tài liệu bồi dưỡng giáo viên module THPT 16 unprotected

NGUYỄN SỸ ĐỨC – NGUYỄN TRỌNG SỬU

MODULE THPT

16
Hå S¥ D¹Y HäC

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

159


A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN

H s d y h c là ph ng ti n quan tr ng trong d y h c c ng i th y
xây d ng, tích lu , b sung th ng xuyên nh m nâng cao n ng l c d y
h c qua th i gian.
Tài li u này quy nh các b c xây d ng h s d y h c c p trung h c
ph thông. H ng d n ph ng pháp s d ng, b o qu n và b sung h s
d y h c. ng th i rèn luy n k n ng ng d ng công ngh thông tin
trong xây d ng, b sung thông tin và l u tr h s d y h c ph c v cho
vi c ti p c n các ph ng pháp d y h c tích c c trong d y h c các môn
h c tr ng THPT.
Tài li u c vi t theo ki u module t h c có h ng d n, th i l ng 15
ti t (trong ó 10 ti t t h c và 5 ti t h c t p trung trên l p). h c t t
n i dung module này, GV c n ph i n m v ng quy nh v h s d y h c
c p THPT.

—

—
—
—

B. MỤC TIÊU

Nâng cao hi u bi t v ch c n ng c a h s d y h c.
Xác nh quy trình xây d ng h s d y h c c p THPT.
Làm rõ ph ng pháp s d ng, b o qu n và b sung h s d y h c.
Rèn luy n k n ng ng d ng công ngh thông tin trong xây d ng, b sung
thông tin và l u tr h s d y h c.

C. NỘI DUNG

NỘI DUNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ HỒ SƠ DẠY HỌC

Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ thống hồ sơ dạy học bộ môn.
H s d y h c g m nh ng gì? B n hãy vi t ra suy ngh c a mình.
— Khái ni m:
160 |

MODULE THPT 16


— Các lo i:

Sau ó, b n i chi u v i nh ng thông tin d
ngh c a mình.

i ây và hoàn thi n suy

THÔNG TIN CƠ BẢN

H s d y h c là t p h p các k ho ch, s sách, tài li u chuyên môn c a
môn h c c chu n b tr c theo s ch o c a nhà tr ng và s phân
công c a t chuyên môn giúp GV th c thi d y h c trong quá trình công
tác
t c m c tiêu ch t l ng d y h c ã ra. H s d y h c c a
m t môn h c ã c quy nh trong i u l tr ng h c:
— H s t chuyên môn là t p h p các v n b n ch o chuyên môn c a
các c p, nh ng tài li u chuyên môn v ch ng trình, khung phân ph i
ch ng trình, các chu n ki n th c k n ng, m c tiêu c a môn h c; các k
ho ch phân công d y h c, sinh ho t chuyên môn, d gi th m l p, ng
kí thi ua, ng kí h c t p nâng cao chuyên môn nghi p v … H s này
do t tr ng chuyên môn ch trì xây d ng.
— S b i d ng chuyên môn cá nhân là nh ng tích lu ghi chép và t b i
d ng c a GV trong các t t p hu n chuyên môn, sinh ho t chuyên
môn, ho c t b i d ng v các l nh v c:
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

161


+
+
+

+
+
+
+
+
+
+
—

—

—
—

—
+
162 |

N i dung ch ng trình, tài li u. sách giáo khoa.
Các ph ng pháp d y h c, k thu t d y h c tích c c b môn.
Các k n ng d y tích h p, l ng ghép các n i dung giáo d c.
Các k n ng s d ng thi t b d y h c b môn.
Các k n ng s d ng công ngh thông tin vào d y h c.
T làm thi t b d y h c.
Kinh nghi m d y h c phân hóa: HS y u kém.
Kinh nghi m b i d ng HS gi i.
K ho ch t b i d ng th ng xuyên.
Nh ng kinh nghi m v s ph m, giáo d c khác.
S này do GV ghi chép trong quá trình công tác nhi u n m.
S d gi là v n b n ghi các ánh giá c a GV v ti t d y c a ng nghi p

