BỘ CÔNG AN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY
NGUYỄN THÀNH NAM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY TẠI CÁC CƠ SỞ SẢN XUẤT BAO BÌ GIẤY TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGÀNH: PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY VÀ CỨU NẠN, CỨU HỘ
MÃ SỐ: 60.86.01.13
TP.HỒ CHÍ MINH - 2016
Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học PCCC
Người hướng dẫn khoa học: TS Hoàng Ngọc Hải
Phản biện 1: .....................................................................................................
............................................................................................................................
Phản biện 2: .....................................................................................................
............................................................................................................................
1
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn, trường Đại học PCCC
Địa điểm: Phòng họp số ..... – Trường Đại học PCCC
Số: 243 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội
Thời gian: Hồi.....giờ..... phút, ngày..... tháng......năm 2016
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện trường Đại học PCCC
Hoặc trên trang web của trường Đại học PCCC
2
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là: Nguyễn Thành Nam
Học viên lớp Cao học khóa 4 – Trường Đại học PCCC.
Theo Quyết định số: 2407/QĐ-T34-P2 ngày 07/12/2015 của Hiệu trưởng
trường Đại học PCCC, tôi được giao thực hiện đề tài luận văn: “Nâng cao hiệu
quả tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy tại các cơ sở sản xuất bao bì
giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh”. Đến nay, luận văn
đã hoàn thành. Tôi xin cam đoan: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
là trung thực, thông tin trong luận văn đều có nguồn gốc, trích dẫn và không
trùng lặp với các đề tài khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và chịu
hình thức xử lý theo Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ hiện hành của Bộ Giáo dục
và Đào tạo, Bộ Công an và của trường Đại học PCCC.
NGƯỜI CAM ĐOAN
Nguyễn Thành Nam
3
LỜI CẢM ƠN
Là học viên lớp Cao học khóa 4 – Trường Đại học PCCC, hiện nay tôi đã
hoàn thành xong chương trình đào tạo sau Đại học của trường. Trong quá trình
học tập và nghiên cứu thực hiện luận văn tôi đã nhận được rất nhiều sự động
viên, giúp đỡ của rất nhiều thầy, cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, Phòng
Quản lý khoa học và Đào tạo sau đại học, Phòng Quản lý giáo dục học viên,
cùng các thầy giáo, cô giáo trường Đại học PCCC đã tạo điều kiện giúp đỡ,
hướng dẫn, giảng dạy và truyền thụ những kinh nghiệm, kiến thức trong lĩnh
vực PCCC và CNCH bằng sự nhiệt huyết và phương pháp giảng dạy khoa học,
để bản thân tôi được tiếp cận và lĩnh hội những tri thức khoa học về PCCC và
CNCH, phục vụ đắc lực cho công tác của bản thân.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hải đã nhiệt
tình chỉ bảo và hướng dẫn tôi thực hiện luận văn của mình.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo và cán bộ chiến sỹ phòng
Cảnh sát PCCC và CNCH Công an huyện Củ Chi - Cảnh sát PC&CC thành phố
Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận văn
này.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã
luôn động viên và khích lệ tôi trong quá trình thực hiện luận văn.
TÁC GIẢ
Nguyễn Thành Nam
4
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài luận văn
Trải qua hơn 40 năm đổi mới và phát triển, thành phố Hồ Chí Minh đã
trở thành trung tâm kinh tế, văn hoá, du lịch, khoa học kỹ thuật lớn của cả nước;
tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố Hồ Chí Minh luôn ở mức cao, cơ cấu
kinh tế dịch chuyển đúng hướng, các nguồn lực xã hội được phát huy, đời sống
vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được cải thiện và nâng cao;
các ngành nghề sản xuất công nghiệp được quy hoạch đa dạng, thu hút nhiều
vốn đầu tư của nước ngoài. Trong đó ngành công nghiệp bao bì giấy có vị trí
quan trọng đối với nền kinh tế, là ngành thu hút nhiều lao động, tạo ra nhiều loại
sản phẩm cung cấp cho các ngành công nghiệp khác có sử dụng bao bì cũng như
phục vụ cho rất nhiều nhu cầu trong xã hội. Tuy nhiên trong nhiều năm qua
Thành phố Hồ Chí Minh đã có chủ trương di dời các cơ sở sản xuất giấy và bao
bì giấy ra các huyện ngoại thành của Thành phố Hồ Chí Minh do đây là ngành
sử dụng nguồn nguyên liệu chủ yếu từ việc tái chế lại hầu hết các sản phẩm giấy
đã qua sử dụng, chính vì vậy ngành công nghiệp này trong quá trình hoạt động
đã phát sinh rất nhiều vấn đề bất cập như gây ô nhiễm môi trường; nguy cơ
cháy, nổ cao, …
Với đặc điểm là tại các cơ sở bao bì giấy luôn luôn tập trung với một số
lượng lớn chất dễ cháy và trong quá trình sản xuất phải sử dụng nhiều nguồn
nhiệt khác nhau nên nguy cơ phát sinh ra cháy, nổ ngoài ý muốn và khả năng
cháy lan sang các cơ sở lân cận là rất cao, vì vậy công tác PCCC ở các cơ sở này
đòi hỏi phải được sự quan tâm đúng mức.
