
2. Khuyến nghị…………………………………………………...………
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………...…………

PHỤ LỤC……………………………………………………..…………

70
70

78
82
84
87
90

91
91
92
95
96
96
97
99
103


9

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Kỷ luật là một thuộc tính vốn có, tạo nên sự gắn bó chặt chẽ, liên kết
hành động một cách thống nhất giữa các thành viên trong một tổ chức xã hội.
Trong quân đội, kỷ luật quân sự là một trong những nhân tố quan trọng, tăng
cường sức mạnh bảo đảm sự tồn tại, trưởng thành và chiến đấu của quân đội.

Sinh viên các trường đại học khi về trung tâm học GDQP, đó là nơi sinh viên
được trải nghiệm cuộc sống quân ngũ, sống trong mơi trường qn đội. Vì vậy,
u cầu tất yếu đặt ra là sinh viên phải thực hiện theo các nền nếp quy định, kỷ
luật quân sự tại trung tâm.
Mặt khác, việc đẩy mạnh quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh viên là xuất
phát từ yêu cầu của mục tiêu GDQP đã được Đảng, Nhà nước xác định, góp
phần đào tạo tồn diện, cả phẩm chất, năng lực. Nghị định số 116/NĐ-CP của
Thủ tướng chính phủ về giáo dục quốc phòng- an ninh ngày 1 tháng 5 năm 2007
xác định: “Giáo dục quốc phịng- an ninh nhằm góp phần đào tạo con người phát
triển tồn diện có đạo đức, có sức khỏe và kiến thức quốc phịng, kĩ năng quân
sự cần thiết để tham gia vào xây dựng nền quốc phịng tồn dân, bảo vệ vững
chắc Việt Nam xã hội chủ nghĩa” [9, tr.4]. Luật Giáo dục Việt Nam cũng xác
định: “Giáo dục cho thế hệ trẻ có đầy đủ phẩm chất và năng lực để xây dựng và
bảo vệ vững chắc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Thực hiện mục tiêu đó địi hỏi
giáo dục vừa phải đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, vừa phải giáo dục
cho thế hệ trẻ biết phát huy truyền thống dân tộc tinh thần yêu nước, yêu tổ quốc
xã hội chủ nghĩa” [37, tr.4].


10

Như vậy, GDQP cho học sinh, sinh viên là chủ trương lớn của Đảng,
Nhà nước, vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược đào tạo con người mới
XHCN. Do vậy, sinh viên khơng chỉ cần có kiến thức chuyên môn, mà quan tâm
làm tốt công tác GDQP, nhằm trang bị kiến thức quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc,
trong đó phải làm quen với chấp hành kỷ luật quân sự.
Yêu cầu phải làm tốt công tác quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của
sinh viên cũng xuất phát từ thực tiễn GDQP và công tác rèn luyện kỷ luật tại
Trung tâm GDQP Hà Nội I hiện nay. Trung tâm giáo GDQP Hà Nội 1 là một
trong những trung tâm được thành lập đầu tiên trong hệ thống các trung tâm

GDQP trên cả nước thực hiện nhiệm vụ GDQP cho học sinh, sinh viên. Trung
tâm GDQP Hà Nội I thường phải tiếp nhận số lượng lớn sinh viên về học tập, rèn
luyện tập trung theo đợt. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị định của
Đảng, Chính phủ về cơng tác GDQP, những năm qua, Trung tâm GDQP Hà Nội
I đã tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo
dục và Đào tạo, các bộ, ngành liên quan, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp,
nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ GDQP cho học sinh, sinh viên.
Công tác GDQP cho sinh viên tại Trung tâm đã được triển khai thực
hiện thống nhất, đồng bộ và ngày càng đi vào nền nếp, chất lượng từng bước
được nâng cao; nội dung, chương trình và giáo trình, giáo khoa, tài liệu cũng như
các điều kiện đảm bảo cho môn học đã được quan tâm đầu tư, từng bước đáp
ứng yêu cầu. Tuy nhiên, trong q trình thực hiện, vẫn cịn một số hạn chế, bất
cập. Một số cán bộ, HS,SV nhận thức chưa đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trị của
mơn học. Đặc biệt, việc chấp hành rèn luyện kỷ luật và quản lý quá trình rèn
luyện kỷ luật của sinh viên vẫn có những mặt hạn chế, chưa đạt mục tiêu, u
cầu đặt ra, vẫn cịn có sinh viên vi phạm các chế độ như nội vụ vệ sinh, đi lại, phát


