Hoàn thiện việc tổ chức thực hiện chế độ ốm đau, thai sản tại bảo hiểm xã hội huyện nam sách tỉnh hải dương
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (773.93 KB, 102 trang )
M CL C
M C L C .......................................................................................................... i
L I CAM OAN ............................................................................................. v
L I C M N .................................................................................................. vi
DANH M C S
...................................................................................... vii
DANH M C B NG BI U ........................................................................... viii
DANH M C BI U
.................................................................................... x
DANH M C CÁC T
VI T T T ................................................................. xi
M
U ........................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tƠi ................................................................................ 1
2. M c đích nghiên c u ..................................................................................... 2
3.
3.1.
it
ng vƠ ph m vi nghiên c u ................................................................. 3
it
ng nghiên c u................................................................................. 3
3.2. Ph m vi nghiên c u .................................................................................... 3
4. Ph
ng pháp nghiên c u vƠ ngu n s li u ................................................... 3
5. K t c u c a lu n v n ..................................................................................... 4
CH
NG 1....................................................................................................... 5
T NG QUAN V CH
M AU THAI S N ........................................ 5
B O HI M XÃ H I T I VI T NAM ............................................................ 5
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V BHXH ............................................................ 5
1.1.1. Khái ni m v BHXH ............................................................................... 5
1.1.2. Vai trò c a BHXH ................................................................................... 6
1.1.3. Ch c n ng c a BHXH ............................................................................ 8
1.1.4. H th ng các ch đ BHXH .................................................................... 9
1.2. N I DUNG C B N C A CH
1.2.1. Ch đ
M AU, THAI S N ............... 11
m đau ...................................................................................... 11
1.2.2. Ch đ tr c p thai s n .......................................................................... 15
1.3. T CH C TH C HI N CH
M AU THAI S N ..................... 21
i
1.3.1. Qu n lỦ thu ch đ
m đau, thai s n ..................................................... 21
1.3.2. Qu n lỦ chi ch đ
m đau, thai s n ..................................................... 22
1.4. CÁC NHỂN T
CH
NH H
NG
N VI C T CH C TH C HI N
M AU THAI S N ..................................................................... 31
1.5. KINH NGHI M XỂY D NG CH
S N
M AU THAI S N
M T
C TRểN TH GI I ......................................................................... 32
1.5.1. Xơy d ng ch đ chính sách c a m t s n
c trên th gi i ................. 32
1.5.2. BƠi h c kinh nghi m cho BHXH Vi t Nam ......................................... 34
TÓM T T CH
CH
NG 1 .................................................................................. 36
NG 2..................................................................................................... 37
TH C TR NG TH C HI N CH
M AU THAI S N T I B O
HI M XÃ H I HUY N NAM SÁCH -H I D
NG GIAI O N 2013 ậ
2015 ................................................................................................................. 37
2.1. KHÁI QUÁT V BHXH HUY N NAM SÁCH, T NH H I D
NG ........... 37
2.1.1. Quá trình hình thƠnh vƠ phát tri n c a BHXH huy n Nam sách ............. 37
2.1.2. Ch c n ng, nhi m v vƠ c c u t ch c b máy c a BHXH huy n Nam
Sách ................................................................................................................. 38
2.1.2.1. Ch c n ng c a BHXH huy n Nam Sách............................................... 38
2.1.2.2. Nhi m v vƠ quy n h n c a BHXH huy n Nam Sách ...................... 38
2.1.2.3. C c u t ch c b máy c a BHXH huy n Nam Sách ............................ 41
2.2. TH C TR NG VI C T CH C TH C HI N CH
M AU
THAI S N T I B O HI M XÃ H I HUY N NAM SÁCH T NH H I
D
NG .......................................................................................................... 43
2.2.1. Công tác thu BHXH .............................................................................. 45
2.2.2. Công tác chi BHXH+ ............................................................................ 47
2.3. QU N Lụ T CH C TH C HI N VI C TH C HI N CH
M
AU THAI S N T I BHXH HUY N NAM SÁCH. .................................. 48
2.3.1 Qu n lỦ thu phí b o hi m c a ch đ
m đau, thai s n ......................... 48
2.3.1.1. M c thu BHXH .................................................................................. 48
ii
Thang Long University Libraty
2.3.1.2.
it
ng tham gia ch đ
m đau thai s n ...................................... 49
2.3.2. Qu n lỦ chi tr ch đ
m đau, thai s n ................................................ 51
2.3.2.1. Qu n lỦ đ i t
ng ch đ
2.3.2.2. S ng
ih
ng h
ng ch đ
m đau, thai s n ............................ 52
m đau, thai s n ........................................... 53
2.3.2.3. Ngu n, quy mô vƠ t ng chi cho ch đ
m đau, thai s n .................. 57
2.3.2.4. Phơn c p chi tr .................................................................................. 58
2.3.2.5. Quy trình, h s vƠ gi i quy t h
ng ch đ
m đau thai s n........... 58
2.3.2.6. Công tác thanh tra, ki m tra tình hình th c hi n chính sách, ch đ
m đau thai s n vƠ vi c x lỦ các hƠnh vi vi ph m pháp lu t v ch đ
m đau
thai s n............................................................................................................. 63
2.3.2.7. Gi i quy t khi u n i, t cáo v ch đ
2.3.2.8. M c đ hƠi lòng c a đ i t
m đau thai s n ..................... 64
ng tham gia vƠ h
ng các ch đ
m đau
thai s n............................................................................................................. 65
2.4. ÁNH GIÁ CHUNG V CÔNG TÁC T CH C VI C TH C HI N
CH
M AU THAI S N T I BHXH HUY N NAM SÁCH............... 68
2.4.1. Nh ng k t qu đ t đ
c ........................................................................ 69
2.4.2 Nh ng t n t i vƠ nguyên nhơn .............................................................. 70
TÓM T T CH
CH
NG 2 .................................................................................. 74
NG 3..................................................................................................... 75
M T S GI I PHÁP NH M HOÀN THI N ................................................ 75
CÔNG TÁC T CH C TH C HI N CHI TR CH
............................ 75
M AU THAI S N T I BHXH HUY N NAM SÁCH .............................. 75
3.1. PH
NG H
NG HO T
NG C A BHXH HUY N NAM SÁCH
TRONG TH I GIAN T I .............................................................................. 75
3.2. M T S GI I PHÁP NH M HOÀN THI N VI C TH C HI N CHI
TR CH
M AU THAI S N T I BHXH HUY N NAM SÁCH,
T NH H I D
NG. ...................................................................................... 76
3.2.1. Th c hi n k ho ch hóa công tác BHXH - ch đ
m đau thai s n .............. 76
3.2.2. HoƠn thi n công tác t ch c th c hi n ch đ Ô TS ........................... 81
iii
3.2.2.1. T ng c
ng qu n lỦ đ i t
ng h
ng ch đ
m đau thai s n.......... 81
3.2.2.2. Ph i h p ch t ch v i B u đi n huy n các ban ngƠnh vƠ đoƠn th , c
quan có liên quan trong vi c th c hi n chi tr , qu n lỦ chi tr BHXH. ................... 81
3.2.2.3.