Trong các địa phương nhận tiếp nhận việc di dời các cơ sở sản xuất giấy
và bao bì giấy thì huyện Củ Chi – Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những
địa phương tiếp nhận nhiều nhất các cơ sở này. Chính vì vậy trong thời gian qua
công tác PCCC đối với các cơ sở này cũng được quan tâm, chú trọng và đã đạt
nhiều kết quả quan trọng. UBND huyện Củ Chi đã ban hành nhiều văn bản
nhằm không ngừng tăng cường công tác PCCC tại các cơ sở sản xuất đặc biệt là
5
các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi. Công tác tuyên truyền,
nâng cao nhận thức của người đứng đầu cơ sở, cán bộ, công nhân viên cũng
được đẩy mạnh. Công tác kiểm tra đôn đốc việc chấp hành các quy định, nội
quy về PCCC được tăng cường. Công tác tổ chức thực hiện các biện pháp đảm
bảo an toàn PCCC; việc thành lập, huấn luyện bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ
PCCC; tổ chức lập, thực tập phương án chữa cháy và trang bị phương tiện
PCCC tại chỗ ngày càng được chú trọng. Nhờ đó mà các vụ cháy, nổ tại các cơ
sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi được hạn chế đến mức thấp
nhất.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được nêu trên thì tổ chức hoạt
động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi –
Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế như: Một số nơi
chưa thực sự quan tâm, đầu tư cho tổ chức hoạt động PCCC tại cơ sở; ý thức của
người đứng đầu cơ sở chưa cao; chưa có các biện pháp quyết liệt, cụ thể để giải
quyết vấn đề bức xúc trong hoạt động PCCC như: sự quá tải trong việc tồn trữ
nguyên vật liệu, diện tích cơ sở chật hẹp, bố trí mạng luới điện, hệ thống giao
thông, nguồn nước phục vụ chữa cháy chưa đảm bảo; công tác kiểm tra, xử lý vi
phạm chưa thực sự hiệu quả; lực lượng, phương tiện PCCC tại các cơ sở còn
thiếu và yếu…
Trước tình hình cháy, nổ diễn biến rất phức tạp ở các cơ sở sản xuất
trong thời gian qua đặc biệt là các cơ sở sản xuất bao bì giấy, việc nghiên cứu
đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại cơ sở sản
xuất bao bì giấy là rất quan trọng. Bởi vậy, việc lựa chọn nghiên cứu đề tài:
“Nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy tại các cơ sở
sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh” là
rất cấp thiết trên cả hai phương diện lý luận và thực tiễn.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Đối với tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy tại các cơ sở đã có
một số tác giả nghiên cứu đánh giá và đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả
6
chung cho các cơ sở nhưng chưa đi sâu cụ thể, chưa có đánh giá một cách cụ thể
về tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy. Bên cạnh đó công
tác tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy còn nhiều tồn tại,
hạn chế cần được nghiên cứu và đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu
quả tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh. Chính vì vậy, đây là đề tài nghiên cứu
có hệ thống, cụ thể về tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy đối với các
cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
và không trùng lắp với các công trình nghiên cứu trước đây.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục tiêu của đề tài luận văn
Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và thực trạng
của công tác tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy, đề xuất
một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản
xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh.
* Nhiệm vụ của đề tài luận văn
Để đạt được mục tiêu nghiên cứu nêu trên, đề tài luận văn đặt ra các
nhiệm vụ cần phải giải quyết như sau:
- Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức hoạt động PCCC đối với
các cơ sở sản xuất bao bì giấy;
- Khảo sát, phân tích, đánh giá đặc điểm tình hình có liên quan về thực
trạng tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh;
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại
các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí
Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài luận văn
7
* Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận văn
Tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh.
* Phạm vi nghiên cứu của đề tài luận văn
- Về nội dung: Luận văn tập trung đi sâu nghiên cứu nội dung tổ chức
hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi,
thành phố Hồ Chí Minh trên các khía cạnh: ban hành và tổ chức thực hiện các
quy định, nội quy và các biện pháp về PCCC; tuyên truyền, phổ biến pháp luật
và kiến thức về PCCC; huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ về PCCC; tổ chức,
quản lý và duy trì hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở; hoạt động tự kiểm tra
an toàn về PCCC; trang bị, quản lý, bảo dưỡng phương tiện về PCCC; xây dựng
và thực tập phương án chữa cháy.
- Về địa bàn: các cơ sở sản xuất bao bì giấy (đã đi vào hoạt động) trên địa
bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh;
- Về chủ thể: chủ yếu nghiên cứu về việc thực hiện trách nhiệm của người
đứng đầu và cán bộ, công nhân viên các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh, ngoài ra, luận văn cũng làm rõ trách
nhiệm của Phòng Cảnh sát PCCC huyện Củ Chi trong việc thực hiện nhiệm vụ
quản lý Nhà nước về PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn quản
lý.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài luận văn
- Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối chính sách của Đảng, pháp luật
của nhà nước trong công tác PCCC.
8
- Quá trình nghiên cứu tác giả sẽ sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ
thể sau:
+ Nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu cơ sở pháp lý về tổ chức hoạt động
PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy; nghiên cứu các báo cáo tổng kết, báo
cáo chuyên đề của Phòng Cảnh sát PC&CC huyện Củ Chi, Cảnh sát PC&CC
thành phố Hồ Chí Minh;
+ Điều tra, khảo sát, phân tích tổng hợp: Trực tiếp tiến hành điều tra, khảo
sát tình hình tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy; trên cơ
sở tài liệu, số liệu thống kê, tiến hành so sánh, phân tích, tổng hợp để rút ra kết
luận;
+ Xin ý kiến chuyên gia bằng hình thức trao đổi trực tiếp với cán bộ
hướng dẫn kiểm tra của Phòng Cảnh sát PC&CC huyện Củ Chi trực tiếp quản lý
địa bàn và các cán bộ có liên quan tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh.
6. Những đóng góp mới của đề tài luận văn
- Đề tài luận văn nghiên cứu, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản có liên
quan đến tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy;
- Đề tài luận văn đánh giá về thực trạng tổ chức hoạt động PCCC tại các
cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh;
tìm ra những hạn chế, thiếu sót và nguyên nhân của những tồn tại, thiếu sót đó;
- Qua nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng, đề tài luận văn đề xuất một
số giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất
bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài luận văn
- Về lý luận: Đề tài luận văn nghiên cứu, làm rõ một số vấn đề có liên
quan đến tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy; qua khảo
sát, đánh giá thực trạng, đề tài luận văn đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu
quả tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn
huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh nói riêng.
9
- Về thực tiễn: Giúp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại các
cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh.
Giúp các địa phương khai thác, áp dụng các giải pháp để khắc phục những tồn
tại thiếu sót, từng bước nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động PCCC tại cơ sở,
đồng thời giúp cho cơ quan Cảnh sát PCCC định hướng chung trong công tác tổ
chức hoạt động PCCC tại cơ sở, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về
tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy.
7. Kết cấu của đề tài luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn bao gồm 3 chương như sau:
Chương 1. Những vấn đề lý luận về tổ chức hoạt động phòng cháy và
chữa cháy tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy.
Chương 2. Đặc điểm tình hình và thực trạng tổ chức hoạt động phòng
cháy và chữa cháy của các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện Củ Chi,
thành phồ Hồ Chí Minh.
