skkn LỒNG GHÉP âm NHẠC TRONG dạy học LỊCH sử ( PHẦN LỊCH sử VIỆT NAM từ 1919 đến 1954 lớp 12)

BM02-LLKHSKKN

SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I.

II.

THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1.

Họ và tên: Hoàng Thị Nguyệt

2.

Ngày tháng năm sinh:

3.

Nam, nữ:

4.

Địa chỉ:Số nhà 1/13 khu phố 5- Phường Trảng Dài – Biên Hòa – Đồng Nai

5.

Điện thoại: (CQ)/

6.

Fax:

7.

Chức vụ:

8.

Nhiệm vụ được giao: Giảng dạy bộ môn Lịch sử

9.

Đơn vị công tác: Trường THPT Chu Văn An

Nữ
(NR); ĐTDĐ:01238698868
E-mail:
Giáo viên

TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị cao nhất:

Cử nhân sư phạm

- Năm nhận bằng:

Năm 2001

- Chuyên ngành đào tạo:
III.

Ngày 2 tháng 5 năm 1978

Lịch sử

KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giáo viên
- Số năm có kinh nghiệm:

15 năm

- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
(Bạo lực học đường – thực hiện năm 2012)

1


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC
TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919
ĐẾN 1954 LỚP 12)
I.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong công cuộc đổi mới của đất nước hiện
nay đòi hỏi con người phải được giáo dục toàn
diện, để phục vụ và đáp ứng cho công cuộc công

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Và đây là vấn
đề quan trọng trong các trường phổ thông. Vì thế
mỗi môn học ở nhà trường phổ thông đều phải
góp phần vào việc đào tạo thế hệ trẻ, trong đó có
môn Lịch sử.
Những kiến thức lịch sử sẽ khơi dậy cho học
sinh những tư tưởng tình cảm, là hành trang cần
thiết cho thế hệ trẻ trong điều kiện mở cửa, hội
nhập với thế giới. Đối với bất cứ nước nào, môn
Lịch sử đều có chức năng quan trọng trong việc
đào tạo năng lực của học sinh, đào tạo con người
có bản sắc dân tộc, có tư duy độc lập sáng tạo.
Riêng đối với Việt Nam, lịch sử càng giữ vai trò
quan trọng gắn liền với sự tồn vong của quốc gia dân tộc. Hồ Chí Minh mở đầu cuốn “ Lịch sử
nước ta” (1941) bằng hai câu thơ:
“ Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt
Nam"
Tuy nhiên hiện nay môn lịch sử trong các
trường học đang mất dần đi vị thế vốn có của nó.
Đặc biệt trong những năm gần đây bộ giáo dục để
2


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

môn lịch sử là môn cho học sinh tự chọn nên việc
dạy học môn lịch sử lại càng gặp nhiều khó khăn
hơn.

Như chúng ta đã biết, dạy học là một hoạt
động sáng tạo. Không có phương pháp, mô hính
nào là bất biến. Vấn đề học sinh chán học và
“ngại” học môn sử là do nhiều nguyên nhân, do từ
nhiều phía.
Xuất phát từ thực trạng việc học tập Lịch sử
hiện nay, đa phần các em xem là môn phụ, học đối
phó. Không chỉ những học sinh hay phụ huynh
xem Lịch sử là môn phụ mà chúng ta thấy thời
gian gần đây Bộ Giáo Dục còn có ý định gộp lịch
sử với môn Giáo dục công dân và môn quốc
phòng thành môn Công dân với tổ quốc. Vì thế
việc dạy sử trong các trường phổ thông gặp rất
nhiều khó khăn.
Là một giáo viên dạy sử đã hơn 15 năm, tôi
luôn băn khoăn và trăn trở rất nhiều về vấn đề này.
Trong quá trình dạy sử tôi đã cố gắng tìm tòi và áp
dụng các biện pháp mới để tạo thêm hứng thú cho
học sinh trong tiết học của mình.
Trong quá trình giảng dạy môn lịch sử lớp 12,
giai đoạn sau chiến tranh thế giới thứ nhất đến
chiến thắng Điện Biên Phủ (1919-1954) với nhiều
sự kiện, như sự kiện Nguyễn Ái Quốc tìm ra con
đường giải phóng dân tộc theo khuynh hướng vô
sản, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phong trào
cách mạng 1930-1931, thành lập đội Việt Nam
tuyên truyền giải phóng quân. Cách mạng tháng
Tám thành công giành độc lập tự do cho dân tộc,
cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp
3

Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

với chiến thắng Điện Biên Phủ (1954) chấn động
địa cầu…. Đây là giai đoạn lịch sử có nhiều bước
ngoặt quan trọng. Nên tôi đã sử dụng nhiều
phương pháp kết hợp như thuyết trình, sử dụng đồ
dùng trực quan như tranh ảnh, các đoạn phim tư
liệu… Và trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy
giai đoạn này có rất nhiều bài hát liên quan đến
các sự kiện lịch sử. Vì thế nên trong quá trình
giảng dạy lịch sử Việt Nam giai đoạn từ 19191954 tôi đã mạnh dạn đưa âm nhạc để lồng ghép
vào quá trình dạy học của mình.
Qua quá trình lồng ghép âm nhạc trong giờ
học lịch sử tôi nhận thấy rằng các em học sinh chú
ý, hứng thú hơn trong tiết học của mình. Cũng có
thể nói việc lồng ghép âm nhạc trong dạy học lịch
sử là một giải pháp có giá trị thực tiễn, bồi đắp
kiến thức, tâm hồn cho các em phát huy hiệu quả
của môn lịch sử trong nhà trường, góp phần nâng
cao hiệu quả dạy học.
Xuất phát từ những yếu tố trên tôi đã chọn đề
tài “Lồng ghép âm nhạc vào trong dạy học Lịch
sử” (phần lịch sử Việt Nam giai đoạn( 19191954), lớp 12).
II.

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1, Cơ sở lý luận
Đã có rất nhiều hội thảo, nhiều diễn đàn, nhiều
bài viết, nhiều ý kiến đưa ra về vệc đổi mới phương
pháp dạy học nói chung môn lịch sử nói riêng.
Chương trình giáo dục phổ thông bàn hành kèm
theo Quyết định số 16/2006/QQĐ-BGDĐT ngày
5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo đã
nêu: "phương pháp giáo dục phổ thông phải phát
4


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

huy tích cực tự giác, chủ động sáng tạo của học
sinh phù hợp với đặc điểm môn học, đặc điểm đối
tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học. Bồi
dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả
năng hợp tác, rèn luyện, kỹ năng vận dụng kiến
thức vào thực tế, tác động đến tình cảm, đem lại
niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học
sinh" .
Theo các nhà nghiên cứu dạy học, phương
pháp dạy học là cách thức, là con đường đi tới
nhận thức sự vật hiện tượng khách quan hay là sự
tập hợp các phương tiện để đạt đến mục đích đề ra.
Cũng có các ý kiến cho rằng "phương pháp dạy
học là tổ hợp các cách thức phối hợp hoạt động
thống nhất của giáo viên và học sinh trong quá
trình dạy học được tiến hành dưới vai trò chủ đạo

của giáo viên nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy
học".
Vậy, khi bàn đến phương pháp dạy học, tuy có
nhiều cách hiểu khác nhau song tất cả đều hướng
đến tính mục tiêu của quá trình dạy học và vai trò
của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học.
Dạy học là quá trình truyền thông nhiều chiều
trong đó học sinh là đối tượng trung tâm, là chủ
thể và giáo viên đóng vai trò hướng dẫn để quá
trình truyền thông đạt hiệu quả.
Quá trình dạy học lịch sử ở trường phổ thông
là một quá trình dạy học mang tính đặc thù. Dạy
học lịch sử là quá trình giúp học sinh tìm hiểu
những gì đã diễn ra ở quá khứ, và mục tiêu của bộ
môn lịch sử chính là việc giúp học sinh biết quá
khứ, hiểu quá khứ đồng thời rút ra những bài học
5


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

từ quá khứ để vận dụng vào trong cuộc sống hiện
tại và tương lai.Nói cách khác đó cũng chính là quá
trình giúp học sinh nắm kiến thức và hình thành kĩ
năng, kĩ xảo và vận dụng kiến thức, kĩ năng đó vào
giải quyết những vấn đề của cuộc sống.
Vấn đềkhó khăn nhất của bộ môn lịch sử là
việc tái hiện những sự kiện, nhữnghiện tượngvà
nhân vật lịch sử. Để biết, hiểu và vận dụng lịch sử

yêu cầu các em phải tái hiện lịch sử một cách chính
xác, sinh động, tránh hiện tượng hiện đại hoá lịch
sử. Để làm được điều này cũng không đơn giản, vì
đa giáo viên phải chủ yếu chỉ dựa vào thủ pháp
trình bày miệng, tường thuật, tích cực hơn là có sự
kết hợp với một số phương tiện tối thiểu như tranh
ảnh, bản đồ (với số lượng không nhiều), phòng
máy chiếu rất ít… Chính vì những lẽ đó cho nên hiệu
quả của các tiết dạy vẫn chưa cao thậm chí học sinh
cảm thấy không có hứng thú khi tìm hiểu bộ môn
lịch sử.
Vậy để quá trình dạy học lịch sử đạt hiệu quả
chúng ta cần có những đột phá, suy nghĩ mới,
hướng đi mới, những thủ pháp mới để kích thích
khả năng nhận thức và hứng thú cho học sinh.
Lịch sử là một môn học có ý nghĩa quan trọng góp
phần xây dựng nhân cách con người. Nhiệm vụ của
bộ môn lịch sử ở trường phổ thông là cung cấp cho
học sinh những kiến thức cơ bản của khoa học lịch
sử, giúp các em khôi phục lại bức tranh sinh động
về quá khứ, bức tranh đó sẽ được soi vào hiện tại
để tìm một phương hướng phát triển của đất nước
trong tương lai.
Dạy học nói chung, dạy học lịch sử nói riêng
6


