giáo án tích hợp liên môn lịch sử 12 bài 17 – nước VIỆT NAM dân CHỦ CỘNG hòa từ NGÀY 2 – 9 – 1945 đến TRƢỚC NGÀY 19 – 12 – 1946

Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

PHỤ LỤC II:
PHIẾU MIÊU TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI
1. Tên hồ sơ:
CHƢƠNG III – VIỆT NAM TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1954
Bài 17 – NƢỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA
TỪ NGÀY 2 – 9 – 1945 ĐẾN TRƢỚC NGÀY 19 – 12 – 1946

2. Mục tiêu bài học:
Học xong bài này, học sinh cần:
2.1. Kiến thức
- Biết được những thuận lợi và khó khăn của nước Việt Nam Dân chủ Cộng
hòa sau Cách mạng tháng Tám 1945.
- Nêu và phân tích được những biện pháp trước mắt và lâu dài của chính
quyền cách mạng trong việc giải quyết những khó khăn (về xây dựng chính
quyền non trẻ, diệt giặc đói, giặc dốt, tài chính và tàn dư của xã hội cũ để lại).
- Hiểu rõ những chủ trương, sách lược của Đảng và Chính phủ cách mạng
trong việc đối phó với quân Trung Hoa Dân quốc, bọn phản cách mạng và thực
dân Pháp từ sau ngày Cách mạng tháng Tám 1945 đến trước ngày 19/12/1946.
2.2. Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng phân tích, so sánh, nhận định, đánh giá các sự kiện, nhân
vật lịch sử liên,… quan đến tình hình Việt Nam ở năm đầu sau Cách mạng tháng
Tám 1945 (Ví dụ: Vì sao nói nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay khi mới ra
đời đã ở vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”?).
2.3. Thái độ, tƣ tƣởng
- Bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, tự hào dân tộc, trung thành
và tin tưởng vào sự lãnh đạo tài tình của Đảng.
- Lên án những hành động phá hoại, xâm lược của kẻ thù, sự phản bội Tổ
quốc của bọn phản cách mạng.
1

Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

3. Đối tƣợng dạy học:
- Học sinh lớp 12 trường THPT Hoàng Cầu.
4. Ý nghĩa của bài học:
- Giúp học sinh có kiến thức sâu về bài học dựa trên kiến thức tổng hợp liên môn
lịch sử, địa lí, giáo dục công dân….để có cái nhìn toàn diện nhất về tình hình
nước ta sau cách mạng tháng Tám năm 1945, hiểu những biện pháp và hiệu quả
của những chính sách mà Chính phủ nước Việt Nam Dân Chủ Công Hòa đã thực
hiện trong thời gian này:
- Nâng cao tư duy tổng hợp, vận dụng kiến thức cho học sinh, đáp ứng yêu cầu
đào tạo con người mới.
5. Thiết bị dạy học, học liệu:
- Máy tính, máy chiếu, tranh ảnh minh họa
- Phiếu học tập
6. Tiến trình dạy học:
6.1. Ổn định lớp học
6.2. Kiểm tra bài cũ
GV có thể sử dụng câu hỏi sau:
- Trình bày sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và ý nghĩa của
bản Tuyên ngôn độc lập (2/9/1945).
- Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Tám
1945. Nguyên nhân quyết định đối với sự thắng lợi của Cách mạng tháng Tám?
6.3. Bài mới
Có thể nói Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã mở ra bước ngoặt vĩ đại
trong lịch sử dân tộc ta, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do, nhân dân lao động làm
chủ đất nước, vận mệnh dân tộc. Tuy nhiên những năm đầu sau khi giành được
độc lập, đất nước ta đứng trước muôn vàn khó khăn và thử thách, Vậy những

khó khăn thử thách đó là gì mà thời kỳ này nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
ngay khi mới ra đời đã ở vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”?. Chính phủ nước
2


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

Việt Nam DCCH đã thi hành những chính sách như thế nào để vượt qua khó
khăn và bảo vệ chính quyền cách mạng? Hiệu quả của những chính sách ấy? Bài
học hôm nay sẽ giúp chúng ta trả lời các câu hỏi trên.
Chuẩn kiến thức