Chương 3. Dự báo và giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động
phòng cháy và chữa cháy của các cơ sở sản xuất bao bì giấy trên địa bàn huyện
Củ Chi, thành phồ Hồ Chí Minh
10
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
PHÒNG CHÁY VÀ CHỮA CHÁY ĐỐI VỚI CÁC CƠ SỞ
SẢN XUẤT BAO BÌ GIẤY
1.1. Cơ sở sản xuất bao bì giấy và yêu cầu, điều kiện an toàn về phòng
cháy và chữa cháy đối với cơ sở sản xuất bao bì giấy
1.1.1. Khái niệm về cơ sở, tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy
* Khái niệm cơ sở
Hiện nay, có nhiều quan niệm, quy định khác nhau về “cơ sở”, cụ thể:
Quan điểm lợi nhuận: Cơ sở là một đơn vị sản xuất, kinh doanh được tổ
chức, nhằm tạo ra sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trên thị
trường, thông qua đó để tối đa hóa lợi nhuận trên cơ sở tôn trọng luật pháp của
nhà nước và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
Theo Luật Phòng cháy và chữa cháy năm 2001 và Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật phòng cháy và chữa cháy năm 2013 (sau đây gọi tắt là
Luật PCCC) qui định cụ thể như sau:
Theo Khoản 3, Điều 3 Luật PCCC: “Cơ sở là nơi sản xuất, kinh doanh,
công trình công cộng, trụ sở làm việc, khu chung cư và công trình độc lập khác
theo danh mục do Chính phủ quy định.”
Theo Khoản 4, Điều 3 Luật PCCC: “Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ là cơ
sở trong đó có một số lượng nhất định chất nguy hiểm về cháy, nổ theo quy định
của Chính phủ.”
Theo khoản 1, Điều 20 Luật PCCC: “Cơ sở được bố trí trên một phạm vi
nhất định, có người quản lý, hoạt động và cần thiết có phương án phòng cháy
và chữa cháy độc lập”.
Theo qui định tại Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014 của Chính
phủ Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật phòng cháy và chữa cháy và
11
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng cháy và chữa cháy (sau đây
gọi tắt là Nghị định 79/2014/NĐ-CP) thì cơ sở được qui định như sau:
Theo Điều 5 Nghị định 79/2014/NĐ- CP: “Cơ sở thuộc diện quản lý về
phòng cháy và chữa cháy là nơi sản xuất, kinh doanh, công trình công cộng, trụ
sở làm việc, khu chung cư và các công trình độc lập theo quy định tại Khoản 1
Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy
quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này. Cơ quan, tổ chức có
thể có một hoặc nhiều cơ sở.”
Theo Điều 6 Nghị định 79/2014/NĐ- CP: “Cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ
quy định tại Khoản 4 Điều 3 Luật Phòng cháy và chữa cháy là cơ sở thuộc diện
quản lý về phòng cháy và chữa cháy quy định tại Điều 5 Nghị định này nhưng
có yêu cầu cao về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy được quy định tại
Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định này.”
* Khái niệm tổ chức
Theo quan điểm triết học thì khái niệm tổ chức, nói rộng là cơ cấu tồn tại
của sự vật. Sự vật không thể tồn tại mà không có một hình thức liên kết nhất
định các yếu tố thuộc nội dung. Tổ chức, vì vậy là thuộc tính của bản thân các
sự vật [3, tr.109].
Theo Từ điển Bách khoa toàn thư thì: tổ chức là hành động bố trí sắp xếp
một cơ cấu tổ chức (đối tượng của việc tổ chức) hay bố trí sắp xếp các công việc
trong sản xuất và trong thực hiện dự án [2, tr.895].
Tổ chức còn được hiểu là một hệ thống những hoạt động của hai hay nhiều
người kết hợp với nhau một cách ý thức, là sự phối hợp các nỗ lực qua việc thiết
lập một cơ cấu về cách thực hiện công việc trong tương quan với quyền hạn.
Nói một cách khác, tổ chức là tiến trình sắp xếp các công việc tương đồng
thành từng nhóm, để giao phó cho từng khâu nhân sự có khả năng thi hành,
đồng thời phân quyền cho từng khâu nhân sự theo công việc được giao phó.
* Khái niệm tổ chức hoạt động PCCC
Như ta đã biết, phòng cháy chữa cháy là hệ thống các biện pháp, giải pháp
về tổ chức, kỹ thuật nhằm loại trừ hoặc hạn chế các điều kiện và nguyên nhân
12
gây cháy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cứu người, cứu tài sản, chống cháy lan
khi có xảy ra cháy và cho việc tổ chức dập tắt đám cháy.
Như vậy hoạt động PCCC hiểu theo nghĩa chung nhất là hệ thống các công
việc để đảm bảo thực hiện các biện pháp, giải pháp về tổ chức, chiến thuật và kỹ
thuật nhằm loại trừ hạn chế nguyên nhân, điều kiện gây cháy; tạo điều kiện
thuận lợi cho việc cứu người, cứu tài sản, chống cháy lan và chữa cháy kịp thời,
có hiệu quả khi có xảy ra cháy.
Hoạt động PCCC còn được hiểu là quá trình con người vận dụng tổng hợp
các tri thức khoa học kỹ thuật công nghệ, pháp lý, tổ chức, kinh tế và phương
tiện kỹ thuật tác động vào quá trình hoạt động của các cơ quan, đơn vị Nhà
nước, các tổ chức xã hội, các cơ sở và cá nhân nhằm thực hiện mục tiêu đặt ra là
phòng ngừa không cho cháy xảy ra và chữa cháy kịp thời hiệu quả.
Phương tiện hoạt động PCCC trước hết phải kể đến là các văn bản quy
phạm pháp luật làm cơ sở cho hoạt động PCCC, các văn bản hành chính làm cơ
sở hướng dẫn hoạt động PCCC, tiếp đó là các thiết bị, phương tiện, dụng cụ
PCCC và các điều kiện về PCCC khác.
Như vậy, tổ chức hoạt động PCCC có thể hiểu là hệ thống các hoạt động về
phòng cháy và chữa cháy của cơ sở dựa trên các qui định của pháp luật về phòng
cháy chữa cháy nhằm đảm bảo loại trừ hoặc hạn chế nguyên nhân, điều kiện gây
cháy; tạo điều kiện thuận lợi cho việc cứu người, cứu tài sản, chống cháy lan và
chữa cháy kịp thời, có hiệu quả khi có cháy xảy ra.
1.1.2. Yêu cầu, điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy đối với cơ
sở sản xuất bao bì giấy
Theo khoản 1, Điều 20 Luật PCCC: Cơ sở được bố trí trên một phạm vi
nhất định, có người quản lý, hoạt động và cần thiết có phương án PCCC độc lập.