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

ở trường phổ thông là một quá trình nhận thức,
trong đó giáo viên là người tổ chức,dẫn dắt học
sinh có mục đích , có kế hoạch để các em nắm
vững những tri thức cơ bản, phát triển năng lực
nhận thức. Những kiến thức lịch sử thế giới và
Việt Nam từ xưa đến nay không chỉ có tác dụng đến
việc phát triển trí tuệ mà còn làm rung động đến trái
tim của học sinh. Những con người thực, việc thực
của quá khứ sẽ khơi dậy cho học sinh những tư
tưởng, tình cảm đúng đắn. Đây sẽ là hành trang vô
giá cho thế hệ trẻ trong xu thế toàn cầu hóa đang diễn
ra hiện nay.
Muốn học tốt lịch sử phải tường minh ba vấn
đề: Thời gian, không gian và con người. Đặc trưng
nổi bật của nhận thức lịch sử là con người không thể
tri giác trực tiếp những gì thuộc về quá khứ.
Hướng dẫn học sinh tự học, tự tiếp cận vấn
đề là một trong những đặc trưng của phương pháp
dạy học tích cực. Mỗi một tiết dạy, giáo viên có
một phương pháp riêng, tìm ra những con đường
để học sinh tiếp nhận nội dung bài học một cách
thoải mái, tự giác, tích cực.
Âm nhạc có nhiều vai trò trong đời sống xã
hội, có sức ảnh hưởng lớn. Sô-xta-coovits viết "
Âm nhạc nâng con người lên,làm cho con người
cao quý, củng cố phẩm chất, niềm tin vào sức
mạnh bên trong của bản thân…"
Âm nhạc là chứng nhân của lịch sử, nhiều bài
hát ra đời ghi lại các sự kiện lịch sử ( không gian,
thời gian, nhân vật..), nhiều bài hát ra đời là vũ khí

chiến đấu chống kẻ thù xâm lược, là nguồn động
viên, khích lệ tinh thần cho bộ độ ta trong hai cuộc
7


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

kháng chiến chống Pháp,chống Mĩ.
Nhiều người hay hỏi làm sao mà Việt Nam có
thể thắng Pháp, Mỹ.Chiến thắng Pháp, Mỹ trên thế
giới ngày nay vẫn chỉ là một "khát vọng Việt Nam".
So sánh những đối tượng bị Pháp, Mỹ đánh bại
,với Việt Nam thì chúng ta thấy ngay cái khác biệt
ấn tượng đó là tâm tư tình cảm của dân tộc Việt
Nam, thứ mà các nơi đó không có. Và những bài
hát còn mãi với thời gian này đã cho người nghe
cảm nhận được cái tâm tư tình cảm đó. Chính nhờ
cái tâm tư tình cảm dân tộc này mà dân tộc Việt đã
chiến thắng quân đội Pháp, Mỹ.
Trong chương trình lịch sử Việt Nam lớp 12
rất nhiều bài học giáo viên
có thể lồng ghép âm nhạc làm phương tiện hỗ
trợ để dạy học theo phương pháp mới phù hợp thời
đại mới.
Việc học lịch sử có nét đặc trưng riêng, có cái
khó riêng. Đó là người học không thể tri giác trực
tiếp; không thể "sờ" hay làm thí nghiệm trong phòng
thí nghiệm mà buộc phải tư duy, phải trừu tượng
hóa, khái quát hóa để dựng lại những gì đã diễn ra

trong quá khứ, thông qua các sự kiện, niên đại,
nhân vật. để làm được điều đó, ngoài việc sử dụng
các nguồn tư liệu sử học (hiện vật, văn tự cổ…) thì
việc lồng ghép âm nhạc cũng có tác dụng rất lớn trong
việc học lịch sử.
2. Cơ sở thực tiễn
Dạy học lịch sử có vai trò hết sức quan trọng
nhưng trên thực tế ở các trường phổ thông việc dạy
8


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

và học bộ môn lịch sử gặp rất nhiều khó khăn.Khó
khăn lớn nhất đó là học sinh chưa có nhận thức
đúng đắn về môn học, không đầu tư thời gian để
học tập hoặc học một cách đối phó. Về phía phụ
huynh học sinh và xã hội thì một số cho đây là môn
phụ nên rất ít quan tâm đến môn học…
Trong những năm gần đây số lượng học sinh
đăng kí dự thi đại học khối C rất ít và kết quả cũng
không cao. Hiện nay trong nhà trường phổ thông
thời gian và số tiết giành cho bộ môn Lịch sử rất ít.
Trong khi đó lượng kiến thức cần cung cấp khá lớn,
sách giáo khoa lại nặng về kiến thức, khô khan…
Tạo áp lực rất lớn cho học sinh và giáo viên. Học
sinh thì nặng nề chán nản, còn giáo viên thì phải
chạy theo phân phối chương trình.
Đặc biệt trong những năm gần đây Bộ Giáo