y m nh công tác thông tin, tuyên truy n chính sách BHXH ............ 82
3.2.3. HoƠn thi n th t c hƠnh chính, ng d ng công ngh thông tin trong
qu n lỦ đ i t
ng tham gia ch đ Ô TS ...................................................... 83
3..2.3.1. C i cách th t c hƠnh chính, nơng cao trình đ cán b .................... 83
3.2.3.2.
ng d ng công ngh thông tin trong qu n lỦ đ i t
ng tham gia
BHXH, đ u t c s v t ch t, trang thi t b ph c v công tác chi tr ............ 84
3.2.3.3. HoƠn thi n vi c qu n lỦ thu chi k t h p vi tính hóa trong công tác
qu n lỦ thu chi qu BHXH.............................................................................. 85
3.2.4. T ng c
ng công tác ki m tra, giám sát vi c th c hi n ch đ
m đau
thai s n............................................................................................................. 88
TÓM T T CH
NG 3 .................................................................................. 88
L I K T ......................................................................................................... 89
DANH M C TÀI LI U THAM KH O ........................................................ 90
iv
Thang Long University Libraty
L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan, lu n v n nƠy lƠ công trình nghiên c u c a riêng
tôi d
is h
ng d n t n tình c a Giáo s , Ti n s Nguy n Kh c Minh.
Các thông tin vƠ k t qu nghiên c u trong lu n v n lƠ do tôi t thu th p,
phơn tích m t cách khách quan, trung th c, phù h p v i th c t c a B o
hi m xư h i huy n Nam Sách. Các d li u s d ng trong lu n v n có ngu n
g c vƠ đ
c trích d n rõ rƠng theo đúng quy đ nh.
Tôi hoƠn toƠn ch u trách nhi m v tính trung th c c a s li u vƠ các
n i dung vi t trong lu n v n.
Hà N i, ngày tháng n m 2016
Ng i cam đoan
Ph m Th Thanh Th y
v
L IC M
N
V i lòng bi t n sơu s c, tôi xin trơn tr ng g i l i c m n t i Tr
ng
i h c Th ng Long, Khoa Kinh t - Qu n lỦ, cùng các th y cô giáo tham
gia gi ng d y đư giúp đ tôi trong quá trình h c t p vƠ nghiên c u.
c bi t tôi xin c m n Giáo s , Ti n s Nguy n Kh c Minh - Ng
th y tr c ti p h
i
ng d n khoa h c, c m n t p th lưnh đ o c quan, c m
n b n bè, đ ng nghi p, ng
i thơn đư đ ng viên, giúp đ vƠ t o đi u ki n
thu n l i cho tôi trong su t quá trình h c t p, nghiên c u vƠ hoƠn thƠnh
lu n v n nƠy.
Tôi xin trơn tr ng c m n!
HƠ N i, ngƠy
tháng
n m 2016
Tác gi
Ph m Th Thanh Th y
vi
Thang Long University Libraty
DANH M C S
S đ 1: T ch c b máy qu n lỦ chi BHXH huy n Nam Sách hi n nay
41
S đ 2: Quy trình công tác chi tr ch đ Ô TS đ
59
c khái quát.
S đ 3: S đ thi t l p m t cách chi ti t quy trình th c hi n ch đ
77
m đau thai s n đ i v i BHXH huy n Nam Sáchầầầầầầầ
S đ 4: Mô hình h th ng thông tin qu n lỦ đ i t
vii
ng
85
DANH M C B NG BI U
B ng 2.1 - B ng t ng h p t l đóng góp BHXH c a m t s n
c
32
trên th gi i ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
B ng 2.2 - B ng t ng h p s đ n v tham gia BHXH, BHYT b t
bu c, BHTN
43
BHXH huy n Nam Sách các n m 2013 ậ 2015
B ng 2.3 - B ng t ng h p công tác thu BHXH
huy n Nam Sách
45
giai đo n 2013 ậ 2015ầầầầầầầầầầầầầầầầầầ
B ng 2.4. Báo cáo tình hình chi các ch đ BHXH
BHXH huy n
47
Nam Sách n m 2013,2014,2015ầầầầầầầầầầầầầầ.
B ng 2.5 - B ng T l thu phí BHXH đ i v i các đ i t
ng tham gia
49
c a BHXH huy n Nam Sách...............................................................
B ng 2.6. Báo cáo s lao đ ng tham gia ch đ
m đau, thai s n c a
50
BHXH Nam Sách n m 2013, 2014, 2015ầầầầầầầầầ..