theo các tiêu chí ti t d y nh m rút kinh nghi m h c h i trau r i chuyên
môn nghi p v trong quá trình công tác. S d gi do GV xây d ng và ghi
chép khi d gi th m l p ng nghi p.
S i m cá nhân là v n b n ghi chép tóm t t nh ng c i m c a HS v
b môn và các ánh giá ki m tra th ng xuyên và nh kì trong quá trình
HS theo h c môn h c. S i m cá nhân do GV b môn xây d ng và ghi
chép th ng xuyên.
S m n thi t b d y h c là s ghi chép m n ph ng ti n, thi t b d y
h c c a GV v i nhà tr ng th ng xuyên trong quá trình công tác. S
này do nhà tr ng xây d ng và qu n lí.
S báo gi ng ghi k ho ch l ch d y h c c a GV b môn theo k ho ch
tu n, h c kì và c n m phù h p v i Th i khóa bi u c a nhà tr ng. N i
dung ghi chi ti t cho t ng ti t d y: tên bài d y, l p d y, có c n chu n b
s d ng thi t b d y h c không? Viên ch c thi t b d y h c s c n c vào
s này h tr cho GV chu n b thi t b d y h c. S này do GV b môn
xây d ng s m ít nh t 1 tu n tr c khi th c hi n.
K ho ch bài h c (giáo án):
K ho ch bài h c (k ho ch bài d y, giáo án hay bài so n) là b n k
ho ch chu n b tr c c a GV, c l ng nh ng ho t ng h c t p c a
MODULE THPT 16


+
•
•
•
•
•

+

—
—
—
—
—

HS trong ti t h c, xu t nh ng tình hu ng có th g p ph i và d ki n
cách gi i quy t giúp HS th c hi n c m c tiêu bài d y. ây là tài
li u quan tr ng nh t, b t bu c i v i m i GV khi d y h c. N i dung c a
giáo án tr l i câu h i: Hôm nay trong ti t h c HS làm gì, có nh ng ho t
ng h c t p gì? GV t ch c i u khi n ra sao? S d ng ph ng pháp d y
h c nào?...
Ki u bài so n: Tu t ng c tr ng môn h c thì có nh ng ki u bài so n và
c u trúc giáo án khác nhau. Có nhi u cách phân lo i bài so n. Cách
phân lo i d i ây d a vào m c tiêu chính c a bài so n, bao g m:
Bài nghiên c u ki n th c m i;
Bài luy n t p, c ng c ki n th c;
Bài th c hành thí nghi m;
Bài ôn t p, h th ng hóa ki n th c;
Bài ki m tra, ánh giá ki n th c, k n ng.
Ngoài ra, tu theo t ng môn có các ki u bài d y ngoài th c a, trong
phòng h c b môn, tham quan dã ngo i...
C n có k ho ch c th khi l p k ho ch bài d y cho t ng bài h c:
i v i các ti t t ch c các ho t ng h c t p trên l p.
i v i các ti t th c hành.
i v i các ti t ki m tra.
i v i các ti t t ch c d y h c ngoài th c a, trong phòng h c b môn.
T ch c tham quan dã ngo i.

ĐÁNH GIÁ

Các b c trong quy trình xây d ng h s d y h c nh th nào?

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

163


THÔNG TIN PHẢN HỒI
—

—
—

—
—

Quy trình xây d ng h s d y h c g m các b c:
B c 1: T chuyên môn th o lu n trao i v các v n b n ch o c a các
c p, xây d ng k ho ch t chuyên môn bao g m: ch ng trình, sách giáo
khoa, Khung phân ph i ch ng trình, chu n ki n th c k n ng c a
ch ng trình, Khung ma tr n ki m tra, nh ng v n v s d ng
ph ng ti n, thi t b d y h c, nh ng v n v ph ng pháp d y h c,
các k thu t d y h c tích c c…
B c 2: Hoàn thi n các thông tin chung.
B c 3: Tìm hi u và c p nh t s b i d ng chuyên môn cá nhân: Khung
phân ph i ch ng trình, các chu n ki n th c k n ng, s d ng thi t b
d y h c, s d ng k thu t d y h c tích c c…

B c 4: Tìm hi u và c p nh t s d gi , s m n thi t b d y h c, xây
d ng s i m cá nhân.
B c 5: Xây d ng k ho ch bài d y. D a vào th i khóa bi u xây d ng
s báo gi ng.

NỘI DUNG 2

XÂY DỰNG HỒ SƠ DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Hoạt động 2: Tìm hiểu việc xây dựng hồ sơ dạy học.
Hãy minh ho xây d ng h s d y h c m t môn h c c th ? Minh ho h
s d y h c môn h c b n ang m nh n.