Hoạt động dạy – học của thầy,

(Kiến thức cần đạt)

trò

Tích hợp liên môn

I. Tình hình nƣớc ta Hoạt động 2: Phƣơng pháp dự
sau
tháng

Cách
Tám

mạng án
năm GV trình bày nêu vấn đề: Giống
như Lênin từng nhận định về nước

1945

Nga sau Cách mạng tháng Mười
năm 1917: Giành chính quyền đã

1. Khó khăn:

khó, nhưng giữ vững được chính
quyền còn khó khăn bội phần.
Những ngày đầu sau Cách mạng
tháng Tám, Cách mạng Việt Nam
bấy giờ ở trong tình thế “ngàn cân
treo sợi tóc”, Nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa đã gặp phải những
khó khăn gì sau Cách mạng tháng
Tám 1945?
HS: Chuẩn bị ở nhà, báo cáo dự
án.
- Tổ 1: Thuyết trình về tình
hình ngoại xâm, nội phản ở
nước ta sau cách mạng tháng
Tám?
a. Nội

xâm

ngoại

- Tổ 2: Thuyết trình về khó  Tích hợp kiến thức Địa

3


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

phản:
+ Phía Bắc có quân

khăn kinh tế, xã hội nước ta

lí lớp 12: Bài 2 – Vị trí

sau cách mạng tháng Tám?

địa lí, phạm vi lãnh thổ

Trung Hoa Dân quốc - Tổ 1: Khai thác kiến thức trong  Tích hợp kiến thức
và bọn tay sai, phản đoạn phim tư liệu về tình hình Giáo dục công dân: - Bài
động Việt Quốc, Việt nước ta sau cách mạng tháng Tám, 14 lớp 10: Công dân với
Cách âm mưu lật đổ sử dụng Lược đồ nước Việt Nam sự nghiệp xây dựng và bảo
chính

quyền

cách Dân chủ Cộng hòa năm đầu sau vệ tổ quốc: giáo dục lòng

mạng..

Cách mạng tháng Tám 1945 để căm thù giặc và các thế lực

+ Phía Nam có quân thuyết trình về những mối đe dọa phản động tay sai, tình yêu
Pháp được đế quốc của giặc ngoại xâm từ vĩ tuyến 16 quê hương đất nước, sẵn
Anh giúp sức đã trở đổ ra Bắc (quân Trung Hoa Dân sàng chiến đấu bảo vệ tổ
lại xâm lược.

quốc và bọn Việt Quốc, Việt Cách) quốc

+ Ngoài ra còn có 6 và từ vĩ tuyến 16 đổ vào Nam (6
vạn quân Nhật, bọn vạn quân Nhật chờ giải giáp, đế
Tờrốtkít,…

quốc Anh mở đường cho quân

 cùng một lúc nước Pháp quay trở lại xâm lược nước
ta phải đối phó với ta,…
nhiều kẻ thù nguy - GV: Từ các dẫn chứng và phân
hiểm.

tích cụ thể của HS ở trên, GV đi
đến kết luận và chốt ý.

b. Kinh tế
-

HS: Lắng nghe và ghi chép ý

- Nông nghiệp: lạc chính

 Tích hợp kiến thức văn

hậu, nạn đói năm - Tổ 2: Khai thác kiến thức trong học – thơ về nạn đói năm
1945 chưa khắc phục đoạn phim tư liệu về nạn đói năm 1945.
được.
-

-

Công

nghiệp:

1945, các tranh ảnh liên quan để  Tích hợp kiến thức kỹ
thương trình bày về tình hình kinh tế, văn năng vẽ biểu đồ tròn Địa

đình

đốn, hóa, xã hội Việt Nam sau cách lý: Biểu đồ tỷ lệ học vấn

hàng hóa khan hiếm, mạng tháng Tám.
4

của người dân Việt Nam


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

giá cả đắt đỏ.
-

- GV: Từ các dẫn chứng và phân năm 1945.

- Tài chính: ngân tích cụ thể của HS ở trên, GV đi
sách trống rỗng, chưa đến kết luận và chốt ý.
kiểm soát được ngân HS: Lắng nghe và ghi chép ý
hàng Đông Dương.

chính

c. Văn hóa, xã hội
- Hơn 90% dân số
mù chữ
- Tệ nạn xã hội còn
phổ biến.

 Những mối đe dọa
trên đẩy nước ta vào
tình thế “ngàn cân
theo sợi tóc”.

Hoạt động 2: GV nêu câu hỏi:
Sau khi Cách mạng tháng Tám
1945 thành công, nước ta có
* Thuận lợi:

những thuận lợi cơ bản nào? Theo  Tích hợp kiến thức

- Nhân dân ta được em, thuận lợi nào là cơ bản nhất.