B ng 2.7. S ti n thu ch đ Ô TS t i BHXH huy n Nam sách qua
50
các n m 2013, 2014, 2015 ............................................................
B ng 2.8. Báo cáo s ng
iđ
ch
ng ch đ
m đau c a BHXH
54
huy n Nam Sách qua các n m 2013, 2014, 2015ầầầầầầầ
B ng 2.9 ậ Báo cáo s ng
i đ
c h
ng ch đ thai s n c a
55
BHXH huy n Nam Sách n m 2013, 2014, 2015............................
B ng 2.10. Ngu n chi tr BHXH vƠ quy mô chi tr ch đ
m đau
57
thai s nầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
B ng 2.11. T ng h p s h s BHXH huy n Nam Sách ti p nh n qua
62
các n m 2013, 2014, 2015.
B ng 2.12. B ng t ng h p s h s BHXH đ
c gi i quy t n m
63
2013,2014,2015ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
viii
Thang Long University Libraty
B ng 2.13. Tình hình gi i quy t đ n th , khi u n i c a BHXH
65
huy n Nam sách giai đo n 2013 ậ 2015ầầầầầầầầầầầ.
B ng 2.14. S lao đ ng phơn theo khu v c lƠm vi c vƠ m c đ hi u
66
bi t v quy n l i trong chính sách BHXH m đau, thai s nầầầầ
B ng 2.15. ụ ki n c a ng
i lao đ ng v ch đ
B ng 2.16. Nh ng đ n v có s chi Ô TS v
m đau thai s n
t quá s 2% đ
cđ
68
72
l i n m 2015ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ
B ng 2.17 . Nh ng đ n v có s ng
i ngh thêm th i gian sau khi
73
sinh con n m 2015ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
B ng 3.1. K ho ch d ki n s thu BHXH Ô TS các n m t i 2016,
80
2017, 2018ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
B ng 3.2. K ho ch d ki n s chi ch đ Ô TS các n m t i 2016,
2017, 2018ầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ.
ix
80
DANH M C BI U
Hình 2.1 a- S li u trích t
B ng t ng h p s đ n v tham gia 444
BHXH, BHYT b t bu c, BHTN
BHXH huy n Nam Sách các n m
2013 ậ 2015 - Ngu n: BHXH huy n Nam Sách
Hình 2.2a - Trích s li u t B ng t l thu phí BHXH đ i v i các
đ it
ng tham gia c a BHXH huy n Nam Sách
Hình 2.3a - Trích s li u t B ng t l thu phí BHXH đ i v i các
đ it
46
54
ng tham gia c a BHXH huy n Nam Sách
Hình 2.3b - Báo cáo s ng
i đ
c h
ng ch đ thai s n c a
56
BHXH huy n Nam Sách 2013, 2014, 2015
x
Thang Long University Libraty
DANH M C CÁC T
VI T T T
Ch vi t t t s d ng
N i dung vi t t t
BHXH
B o hi m xư h i
BHYT
B o hi m y t
BHTN
B o hi m th t nghi p
Ô TS
m đau thai s n
TNL ậ BNN
Tai n n lao đ ng ậ B nh ngh
BH
nghi p
NSNN
B o hi m
CNTT
Ngơn sách nhƠ n
UBND
Công ngh thông tin
NSDL
c
y ban nhơn dơn
NL
xi
Ng
i s d ng lao đ ng
Ng
i lao đ ng
M
U
1. Tính c p thi t c a đ tƠi
Cùng v i s phát tri n kinh t m nh m
không ng ng c a h th ng an sinh xư h i.
Vi t Nam v i s l n m nh
c bi t lƠ chính sách b o hi m xư
h i, chính sách nƠy đư phát huy vai trò tr c t trong h th ng an sinh xư h i,
góp ph n tích c c vƠo vi c th c hi n m c tiêu dơn giƠu, n
c m nh, xư h i
công b ng, dơn ch , v n minh.
B o hi m xư h i (BHXH) đ
ng vƠ NhƠ n
c đ i v i ng
c coi lƠ m t chính sách xư h i l n c a
i lao đ ng nh m t ng b
c m r ng vƠ nơng
cao đ m b o v t ch t, góp ph n n đ nh đ i s ng cho ng
r i ro nh b
qua đ i.
m đau, tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p, h t tu i lao đ ng,
phù h p v i đi u ki n kinh t xư h i vƠ nhu c u c a ng
đ ng. Lu t BHXH đ
c Qu c h i N
i lao
c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam
thông qua ngƠy 29/6/2006 m r ng đ i t
t
i lao đ ng khi g p
ng tham gia BHXH, theo đó đ i
ng tham gia BHXH không còn t p trung vƠo các đ n v hƠnh chính s
nghi p, các doanh nghi p nhƠ n
c mƠ đ
c m r ng t i các doanh nghi p
ngoƠi qu c doanh.
Vi c gi i quy t vƠ chi tr ch đ
luôn đ
m đau thai s n cho ng
i lao đ ng
c coi lƠ nhi m v trung tơm vƠ có vai trò r t quan tr ng trong ho t
đ ng c a ngƠnh BHXH nói riêng vƠ trong vi c th c hi n chính sách BHXH
nói chung. Gi i quy t vƠ chi tr k p th i, đ y đ , đúng ch đ có tác đ ng tr c
ti p t i quy n l i c a ng
i tham gia b o hi m đó c ng lƠ yêu c u quan tr ng
đ i v i c quan BHXH Vi t Nam c ng nh c quan BHXH
đ a ph
ng.
