skkn sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học địa lý

SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý

SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
-------I/.THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN:
1).Họ và tên: Trần Văn Việt
2).Ngày tháng năm sinh: 29 – 01 – 1972
3).Nam,nữ: Nam
4). Địa chỉ: Tổ 3 – Phước Hải - Huyện Long Thành-Đồng Nai
5). Điện thoại: 0908405084
6).Fax:

E-mail:

7).Chức vụ: Giáo viên
8). Đơn vị công tác: Trường THPT Bình Sơn
II/.TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO:
-Học vị: Đại học
-Năm nhận bằng: 1995
-Chuyên ngành đào tạo: Cử nhân Địa lí
III/.KINH NGHIỆM KHOA HỌC:
-Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Địa lí
-Số năm có kinh nghiệm: 17 năm

GV: Trần Văn Việt

Trang 1


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
SỞ GD & ĐT ĐỒNG NAI
Trường THPT Bình Sơn

CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập-Tự do-Hạnh phúc
------------------Long Thành, ngày 24 tháng 04 năm 2012

PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Năm học:2011 - 2012
------ Tên sáng kiến kinh nghiệm:
Phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học môn đòa lí .
Họ và tên tác giả: Trần Văn Việt
Tổ: Sử- Đòa-GDCD
Lĩnh vực:
Quản lý giáo dục:
Phương pháp dạy học bộ mơn:
Phương pháp giáo dục:
Lĩnh vực khác:
1.Tính mới:
-Có giải pháp hồn thiện mới:
-Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có:
2.Hiệu quả:
-Hồn tồn mới và đã triển khai áp dụng trong tồn ngành có hiệu quả cao:
-Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
trong tồn ngành có hiệu quả cao:
-Hồn tồn mới và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao:
-Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
tại đơn vị có hiệu quả:
3.Khả năng áp dụng:
-Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối,chính
sách:
Tốt

Khá
Đạt
-Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn,dễ thực hiện
và dễ đi vào cuộc sống:
Tốt
Khá
Đạt
-Đã áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu quả
trong phạm vi rộng:
Tốt
Khá
Đạt
XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUN MƠN

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TRƯƠNG THỊ KIM HUỆ

GV: Trần Văn Việt

Trang 2


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý

SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM TRONG DẠY VÀ HỌC
MÔN ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
I.ĐẶT VẤN ĐỀ
LÛø
m cÛùcâ èÛø

é céù tâektììèâ bÛø
ó tâéâèá tãè vớã ỉãềï ỉư ợèá ỉớè tìéèá kâã âéïc íãèâ
kâéâèá âãekï đư ợc tư ø
èá tí méät tìéèá đéù? TâÛó vì tÛäê tìïèá vãệc dÛïó cïûÛ mìèâ vÛø
é
tâéâèá tãè, áãÛùé vãêè câỉ tÛäê tìïèá vÛø
é méät vÛø
ã bÛø
ã ëïÛè tìéïèá, tììèâ bÛø
ó tâÛät téát,
dÛãè tớã câéã ỉÛø
m câé âéïc íãèâ âãekï. ÁãÛùé vãêè câé ìÛèèá, bÛûè câÛát céát cư û cïûÛ âéïc
tập èÛèm ở câéã cïéáè âïùt âéïc íãèâ vÛø
é vãệc èáâãêè cư ùï íÛâï íÛéc vÛøtư ïáãÛùc đềtÛø
ã
đÛõđÛët ìÛ.Nâư vÛäó, vãệc âéïc tâÛät íư ïỉïéâè áÛéè câÛët vớã vãệc ìïùt ỉÛáó cÛùã tãèâ tïóù tư ø
cÛùã tâéâ( èâư éê ỉÛáó èư ớc tư øtìÛùã cÛâó ). Nếï kâéâèá céù vãệc éê ìãêèá ỉÛáó èư ớc tư ø
tìÛùã cÛâó, tâì méãã méät èéã ỉư ïc dïøđếè đÛâï cïõèá téû ìÛ véâícâ. Tư ơèá tư ï, èếï âéïc
íãèâ kâéâèá ìïùt ìÛ đư ợc óù èáâóÛ vÛøcÛùcâ âãekï tư øbÛø
ã âéïc đïùèá ỉïùc cÛùc em âéïc, tâì
áãÛùé vãêè tâÛät íư ïđÛõêâí âéÛø
ã tâì áãờvÛøcéâèá tììèâ bÛø
ó. Dé đéù, méãã bÛø
ã âéïc cÛàè
đư ợc tììèâ bÛø
ó tâếèÛø
é đekâéïc íãèâ ỉóèâ âéäã téát èâÛát, vÛøméät êâư ơèá êâÛùê dÛïó
âéïc céù tâekđÛùê ư ùèá mïïc đícâ èÛø
ó ỉÛøêâư ơèá êâÛùê tâÛûé ỉïÛäè .
II.CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI

1.Thuận lợi:
-Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban lãnh đạo và tổ chun mơn.
-Chương trình đổi mới sách giáo khoa và đổi mới phương pháp giảng dạy là
một trong những yếu tố thuận lợi để việc thảo luận nhóm đạt kết quả tối ưu.
-Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh cấp III, các em đang từng bước trưởng
thành, nên thích khẳng định mình, muốn được giao tiếp hoạt động chung với nhau.
-Thảo luận nhóm sẽ giúp học sinh rèn luyện, phát triển kĩ năng giao tiếp, tạo
điều kiện cho các em học hỏi lẫn nhau.
2.Khó khăn:
-Trong thảo luận nhóm có thể chỉ có một số em tham gia, số còn lại chưa tham
gia ý kiến, ỷ lại hoặc tham gia chưa tích cực.
-Các thành viên trong nhóm có khi chưa chưa lắng nghe ý kiến của nhau, có lúc
lại chấp nhận ý kiến của nhau một cách miễn cưỡng.
-Quỹ thời gian còn hạn chế.
3.Số liệu thống kê:
Qua khảo sát 39 em học sinh lớp 12A2, khi hỏi về khả năng trình bày suy nghĩ
của mình trước tập thể thì có 20 em nói rằng còn e dè, ngại ngùng, khó diễn đạt.
III.NỘI DUNG
1.Phương pháp thảo luận là gì?
Êâư ơèá êâÛùê tâÛûé ỉïÛäè ỉÛøíư ïáÛëê áỡtìư ïc dãệè áãư õÛ áãÛùé vãêè vÛøâéïc íãèâ, âéÛëc
áãư õÛ âéïc íãèâ vớã âéïc íãèâ dư ớã íư ïâướng dẫn cïûÛ áãÛùé vãêè èâÛèm đektìÛé đékã tư ï
dé èâư õèá óù tư ởèá vềméät câïû đềcâïóêè bãệt.
Û) Âãểu thế nào là thảo luận nhóm:

GV: Trần Văn Việt

Trang 3


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý

Đéù ỉÛøcâãÛ cÛû ỉớê tâÛø
èâ cÛùc èâéùm èâéû đektéáã đÛ âéÛù íư ïtìÛé đékã tư ïdé èâư õèá óù
tư ởèá cïûÛ âéïc íãèâ vềcâïû đề, kóõtâïÛät èÛø
ó dé âéïc íãèâ câỉ đÛïé èâãềï âơè èâư èá
kâéâèá céù èáâóÛ áãÛùé vãêè ìÛ kâéûã ỉớê. ÁãÛùé vãêè céù tâekdÛïé tư øèâéùm èÛø
ó íÛèá
èâéùm kâÛùc đekèÛém câÛéc íư ïtãếè tìãekè cïûÛ cïéäc tâÛûé ỉïÛäè. Đéâã kâã âéïc íãèâ céù
tâekìÛ èâư õèá cÛâï âéûã bÛét bïéäc êâÛûã céù íư ïtìÛé đékã óù tư ởèá tâÛät câï đÛùé mớã áãÛûã
đÛùê đư ợc.Tâỉèâ tâéÛûèá áãÛùé vãêè âÛø
èâ đéäèá èâư èáư ờ
ã âéÛøáãÛûã tÛïm tâờ
ã tìéèá
èâéùm èếï cÛùc em bếtÛéc. Méãã èâéùm ỉí tư ởèá íẽáéàm tư ø5 đếè 6 âéïc íãèâ èâÛèm
bÛûé đÛûm íư ïtâÛm áãÛ bìèâ đÛúèá cïûÛ cÛùc em.
b)KóõtâïÛät tâÛûé ỉïÛäè èâéùm céù đÛëc tìư èá ỉÛø
:
 CÛûm áãÛùc tâéáèá èâÛát vÛøêâïïtâïéäc ỉÛãè èâÛï câãếm ư ï tâếtìéèá cÛùc tâÛø
èâ
vãêè cïûÛ èâéùm. Méãã em đềï câÛáê èâÛäè ìÛèèá, céù vÛáè đềcâïèá mÛøcÛû èâéùm
êâÛûã déàè íư ùc vÛø
é vÛøáãÛûã êâÛùê câé èéù èÛèm ở èâư õèá èéã ỉư ïc câïèá cïûÛ tÛát cÛû
èâư õèá tâÛø
èâ vãêè cïûÛ èâéùm.Dé đéù, cÛùc em íẽcâãÛ íẻ vớã èâÛï èâư õèá èâï
cÛàï vÛømïïc đícâ câïèá.
 Mư ùc đéä tư ơèá tÛùc vÛøỉãêè tâéâèá cÛé áãư õÛ âéïc íãèâ vớã èâÛï. Nâãềï kâã ìÛát céù
tâekđÛït đư ợc mư ùc đéä tâï âïùt đư ợc tÛát cÛû èâư õèá èáư ờ
ã tâÛm dư ï. Kâéâèá céù Ûã
đéäc ëïóềè vÛøkâéâèá Ûã kâư kâư áãư õkíè èâư õèá óù tư ởèá câé mìèâ. MÛëc dïø
 áãÛùé vãêè kâéâèá tâÛät cÛàè tâãết êâÛûã câãÛ íẻ óù tư ởèá âéÛëc èâư õèá đÛùê Ûùè tìư ïc
tãếê, èâư èá áãÛùé vãêè êâÛûã céù tìÛùcâ èâãệm câïû óếï ỉÛødïó tìì cïéäc tâÛûé