dục và Đào tạo đã để môn Lịch sử là môn tự chọn
trong kì thi Trung học phổ thông Quốc gia nên số
lượng học sinh chọn môn Lịch sử lại càng ít hơn.
Theo thống kê năm học 2014-2015 cả nước Chỉ có
15,3% tổng số em đăng ký dự thi Lịch sử, thấp nhất
trong số các môn tự chọn trong kỳ thi THPT quốc
gia. Trong đó một số trường có số trường có số
lượng học sinh chọn môn Lịch sử chỉ một vài em.
Một thực trạng mà khi nhìn vào chúng ta
không khỏi suy nghĩ. 66 cán bộ coi một thí sinh
thi môn Lịch sử.
Tại điểm thi trường THPT Yên Thành 2,
huyện Yên Thành (Nghệ An), duy nhất thí sinh
Phạm Xuân Hải dự thi môn Lịch sử. Hội đồng coi
thi vẫn bố trí 66 cán bộ phục vụ sĩ tử này.
9


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

10


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Thí sinh duy nhất dự thi môn Sử tại hội đồng
thi Trường THPT Quang Trung (Đống Đa, Hà Nội)
năm 2015 (Ảnh: VNE)

11


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Điểm thi đóng cửa vì không có thí sinh thi môn sử. Ảnh: Minh Tâm

12


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Im lìm không có thí sinh. Ảnh: Minh Tâm
Thậm chí một số hội đồng thi đóng cửa vì không
có thí sinh nào dự thi.
• Đồng Nai: Điểm thi Trường THPT Ngọc Lâm
(huyện Tân Phú, Đồng Nai), do Sở GD-ĐT Đồng
Nai chủ trì gồm 10 phòng thi với 229 thí sinh đăng
ký nhưng không có thí sinh nào thi môn lịch sử.
Trường THPT Xuân Lộc (huyện Xuân Lộc,
Đồng Nai) có 446 thí sinh đăng ký dự thi nhưng
chỉ có 2 thí sinh đăng ký thi môn lịch sử.
Tương tự, tại điểm thi Trường THPT Điểu Cải
(huyện Định Quán, Đồng Nai), có 346 thí sinh
đăng ký thi nhưng cũng chỉ có 4 em lập thành một
phòng thi môn lịch sử.

13


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Một thí sinh đến điểm thi THPT Trần Phú (Đà Nẵng) từ rất sớm để tránh cái nóng
oi bức và tranh thủ ôn bài môn lịch sử trước khi bước vào phòng thi - Ảnh: Phan
Thành
ThS Trần Trung Hiếu, giáo viên Lịch sử
Trường THPT Phan Bội Châu (Nghệ An) cho rằng,
học sinh không chọn học môn Sử đã là một xu thế
chung trong những năm qua, không chỉ môn Sử
mà các môn khoa học xã hội ngày càng bị coi nhẹ.
Trên thực tế, nhiều học sinh thích học Sử và khám
phá môn này nhưng không chọn thi thì sợ phải ôn
tập nhiều, dễ bị điểm thấp, khó làm bài…
14


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

“
Một nguyên nhân quan trọng nữa đó là
chương trình, sách giáo khoa Lịch sử hiện còn
nhiều bất cập, lỗi thời, thi cử chưa thật sự phù hợp.
Cách dạy ở môn Lịch sử cũng rất đỗi khô khan,
mang tính đọc - chép ở trên lớp, học sinh ôn bài
theo kiểu học vẹt, cốt chỉ trả bài cho giáo viên.

Theo đó, người giáo viên dạy Sử cần phải làm sinh
động hơn trong các tiết học, khơi dậy khả năng tư
duy của học sinh thông qua các sự kiện, cột mốc
lịch sử”, ThS Trần Trung Hiếu chia sẻ thêm.
Kể từ khi thí sinh được lựa chọn môn thi tốt
nghiệp đến nay, môn Sử liên tiếp rơi vào cảnh “bết
bát”, nhiều trường không một thí sinh đăng ký dự
thi, nhiều hội đồng chỉ có vài thí sinh thi Sử…
Chương trình khô khan, điểm thi thấp, tính cạnh
tranh trong xét tuyển vào ĐH, CĐ lép vế so với
các khối thi khác, môn Sử cũng như những môn xã
hội khác đang ngày càng ít thí sinh lựa chọn.
Nhiều ý kiến cho rằng, nếu cứ đà này, số lượng thí
sinh chọn thi khối C sẽ giảm dần khiến sự mất cân
bằng khối thi ngày một gia tăng.
Mặc dù đội ngũ giáo viên dạy sử ở các
trường phổ thông đang rất cố gắngđổi mới phương
pháp để nâng cao hiệu quả của bài học, chất lượng
của bộ mônnhưng kết quả không đạt như mong
muốn.
Vậy làm sao để môn học Lịch sử hấp dẫn,
làm sao để học sinh yêu thíchhọc bộ môn Lịch sử?
Với kinh nghiệm giảng dạy khối 12 hơn 12
năm tôi cũng đã áp dụng nhiều phương pháp như
kể chuyện lịch sử, lồng ghép văn học, hay dẫn học
sinh đi thực tế một số địa danh như Địa đạo Củ
Chi hay Chiến khu Rừng Sác…Năm học 20152016 ngoài những phương pháp kết hợp trên tôi đã
áp dụng thêm một phương mà tôi cho rằng đã
làm cho học sinh húng thú, say mê học môn lịch sử
hơn đó là “Lồng ghép âm nhạc vào trong dạy

học Lịch sử”. Chúng ta cũng thấy rõ trong các
cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm những ca
15