1
Thang Long University Libraty
Trong h th ng BHXH, ch đ
m đau, thai s n đóng m t vai trò r t
quan tr ng. Chúng chi m ph n quan tr ng c v quy mô th c hi n, n i dung
chuyên môn vƠ nhu c u tham gia c a ng
i lao đ ng trong xư h i.
h uh t
các Qu c gia trên th gi i đ u coi tr ng ch đ nƠy vƠ coi đó lƠ m t trong
nh ng l nh v c có nh h
c ađ tn
ng tác đ ng nhi u m t đ n đ i s ng kinh t , xư h i
c. Chính vì v y, chúng luôn đ
c quan tơm đ lƠm sao cho vi c t
ch c, qu n lỦ, th c hi n có hi u qu nh t. Trên th c t , bên c nh nh ng thƠnh
tích c a BHXH huy n Nam Sách, t nh H i D
ng nói chung c ng nh ch đ
m đau, thai s n nói riêng v n còn có nhi u đi m ch a phù h p đ c bi t lƠ
trong giai đo n phát tri n hi n nay c a đ t n
nƠy thì vi c xơy d ng vƠ hoƠn thi n ch đ
c.
đáp ng đ
c yêu c u
m đau, thai s n cho phù h p v i
c ch qu n lỦ m i lƠ h t s c c n thi t.
Nh n th c đ
c t m quan tr ng vƠ tính c p thi t c a v n đ nƠy, tôi
th c hi n đ tƠi: ắHoàn thi n vi c t ch c th c hi n ch đ
t i B o hi m xã h i huy n Nam Sách, t nh H i D
m đau, thai s n
ng”.
2. M c đích nghiên c u
Tìm hi u th c tr ng vi c t ch c th c hi n ch đ
m đau, thai s n
(Ô TS) t đó đ xu t m t s gi i pháp nh m hoƠn thi n vi c t ch c th c
hi n ch đ Ô TS t i B o hi m xư h i huy n Nam Sách, t nh H i D
ng
- Góp ph n h th ng hóa c s lỦ lu n vƠ th c ti n v t ch c th c hi n
ch đ b o hi m Ô TS.
- Ph n ánh th c tr ng vi c t ch c th c hi n ch đ Ô TS t i B o hi m
xư h i huy n Nam Sách, t nh H i D
-
ng.
xu t m t s gi i pháp nh m hoƠn thi n vi c t ch c th c hi n ch
đ Ô TS t i B o hi m xư h i huy n Nam Sách, t nh H i D
2
ng.
3.
it
ng vƠ ph m vi nghiên c u
3.1.
it
ng nghiên c u
- Ng
iđ
ch
- Ng
i s d ng lao đ ng, ng
ng quy n l i BHXH - ch đ Ô TS.
i lao đ ng tham gia BHXH - ch đ
Ô TS.
- Vi c t ch c th c hi n ch đ Ô TS t i BHXH huy n Nam Sách,
t nh H i D
ng
3.2. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi v th i gian
+ S li u thông tin th c p đ
n m 2015 (s li u s c p đ
c thu th p qua 3 n m, t n m 2013 đ n
c thu th p, đi u tra vào n m 2015).
+ Th i gian th c hi n đ tƠi t tháng 12/2015 đ n tháng 06/2016
- Ph m vi v không gian:
Nam Sách t nh H i D
tƠi đ
c th c hi n trên đ a bƠn huy n
ng.
- Ph m vi v n i dung:
tƠi t p trung nghiên c u vi c t ch c th c hi n
ch đ Ô TS trong h th ng c a BHXH huy n Nam Sách, t nh H i D
4. Ph
Ph
ng.
ng pháp nghiên c u vƠ ngu n s li u
ng pháp nghiên c u đ
c s d ng lƠ ph
ng pháp mô t , ph
ng
pháp th ng kê, phơn tích, so sánh, t ng h p ầK t h p v i vi c s d ng ki n
th c c a các môn h c chuyên ngƠnh kinh t đ đánh giá, khái quát, phơn tích
các n i dung kinh t đ đ a ra các gi i pháp khuy n ngh nh m hoƠn thi n
vi c t ch c th c hi n ch đ
Sách, t nh H i D
m đau thai s n t i B o hi m xư h i huy n Nam
ng
Ngu n s li u đ c trích d n t các Quy đ nh, quy ch ho t đ ng, Báo cáo
t ng k t, báo cáo hƠng k t i B o hi m xư h i huy n Nam Sách, t nh H i D ng.
3
Thang Long University Libraty
5. K t c u c a lu n v n
CH
NG 1: CH
M
AU THAI S N B O HI M XÃ H I
T I VI T NAM
CH
NG 2 : TH C TR NG TH C HI N CH
M
THAI S N T I B O HI M XÃ H I T I NAM SÁCH- H I D
AU,
NG
GIAI O N 2013 ậ 2015
CH
NG 3: K T LU N VÀ M T S
THI N CÔNG TÁC T
GI I PHÁP NH M HOÀN
CH C TH C HI N CH
S N T I BHXH HUY N NAM SÁCH T NH H I D
4
M
NG
AU THAI
CH
NG 1
T NG QUAN V CH
M AU THAI S N
B O HI M XÃ H I T I VI T NAM
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V BHXH
1.1.1. Khái ni m v BHXH
Trong l ch s phát tri n c a xư h i loƠi ng
i, con ng
i thông qua lao
đ ng đ nuôi s ng b n thơn mình. Song không ph i lúc nƠo lao đ ng c ng t o
ra c a c i v t ch t t o ra thu nh p đ ph c v cho con ng
i. Con ng
i có
lúc ph i đ i m t v i nh ng khó kh n do t nhiên đem l i ho c g p nh ng bi n
c r i ro b t ng x y ra nh
m đau, b tai n n, b m t kh n ng lao đ ng hay
suy gi m kh n ng lao đ ngầ i u nƠy d n đ n vi c con ng
i ph i n
ng
t a vƠo nhau vƠ cùng giúp đ nhau đ gi i quy t v n đ b ng nhi u cách khác
nhau. Trong xư h i khi con ng
trên tinh th n đoƠn k t t
i g p nh ng bi n c trên h liên k t v i nhau
ng tr gi a các thƠnh viên trong c ng đ ng đ gánh
vác s chia b t khó kh n. VƠ m t trong nh ng bi n pháp h u hi u nh t đ dƠn
tr i nh ng r i ro b t l i cho ng
i lao đ ng lƠ ti n hƠnh l p m t qu ti n t
t p trung trên ph m vi qu c gia vƠ ti n hƠnh b o hi m cho các đ i t
ng
ng
i lao đ ng trong ph m vi c a qu nƠy.
