Tiểu luận tổ chức hoạt động phục vụ thiếu nhi ở thư viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh

Phần I: Phần mở đầu
I. Lý do chọn đề tài
Trong thực tiễn xã hội đang phát triển từng ngày, từng giờ và nh chúng
ta đều thấy ở một xã hội phồn vinh không thể thiếu công cuộc cách mạng t tởng văn hóa, không thể không nói đến một thể chế văn hóa quan trọng - Sự
nghiệp th viện - bởi sự phát triển của th viện là thớc đo của sự phát triển khoa
học kỹ thuật, văn hóa của đất nớc, đồng thời nó cũng là công cụ sắc bén để ta
truyền bá những t tởng tiến bộ đối với quần chúng nhân dân.
Th viện là nơi tập hợp kho tàng kinh nghiệm của loài ngời vể đủ các
ngành tri thức. Nó đáp ứng đầy đủ nhu cầu tin của ngời dùng tin. Trong đó
th viện thiếu nhi là một loại th viện đặc biệt, quá trình công tác của nó mang
một nội dung và tính chất giáo dục sâu sắc: Bồi dỡng thế hệ cách mạng cho
đời sau là sự nghiệp trọng đại của Đảng, Nhà nớc và nhân dân ta. Ngay từ
đầu thành lập nớc Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Bác Hồ đã từng nói: "Non
sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có đợc vẻ
vang sánh vai với các cờng quốc năm châu hay không chính là nhờ một phần
lớn ở công học tập của các cháu".
Ngành giáo dục đã đóng vai trò to lớn trong việc đào tạo hàng triệu
thanh thiếu nên có trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật có lý tởng cộng sản
chủ nghĩa, biết sống và chiến đấu vì lý tởng vĩ đại của Bác Hồ: "Không có gì
quý hơn độc lập, tự do". Thế hệ thanh niên dũng cảm và thông minh ấy
không chỉ là kết quả giáo dục của gia đình, nhà trờng, đoàn thể mà còn là kết
quả giáo dục của xã hội, trong đó có th viện.
Qua quá trình học tập và lĩnh hội, dần dần các môn học, hứng thú và
nhu cầu đọc của các em đợc phát triển và mở rộng. Sự quan tâm đối với sách,
đối với th viện ngày càng tăng lên. Các th viện thiếu nhi với hoạt động sách
báo muôn màu muôn vẻ sẽ thu hút các em ngoài giờ học, thỏa mãn lòng ham
học, ham đọc của các lứa tuổi, nhất là trong các dịp nghỉ hè ở khắp các
thành phố, thị trấn, các huyện và xã, chính nơi đây, các mầm non tài năng
khoa học kỹ thuật nghệ thuật và những năng lực hoạt động thực tiễn đợc bồi
dỡng, vun trồng hàng ngày qua từng trang sách.
Hiện nay, nớc ta đã có trên 20 th viện thiếu nhi độc lập trong các thành

phố, thị xã với vốn sách 187.288 bản và có 11.817 bạn đọc đăng ký. Ngoài

1


ra, trong hầu hết th viện huyện và xã thuộc hệ thống th viện công cộng Nhà
nớc của Bộ văn hóa thông tin (250 th viện huyện và 899 th viện xã) đều có
bộ phận phục vụ thiếu nhi riêng hoặc phục vụ các em cùng với ngời lớn. Đó
là cha kể các th viện trong các cung thiếu nhi, nhà văn hóa, câu lạc bộ...
Ngoài ra còn có th viện trờng học thuộc hệ thống của Bộ Giáo dục - một
mạng lới thống nhất phục vụ học sinh các trờng phổ thông cấp 1, cấp 2 và
cấp 3.
Trong đó th viên thiếu nhi thành phố Bắc Ninh đã thu hút đông đảo
các em thiếu nhi và phong trào đọc sách, mở rộng diện phục vụ, tiến hành
biện pháp tổ chức quần chúng đa dạng, sinh động, có hiệu quả giáo dục cao.
Để nâng cao chất lợng phục vụ thiếu nhi, công tác tổ chức hoạt động thiếu
nhi rất quan trọng. Công tác này giúp các em biết cách đọc tài liệu và đọc có
hiệu quả. Vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: "Tổ chức hoạt động phục vụ
thiếu nhi ở th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh". Đề tài nghiên cứu khoa
học này khá phong phú song vì khả năng nghiên cứu và tìm hiểu thực tế của
bản thân có giới hạn nên không thể tránh khỏi những sai xót. Tôi rất mong
nhận đợc sự góp ý của các thầy, các cô, các bạn sinh viên và các em thiếu nhi
để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!

II. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Trên cơ sở khảo sát tình hình thực tế về tổ chức hoạt động phục vụ
thiếu nhi của th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh, để đề ra một số giải pháp
nâng cao hoạt động tổ chức phục vụ thiếu nhi của th viên thiếu nhi thành phố
Bắc Ninh.
III. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

1. Đối tợng: Các em thiếu nhi ở thành phố Bắc Ninh
2. Phạm vi: Th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
IV. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
1. Chức năng, nhiệm vụ
2. Kho sách th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
3. Hớng dẫn thiếu nhi đọc sách
4. Hoạt động quần chúng của th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
2


5. Kiến nghị và giải pháp cho việc tổ chức hoạt động phục vụ thiếu nhi ở th
viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
V. Phơng pháp nghiên cứu đề tài
- Phơng pháp quan sát
- Phơng pháp thống kê
- Phơng pháp phỏng vấn
- Phơng pháp phân tích
VI. Kế hoạch nghiên cứu của đề tài
Từ ngày 25/2/2008--->10/3/2008: Thu nhập tài liệu có liên quan đến
đề tài nghiên cứu
Từ 11/3/2008--->17/3/2008: Khảo sát vốn tài liệu của th viện và thực
trạng tổ chức phục vụ thiếu nhi ở th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
Từ 18/3/2008--->28/3/2008: Tổng hợp số liệu tham khảo có liên quan
đến đề tài
Từ 29/3/2008--->3/4/2008: Viết báo cáo nghiên cứu

Phần II: Nội dung

I. Chức năng, nhiệm vụ của th viện
Sách có tác dụng lớn trong việc giáo dục thiếu niên và nhi đồng. Sách

giúp các em mở mang kiến thức, hiểu biết về thế giới tự nhiên và xã hội, bồi
dỡng và nâng cao lý tởng tình cảm và hành động tốt đẹp. Grup-Xkai-a đã
viết: "Vấn đề đọc sách của trẻ em là một trong các vấn đề quan trọng. Đọc
sách đóng vai trò lớn trong cuộc sống của các em. Những sách đợc đọc trong
thời niên thiếu không những có thể lu lại trong trí nhớ các em suốt đời mà
còn có ảnh hởng đến sự phát triển tơng lai của các em nữa..."
Th viện thiếu nhi tổ chức phục sách báo chung cho tất cả các em ở
thành phố Bắc Ninh. Nhiệm vụ của các th viện này ngoài việc giúp đỡ các
em nắm đợc các nguyên lý khoa học nói chung còn có nhiệm vụ lớn lao hơn
là thỏa mãn những nhu cầu và hứng thú đọc toàn diện của các em, trên cơ sở
một kho sách, báo tổng hợp.
Phơng thức hoạt động của th viện dựa trên nguyên tắc phục vụ theo
từng lứa tuổi, với các hình thức phục vụ theo từng lứa tuổi, với các hình thức
hoạt động quần chúng muôn màu muôn vẻ.
Đối tợng của các th viện này mang tính chất rộng rãi hơn: Từ lứa tuổi
vỡ lòng biết đọc đến các học sinh lớp 9, các giáo viên, cán bộ phụ trách. Đội