THÔNG TIN PHẢN HỒI

D i ây là ví d minh ho H s d y h c m t môn h c c th
trung h c ph thông:

164 |

MODULE THPT 16

tr ng


I. THÔNG TIN CHUNG
Tên môn h c
Lp
S ti t d y
H c kì

C ph c
i t ng d y
H và tên GV
i n tho i
E—mail
Trình chuyên môn
Trình tin h c
Trình ngo i ng

(Trong ó LT: BT: TH: )

II. KHUNG PHÂN PH I CH NG TRÌNH
Ch
Ch 1
Ch 2
..............
Ki m tra 1 ti t
Ki m tra h c kì I
T ng s ti t trong h c kì

S ti t

Lí thuy t Th c hành Bài t p

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

165

III. CHU N KI N TH C, K N NG
Tên ch
(ch ng, bài d y)
Ch

(c p

1)

Thông hi u
(c p

2)

V n d ng
th p C p cao

Cp
(c p

3)

(c p

Bài d y 1.2
................

Chu
cn

Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn

Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN

t
n KTKN
t
n KTKN
t

Chu
cn
Chu
cn
Chu
cn

n KTKN
t
n KTKN
t
n KTKN
t

2

Bài d y 2.1
Bài d y 2.2
.............

IV. S TAY S D NG PH NG TI N, THI T B D Y H C
Tên bài d y 1
i t ng áp d ng
i u ki n d y h c

Trên l p hay phòng h c b môn
Tên thi t b d y h c
Thi t b d y h c —
hi n có
—
166 |

4)

1

Bài d y 1.1

Ch

Nh n bi t

MODULE THPT 16


Thi t b d y h c t
làm

—
—
ng d ng Công —
ngh thông tin
—
G i ý t ch c s d ng S d ng v i k thu t d y h c tích c c nào?
Nh ng l u ý khi s d ng

Tên bài d y 2
i t ng áp d ng
i u ki n d y h c
Trên l p hay phòng h c b môn
Tên thi t b d y h c
—
—
—
—
—
—
G i ý t ch c s d ng S d ng v i k thu t d y h c tích c c nào?
Nh ng l u ý khi s d ng
V. S TAY S D NG CÁC K THU T D Y H C TÍCH C C
Tên k thu t d y h c
tích c c 1
M c tiêu
i t ng áp d ng
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

167


N i dung thu t d y
h c tích c c
T ch c th c hi n
Nh ng l u ý
Ph m vi áp d ng

Ti t nào có th áp d ng

c?

Tên thu t d y h c
tích c c 2
M c tiêu
i t ng áp d ng
N i dung thu t d y
h c tích c c
T ch c th c hi n
Nh ng l u ý
Ph m vi áp d ng
Ti t nào có th áp d ng

c?

Tên thu t d y h c
tích c c 3
M c tiêu
i t ng áp d ng
N i dung thu t d y
h c tích c c
T ch c th c hi n
Nh ng l u ý
Ph m vi áp d ng
Ti t nào có th áp d ng

c?

168 |

MODULE THPT 16


VI. K HO CH BÀI H C
Tên bài
Th i l ng
M c tiêu
Tích h p
Ki n th c
các n i
dung giáo
d c n ng
lc
K n ng
Thái

1. Chu n KTKN 1
2. Chu n KTKN 2
1. Chu n KTKN 1
2. Chu n KTKN 2
3. Tích h p các n i dung giáo d c khác (n u có)
1. N i dung giáo d c 1
2. N i dung giáo d c 2

Chu n b
Thi t b
d yh c
H th ng

các câu
hi

Ph ng ti n d y h c, dùng d y h c, các slide,
ph n m m…
— Các câu h i tình hu ng bài d y
— Các câu h i ki m tra ánh giá trên l p (Phi u h c t p)
— Các câu h i m r ng v nhà
Hình th c Ph ng pháp d y h c: S d ng các k thu t d y h c
d y h c tích c c nào? T ch c ho t ng nhóm không?
T ch c các ho t ng h c t p
Ho t ng 1 (…phút): Tên ho t ng
N i dung 1
Câu h i cho n i dung 1
N i dung 1
(Theo yêu c u c a chu n KTKN)
N i dung 2
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

169


Câu h i cho n i dung 2...
N i dung 2...
(Theo yêu c u c a chu n KTKN)
Ph ng pháp: H c t p theo nhóm hay cá nhân? Áp d ng k thu t d y h c nào?
Ho t ng c a HS
Ho t ng c a GV

