tài liệu bồi dưỡng giáo viên module THPT 23 unprotected

PHẠM VĂN HOAN

MODULE THPT

23
KiÓm tra, ®¸nh gi¸
kÕt qu¶ häc tËp
cña häc sinh

|

7


A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN

T nh ng n m cu i th p k 90 c a th k XX, ho t ng i m i ánh giá
nói chung và ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh Vi t Nam b t u
c chú ý. Các trung tâm ánh giá c thành l p m t s tr ng i
h c và vi n nghiên c u. M t s công trình nghiên c u v ánh giá ã làm
rõ nh ng v n lí lu n và th c ti n v ánh giá. M t s ph ng pháp và
k thu t ánh giá, các k t qu nghiên c u ã b c u c áp d ng
trong vi c i m i ánh giá nhà tr ng ph thông trong t t c các c p
h c. Ho t ng i m i ánh giá c ng c t ra nh m t trong các n i
dung quan tr ng trong vi c th c hi n các án, d án.
Th c t giáo d c ph thông nh ng n m qua cho th y, m c dù ch ng
trình giáo d c ph thông ã có nh ng i m i theo h ng tích c c hoá
ho t ng c a ng i h c, h ng n vi c phát tri n và hoàn thi n n ng
l c c a m i cá nhân, nh ng v n ánh giá v n còn nhi u i m b t c p
(t m c ích, ph ng pháp, quy trình và m t s k thu t c th ). Cách
ánh giá v n ch a m b o c tính chính xác, khách quan; ch a v n

d ng linh ho t các hình th c ki m tra; ch a coi tr ng ánh giá, giúp
h c sinh h c t p thông qua ki m tra, ánh giá mà ch t p trung chú ý
vi c cho i m bài ki m tra. N i dung ánh giá v n còn n ng v yêu c u
h c sinh h c thu c lòng, nh máy móc, ít yêu c u các m c cao nh
hi u, v n d ng ki n th c, rèn luy n k n ng và giáo d c tình c m, thái .
Cán b qu n lí và giáo viên ch a c trang b m t cách y v các
ph ng pháp và k thu t ánh giá…
i m i giáo d c òi h i ph i có s i m i ng b t m c tiêu, n i
dung, ph ng pháp, ph ng ti n, ánh giá... ánh giá không th là m t
ho t ng n m ngoài quá trình này. ánh giá có nh h ng tr c ti p t i
cách d y c a th y, cách h c c a trò. Module THPT 23 giúp giáo viên
trung h c ph thông tìm hi u c th t lí lu n n th c tr ng vi c ki m
tra, ánh giá hi n nay. T ó, có th a ra c nh ng ki n ngh ,
xu t và nh ng gi i pháp mang tính kh thi nh m phát huy vai trò và hi u
qu c a ho t ng ánh giá trong quá trình d y h c nhà tr ng ph
thông Vi t Nam.
8

|


B. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Qua module 23, giáo viên trung h c ph thông có th :
— Nh n bi t/ Phân bi t c m t s khái ni m c b n v ki m tra, ánh giá
k t qu h c t p c a h c sinh.
— Trình bày c m t s ph ng pháp và công c ki m tra, ánh giá k t
qu h c t p c a h c sinh.
— Nêu c quy trình, cách x lí k t qu ki m tra ( ánh giá ch n oán,
ánh giá t ng k t và ánh giá quá trình).

2. Kĩ năng
Giáo viên trung h c ph thông s d ng phù h p m t s k n ng sau:
— Thi t k
c m t s công c ki m tra, ánh giá.
— S d ng c m t s ph ng pháp và công c ki m tra, ánh giá k t qu
h c t p c a h c sinh.
— V n d ng c quy trình và x lí k t qu ánh giá ch n oán, ánh giá
t ng k t và ánh giá quá trình.
3. Thái độ
H c viên tích c c áp d ng i m i ki m tra, ánh giá k t qu h c t p c a
h c sinh trong quá trình d y h c tích c c t i tr ng trung h c ph thông.

|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 9


C. NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu các khái niệm về đánh giá trong giáo dục.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây và cho bi t:
— Th nào là “ ánh giá”?

— “ ánh giá k t qu h c t p” là nh th nào?

2. THÔNG TIN CƠ BẢN
2.1. Đánh giá

ánh giá trong giáo d c là quá trình thu th p và lí gi i k p th i, có h th ng

thông tin v hi n tr ng, kh n ng hay nguyên nhân v ch t l ng và hi u
qu giáo d c c n c vào m c tiêu d y h c, m c tiêu ào t o, làm c s
cho nh ng ch tr ng, bi n pháp và hành ng giáo d c ti p theo.

2.2. Đánh giá kết quả học tập

Là quá trình thu th p thông tin, x lí thông tin và di n gi i hi n tr ng,
nguyên nhân, hi u qu , ch t l ng giáo d c theo hai khía c nh khác
nhau: k t qu h c t p t c c a h c sinh so v i k t qu h c t p c a
h c sinh khác và k t qu h c t p t c c a h c sinh so v i m c tiêu
giáo d c ã t ra.

10

|


M t trong nh ng h ng i m i ánh giá k t qu h c t p Vi t Nam
hi n nay là k t h p hình th c t lu n v i tr c nghi m khách quan.
V công d ng và cách so n th o các câu h i t lu n, giáo viên u bi t rõ
nên ây ch gi i thi u v tr c nghi m khách quan.