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

khúc cách mạng đã góp phần tạo động lực tinh
thần rất lớn cho nhân dân ta. Còn hiện nay âm
nhạc có mặt khắp mọi nơi trong các chương trình
truyền thông, lễ hội, giao lưu… Nghĩa là bài học
lịch sử phải có không khí lịch sử, phải hấp dẫn,
phải tạo được biểu tượng nhân vật ..,nghe nhạc để
học sinh dễ nhớ, có dấu ấn khi tìm hiểu bài học,
học sinh ham thích học môn lịch sử là thành công
lớn của người dạy lịch sử.
Từ thực tế trên tôi đã chọn đề tài “ Lồng
ghép âm nhạc trong dạy học bộ môn Lịch sử”
( Phần Lịch sử Việt Nam ở lớp 12 giai đoạn
1919-1954) tại Trường THPT Chu Văn An.
Mục đích nghiên cứu của đề tài sáng kiến
kinh nghiệm là “ Lồng ghép âm nhạc” vào việc
dạy học lịch sử giúp các em nhận thức sự phát
triển của xã hội một cách thống nhất, có mối liên
hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội,
hiểu được tính toàn diện của lịch sử. Việc lồng
ghép âm nhạc trong môn học cũng giúp học sinh
có tính chủ động trong môn học vì các em phải tìm
hiểu trước các bài hát mà giáo viên đã chuẩn bị

cho tiết dạy . Đề tài này còn nhằm trao đổi với
đồng nghiệp về những kinh nghiệm mà tôi đã tích
lũy được qua thực tiễn giảng dạy và qua đồng
nghiệp.
Giải pháp này được áp dụng để thay thế
một phần trong phương pháp giáo dục truyền
thống.
III.
TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI
PHÁP
1, Phạm vi nghiên cứu đề tài:
Phạm vi nghiên cứu:Lịch sử Việt Nam giai đoạn
1919-1954 ( chương
trình lớp 12 cơ bản).
Nghiên cứu và ứng dụng cho học sinh 3 lớp 12
trong dạy học bộ môn Lịch
sử ở Trường THPT Chu Văn An
16


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Thời gian thực hiện đề tài: Từ tuần 9 đến hết
tuần 16 ( năm học 2015- 2016).
2, Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này tôi sử dụng một số phương
pháp sau:
Khảo sát thăm dò ý kiến,
Thuyết trình, nêu vấn đề, thảo luận.

Sưu tầm, tham khảo các tài liệu trong dạy học lịch
sử và các tài liệu liên quan đến bộ môn Lịch sử 12.
Sưu tầm những bài ca đi cùng năm tháng
Kiểm tra, đánh giá kết quả.
3, Tổ chức thực hiện
a, Sử dụng âm nhạc trong dạy học lịch sử
như thế nào?
Trong quá trình dạy học để nâng cao hiệu quả học
tập và tạo hứng thúcho học sinh, giáo viên sử dụng
nhiều phương pháp sư phạm. Đối với bộ mônLịch
sử như thực trạng hiện nay, chúng ta có thể sử
dụng phương tiện âm nhạchỗ trợ dạy học có hiệu
quả.
Trong thực tế qua nhiều năm dạy học, tôi thấy học
sinh ở thành phố xemâm nhạc là hơi thở của cuộc
sống, khi nào các em cũng nghe nhạc lại có
điềukiện mua các phương tiện hỗ trợ nghe nhạc.
Do đó chúng tôi có thể sử dụng âmnhạc để hỗ trợ
bài giảng môn lịch sử.
Vậy sử dụng âm nhạc trong dạy học lịch sử như
thế nào?
Giáo viên, học sinh phải làm gì khi sử dụng âm
nhạc trong bộ môn lịch sửlớp 12.
Khi ,sử dụng âm nhạc để tổ chức hoạt động nhận
thức kiến thức mới chohọc sinh trong giờ lên lớp
cần chú ý giải quyết các vấn đề sau:
- Giáo viên lập kế hoạch tìm hiểu các bài hát.
- Cần phải đưa âm nhạc vào lúc nào?
- Thời gian giành sử dụng âm nhạc chiếm bao
nhiêu thời gian?