Mô t các nhi m v c th và công Mô t nh ng tình hu ng nhi m v ,
vi c c a HS trong ho t ng này h ng d n, tr giúp, i u khi n ho t
th c hi n m c tiêu và n i dung ã
ng h c t p c a HS
t ck t
ra nh ti p nh n, tìm hi u v n
qu nh t ch c hình th c h c t p,
theo h ng d n, làm thí nghi m, t câu h i, s d ng ph ng ti n,
th o lu n, báo cáo, tr l i câu h i, ghi thi t b d y h c, phi u h c t p, i u
chép các k t qu
khi n ho t ng c a HS
* Các ho t ng khác có c u trúc gi ng nh ho t ng 1
VI. ÁNH GIÁ K T QU H C T P C A H C SINH
1
Bài ki m tra kh o sát u n m (45 phút)
M c tiêu ki m tra
i t ng ki m tra
Ph m vi ki m tra
Hình th c ki m tra
Khung ma tr n B ng tr ng s
ki m tra Ma tr n
Câu h i và bài t p
N i dung ki m tra
H ng d n ch m
T ch c ki m tra
i u ki n
Ho t ng c a GV
170 |

MODULE THPT 16

Ho t ng c a HS
Nh ng l u ý khi ki m tra,
ánh giá
2
M c tiêu ki m tra
i t ng ki m tra
Ph m vi ki m tra
Hình th c ki m tra
Khung ma tr n B ng tr ng s
ki m tra Ma tr n
Câu h i và bài t p
N i dung ki m tra
H ng d n ch m
T ch c ki m tra
i u ki n
Ho t ng c a GV
Ho t ng c a HS
Nh ng l u ý khi ki m tra,
ánh giá
3
M c tiêu ki m tra
i t ng ki m tra
Ph m vi ki m tra

Bài ki m 45 phút

Bài ki m tra h c kì (60 phút)

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

171


Hình th c ki m tra
Khung ma tr n B ng tr ng s
ki m tra
Ma tr n
Th vi n câu h i và bài t p
N i dung ki m tra
H ng d n ch m
T ch c ki m tra
i u ki n
Ho t ng c a GV
Ho t ng c a HS
Nh ng l u ý khi ki m tra,
ánh giá
ĐÁNH GIÁ

Quy trình ki m tra theo chu n ki n th c, k n ng
th nào?

172 |

MODULE THPT 16

c th c hi n nh

THÔNG TIN PHẢN HỒI

* Do có nh ng n i dung trong chu n ki n th c, k n ng còn c mô t
m t cách chung chung, khái quát nên ánh giá c k t qu h c t p
c a HS m t cách khách quan, công b ng và khoa h c thì vi c biên so n
câu h i theo chu n ki n th c, k n ng có th th c hi n theo quy trình sau:
— B c 1: Phân lo i các chu n ki n th c, k n ng theo c p
nh n th c
(nh n bi t, thông hi u, v n d ng);
— B c 2: Xác nh các m c
ki n th c, k n ng, thao tác, ho t ng
t ng ng c a HS c n ki m tra, ánh giá;
— B c 3: Xác nh m t s d ng câu h i và bài t p c b n và nh ng sai l m
th ng g p c a HS khi làm bài ki m tra;
— B c 4: Xây d ng b ng tr ng s , xây d ng th vi n câu h i;
— B c 5: Biên so n, th nghi m, phân tích, hoàn thi n b câu h i.
* Vi c biên so n ki m tra c n th c hi n theo quy trình sau:
— B c 1: Xác nh m c ích c a ki m tra.
— B c 2: Xác nh hình th c ki m tra.
— B c 3: Thi t l p ma tr n ki m tra.
— B c 4: T h p câu h i theo ma tr n .
— B c 5: Xây d ng h ng d n ch m ( áp án) và thang i m.
— B c 6: Xem xét l i vi c biên so n ki m tra.
* Ma tr n là m t b ng có hai chi u, m t chi u là n i dung hay m ch
ki n th c, k n ng chính c n ánh giá, m t chi u là các c p nh n th c
c a HS theo các c p : nh n bi t, thông hi u và v n d ng. Trong m i ô
là chu n ki n th c k n ng ch ng trình c n ánh giá, t l % s i m, s
l ng câu h i và t ng s i m c a các câu h i. S l ng câu h i c a t ng

ô ph thu c vào m c quan tr ng c a m i chu n c n ánh giá, l ng
th i gian làm bài ki m tra và tr ng s i m quy nh cho t ng m ch ki n
th c, t ng c p nh n th c.
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

173


Ma tr n

ki m tra

(Dùng cho lo i ki m tra tr c nghi m khách quan ho c t lu n)

