Hướng dẫn thiết kế thực hành - thí nghiệm lớp 11 ( theo chương trình thay sách năm 2007)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO GIALAI
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
BÁN CÔNG PHAN BỘI CHÂU
----
TỔ: HOÁ - SINH
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN:
HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ
THỰC HÀNH - THÍ NGHIỆM
HOÁ HỌC LỚP 11
(THEO CHƯƠNG TRÌNH THAY SÁCH)
NGƯỜI THỰC HIỆN- GIÁO VIÊN: HOÀNG VĂN HOAN
THÁNG 3 NĂM 2008
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
1
HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ THỰC HÀNH
HOÁ HỌC LỚP 11 CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN
HỌC KỲ I
Chương 1: SỰ ĐIỆN LI
BÀI THỰC HÀNH SỐ 1
Bài học số:
6
---11CB---
Tên bài thực hành:
Tính axit – bazơ. Phản ứng trao đổi ion
trong dung dòch các chất điện li
Tiết số:
9
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN HÀNH
Thí nghiệm1. Tính bazơ
a)

dd HCl
0,10 M
b)


dd
CH
3
COOH
0,10 M

(1)

dd
NaOH
0,10 M
(2)

dd
NH
3
0,10M
(3)
1. Cách tiến hành:
+ Lấy ống nhỏ giọt hoặc đũa
thuỷ tinh nhỏ một giọt dd HCl
0,1M lên mảnh giấy q đặt
trước trên tấm kính thuỷ tinh.
+ Làm các TN tiếp tương tự
tiếp theo với các dd:

CH
3
COOH 0,1M;
NaOH 0,1M;
NH
3
0,1M;
2. Quan sát từng trường hợp
với màu chuẩn của pH để xác
đònh gần đúng giá trò pH dung
dòch.
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
2
Thí nghiệm 2. Phản ứng trao đổi ion trong dung dòch các chất
điện li
1. Các thí nghiệm.
a) Nhỏ 2 ml dd Na
2
CO
3
vào
ống nghiệm đựng sẵn 2ml dd
CaCl
2
. Nhận xét hiện tượng
xảy ra.
b) Hoà tan kết tủa trắng ở thí
nghiệm a) bằng dd HCl. Nhận
xét các hiện tượng xảy ra.
c) Cho vào ống nghiệm 2 ml

dung dòch NaOH loãng sau đó
nhỏ vào vài giọt dung dòch
phenolphtalein lắc nhẹ và nhỏ
từ từ từng giọt dung dòch HCl vào cho đến khi dung dòch chuyển hết
màu hồng.
2. Quan sát, nhận xét, giải thích các hiện tượng và viết các phương
trình phản ứng(phân tử, ion thu gọn).
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
3
Chương 2: NITƠ - PHOTPHO
BÀI THỰC HÀNH SỐ 2
Bài học số:
14
---11CB---
Tên bài thực hành:
TÍNH CHẤT CỦA MỘT SỐ HP CHẤT
NITƠ, PHOT PHO
Tiết số:
21
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN HÀNH
Thí nghiệm 1: Tính oxi hoá của axit nitric đặc và loãng





HNO
3
loãng
(2)

bông tẩm xút
Cu
(1)
bông tẩm xút

HNO
3
đặc
Cu
Lưu ý: Cần nhắc nhở học sinh cẩn
thận khi làm việc với HNO
3
đặc ,
HNO
3
loãng. Khí NO
2
độc , cần cho
học sinh làm với lượng nhỏ .
* Cách tiến hành.
a. Ống 1 nghiệm chứa 0,5 ml
dd HNO
3
đặc + một mảnh
nhỏ Cu vào.
b. Ống 2 nghiệm chứa 0,5 ml
dd HNO
3
loãng + một mảnh
nhỏ Cu vào, đun nhẹ. Nút

các ống bằng bông tẩm dd
NaOH. Ống 1 : HNO
3
đ + Cu
Ống 2 : HNO
3
loãng + Cu
o
t
→
Thí nghiệm 2: Tính oxi hoá của muối nitrat nóng chảy.