17


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

- Hình thức sử dụng âm nhạc bằng cách nào?
b, Phương án thực hiện
Giáo viên lập kế hoạch tìm hiểu các bài hát trước
khi chuẩn bị dạy phầnlịch sử Việt Nam giai đoạn
1919-1954, chuẩn bị đĩa hát, cắt đoạn nhạc có
nộidung hỗ trợ bài giảng...
Giáo viên yêu cầu học sinh sưu tầm các bài hát
tiêu biểu, phù hợp.
Đến tiết dạy, phần liên quan, giáo viên sử dụng
đoạn nhạc có giá trị vềmặt lịch sử để học sinh học
lịch sử qua các bài hát cách mạng...
c, Kế hoạch giảng dạy sử dụng âm nhạc

Tuần

9

10

11

12

Tiết CT

Tên bài dạy

Nội dung tác động
hát sử dụng)
“Dấu chân phía tr
PhanMinh Tuấn
“Ánh sáng
LêNin”/Nguyễn V
Quý

17

Bài 12: Phong trào dân tộc
dânchủ ở Việt Nam từ năm
1919đến năm 1925

19

Bài 13: Phong trào dân tộc
dânchủ ở Việt Nam từ năm
1925đến năm 1930

“ Kể chuyện ngườ
sản”/Trần Hoàn
“Đảng đã cho ta m
xuân”/ Phạm Tuy

21

Bài 14: Phong trào cách
mạng(1930- 1935)

“Trên quê hương
ViếtNghệ Tĩnh”/ D
Huyền
“ Nhớ về Pác Bó”
Nhân
“Diệt phát xít”/ N
ĐinhThi
“Mười chín tháng
Xuân Oanh

24,25,2
6

18

Bài 16: Phong trào giải
phóngdân tộc và tổng khởi
nghĩaTháng Tám( 19391945). NướcViệt Nam dân
chủ cộng hòa rađời.


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Tuần

Tiết CT

13

28

14

15

29,30

Nội dung tác động (
hát sử dụng)
Bài 17: Nước Việt Nam dân “Vệ quốc quân”/ Ph
chủcộng hòa sau ngày 2- 9- Huỳnh Điểu
1945đến trước ngày 19- 121946.
Tên bài dạy

Bài 18: Những năm đầu của
cuộc K/C toàn quốc chống
thực
Bài 19:Bước phát triển của
cuộckháng chiến toàn quốc
chốngthực dân Pháp(19511953) dânPháp( 19461950).

“Lá xanh” / Hoàng V
“ Ngày mùa”/ Văn C
“Hành quân xa” Đỗ
Nhuận
“Hát mừng anh hùn

Núp”/
Nguyễn Văn Quý

Bài 20: Cuộc kháng chiến
toànquốc chống thực dân
pháp kếtthúc (1953- 1954).

“Giải phóng Điện B
củaĐỗ Nhuận
“Bế Văn Đàn sống m
HuyDu
“Tướng quân Võ Ng
Giáp”
của BùiHoàngYến

32

d, Nguyên tắc và quá trình sử dụng âm nhạc
trong các bài học lịch sử.
•

Các nguyên tắc
19


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Thứ nhấtchương trình sách giáo khoa,hỗ trợ
bài giảng...

Thứ hai: Đảm bảo mối liên hệ lôgíc giữa các
bài giảng và âm nhạc.
Thứ ba: Đảm bảo tính đa dạng, toàn diện, nội
dung bài hát phải phù hợptrình độ nhận thức của
học sinh, bài hát phải chính xác về nội dung,
mục đíchcủa tác giả, của người sử dụng..
•
Quá trình sử dụng: gồm các bước
Xác định mục đích sử dụng các bài hát (loại
hình, yêu cầu… )
Xác định nội dung bài hát (phù hợp với yêu
cầu học tập).
Xác định hệ thống các bài hát.
Thể hiện các bài hát
Kiểm tra để đánh giá học sinh.
e, Các biện pháp tiến hành
•

Khái quát .

Hiện nay âm nhạc là người bạn đồng hành thân
thiết với thế hệ trẻ, âm
nhạc sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc tìm hiểu và học tập
về môn lịch sử của học sinh.
Nhưng vấn đề là chúng ta phải sử dụng như thế
nào cho có hiệu quả.
•

Nội dung, phạm vi thực hiện: Lịch
sử lớp 12( 1919-1954) ở cácbài :

Bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ
năm 1919 đến năm 1925.
Bài 13: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ
năm 1925 đến năm 1930.
Bài 14: Phong trào cách mạng 1930- 1935.
Bài 15: Phong trào dân chủ 1936- 1939.
20


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng
khởi nghĩa tháng Tám (1939-1945). Nước Việt
Nam dân chủ cộng hòa ra đời.
Bài 17: Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa từ sau
ngày 2- 9- 1945 đến trước ngày 19- 12- 1946.
Bài 18: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn
quốc chống thực dân Pháp (1946- 1950).
Bài 19: Bước phát triển của cuộc kháng chiến toàn
quốc chống thực dân Pháp (1951- 1953).
Bài 20: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực
dân Pháp kết thúc (1953-1954).
•

Tổ chức hướng dẫn học sinh sưu
tầm chọn lọc những bài hát có
ý nghĩa, phản ánh giai đoạn lịch sử từ năm 1919
đến năm 1954
Dạy học lịch sử cần chú ý đến vấn đề bồi

dưỡng và phát triển năng lực tựhọc của học sinh.
Bởi vì, bài giảng ở trên lớp chỉ là bước mở đầu cho
công việctiếp tục tự học ở nhà để hiểu vấn đề, hiểu
thời đại,hiểu lịch sử dân tộc, bằngnhiều cách để
thực hiện mục đích, trong đó có cách: Tổ chức
hướng dẫn họcsinh sưu tầm chọn lọc những bài hát
nhạc tiền chiến,cách mạng (trước 1954) vớiyêu cầu
cụ thể(tên bài hát, tác giả, hoàn cảnh sáng tác, ý
nghĩa bài hát)