Nh v y, đ ng tr
c nh ng r i ro trong cu c s ng c a ng
i lao đ ng,
trong quá trình lao đ ng ,s n xu t kinh doanh c a các doanh nghi p vƠ c xư
h i đ u c n ph i có m t ngu n l c tƠi chính đ l n nh m đ m b o cho s
n
đ nh cu c s ng c a ng
n
i lao đ ng , ho t đ ng c a các t ch c đ
đ nh v m t chính tr , xư h i.
có ngu n tƠi chính nƠy thì con ng
cs
i đư có
nhi u bi n pháp khác nhau nh : né tránh r i ro, san s t n th t trong c ng
đ ng, đi vay, đi xin ho c lƠ thƠnh l p các qu t
ng h . Tuy nhiên, các bi n
5
Thang Long University Libraty
pháp trên lƠ không hi u qu ho c lƠ hi u qu không cao (qu t
ng h ) bi n
pháp h u hi u nh t lƠ tham gia b o hi m xư h i (BHXH) t c lƠ trong quá
trình lao đ ng c ng
i lao đ ng vƠ ng
i s d ng lao đ ng đ u trích ra m t
ph n thu nh p c a mình đ cùng v i nhƠ n
c thƠnh l p nên m t qu tƠi chính.
V y BHXH lƠ gì? Có r t nhi u quan đi m khác nhau v b o hi m xư h i:
Theo đi u 3 Lu t BHXH n m 2006, BHXH đ
c đ nh ngh a là s đ m
b o thay th ho c bù đ p m t ph n thu nh p c a ng
i lao đ ng khi h b
gi m ho c m t thu nh p do m đau, thai s n, tai n n lao đ ng, b nh ngh
nghi p, th t nghi p, h t tu i lao đ ng ho c ch t, trên c s đóng vào qu BHXH.
Dù có đ ng trên khía c nh nƠo đi ch ng n a thì ta có th rút ra đ
ck t
lu n chung nh t c a BHXH nh sau: BHXH là t ng th nh ng m i quan h
gi a Nhà n
c v i ng
i lao đ ng và ng
i s d ng lao đ ng trên c s hình
thành qu ti n t t p trung đ tr c p cho ng
khi ng
i lao đ ng và gia đình c a h
i lao đ ng tham gia BHXH g p ph i r i ro và s ki n b o hi m d n
t i b gi m ho c m t thu nh p, m t vi c làm, nh m góp ph n b o đ m n
đ nh cu c s ng c a ng
i lao đ ng và gia đình h , đ ng th i đ m b o an sinh
xã h i.
1.1.2. Vai trò c a BHXH
Th nh t, th c hi n chính sách BHXH nh m n đ nh cu c s ng ng
lao đ ng, tr giúp ng
i
i lao đ ng khi g p r i ro: m đau, tai n n lao đ ng -
b nh ngh nghi p, th t nghi pầs m tr l i tr ng thái s c kh e ban đ u c ng
nh s m có vi c lƠm ầ
Theo ph
ng th c BHXH, ng
m nh s đóng góp m t ph n ti n l
h tr ng
i lao đ ng khi có vi c lƠm vƠ kh e
ng, thu nh p vƠo qu d phòng. Qu nƠy
i lao đ ng khi m đau, tai n n, lúc sinh con vƠ ch m sóc con cái,
khi không lƠm vi c, lúc giƠ c đ duy trì vƠ n đ nh cu c s ng c a ng
i lao
đ ng vƠ gia đình h . Do v y, ho t đ ng BHXH m t m t đòi h i tính trách
6
nhi m cao c a t ng ng
i lao đ ng đ i v i b n thơn mình, v i gia đình vƠ đ i
v i c ng đ ng, xư h i theo ph
ng chơm ắmình vì m i ng
i, m i ng
i vì
mìnhẰ thông qua quy n vƠ ngh a v ; m t khác th hi n s g n k t trách nhi m
gi a các thƠnh viên trong xư h i, gi a các th h k ti p nhau trong m t qu c
gia, t o thƠnh m t kh i đoƠn k t th ng nh t v quy n l i trong m t th ch
chính tr - xư h i b n v ng.
Th hai, th c hi n chính sách BHXH góp ph n n đ nh vƠ nơng cao
ch t l
ng lao đ ng, b o đ m s bình đ ng v v th xư h i c a ng
i lao
đ ng trong các thƠnh ph n kinh t khác nhau, thúc đ y s n xu t phát tri n.
Chính sách BHXH ho t đ ng d a trên nguyên t c c b n ắđóng - h
t o ra b
c đ t phá quan tr ng v s bình đ ng c a ng
sách BHXH. Khi đó, m i ng
i lao đ ng lƠm vi c
ngẰ đư
i lao đ ng v chính
các thƠnh ph n kinh t ,
các ngƠnh ngh , đ a bƠn khác nhau, theo các hình th c khác nhau đ u đ
tham gia th c hi n các chính sách BHXH. Ph m vi đ i t
không ng ng đ
c m r ng đư thu hút hƠng tri u ng
c
ng tham gia BHXH
i lao đ ng lƠm vi c
trong các thƠnh ph n kinh t khác nhau, khuy n khích h t giác th c hi n
ngh a v vƠ quy n l i BHXH, t o s an tơm, tin t
ng vƠ yên tơm lao đ ng
s n xu t kinh doanh.