Than nóng
đỏ
KNO
3
Dây thép
nhỏ
* Cách tiến hành và gợi ý.
Một ống nghiệm khô chòu
nhiệt trên giá sắt, trên chậu
cát, cho một ít tinh thể
KNO3 vào rồi dùng đèn cồn
đốt mạnh ống nghiệm, khi có
bọt khí, đốt mẩu than bén lửa
đưa vào miệng ống nghiệm.
2KNO
3

o

t
→
2KNO
2
+ O
2
C + O
2
 CO
2
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
4
Thí nghiệm 3: Phân biệt một số loại phân bón hoá học.



4 - 5
ml H
2
O
4 - 5
ml H
2
O
Bằng hạt ngô
KCl
Ca(H
2
PO
4

)
2
(NH
4
)
2
SO
4
(1)
(2)
(3)
b) San thành 3 ống khác mỗi ống 1 ml
mỗi dung dòch.
(1)
(2)
(3)
KCl (NH
4
)
2
SO
4
Ca(H
2
PO
4
)
2
1 ml dd
1 ml dd

1 ml dd

0,5 ml dd NaOH
( Sau cùng đun nóng nhẹ 3 ống
và thử mỗi ống bằng quỳ tím ướt)

* Cách tiến hành và gợi ý.
Quan sát bề ngoài các phân
bón.
a) Thử tính tan của phân bón
(NH
4
)
2
SO
4
, KCl, Ca(H
2
PO
4
)
2
.
Cho vào 3 lọ 4 -5 ml nước,
cho vào mỗi ống bằng hạt
ngô mỗi loại phân bón, lắc
quan sát. Sau đó san thành 3
ống nhỏ, mỗi ống 1 ml mỗi
loại để làm các TN sau:
b) Cho vào mỗi ống 0,5 ml

dd NaOH đun lên cả 3 ống và
thử bằng giấy quỳ ướt, nếu
quỳ chuyển màu xanh là
(NH
4
)
2
SO
4
.
ng 3 : có mùi khai , quỳ tím
chuyển sang màu xanh → Chứng tỏ có NH
4
+
NH
4
+
+ OH
-

o
t
→
NH
3
+ H
2
O
c)

Vài giọt dung dòch
AgNO
3
1 ml
dd Ca(H
2
PO
4
)
2

1ml
dd KCl
(1) (2)
c) Còn lại là KCl và
Ca(H
2
PO
4
)
2
. thử 2 dd của hai
loại phân bón này với dd
AgNO
3
Ống 1 : Ca(H
2
PO
4

)
2
+
6AgNO
3
→
2Ag
3
PO
4
 + Ca(NO
3
)
2
+
4HNO
3
Ống 2 : KCl + AgNO
3
→
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
5
Chương 5: HIĐROCACBON NO
BÀI THỰC HÀNH SỐ 3
Bài học số:
28
---11CB---
Tên bài thực hành:
Phân tích đònh tính nguyên tố.
Điều chế và tính chất của metan

Tiết số:
41
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN HÀNH
Thí nghiệm 1: Xác đònh đònh tính cacbon và hiđro.
Xác đònh đònh tính C, H trong saccarozơ

Ban đầu là
nước vôi
trong
Hỗn hợp
0,2g C
12
H
22
O
11

và 1-2 g CuO
Bông tẩm bột
CuSO
4
khan

Cách tiến hành:
Tìm C và H
Trộn đều 0,2 g saccarozơ với
1-2 g CuO sau đó cho hỗn
hợp vào ống nghiệm, cho
tiếp 1 g CuO phủ hết bề mặt
hỗn hợp trong ống nghiệm,

lấy cục bông tẩm bột CuSO
4
khan trắng để sát miệng ống
nghiệm, dẫn khi thoát ra vào
nước vôi trong, tiến hành lắp
dụng cụ như hình vẽ: Đun
ống nghiệm có chứa hỗn hợp
rắn.
Quan sát cục bông và nước
vôi trong.
Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của metan.
Hỗn hợp CH
3
COONa và
vôi tôi trộn nghiền với xút
theo tỉ lệ 1: 2 về khối
lượng, tiến hành lắp dụng
như các hình vẽ.
- Đun nóng mạnh hỗn hợp
bằng đèn cồn.
- Thu lấy khí CH
4
bằng
cách đẩy nước.
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
6
Điều chế và thử tính chất metan
Hỗn hợp
CH
3

COONa
CaO, NaOH

Thay ống dẫn khí bằng ống
vuốt nhọn có gắn nút cao
su, đốt khí thoát ra ở đầu
ống thông vuốt nhọn.
Quan sát màu ngọn lửa.