11

ngơn. Đặc biệt, cịn có những sinh viên vi phạm qui chế, qui định nội qui của đơn
vị buộc phải đình chỉ trả về trường.
Đến nay chưa có một cơng trình nào nghiên cứu đầy đủ, hệ thống về các
biện pháp quản lí q trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm GDQP
Hà Nội I. Vì vậy, nghiên cứu các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng
rèn luyện kỷ luật quân đội cho sinh viên tại trung tâm GDQP Hà Nội I là yêu cầu
cấp thiết, đòi hỏi phải nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, đánh giá đúng thực trạng
cơng tác quản lí hoạt động rèn luyện kỷ luật quân sự để từ đó đề ra những biện
pháp quản lí phù hợp với yêu cầu thiết thực trong tình hình hiện nay. Xuất phát
từ những lí do vậy, tơi chọn đề tài “Quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của

sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội 1” làm luận văn thạc sĩ,
chuyên ngành quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Nhằm đề xuất các biện pháp quản lí q trình rèn luyện kỷ luật của sinh
viên góp phần nâng cao chất lượng chấp hành kỷ luật của sinh viên tại Trung tâm
giáo dục quốc phòng Hà Nội I.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh
viên về học GDQP tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I.
3.2. Đánh giá thực trạng quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
trung tâm GDQP Hà Nội I.
3.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung
tâm GDQP Hà Nội I
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu


12

Quản lí q trình hoạt động rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại trung tâm
giáo dục quốc phòng Hà Nội I.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lí quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên học giáo dục
quốc phòng- an ninh tại trung tâm giáo dục quốc phòng.
5. Vấn đề nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh
viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I
5.2. Đánh giá thực trạng quản lý rèn luyện kỷ luật của sinh viên học chương trình
giáo dục quốc phòng tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý kỷ luật của sinh viên tại trung tâm giáo

dục quốc phòng Hà Nội I
6. Giả thuyết khoa học
Nêu đề xuất được một số biện pháp có hệ thống về việc tổ chức quản lý quá
trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ
quản lý, tổ chức chặt chẽ, động viên tạo động lực cho thầy và trị thì sẽ nâng cao chất
lượng rèn luyện kỷ luật ở trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I.
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên trung tâm
giáo dục quốc phòng Hà Nội I
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
8.1.Về mặt lí luận
Tổng kết cơng tác quản lý và rèn luyện kỷ luật của sinh viên khi tham
gia học tập GDQP, chỉ ra những bài học thành công và hạn chế, trên cơ sở đó
xây dựng qui trình quản lý và rèn luyện kỷ luật cho sinh viên
8.2. Về mặt thực tiễn


13

Kết quả nghiên cứu sẽ giúp giám đốc các trung tâm giáo dục quốc phịng
an ninh có những biện pháp quản lí duy trì các hoạt động rèn luyện kỷ luật của
sinh viên học giáo dục quốc phòng an ninh có hiệu quả.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu
9.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu các khái niệm, phạm trù quy luật các cơng trình nghiên cứu,
tổng hợp tài liệu, sách báo, tạp chí, văn bản (liên quan đến lí luận của quản lí
hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên). Tổng hợp phân tích
các vấn đề có liên quan đến đề tài.
9.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: Vận dụng phương pháp này vào việc tìm hiểu