*
21


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

Ví dụ
Giai
đoạn
Tên bài
hát/ sáng
tác

1919-1930

1930-1945

1/ "Ánh sáng Lê-nin"/
Nguyễn Văn Quỳ

2/ “Dấu chân phía
trước”./ Phan
MinhTuấn
3/ “Chào mừng Đảng
Cộng Sản
ViệtNam”/PhạmTuyên
4/“ Kể chuyện
ngườicộng sản”./ Trần
Hoàn
5/ “Đảng đã cho ta
mộtmùa xuân” /
PhạmTuyên
6/ “Cùng nhau đi
hồngbinh”/ Nguyễn
ĐìnhThi...

1/ “Trên quê
hương Xô Viết
Nghệ Tĩnh”/
Dân
Huyền
2/ “ Nhớ về Pác
Bó” Sáng tác
của
Phan Nhân
3/ “Diệt phát
xít”
Sáng tác của
:NguyễnĐinhThi
4 /“Lên Đàng”/

Lưu Hữu Phước
5/ “Tiếng gọi
thanh niên”/ Lưu
Hữu Phước
6/ “Mười chín
tháng Tám” /
Xuân Oanh ...

Ví dụ khi dạy Bài 12: Phong trào dân tộc dân
chủ ở Việt Nam từ 1919 –
1925. (SGK Lịch sử lớp 12), tiết 2
BÀI 12:
PHONG TRÀO DÂN TỘC
DÂN CHỦ
TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 1925
( tiết2)
I/ Mục tiêu bài học
1/ Kiến thức
22

1945-195

1/“Lá xanh” /
Hoàng Việt
2/ “ Ngày mùa”/
Cao
3/ “Hát mừng an
hùng Núp”/ Ngu
Văn Quý
4/“Giải phóng Đ

Biên” của ĐỗNh
5/ “Qua miền Tâ
Bắc”/NguyễnTh
6/ “Hành quân x
Đỗ Nhuận
7/ “Bế Văn Đàn
sống mãi”/ Huy
8/ “Tướng quân
Nguyên Giáp” c
Bùi Hoàng Yến.


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

− Giúp HS hiểu biết được những thay đổi của tình
hình thế giới sau chiến
tranh thế giới thứ nhất, chính sách khai thác thuộc
địa của thực dân Pháp và
sự biến chuyển về giai cấp xã hội VN.
− Phong trào dân tộc dân chủ ở VN từ 1919- 1925
2/ Tư tưởng
− Bồi dưỡng về tinh thần yêu nước, ý thức phản
kháng dân tộc do sự xâmlược và thống trị của các
nước đế quốc.
3/ Kĩ năng
Xác định được nội dung, cách phân tích đánh giá
các sự kiện lịch sử
trong bối cảnh cụ thể của đất nước và quốc tế.
II/ Thiết bị, tài liệu dạy – học

− Bản đồ về các khu công nghiệp, hầm mỏ, đồn
điền…trong cuộc khai thác
thuộc địa lần thứ 2 của Pháp.
− Chân dung 1 số nhà hoạt động yêu nước
III/ Tiến trình tổ chức dạy - học
1/ Ổn định lớp
2/ Hỏi bài cũ:
* Mở bài: Những thay đổi của tình hình thế giới và
tác động của cuộc khai thác
thuộc địa lần 2 của Pháp đã tạo ra những biến
chuyển mới về mọi mặt...Chúng
ta cùng tìm hiểu
3/ Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HỌC SINH
* Hoạt động 1: : Cả lớp, cá nhân
- GV:Tìm hiểu về hoạt động của Phan
Bội Châu ,Phan Châu Trinh và 1 số
người VN ở nước ngoài(về nhà đọc
SGK)
Tìm hiểu về hoạt động của giai cấp
TS,TTS, công nhân ?
- Học sinh đọc SGK, trình bày hoạt
23

KIẾN THỨC CƠ BẢN
II/ Phong trào dân tộc dân ch
VN từ năm 1919 đến năm 192
1/ Phong trào đấu tranh của c
giai cấp
a/ Hoạt động của PBC và PCT

số người Việt ở nước ngoài(SG
b/ Hoạt động của TS,TTS,CN
- Tư sản: Tẩy chay hàng ngoại…