3


thiếu niên và cả phụ huynh học sinh - những ngời có trách nhiệm hớng dẫn
đọc sách cho các em ở trờng học, th viện và gia đình lôi cuốn sự tham gia
của các đối tợng này vào các hoạt động khác nhau của th viện thiếu nhi, là
một nhân tố đợc sử dụng tích cực và rộng rãi.
Nh vậy, những nhiệm vụ chủ yếu của th viện thiếu nhi là:
- Cùng với nhà trờng và các cơ quan đoàn thể có trách nhiệm giáo dục cho
các em đạo đức, lý tởng cộng sản chủ nghĩa, thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy,
bồi dỡng cho các em trở thành những công dân phát triển toàn diện vể thể
lực, t tởng, trí tuệ và thẩm mỹ.
- Hớng dẫn đọc và gây thói quen đọc sách cho các em, thu hút toàn thể học

sinh ở khu vực th viện phụ trách, đến th viện đọc sách có hệ thống
- Tuyên truyền những kiến thức cơ bản về th viện - th mục
+ Yêu cầu đối với cán bộ th viện thiếu nhi
Ngời cán bộ th viện thiếu nhi không phải là ngời cho mợn và nhận
sách trả về một cách thụ động. Yêu cầu hoạt động đòi hỏi th viện phải trở
thành một cơ quan giáo dục và ngời cán bộ th viện phải là một nhà s phạm
trong lĩnh vực hỡng dẫn đọc sách cho thiếu nhi. Ngời cán bộ th viện phải
nắm đợc toàn bộ những gì có liên quan đến từng bạn đọc của mình, biết sức
học của từng em, công việc ở nhà thậm chí tính tình của từng em để hớng em
đó đọc những gì cần thiết nhất, bổ ích nhất.
Cán bộ th viện thiếu nhi cần phải hiểu rõ nội dung các loại sách báo
thiếu nhi trớc khi giới thiệu một cuốn sách nào đó cho các em, cán bộ th viện
cần phải hiểu rõ nội dung và giá trị của nó. Để đáp ứng đợc những yêu cầu
đó cán bộ th viện cần có trình độ kiến thức tổng hợp về các ngành đồng thời
hiểu rõ nhiềm vụ giáo dục xã hội chủ nghĩa cho thiếu nhi, nắm đợc hoạt
động giảng dạy và học tập của trờng học, hoạt động của Đội thiếu niên và
phơng pháp hớng dẫn đọc cho các em.
Ngoài ra, cán bộ th viện cần biết làm công tác quần chúng trong thiếu
nhi, có uy tín đối với các em, đợc các em tin yêu. Chúng ta không thể bắt
buộc cho một em nào đó phải đọc một cuốn sách nhất định, dù cuốn sách đó
tốt hay hấp dẫn đến mấy. Các em chỉ đọc khi có hứng thú. Nhiệm vụ và trách
nhiệm của cán bộ th viện thiếu nhi là phải tạo nên hứng thú đó, ngoài ra phải
cố gắng biến nhu cầu đọc thành hứng thú đọc của các em. Đó là một quá
trình lâu dài, phức tạp, khó khăn mà cán bộ thiếu nhi phải thực hiện.
4


Trong hoạt động th viện thiếu nhi cần quan hệ chặt chẽ với các trờng
học, bởi vì cán bộ th viện thiếu nhi không trực tiếp phụ trách các em mà là
các thầy cô giáo ở trờng. Mặt khác, nhà trờng cần biết kết quả đọc sách của

các em ở th viện thiếu nhi ra sao. Cán bộ th viện thiếu nhi là ngời hỗ trợ đắc
lực cho chơng trình học tập của các trờng học. Ngợc lại, các thầy cô giáo
cũng giúp th viện trong việc bổ sung vốn sách thiếu nhi sát hợp, loại bỏ
những sách không còn giá trị về t tởng và khoa học đồng thời giúp đỡ thêm
cán bộ th viện hiểu sâu hơn về từng em. Nhiều thầy cô kèm cặp toàn bộ học
sinh của mình đọc sách tại th viện thiếu nhi, tiến hành điểm sách mới, trao
đổi với th viện chơng trình học tập ngoai khóa cho các em.
Các phụ huynh học sinh cũng có trách nhiệm lớn trong việc hỡng dẫn
đọc sách cho con em mình.
Các đoàn viên thanh niên, các Đội trởng thiếu niên tiền phong cũng là
ngời bạn của th viện. Họ giúp vào việc vận động các em đọc sách, tổ chức
triển lãm sách nhân dịp các ngày kỷ niệm hoặc tổ chức "Tuần sách thiếu
nhi". Cán bộ về hu cũng là những ngời cộng tác đắc lực của th viện thiếu nhi.
Nhiệm vụ của cán bộ th viện là lôi cuốn các tổ chức, các nghành, các
giới trong xã hội tham gia công tác sách thiếu nhi. Về phần mình, cán bộ th
viện cần giới thiệu có hệ thống sách thiếu nhi cho họ, giúp họ phơng pháp hớng dẫn đọc sách cho các em.

II. Kho sách th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
1. Vốn tài liệu
Tài liệu là phơng tiện quan trọng góp phần không nhỏ vào việc quyết
định chất lợng và kết quả học tập giải trí của các em thiếu nhi. Nếu các em
thiếu nhi học chỉ nghe giảng không thì cha đủ mà cần phải đọc thêm sách, tài
liệu nhiều để bổ sung thêm tri thức, để tự rèn luyện phẩm chất đạo đức, giải
quyết đúng, nhanh, sáng tạo các vấn đề của đời sống và xã hội. Vì vậy cần
5


phải xây dựng thật tốt kho sách cho phù hợp với đặc điểm và nhu cầu đọc
của các em.
ở nớc ta, Đảng và Nhà nớc ta hết sức quan tâm tới việc xuất bản sách

cho thiếu nhi. Ngoài nhà xuất bản Kim Đồng có nhiệm vu cung cấp các loại
xuất bản phẩm có tính t tởng và tính nghệ thuật cao cho các em thuộc lứa
tuổi khác nhau, nhiều nhà xuất bản khác nh: Giáo dục, thanh niên, chính trị
quốc gia, văn hóa...cũng phát hành nhiều tài liệu quý phù hợp với nhu cầu
đọc của thiếu nhi.
Th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh vốn sách có 5000 bản trong đó
có 3000 tên sách và 15 đầu báo, tạp chí. Vốn tài liệu của th viện thiếu nhi
chủ yếu là những tác phẩm văn học, nghệ thuật đặc biệt là truyện thiếu nhi,
truyện cổ tích, có tác động lớn đến t tởng, tình cảm của các em và đớc các
em cảm thụ nhanh chóng.
Các sách chính trị - xã hộ cũng chiếm tỷ lệ lớn trong kho sách thiếu
nhi. Đó là một số tác phẩm của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mac - Lenin, các
tài liệu về tiểu sử hoạt động của Mac, Anghen, Lê Nin, Hồ Chí Minh.
Các tài liệu nói về Đòan, Đội...sách về những anh hùng, chiến sỹ và
đoàn viên thanh niên cộng sản và Đội thiếu niên tiền phong. Sách về khoa
học tự nhiên giúp hỗ trợ cho các em học tập và mở rộng kiến thức về những
môn học ở trờng: Sách Vật lý, Toán, hóa học, sinh vật học, giải phẫu và sinh
lý học về cơ thể ngời.
Các loại sách về lịch sử của đất nớc ta và của nớc ngoài đã đợc dịch ra
tiếng việt giúp các em hiểu đợc quy luật phát triển của xã hội.
Ngoài ra còn có tài liệu khoa học thởng thức. Báo, tạp chí cũng là phơng tiện thông tin đại chúng rất tốt với thiếu nhi. Vì vậy th viện thiếu nhi
thành phố Bắc Ninh có 15 đầu báo và tạp chí. Chủ yếu gồm các loại: Báo nhi
đồng, tuổi trẻ, thiếu niên tiền phong...
Ngoài sách dành cho các em, th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh còn
thu thập những tài liệu tham khảo cho cán bộ th viện, các giáo viên và phụ
huynh học sinh các loại sách về phơng pháp đọc sách và các tài liệu nghiên
cứu về văn học thiếu nhi, sách về tâm lý giáo dục học, tâm lý trẻ em...
Nhìn chung, th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh có khá đầy đủ vốn
tài liệu: các tác phẩm kinh điển, các tài liệu khoa học phổ thông, sách giáo
khoa và các sách hỗ trợ cho học tập, các ấn phẩm định kỳ, bản đồ, tranh vẽ...