quản lí hoạt động rèn luyện kỷ luật của sinh viên ở các trung tâm giáo dục quốc
phòng- an ninh.
Phương pháp phỏng vấn: Đối với Giám đốc, Phó Giám đốc, các trưởng
phịng, các trưởng, phó khoa, các giảng viên và sinh viên các trung tâm giáo
dục quốc phịng về thực trạng và biện pháp quản lí quá trình rèn luyện kỷ luật
của sinh viên.
Phương pháp điều tra bằng phiếu câu hỏi: Xây dựng hệ thống câu hỏi
điều tra với mục đích là thu thập các số liệu nhằm chứng minh được thực trạng,
biện pháp quản lí hoạt động rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại các trung tâm
GDQP Hà Nội I.
Phương pháp khảo nghiệm: Lựa chọn một số chuyên gia, cán bộ quản lý
giáo dục, giảng viên để khảo nghiệm tính hợp lí và khả thi của các biện pháp
quản lí rèn luyện kỷ luật đề xuất.
Phương pháp thống kê toán học: Phương pháp này được sử dụng để xử lí
số liệu khảo sát.


14

10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu, phụ lục,
nội dung chính của luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề về quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật của sinh
viên tại trung tâm giáo dục quốc phịng.
Chương 2: Thực trạng về quản lí q trình rèn luyện kỷ luật của sinh
viên tại Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I
Chương 3: Biện pháp quản lí q trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại
Trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I.

15

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH RÈN LUYỆN KỶ LUẬT
CỦA SINH VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Kỷ luật là một hiện tượng xã hội thuộc kiến trúc thượng tầng, có tính tất
yếu khách quan của sự tồn tại trong lịch sử xã hội loài người. Ngay từ khi con
người mới hình thành, cuộc sống cá nhân từng con người đã bị chi phối bởi tập
thể, mặc dù lúc đó trình độ tổ chức xã hội cịn q sơ khai, đơn giản, cũng vì sự
tồn tại, phát triển và duy trì cuộc sống của cộng đồng, con người đã phải suy
nghĩ tìm tịi và đặt ra được những qui tắc, qui ước, qui định về cách thức sử sự và
hoạt động của cộng đồng và các thành viên trong một tập thể để gắn vào cộng
đồng buộc các thành viên trong cộng đồng phải tuân thủ các nguyên tắc đã được
đề ra đó chính là kỷ luật. Kỷ luật được hình thành và được con người chấp nhận
như là một trật tự hành vi nhất định giữa những con người với nhau và được coi
là công cụ hữu hiệu nhất bảo đảm cho quyền lợi và công việc của họ, đó chính là
tính kỷ luật của cộng đồng có sự ràng buộc cấu kết các hoạt động của các thành
viên trong một tổ chức xã hội với nhau để duy trì sự tồn tại và phát triển.
Qua nghiên cứu về kỷ luật, bản chất và các thuộc tính của kỷ luật V.I
Lênin khẳng định: “Sự sản xuất tinh thần cũng biến đổi theo sự sản xuất vật
chất, những tư tưởng thống trị của một thời đại bao giờ cũng là những tư
tưởng của giai cấp thống trị. Trong xã hội có giai cấp, giai cấp thống trị sử
dụng kỷ luật như một thứ vũ khí, cơng cụ, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của
mình” [28. tr.235].
Đối với chế độ xã hội chủ nghĩa, kỷ luật được xây dựng trên cơ sở thái
độ tự giác có ý thức của mỗi cá nhân và tính tập thể của cả cộng đồng xã hội,