Th ba, BHXH lƠ m t công c đ c l c c a NhƠ n
c, góp ph n vƠo
vi c phơn ph i l i thu nh p qu c dơn m t cách công b ng, h p lỦ gi a các
t ng l p dơn c , đ ng th i gi m chi cho ngơn sách nhƠ n
c, b o đ m an ninh
xư h i b n v ng.
BHXH đ
ng
c th c th c hi n theo nguyên t c đóng - h
i tham gia đóng góp vƠo qu BHXH thì ng
i đó m i đ
ng, có ngh a lƠ
ch
ng quy n
l i v BHXH. Nh v y, ngu n đ th c hi n chính sách BHXH lƠ do ng
d ng lao đ ng vƠ ng
i lao đ ng đóng góp, NhƠ n
sách nh ng v n th c hi n đ
is
c không ph i b ngơn
c m c tiêu an sinh xư h i lơu dƠi.
7
Thang Long University Libraty
1.1.3. Ch c n ng c a BHXH
Ch c n ng c a b o hi m xư h i lƠ m t lo i ph
ng di n ho t đ ng c a
b o hi m xư h i nh m th c hi n nh ng m c tiêu vƠ nhi m v mƠ b o hi m xư
h i đ t ra. B o hi m xư h i có các ch c n ng sau:
* Ch c n ng h n ch khó kh n v kinh t cho ng
i lao đ ng đ
cb o
h vƠ gia đình h khi h b gi m ho c m t thu nh p do b gi m ho c m t kh
n ng lao đ ng.
Có th nói, đơy lƠ m t ch c n ng r t quan tr ng nh m b o đ m thay th
ho c bù đ p thu nh p cho ng
i lao đ ng, giúp cho ng
thƠnh viên gia đình h đư tham gia b o hi m lƠ đ
cu c s ng t
i lao đ ng vƠ các
c b o hi m, đ
c duy trì
ng đ i n đ nh khi có nh ng r i ro x y ra.
* Ch c n ng phơn ph i l i thu nh p:
TƠi chính c a b o hi m xư h i do s đóng góp c a ng
ng
i s d ng lao đ ng vƠ s h tr m t ph n c a NhƠ n
i lao đ ng,
cđ t ol pm t
qu tƠi chính ho t đ ng theo nguyên t c dơn ch , công khai, h ch toán đ c l p
vƠ đ
c nhƠ n
c b o h . Thông qua qu b o hi m xư h i nƠy ng
tham gia đóng b o hi m xư h i h s đ
ch
i lao đ ng
ng b o hi m xư h i khi có đ
các đi u ki n theo pháp lu t quy đ nh.
Nh v y, không ph i t t c m i ng
xư h i lƠ đ
nh ng ng
ch
i lao đ ng tham gia đóng b o hi m
ng tr c p. Ch c n ng phơn ph i l i thu nh p có ngh a lƠ
i lao đ ng tham gia b o hi m nh ng có s c kh e, có thu nh p n
đ nh c ng không đ
ch
ng tr c p b o hi m xư h i. Ch có nh ng ng
i lao
đ ng g p nh ng bi n c r i ro nh t đ nh n u h đóng b o hi m xư h i, qu b o
hi m s h tr m t ph n thu nh p cho h vƠ thƠnh viên gia đình h .
* Ch c n ng hình thƠnh m t h th ng an toƠn cho xư h i:
Có th nói, qu b o hi m xư h i đ
c hình thƠnh thông qua s đóng
góp c a 3 bên đư t o c s quan tr ng trong vi c b o đ m cu c s ng cho
8
ng
i lao đ ng vƠ thƠnh viên gia đình c a h khi h g p nh ng r i ro lƠm gi
ho c m t thu nh p. V i ph
ng th c l y s đông nh ng ng
hi m xư h i bù cho s ít nh ng ng
xư h i lƠm cho không nh ng ng
đ
c b o v . Ng
công vi c, ng
i thu c di n đ
i lao đ ng mƠ ng
ch
i tham gia b o
ng ch đ b o hi m
i s d ng lao đ ng c ng
i lao đ ng có c m giác yên tơm, tích c c nhi t tình trong
i s d ng lao đ ng yên tơm đ u t vƠo ho t đ ng s n xu t
kinh doanh.
Ch c n ng nƠy có Ủ ngh a đ i v i ng
i lao đ ng vƠ ng
đ ng góp ph n đ m b o n đ nh xư h i cho đ t n
l i v t ch t cho ng
i s d ng lao
c. M t khi đ m b o quy n
i lao đ ng thì ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p nó
s t o c s v ng ch c cho s
n đ nh xư h i, đ m b o s an toƠn cho qu c gia.
1.1.4. H th ng các ch đ BHXH
Các lo i hình b o hi m xư h i:
* Lo i hình BHXH b t bu c:
BHXH b t bu c lƠ lo i hình BHXH mƠ ng
i lao đ ng vƠ ng
is
d ng lao đ ng ph i tham gia.
- Lo i hình BHXH b t bu c đ
c áp d ng:
+ Ng i lao đ ng tham gia BHXH b t bu c lƠ công dơn Vi t Nam, bao g m:
- Ng
i lƠm vi c theo h p đ ng lao đ ng không xác đ nh th i h n, h p
đ ng lao đ ng có th i h n t đ ba tháng tr lên.
- Cán b , công ch c, viên ch c
- Công nhơn qu c phòng, công nhơn công an
- S quan, quơn nhơn chuyên nghi p, quơn đ i nhơn dơn, s quan, h s
quan nghi p v , s quan, h s quan chuyên môn k thu t công an nhơn dơn,
ng
i lƠm công tác c y u h
ng l
ng nh đ i v i quơn đ i nhơn dơn, công
an nhơn dơn.