6


2. Công tác bổ sung vốn tài liệu của th viện thiếu nhi thanh phố Bắc Ninh
Vốn tài liệu là một bộ su tập theo những chủ đề và nội dung nhất định
đợc xử lý theo quy trình khoa học của nghiệp vụ th viện nhằm phục vụ ngời
dùng tin. Xây dựng vốn sách có nghĩa là lựa chọn và thu thập để đa ra sử
dụng một cách có mục đích, có kế hoạch...những ấn phẩm mà nội dung, giá
trị t tởng, khoa học đáp ứng đợc nhu cầu của giáo dục, những ấn phẩm lựa
chọn phải phù hợp với đặc điểm của th viện.
Th viện phản ánh sự phát triển của đất nớc nên vốn tài liệu luôn ở
trạng thái động, diễn biến qua các thời kỳ lịch sử. Do vậy công tác bổ sung
vốn tài liệu thờng xuyên là rất quan trọng. Công tác này đòi hỏi ngời cán bộ
ngoài nghiệp vụ chuyên môn giỏi cần phải có kỹ năng giao tiếp tốt để nắm đợc yêu cầu cần thiết của ngời dùng tin từ đó định hớng nên bổ sung những tài
liệu gì. Đồng thời cần phải tham khảo ý kiến của độc giả, cán bộ nghiên cứu
khoa học để có nguồn tài liệu đúng.
Th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh căn cứ vào nhiệm vụ giáo dục,
thành phần lứa tuổi, hứng thú của các em và vốn sách hiện có của th viện để
bổ sung kho sách th viện thiếu nhi thành phố. Quá trình bổ sung kho sách tạo
cơ sở cho việc thực hiện chức năng giáo dục t tởng, phát triển trí tuệ và lãnh
đạo đọc cho các em.
Bổ sung kho sách phải tuân theo các nguyên tắc chủ đạo nh: Tính
Đảng cộng sản, tính kế hoạch, tính hệ thống và tính phù hợp với đặc điểm th
viện và nhu cầu hứng thú của các em.
Phơng pháp bổ sung tốt nhất là đến hiệu sách để chọn. Nh vậy cán bộ
th viện có điều kiện nắm đợc nội dung và giá trị của sách vừa đặt mua số bản
thích hợp.
3. Tổ chức kho
Phơng thức phục vụ của th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh là kho
mở cho các em tự do chọn sách trên giá. Kho mở có tác dụng lớn trong việc

rèn luyện tính độc lập, sáng tạo của các em, giáo dục những kiến thức về th
viện, th mục, mở rộng hứng thú đọc đồng thời còn tuyên truyền trực quan
những sách tốt cho các em.
4. Cách tổ chức quản lý vốn tài liệu và phục vụ nhu cầu tin của th viện đối
với các em th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh

7


Để các em thiếu nhi đợc sử dụng triệt để kho sách, mục đích chủ yếu
của th viện hiện đại là phục vụ một cách tối đa nhu cầu tin của bạn đọc.
Công tác th viện từ khâu nhập sách vào kho đến khi sách tới tay bạn đọc đã
và đang đợc thực hiện. Và vấn đề này th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh
đã tổ chức đợc.
Ngời cán bộ th viện đợc ví nh là "Linh hồn của th viện" cần phải nắm
đợc yêu cầu, tính chất, đặc điểm của th viện để có định hớng phục vụ tốt nhu
cầu tin của bạn đọc. Cần xác định đợc hình thức phục vụ thích hợp, có 2 hình
thức phục vụ chính: cho các em mợn về nhà và cho mợn tại chỗ.
Th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh có phòng đọc thoáng mát sạch
sẽ, đủ ánh sáng, yên tĩnh, cách tổ chức sắp xếp sách, th mục, bảng phân loại
thuận tiện cho các em đến đọc sách. Ngoài ra hàng năm th viện đã tổ chức trng cầu ý kiến của các em. Hàng tháng thống kê kết quả về tình hình mợn
sách của các em thiếu nhi.
Ngoài vấn đề phục vụ bạn đọc thì quản lý vốn tài liệu của th viện là
một việc làm rất cần thiết. Nó ảnh hởng trực tiếp đến việc sử dụng sách của
th viện. Trách nhiệm của th viện là bảo quản vốn tài liệu và phục vụ tốt nhu
cầu tin cho bạn đọc. Bảo quản tốt là tiền đề cơ sở vật chất cho việc sử dụng
đợc tốt hơn, hạn chế độc hại. Còn bảo quản không tốt sẽ dễ mất mát h hỏng
đặc biệt là tài liệu quý. Tất nhiên sẽ ảnh hởng đến nhu cầu bạn đọc, bảo quản
tốt còn có ý nghĩa về mặt khoa học, vật chất.
III. Hớng dẫn thiếu nhi đọc sách

Chúng ta đều biết là các em rất ham đọc sách thậm chí có em mê sách
đến nỗi quên ăn, quên ngủ nhng không phải em nào cũng biết nên đọc sách
gì và đọc nh thế nào cho bổ ích và hiệu quả. Có em khi đọc một cuốn sách
hay thì đọc một mạch cho đến hết. Có em lúc đọc sách chỉ chú ý đến một số
tình tiết của câu chuyện, giở sách lung tung theo ý thích thậm chí bỏ nhiều
chơng sách không đọc. Có em chỉ chú ý đến tranh minh họa và các hình vẽ
mà không để ý gì đến nội dung. Có em lớt qua vài trang, xem mục lục rồi
cho la sách không hấp dẫn, nhảy qua cuốn khác. Một số em đọc các truyện
kiếm hiệp, truyện chởng, sách hoang đờng, phản khoa học.
Một trong những nguyên nhân chủ yếu là do cán bộ th viện, thầy giáo,
cán bộ phụ trách Đội thiếu niên và các bậc cha mẹ học sinh cha quan tâm
8


đầy đủ đến việc đọc sách của các em và cha hớng dẫn các em đọc sách đến
nơi đến chốn.
1. Đặc điểm về nhu cầu đọc của các lứa tuổi
Hiểu đợc đặc điểm của trẻ em ở các lứa tuổi về nhu cầu đọc sẽ giúp
chúng ta trong công tác hớng dẫn đọc sách cho các em. Nhu cầu là đòi hỏi
khách quan của con ngời trong những điều kiện nhất định nhằm duy trì sự
sống và phát triển của con ngời.
Nhu cầu đọc là đòi hỏi khách quan của con ngời đối với việc tiếp nhận
và sử dụng tài liệu nhằm duy trì và phát triển hoạt động sống con ngời ai
cũng muốn vơn lên, ai cũng muốn hiểu biết. Chúng ta tiếp nhận sự hiểu biết
qua lao động, qua học tập mà đã là học thì đều phải đọc sách, đọc tài liệu.
Nhu cầu đọc đợc phát triển cùng với kỹ xảo đọc. Ban đầu là nhu cầu đọc nói
chung, sau đó các em có nhu cầu đọc truyện cổ tích, truyện viễn tởng với
nhiều tình tiết ly kỳ phiêu lu, các em tởng tợng các nhân vật, các sự kiện theo
suy nghĩ của riêng mình. Thực tiễn th viện học thế giới đã khẳng định ở mỗi
lứa tuổi, trẻ em có nhu cầu, quy luật đọc khác nhau.