16

như vậy khác hẳn về bản chất so với kỷ luật dưới chế độ CNTB, kỷ luật xã hội
chủ nghĩa là kỷ luật tự giác, nghiêm minh, dựa trên nguyên tắc dân chủ, bình
đẳng và bảo vệ lợi ích của mọi tầng lớp trong xã hội đặc biệt là tầng lớp những
người lao động. Nhờ có tính kỷ luật cao đã tập hợp được những người lao động,
tạo sự thống nhất thành một khối vững chắc, tạo cho họ có được suy nghĩ và
hành động đúng đắn, biết chấp hành đúng các nội qui, từ đó tạo động lực thúc
đẩy mạnh mẽ thực hiện tốt các công việc được giao, kỷ luật cịn tạo ra tính gắn
bó liên kết mật thiết giữa con người, cộng đồng và xã hội, là cơ sở để trải nghiệm
tính thực thi của một tổ chức hoặc con người, là thước đo giá trị và chất lượng,
bao giờ cũng được gắn bó để xây dựng cho con người luôn phát triển, đề cao
đảm bảo quyền lợi chính đáng của con người.
Đối với quân đội mang đặc thù hoạt động riêng của mình, thực hiện các
chức năng bảo vệ là chủ yếu nên tính kỷ luật có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng,
tạo nên sức mạnh trong quân đội, nề nếp tác phong chiến sĩ đặc biệt là sự thống
nhất từ cấp trên đến cấp dưới. Do vậy mới có thể hồn thành được các nhiệm vụ
được giao. Kỷ luật quân đội cách mạng là kỷ luật nghiêm khắc, dựa trên cơ sở
của tính ý thức, tính tự giác chấp hành các qui định của điều lệnh, điều lệ quân
đội, pháp luật của nhà nước, mệnh lệnh của người chỉ huy. Đây chính là cái khác
biệt căn bản giữa kỷ luật của quân đội các nước XHCN với kỷ luật quân sự của
quân đội các nước TBCN. Kỷ luật quân sự của quân đội các nước XHCN là kỷ
luật công bằng và nghiêm minh với tất cả các quân nhân với nhau từ người có
chức vụ cao nhất trong quân đội đến người có quân hàm thấp nhất, tất cả mọi
quân nhân đều phải thực hiện đúng chức trách và nhiệm vụ của mình, được khen
thưởng và sử phạt đúng theo điều lệnh và pháp luật qui định, kỷ luật được xây
dựng trên cơ sở những những nguyên tắc thống nhất, dưới lòng tin tưởng vào tổ


17

chức lãnh đạo, tính độc lập chủ động sáng tạo và kinh nghiệm được rút ra từ
cuộc chiến tranh.
Việt Nam ta ngay từ khi các triều đại phong kiến được thành lập, những
người trị vì đất nước họ đã nghĩ ra cách thành lập những đội vệ sĩ, những đoàn
quân để bảo vệ tổ quốc, những nhà lãnh đạo quân đội họ đã tự ý thức được mình
và đã nhìn ra được sức mạnh của kỷ luật đối với các hoạt động của chiến sĩ, nên
trong quá trình tổ chức và thực hiện nhiệm vụ của mình họ ln chú trọng việc
rèn luyện kỷ luật cho cấp dưới của mình, theo các vị vua như Trần Hưng Đạo thì
người cầm qn phải có tầm nhìn xa trơng rộng mới có thể rèn luyện được
chiến sĩ của mình mình, những tư tưởng rèn luyện kỷ luật cho binh sĩ của các
nhà quân sự thời phong kiến đã chứng tỏ cho ta thấy rằng muốn xây dựng được
một quân đội mạnh, có kỷ luật nghiêm thì cần có tầm nhìn xa trơng rộng, chọn
đúng hình thức, cách thức tổ chức và duy trì rèn luyện qn đội, ln giáo dục
củng cố tăng cường rèn luyện kỷ luật, mới xây dựng một quân đội mạnh, đảm
bảo đủ sức mạnh chiến thắng được kẻ thù.
Sinh viên về học GDQP tại các trung tâm GDQP không chỉ nhằm trang
bị kiến thức, kỹ năng về quốc phòng, an ninh và bảo vệ Tổ quốc, mà còn cần
phải giúp sinh viên làm quen với môi trường quân đội, ý thức chấp hành kỷ luật
quân sự, quy định của đơn vị. Do đó q trình rèn luyện kỷ luật, điều lệnh phải
nghiêm túc, chu đáo, cụ thể và thường xuyên liên tục, nội dung giáo dục phải
thiết thực, luôn bám sát vào đường lối, quan điểm chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật của nhà nước, diều lệnh của quân đội, rèn luyện kỷ luật cho
sinh viên mục đích chính là hồn thiện phẩm chất nhân cách, tính tự chủ trong
mọi cơng việc, để có kỷ luật tự giác nghiêm minh thì mỗi sinh viên phải tích
tực, tự giác, tự học tập, tự rèn luyện bản thân mình. Trong quá trình học tập và