9
Thang Long University Libraty
- H s quan, binh s quơn đ i nhơn dơn vƠ h s quan, chi n s công an
nhơn dơn ph c v có th i h n
- Ng
i lƠm vi c có th i h n
n
c ngoƠi mƠ tr
c đó đư đóng BHXH
b t bu c.
+ Ng
nhƠ n
i s d ng lao đ ng tham gia BHXH b t bu c bao g m c quan
c, đ n v s nghi p, đ n v v trang nhơn dơn, t ch c chính tr , t
ch c chính tr - xư h i, t ch c chính tr xư h i - ngh nghi p, t ch c xư h i ngh nghi p, t ch c xư h i khác, c quan, t ch c n
c ngoƠi, t ch c qu c
t ho t đ ng trên lưnh th Vi t Nam, doanh nghi p, h p tác xư, h kinh doanh
cá th , t h p tác, t ch c khác vƠ cá nhơn có thuê m
cho ng
ng
n, s d ng vƠ tr công
i lao đ ng.
nh ng doanh nghi p, c quan, t ch c nƠy ng
i lao đ ng ph i đóng BHXH b t bu c thì ng
i s d ng lao đ ng,
i lao đ ng đ
ch
ng các
ch đ tr c p BHXH sau:
+ Ch đ tr c p m đau
+ Ch đ tr c p thai s n
+ Ch đ tai n n lao đ ng, b nh ngh nghi p.
+ Ch đ h u trí
+ Ch đ t tu t
+ Ch đ ngh d
ng, h i ph c s c kh e cho ng
i lao đ ng sau m
đau, thai s n, tai n n lao đ ng.
* Lo i hình BHXH t nguy n
BHXH t nguy n lƠ lo i hình BHXH mƠ ng
tham gia, đ
c l a ch n m c đóng vƠ ph
nh p c a mình đ h
ng th c đóng phù h p v i thu
ng BHXH, bao g m các ch đ :
+ Ch đ h u trí
+ Ch đ t tu t
10
i lao đ ng t nguy n
* Lo i hình BHXH th t nghi p bao g m các ch đ :
+ Tr c p th t nghi p
+ H tr h c ngh
+ H tr tìm vi c lƠm
1.2. N I DUNG C
1.2.1. Ch đ
B N C A CH
M AU, THAI S N
m đau
Khái ni m vƠ Ủ ngh a c a ch đ
m đau
B o hi m m đau lƠ m t ch đ r t quan tr ng không ch đ i v i ng
lao đ ng vƠ gia đình h mƠ còn đ i v i ng
i s d ng lao đ ng, nhƠ n
i
c vƠ
xư h i.
i v i ng
ng
i lao đ ng, BH m đau lƠ s tr giúp ng n h n h tr
i lao đ ng vƠ thƠnh viên gia đình ng
thu nh p.
ơy lƠ s bù đ p giúp ng
i lao đ ng khi h b gián đo n v
i lao đ ng có kh n ng ph c h i s c
kh e, duy trì cu c s ng c a b n thơn vƠ gia đình ng
còn lƠ c s pháp lỦ đ ng viên ng
khích ng
i lao đ ng. BH m đau
i lao đ ng đi u tr hi u qu vƠ khuy n
i lao đ ng trong quá trình th c hi n công vi c c a mình.
i v i ng
i s d ng lao đ ng vƠ nhƠ n
trách nhi m c a nhƠ n
đ i s ng ng
c vƠ ng
i lao đ ng.
c, ch đ
m đau ph n ánh
i s d ng lao đ ng quan tơm đ n nhơn thơn,
i u nƠy giúp ng
i lao đ ng yên tơm trong th i
gian đi u tr b nh n đ nh thu nh p, n đ nh cu c s ng.
ơy c ng lƠ y u t
góp ph n n đ nh quan h lao đ ng hƠi hòa, n đ nh h n ch các tranh ch p,
b t đ ng x y ra, t o s
it
ng h
n đ nh cho n n kinh t xư h i c a đ t n
ng ch đ
c.
m đau
+ Cán b , công ch c, viên ch c theo quy đ nh c a pháp lu t v cán b ,
công ch c.
+ Ng
i lao đ ng lƠm vi c theo h p đ ng lao đ ng không xác đ nh th i
h n, h p đ ng lao đ ng có th i h n t đ 3 tháng tr lên theo quy đ nh c a
11
Thang Long University Libraty
pháp lu t v lao đ ng k c cán b qu n lỦ, ng
h p tác xư. Liên hi p h p tác xư h
i lao đ ng lƠm vi c trong các
ng ti n công theo h p đ ng lao đ ng t
đ 3 tháng tr lên.
+ Ng
i lao đ ng lƠ công nhơn qu c phòng, công nhơn công an lƠm
vi c trong các doanh nghi p thu c l c l
+ Ng
ng v trang.
i lao đ ng đư tham gia BHXH b t bu c mƠ ch a nh n BHXH
m t l n tr
c khi đi lƠm vi c có th i h n
n
lu t v ng
i lao đ ng Vi t Nam đi lƠm vi c
c ngoƠi theo quy đ nh c a pháp
n
c ngoƠi theo h p đ ng v i
doanh nghi p Vi t Nam trúng th u, nh n th u, công trình n
i u ki n h
ng ch đ
Không ph i đ i t
nh ng đ i t
đ
c ngoƠi.
m đau
ng nƠo b
m đau đ u h
ng ch đ
m đau. Ch có
ng th a mưn các đi u ki n theo quy đ nh c a pháp lu t v ch
m đau m i đ
ch
ng. Ng
i lao đ ng đ
ch
ng ch đ
m đau khi
có các đi u ki n sau:
+B
Tr
r
đ
m đau, tai n n r i ro ph i ngh vi c vƠ có xác nh n c a c s y t .
ng h p m đau, tai n n ph i ngh vi c do t h y ho i s c kh e, do say
u ho c s d ng ma túy, ch t gơy nghi n khác thì không đ
ch
ng ch
m đau.