Như vậy chúng ta thấy rằng cơ sở sản xuất bao bì giấy là cơ sở sản xuất
được xây dựng và bố trí trên một phạm vi nhất định, có người quản lý và hoạt
động cần phải đảm bảo các yêu cầu và điều kiện về an toàn PCCC được quy
định tại khoản 1, Điều 20, Luật PCCC cụ thể như sau: “ Cơ sở được bố trí trên
một phạm vi nhất định, có người quản lý, hoạt động và cần thiết có phương án
13
phòng cháy và chữa cháy độc lập phải thực hiện các yêu cầu cơ bản sau đây:
Có quy định, nội quy về an toàn phòng cháy và chữa cháy; Có các biện pháp về
phòng cháy; Có hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy phù hợp với tính chất
hoạt động của cơ sở; Có lực lượng, phương tiện và các điều kiện khác đáp ứng
yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy; Có phương án chữa cháy, thoát nạn, cứu
người, cứu tài sản và chống cháy lan; Bố trí kinh phí cho hoạt động phòng cháy
và chữa cháy; Có hồ sơ theo dõi, quản lý hoạt động phòng cháy và chữa cháy. ”
Đối với những cơ sở sản xuất bao bì giấy có nguy hiểm về cháy, nổ quy
định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định số 79/2014/NĐ-CP được cụ thể
hóa tại Điều 7, Nghị định số 79/2014/NĐ-CP như sau:
- Có quy định, nội quy, biển cấm, biển báo, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về
PCCC, thoát nạn phù hợp với đặc điểm và tính chất hoạt động của cơ sở. Theo
đó nội quy an toàn PCCC gồm các nội dung như: quy định việc quản lý, sử dụng
nguồn lửa, nguồn nhiệt, chất dễ cháy và thiết bị, dụng cụ có khả năng sinh lửa,
sinh nhiệt; quy định những hành vi bị cấm và những việc phải làm để ngăn chặn,
phòng ngừa cháy, nổ; quy định việc bảo quản, sử dụng hệ thống, thiết bị,
phương tiện phòng chày và chữa cháy; quy định cụ thể những việc phải làm khi
có cháy xảy ra. Sơ đồ chỉ dẫn về PCCC phải thể hiện được các hạng mục công
trình, hệ thống nội bộ, lối thoát nạn, vị trí nguồn nước chữa cháy và phương tiện
chữa cháy; tùy theo tính chất, đặc điểm hoạt động cụ thể, sơ đồ chỉ dẫn về PCCC
có thể tách thành những sơ đồ chỉ dẫn riêng thể hiện một hoặc một số nội dung
trên. Biển cấm, biển báo và biển chỉ dẫn bao gồm biển cấm lửa, biển cấm hút
thuốc, biển cấm cản trở lối đi lại, …
- Có quy định và phân công chức trách, nhiệm vụ PCCC trong cơ sở. Phù
hợp với đặc điểm, tình hình của cơ sở, việc quy định chức trách nhiệm vụ và
phân công trách nhiệm trong hoạt động PCCC là rất cần thiết. Cần có quyết định
thành lập lực lượng PCCC tại cơ sở; phân công trách nhiệm cụ thể từ đội trưởng,
đội phó và các thành viên tham gia. Trách nhiệm của người đứng đầu và cá nhân
phải hoàn toàn phù hợp với các quy định của pháp luật PCCC và phù hợp với
đặc điểm chung của cơ sở sản xuất bao bì giấy. Chức trách, nhiệm vụ và phân
14
công trách nhiệm phải rõ ràng, cụ thể và phù hợp vì đây là cơ sở pháp lý quan
trọng để nâng cao trách nhiệm của từng cá nhân trong hoạt động PCCC.
- Hệ thống điện, chống sét, chống tĩnh điện; thiết bị sử dụng điện, sinh lửa,
sinh nhiệt; việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt phải bảo đảm an toàn về PCCC.
Theo các quy định của pháp luật PCCC thì đây là một nội dung rất quan trọng.
Thực tế, nguyên nhân cháy, nổ xảy ra tại các cơ sở phần lớn là do hệ thống điện.
Bởi vậy việc quy định trên là hoàn toàn hợp lý. Tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy
luôn tồn tại những tính chất nguy hiểm về cháy, nổ; do đó hệ thống điện, thiết bị sử
dụng điện. hệ thống chống sét, nơi sử dụng lửa, phát sinh nhiệt phải đảm bảo đúng
quy định, đúng các tiêu chuẩn mà pháp luật quy định, có như vậy mới đảm bảo an
toàn PCCC trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các cơ sở sản xuất bao bì giấy.
- Có quy trình kỹ thuật an toàn về PCCC phù hợp với điều kiện sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ. Trong hoạt động sản xuất luôn luôn diễn ra theo một quy
trình khép kín. Tại các phân đoạn của quy trình đó có thể có nguy hiểm về cháy
nổ khác nhau và luôn tồn tại một lượng chất dễ cháy. Bởi vậy tại các cơ sở sản
xuất bao bì giấy thì cần phải có quy trình kỹ thuật an toàn về PCCC phù hợp với
đặc điểm, điều kiện, quy mô của từng cơ sở, bảo đảm hạn chế đến mức thấp nhất
thiệt hại có thể xảy ra.
- Có lực lượng PCCC cơ sở được huấn luyện nghiệp vụ PCCC và tổ chức
thường trực sẵn sàng chữa cháy đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ. Lực lượng
PCCC cơ sở là một trong những lực lượng nòng cốt trong hoạt động PCCC toàn
dân. Theo quy định của pháp luật thì tại cơ sở sản xuất bao bì giấy phải thành
lập lực lượng PCCC cơ sở. Đội PCCC cơ sở do người đứng đầu cơ quan, tổ chức
thành lập, quản lý và chỉ đạo. Lực lượng này được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp
vụ, chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của cơ quan
Cảnh sát PCCC. Đội PCCC cơ sở phải đảm bảo thường trực sẵn sàng chữa cháy
đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ.
-
Có phương án chữa cháy, thoát nạn đã được cấp có thẩm quyền phê
duyệt theo quy định tại Điều 21 Nghị định này.
15
- Có hệ thống giao thông, cấp nước, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy,
hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, phương tiện PCCC khác, phương tiện
cứu người phù hợp với tính chất, đặc điểm của cơ sở bảo đảm về số lượng, chất
lượng và hoạt động phù hợp với tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về PCCC hoặc
theo quy định của Bộ Công an.