Hoạt động 2: Tìm hiểu mục tiêu đánh giá.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây và cho bi t n i dung c
b n c a m c tiêu ánh giá.

2. THÔNG TIN CƠ BẢN

— Theo T i n giáo d c h c, m c tiêu giáo d c là m t mô hình nhân cách
c n t c, thông qua t p h p nh ng k t qu c a quá trình giáo d c
và c thông báo d i d ng nh ng ch ích mong mu n i v i các
ch th khi k t thúc quá trình. M c tiêu giáo d c nói v k t qu t c
trong th c t .
— M c tiêu ánh giá c n ph i c n c và th ng nh t v i m c tiêu giáo d c.
M c tiêu t ng quát c a ánh giá có th bao g m:
+ Xác nh trình nh n th c, nh ng ch thi u h t ki n th c (có th có)
c a h c sinh tr c khi b c vào m t giai o n h c t p m i; ch n oán
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 11


nh ng khó kh n các em có th g p ph i l p k ho ch giúp . áp ng
m c tiêu này g i là ánh giá ch n oán (hay còn g i là ánh giá s b ).
+ ánh giá hi n tr ng ch t l ng d y và h c t i m t th i i m nh t nh
ho c ánh giá s phát tri n c di n ra vào hai th i i m ( u, cu i)
khi mà gi a hai th i i m ó ti n hành m t tác ng s ph m nào ó.
áp ng m c tiêu này g i là ánh giá quá trình.
+ Xác nh k t qu , ch t l ng h c t p sau m t h c kì, m t n m ho c c
c p h c. áp ng m c tiêu này g i là ánh giá t ng k t.
C n c vào tính ch t c a giai o n giáo d c và th i i m ti n hành ho t
ng ánh giá l a ch n m c tiêu ánh giá thích h p.

Hoạt động 3: Tìm hiểu các hình thức đánh giá.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o nh ng thông tin c b n d i ây và li t kê các hình
th c ánh giá.

2. THÔNG TIN CƠ BẢN

—

c ti n hành tr c khi d y m t n i dung nào ó,
nh m giúp giáo viên n m c tình hình v nh ng ki n th c có liên
quan v i bài h c. T ó có k ho ch d y h c phù h p.
— ánh giá t ng ph n c ti n hành nhi u l n trong quá trình d y h c,
nh m cung c p nh ng thông tin ng c giáo viên và h c sinh k p th i
i u ch nh cách d y và cách h c.
— ánh giá t ng k t c ti n hành khi k t thúc kì h c hay n m h c, khoá
h c (thi).
— Ra quy t nh: ây là khâu cu i cùng trong quá trình ánh giá. Giáo viên
quy t nh nh ng bi n pháp c th giúp h c sinh có sai sót c bi t.

12

|

ánh giá ch n oán


Hoạt động 4. Tìm hiểu chức năng của đánh giá.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây và cho bi t ch c n ng c a
ki m tra, ánh giá trong d y h c tr ng trung h c ph thông.

2. THÔNG TIN CƠ BẢN

*

ánh giá k t qu h c t p th c ch t là m t quá trình thu th p, phân tích
và x lí các thông tin v ki n th c, k n ng, thái c a h c sinh ; trên c
s ó xem xét m c
t c c a ho t ng h c c a h c sinh so v i
m c tiêu ra i v i t ng môn h c, t ng l p h c, t ng c p h c; nh m
xu t các gi i pháp
t c m c tiêu c a môn h c.
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 13


* Ki m tra, ánh giá có ba ch c n ng:

ánh giá

Phát hi n
l ch l c

S

i u
ch nh

: Ba ch c n ng c a ki m tra, ánh giá

— Ch c n ng ánh giá: ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh là xác nh n
thành tích h c t p c a h c sinh so v i h c sinh khác ho c làm sáng t

mc
t c và ch a t c c a h c sinh v ki n th c, k n ng và
thái so v i m c tiêu d y h c ã c xác nh.
— Ch c n ng phát hi n l ch l c: Trên c s ánh giá k t qu h c t p, giáo
viên có th phát hi n nh ng m t t t, m t ch a t t, nh ng khó kh n,
v ng m c c a h c sinh và tìm ra nguyên nhân c a nh ng sai sót trong
quá trình d y h c.
— Ch c n ng i u ch nh: T ch phát hi n c nh ng l ch l c, sai sót
trong quá trình, giáo viên s tìm ra bi n pháp i u ch nh quá trình h c
t p c a h c sinh, ng th i b sung, t hoàn thi n ho t ng d y h c
c a mình.
Ba ch c n ng này liên k t, th ng nh t v i nhau. i v i h c sinh, vi c
công khai hoá k t qu h c t p giúp các em nh n ra nh ng thành tích và
thi u sót c a mình rút ra bài h c cho chính b n thân. Nh v y, k t
qu ánh giá là c n c quy t nh gi i pháp c i thi n th c tr ng, nâng
cao ch t l ng, hi u qu d y h c và giáo d c thông qua vi c i u ch nh
ph ng pháp d y h c c a giáo viên và h ng d n h c sinh bi t t ánh
giá i u ch nh ph ng pháp h c t p.
* Thông qua các ch c n ng này, ánh giá k t qu h c t p s là i u ki n
c n thi t :
14

|


— Giúp giáo viên n m c tình hình h c t p, m c phân hoá v trình
h c l c c a h c sinh trong l p, t ó có bi n pháp giúp h c sinh y u
kém và b i d ng h c sinh gi i; giúp giáo viên i u ch nh và hoàn thi n
ph ng pháp d y h c.
— Giúp h c sinh bi t c kh n ng h c t p c a mình so v i yêu c u c a

ch ng trình, xác nh nguyên nhân thành công c ng nh ch a thành công,
t ó i u ch nh ph ng pháp h c t p, phát tri n k n ng t ánh giá.
— Giúp cán b qu n lí giáo d c ra ph ng pháp qu n lí phù h p
nâng cao ch t l ng giáo d c.
— Giúp cha m h c sinh và c ng ng bi t c k t qu giáo d c c a t ng
h c sinh, t ng l p và c a c c s giáo duc.