Điều chế và thử tính chất metan
dd Br
2
Hỗn hợp
CH
3
COONa
CaO, NaOH
CH
4
- Dẫn khí metan qua dung
dòch brom.
Quan sát xem dung dòch
brom có mất màu với metan
hay không.
dd
KMnO
4

Điều chế và thử tính chất metan

Hỗn hợp
CH
3
COONa
CaO, NaOH



CH
4
- Dẫn khí metan qua dung
dòch thuốc tím.
Quan sát xem dung dòch
thuốc tím có mất màu với
metan hay không.
Xem thêm:

Hỗn hợp nghiền kỹ của 1g
CH
3
COONa với 2 g vôi tôi
xút (CaO + NaOH)

Điều chế và thu khí metan trong phòng thí nghiệm
Đun nóng
mạnh

Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
7
Chương 6 : HIĐROCACBON KHÔNG NO

BÀI THỰC HÀNH SỐ 4
Bài học số:
34
---11CB---
Tên bài thực hành:
ĐIỀU CHẾ VÀ TÍNH CHẤT CỦA
ETILEN, AXETILEN
Tiết số:
48
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN HÀNH
Thí nghiệm1: Điều chế và thử tính chất của etilen
( CaCO
3
)
C
2
H
4

Hỗn hợp
2ml C
2
H
5
OH +
4 ml dd H
2
SO
4
đặc

Đá bọt
Bông tẩm
NaOH đặc
dd
KMnO
4


( CaCO
3
)
C
2
H
4
Hỗn hợp
2ml C
2
H
5
OH +
4 ml dd H
2
SO
4
đặc
Bông tẩm
NaOH đặc
Đá bọt
Cách tiến hành: Lắp dụng cụ

như hình vẽ:
Hoá chất:
2ml C
2
H
5
OH + 4ml H
2
SO
4
đặc
lắc đều + vài viên đá bọt đun
từ từ đến khi hỗn hợp chuyển
màu đen đó là dấu hiệu sắp
có khí etilen thoát ra. Bông
tẩm NaOH đặc để hấp thụ khí
CO
2
, SO
2
do phản ứng phụ
giứa H
2
SO
4
với C
2
H
5
OH tạo

ra.
- Đốt khí thoát ra ở đầu ống
thông vuốt nhọn.
- Dẫn khí đi qua dung dòch
KMnO
4
. Quan sát sự thay đổi
màu của dung dòch.
Thí nghiệm 2: Điều chế và thử tính chất của axetilen

1ml H
2
O
CaC
2
Hoặc

Cách tiến hành:
- Nước khoảng 1ml.
- CaC
2
: mẩu nhỏ (hạt
bắp)
- Các dung dòch brom
hoặc thuốc tím phải
loãng.
- Đốt khí thoát ra ở đầu ống
vuốt nhọn. Quan sát màu
ngọn lửa.
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai

8

dd
KMnO
4
C
2
H
2
MnO
2
a
b
Hoặc

dd KMnO
4
Sau phản ứng
- Dẫn khí qua dung dòch
KMnO
4
.Quan sát hiện tượng.