-
Có văn bản thẩm duyệt, kiểm tra nghiệm thu về PCCC của cơ quan
Cảnh sát PCCC đối với công trình quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo
Nghị định này. Thẩm duyệt về PCCC là việc kiểm tra, đối chiếu các giải pháp và
nội dung thiết kế với những quy định trong các quy chuẩn, tiêu chuẩn và các văn
bản quy phạm pháp luật hiện hành của Nhà nước hoặc tiêu chuẩn quốc tế được
phép áp dụng ở Việt Nam nhằm bảo đảm thực hiện đầy đủ các yêu cầu an toàn
về PCCC. Đối với những công trình thuộc diện phải thiết kế và thẩm duyệt thì
phải có văn bản thẩm duyệt của cơ quaan Cảnh sát PCCC.
- Có hồ sơ quản lý, theo dõi hoạt động PCCC theo quy định của Bộ Công
an. Hồ sơ quản lý, theo dõi hoạt động PCCC tại cơ sở được quy định tại điều 3
Thông tư số 66/2014/TT-BCA bao gồm: Quy định, nội quy, quy trình, các văn
bản chỉ đạo, hướng dẫn về phòng cháy và chữa cháy; Hồ sơ thiết kế, văn
bản thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy (nếu có); văn
bản thông báo về việc bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa
cháy (nếu có); Sơ đồ bố trí công nghệ, hệ thống kỹ thuật, vật tư có nguy hiểm về
cháy, nổ của cơ sở; sơ đồ bố trí khu vực nhiều nhà dễ cháy; vị trí nguồn nước
chữa cháy của khu dân cư; Quyết định thành lập đội dân phòng, đội phòng cháy
và chữa cháy cơ sở, đội phòng cháy và chữa cháy chuyên ngành; Phương án
chữa cháy của cơ sở đã được phê duyệt; phương án chữa cháy của Cảnh sát
phòng cháy và chữa cháy; báo cáo kết quả tổ chức thực tập phương án chữa
cháy; Biên bản kiểm tra an toàn về phòng cháy và chữa cháy; văn bản đề xuất,
kiến nghị về công tác phòng cháy và chữa cháy; biên bản vi phạm và quyết định
xử lý vi phạm hành chính về phòng cháy và chữa cháy (nếu có); Sổ theo dõi
công tác tuyên truyền, bồi dưỡng, huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy và chữa
16
cháy và hoạt động của đội dân phòng, đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở,
chuyên ngành; sổ theo dõi phương tiện phòng cháy và chữa cháy; Thống kê, báo
cáo về phòng cháy và chữa cháy; hồ sơ vụ cháy, nổ (nếu có). Theo đó, hồ sơ
quản lý, theo dõi hoạt động PCCC phải do người đứng đầu cơ quan, tổ chức, cơ
sở chỉ đạo lập và lưu giữ, đồng thời hồ sơ phải được bổ sung thường xuyên và
kịp thời.
Đối với các cơ sở sản xuất bao bì giấy thuộc diện quản lý về phòng cháy
và chữa cháy quy định tại Phụ lục I, Nghị định 79/2014/NĐ-CP nhưng không
phải là cơ sở nguy hiểm về cháy, nổ phải bảo đảm điều kiện an toàn về PCCC
theo quy định tại Khoản 1 Điều 7, Nghị định 79/2014/NĐ-CP thì tuân theo quy
định tại Khoản 4 Điều 20 Luật PCCC.
Điều kiện an toàn về PCCC phải được tổ chức thực hiện và duy trì trong
suốt quá trình hoạt động.
1.2. Nội dung tổ chức hoạt động phòng cháy và chữa cháy tại các cơ sở
sản xuất bao bì giấy
1.2.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các quy định, nội quy về phòng
cháy và chữa cháy
Tại Điểm a, Khoản 1 Điều 20 Luật PCCC quy định cơ sở phải có
quy định, nội quy về an toàn PCCC.
Tại Khoản 1, Điều 45 Luật PCCC quy định lực lượng PCCC cơ sở có
nhiệm vụ đề xuất ban hành quy định, nội quy an toàn PCCC.
Tại Khoản 3 Điều 5 Luật PCCC quy định người đứng đầu cơ quan, tổ chức
là người chịu trách nhiệm tổ chức hoạt động và thường xuyên kiểm tra phòng
cháy và chữa cháy trong phạm vi trách nhiệm của mình.
Tại Khoản 3 Điều 3 Luật PCCC quy định người đứng đầu cơ sở có trách
nhiệm ban hành theo thẩm quyền nội quy và biện pháp về phòng cháy và chữa
cháy; tổ chức thực hiện, kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định về phòng
cháy và chữa cháy.
Tại Điều 7 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP quy định người đứng đầu cơ
quan, tổ chức, cơ sở có trách nhiệm ban hành các quy định, nội quy và biện pháp
17
PCCC; tổ chức thực hiện các quy định, nội quy, điều kiện an toàn, biện pháp
PCCC và các yêu cầu về bảo đảm an toàn PCCC theo quy định của pháp luật.
Các quy định, nội quy về an toàn PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy
là các văn bản có tính pháp lý bắt buộc tất cả các cán bộ, công nhân viên phải
thực hiện để đảm bảo an toàn về cháy, nổ cho cơ sở. Do đó, việc xây dựng, ban
hành và tổ chức thực hiện các quy định, nội quy về PCCC là một yêu cầu bắt
buộc đã được quy định trong các văn bản pháp luật PCCC, đòi hỏi tất cả các cơ
sở sản sản xuất bao bì giấy, các đội viên đội PCCC cơ sở và toàn thể công nhân
viên tại các cơ sở sản xuất này nghiêm chỉnh thực hiện theo.
Để xây dựng các quy định, nội quy về PCCC tại cơ sở sản xuất bao bì giấy
dựa vào các quy định của pháp luật PCCC và căn cứ vào đặc điểm, tính chất
nguy hiểm cháy, nổ trong tổ chức hoạt động PCCC của cơ sở. Bên cạnh đó, nội
quy về PCCC được xây dựng theo đúng trình tự, thủ tục, thẩm quyền bảo đảm
tính pháp lý và phù hợp về hoạt động PCCC của cơ sở. Sau khi ký ban hành,
thông báo đến toàn thể cán bộ, nhân viên trong cơ sở nắm và thực hiện. Nội quy
được niêm yết, lắp đặt tại những vị trí có tính chất nguy hiểm về cháy, nổ,
những nơi dễ thấy, dễ nhìn, đông người qua lại.