N i dung

Các m c c n ánh giá
Nh n bi t Thông hi u V n d ng
T ng s
Tr c nghi m Tr c nghi m Tr c nghi m
khách quan khách quan khách quan
/T lu n
/T lu n
/T lu n

Ch

1 S câu

im
Ch 2 S câu
im
Ch 3 S câu
im
... S câu
im
T ng s S câu
im
Ma tr n

ki m tra

(Dùng cho lo i ki m tra k t h p tr c nghi m khách quan và t lu n)
Các m c c n ánh giá
Nh n bi t
Thông hi u
V n d ng
T ng
N i dung
Tr c T
Tr c T
Tr c T
nghi m lu n nghi m lu n nghi m lu n s
khách
khách
khách
quan
quan
quan

174 |

MODULE THPT 16


Ch

1 S câu
im
Ch 2 S câu
im
Ch 3 S câu
im
...
S câu
im
T ng s
S câu
im

Hoạt động 3: Sử dụng và phát triển hồ sơ dạy học.
S d ng, b o qu n và b sung h s d y h c nh th nào? B n hãy vi t ra
suy ngh và kinh nghi m c a mình:
— S d ng:

— B o qu n:

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

175


— B sung:

B n hãy

c nh ng thông tin d

i ây và hoàn thi n câu tr l i c a mình.

THÔNG TIN CƠ BẢN
a. S d ng

— Giáo án c GV xây d ng, c p nh t th ng xuyên và s d ng trong quá
trình d y, c nhà tr ng ki m tra th ng xuyên theo quy nh.
— S báo gi ng c c p nh t tr c ít nh t 1 tu n khi d y, GV và viên ch c
thi t b d y h c c n c chu n b các i u ki n bài d y.
— S m n thi t b d y h c c ng c c p nh t tr c ít nh t 1 tu n khi d y,
GV và viên ch c thi t b d y h c c n c chu n b các i u ki n bài d y.
— S d gi
c GV s d ng và c p nh t th ng xuyên theo quy nh.
— S b i d ng chuyên môn c GV ghi chép và c p nh t th ng xuyên.
T t các các s sách, k ho ch trong h s d y h c c nhà tr ng ki m
tra th ng xuyên và t xu t.

b. B o qu n

— GV có trách nhi m c p nh t và b o qu n giáo án, s báo gi ng, s d gi ,

s b i d ng chuyên môn.
— T tr ng chuyên môn b o qu n h s c a t chuyên môn
— GV và viên ch c thi t b d y h c c p nhât và b o qu n s thi t b d y h c
T t các các s sách, k ho ch trong h s d y h c c GV và nhà tr ng
b o qu n theo quy nh.

c. B sung

T t các các s sách, k ho ch trong h s d y h c
sung theo quy nh.

176 |

MODULE THPT 16

c GV c p nh t b


ĐÁNH GIÁ

Các n ng l c c n thi t GV trung h c ph thông trong xây d ng và phát
tri n h s d y h c?

THÔNG TIN PHẢN HỒI

Tr c yêu c u xây d ng và phát tri n h s d y h c tr ng trung h c ph
thông òi h i GV ph i c b i d ng nâng cao n m l c t ch c d y h c:
— Ng i th y ph i bi t tìm ki m, nghiên c u thông tin m i, tài li u tham kh o,
các tình hu ng ng d ng trong th c ti n rèn luy n cho HS. b t nh p
c v i i m i c a giáo d c ph thông và s phát tri n c a khoa h c

công ngh , ng i th y ph i tìm ki m tài li u tham kh o, nghiên c u
thông tin. Trong i u ki n thông tin bùng n , tài li u nghiên c u a d ng,
phong phú ng i th y ph i có n ng l c tìm ki m l a ch n tài li u,
nghiên c u thu nh n, x lí thông tin, m i em l i k t qu . M t khác,
rèn luy n HS ng d ng ki n th c vào th c ti n GV ph i bi t tìm ki m
các tình hu ng ng d ng.
— GV ph i c b i d ng nâng cao n ng l c t ch c th c hành, ngo i khoá,
s d ng các thi t b d y h c. GV ph i bi t s p x p và xác nh rõ m c
cho các ho t ng th c hành, các ho t ng ngo i khoá, xác nh nh ng
yêu c u c th và n i dung ho t ng t ng ng cùng các h ng d n c n
thi t v t ch c các ho t ng này. GV c ng ph i có n ng l c s d ng các
ph ng ti n d y h c nh t là ph ng ti n công ngh thông tin phát
huy vai trò quan tr ng c a nó trong quá trình d y h c.
— GV ph i có k n ng, k thu t d y h c phù h p yêu c u i m i ph ng
pháp d y h c. th c hi n c ph ng pháp d y h c tích c c hoá
ho t ng h c t p c a HS, GV c n ph i có nh ng k n ng, k thu t d y
h c phù h p. ó là nh ng k n ng d y h c m i ã c gi i thi u nh ng
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