ỉïÛäè.Đãềï mÛøáãÛùé vãêè céù tâekỉÛø
m téáã đÛ ỉÛøáãÛûã tâícâ ìéõâơè cÛùc đãekm câết
âéÛëc ỉÛø
m íÛùèá téû èâư õèá đãekm mÛøâéïc íãèâ céù tâekèâÛàm ỉÛãè, đã èáư ợc ỉÛïã
cïéäc tâÛûé ỉïÛäè.ÁãÛùé vãêè cïõèá êâÛûã tếèâx tìéèá vãệc èáÛêè câÛëè óù kãếè đéäc
ëïóềè cïûÛ méät íéáâéïc íãèâ câïû câéát kâã tâÛûé ỉïÛäè, đéàèá tâờ
ã cÛàè kâícâ ỉệ
èâư õèá em èâïùt èâÛùt cïõèá céù tâektâÛm áãÛ.
 Đư ợc tãếè âÛø
èâ êâã âìèâ tâư ùc. Íư ïtìÛé đékã óù tư ởèá céù tâekỉÛøđÛø
m tâéÛïã tâêm
tâÛâè mÛät èếï èâư áãờâéïc ỉÛøcïéäc tìéøcâïóệè bìèâ tâư ờ
èá áãư õÛ bÛïè bèvÛø
đéàèá íư ï. Tìèâ âïéáèá èÛø
ó câé êâéê tãếê èéáã cÛùc óù tư ởèá méät cÛùcâ kâéâèá âÛïè
câếvÛøèáÛãï èâãêè.Âéïc íãèâ êâÛûã tư ïmìèâ âÛm mïéáè èéùã èÛêèá tìéèá tãếè
tììèâ âéÛït đéäèá.
 Néù êâÛâè đxèâ ìéõvÛã tìéøcâïû óếï cïûÛ méãã tâÛø
èâ vãêè èâéùm. Méãã èáư ờ
ã
tâÛmáãÛ tâÛûé ỉïÛäè èâéùm céù tìÛùcâ èâãệm dÛãè dÛét tâÛûé ỉïÛäè vÛødïó tìì tìÛät tư ï
tâÛûé ỉïÛäè vÛødïó tìì tìÛät tư ïỉÛø
m vãệc cïõèá èâư kâïóếè kâícâ íư ïtâÛm áãÛ téáã
đÛ cïûÛ èâư õèá èáư ờ
ã kâÛùc. BÛùé cÛùé vãêè cïûÛ èâéùm êâÛûã áâã câéê èâư õèá óù
tư ởèá vÛøáâã câéê câïùèá tâÛø
èâ âìèâ tâư ùc âéÛø
è câỉèâ âơè. Cïéáã cïø
èá, èâư õèá
tâÛø

èâ vãêè èâéùm cÛàè câïÛkè bxtâÛät èâãềï óù tư ởèá đekcâãÛ xẻ tìư ớc cÛû èâéùm.
 Céù bÛàï kâéâèá kâí dễ câxï , đÛàó ỉéèá ëïÛè tÛâm vÛøkâéÛè âéÛø
. Méãã èáư ờ
ã
tâÛm áãÛ đềï céù ëïóềè èáâe vÛøêâÛûè đéáã (tÛát èâãêè kâéâèá tâekëïÛù áÛó áÛét ).
Tâư ø
Û èâÛäè èâư õèá óù tư ởèá cïûÛ èáư ờ
ã kâÛùc cÛàè đư ợc xem ỉÛøtícâ cư ïc âơè ỉÛø
tãêï cư ïc. Íư ïêâêêâÛùè êâÛûã céù tíèâ xÛâó dư ïèá âơè ỉÛøđÛû kícâ. Nâư õèá óù tư ởèá
đư ợc èáư ờ
ã kâÛùc câãÛ xẻ ỉïùc đÛàï èáâe céù vẻ ỉÛët vÛët vÛøkâéâèá âợê óù mìèâ
èâư èá ìïùt cïéäc íÛï kâã đÛõíÛùèá téû âơè câïùèá íẽkâãếè èáư ờ
ã tÛ câÛáê èâÛäè.
Vãệc tâÛûé ỉïÛäè céù câÛát ỉư ợèá êâÛûã céù méät dãễè bãếè tư ïdé êâéùèá kâéÛùèá.
GV: Trần Văn Việt