Hoạt động 5. Tìm hiểu mục đích, ý nghĩa và vai trò của kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây và cho bi t m c ích, ý
ngh a và vai trò c a ki m tra, ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh.

|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 15


2. THÔNG TIN CƠ BẢN
2.1. Mục đích của việc kiểm tra, đánh giá

— Công khai hoá nh n nh v n ng l c và k t qu h c t p c a m i
h c sinh và t p th l p, t o c h i cho h c sinh phát tri n k n ng t
ánh giá, giúp h c sinh nh n ra s ti n b c a mình; khuy n khích, ng
viên vi c h c t p.
— Giúp cho giáo viên có c s th c t
nh n ra nh ng i m m nh và
i m y u c a mình, t hoàn thi n ho t ng d y, ph n u không ng ng
nâng cao ch t l ng và hi u qu d y h c.

Nh v y, ánh giá không ch nh m nh n nh th c tr ng và nh h ng,
i u ch nh ho t ng c a trò mà còn ng th i t o i u ki n nh n nh
ra th c tr ng và i u ch nh ho t ng d y c a th y.

2.2. Ý nghĩa của việc kiểm tra, đánh giá

—
+
+

+

—
16

|

Ki m tra, ánh giá có ý ngh a vô cùng quan tr ng i v i h c sinh,
giáo viên và c bi t là i v i cán b qu n lí.
i v i h c sinh: Vi c ánh giá có h th ng và th ng xuyên, cung c p
k p th i nh ng thông tin “liên h ng c” giúp ng i h c i u ch nh ho t
ng h c.
V giáo d ng: Ki m tra, ánh giá ch cho h c sinh th y mình ã ti p thu
i u v a h c n m c nào, còn thi u sót nào c n b khuy t.
V m t phát tri n n ng l c nh n th c: Ki m tra, ánh giá giúp h c sinh
có i u ki n ti n hành các ho t ng trí tu nh ghi nh , tái hi n, chính
xác hoá, khái quát hoá, h th ng hoá ki n th c, t o i u ki n cho h c
sinh phát tri n t duy sáng t o, linh ho t v n d ng ki n th c gi i
quy t các tình hu ng th c t .
V m t giáo d c: Ki m tra, ánh giá giúp h c sinh có tinh th n trách

nhi m cao trong h c t p; có ý chí v n lên t nh ng k t qu cao h n;
c ng c lòng tin vào kh n ng c a mình; nâng cao ý th c t giác; kh c ph c
tính ch quan t mãn trong h c t p.
i v i giáo viên: Ki m tra, ánh giá cung c p cho giáo viên nh ng thông
tin “liên h ng c ngoài” giúp ng i d y i u ch nh ho t ng d y.


—

i v i cán b qu n lí giáo d c: Ki m tra, ánh giá cung c p cho cán b
qu n lí giáo d c nh ng thông tin v th c tr ng d y và h c trong m t n
v giáo d c có nh ng ch o k p th i, u n n n c nh ng l ch l c,
khuy n khích, h tr nh ng sáng ki n hay, b o m th c hi n t t m c
tiêu giáo d c.

2.3. Vai trò của kiểm tra, đánh giá

Trong nhà tr ng hi n nay, vi c d y h c không ch chú tr ng n d y cái
gì mà c n quan tâm n d y h c nh th nào. i m i ph ng pháp d y
h c là m t yêu c u c p bách có tính ch t t phá nâng cao ch t l ng
d y h c. i m i ph ng pháp d y h c òi h i ph i ti n hành m t cách
ng b t i m i n i dung ch ng trình sách giáo khoa, ph ng pháp
d y h c cho n ki m tra, ánh giá k t qu d y h c. Ki m tra, ánh giá
có vai trò r t to l n trong vi c nâng cao ch t l ng ào t o. K t qu c a
ki m tra, ánh giá là c s
i u ch nh ho t ng d y, ho t ng h c
và qu n lí giáo d c. N u ki m tra, ánh giá sai s d n n nh n nh sai
v ch t l ng ào t o, gây tác h i to l n trong vi c s d ng ngu n nhân
l c. V y i m i ki m tra, ánh giá tr thành nhu c u b c thi t c a
ngành Giáo d c và toàn xã h i ngày nay. Ki m tra, ánh giá úng th c t ,

chính xác và khách quan s giúp ng i h c t tin, h ng say, nâng cao
n ng l c sáng t o trong h c t p.