Việc ban hành quy định, nội quy tại các cơ sở sản xuất giấy có sự tham
mưu từ cơ quan Cảnh sát PCCC về nội dung, trình tự ban hành, đảm bảo các
quy định, nội quy này phù hợp với đặc điểm tính chất nguy hiểm cháy, nổ của
cơ sở, theo đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền ban hành.
1.2.2. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kiến thức phòng cháy và chữa
cháy và huấn luyện bồi dưỡng nghiệp vụ về phòng cháy và chữa cháy
Trong tổ chức hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy thì tuyên
truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật, kiến thức PCCC, huấn luyện, bồi dưỡng
nghiệp vụ về PCCC cho công nhân viên trong cơ sở là một trong những hoạt
động quan trọng. Thông qua hoạt động này sẽ nâng cao nhận thức, kiến thức, ý
thức PCCC cho công nhân viên trong cơ sở để từ đó họ có hành động đúng
nhằm đảm bảo an toàn PCCC cho cơ sở, góp phần cho hoạt động kinh doanh sản
xuất của cơ sở có hiệu quả. Chính vì vậy, Khoản 3 Điều 5 Luật PCCC quy định
18
người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tổ chức tuyên truyền, phổ biến
kiến thức về phòng cháy và chữa cháy; xây dựng phong trào toàn dân tham gia
phòng cháy và chữa cháy.
Tại Điểm a, b Khoản 1 Điều 34 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP qui định Cán
bộ, đội viên đội PCCC cơ sở được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ về kiến
thức pháp luật, kiến thức về phòng cháy và chữa cháy phù hợp với từng đối
tượng; phương pháp tuyên truyền, xây dựng phong trào quần chúng phòng cháy
và chữa cháy.
Tại điều 16 Thông tư số 66/2014/TT – BCA ngày 16 tháng 12 năm 2014
của Bộ Công an quy định chi tiết thi hành một số điều của Nghị Định số
79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật
phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật phòng
cháy và chữa cháy (sau đây gọi tắt là Thông tư số 66/2014/TT-BCA) quy định
về đối tượng huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC: Người có chức danh chỉ
huy chữa cháy quy định tại Khoản 2 Điều 37 Luật phòng cháy và chữa cháy;
Cán bộ, đội viên đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở; Người làm việc trong môi
trường có nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thường xuyên tiếp xúc với các chất, hàng
nguy hiểm về cháy, nổ.
Về thời gian huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC:
- Thời gian huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ lần đầu: Từ 16 đến 24 giờ đối
với đối tượng quy định tại Khoản 1 Điều này;
- Thời gian huấn luyện lại để được cấp giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp
vụ phòng cháy và chữa cháy sau khi giấy này hết thời hạn sử dụng tối thiểu là 16
giờ.
Các đối tượng được huấn luyện sau khi hoàn thành chương trình huấn
luyện nghiệp vụ PCCC và có kết quả kiểm tra đạt yêu cầu trở lên thì được cấp
“Giấy chứng nhận huấn luyện nghiệp vụ PCCC” theo đúng quy định.
Tổ chức huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ PCCC là một trong những nội
dung của công tác hoạt động PCCC tại cơ sở. Làm tốt mặt công tác này sẽ nâng
cao kiến thức cơ bản và kỹ năng cần thiết về nghiệp vụ PCCC cho các đội
19
PCCC cơ sở, xử lý tốt các tình huống cháy, nổ có thể xảy ra, hạn chế thiệt hại do
cháy nổ gây ra.
1.2.3. Tổ chức, quản lý và duy trì hoạt động của lực lượng phòng cháy
và chữa cháy cơ sở
Lực lượng PCCC cơ sở là lực lượng nòng cốt trong phong trào quần chúng
PCCC và trong các hoạt động PCCC tại các cơ sở sản xuất giấy.
Tại Điểm b, Khoản 1 Điều 44 Luật PCCC quy định về trách nhiệm thành
lập, quản lý và chỉ đạo hoạt động của lực lượng PCCC cơ sở đã quy định: “Tại
cơ sở phải thành lập đội PCCC cơ sở; đội PCCC cơ sở do người đứng đầu cơ
quan, tổ chức thành lập, quản lý và chỉ đạo”; Khoản 2 Điều 44 Luật PCCC quy
định cấp ra quyết định thành lập đội PCCC cơ sở phải thông báo bằng văn bản
cho cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy địa phương. Theo đó, cũng
giống như các cơ sở khác, các cơ sở sản xuất bao bì giấy cũng cần phải thành lập
đội PCCC cơ sở. Các đội PCCC cơ sở này do người đứng đầu cơ sở sản xuất
này thành lập, quản lý và chỉ đạo.
Để cụ thể hóa trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở, tại Khoản 2, Điều 32
Nghị định số 79/2014/NĐ-CP của Chính phủ nêu rõ: “Người đứng đầu cơ quan,
tổ chức trực tiếp quản lý cơ sở có trách nhiệm quyết định thành lập, ban hành
quy chế hoạt động, bảo đảm kinh phí, trang bị phương tiện và bảo đảm các điều
kiện để duy trì hoạt động của đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở, đội phòng
cháy và chữa cháy chuyên ngành.”. Như vậy, các đội PCCC cơ sở tại các cơ sở
sản xuất bao bì giấy do người đứng đầu cơ sở sản xuất này ra quyết định thành
lập, trực tiếp duy trì hoạt động của đội PCCC; ban hành quy chế hoạt động, bảo
đảm kinh phí, trang bị phương tiện và bảo đảm các điều kiện khác để duy trì
hoạt động của đội PCCC cơ sở. Đây là những quy định bắt buộc người đứng đầu
cơ sở tuân thủ và thực hiện. Nếu không thực hiện sẽ bị xử lý theo quy định của
pháp luật hiện hành.