177


ch a c ph bi n trong t t c GV nh : k n ng d y h c h p tác theo
nhóm nh , k n ng s d ng ph ng ti n d y h c nh m t i t ng
giáo d c, k n ng s d ng các ph ng ti n nghe nhìn ph c v cho d y h c,
k n ng s d ng công ngh thông tin vào d y h c, k n ng làm các b
công c ánh giá k t qu h c t p... Nh ng k n ng d y h c GV ã có
nh ng nay c n ph i i m i nh : K n ng t ch c các ho t ng d y h c,

k n ng l p k ho ch bài h c, k thu t t câu h i, k n ng h ng d n
th c hành, k n ng i m i ki m tra ánh giá k t qu h c t p c a HS,
k n ng thi t l p các chi n l c d y h c...

NỘI DUNG

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG XÂY DỰNG VÀ SỬ
DỤNG HỒ SƠ DẠY HỌC

Hoạt động 4: Tìm hiểu vai trò của công nghệ thông tin trong xây
dựng và sử dụng hồ sơ dạy học.
B n suy ngh và tr l i các câu h i d i ây:
Câu h i 1: Cho bi t kh n ng ng d ng công ngh thông tin trong xây
d ng, b sung thông tin và l u tr h s d y h c.

178 |

MODULE THPT 16


Câu h i 2. Vi c ng d ng công ngh thông tin trong xây d ng, b sung
thông tin và l u tr h s d y h c tr ng trung h c ph thông có th
chia thành nh ng m c nào?

Câu h i 3. Hãy minh ho vi c ng d ng công ngh thông tin trong xây
d ng, b sung thông tin và l u tr k ho ch d y h c.

HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

179


B n i chi u nh ng suy ngh c a b n v a vi t ra v i nh ng thông tin
d i ây và hoàn thi n n i dung tr l i các câu h i c a b n.

THÔNG TIN CƠ BẢN
a.

—
—
—
—
—
—

—
+

180 |

Khi công ngh thông tin tham gia vào quá trình d y h c s làm môi
tr ng d y h c thay i, nó có tác ng m nh m t i m i thành t c a
quá trình d y h c:
Th c hi n vai trò nh m t GV m t khâu nào ó trong quá trình d y h c;
Cung c p tài li u h c t p m i có tính t ng tác, d mang, d c p nh t;
Cung c p ngu n tài nguyên h c t p phong phú, r t d truy c p, phân
ph i và có th khai thác linh ho t;
Cung c p công c h c t p m i có kh n ng h p tác v i ng i s d ng

giúp ng i s d ng khai thác h t kh n ng làm vi c c a h ;
Cung c p kênh giao ti p, truy n thông m i gi a GV và HS, gi a HS v i
HS, gi a HS v i các i t ng khác;
Cung c p công c ki m tra, ánh giá m i khách quan và chính xác; Cung
c p m t h th ng và công c qu n lí d y h c m i...
Khi s d ng các s n ph m công ngh thông tin, GV có th khai thác các
u i m v m t k thu t và ti m n ng v m t s ph m c a công ngh
thông tin xây d ng, b sung thông tin và l u tr h s d y h c
tr ng THPT.
Khi ng d ng công ngh thông tin vào xây d ng và s d ng h s d y
h c s mang l i nh ng tác ng tích c c nh sau:
Cung c p ngu n thông tin a d ng, phong phú:
Quá trình d y h c v i các ph ng pháp, bi n pháp không có a ph ng
ti n multimedia h tr luôn g p ph i khó kh n là GV và HS ch có s
l ng tài li u và thông tin r t h n ch . N i dung tài li u c trình bày
trên gi y do tr ng i v k thu t in n, giá c , kích th c và tr ng l ng
MODULE THPT 16


+

+

—
+

c a sách giáo khoa... nên tác gi c a sách ph i trình bày h t s c cô ng,
không th biên so n cu n sách có n i dung phong phú áp ng nhu
c u c a ng i c, không có nhi u tài li u tham kh o, nhi u tranh nh
minh ho ...