Giáo dục công dân: - Bài

làm chủ nên rất phấn HS: Tìm hiểu SGK và trả lời

14 lớp 10: Công dân với

khởi, gắn bó với chế GV: Nhận xét, trình bày bổ sung sự nghiệp xây dựng và bảo
độ.

và chốt ý (có 3 thuận lợi cơ bản). vệ tổ quốc: lòng kính yêu
Ở đây, GV cần nhấn mạnh đến yếu biết ơn đối với lãnh tụ vĩ
5


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

- Cách mạng có Đảng, tố có Đảng, đứng đầu là Chủ tịch đại Chủ tịch Hồ Chí Minh.
đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng suốt lãnh đạo  Tích hợp kiến thức
Hồ Chí Minh lãnh nên nhân dân ta rất tin tưởng.

ngữ văn

đạo. Đây là thuận lợi Chính nhờ vào sự lãnh đạo tài tình

Diệu Bài “Ngọn quốc

cơ bản nhất.

kỳ”

của Đảng, phong trào đánh Pháp,

– thơ Xuân

- Hệ thống xã hội chủ Nhật đã giành thắng lợi, đưa nhân  Tích hợp kiến thức tư
nghĩa trên thế giới dân ta thoát khỏi ách đô hộ của chủ

tưởng Hồ Chí Minh về

đang hình thành,...

nghĩa thực dân, phát xít.

vai trò lãnh đạo của

HS: Lắng nghe và ghi chép.

Đảng Cộng Sản Việt
Nam đối với cách mạng
Việt Nam

II. Bƣớc đầu xây Hoạt động1: Hoạt động nhóm
dựng chính quyền GV chia lớp thành 4 nhóm hướng
cách

mạng,

giải dẫn các em nghiên cứu SGK để

quyết nạn đói, nạn điền thông tin trong thời gian 2
dốt và khó khăn về phút:
tài chính.

- Nhóm 1: Chính phủ nước Việt

1. Xây dựng chính Nam DCCH làm gì để củng cố xây
quyền cách mạng

dựng chính quyền cách mạng?
- Nhóm 2: Chính phủ nước Việt
Nam DCCH làm gì để giải quyết
nạn đói?
- Nhóm 3: Chính phủ nước Việt
Nam DCCH làm gì để giải quyết
nạn dốt?
- Nhóm 4: Chính phủ nước Việt

a. Chính trị

Nam DCCH làm gì để giải quyết
6


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

- Ngày 6/1/1946, tổ khó khăn tài chính?
chức Tổng tuyển cử HS: Tìm hiểu SGK và thảo luận,
trong cả nước bầu ra điền thông tin vào tờ hoạt động
Quốc hội khóa đầu nhóm
GV – HS: Hết thời gian, GV gọi

tiên.

-

2/3/1946, đại diện các nhóm trình bày bài

Ngày

Quốc hội họp kì đầu làm trên phiếu hoạt động của nhóm
tiên, bầu ra Chính phủ mình, các bạn khác lắng nghe và
cách mạng do Hồ Chí bổ sung. Cuối cùng, GV nhận xét,
Minh đứng đầu
-

đưa ra thông tin phản hồi, kết hợp

9/11/1946, với sử dụng một số hình ảnh và * Tích hợp kiến thức

Ngày

Quốc hội họp kì thứ phim tư liệu để cụ thể hóa cho Giáo dục công dân: - Bài
hai, thông qua Hiến những biện pháp của Đảng và 1 lớp 12: Pháp luật và đời
pháp

của

nước Chính phủ ta trong việc giải quyết sống – vai trò của Hiến

VNDCCH

các khó khăn trên. Ví như sử dụng pháp

b. Quân đội

các đoạn phim tư liệu nói về nhân

- T9/1945 Việt Nam

dân ta đi bầu cử ngày 6/1/1946,

giải phóng quân chấn

giải quyết nạn đói, nạn dốt, hình

chỉnh và đổi tên thành ảnh Quốc hội khóa I họp phiên đầu
Vệ quốc đoàn.

tiên ở Hà Nội,…

- T5/1946, Vệ quốc

Khi tổ chức dạy học các nội dung

đoàn đổi thành Quân

này, GV cần lưu ý nhấn mạnh cho

đội quốc gia Việt

HS 2 điểm sau:

Nam

+ Tổng tuyển cử tự do thực sự là

- Lực lượng dân quân, một cuộc vận động chính trị rộng
tự vệ tăng lên hàng

lớn. Với kết quả hơn 90% cử tri cả

chục vạn người.

nước vượt qua mọi hành động
chống phá của kẻ thù để đi bỏ
7


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

phiếu thực sự là một thành công
lớn. Tổng số 333 đại biểu đại diện
cho ba miền Bắc – Trung – Nam
được bầu vào Quốc hội, cơ quan
cao nhất của nhà nước đã tượng
trưng cho khối đoàn kết của toàn
dân tộc, chứng tỏ nhân dân ta hết
rất tin tưởng vào vai trò lãnh đạo
của Đảng và Chính phủ.
2. Giải quyết nạn đói + Cùng với việc xây dựng chính
- Biện pháp trước mắt: quyền mới, việc giải quyết những
Kêu

gọi

cả

nước tàn dư của chế độ cũ để lại như nạn

“nhường cơm sẻ áo”, đói, nạn dốt, khó khăn về tài chính
lập “Hũ gạo cứu đói” trong bối cảnh nhân dân cả nước
cho dân,…

đang gặp nhiều khó khăn nhưng

- Biện pháp lâu dài: vẫn được đông đảo người dân ủng
Kêu gọi nhân dân hộ cho thấy các chủ trương, biện
“tăng gia sản xuất”, pháp trước mắt và lâu dài của
bãi bỏ các loại thuế vô Đảng, Chính phủ ta rất đúng đắn,
lí và giảm tô thuế cho sáng suốt. Việc thực hiện thành
nông dân, Chia lại công những biện pháp này đã
ruộng đất công bằng khẳng định uy tín của Đảng, Chính
dân chủ…

phủ được nâng cao và người dân sẽ

- Kết quả: Nạn đói còn tin tưởng hơn nữa vào các biện
được đẩy lùi, nhân pháp đối phó với giặc ngoại xâm.
dân phấn khởi và tin HS: Tập trung theo dõi phần trình
vào chính quyền cách bày của GV để hiểu rõ hơn, đồng
mạng.

thời đối chiếu với kết quả bài làm

8


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

của mình để sửa chữa, bổ sung.

3. Giải quyết nạn dốt

 Tích hợp kiến thức

- Biện pháp trước mắt:

ngữ văn – thơ, vè về

Tổ chức các lớp bình

phong trào bình dân học

dân học vụ để xóa nạn

vụ

mù chữ cho nhân dân.
- Mở 76 000 lớp học,
xóa mù 2,5 triệu
người.
- Khai giảng hệ thống
trường học từ phổ
thông đến đại học, áp

dụng nội dung và
phương pháp giáo dục
mới.
4. Giải quyết khó
khăn về tài chính
- Biện pháp trước mắt:
Kêu gọi nhân dân
hưởng ứng phong trào
“Tuần lễ vàng”, “Quỹ
độc lập”.

 Kết quả: quyên
góp được 370kg vàng,
9


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

20 triệu đồng vào
“Quỹ độc lập”, 40
triệu đồng “Quỹ đảm
phụ quốc phòng”
- Biện pháp lâu dài:
Ngày

23/11/1946,

Quốc hội cho lưu
hành tiền Việt Nam
trong cả nước

* Củng cố:
- Tiết học giúp HS nắm được tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám
- Chính sách và hiệu quả của những Chính sách mà Chính phủ đã áp dụng để
giúp đất nước vượt qua khó khăn.
* Dặn dò:
- HS ôn tập bài 17 (tiết 1).
- Chuẩn bị bài 17 tiết 2: Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu lịch sử về hoạt động đấu tranh
ngoại giao của nước ta từ 1945 – 1946.
7. Kiểm tra đánh giá: (Phiếu học tập)
8. Các sản phẩm của học sinh:

10


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

11


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

12


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

Nạn đói năm 1945
13

Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

14


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

BIỂU ĐỒ TỶ LỆ HỌC VẤN DÂN
SỐ VIỆT NAM NĂM 1945

10
%
Mù chữ
Biết chữ

90
%

15


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

16


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

17

Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

Hệ thống xã hội chủ nghĩa hình thành trên thế giới

18


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

19


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

20


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

21


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

Kêu gọi nhƣờng cơm sẻ áo

22

Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

23


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

Tuần lễ vàng
24


Họ và tên: Nguyễn Hồng Nhung – Lịch sử - THPT Hoàng Cầu

25