Hoạt động 6. Tìm hiểu vị trí của hoạt động kiểm tra, đánh giá
trong quá trình giáo dục.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o nh ng thông tin c b n d i ây, trao i v i ng
nhi p, xác nh v trí c a ho t ng ki m tra, ánh giá trong quá trình
giáo d c.

|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 17


2. THÔNG TIN CƠ BẢN

u tiên, d a vào m c tiêu c a d y h c, giáo viên ánh giá trình xu t
phát c a h c sinh (ki m tra u vào) trên c s l p k ho ch d y h c v
ki n th c, rèn k n ng b môn và phát tri n t duy b môn. Ki n th c
khoá h c l i c ki m tra, ánh giá ( ánh giá u ra) phát hi n trình
h c sinh, i u ch nh m c tiêu và a ra ch d y h c ti p theo. Quá
trình này c th hi n qua s sau:

M c tiêu

Trình
xu t phát
c a h c sinh

(Ki m tra
ban u)

K n ng
b môn
Ki n th c
b môn
Trình
phát tri n
t duy
b môn

Ki m tra,
ánh giá

B n ch t c a khái ni m ki m tra thu c ph m trù ph ng pháp. Nó gi
vai trò liên h ng c trong h i u hành quá trình d y h c. Nó cho bi t
nh ng thông tin v k t qu v n hành. Nó góp ph n quan tr ng quy t
nh cho s i u khi n t i u c a h (c giáo viên và h c sinh).
Ki m tra, ánh giá trong quá trình d y h c là h t s c ph c t p, luôn luôn
ch a ng nh ng nguy c sai l m, không chính xác. Do ó ng i ta
th ng nói: “Ki m tra, ánh giá” ho c “ ánh giá thông qua ki m tra”
ch ng t m i quan h t ng h và thúc y l n nhau gi a hai công
vi c này.
18

|


Hoạt động 7. Tìm hiểu mối quan hệ giữa giảng dạy và đánh giá.

1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây, k t h p v i nh ng i u ã
bi t, hãy nêu m i quan h gi a gi ng d y và ánh giá.

2. THÔNG TIN CƠ BẢN

* Gi ng d y và ánh giá th ng c xem là hai m t không th tách
r i c a ho t ng d y h c và chúng có tác d ng t ng h l n nhau.
Hình 1 d i ây gi i thi u m t mô hình v s t ng tác gi a gi ng d y và
các ho t ng khác nhau trong ánh giá c a Rowntree — m t trong
nh ng nhà nghiên c u giáo d c l n c a Hoa K .
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 19


Hình 1. Mô hình t

—
—
—
—
—
—
*
—

Ghi chú:

ng tác gi a gi ng d y v i ki m tra, ánh giá

T (Teaching): gi ng d y.
A: ánh giá quá trình (Formative Assessment).
N: các tác ng khác c a ho t ng gi ng d y.
E (Evaluation): ánh giá tính hi u qu c a ho t ng gi ng d y.
D: (Diagnostic appraisal): tìm hi u yêu c u, u nh c i m c a ng i h c.
G (Grading): cho i m, x p lo i (h ng).
Nh ng c i m chính c a mô hình:
ánh giá h c t p c n ph i d a trên n n t ng thông tin mà ho t ng
gi ng d y cung c p.
— Ch t l ng gi ng d y c phát tri n liên t c trên c s th ng xuyên x
lí thông tin t ánh giá h c t p; t s tìm hi u yêu c u, u — nh c i m
c a ng i h c và t ánh giá gi ng d y cùng các y u t tác ng n h c
t p c a nó.
— i m/x p lo i (h ng) chung c n ph i d a trên k t qu c a chu i nh ng
ánh giá quá trình.

20

|


Hoạt động 8. Yêu cầu đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá theo
chuẩn kiến thức, kĩ năng của môn học.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n d i ây nêu yêu c u c n ph i
i m i công tác ki m tra, ánh giá theo chu n ki n th c, k n ng trong
Ch ng trình giáo d c ph thông.

2. THÔNG TIN CƠ BẢN

*

Chu n là nh ng yêu c u, tiêu chí (g

i chung là yêu c u) tuân theo nh ng
nguyên t c nh t nh, c dùng làm th c o ánh giá ho t ng,
công vi c, s n ph m c a l nh v c nào ó.
Yêu c u có th o c thông qua ch s th c hi n. Yêu c u c xem
nh nh ng “ch t ki m soát” ánh giá ch t l ng u vào, u ra c ng
nh quá trình th c hi n.
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 21


*

Chu n ki n th c, k n ng c a ch ng trình môn h c là yêu c

u c b n,
t i thi u v ki n th c, k n ng c a môn h c mà h c sinh c n ph i và có
th t c sau m i ch c a ch ng trình môn h c. Chu n ki n th c,
k n ng c a ch ng trình môn h c c trình bày theo ch
t ng l p
và các l nh v c h c t p. Riêng yêu c u v thái
c xác nh chung
ph n “M c tiêu” i v i t ng kh i l p ho c i v i c c p h c.

Chu n ki n th c, k n ng c a ch ng trình môn h c là thành ph n c a
Ch ng trình giáo d c ph thông nên vi c ch o d y h c, ki m tra, ánh
giá theo Chu n ki n th c, k n ng s t o nên s th ng nh t, h n ch tình
tr ng d y h c quá t i, a thêm nhi u n i dung n ng n , quá cao so v i
Chu n ki n th c, k n ng vào d y h c, ki m tra, ánh giá; góp ph n làm
gi m tiêu c c c a d y thêm, h c thêm; t o i u ki n c b n, quan tr ng
t ch c d y h c, ki m tra, ánh giá và thi theo Chu n ki n th c, k n ng.