CaC
2
dd AgNO
3
/NH
3
H

2
O
Ag
2
C
2
C
2
H
2
- Dẫn khí qua dung dòch
AgNO
3
trong NH
3
.
Quan sát hiện tượng.
Xem thêm:





( CaCO
3
)
C
2
H
4

Hỗn hợp 2ml
C
2
H
5
OH +4 ml
dd H
2
SO
4
đặc
Bông tẩm
NaOH đặc
Đá bọt
dd
Br
2

Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
9
Chương 8: DẪN XUẤT HALOGEN – ANCOL - PHENOL
BÀI THỰC HÀNH SỐ 5
Bài học số:
43
---11CB---
Tên bài thực hành:
TÍNH CHẤT CỦA ETANOL,
GLIXEROL VÀ PHENOL
Tiết số: 60
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN

HÀNH
Thí nghiệm 1: Etanol tác dụng với natri

2 ml
etanol
Mẩu Na
bằng hạt
đậu xanh

- Cho mẩu Na
bằng hạt đậu xanh
vào ống nghiệm
khô chứa sẵn 2 ml
etanol khan.
Bòt miệng ống nghiệm bằng ngón tay cái. Khi phản ứng kết thúc,
đưa miệng ống nghiệm lại gần ngọn lửa đèn cồn và bỏ ngón tay bòt
miệng ống nghiệm ra. Nhận xét và giải thích các hiện tượng thí
nghiệm đã xảy ra.
Thí nghiệm 2: Glixerol tác dụng với đồng (II) hiđroxit.
Lắc nhẹ

3- 4 giọt dd CuSO
4
2 %
2- 3 giọt dd NaOH 10 %

(1)
(2)
2-3 giọt glixerol
2-3 giọt etanol

Lắc nhẹ
- Chuẩn bò hai ống
nghiệm và tiến
hành cho các dung
dòch hoá chất vào
hai ống được tiến
hành thứ tự theo
như hình vẽ. Lắc nhẹ cả hai ống sau cho vào xong.Quan sát hiện
tượng trong hai ống nghiệm. Giải thích.
Thí nghiệm 3: Phenol tác dụng với nước brom

0,5 ml dd
phenol
Nhỏ từng
giọt giọt
nước brom
Lắc nhẹ
- Tiến hành theo như
hình vẽ.
- Quan sát hiện tượng
ống nghiệm. Giải thích.
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
10
Thí nghiệm 4: Phân biệt etanol, phenol, glixerol
Ba ống nghiệm không nhãn chứa ba chất
riêng biệt trong mỗi lọ là: etanol, phenol
và glixerol.

(1)
(2)

(3)
- Hãy phân biệt
từng chất trong
mỗi ống nghiệm
bằng phương pháp
hoá học.
Chương 9: ANĐEHIT – XETON – AXIT CACBOXYLIC
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
11
BÀI THỰC HÀNH SỐ 6
Bài học số:
47
---11CB---
Tên bài thực hành:
TÍNH CHẤT CỦA ANĐEHIT VÀ AXIT
CACBOXYLIC
Tiết số:
HÌNH VẼ CÁCH TIẾN HÀNH

Thí nghiệm 1: Phản ứng tráng bạc

1 ml dd
AgNO
3
1%

dd
Ton -len
(Tollens)

Nhỏ từ từ
dd NH
3
2M
đền khi kết
tủa tan hết.
3-4 giọt
dd anđehit
fomic

Đun nóng nhẹ
60 -70
0
C
Kết thúc
thí nghiệm
Kết tủa
hoà tan
hết
(1)
(2)
(3) (4) (5)
(6)
Lắc
nhẹ
Ống
nghiệm
sạch
- Cặp một ống
nghiệm sạch và

tiến hành các
bước theo như
các hướng dẫn
trên hình ve (
tuần tự theo
chiều mũi tên)õ.
Quan sát sự thay
đổi mầu ống
nghiệm sau khi kết thúc phản ứng.
Thí nghiệm 2: Phản ứng của axit axetic với q tím, natri
cacbonat.
a)

Axit
axetic
10%
Nhúng đầu đũa thuỷ
tinh vào dung dòch
axit axetic 10% sau
đó chấm vào mẩu
giấy q tím.

Nhận xét sự thay đổi của mẩu giấy q tím.
b)
Giáo viên: Hoàng Văn Hoan -–Tổ Hoá–Sinh - Trường THPT Bán công Phan Bội Châu –- Gia lai
12