ở lứa tuổi mẫu giáo, các em còn ngỡ ngàng trớc cuộc sống. Mọi thứ
xung quanh các em đều là những điều bí ẩn cần phải khám phá: Con ngời xã
hội và thế giới tự nhiên. Các em thích nghe kể chuyện, thích xem các truyện
tranh chữ to, màu sắc đẹp, những tranh minh họa đơn giản, ngộ nghĩnh làm
các em nhận thức đợc mọi vật xung quanh. Do các em cha biết chữ nên cảm
thụ chủ yếu qua lời kể của ngời lớn và qua hình ảnh trực quan. Vì thế những
tranh vẽ cần phản ánh cả nông thôn, thành phố để mở rộng tầm hiểu biết cho
các em. Và đối với các em những hình ảnh đó cũng không kém phần hứng
thú so với các loại truyện thần thoại và các nàng tiên cá... vì vậy chọn những
cuốn sách có hình ảnh đẹp, ngôn ngữ trong sáng cho lứa tuổi này là một yêu
cầu quan trọng từ chỗ quen nghe kể, bớc đầu xem sách tranh, truyện cổ minh
họa, các em sẽ quen dần với cách loại sách khi bớc vào lớp 1 - thời kỳ này t
duy của các em còn non nớt, cha hình thành hứng thú rõ ràng, kỹ thuật đọc
mới hình thành nên cha hoàn thiện nhng các em rất ham đọc sách, có khả
năng lớn trong việc cảm thụ và hiểu các tác phẩm văn học. Thời kỳ này, trẻ
em bát đầu chuyển từ nghe đọc sang tự mình đọc sách. Đây là thời kỳ khó
khăn và quan trọng nhất trong việc hình thành ở trẻ em hứng thú và thói quen
đọc sách.
9


Học sinh lớp 3 - 4 yêu cầu hiểu biết của các em rất rộng nhng không
ổn định. T duy của các em đã phát triển khá, có khả năng suy luận, nhận xét.
Tuy nhiên các em vẫn quan niệm đơn giản và ngây thơ về các quyển sách đã
đọc. Học sinh lớp 3 - rất thích đọc sách viết về Bác Hồ, thích đọc truyện
tranh, truyện các thiếu niên anh hùng, truyện lịch sử, báo thiếu niên tiền
phong. Tuy vậy học sinh lớp 4 khác nhiều so với học sinh lớp 3, nhiều em bắt
đầu quan tâm tới quá khứ của đất nớc, tiểu sử các nhân vật nổi tiếng, một số
bộc lộ ý muốn đọc sách về kỹ thuật bởi vì các môn học tự nhiên và lịch sử ở
lớp 4 đã bắt đầu có tác dụng khơi gợi những hứng thú mới. Các em đã hình

thành tính tập thể, dễ dàng tiếp xúc với ngời lớn, muốn đợc mọi ngời tin cậy
và gánh vác những trách nhiệm chung. Cán bộ th viện có thể sử dụng đặc
điểm đó để thu hút các em vào các hoạt động của th viện.
Trong việc đọc sách, các em ở lứa tuổi này thờng bộc lộ những thiếu
xót nhất định. Có em đọc rất phiến diện, chỉ đọc truyện phu lu mạo hiểm,
hoặc sách về chiến đấu. Có em đọc rất hời hợt, lớt qua những đoạn không
hứng thú. Có em chỉ theo dõi cốt truyện vì vậy thờng không hiểu sâu nội
dung t tởng cũng nhu giá trị nghệ thuật của sách. Cán bộ th viện cần chú ý
những hiện tợng này để giúp đỡ.
ở các em lớp 5 -6 bắt đầu có những thay đổi lớn về mặt phát triển cá
tính và hoạt động tâm lý. Các em rất quan tâm đến nhân cách, có xu hớng
bộc lộ phẩm chất và hành động, khát khao tìm hiểi đời sống bên ngoài và đã
hình thành thái độ của mình đối với các sự kiện và những ngời xung quanh.
Nhiều em ở lứa tuổi này đã có những suy nghĩ độc lập.
Các em chú ý tới những chiến công của các nhân vật, tính chất lãng
mạn của những cuộc phu lu khám phá, phát minh, cải tạo thiên nhiên, đã bắt
đầu thích đọc sách khoa học kỹ thuật phổ thông. các em hiểu những gì đã
đọc, ngây thơ nhng thực thế hơn lứa tuổi trớc đó, đã biết phê phán. Giai đoạn
này rất cần sự quan tâm, định hớng hứng thú đọc lành mạnh.
Các em lớp 7->9 đã có nhiều hứng thú đối với khoa học, văn học, kỹ
thuật hiện đại. Có em yêu toán học, có em thích môn địa lý, có em lại say sa
với văn học. Sở trờng và năng khiếu của các em đợc hình thành rõ rệt. Cán
bộ th viện phải chinh phục đợc các em. Các em bắt đầu yêu cầu ngời lớn tôn
trọng mình, tôn trọng ý kiến và quan điểm của mình. Các em suy nghĩ nhiều
hơn về tình bạn, tình đồng chí, và về xây dựng tính cách cá nhân. các em mê
10


say các nhân vật trong các truyện, các em bắt đầu đòi hỏi đọc nhiều loại sách
khác nhau, tuy nhiên hứng thú đọc của các em vẫn còn tiếp tục biến đổi do

sự biến đổi của trạng thái tâm lý, hoàn cảnh sống và học tập.
Kết quả khảo sát việc đọc của thiếu nhi Việt Nam trên phạm vi quốc tế
(2002-2003) của nhóm tác giả đề tài nghiên cứu cấp Bộ th viện Việt Nam với
việc giáo dục nhân cách cho bạn đọc lứa tuổi thiếu nhi cho thấy truyện võ
hiệp mạng tậm tính bạo lực vẫn đợc một số em yêu thích: 13,18 %. Đặc biệt,
lứa tuổi nhi đồng ít có khả năng phân biệt tốt xấu, dễ bị ảnh hởng của những
tác động bên ngoài lại có xu hớng ham mê loại truyện này hơn lứa tuổi thiếu
niên (nhi đồng 18,08% , thiếu niên 13,6%)
2. Nghiên cứu hứng thú đọc sách của thiếu nhi
Mục đích chính của việc nghiên cứu bạn đọc là nhằm tìm ra những
biện pháp thiết thực nhất để giúp các em thông qua việc đọc sách, xây dựng
con ngời mới xã hội chủ nghĩa. Hứng thú đọc của các em trớc hết lệ thuộc
vào đặc điểm của lứa tuổi và đợc nghiên cứu trong quá trình phục vụ sách
cho các em hằng ngày.
Khi các em đến th viện buổi đầu tiên, cần trò chuyện để xác định hứng
thú và thái độ đối với học tập và đọc sách của các em. Cần phải biết rõ em có
đăng ký đọc sách ở th viện trờng học không? ở nhà có tủ sách không? Em
muốn đọc loại sách gì? Học tập nh thế nào? Nếu là học sinh lớp 1 thì kiểm
tra xem em đã biết đọc cha, đọc nhanh hay đọc chậm. Cần ghi những nhận
xét này trên phiếu đăng ký bạn đọc sau đó cần phân tích cách ghi chú này để
theo dõi tiếp việc đọc của từng em. Nh vậy là phiếu đăng ký bạn đọc có ý
nghĩa lớn trong việc nghiên cứu hứng thú đọc sách. Mỗi cuốn sách mà các
em mợn phản ánh sự biến đổi hứng thú, đồng thời nói lên vai trò hớng dẫn
của cán bộ th viện đã có tác dụng nh thế nào trên thực tế.
Chúng ta có thể phân tích việc đọc của các em thuộc một lớp hay một
lứa tuổi. Qua kết quả nghiên cứu bạn đọc cán bộ th viện có thể phân thành 2
nhóm:
- Nhóm bạn đọc tích cực, biết tự mình chọn sách đọc toàn diện và nắm đợc
nội dung sách.
- Nhóm ít đọc, đọc phiến diện và không có yêu cầu nhất định