Hoạt động 9. Tìm hiểu yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo
về đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá theo Chuẩn kiến thức,
kĩ năng của môn học.
1. NHIỆM VỤ

B n hãy tham kh o thông tin c b n sau nêu nh ng yêu c u c a B
Giáo d c và ào t o v i m i công tác ki m tra, ánh giá theo Chu n
ki n th c, k n ng c a môn h c.
— Yêu c u i m i công tác ki m tra, ánh giá theo Chu n ki n th c, k n ng
c a môn h c:

22

|


—

—

nh h ng ch

o i m i ki m tra, ánh giá:

nh h ng và yêu c u chung v
giáo d c ph thông:

i m i ánh giá trong Ch ng trình

|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 23


2. THÔNG TIN CƠ BẢN
2.1. Yêu cầu đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá theo Chuẩn kiến thức,
kĩ năng của môn học

— Giáo viên ánh giá sát úng trình h c sinh v i thái khách quan,
công minh và h ng d n h c sinh bi t t ánh giá n ng l c c a mình;
— Trong quá trình d y h c, c n k t h p m t cách h p lí hình th c t lu n
v i hình th c tr c nghi m khách quan trong ki m tra, ánh giá k t qu
h c t p c a h c sinh, chu n b t t cho vi c i m i các kì thi theo ch
tr ng c a B Giáo d c và ào t o.
— Th c hi n úng quy nh c a quy ch ánh giá, x p lo i h c sinh trung
h c c s , h c sinh trung h c ph thông do B Giáo d c và ào t o ban
hành, ti n hành s l n ki m tra th ng xuyên, ki m tra nh kì, ki m tra
h c kì c lí thuy t và th c hành (v i các môn th c nghi m).
— i m ki m tra th c hành (v i các môn th c nghi m): i m h s 1;
giáo viên c n c vào quy trình thí nghi m m t bài th c hành ( c th ng
nh t tr c trong toàn t nh) theo h ng d n, r i thu và ch m l y i m
th c hành.

— Các bài ki m tra nh kì (ki m tra 1 ti t, ki m tra h c kì và ki m tra cu i
n m h c) c n c biên so n trên c s thi t k ma tr n cho m i .
— Bài ki m tra 45 phút nên th c hi n c hai hình th c: tr c nghi m khách
quan và t lu n (t l n i dung ki n th c và i m ph n tr c nghi m

24

|


khách quan t i a là 50%). Bài ki m tra cu i h c kì nên ti n hành d i
hình th c 100% t lu n. Trong quá trình d y h c, giáo viên c n ph i
luy n t p cho h c sinh thích ng v i c u trúc thi và hình th c thi t t
nghi p ph thông mà B Giáo d c và ào t o t ch c h ng n m.
2.2. Định hướng chỉ đạo về đổi mới kiểm tra, đánh giá
a. Các yêu c u c b n c a vi c ánh giá

—
—
—
—
—

b.

m b o tính khách quan, chính xác: Ph n ánh chính xác k t qu nh
nó t n t i, trên c s i chi u v i m c tiêu ra, không ph thu c vào ý
mu n ch quan c a ng i ánh giá.
m b o tính toàn di n: y các khía c nh, các m t c n ánh giá
theo yêu c u và m c ích.

m b o tính h th ng: Ti n hành liên t c và u n theo k ho ch
nh t nh, ánh giá th ng xuyên, có h th ng s thu c nh ng thông
tin y , rõ ràng và t o c s
ánh giá m t cách toàn di n.
m b o tính công khai và tính phát tri n: ánh giá c ti n hành công
khai, k t qu
c công b k p th i, t o ra ng l c thúc y i
t ng c ánh giá mong mu n v n lên, có tác d ng thúc y các m t
t t, h n ch m t x u.
m b o tính công b ng: m b o r ng nh ng h c sinh th c hi n các
ho t ng h c t p v i cùng m t m c và th hi n cùng m t n l c s
nh n c k t qu ánh giá nh nhau.

nh h

ng ch

o

i m i ki m tra, ánh giá

— Ph i có s h ng d n, ch o ch t ch c a các c p qu n lí giáo d c.
i m i ki m tra, ánh giá là m t b ph n c a i m i ph ng pháp d y
h c nói riêng và i m i giáo d c ph thông nói chung. Vi c i m i
ph i i t t ng k t th c ti n phát huy u i m, kh c ph c các bi u
hi n h n ch , l c h u, y u kém trên c s ó ti p thu v n d ng các thành
t u hi n i c a khoa h c giáo d c trong n c và qu c t vào th c ti n
n c ta. Các c p qu n lí giáo d c ch o ch t ch , coi tr ng h ng d n
các c quan qu n lí giáo d c c p d i n các tr ng h c, các t chuyên
môn và t ng giáo viên trong vi c t ch c th c hi n, sao cho i n t ng

k t, ánh giá c hi u qu cu i cùng. Th c o thành công c a các gi i
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 25