Về công tác tổ chức, biên chế lực lượng PCCC cơ sở được quy định tại
Khoản 2, 3 điều 15 Thông tư số 66/2014/TT-BCA, cụ thể như sau:
20
- Tổ chức, biên chế đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở hoạt động theo chế
độ không chuyên trách: Cơ sở có dưới 10 người thường xuyên làm việc thì tất cả
những người làm việc tại cơ sở đó là thành viên đội phòng cháy và chữa cháy cơ
sở và do người lãnh đạo cơ sở đó chỉ huy, chỉ đạo; Cơ sở có từ 10 người đến 50
người thường xuyên làm việc thì biên chế của đội phòng cháy và chữa cháy cơ
sở tối thiểu là 10 người, trong đó có 01 đội trưởng; Cơ sở có trên 50 người đến
100 người thường xuyên làm việc thì biên chế của đội phòng cháy và chữa cháy
cơ sở tối thiểu là 15 người, trong đó có 01 đội trưởng và 01 đội phó; Cơ sở có
trên 100 người thường xuyên làm việc thì biên chế của đội phòng cháy và chữa
cháy cơ sở tối thiểu là 25 người, trong đó có 01 đội trưởng và 02 đội phó; cơ sở
có nhiều phân xưởng, bộ phận làm việc độc lập hoặc làm việc theo ca thì mỗi bộ
phận, phân xưởng, mỗi ca làm việc có 01 tổ phòng cháy và chữa cháy cơ sở;
biên chế của tổ phòng cháy và chữa cháy cơ sở tối thiểu từ 05 đến 09 người, do
đội trưởng hoặc đội phó kiêm tổ trưởng. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức trực
tiếp, quản lý cơ sở ra quyết định bổ nhiệm đội trưởng, đội phó đội phòng cháy
và chữa cháy cơ sở.
- Tổ chức, biên chế đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở hoạt động theo chế
độ chuyên trách: Biên chế của đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở hoạt động
theo chế độ chuyên trách, phải bảo đảm yêu cầu về phòng cháy và chữa cháy
của cơ sở và phù hợp với tính chất, đặc điểm nguy hiểm về cháy, nổ của cơ sở
đó. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức trực tiếp quản lý cơ sở xem xét, quyết định
về tổ chức, biên chế của đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở hoạt động theo chế
độ chuyên trách. Đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở hoạt động theo chế độ
chuyên trách làm việc theo ca, bảo đảm thường trực 24/24 giờ trong ngày. Ban
lãnh đạo đội gồm có 01 đội trưởng và các đội phó giúp việc; Trang bị phương
tiện phòng cháy và chữa cháy cho đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở được thực
hiện theo quy định của Bộ Công an; cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy
hướng dẫn về nghiệp vụ chữa cháy.
Công tác PCCC là công tác toàn dân, mang tính chiến đấu gắn liền với
quần chúng nhân dân. Do đó, tại Khoản 2, Điều 5 Luật PCCC quy định: “Công
21
dân từ đủ mười tám tuổi trở lên, đủ sức khỏe, có trách nhiệm tham gia vào đội
PCCC cơ sở được lập ở nơi làm việc khi có yêu cầu”. Khi các công dân này
tham gia vào đội PCCC cơ sở thì người đứng đầu cơ sở mà họ làm việc, là người
có trách nhiệm tổ chức hoạt động và thường xuyên kiểm tra PCCC tại cơ sở
trong phạm vi trách nhiệm của mình, song song đó là lực lượng Cảnh sát
PCCC&CNCH có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra hoạt động của đội PCCC tại
các cơ sở, và làm tốt nhiệm vụ khi có sự cố cháy, nổ xảy ra trong cơ sở.
1.2.4. Hoạt động tự kiểm tra an toàn phòng cháy và chữa cháy
Sự nguy hiểm cháy nổ trong các cơ sở sản xuất bao bì giấy luôn tiềm ẩn
nguy cơ cháy nổ và chỉ cần một vi phạm, một sơ hở, một thiếu sót là có thể dẫn
đến cháy nổ. Vì vậy, đòi hỏi người đứng đầu các cơ sở sản xuất bao bì giấy phải
thường xuyên kiểm tra đôn đốc nhắc nhở mọi người chú ý tới sự an toàn về
PCCC trong quá trình sản xuất của cơ sở mình. Hoạt động của cơ sở tự kiểm tra
an toàn PCCC được quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật sau:
Khoản 3, Điều 5 Luật PCCC quy định người đứng đầu cơ sở phải Tổ chức
thực hiện, kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định về phòng cháy và chữa
cháy. Điều 14 Luật PCCC quy định biện pháp PCCC cơ bản là: Thường xuyên,
định kỳ kiểm tra phát hiện các sơ hở, thiếu sót về phòng cháy và có biện pháp
khắc phục kịp thời. Điều 45 Luật PCCC quy định lực lượng PCCC cơ sở có
nhiệm vụ kiểm tra đôn đốc việc chấp hành các quy định, nội quy an toàn PCCC.
Tại Điều 18 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP quy định về kiểm tra an toàn
PCCC như sau:
- Chế độ kiểm tra an toàn PCCC: Kiểm tra an toàn PCCC được tiến hành
theo chế độ kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất.
- Trách nhiệm kiểm tra an toàn PCCC: Người đứng đầu cơ sở có trách
nhiệm tổ chức kiểm tra thường xuyên, định kỳ, đột xuất về an toàn PCCC trong
phạm vi quản lý của mình.
Tự kiểm tra an toàn PCCC đối với các cơ sở sản xuất bao bì giấy là một
yếu tố quan trọng đảm bảo tính hiệu lực và kết quả việc thực hiện các quy định,
22
nội quy an toàn PCCC, nâng cao được ý thức là chủ của các cơ sở sản xuất giấy
và của mỗi người công nhân cùng tự thực hiện làm tốt hơn nữa công tác PCCC.
- Nội dung công tác tự kiểm tra an toàn về PCCC:
+ Việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của tập thể, cá nhân trong cơ sở
được phân công trong quy định về công tác PCCC của cơ sở.
+ Việc chấp hành nội quy an toàn PCCC của tập thể, cá nhân trong cơ sở.
+ Việc thực hiện biện pháp, giải pháp quản lý nguồn nhiệt, nguồn lửa.
+ Thực hiện biện pháp, giải pháp chống cháy lan trong cơ sở.
+ Tình trạng hoạt động của các trang thiết bị PCCC được trang bị; một số
kiến thức cơ bản về công tác PCCC của công nhân trong cơ sở.
+ Các điều kiện phục vụ chữa cháy: nguồn nước, hệ thống giao thông cho
xe chữa cháy, lối thoát nạn, thông tin báo cháy.
+ Việc thực hiện các kiến nghị khắc phục sơ hở, thiếu sót của cơ quan
Cảnh sát PCCC&CNCH, của việc tự kiểm tra lần trước, của cơ quan cấp trên.