Một số công trình nghiên cứu xã hội học gần đây cho thấy hầu hết trẻ
em Việt Nam ngày nay đều yêu thích đọc sách và có khả năng lĩnh hội đầy
11


đủ các giá trị trong sách. Đa số bạn đọc thiếu nhi chỉ đạt mức độ trung bình
trong việc cảm thụ sách: 70,94% nhớ nội dung, tỷ lệ các em đạt trình độ cao
trong cảm thụ sách tức là hiểuvà rung động sâu sắc với tác phẩm vẫn còn ở
mức độ khiêm tốn 29,87%. Vẫn còn một số lợng đáng kể các em có khả
năng cảm thụ tác phẩm rất thấp 17,21%. ở mức độ cảm thụ thấp, các em chỉ
nhớ những chi tiết gây ấn tợng mà không nắm đợc toàn vẹn nội dung tác
phẩm, càng không hiểu đợc nội dung t tởng và giá trị nghệ thuật của tác
phẩm.
3. Nhiệm vụ hớng dẫn thiếu nhi đọc sách
Hớng dẫn các em đọc sách không phải chỉ để giúp các em nắm đợc kỹ
năng đọc sách đơn thuần mà là nhằm những mục tiêu giáo dục nhất định.
Cán bộ th viện cần xác định nhiệm vụ giáo dục cụ thể đối với từng lứa tuổi,
từng nhóm, thậm chí đối với từng em. Tiếp đó, vạch ra biện pháp và hình
thức công tác sách báo cần thực hiện
Nói chung, bằng phơng tiện sách báo "chúng ta phải giáo dục thế hệ
trẻ thành những con ngời phát triển toàn diện có lý tởng và đọc đức xã hội
chủ nghĩa, có hiểu biết về khoa học, có kỹ năng lao động, có óc thẩm mỹ và
có sức khỏe, để từ đó đào tạo thành những ngời lao động tốt, những chiến sỹ
tốt, những công dân tốt, những cán bộ tốt". Cụ thể cán bộ th viện cần nắm
vững nội dung và yêu cầu của 5 điều Bác Hồ dạy là:
1 - Yêu tổ quốc, yêu đồng bào
2 - Học tập tốt, lao động tốt
3 - Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
4 - Giữ gìn vệ sinh thật tốt
5 - Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm

Để bồi dỡng tình cảm, tài năng và phẩm chất tốt đẹp cho các em thông qua
sách báo của th viện
a. Giáo dục chính trị
Th viện đợc giao trách nhiệm cung cấp cho học sinh những kiến thức
vững vàng về các nguyên lý khoa học, xây dựng thế giới quan cách mạng.
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của th viện là giới thiệu cho các em
sách về lịch sử của Đội, về các tấm gơng đội viên dũng cảm và anh hùng.
Khi sắp trở thành đoàn viên, th viện giới thiệu cho các em sách về nhiệm vụ,
lịch sử của Đoàn và iểu sử của đoàn viên thanh niên u tú, chúng ta có thể tổ
12


chức các cuộc triển lãm, nói chuyện giới thiệu sách về các đề tài: "Điện Biên
Phủ", "Ngày 30-4", "Mùa xuân đại thắng"....Một loại tài liệu khá quan trọng
cần giới thiệu cho các em là tài liệu địa chí (sách báo nói về tỉnh, thành phố
quê hơng các em) đồng thời tổ chức các cuộc nói chuyện của những anh
hùng chiến sĩ trong lao động và bảo vệ tổ quốc.
Giới thiệu cho các em những tài liệu thờ sự chính trị phổ thông nói về
chính sách đờng lối của Đảng, về các nớc xã hội chủ nghĩa, các nớc dân tộc
độc lập. Nói chuyện với thiếu nhi về những sự kiện quan trọng diễn ra trong
nớc và trên thế giới mà các em đã nghe ở nhà hoặc qua đài phát thanh cũng
góp phần đáng kể cho hoạt động giáo dục chính trị của th viện.
b. Giáo dục lao động
Hiện nay, cuộc cải cách giáo dục đang đặt ra những nhiệm vụ cho các
cơ quan văn hóa, giáo dục phải gắn liền học tấp tới sản xuất. Trong đó, định
hớng nghề nghiệp không phải là phát hiện một cách khách quan hứng thú và
khuynh hớng của học sinh mà là xây dựng những hứng thú cho phù hợp với
yêu cầu của nền kinh tế quốc dân. Một mặt, trờng học chăm lo sao cho thanh
thiếu niên sử dụng năng lực của mình có lợi ích nhất cho xã hội và bản thân
trong bớc đờng tơng lai và nghề nghiệp. Mặt khác nhiệm vụ của th viện thiếu

nhi là chuẩn bị về mặt tâm lý lao động, rèn luyện hứng thú rộng rãi với các
nghề nghiệp để phát triển con ngời toàn diện.
Đối với các em học sinh lớp 1-->4 nên giáo dục lòng yêu lao động,
quý trọng ngời lao động. Đối với học sinh lớp 5,6 giới thiệu sách về các nghề
phổ cập nhất. Học sinh lớp 7 đến lớp 9 giúp họ xây dựng và củng cố hứng
thú đối với nghề nghiệp mình chọn.
Trong khi xây dựng hứng thú nghề nghiệp cho các em cần giáo dục ý thức
trách nhiệm đối với xã hội nghĩa là không những phải giải quyết vấn đề làm
nghề gì mà là làm nh thế nào.

c. Giáo dục thẩm mỹ
Th viện có trách nhiệm góp phần giáo dục thẩm mỹ cho thiếu nhi một cách
có hệ thống và liên tục. Nếu nhà trờng tạo hình cho những khái niệm về thẩm
mỹ thì th viện mở rộng và củng cố những khái niệm đó.
13


IV. Hoạt động quần chúng của th viện thiếu nhi
thành phố Bắc Ninh
Đây là một hoạt động tích cực của th viện giúp cho ngời đọc nói
chung và các em nhỏ nói riêng định hớng về tài liệu, sự cần thiết hay không
cần thiết để đọc cuốn sách đó. Tuyên truyền thông tin của th viện mang tính
chất cổ động, chỉ dẫn cho các em thiếu nhi về giá trị, nội dung, hình thức của
tài liệu để giúp các em có cơ sở lựa chọn, tìm kiếm thông tin.
Th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh đã sử dụng các hình thức tuyên
truyền sau:
1. Triển lãm sách
Một trong các phơng tiện tuyên truyền tài liệu trực quan và có hiệu
quả là triển lãm sách. Triển lãm sách của th viện thiếu nhi bao gồm:
- Triển lãm sách nhân dịp ngày lễ, ngày kỷ niệm (ngày quốc khánh, ngày

thành lập quân đội nhân dân, ngày quốc tế thiếu nhi...)
- Triển lãm về các môn loại sách trong kho, giúp cho các em đọc toàn diện
hơn hoặc mở rộng thêm kiến thức về môn học ở trờng.
- Triển lãm sách về các vấn đề chính trị xã hội cấp bách trong nớc hoặc trên
thế giới
- Tổ chức triển lãm chuyên đề về sáng tác của một nhà văn hoặc về một thể
loại tác phẩm văn học nhất định.