pháp ch o là s i m i cách ngh , cách làm c a t ng giáo viên và các
ch s nâng cao ch t l ng d y h c.
— Ph i có s h tr c a ng nghi p, nh t là giáo viên cùng b môn:
n v t ch c th c hi n i m i ph ng pháp d y h c, i m i ki m
tra, ánh giá là tr ng h c, môn h c v i m t i u ki n t ch c d y h c
c th . Do vi c i m i ki m tra, ánh giá ph i g n v i c tr ng m i
môn h c, nên ph i coi tr ng vai trò c a các t chuyên môn, là n i trao
i kinh nghi m gi i quy t m i khó kh n, v ng m c. Trong vi c t ch c
th c hi n i m i ki m tra, ánh giá, c n phát huy vai trò c a i ng
giáo viên gi i có nhi u kinh nghi m, giáo viên c t cán chuyên môn h
tr giáo viên m i, giáo viên tay ngh ch a cao, không giáo viên nào
ph i n c. Ph i coi tr ng hình th c h i th o, thao gi ng, d gi th m
l p rút kinh nghi m k p th i, ánh giá hi u qu t ng gi i pháp c th
trong vi c i m i ph ng pháp d y h c và i m i ki m tra, ánh giá:
kinh nghi m ra sao cho b o m ch t l ng, kinh nghi m k t h p
hình th c t lu n v i tr c nghi m cho phù h p v i c tr ng b môn.
— C n l y ý ki n xây d ng c a h c sinh hoàn thi n ph ng pháp d y
h c và ki m tra, ánh giá:
i m i ph ng pháp d y h c và i m i ki m tra, ánh giá ch mang l i
k t qu khi h c sinh phát huy c vai trò tích c c, ch ng, sáng t o;
bi t i m i ph ng pháp h c t p; bi t t h c, t ánh giá k t qu h c t p.
Trong môi tr ng s ph m thân thi n, vi c thu th p ý ki n xây d ng c a
h c sinh giúp giáo viên ánh giá úng v mình, tìm ra con ng kh c
ph c các h n ch , thi u sót, hoàn thi n ph ng pháp d y h c, i m i

ki m tra, ánh giá là h t s c c n thi t và là cách làm mang l i nhi u l i ích,
phát huy m i quan h thúc y t ng h gi a ng i d y và ng i h c.
— i m i ki m tra, ánh giá ph i ng b v i các khâu liên quan và nâng
cao các i u ki n b o m ch t l ng d y h c:
i m i ki m tra, ánh giá g n li n v i i m i ph ng pháp d y h c
c a giáo viên và i m i ph ng pháp h c t p c a h c sinh; k t h p
ánh giá trong v i ánh giá ngoài. c p th p, giáo viên có th dùng
ki m tra c a ng i khác (c a ng nghi p, do nhà tr ng cung c p, t
ngu n d li u trên các Website chuyên ngành) ki m tra, ánh giá k t
qu h c t p c a h c sinh l p mình. c p cao h n, nhà tr ng có th
26

|


tr ng c u m t tr ng khác, c quan chuyên môn bên ngoài t ch c ki m
tra, ánh giá k t qu h c t p c a h c sinh tr ng mình.
i m i ki m tra, ánh giá ch có hi u qu khi k t h p ánh giá c a giáo
viên v i t ánh giá c a h c sinh. Sau m i kì ki m tra, giáo viên c n b
trí th i gian tr bài, h ng d n h c sinh t ánh giá k t qu làm bài, t
cho i m bài làm c a mình, nh n xét m c chính xác trong ch m bài
c a giáo viên. Trong quá trình d y h c và khi ti n hành ki m tra, ánh
giá, giáo viên ph i bi t “khai thác l i” giúp h c sinh t nh n rõ sai sót
nh m rèn luy n ph ng pháp h c t p, ph ng pháp t duy.
Ch o i m i ki m tra, ánh giá ph i ng th i v i nâng cao ph m
ch t và n ng l c c a i ng giáo viên, u t nâng c p c s v t ch t,
trong ó có thi t b d y h c và t ch c t t các phong trào thi ua m i
phát huy y hi u qu .
— Phát huy vai trò thúc y c a i m i ki m tra, ánh giá i v i i m i
ph ng pháp d y h c:

Trong m i quan h hai chi u gi a i m i ki m tra, ánh giá v i i m i
ph ng pháp d y h c, khi i m i m nh m ph ng pháp d y h c s
t ra yêu c u khách quan ph i i m i ki m tra, ánh giá, b o m
ng b cho quá trình h ng t i nâng cao ch t l ng d y h c. Khi i
m i ki m tra, ánh giá b o m yêu c u khách quan, chính xác, công b ng
s t o ti n xây d ng môi tr ng s ph m thân thi n, t o ng l c m i
thúc y i m i ph ng pháp d y h c và i m i công tác qu n lí.
T ó, s giúp giáo viên và các c quan qu n lí xác nh úng n hi u
qu gi ng d y, t o c s giáo viên i m i ph ng pháp d y h c và
các c p qu n lí ra gi i pháp qu n lí phù h p.
— Ph i a n i dung ch o i m i ki m tra, ánh giá g n v i các phong
trào khác trong nhà tr ng:
Ph i a n i dung ch o i m i ki m tra, ánh giá vào tr ng tâm cu c
v n ng “M i th y cô giáo là m t t m g ng o c, t h c và sáng t o”
và phong trào thi ua “Xây d ng tr ng h c thân thi n, h c sinh tích c c”.
Trong nhà tr ng, ho t ng d y h c là trung tâm th c hi n nhi m v
chính tr c giao, th c hi n s m nh “tr ng ng i”. Ho t ng d y h c
ch t hi u qu cao khi t o l p c môi tr ng s ph m lành m nh,
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 27