18

rèn luyện không phải diễn ra một cách tùy tiện, khơng có tự phát mà phải có

một kế hoạch hành động chính xác có hiệu quả và thiết thực, ln gắn chặt việc
học tập và rèn luyện kỷ luật để xây dựng cho sinh viên giỏi cả lý thuyết và thực
hành nhằm nâng cao kỷ luật tự giác của bộ đội.
Việc rèn luyện kỷ luật cho sinh viên không chỉ đơn thuần giúp cho họ có
kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo mà cịn tạo cho sinh viên ln có khả năng, thói quen
hành vi kỷ luật đúng đắn, do vậy trong q trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên
khơng được quá cứng nhắc theo điều lệnh mà phải biến tấu một cách thật mềm
dẻo và linh hoạt, bám sát điều kiện thực tiễn của đời sống xã hội hiện tại, biết tiếp
thu có chắt lọc những tinh hoa của nhân loại và truyền thống lịch sử quí báu của
dân đó chính là nền tảng, cốt lõi để xây dựng tính kỷ luật tự giác nghiêm minh cho
sinh viên, đó là “kỷ luật tự giác và nghiêm minh”.
Thực tiễn hoạt động rèn luyện kỷ luật của sinh viên ở các trung tâm
GDQP đã cho thấy, khi sinh viên chưa tự đặt ra được mục đích cụ thể về việc
chấp hành kỷ luật, chưa có ý thức tự giác thực hiện một cách nghiêm túc thì cán
bộ, chỉ huy các cấp cần thực hiện nghiêm chỉnh các qui định, đó chính là hình
ảnh sống trực tiếp tác động vào cấp dưới của mình thơng qua những hình ảnh
thực tiễn, điều đó có tác dụng rất tốt với sinh viên, giúp họ hình thành thái độ và
hành vi mẫu mực, kiên quyết thực hiện nhiệm vụ của người chỉ huy giao cho ở
mọi lúc, mọi nơi.
Qua nghiên cứu và tìm hiểu những tư tưởng của những nhà quân sự nước
ngoài, tư tưởng giáo dục binh sĩ của các triều đại phong kiến Việt Nam, đặc biệt
khi đọc và tìm hiểu tư tưởng quân sự về rèn luyện kỷ luật của chủ tịch Hồ Chí
Minh cho thấy, đó là những giá trị rất sâu sắc cả về lý luận và thực tiễn, những tư
tưởng ấy mãi mãi là kim chỉ nam cho các hoạt động rèn luyện kỷ luật quân sự


19

nói chung và của sinh viên tại các trung tâm GDQP nói riêng. Nhận thức rõ
những tư tưởng về rèn luyện kỷ luật quân sự chính là cơ sở để đề xuất quản lý

quá trình rèn luyện kỷ luật cho sinh viên các trường cao đẳng và đại học trên
toàn nước đang theo học GDQP ở các trung tâm giáo dục quốc phịng.
Thực chất rèn luyện kỷ luật đó chính là thực hiện điều lệnh và các qui
định trong môi trường quân đội một cách nghiêm túc và chính xác. Trong môi
trường quân đội muốn rèn luyện kỷ luật được tốt trước hết chúng ta phải nâng cao
được ý thức, có thái độ đúng đắn, xây dựng được thói quen hành vi trong rèn
luyện, có trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ, đó là những tiêu chí cơ bản
để tiến hành. Muốn có hiệu quả cao thì chúng ta phải tiến hành sắp xếp nó đi theo
một q trình từ thấp đến cao, dễ đến khó, đơn giản đến phức tạp, ngay từ đầu khi
tiến hành phải hết sức khoa học, cụ thể, thiêt thực ( bao gồm từ việc xác định mục
tiêu rèn luyện, nội dung, phương pháp, hình thức rèn luyện kỷ luật ). Bên cạnh đó
phải chuẩn bị chu đáo tốt cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ, có đầy đủ các thành
phần tham gia, tập trung chính vào việc nâng cao nhận thức về kỷ luật, xây dựng
niềm tin, tình cảm, thái độ về kỷ luật, khi người học đã được học tập và có kiến
thức về rèn luyện kỷ luật thì cần phải tổ chức rèn luyện họ, biến những kiến thức
thành những thói quen, hành vi sử sự đúng đắn và phải đặt trong sự kiểm tra đánh
giá kêt quả thật chặt chẽ, từ đó mới có thể phân loại cụ thể từng đối tượng, mới có
kế hoạch bồi dưỡng, rèn luyện cụ thể cho từng đối tượng.
Trên thực tế đã có nhiều đề tài nghiên cứu về rèn luyện kỷ luật của quân
đội cho cán bộ, chiến sĩ nhưng chưa có một đề tài nào nghiên cứu về quản lý quá
trình rèn luyện kỷ luật của sinh viên tại các trung tâm GDQP. Đối tượng được
rèn luyện kỷ luật là sinh viên, họ không phải là những chiến sĩ đang thực hiện
nhiệm vụ ở các đơn vị, không phải là đối tượng phục vụ trong quân đội lâu dài,