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

động của TS,TTS,CN ở VN
+TS: Tẩy chay hàng ngoại…1923 Tư
sảnchống độc quyền xuất khẩu
lúagạo.1923 BùiQuang Chiêu lập Đảng
Lập hiến
+TTS: Đòi tự do dân chủ, 1 số tổ chức
chínhtrị ra đời:VN nghĩa hòa đoàn, Hội
PhụcViệt, Đảng Thanh niên, nhiều tờ
báo rađời:Người nhà quê, tiếngdân,thực
nghiệpdân báo, những nhà xuất bản tiến
bộ như:Namđồng thư xã, cường học thư
xã…1926 đấutranh đòi thả Phan Bội
Châu, để tang cụ Phan Châu Trinh
+ Công nhân:lẻ tẻ, tự phát, TĐức Thắng
thành lập “Công hội đỏ”, CN Ba son bãi
công, đòi tăng lương…
Từ đó rút ra nhận xét về ý thức cách
mạngcủa các giai cấp
+ Giai cấp tư sản: Có tinh thần dân tộc
nhưng dễ thoả hiệp với Pháp
+ Tiểu tư sản: Thể hiện lòng yêu nước
nhưngcòn non yếu, bồng bột, thiếu tổ

chức quầnchúng
- Nêu những đặc điểm của phong trào
côngnhân 1919-1925
+ Mục tiêu đấu tranh: Đòi quyền lợi
kinh tế
+ Hình thức: Bãi công
+ Tính chất: tự phát
* Hoạt động 2: Cá nhân, cả lớp
- GV gọi HS đọc SGK,tóm tắt nội dung
hoạtđộnh CM của NAQ từ 1919 đến
1925
- HS làm việc
1911 Người ra đi tìm đường cứu nước.
18/6/1919 đưa bản yêu sách 8 điểm tại
Hội nghị Vec-xai đòi quyền tự do bình
đẳngkhông được chấp nhận.
7/1920 NAQ đọc “Luận cương về các
24

Địa chủ và Tư sản chống độc q
xuất khẩulúa gạo. Năm1923 Bù
Chiêulập Đảng Lập hiến
- Tiểu tư sản: Đòi tự do dân chủ
tổchức chính trị ra đời:VN nghĩ
đoàn, Hội Phục Việt, hoạtđộng
chí và nhà XBđấutranh sôi nổ
- Công nhân:lẻ tẻ, tự phát
+ Công nhân Ba son bãi công, đ
tănglương
+ Tôn Đức Thắng thành lập “Cô

đỏ”
…đánh dấu bước phát triển m
phong trào công nhân

2/ Hoạt động yêu nước của Ng
Ái Quốc
- 1911 Người ra đi tìm đường c
nước.
- 18/6/1919 đưa bản yêu sách 8
tại Hội nghị Vec-xai đòiquyền t
bình đẳngkhông được chấp n
- 7/1920 Nguyễn Ái Quốc đọc
cương về các vấn đề dân tộc và


Tên SKKN: LỒNG GHÉP ÂM NHẠC TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ
( PHẦN LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1919 ĐẾN 1954 LỚP 12)

vấnđề dân tộc và thuộc địa” của Lênin.
tìm ra con đường cứu nước
25/12/1920 tham dự Đại hội Tua
1921 thành lập”Hội Liên hiệp các dân
tộcthuộc địa” ở Pa ri.làm chủ bút nhiều
tờ báonhư “LePa ria”, “Bản án chế đọ
thực dân”…
6/1923 đến LX,10/1923 tham dự Hội
nghịquốc tế nông dân.
1924 tham dự ĐH quốc tế CS lần V.
11/11/1924 NAQ về đến TQ để trực tiếp
tuyên truyền lí luận CM, xây dựng tổ

chức CM dể giải phóng dân tộc VN
Ý nghĩa: Những hoạt động của Nguyễn
Ái
Quốc từ 1919-192- Tìm ra con đường
cứunước giải phóng dân tộc là con
đường cáchmạng vô sản
- Là bước chuẩn bị về tư tưởng, chính trị
(thông qua việc truyền bà chủ nghĩa
Mác-Lênin về nước qua sách báo) cho
việc thànhlập chính đảng vô sản ở Việt
Nam giai đoạnsau này.”
* GV: mở đoạn bài hát : Dấu chân phía
trướccủa Phạm Minh Tuấn (đoạn tô
đậm)
Khi tôi còn là hạt bụi.
Người đã lên tàu đi xa,.
Khi quê hương còn chìm nổi.
Người đã lên tàu đi xa.
Khi tôi còn là hạt bụi.
Người đã lên tàu đi xa.
Khi bến Nhà Rồng đầy nước mắt bước
chân
Bác đặt chốn này
Dấu chân không nhẹ như mây
Dấu chân không êm không ấm
Dấu chân không là dấu nắng mười ngón
trăntrở bầm sâu.
25

địa” của Lênin.

tìm ra con đường cứu nước
- 25/12/1920 tham dự Đại hội T
- 1921 thành lập”Hội Liên hiệp
tộc thuộc địa” ở Pa ri. Làm chủ
nhiều tờ báo như “LeParia”, “B
chế độ thực dân”…
- 6/1923 đến Liên Xô, 10/1923
dự Hội nghị quốc tế nông dân.
- 1924 tham dự Đại hội Quốc t
Sản lần V.
- 11/11/1924 Nguyễn Ái Quốc v
Trung Quốc để trực tiếp tuyên
lí luận cách mạng, xây dựng tổ
cách mạng để giải phóng
dân tộc Việt Nam