b u không khí thân thi n, phát huy ngày càng cao vai trò tích c c,
ch ng, sáng t o c a h c sinh. Do ó, ph i a n i dung ch o i
m i ph ng pháp d y h c nói chung và i m i ki m tra, ánh giá nói
riêng thành tr ng tâm c a cu c v n ng “M i th y cô giáo là m t t m
g ng o c, t h c và sáng t o” và phong trào thi ua “Xây d ng
tr ng h c thân thi n, h c sinh tích c c”. C ng trong m i quan h ó,
b c phát tri n c a cu c v n ng và phong trào thi ua này s t o ng

l c thúc y quá trình i m i ph ng pháp d y h c và i m i ki m tra,
ánh giá t c m c tiêu cu i cùng là thúc y nâng cao ch t l ng
giáo d c toàn di n.
c. M t s nhi m v trong ch

o

i m i ki m tra, ánh giá

* Các c p qu n lí giáo d c và các tr ng ph thông c n có k ho ch ch
o i m i ph ng pháp d y h c, trong ó có i m i ki m tra, ánh
giá trong t ng n m h c và trong 5 n m t i. K ho ch c n quy nh rõ n i
dung các b c, quy trình ti n hành, công tác ki m tra, thanh tra chuyên
môn và bi n pháp ánh giá ch t ch , hi u qu cu i cùng th hi n thông
qua k t qu áp d ng c a giáo viên.
làm rõ c n c khoa h c c a vi c ki m tra, ánh giá, c n t ch c cho
i ng giáo viên c t cán và toàn th giáo viên n m v ng công tác giáo
d c ph thông c a c p h c, t m c tiêu c p h c, c u trúc ch ng trình,
ch ng trình các môn h c, các ho t ng giáo d c và c bi t là chu n
ki n th c, k n ng, yêu c u v thái
i v i ng i h c.
Ph i kh c ph c tình tr ng giáo viên ch d a vào sách giáo khoa làm
c n c so n bài, gi ng d y và ki m tra, ánh giá ã thành thói quen, tình
tr ng này d n n di n gi ng dàn tr i dài dòng, ch a th c s bám sát
chu n ki n th c, k n ng, bám sát tr ng tâm bài h c.
v a coi tr ng nâng cao nh n th c v a coi tr ng i m i trong ho t
ng ki m tra, ánh giá c a t ng giáo viên, ph i l y n v tr ng h c và
t chuyên môn là n v c b n tri n khai th c hi n.
— Các s giáo d c và ào t o c n ch o các tr ng ph thông tri n khai
m t s chuyên sinh ho t chuyên môn sau ây (t ch c theo c p: c p

t chuyên môn, c p tr ng, theo các c m và toàn t nh, thành ph ):

28

|


— V nghiên c u Ch ng trình giáo d c ph thông: D a vào Chu n ki n
th c, k n ng và yêu c u v thái
i v i ng i h c c a các môn h c và
các ho t ng giáo d c; khai thác Chu n so n bài, d y h c trên l p và
ki m tra, ánh giá.
— V ph ng pháp d y h c tích c c: Nh n di n ph ng pháp d y h c tích
c c và cách áp d ng trong ho t ng d y h c, có ngh thu t b i d ng
tình c m h ng thú h c t p cho h c sinh; phát huy quan h thúc y gi a
i m i ki m tra, ánh giá v i i m i ph ng pháp d y h c.
— V i m i ki m tra, ánh giá: Nh n di n v ki m tra, ánh giá trong
ph ng pháp d y h c tích c c và cách áp d ng; k t h p ánh giá c a giáo
viên v i ánh giá c a h c sinh, k t h p ánh giá trong v i ánh giá ngoài.
— V k thu t ra ki m tra, thi: K thu t ra t lu n, tr c nghi m và
cách k t h p h p lí hình th c t lu n v i hình th c tr c nghi m cho phù
h p v i n i dung ki m tra và c tr ng môn h c; cách khai thác ngu n
d li u m : Th vi n câu h i và bài t p, ngân hàng ki m tra, thi
trên các Website chuyên môn.
— V s d ng sách giáo khoa: Giáo viên s d ng sách giáo khoa và khai thác
Chu n ki n th c, k n ng c a ch ng trình môn h c cho khoa h c, s
d ng sách giáo khoa trên l p và trong ki m tra, ánh giá cho h p lí.
— V ng d ng công ngh thông tin: ng d ng công ngh thông tin s u
t m t li u, ng d ng trong d y h c trên l p, trong ki m tra, ánh giá và
qu n lí chuyên môn cho khoa h c, tránh l m d ng công ngh thông tin.