Trang 4


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
 ĐÛâó ỉÛøíư ïáãÛé tãếê đÛ êâư ơèá, đÛ câãềï. KóõtâïÛät âéûã vÛøđÛùê ìéõìÛø
èá ỉÛøêâÛûè
đềcïûÛ êâư ơèá êâÛùê tâÛûé ỉïÛäè èâéùm, Tìéèá kâã âéûã - đÛùê ỉÛøíư ïáãÛé tãếê ỉãêè
ỉÛïc méät câãềï áãư õÛ áãÛùé vãêè vÛøâéïc íãèâ, tâì tâÛûé ỉïÛäè kâéâèá céù bÛát kì méät
dÛïèá tâư ùc đxèâ tìư ớc èÛø
é cÛû. Néù dãễè ìÛ tư øèáư ờ
ã èÛø
ó íÛèá èâư õèá èáư ờ
ã kâÛùc
vÛøíÛèá bÛát kì Ûã. Nâư õèá óù tư ởèá céù tâekbÛét èáïéàè tư øbÛát cư ù èáư ờ

ã èÛø
é vÛøcÛùc
êâÛûè ư ùèá cïõèá céù tâekbÛát cư ù Ûã. Vãệc èÛø
ó kâéâèá tâekcâỉ ỉÛøbÛét Ûã đéù đÛët cÛâï
âéûã vÛøóêï cÛàï èáư ờ
ã kâÛùc tìÛû ỉờ
ã, vÛøâéÛëc câỉ đxèâ méät èáư ờ
ã tììèâ bÛø
ó íư ï
vãệc céø
è èáư ờ
ã kâÛùc êâÛûã đÛùê ư ùèá ỉÛïã. BÛát kì Ûã, méïã èáư ờ
ã, đektâÛûé ỉïÛäè, đềï
céù tâektâÛm áãÛ bÛèèá bÛát kóøcÛùcâ èÛø
é tìéèá èâư õèá cÛùcâ èéùã tìêè.
 Nâư õèá đÛëc tìư èá tìêè cïûÛ tâÛûé ỉïÛäè èâéùm, èếï Ûùê dïïèá đïùèá đÛéè céù tâekđÛït
đư ợc èâư õèá mïïcâ đícâ íÛï:
 Âãekï ìéõâơè câïû đềâéÛëc íư ïvãệc.
 Bãết êâÛùè xét, íïó ỉïÛäè téát âơè vì céù íư ïtâéÛû tâïÛäè câïèá cïûÛ èâéùm.
 NÛâèá cÛé tíèâ èâÛïó cÛûm cïûÛ méãã èáư ờ
ã cÛû vớã câïû đềỉÛãè vớã èâư õèá bÛïè
cïø
èá tâÛm áãÛ.
 Tâekâãệè đư ợc âìèâ tâư ùc áãÛé tãếê câé vÛøèâÛäè.
 CâïÛkè bxđư ợc èâư õèá êâư ơèá tâư ùc ỉư ïÛ câéïè vÛøáãÛûã êâÛùê câÛët câẽcâé vÛáè
đềđÛõtììèâ bÛø
ó bÛè đÛàï.

IV. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Đektãếè âÛø

èâ êâư ơèá êâÛùê tâÛûé ỉïÛäè đÛït kết ëïÛû téát, áãÛùé vãêè cÛàè ëïÛè tÛâm
đếè âÛã kâÛâï ìÛát ëïÛè tìéïèá ỉÛø
:
 CâïÛkè bxèéäã dïèá tâÛûé ỉïÛäè
 Tổ câư ùc vãệc tâÛûé ỉïÛäè.
1.Chuẩn bò nội dung thảo luận: bÛé áéàm cÛùc vÛáè đề:
a. Đối với giáo viên:
Câéïè bÛø
ã, câéïè vÛáè đềtâícâ âợê câé âéïc íãèâ tâÛûé ỉïÛäè: èâư õèá bÛø
ã, èâư õèá
vÛáè đềcâé âéïc íãèâ tâÛûé ỉïÛäè tâư ờ
èá ỉÛøèâư õèá bÛø
ã kâéâèá kâéù vềmÛët èéäã dïèá,
èâư èá ỉÛïã céù èâư õèá vÛáè đềđư ợc èâãềï èáư ờ
ã ëïÛè tÛâm, céù èâãềï cÛùcâ áãÛûã ëïóết
kâÛùc èâÛï âéặc những vấn đề mang tính chất thời sự đang thu hút sự quan tâm của
nhiều người để cùng tìm ra vấn đề giải quyết. Kâéâèá èêè câéïè èâư õèá vÛáè đềmÛø
cÛùcâ áãÛûã ëïóết đÛõìéõ, vãệc tâÛûé ỉïÛäè íẽbãếè tâÛø
èâ méät cïéäc tâÛm áãÛ mãèâ âéÛï,
ỉÛø
m ìéõtâêm câé vÛáè đđề câéïè bÛø
ã, câéïè vÛáè đềkâéâèá tâícâ âợê íẽỉÛø
m câé bïékã
tâÛûé ỉïÛäè kâéâkâÛè, tẻ èâÛït, âãệï ëïÛû áãÛùé dïïc tâÛáê.
Câïẩn bị phiếu học tập cho các nhóm.
Chuẩn bị các thơng tin phản hồi của các phiếu học tập
b.Đối với học sinh:
ÍÛï kâã đÛõcâéïè bÛø
ã, câéïè vÛáè đềđïùèá óêï cÛàï áãÛùé vãêè êâékbãếè câé âéïc íãèâ
bãết vÛøóêï cÛàï âéïc íãèâ tư ïèáâãêè cư ùï tìư ớc ở èâÛøđekcâïÛkè bxóù kãếè êâÛùt

bãekï. Ýkãếè câïÛkè bxcïûÛ âéïc íãèâ êâÛûã đư ợc áâã ìÛ áãÛáó, íÛï bïékã tâÛûé ỉïÛäè
áãÛùé vãêè íẽtâï ỉÛïã đekkãekm tìÛ vÛøcéù tâekcâé đãekm.