20

nhưng những sinh viên đó lại đang phải học tập và thực hiện các chế độ qui định,
điều lệnh quân đội, trong môi trường quân đội với một thời gian tương đối ngắn,
phải thay đổi môi trường như ăn, ở, học tập công tác và phải thực hiện các chế

độ hết sức nghiêm ngặt đó là kỷ luật quân đội, phần lớn những sinh viên đó tuổi
đời cịn rất trẻ, chủ yếu là đang học năm thứ nhất của các trường đại học, cao
đẳng, ở độ tuổi khoảng từ 18 đến 20.
Trong một môi trường sinh hoạt, học tập, rèn luyện hoàn toàn mới, cơ sở
vật chất kỹ thuật đảm bảo để duy trì và thực thi nhiệm vụ cịn thiếu, với cường
độ rèn luyện tương đối cao so với điều kiện sinh viên sinh hoạt trong mơi trường
bên ngồi. Đồng thời, sinh viên chịu tác động trực tiếp và gián tiếp của nhiều yếu
tố, gây ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình chấp hành rèn luyện kỷ luật của từng
sinh viên. Từ thực tế công tác tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I và
trên cơ sở kế thừa có chọn lọc những kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa
học, tác giả đã đi sâu nghiên cứu và làm rõ quản lý quá trình rèn luyện kỷ luật
của sinh viên tại trung tâm giáo dục quốc phòng Hà Nội I, nhằm củng cố và phát
triển hoàn thiện các phẩm chất nhân cách cho sinh viên trong quá trình học tập,
rèn luyện kỷ luật tại trung tâm để khi sinh viên trở về trường học tập có được bản
lĩnh của người chiến sĩ, đáp ứng được yêu cầu học tập và công tác.
1.2. Một số khái niệm về kỷ luật
1.2.1. Kỷ luật
Theo Đại Từ điển tiếng Việt, NXB Văn hóa thơng tin, năm 2012 của
tác giả Nguyễn Như Ý định nghĩa về kỷ luật là: “Qui tắc, phép tắc do tổ chức
đề ra đòi hỏi thành viên của tổ chức phải thực hiện để tổ chức ổn định và phát
triển” [43, tr.132].


21

Vậy kỷ luật nó là một thuộc tính rất quan trọng trong một tổ chức nhất
định, nó quyết định đến việc thành công hay thất bại của một tổ chức, kỷ luật là
do chính con người đặt ra để quản lý con người, con người sinh ra tổ chức kỷ
luật nhưng con người lại chịu sự quản lý của tổ chức kỷ luật.
Từ điển tiếng Việt định nghĩa: “kỷ luật trật tự nhất định trong hành vi