+ V h ng d n h c sinh i m i ph ng pháp h c t p: Giáo viên bi t t
ánh giá và thu th p ý ki n c a h c sinh i v i ph ng pháp d y h c và
ki m tra, ánh giá.
Ngoài ra, c n c tình hình c th c a mình, các tr ng có th b sung
m t s chuyên phù h p, thi t th c áp ng nhu c u c a giáo viên.
M i chuyên nhà tr ng c n ch o áp d ng thí i m, xây d ng báo
cáo kinh nghi m và th o lu n, k t lu n r i nhân r ng kinh nghi m thành
công, ánh giá hi u qu m i chuyên thông qua d gi th m l p,
thanh tra, ki m tra chuyên môn.
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 29


*

—

—
—

30

|

Trên c s ti n hành c a các tr ng, các s giáo d c và ào t o có th t
ch c h i th o khu v c ho c toàn t nh, thành ph , nhân r ng v ng ch c
kinh nghi m t t ã úc k t c. Sau ó, ti n hành thanh tra, ki m tra
chuyên môn theo t ng chuyên
thúc y giáo viên áp d ng và ánh

giá hi u qu .
Ph ng pháp t ch c th c hi n:
Công tác i m i ki m tra, ánh giá là nhi m v quan tr ng lâu dài
nh ng ph i có bi n pháp ch o c th có chi u sâu cho m i n m h c,
tránh chung chung theo ki u phát ng phong trào thi ua sôi n i ch
nh m th c hi n m t “chi n d ch” trong m t th i gian nh t nh. i m i
ki m tra, ánh giá là m t ho t ng th c ti n chuyên môn có tính khoa
h c cao trong nhà tr ng, cho nên ph i ng th i nâng cao nh n th c,
b sung ki n th c, trang b k n ng cho i ng giáo viên, ông o h c
sinh và ph i t ch c th c hi n i m i trong hành ng, i m i cách ngh ,
cách làm, ng b v i i m i ph ng pháp d y h c, coi tr ng h ng d n,
ki m tra, giám sát, ki m ch ng k t qu c ng c ni m tin ti p t c
i m i.
Trong k ho ch ch o, ph i ra m c tiêu, b c i c th ch o
i m i ki m tra, ánh giá thu c k t qu cu i cùng, phát ng, xây
d ng, c ng c thành n n n p chuyên môn v ng ch c trong ho t ng
d y h c:
Tr c h t, ph i yêu c u và t o i u ki n cho t ng giáo viên n m v ng
Chu n ki n th c, k n ng và yêu c u v thái
i v i ng i h c ã c
quy nh t i ch ng trình môn h c vì ây là c n c pháp lí khách quan
ti n hành ki m tra, ánh giá.
Ph i nâng cao nh n th c v m c tiêu, vai trò và t m quan tr ng c a ki m tra,
ánh giá, s c n thi t khách quan ph i i m i ki m tra, ánh giá, b o
m khách quan, chính xác, công b ng nâng cao ch t l ng d y h c.
Ph i trang b các ki n th c và k n ng t i c n thi t có tính k thu t v
ki m tra, ánh giá nói chung và các hình th c ki m tra, ánh giá nói riêng,
trong ó c bi t là k thu t ra tr c nghi m, gi i h n áp d ng hình
th c tr c nghi m trong ki m tra, ánh giá.

—

—

*
—
+

+
+

ây là công tác có t m quan tr ng c bi t vì trong th c t , a s giáo
viên ch a c trang b k thu t này khi c ào t o tr ng s ph m,
nh ng ch a ph i a ph ng nào, tr ng ph thông nào c ng ã gi i
quy t t t. V n còn m t b ph n không ít giáo viên ph i t tìm hi u
ti p c n hình th c tr c nghi m, d n n ch t l ng tr c nghi m ch a
cao, ch a phù h p v i n i dung ki m tra và c tr ng b môn, không ít
tr ng h p có tình tr ng l m d ng tr c nghi m.
Ph i ch o i m i ki m tra, ánh giá theo chuyên có chi u sâu c n
thi t, coi tr ng ph bi n kinh nghi m t t và t ng c ng tháo g khó
kh n, v ng m c thông qua sinh ho t t chuyên môn gi a các giáo viên
cùng b môn.
Các c p qu n lí ph i coi tr ng s k t, t ng k t, úc rút kinh nghi m, nhân
i n hình t p th , cá nhân tiên ti n trong i m i ki m tra, ánh giá.
Trong m i n m h c, các c p qu n lí t ch c các t ki m tra, thanh tra
chuyên
ánh giá hi u qu i m i ki m tra, ánh giá các tr ng
ph thông, các t chuyên môn và t ng giáo viên. Thông qua ó, rút ra
kinh nghi m ch o, bi u d ng khen th ng các n v , cá nhân làm

t t, u n n n các bi u hi n b o th , ng i i m i ho c thi u trách nhi m,
bàng quan, th .
Trách nhi m t ch c th c hi n:
Trách nhi m c a S Giáo d c và ào t o:
C th hoá ch tr ng ch o c a B Giáo d c và ào t o v i m i
ki m tra, ánh giá, a công tác ch o i m i ph ng pháp d y h c,
trong ó có i m i ki m tra, ánh giá làm tr ng tâm c a cu c v n ng
“M i th y cô giáo là m t t m g ng o c, t h c và sáng t o” và phong
trào thi ua “Xây d ng tr ng h c thân thi n, h c sinh tích c c”, v i m c
tiêu xây d ng môi tr ng s ph m lành m nh và phát huy vai trò tích
c c, tinh th n h ng thú, ch ng, sáng t o trong h c t p c a h c sinh.
L p k ho ch ch o i m i ph ng pháp d y h c, i m i ki m tra,
ánh giá dài h n, trung h n và n m h c, c th hoá các tr ng tâm công
tác cho t ng n m h c:
Xác nh rõ m c tiêu c n t c, n i dung, i t ng, ph ng pháp
t ch c b i d ng, hình th c ánh giá, ki m nh k t qu b i d ng;
|

TỔ CH ĐỘNG GIỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở TƯỜNG TRUNG HọC PHổ THÔNG 31