2. áp phích, pa-nơ th viện
Đây là hình thức tuyên truyền sách của th viện có hiệu quả. Nó có u
thế trong hoạt động của th viện thiếu nhi. Trên áp phích, pa-nơ thờng vẽ các
bìa sách nên thuật tiện trong việc giới thiệu dần dần một kho sách nhỏ, ít
bản. vì pa-nơ dễ di chuyển từ chỗ này đến chỗ khác nên có nhiều em đợc
xem. Nội dung của áp phích, pa-nơ tuyên truyền sách cũng nh trển lãm, có
thể mang tính chất chuyên đề nếu giới thiệu sách về một đề tài nhân dịp ngày
lễ, ngày kỷ niệm hoặc ngày hội. áp phích, pa-nơ có thể giới thiệu tác phẩm
của một tác giả, các sách về một môn học hay một ngành khoa học nghệ
thuật.

14


Mỗi áp phích bao gồm danh mục sách hoặc các hình vẽ, bìa, lời trích,
minh họa hoặc dẫn giải có thể sử dụng những nhận xét của bạn đọc, bài giới
thiệu sách cắt ở báo hoặc tạp chí. Trong pa-nô về các nhân vật có thể ghe
thêm tiểu sử hoặc niên biểu thời gian sống, hoạt động hay sáng tác của họ.
Để minh họa, có thể sử dụng rộng rãi tranh, ảnh trên áp phích, pa-nô không
nên giới thiệu quá nhiều tên sách mà chỉ ghi những cuốn cơ bản nhằm thu
hút sự chú ý của các em. Còn những tài liệu khác có thể ghi trên phích và
xếp vào một túi giấy dán ở phần dới pa-nơ

3. Kể chuyện
Kể chuyện sách là hình thức tuyên truyền sách có hiệu quả và đợc các
th viện thiếu nhi áp dụng rộng rãi. Kể chuyện hấp dẫn và có truyền cảm sẽ
thu hút đông đảo các em không những chú ý đến câu chuyện kể mà còn tìm
sách đọc, để hiểu đợc đầy đủ và sâu sắc hơn. Đối với các em nhỏ, kể chuyện
phải làm cho các em hiểu đợc nội dung t tởng của chuyện, kể chuyện sau đó
có phân tích, trao đổi sẽ gây hứng thú đọc sách và làm sách trong các em.
4. Báo tờng
Báo tờng là tiếng nói của bạn đọc thiếu nhi, qua đó các em có thể ghi
những cảm nghĩ về th viện, về sách. Mỗi cuốn sách, bài báo các em đọc, mỗi
câu chuyện các em đợc nghe đều để lại những ấn tợng, suy nghĩ và đợc phản
ánh trên báo tờng. Báo tờng còn tập hợp những kinh nghiệm đọc và làm theo
sách. Kịp thời biểu dơng những gơng tốt hoặc phê bình những hiện tợng xấu
trong việc thực hiện nội quy th viện. Báo tờng còn phản ánh những ý kiến
tham gia của các em về việc quản lý th viện, giúp đỡ cán bộ th viện tổ chức
hội nghị bạn đọc và giới thiệu tuyên truyền sách. Qua báo tờng cán bộ th
viện hiểu đợc tình hình đọc sách, những yêu cầu, đề nghị của các em để rút
kinh nghiệm hoạt động
5. Thi vui đọc sách
Để động viên đông đảo các em đọc sách, th viện nên phát động những
đợt thi vui đọc sách nhân dịp các ngày lễ, ngày kỷ niệm hoặc nhng đợt vận
động chính trị, sản xuất. Hình thức thi vui có thể là: thi trả lời câu hỏi trong
sách, thi đọc và làm theo sách.
15


- Thi trả lời câu hỏi: Đối với các em nên giới hạn câu hỏi trong một số cuốn
sách nhất định và cần đi từ dễ đến khó. Câu hỏi mang tính chất kiểm tra việc
đọc sách hoặc nội dung thu hoạch những sách đã đọc
- Thi đọc và làm theo sách: Là hình thức áp dụng trong công tác chỉ đạo đọc

sách khoa học kỹ thuật hoặc sách giáo dục đạo đức.
Thi đọc và làm theo sách cần có tiêu chuẩn rõ ràng và đợc xác minh đầy đủ.
Đọc đợc nhiều sách, áp dụng theo sách có kết quả cụ thể, có tác dụng thu hút
động viên ngời khác làm theo là những tiêu chuyển lựa chọn các em xuất sắc
trong phong trào. Qua kết quả đợt thi, th viện nên tổ chức tổng kết để tuyên
dơng, khen thởng cho những đơn vị hoặc cá nhân có nhiều thành tích.
6. Thảo luận sách
Thảo luận sách là một trong các hình thức thiết thực nhất giáo dục thị
hiếu văn học và kỹ năng đọc cho các học sinh lớn tuổi (từ lớp 5 đến lớp 9).
Cuốn sách đợc lựa chọn phải có giá trị về t tởng và nghệ thuật cao. Đặc điểm
của thảo luận là suy nghĩ tập thể về tác phẩm, là trao đổi có hớng dẫn về sách
đã đọc. Để chuẩn bị cho các em thảo luận, cán bộ th viện phải nhớ đợc tất cả
các chi tiết trong sách và nêu những câu hỏi cho các em thảo luận, phải lôi
cuốn sự chú ý của các em. Nhiệm vụ cụ thể của cán bộ th viện là:
- Chọn tác phẩm nào phản ánh đợc nội dung giáo dục quan trọng có hình tợng nhân vật trong sáng để lại những dấu ấn sâu sắc trong tâm hồn các em
khiến các em phải suy ngẫm, muốn tranh luận và nói lên thái độ của mình.
- Tìm đọc đầy đủ những bài phê bình về sáng tác của tác giả về tác phẩm đợc
đa ra thảo luận.
- Lập chơng trình thảo luận: Suy nghĩ những câu hỏi đặt ra cho các em,
chuẩn bị lời mở đầu và phần kết luận.
- Dán thông báo mời các em tham gia thảo luận, trong đó nêu lên những vấn
đề cần lu ý khi đọc tác phẩm.
Nếu trong thời gian chuẩn bị thảo luận, th viện tổ chức nói chuyện về sáng
tác của nhà văn, đọc trích đoạn tác phẩm thì rất tốt. Trong quá trình thảo luận
nên đặt cho các em một số câu hỏi mới, bất ngờ để gây tranh luận. Điều này
hoàn toàn lệ thuộc vào sự khôn khéo, nhanh trí và tế nhị của cán bộ th viện.
7. Hội nghị bạn đọc
Hội nghị bạn đọc là hình thức tuyên truyền sách phổ biến nhất cho lứa
tuổi học sinh lớp 3 đến lớp 9 và khác với thảo luận sách, đối tợng trao đổi th16