của con người theo những chuẩn mực do luật pháp, đạo đức qui định trong từng
thời kỳ lịch sử, vì lợi ích của tồn xã hội hay của giai cấp qui định trong thời kỳ
lịch sử, vì lợi ích của tồn xã hội hay của giai cấp, tập đoàn xã hội riêng rẽ hay
của một cộng đồng. Kỷ luật là phương tiện để thồng nhất hành động trong cộng
đồng” [43, tr.78].
Chúng ta nghiên cứu vấn đề về kỷ luật đã được tồn tại như sau:
Ở những thời kỳ khi mà xã hội mới được hình thành thì tính kỷ luật được
hình thành đó là những qui ước, quy tắc xử sự, những chuẩn mực giá trị đạo đức,
xã hội hoạt động theo sự thống nhất chung, hoặc bắt đầu bằng những tiền lệ nào
đó được thực hiện, lâu dần đã trở thành phong tục, tập quán của từng tổ chức,
cộng đồng, ràng buộc con người phải tuân theo và có sự biến đổi theo chiều phát
triển của xã hội. Đối với tổ chức quân đội, một lực lượng với một loại hình hoạt
động mang tính chất đặc thù, địi hỏi mọi qn nhân phải phục tùng nghiêm túc
pháp luật nhà nước, điều lệnh, điều lệ quân đội, chế độ, nên nếp, trật tự đã qui
định trong tập thể, để góp phần trực tiếp quyết định đến việc hoàn thành nhiệm
vụ của từng quân nhân và cả tập thể quân nhân, trong quá trình hoạt động quân
sự và sinh hoạt của tổ chức quân đội, khơng có tính kỷ luật qn sự thì khơng có
một nhiệm vụ nào trong tập thể quân sự có thể hồn thành nhiệm vụ được, kể cả
trong thời bình thì kỷ luật quân sự cũng cần phải chặt chẽ và khi kỷ luật được


22

duy trì chặt chẽ, nghiêm minh sẽ làm cho quân nhân ln có tinh thần sẵn sàng
chiến đấu cao, thì kỷ luật quân sự càng được củng cố vững chắc.
1.2.2. Kỷ luật quân sự
Bàn về kỷ luật quân sự, Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam chỉ rõ:
“Kỷ luật quân sự là những điều quy định buộc mọi quân nhân phải triệt để chấp
hành nhằm tạo sự thống nhất cao trong hành động, đảm bảo cho quân đội phát
huy được sức mạnh, hoàn thành chức năng và nhiệm vụ trong mọi hồn cảnh,

tình huống” [42, tr.231]
Như vậy, nội dung của kỷ luật quân sự là sự cụ thể hóa trong hiến pháp,
pháp luật của nhà nước và được thể hiện rõ trong điều lệnh, điều lệ, chế độ, qui
tắc của quân đội, mệnh lệnh chỉ thị của người chỉ huy.
Kỷ luật của quân đội cách mạng là kỷ luật tự giác, nghiêm minh, được
xây dựng và duy trì trên cơ sở giác ngộ về lý tưởng và mục tiêu chiến đấu, nghĩa
vụ và trách nhiệm đối với sự nghiệp cách mạng, bản lĩnh và năng lực hoàn thành
của mỗi quân nhân, cùng với sự giáo dục, tổ chức quản lý chặt chẽ và thưởng
phạt nghiêm minh.
Kỷ luật là một hiện tượng xã hội phức tạp nằm trong hệ thống các mối
quan hệ của quân đội. Chẳng hạn, để nhấn mạnh tính tổ chức trật tự trong hành
động có thể định nghĩa: “ Kỷ luật quân đội là sự tuân thủ nghiêm ngặt và chính
xác mọi qui định của luật pháp nhà nước, điều lệnh, điều lệ quân đội nhằm bảo
đảm mọi hoạt động của quân đội trên mọi lĩnh vực được chỉ huy và tập trung
thống nhất, phát huy trí tuệ và tài năng của các quân nhân thành trí tuệ và sức
mạnh của quân đội” [36, tr.145]. Hoặc để nhấn mạnh cơ sở, tư tưởng, pháp lý
của hành động có thể định nghĩa: “ Kỷ luật quân đội bao gồm cả hệ thống các
tiêu chuẩn pháp luật và đạo đức mà mọi quân nhân phải tuân theo trong quá