GV: Trần Văn Việt

Trang 5


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
2.Tổ chức thảo luận thực hiện như sau:
2.1 Tùy theo nội dung , cần quy định thời gian cụ thể cho nhóm.
2.2 Có nhiều cách chia có thể chia theo số điểm danh, theo đội ,theo giới tính,
theo vị trí ngồi….
2.3 Quy mơ nhóm có thể lớn hoặc nhỏ ,tuỳ theo vấn đề thảo luận.Tuy nhiên
nhóm từ 6 - 8 học sinh là tốt nhất bởi lẽ:
 Số học sinh như vậy vừa đủ nhỏ đề đảm bảo tất cả học sinh có thể tham
gia ý kiến
 Số học sinh như vậy vừa đủ lớn để đảm bảo rằng học sinh khơng thiếu ý
tưởng và khơng có gì đề nói .
2.4 Nội dung thảo luận của các nhóm có thể giống hoặc khác nhau
2.5 Quy định rõ thời gian thảo luận và trình bày kết quả thảo luận cho các
nhóm.
2.6 Mỗi nhóm cần chọn một trong những thành viên trong nhóm làm nhóm
trưởng. Nhóm trưởng điều kiển dòng thảo luận của nhóm, mời các thành viên
phát biểu,chuyển sang câu hỏi khác khi thích hợp, đảm bảo rằng mỗi người
bao gồm cả những cá nhân hay xấu hổ hoặc ngại phát biểu đều có cơ hội để
đóng góp.Đồng thời trong nhóm cần có một người ghi biên bản, ghi lại những
điểm chính của cuộc thảo luận để trình bày trước lớp.Học sinh cần được thay
phiên nhau làm “nhóm trưởng” và:”thư ký” và ln phiên nhau đại diện cho
nhóm trình bày kết quả thảo luận.

2.7 Kết quả thảo luận nhóm có thể được trình bày dưới nhiểu hình thức:Bằng
lời, đóng vai, viết hoặc vẽ trên giấy to… có thể do một người thay mặt nhóm
trình bày,có thể nhiều người trình bày,mỗi người một đoạn nối tiếp nhau
2.8 Trong thời gian học sinh thảo luận theo nhóm nhỏ, giáo viên cần đi vòng
quanh các nhóm và lắng nghe ý kiến của học sinh, giúp đỡ, gợi ý cho học sinh
nếu cần thiết.
3. Vận dụng cụ thể vào một số bài dạy
A.Chương trình Địa lý lớp 12 :
Bài 7: Đất nước nhiều đồi núi
+ Mục tiêu: Học sinh hiểu được đặc điểm địa hình của đồng bằng sơng
Hồng và đồng bằng sơng Cửu Long, từ đó rút ra được mặt thuận lợi cần khai thác,
ma75t khó khăn cần khắc phục trong phát triển nơng nghiệp của hai vùng trọng
điểm lương thực, thực phẩm hàng đầu nước ta.
+ Tiến hành:
Hoạt đơng 1:
-Chia 6 nhóm : 2 bàn/nhóm,
-Thời gian 7 phút
-Nhóm 1,2,3: tìm hiểu đồng bằng sơng Hồng ( theo nội dung ở phiếu học tập)
-Nhóm 4,5,6: tìm hiểu đồng bằng sơng Cửu Long (theo nội dung ở phiếu học
tập
Hoạt động 2:
Học sinh thảo luận và điền vào bảng phụ lục các nội dung cần thiết, trên cơ
sở ý kiến trao đổi thảo luận của cả nhóm.

GV: Trần Văn Việt

Trang 6


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý

NỘI DUNG

ĐB.ÍÔ
NÁ ÂỒ
NÁ

ĐB. ÍÔ
NÁ CƯ ÛÏ
LONÁ

NÁÏYÊ
N NÂÂ
N
ÂRNÂ TÂÀNÂ (1)
DIỆN TÍCÂ (2)
ĐXA ÂRNÂ (3)
ĐẤ
T (4)
TÂÏẬN LƠ Ï
I VÀ
KÂÓKÂĂ
N TRONÁ
ÍƯ ÛDÏÏ
NÁNƠNG
NÁÂIỆÊ (5)
Hoạt động 3:
Bước 1:
-GV sử dụng bản đồ Tự nhiên Việt Nam, giới thiệu cho cả lớp về vị trí của
hai đồng bằng
Bước 2:

-Nội dung 1,2,3,4
-Giáo viên gọi đại diện nhóm 1 và 2 cùng trình bày về nội dung 1,2,3,4 theo
cách xen kẽ nhau
-Các nhóm còn lại bổ sung, góp ý
Giáo viên chuẩn kiến thức các nội dung 1,2,3,4
Bước 3:
-Nội dung 5
-Hai nhóm tiếp theo cùng trình bày
-Nhóm khác bổ sung
Giáo viên chuẩn kiến thức
Thơng tin phản hồi
NỘI DUNG

ĐB.ÍÔ
NÁ ÂỒ
NÁ

NÁÏYÊ
N
Đư ợc béàã tïïêâïøíÛ cïûÛ
NÂÂ
N ÂRNÂ
âệtâéáèá íéâèá Âéàèá vÛø
TÂÀNÂ (1)
íéâèá TâÛùã Bìèâ
DIỆN TÍCÂ (2) 15.000km2
ĐXA ÂRNÂ (3)

ĐB. ÍÔ
NÁ CƯ ÛÏ LONÁ

Đư ợc béàã tïïêâïøíÛ âÛø
èá
èÛêm cïûÛ íéâèá Tãềè vÛø
íéâèá ÂÛäï
40.000km2

CÛé ở êâíÛ tÛâó vÛøtÛâó
TâÛáê vÛøbÛèèá êâÛúèá,
bÛéc èáâãêèá ìÛ bãekè. Bề kâéâèá céù đê
mÛët bx câãÛ cÛét tâÛø
èâ
èâãềï éâdé céù âệtâéáèá
đê.

GV: Trần Văn Việt

Trang 7


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
ĐẤ
T (4)

Câïû óếï ỉÛøđÛát êâïøíÛ,
đư ợc câãÛ ỉÛø
m 2 ỉéÛïã
(tìéèá đêvÛøèáéÛø
ã đê)

2/3 dãệè tícâ ỉÛøđÛát mÛëè

vÛøđÛát êâè
è( Đéàèá TâÛùê
Mư ờ
ã vÛøTư ù áãÛùc Léèá
Xïóêè)
TÂÏẬN LƠ Ï
I VÀ TâïÛäè ỉợã câé êâÛùt tìãekè TâïÛäè ỉợã câé tìéàèá ỉïùÛ
lúa nước, ni trồng thủy èư ớc vÛøcÛâó Ûêè tìÛùã, Nïơã
KÂÓKÂĂ
N
sản, trồng rau mùa đơng… tìồng thủy sản, chăn ni
TRONÁ ÍƯ Û
Kâéù kâÛêè: đÛát tìéèá đê gia cầm
DÏÏ
NÁ NƠNG
bx bÛïc mÛø
ï dé kâéâèá đư ợc Kâéù kâÛêè: dãệè tícâ đÛát
NÁÂIỆP (5)
béàã đÛéê âÛø
èá èÛêm
êâè
è mÛëè ỉớè cÛàè êâÛûã
đư ợc cÛûã tÛïé.
Hoạt động 4:
Để cho lớp học them sinh động, giáo viên có thể cho học sinh liên hệ thực tế
bằng bài hát
Câu hỏi: Các em có biết bài hát nào nói về đất đai của 1 trong 2 đồng bằng
này ?
( Bài Tình đồng chí : q hương anh nước mặn đồng chua…)
B.Chương trình Địa lý lớp 11

Bài 6: Hoa Kì
Tiết 1: Tự nhiên và dân cư
Trong mục II.Điều kiện tự nhiên
Mục tiêu: Học sinh hiểu được tính đa dạng của địa hình, khí hậu , tài ngun và
những hạn chế của từng miền tự nhiên của Hoa Kì.
Tiến hành
Họat động 1:
 Chia 6 nhóm , hai nhóm tìm hiểu một miền, cụ thể:
-Nhóm 1,2: Miền Tây
-Nhóm 3,4: Miền trung tâm
-Nhóm 5,6: Miền Đơng
 Thời gian: 5 phút
Hoạt động 2 :
 Các nhóm thảo luận theo phiếu học tập kết hợp sách giáo khoa và bản đồ, ghi vào
giấy .
 Giáo viên u cầu mỗi nhóm tìm địa danh nổi tiếng về kiến trúc hoặc tự nhiên
của mỗi miền.
Miền

Tây

Trung Tâm

Đơng

Địa hình, đất đai
Khí hậu

GV: Trần Văn Việt

Trang 8


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
Khoáng sản
Hạn chế

Hoạt động 3:
-Giáo viên sử dụng bản đồ, xác định vị trí 3 miền
- Đại diện 3 nhóm 1,2,3 trình bày xen kẽ
- Các nhóm còn lại bổ sung
 Giáo viên chuẩn kiến thức
Thông tin phản hồi
Phần lãnh thổ trung tâm
Miền

Địa hình,
đất đai

Tây

Trung Tâm

 Các dãy núi trẻ xen giữa
là bồn địa, cao nguyên
 Ven Thái Bình dương có
đồng bằng nhỏ

Phía bắc là gò đồi
thấp.