S n ph m công ngh thông tin có th t o ra nh ng tài li u a ph ng
ti n ch t l ng cao, d dàng l u gi và khai thác chúng. Ch t l ng tài
li u c c i thi n áng k . Do l u tr trên c ng ho c a CD ROM, các
tài li u cho phép khai thác s d ng nhi u l n mà không làm gi m ch t
l ng. Nghe tài li u âm thanh vài ch c l n th m chí vài tr m l n v i máy
tính song ch t l ng không h thay i. Các c ng c ng nh CD ROM
có th l u gi các tài li u âm thanh không h khó kh n và t n kém.
V i m t chi c máy tính cá nhân v i c ng dung l ng l n hi n nay có
th ch a ng m t l ng thông tin kh ng l . V i kh n ng l u tr thông
tin to l n nh v y, HS ngoài các n i dung h c trên l p còn có th tham
kh o các tài li u h tr phong phú a d ng, các t i n bách khoa toàn
th multimedia trên c ng, trên a CD ROM ho c trên m ng Internet.
Nh kh n ng cung c p t li u c bi t c a h th ng multimedia có th
cho phép GV và HS t ch c các ho t ng d y h c theo nh ng ph ng
th c m i ch ng h n, phong phú h n và tích c c h n. Hi n nay HS
c m th y r t ng i khi tra c u tài li u vì thi u th i gian và thi u ngu n tài
li u tra c u. Nh ng v i h s d y h c ã c multimedia hóa s giúp
HS kh c ph c c khó kh n này. Máy tính v i nh ng ph n m m tin h c
ã giúp x lí thông tin h t s c nhanh chóng. Ch v i m t ng tác kích
chu t HS tìm th y ngay thông tin mà mình mong mu n. K c các thông
tin còn n m trên máy ch nào ó trên th gi i thì th i gian truy c p c ng
ch tính b ng phút th m chí là m y giây thôi. Truy c p thông tin d dàng,
nhanh chóng giúp HS ph n kh i, hào h ng, ti t ki m th i gian và hi u
su t h c t p c nâng cao h n.
Giúp GV i m i ph ng pháp d y h c, ánh giá k t qu h c t p c a HS:
Khi ng d ng công ngh thông tin trong d y h c, HS c nhúng vào
m t môi tr ng h c t p h t s c m i m , h p d n, a d ng và có tính h
tr cao, môi tr ng này ch a h có trong nhà tr ng truy n th ng tr c
ây. ó là các vi th gi i, các môi tr ng ho t ng tích c c m i m nh
m ng internet, th vi n i n t , bài gi ng i n t , l p h c o, tr ng h c

o... Công ngh thông tin m ra tri n v ng to l n trong vi c i m i các
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

181


ph ng pháp và hình th c d y h c. Nh ng xu h ng d y h c không
truy n th ng nh d y h c theo lí thuy t ki n t o, theo quan i m ho t
ng, d y h c phát hi n và gi i quy t v n ,… càng có nhi u i u ki n
áp d ng r ng rãi và khai thác tri t u i m và kh c ph c các h n
ch (v m t th i gian, không gian và s phân hoá c a HS) i v i m i
ph ng pháp ó. Trong môi tr ng công ngh thông tin, các hình th c
d y h c nh d y h c ng lo t, d y h c theo nhóm, d y h c cá nhân
c ng t dó mà s có i m i nh : cá nhân t h c, t nghiên c u và làm
vi c v i máy vi tính, các cá nhân nghiên c u, th o lu n và làm vi c theo
các nhóm linh ho t, các nhóm o. Xu t hi n vi c d y h c theo hình th c
l p h c phân tán qua m ng, d y h c t xa, d y h c cá th hoá, d y h c
qua c u truy n hình...
+ c bi t, v i m ng internet HS có th t tra c u thông tin các th vi n
i n t , c p nh t các thông tin m i m , trao i v i các HS và GV nhi u
n i khác nhau trên th gi i vào b t kì th i i m nào ó. i v i HS, th
gi i tri th c c m r ng h u nh vô h n, h không b gi i h n b i
ngu n tri th c (h u nh duy nh t) c a GV trên l p và sách giáo khoa
h ng n m n a, i u ó m ra kh n ng phát tri n n ng l c t h c, t tìm
ki m tri th c, làm vi c c l p c a t ng HS. Trong tình hình ó, ng i ta
lo l ng vai trò c a GV s b th tiêu hay gi m sút nh ng th c t vai trò
c a GV v n h t s c quan tr ng và c phát huy hi u qu h n trong quá
trình d y h c. Tuy nhiên, c n ph i th y r ng tính ch t c a vai trò này ã