23

trình hoạt động hàng ngày và trong tình huống chiến đấu” [36, tr.137]. Còn nếu
nhấn mạnh phương thức, cơ chế chấp hành và quản lý kỷ luật có thể định nghĩa:
Kỷ luật quân đội là hình thức để thực hiện mối quan hệ giữa các thành viên trong
quân đội, đảm bảo cho quân đội giữ đúng bản chất giai cấp, thực hiện thắng lợi
các nhiệm vụ.
Kỷ luật quân sự là những điều luật, quy định rất chặt chẽ, nghiêm minh,
đòi hỏi những người thực hiện phải có sự tập trung cao trí lực và thể lực để hiểu
biết tơn trọng lẫn nhau, kịp thời nhanh chóng thực hiện tốt nhất mọi mệnh lệnh,

chỉ thị của cấp trên vì: “ Trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù thì kỷ luật quân sự
và cảnh giác quân sự, cần được đề cao. Để mất thời cơ sa vào tâm trạng hoang
mang là hỏng hết” [28, tr.321].
Kỷ luật quân sự là một yếu tố cực kỳ quan trọng nhằm nâng cao sức
mạnh chiến đấu của quân đội và là một điều kiện tất yếu để đạt được chiến thắng
trong chiến tranh cách mạng, nên “ Phải huấn luyện, đưa quân đội vào kỷ luật
nếu khơng muốn đem nó làm bia thịt cho đại bác của quân địch”. Kỷ luật quân
sự được duy trì một cách chặt chẽ, tự giác, nghiêm minh, đã tạo được sức mạnh
chiến thắng của quân đội ta trong giành chính quyền.
Như vậy, nói đến kỷ luật quân sự là nói đến hành động có tổ chức, có sự
quản lý chặt chẽ của các tổ chức, của người chỉ huy và kỷ luật ấy mang ý nghĩa
chính trị xã hội do cá nhân hoặc tập thể thực hiện trên cơ sở ý thức được những
yêu cầu khách quan của xã hội, của tổ chức quân đội và hoạt động quân sự (thể
hiện ở chuẩn mực thói quen hành vi kỷ luật ). Bàn về kỷ luật quân sự nhất thiết
phải đề cập đến cả ba mặt: Một là, sự hoàn thiện của hệ thông chuẩn mực hành
động, hai là, sự nghiêm minh trong chấp hành các yêu cầu kỷ luật, ba là, sự chặt
chẽ trong quản lý kỷ luật.


24

1.3.1. Kỷ luật quân sự của sinh viên
Từ những nội dung về kỷ luật và kỷ luật quân sự, tác giả rút ra kỷ luật
quân sự của sinh viên là sự chấp hành nghiêm túc, chính xác các quy định của
quân đội, nhà trường, trung tâm, mệnh lệnh của cấp trên trong thực hiện nhiệm
vụ, tạo nhằm tạo nên sự thống nhất cao, phát huy sức mạnh của sinh viên trong
học tập, rèn luyện, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ được giao.
Kỷ luật quân sự của sinh viên trong các trung tâm giáo dục quốc phòng
được thể hiện một cách cụ thể, rõ nét ở việc chấp hành nghiêm, chính xác những
yêu cầu của kỷ luật học tập, kỷ luật sinh hoạt, kỷ luật sẵn sàng chiến đấu, kỷ luật

trong giao tiếp ứng xử… Cùng với việc chấp hành chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, mỗi sinh viên trong quá trình học tập,
rèn luyện tại trung tâm phải nghiêm chỉnh chấp hành các qui định của điều lệnh,
điều lệ, chế độ qui định của quân đội, mệnh lệnh, chỉ thị của cấp trên, vì đó là
những điều luật cụ thể hóa đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật
của nhà nước phù hợp với đặc điểm nhiệm vụ quân đội.
Những nội dung kỷ luật quân sự của sinh viên nêu trên là một thể tống
nhất, hồn chỉnh, phản ánh rõ tính tồn diện, đầy đủ, chặt chẽ. Do đó trong q
trình học tập, rèn luyện, mỗi sinh viên phải chấp hành một cách tự giác, nghiêm
minh những qui định, qui tắc của nhà trường, trung tâm, các qui định của điều
lệnh, điều lệ quân đội nhằm bảo đảm cho sinh viên hoàn thành tốt mục tiêu, yêu
cầu đào tạo, sau khi học tập xong chương trình giáo dục quốc phịng tại trung
tâm xứng đáng là một con người có bản lĩnh chính trị đáp ứng được mọi yêu cầu
và nhiệm vụ.
1.3. Quá trình rèn luyện kỷ luật quân sự của sinh viên
1.3.1. Khái niệm quá trình rèn luyện kỷ luật quân sự của sinh viên