Phía nam là đồng
bằng phù sa màu
mỡ

Đông
Núi trung bình,
sườn thoải, nhiều
thung lũng cắt
ngang
Đồng bằng phù
sa ven biển rông
màu mỡ

Khí hậu

Ven biển: cận nhiệt và ôn Phía bắc: ôn đới
đới hải dương
Phía nam: cận
Nội địa: hoang mạc và bán nhiệt
hoang mạc

Khoáng
sản

Kim loại màu, kim loại
hiếm, than đá,…

Phía bắc: than, sắt
Phía nam: dầu khí

Than đá, sắt,….

Hạn chế

Động đất, núi lửa, thiếu
nước,…

Lũ lụt, bão, ….

Lốc xoáy, bão,…

Cận nhiệt và ôn đới
hải dương

Bài 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ MANG TÍNH TOÀN CẦU
Trong mục II, vấn đề môi trường.
Đặt vấn đề:
-Những năm gần đây Thế giới phải đối mặt với nhiều thiên tai khủng khiếp, mật độ
thiên tai dày hơn, sự tàn phá ngày càng nặng nề hơn.
Ví dụ:
*Thảm họa động đất- sóng thần tháng 3/2011 tại Nhật Bản
*Lũ lụt ở Băng Cốc
*Bão Wasi tàn phá Nam Philippin
-Thủ phạm gây nên những hậu quả trên chính là con người
Con người đã làm gì tác động đến môi trường  Hậu quả con người phải gánh chịu và
cần có biện pháp giải quyết những vấn đề về môi trường.
GV: Trần Văn Việt

Trang 9

SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
Hoạt động 1:
-Chia học sinh làm 6 nhóm:
+Nhóm 1,2,3: vai môi trường
 Nhóm 1: vai biến đổi khí hậu
 Nhóm 2: vai ô nhiễm nguồn nước ngọt
 Nhóm 3: suy giảm đa dạng sinh vật
+Nhóm 4,5,6 : vai con người tìm giải pháp cho các vấn đề bảo vệ môi trường.
* Nhóm 4: tìm giải pháp bảo vệ khí hậu
* Nhóm 5: tìm giải pháp bảo vệ nguồn nước
* Nhóm 6: tìm giải pháp bảo vệ đa dạng sinh vật
Hoạt động 2:
-Các nhóm thảo luận
Hoạt động 3:
-Giáo viên và học sinh cùng nhập vai để diễn một vở kịch về môi trường
-Giáo viên: vai Ngọc Hoàng
-Đại diện các nhóm lên nhập vai để đưa ra những vấn đề mà nhóm đã thảo luận.
Hoạt động 4:
-Học sinh có ý kiến bổ sung
 Giáo viên chuẩn kiến thức
4.Bài dạy cụ thể

V.Kết quả:
Trong quá trình giảng dạy tôi đã áp dụng phương pháp thảo luận nhóm, tôi
nhận thấy tiết học sôi nổi hơn, tạo được hứng thú cho học sinh. Khơi dậy được tính
tích cực của một số học sinh nhút nhát, thụ động, có tính ỷ lại. Bên cạnh đó phương
pháp này còn giúp các em chia sẻ những băn khoăn, kinh nghiệm của bản thân, cùng
nhau xây dựng nhận thức mới bằng cách nói ra những điều đang suy nghĩ. Học sinh
học tập thông qua giao tiếp trao đổi, tranh luận, các em có nhiều cơ hội để diễn đạt ý

nghĩ của mình, có cơ hội học hỏi từ các bạn, biết cách làm việc hợp tác và bài học trở
thành quá trình học hỏi lẫn nhau chứ không phải là tiếp thu thụ động từ giáo viên.
Sau quá trình áp dụng tôi khảo sát lại 39 học sinh lớp 12B2 (bằng hình thức trắc
nghiệm) về phương pháp thảo luận nhóm thì có 29 học sinh thích phương pháp này, số
học sinh còn lại chưa thích nghi với hoạt động thảo luận nhóm bởi các em đó tính cách
trầm, còn rụt rè khó diễn đạt trước tật thể.
VI. Bài học kinh nghiệm:
Trong hơn 10 năm trực tiếp giảng dạy và dự giờ đồng nghiệp, bản thân tôi rút ra
một vài ý kiến về phương pháp thảo luận nhóm.
Phương pháp này có thể áp dụng trong một số môn, riêng môn Địa lí bài nào
chúng ta cũng sử dụng phương pháp thảo luận nhóm, giáo viên nghiên cứu lựa chọn
phương pháp thích hợp để đem lại hiệu quả cao nhất cho bài dạy.
Vai trò của giáo viên trong cuộc thảo luận rất quan trọng: Giáo viên là người tổ
chức, tạo điều kiện, lắng nghe và hỗ trợ học sinh khi cần. Tuy nhiên, không nên can
thiệp sâu vào cuộc thảo luận của học sinh, phải tôn trọng ý kiến của học sinh. Đặc biệt,
không dẫn học sinh đi theo hướng chủ quan của mình. Tránh để cuộc thảo luận tẻ nhạt,

GV: Trần Văn Việt

Trang 10


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý
chỉ tập trung vào những học sinh khá, cũng tránh để một vài ý kiến của học sinh nào
đó lấn át ý kiến của các học sinh khác.
Để sử dụng và phát huy hết tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong
q trình thảo luận nhóm thì bản thân giáo viên phải chuẩn bị bài thật kĩ, phải có sự
đầu tư, chọn lọc, bởi lẽ trong một tiết dạy theo tơi chúng ta chỉ sử dụng hoạt động này
tối đa là ba lần. Để tiết học đạt hiệu quả cao giáo viên phải kết hợp với các phương
pháp dạy học khác một cách nhuẩn nhuyễn, thuần thục.