ờng không phải là một tác phẩm mà là một số sách của một nhà xuất bản,
một thể loại ấn phẩm hoặc một số sách cùng một đề tài.
8. Sinh hoạt chuyên đề
- Sinh hoạt chuyên đề là hình thức hoạt động của th viện với các em về một
đề tài nhất định nhằm mục đích tuyên truyền sách báo và thu hút thêm độc
giả mới. Trong thực tiễn hoạt động th viện, các buổi sinh hoạt chuyên đề
sáng tác của nhà văn, nhà thơ nhân ngày sinh của họ đợc sử dụng rộng rãi.
Đối với các em học lớp 5 -->lớp 9 th viện nên tổ chức các buổi sinh hoạt
chuyên đề về khoa học, kỹ thuật. Đó là một phơng pháp tuyên truyền tài liệu
khoa học, phổ cập có hiệu quả nhằm giúp các em mở rộng kiến thức, nâng
cao lòng say mê hứng thú đối với khoa học tại mỗi buổi sinh hoạt chuyên đề,
nhất thiết nên tổ chức triển lãm sách và có pa-nơ tuyên truyền bởi vì các biện
pháp quần chúng bao giờ cũng nhằm mục đích giới thiệu sách, góp phần
hình thành và phát triển hứng thú của các em.
9. Công tác báo chí
Công tác báo chí chiếm một vị trí quan trọng trong th viện thiếu nhi.
Hiện nay, các em thiếu nhi rất quan tâm đến tình hình thế giới và trong nớc
do đó các em thích đọc báo, tạp chí. Kết quả của việc đọc báo sẽ đa các em
tiếp cận với đời sống xã hội của đất nớc, với tình hình chính trị thế giới, thờng thờng trên báo cũng có nhiều tài liệu nói về sách nhất là những bài giới
thiệu phê bình sách do đó cũng giúp các em hiểu thêm những cuốn đã đọc.
Để các em lu tâm tới báo hơn có thể tổ chức nói chuyện hoặc mạn đàm về
các đề tài nh: Vì sao cần đọc báo thờng xuyên? Đọc báo nh thế nào cho
tốt?... Nên gây cho các em thói quen đọc trở lại những số tap chí cũ, phổ
biến cho các em cách tìm những bài viết nhất định về một đề tài qua bảng tra
tổng hợp vào số cuối cùng của năm.
Trong th viện nên bố trí gia hoặc bàn xếp các tạp chí mới để các em đọc tự
do, ngoài ra nên có bảng kê tên các tạp chí dới, nêu danh sách các bài đăng
trong các số đó.
V. Kiến nghị và giải pháp cho việc tổ chức hoạt động

phục vụ thiếu nhi ở th viện thiếu nhi thành phố Bắc
Ninh
1. Nhận xét

17


Qua việc khảo sát thực trạng tổ chức phục vụ thiếu nhi của th viện
thiếu nhi thành phố Bắc Ninh, tôi xin đa ra một số nhận xét sau:
- Cơ sở vật chất của th viện còn nghèo nàn cha đợc trang bị đầy đủ để phục
vụ tốt nhu cầu tin, tra tài liệu của các em.
- Vốn tài liệu đang đợc bổ sung nhiều, có một số sách giáo khoa viết về phơng pháp học và có nội dung sát với chơng trình đào tạo của các lớp học. Tuy
nhiên vốn tài liệu đang còn thiếu, số lợng sách bổ sung ít so với nhu cầu tin
của thiếu nhi.
- Công tác phục vụ thiếu nhi của cán bộ th viện cho các em thiếu nhi chu
đao, nhiệt tình. Tuy nhiên cán bộ th viện cha có kỹ năng đáp ứng những nhu
cầu khác nh thay thế những phiếu yêu cầu bị từ chối bằng phơng pháp phục
vụ nh: giới thiệu những cuốn sách có liên quan đến nội dung của phiếu bị từ
chối. Khả năng tổ chức phục vụ cha thuận lợi cho các em, cha phối hợp với
các th viện khác, công tác mợn hẹn cha th viện cha đợc thực hiện. Hệ thống
máy tính tra cứu tìm tài liệu cha có.
2. Kiến nghị và giải pháp
2.1. Mở rộng diện tích của th viện, bổ sung tài liệu và nâng cao chất lợng
của tài liệu trong th viện
Th viện cần xây sựng thêm phòng đọc riêng cho các em thiếu nhi, một
phòng cho cán bộ th viện, tạo một th viện khoa học
Số lợng sách tham khảo trong th viện còn hạn chế, cha đảm bảo cho việc
mựơn tài liệu của học sinh, chơng trình sách giáo khoa có nhiều thay đổi vì
vậy th viện phải thực sự là nơi cung cấp, bổ sung những tài liệu cần thiết cho
học sinh. Cần phải bổ sung số lợng và chất lợng sách tham khảo. khi bổ sung

tài liệu mới cần có sự thông báo rộng rãi với các em thiếu nhi.
Nhu cầu đọc để giải trí của các em là rất lớn chúng giúp các em giảm
sự căng thẳng, mệt mỏi sau quá trình học tập. Chất lợng của mảng sách giải
trí dành cho thiếu nhi (truyện, truyện tranh, báo...) đóng vai trò đặc biệt quan
trọng trong việc giáo dục thiếu nhi góp phần hình thành thế giới quan và
nhân sinh quan cho tuổi thơ. Ngoài việc bổ sung các tài liệu phục vụ chơng
trình học tập, th viện cũng cần bổ sung và nâng cao chất lợng phục vụ nhu
cầu giải trí của các em. Hiện nay trên thị trờng xuất hiện nhiều bộ tranh
truyện có nội dung không mang lại hiểu quả giáo dục, mặt khác lại tác dụng
18


ngợc đến thuần phong mỹ tục. Vì vậy khi bổ sung tài liệu giải trí cán bộ th
viện cần chý ý chọn lọc truyện tranh phù hợp với lứa tuổi, nội dung của
truyện mang tính giáo dục cao nh: Thần đồng đất việt, Trạng Quỳnh,
Đêrêmon...
Khi lựa chọn tài liệu bổ sung vào th viện ngoài tiêu chí về mặt nội
dung cán bộ th viện cũng nên quan tâm tới hình thức của tài liệu. Đặc điểm
tâm lý học sinh tiểu học t duy mang tính hình thức, trực quan nên tài liệu cần
đẹp, thu hút các em khám phá. Th viện cần phải có sự giao lu với th viện
khác, công tác mợn liên th viện cần phải đợc tiến hành. Vì vậy mới đáp ứng
tốt nhu cầu tin cho các em.
2.2 Nâng cao vai trò của ngời cán bộ th viện
Cán bộ th viện cần thờng xuyên bồi dỡng kiến thức chuyên môn
nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức. Để cán bộ th viện có điều kiện thực hiện tốt
vai trò của mình cần có chính sách, chế độ phù hợp nh xem xét khen thởng
hàng năm. Điều này giúp cán bộ th viện thêm yêu nghề, thích cực hơn nữa
trong công việc. Ngoài ra, cần tạo điều kiện cho cán bộ th viện có thể học tập
nâng cao trình độ nghiệp vụ cũng nh trình độ ngoại ngữ, tin học, tham gia
các hội thi cán bộ th viện giỏi các cấp (huyện, thành phố..)