+ Có con d
i 7 tu i b
m đau, ph i ngh vi c đ ch m sóc con vƠ có
xác nh n c a c s y t .
+ Ng
đ
i lao đ ng đóng BHXH b t bu c khi b
ms đ
ch
ng ch
m đau.
Th i gian h
- Th i gian h
ng ch đ
m đau
ng tr c p m đau ph thu c vƠo s n m tham gia đóng
BHXH, đi u ki n, môi tr
- Th i gian h
ng lƠm vi c vƠ tình tr ng b nh t t.
ng tr c p m đau trong m t n m đ
gian lƠm vi c nh sau:
12
c tính theo th i
* Th i gian t i đa h
kho n 1
ng ch đ
i u 23 Lu t BHXH đ
m đau trong m t n m quy đ nh t i
c tính theo ngƠy lƠm vi c không k ngƠy
ngh l , ngh T t, ngh hƠng tu n theo quy đ nh. Th i gian nƠy đ
ngƠy 01 tháng 01 đ n ngƠy 31 tháng 12 c a n m d
vƠo th i đi m b t đ u tham gia BHXH c a ng
* Th i gian t i đa h
ng ch đ
lƠm vi c trong đi u ki n bình th
ng l ch, không ph thu c
i lao đ ng.
m đau trong n m c a ng
i lao đ ng
ng, lƠm ngh ho c công vi c n ng nh c,
đ c h i, nguy hi m ho c lƠm vi c th
s 0,7 tr lên đ
c tính k t
ng xuyên
n i có ph c p khu v c h
c quy đ nh t i kho n 1 i u 23 Lu t BHXH
Danh m c ngh , công vi c đ c bi t n ng nh c, đ c h i, nguy hi m do
B Lao đ ng ậ Th
ng binh vƠ xư h i vƠ B y t ban hƠnh.
Danh m c n i có ph c p khu v c h s 0,7 tr lên do B n i v , B
Lao đ ng ậ Th
ng binh vƠ Xư h i, B TƠi chính vƠ y ban Dơn t c ban hƠnh.
* Th i gian h
xư h i đ
ng ch đ khi con m đau theo i u 24 Lu t B o hi m
c quy đ nh nh sau:
+ Th i gian t i đa h
ng ch đ khi con m đau trong 1 n m cho m i
con t i đa lƠ 20 ngƠy lƠm vi c n u con d
n u con t đ 3 tu i đ n d
+ Tr
i 3 tu i, t i đa lƠ 15 ngƠy lƠm vi c
i 7 tu i.
ng h p c cha vƠ m cùng tham gia BHXH, n u m t ng
h t th i h n h
ng ch đ mƠ con v n m đau thì ng
i kia đ
ch
i đư
ng ch
đ theo quy đ nh t i kho n 1 i u nƠy.
+ Ng
ngh h
i lao đ ng có th i gian tham gia BHXH d
i 15 n m s ngƠy
ng tr c p lƠ 30 ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n bình th
ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n n ng nh c, đ c h i ho c
ng, 40
n i có ph c p
khu v c h s t 0,7 tr lên.
+ Ng
i lao đ ng có th i gian tham gia BHXH t đ 15 n m đ n d
30 n m s ngƠy h
i
ng tr c p lƠ 40 ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n bình
13
Thang Long University Libraty
th
ng, 50 ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n n ng nh c, đ c h i, ho c
n i
có ph c p khu v c h s t 0,7 tr lên.
+ Ng
ngh h
i lao đ ng có th i gian tham gia BHXH trên 30 n m s ngƠy
ng tr c p lƠ 60 ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n bình th
ngƠy n u lƠm vi c trong đi u ki n n ng nh c, đ c h i ho c
ng, 70
n i có ph c p
khu v c h s t 0,7 tr lên.
- Ng
i lao đ ng m c các b nh c n đi u tr dƠi ngƠy theo danh m c do
B y t quy đ nh th i h n không quá 180 ngƠy trong m t n m thì h
m c ti n l
ng c a tháng li n k tr
c khi ngh vi c.
i v i ng
i lao đ ng
ng đóng BHXH c a tháng li n k tr
c khi ngh
m c b nh đi u tr quá 180 ngƠy thì m c h
+ 65% m c ti n l
ng 75%
ng nh sau:
n u đóng đ 30 n m tr lên.
+ 55% m c ti n l
n u đóng đ 15 n m đ n d
+ 45% m c ti n l
n u đóng d
ng đóng BHXH c a tháng li n k tr
c khi ngh
i 30 n m.
ng đóng BHXH c a tháng li n k tr
c khi ngh
i 15 n m.
Riêng đ i v i s quan, quơn nhơn chuyên nghi p quơn đ i nhơn dơn, s
quan, h s quan nghi p v , s quan h s quan chuyên môn k thu t công an
nhơn dơn, ng
i lƠm công tác c y u h
công an nhơn dơn th i gian h
ng l
ng nh quơn đ i nhơn dơn,
ng m đau tùy thu c vƠo th i gian đi u tr t i
c s y t thu c quơn đ i nhơn dơn, công an nhơn dơn.
Ng
i lao đ ng sau th i gian h
ng ch đ
m đau theo quy đ nh t i
i u 23 Lu t B o hi m xư h i mƠ s c kh e còn y u thì đ
c ngh d
ng s c,
ph c h i s c kh e.
* Th i gian ng
i lao đ ng ngh vi c h
lƠm vi c tr lên trong tháng thì c ng
ng ch đ
m đau t 14 ngƠy
i lao đ ng vƠ ng
i s d ng lao đ ng
không ph i đóng BHXH trong tháng đó. Th i gian nƠy không tính lƠ th i gian
đóng BHXH.
14