thay i. GV không ph i là ngu n tri th c duy nh t, ch th c hi n vi c
chuy n t i tri th c mà GV gi vai trò h ng d n, ch o. M i quan h
gi a GV và HS trong b i c nh m i c ng s khác v i tr c ây, GV không
ph i là ng i ra l nh cho HS ph i h c cái gì mà tr thành ng i c v n,
tr giúp cho HS. GV óng vai trò t ch c, i u khi n, thông qua vi c tác
ng lên c HS và môi tr ng Công ngh thông tin. Trong i u ki n s
d ng các ph ng ti n d y h c truy n th ng, m t GV ph i quan tâm t i
vài ch c HS thì dù có c g ng n âu, vi c m b o nguyên t c phân
hoá trong d y h c v n h n ch . T t c các chi ti t di n bi n c a ho t
ng h c t p c a m i HS khó c GV n m b t c và x lí k p th i.
V lí lu n, c n ph i giúp t ng HS làm vi c theo úng kh n ng, phù h p
n ng l c v tri th c và các k n ng c a mình, có nh p làm vi c phù
h p v i cá nhân. i u này hoàn toàn có th th c hi n c n u có Công
ngh thông tin tr giúp. Lúc này m i HS u có m t “tr gi ng” riêng,
182 |

MODULE THPT 16


có th
c tr giúp t i th i i m khó kh n b t kì, úng lúc v i li u l ng
thích h p. M i HS u có m t ph ng án làm vi c riêng, th c hi n
nhi m v phù h p cá nhân HS ó (có th gi ng nh ng c ng có th khác
t t c các b n khác), các nhi m v này c ph n m m ho ch nh phù
h p. i u này còn t o c h i h c t p cho HS vùng xa xôi h o lánh, HS
khuy t t t, góp ph n nâng cao tính nhân v n cho n n giáo d c. Ph n
m m c s d ng nhà c ng s n i dài cánh tay và m b o m i liên
h ng c c a GV t i t ng HS trong quá trình d y h c, khi làm bài t p
trên máy vi tính, HS s
c ki m soát, c giúp và ánh giá t i ch .

+ Trong m t l p h c, HS có trình khác nhau. ây là m t khó kh n i
v i các GV khi gi ng d y theo ph ng pháp truy n th ng. V i h th ng
thi t b d y h c a ph ng ti n multimedia cho phép kh c ph c c
khó kh n này. Khi HS m c nhi u l i trong khi làm bài t p, máy vi tính s
khuy n cáo và a ra cho HS nh ng bài t p có cùng n i dung nh ng
m c d h n. Khi làm vi c c l p v i máy tính HS có th t ch n cho
mình m t nh p làm vi c thích ng riêng. Trong nhi u ph n m m d y
h c có s t ng tác c a HS v i máy tính ng i ta còn a vào ng h
m th i gian cho phép HS theo dõi c t c làm bài ho c kh ng
ch th i gian làm bài. HS có th t nh l ng c ti n b c a mình
trong h c t p.
+ Khi s d ng h th ng thi t b d y h c a ph ng ti n Multimedia, các
chuyên gia giáo d c và tin h c ã h p tác thi t k các ph n m m d y h c
nh m giúp cho HS có th làm vi c c l p và t h c. V i kh n ng l ng
tr c c nh ng khó kh n HS g p ph i khi ti n hành các ho t ng
l nh h i ki n th c và luy n t p k n ng, các ph n m m ã a ra nh ng
l i gi i thích, ch ra các nguyên nhân m c l i, a vào các n i dung h
tr lí thuy t, các bài t p b tr ... Quá trình h c t p c a HS không còn b
l thu c hoàn toàn vào n i dung bài gi ng c a GV nh trong các ph ng
pháp truy n th ng (gi ng d y m t i m t).
Nh vi c t ch c h th ng d li u d dàng truy c p, quy trình h c t p
không nh t thi t ph i c ti n hành theo m t trình t nh t nh. Máy vi
tính cho phép HS th c hi n d dàng các ho t ng luy n t p. HS có th
s d ng ph ng pháp quy n p ho c di n d ch...
— T o ra nhi u ho t ng h c t p h p d n t o và duy trì s h ng thú h c
t p c a HS:
HỒ SƠ DẠY HỌC ĐÁP ỨNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CẤP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

|

183