+ Khen thưởng, biểu dương tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong
việc thực hiện các quy định, nội quy an toàn PCCC của cơ sở.
Tự kiểm tra an toàn PCCC tại cơ sở sản xuất bao bì giấy có thể trong một
ngày diễn ra ba thời điểm: Kiểm tra trước giờ làm việc; kiểm tra trong giờ làm
việc; kiểm tra sau giờ làm việc của công nhân trong cơ sở. Việc tiến hành tự
kiểm tra an toàn PCCC tại các cơ sở sản xuất này do chủ cơ sở hoặc cán bộ
chuyên trách làm công tác PCCC kiểm tra. Nội dung kiểm tra có thể thay đổi tùy
thuộc đặc điểm tình hình, tính chất hoạt động của mỗi bộ phận, mỗi khâu sản
xuất trong cơ sở.
Công tác tự kiểm tra an toàn về PCCC đòi hỏi có sự quan tâm cũng
như ý thức trách nhiệm của lãnh đạo cơ sở nhằm giúp công tác kiểm tra, đôn đốc
an toàn PCCC đạt hiệu quả cao nhất. Từ đó, giúp cơ sở nhanh chóng phát hiện
các thiếu sót, sơ hở trong công tác PCCC tại cơ sở và các biện pháp khắc phục
kịp thời, hạn chế đến mức thấp nhất các sự cố về cháy, nổ và thiệt hại do cháy,
nổ gây ra.
23
Kết quả tự kiểm tra được ghi trong biên bản tự kiểm tra có xác nhận của
người đứng đầu cơ sở và được lưu lại trong hồ sơ quản lý về công tác PCCC của
cơ sở.
1.2.5. Trang bị, quản lý, bảo dưỡng phương tiện về phòng cháy và chữa
cháy
Phương tiện PCCC bao gồm các phương tiện cơ giới, thiết bị, máy móc,
dụng cụ, hóa chất, công cụ hổ trợ chuyên dùng cho việc PCCC, cứu người, cứu
tài sản.
Theo Điều 50 Luật PCCC thì “Cơ quan, tổ chức, cá nhân phải tự trang bị
phương tiện PCCC cho cơ sở v.v…”, tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy luôn tồn
tại một lượng chất cháy lớn như: gỗ, bao bì, giấy, đồ dùng văn phòng v.v… các
chất cháy này có vận tốc cháy lan lớn. Vì vậy, đòi hỏi công tác trang bị, sử dụng
các phương tiện PCCC tại chỗ phải được quan tâm đúng mức.
Phương tiện PCCC mà các cơ sở sản xuất bao bì giấy trang bị bao gồm: Hệ
thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, phương tiện PCCC khác, phương tiện
cứu người phù hợp với tính chất, đặc điểm của cơ sở, đảm bảo về số lượng, chất
lượng và hoạt động theo quy định của các tiêu chuẩn về PCCC; có hệ thống cấp
nước chữa cháy, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy tại cơ sở theo quy định.
Phương tiện PCCC của cơ sở được quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa theo đúng quy
định để đảm bảo sẵn sàng chữa cháy. Ngoài ra để cụ thể hóa các loại phương
tiện phòng cháy và chữa cháy cần trang bị cho lực lượng phòng cháy và chữa
cháy cơ sở, tại Điều 5 Thông tư số 56/2014/TT-BCA ngày 12 tháng 11 năm
2014 của Bộ Công an đã quy định chi tiết về danh mục phương tiện phòng cháy
và chữa cháy trang bị cho đội phòng cháy và chữa cháy cơ sở.
Như vậy, trang bị phương tiện PCCC tại chỗ là quy định bắt buộc đối với
các cơ sở, vì: Khi cơ sở được trang bị phương tiện PCCC tại chỗ thì sẽ nhanh
chóng phát hiện nguy cơ cháy, nổ xảy ra từ đó giúp lực lượng PCCC cơ sở
nhanh chóng sử dụng các phương tiện chữa cháy được trang bị kịp thời dập tắt
đám cháy ngay từ khi mới phát sinh ngăn chặn được khả năng cháy lớn, cháy
lan, hạn chế được tối đa thiệt hại do cháy gây ra.
24
1.2.6. Xây dựng và thực tập phương án chữa cháy
Xây dựng phương án và thực tập phương án chữa cháy là rất cần thiết cho
lực lượng PCCC của các cơ sở sản xuất bao bì giấy nhằm trang bị những kỹ
năng thực hiện các động tác thành thạo, xử lý nhanh các tình huống trong việc
chữa cháy. Do vậy, việc xây dựng phương án và thực tập phương án chữa cháy
tại các cơ sở sản xuất bao bì giấy là hết sức quan trọng và hoạt động này được
quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật về PCCC.
Theo quy định tại Điều 31 Luật PCCC quy định trách nhiệm xây dựng
phương án cụ thể như sau: Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, người đứng đầu cơ
sở, chủ rừng, chủ phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm
an toàn về phòng cháy và chữa cháy trong phạm vi quản lý của mình, chịu trách
nhiệm tổ chức xây dựng phương án chữa cháy sử dụng lực lượng, phương tiện
tại chỗ đối với thôn, cơ sở, rừng, phương tiện giao thông; Chủ tịch Ủy ban nhân
dân cấp xã, người đứng đầu cơ sở, khu dân cư có nguy cơ cháy, nổ cao có trách
nhiệm phối hợp với cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy xây dựng, thực
tập phương án chữa cháy cho cơ sở, khu dân cư do mình quản lý theo hướng dẫn
của Bộ Công an; Cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy có trách nhiệm xây
dựng phương án chữa cháy đối với cơ sở, khu dân cư có nguy cơ cháy, nổ cao
cần huy động lực lượng, phương tiện của Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy,
của nhiều cơ quan, tổ chức, địa phương. Phương án chữa cháy phải được cấp có
thẩm quyền phê duyệt. Các lực lượng, phương tiện có trong phương án khi được
huy động thực tập phải tham gia đầy đủ.
Tại Điều 21 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP quy định về phương án chữa
cháy như sau:
Phương án chữa cháy phải đảm bảo các yêu cầu và nội dung cơ bản sau:
- Nêu được tính chất, đặc điểm nguy hiểm về cháy, nổ, độc và các điều kiện
liên quan đến hoạt động chữa cháy.
- Đề ra tình huống cháy phức tạp nhất và một số tình huống cháy đặc trưng
khác có thể xảy ra, khả năng phát triển của đám cháy theo các mức độ khác
nhau.
25