VI/ KẾT LUẬN
Êâư ơèá êâÛùê tâÛûé ỉïÛäè ỉÛøêâư ơèá êâÛùê ìÛát tâícâ âợê vớã cÛùc âéïc íãèâ ở cÛùc
ỉớê cïéáã cÛáê tìéèá tìư ờ
èá tìïèá âéïc êâéktâéâèá. Êâư ơèá êâÛùê èÛø
ó céù tÛùc dïïèá ìÛát téát
câé vãệc êâÛùt âïó téáã đÛ tíèâ tícâ cư ïc cïûÛ âéïc íãèâ. Đéàèá tâờ
ã ëïÛ ëïÛù tììèâ tâÛûé
ỉïÛäè dư ớã íư ïâư ớèá dÛãè cïûÛ áãÛùé vãêè cïõèá tÛïé ìÛ èâư õèá ëïÛè âệ âÛã câãềï áãư õÛ
áãÛùé vãêè vÛøâéïc íãèâ, áãïùê câé áãÛùé vãêè èÛém đư ợc âãệï ëïÛû áãÛùé dïïc vềmÛët èâÛäè
tâư ùc cïõèá èâư tâÛùã đéä, ëïÛè đãekm, xï âư ớèá âÛø
èâ vã cïûÛ âéïc íãèâ.
Phương pháp tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm chỉ là một trong nhiều cách
dạy học theo hướng đổi mới của nền giáo dục nước nhà. Đây khơng phải là phương
pháp duy nhất nên khi lên lớp giáo viên cần kết hợp với nhiều phương pháp khác như:
phương pháp truyền thống, phương pháp dạy học nêu vấn đề, phương pháp vấn
đáp…Chúng ta đều biết rằng phương pháp nào cũng có ưu điểm nhất định của nó, tùy
theo đối tượng học sinh, tùy theo nội dung bài học mà chúng ta cần vận dụng một cách
linh hoạt để giờ dạy đạt kết quả cao.
Tuy nhiên, nếu chúng ta tổ chức cho học sinh thảo luận tốt sẽ gặt hái những kết
quả tích cực: học sinh cảm thấy khơng bị nhồi nhét kiến thức mà nắm bài một cách
chủ động hơn, sâu hơn, ghi nhớ bài được lâu hơn. Đồng thời cảm thấy tự tin, thoải mái
hơn.
Trên đây là những ý kiến, những suy nghĩ và tổng hợp qua thực tế giảng dạy qua
các tiết dự giờ của tơi, đề tài này khơng phải là mới mẻ, nhưng nó khơng hề cũ, chắc
chắn sẽ còn rất nhiều ý kiến xoay quanh phương pháp thảo luận nhóm này.Bản thân tơi
trong q trình giảng dạy đã áp dụng và thấy rõ sự tối ưu khi kết hợp phương pháp này
với các phương pháp khác trong bộ mơn Địa lí, đã từng bước làm giảm tình trạng học
đối phó, coi giờ học Địa lí là giờ buồn ngủ, nhàm chán, nhàn rỗi.Vì vậy tơi mạnh dạn
đưa ra vài ý kiến của mình mong đồng nghiệp đóng góp chia sẻ. Đây là ý kiến của

riêng tơi sẽ khơng tránh nhiều thiếu sót, rất mong được sự đóng góp của các đồng
nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn !

GV: Trần Văn Việt

Trang 11


SKKN: Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học Địa lý

MỤC LỤC
I. Đặt vấn đề
II. Phương pháp thảo luận là gì ?
III. Cách sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy và học môn Địa Lí.
1. Chuẩn bị nội dung
2.Cách tổ chức thảo luận
3.Vận dụng cụ thể vào bài.
IV. Kết luận

GV: Trần Văn Việt

Trang 12


SKKN: S dng phng phỏp tho lun nhúm trong dy v hc a lý

TI LIU THAM KHO:
1. Ti liu bi dng giỏo viờn thc hin chng trỡnh, sỏch giỏo khoa lp 10, mụn
A Lí nh xut bn giỏo dc, nm 2006.

2. Sỏch giỏo khoa a lớ 11, Lờ Thụng (tng ch biờn), nh xut bn giỏo dc, nm 2006.
3.K thut dy hc a lớ HQG TPHCM 1997- 2000
4.Mt s vn v phng phỏp dy hc Vin khoa hc giỏo dc 2000

Ngửụứi thửùc hieọn

TRN VN VIT

GV: Trn Vn Vit

Trang 13