2.3 Tăng cờng tổ chức hoạt động th viện
Muốn thu hút các em đến với th viện, trớc hết cán bộ th viện cần giúp
đỡ, hỡng dẫn, tạo điều kiện cho cac em đợc làm thẻ th viện nhanh chóng,
thuận tiện. Th viện phải tăng cờng tổ chức hoạt động giúp bổ sung đợc nguồn
sách và tạo hứng thú cho học sinh nh hoạt động quyên góp sách báo, tài liệu,
tổ chức các cuộc thi kể chuyện, vẽ tranh theo sách, tổ chức các buổi giới
thiệu sách, định kỳ hỡng dẫn các em lựa chọn tài liệu phù hợp.
3. Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà tr ờng - th viện để phục vụ phát
triển nhu cầu đọc của các em
Nếu đợc hớng dẫn chu đáo, thờng xuyên, tuân theo những nguyên tắc
khoa học, hợp lý, hiệu quả việc đọc sách sẽ đợc nâng cao, sách báo sẽ trở
thành phơng tiện giáo dục có ảnh hởng tích cực tới sự hình thành và phát
triển nhân cách ở lứa tuổi thiếu nhi.
Gia đình có ý nghĩa quan trọng đặc biệt trong sự phát triển của trẻ em.
Do đó, cha mẹ nên đọc nhiều sách, khuyến khích con em mình đến th viện.
19


Nhà trờng là nơi tổ chức hoạt động học tập - hoạt động chủ đạo ở lứa
tuổi thiếu nhi cho các em và có ảnh hởng rất lớn đến quá trình phát triển của
các em. Nhà trờng nên phát động nhiều phong trào đọc sách trogn nhà trờng,
th viện.
Th viện nên phối hợp với các tổ chức xã hội nh: ủy ban chăm sóc và
giáo dục trẻ em, đoàn thanh niên...

Phần III: kết luận
Lứa tuổi thiếu nhi, một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời con ngời,
có những đặc điểm tâm sinh lý đặc thù. Sách thiếu nhi là một phơng tiện đặc
biệt phản ánh hiện thực khách quan bằng hình ảnh, ngôn ngữ biểu cảm phù
hợp với tâm lý tuổi thiếu nhi. Đến th viện đọc sách các em có thể tiếp cận và

lĩnh hội các giá trị văn hóa, biến năng lực của loài ngời thành năng lực của
bản thân, hình thành và phát triển các phẩm chất đạo đức và năng lực. Tuy
nhiên để việc đọc của các em đạt kết quả tốt thì công tác tổ chức hoạt động
phục vụ thiếu nhi cực kỳ quan trọng. Nó quyết định đến chất lợng đọc, sự
phát triển của th viện.
Vấn đề tổ chức hoạt động phục vụ thiếu nhi nói chung và phục vụ
thiếu nhi thành phố Bắc Ninh nói riêng là một vấn đề tìm hiểu lâu dài. Hy
vọng với đề tài "Tổ chức hoạt động phục vụ thiếu nhi ở th viện thiếu nhi
thành phố Bắc Ninh" sẽ góp phần nào cho sự nghiệp th viện nói chung và th
viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh nói riêng. Trong quá trình làm đề tài còn
nhiều thiếu xót tôi rất mong nhận đợc sự đóng góp ý kiến của các thầy cô
cùng với các bạn sinh viên, các cán bộ th viện.

20


Lời cảm ơn
Làm đợc đề tài này, ngoài sự cố gắng nỗ lực tìm tòi của bản thân tôi
còn đợc sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô bộ môn th viện Trờng cao đẳng s
phạm Bắc Ninh, cán bộ th viện thiếu nhi thành phố Bắc Ninh cùng các bạn
sinh viên trong lớp.

Tôi xin chân thành cảm ơn!...

Hà Nội, Tháng 04 năm 2008
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Hinh

Tài liệu tham khảo

- Cẩm nang th viện
21


- Híng dÉn sö dông th viÖn - th«ng tin
- Sæ tay th viÖn thiÕu nhi

môc lôc

22


Phiếu điều tra học sinh cấp i
Các em thân mến!
Sách báo là ngời bạn thân thiết của mỗi chúng ta vì qua sách báo chúng ta
học đợc biết bao điều bổ ích. Các em hãy trả lời trung thực thẳng thắn những
suy nghĩ, sở thích, thói quen và cả những mong muốn của mình về việc đọc
sách. Các em hãy vui lòng trả lời các câu hỏi sau tạo điều kiện thuận lợi cho
việc điều tra nhằm phục vụ tốt hơn việc đọc sách của các em và để công tác
phục vụ thiếu nhi đợc hoàn thiện hơn.
Thông tin về bản thân
1- Học lớp
Lớp 1
Lớp 2
Lớp 3
2 - Giới tính

Lớp 4
Lớp 5

Nam
3 - Bố mẹ làm nghề gì?

Nữ

Công nhân viên chức
Buôn bán
Các nghề khác

Nông dân
Giáo viên

Câu 1:Ngoài giờ học, các em tham gia các hoạt động nào?
Xem ti vi
Đến các câu lạc bộ
Đọc sách

Chơi thể thao
Giúp bố mẹ làm việc nhà
Tự học

Câu 2: Hàng ngày các em có thời gian đọc sách, nghe đọc sách không?
Có
Không
Nếu có, em dành bao nhiêu thời gian?
Dới 30 phút
23


Trên 30 phút

Hơn 1 giờ
Câu 3: Em thờng đọc, nghe những loại sách gì?
Truyện cổ tích
Truyện danh nhân
Truyện trinh thám
Truyện tranh

Truyện lịch sử
Sách tìm hiểu khoa học
Các loại sách khác

Câu 4: Vì sao em đọc những loại truyện trên?
Tự em thích
Bạn bè giới thiệu
Các thầy cô giáo yêu cầu
Bố mẹ khuyên
Câu 5: Em thờng đọc sách từ nguồn nào?
Tự mua
Mợn th viện trờng
Mợn bạn bè
Mợn th viện thiếu nhi
Câu 6: Sau khi đọc xong một cuốn sách, em thờng làm gì?
Kể lại cho bạn bè, ngời thân
Trả lời câu hỏi của bố mẹ về cuốn sách
Ghi lại những xúc cảm về cuốn sánh Không làm gì
Câu 7: Trong những cuốn sách đã đọc, em thích nhất cuốn nào? Hãy kể tên.
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
Câu 8: Khi đọc cuốn sách mình yêu thích, em thờng có những trạng thái

nào?
Tâm trạng giống nhân vật
Thỏai mái, vui vẻ
Muốn hành động giống nhân vật mình yêu thích
Câu 9: Em có thích tham gia các hoạt động hớng dẫn đọc sách hay không?
Có
Không
Nếu có, đó là những hoạt động nào?
Liên hoan, tuyên truyền giới thiệu sách
Xem triển lãm sách

24


Thi kể chuyện
Vẽ tranh theo sách
Câu 10: Em sử dụng th viện nh thế nào?
Đến hàng ngày
Đến một lần một tuần

Đến 1 lần mỗi tháng
Không đến

Câu 11: Th viện có những cuốn sách mà em thích không?
Có

Không

Câu 12: Thái độ phục vụ của cán bộ th viện đối với các em nh thế nào?
Tận tình, quan tâm giúp đỡ

Bình thờng
Cáu gắt, khó tính
Xin cảm ơn các em đã trả lời

Phiếu điều tra học sinh cấp ii
Thông tin về bản thân
1- Học lớp
Lớp 6
Lớp 7
2 - Giới tính

Lớp 8
Lớp 9

Nam
3 - Bố mẹ làm nghề gì?

Nữ

Công nhân viên chức
Buôn bán
Các nghề khác

Nông dân
Giáo viên

Câu 1:Ngoài giờ học, các em tham gia các hoạt động nào?
Xem ti vi
Chơi thể thao
Đến các câu lạc bộ

Giúp bố mẹ làm việc nhà
Đọc sách
Tự học
Câu 2: Trong trờng, em thích học môn gì nhất?
Tiếng Anh
Toán

Mỹ thuật
Tự nhiên và xã hội
25