Quan hệ Quốc tế Lịch sử 12

QUAN HỆ QUỐC TẾ
I. MÂU THUẪN ĐÔNG – TÂY VÀ SỰ KHỞI ĐẦU CHIẾN TRANH LẠNH
1. Mâu thuẫn Đông - Tây
Liên Xô:
Duy trì hòa bình, an ninh thế giới
Bảo vệ thành quả của Chủ nghĩa xã hội
Đẩy mạnh phong trào cách mạng thế giới
Mĩ:
Chống phá Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa
Đẩy lùi phong trào cách mạng thế giới
Nguyên nhân:
Mĩ lo ngại:
 Ảnh hưởng của Liên Xô
 Thắng lợi của cách mạng dân chủ nhân dân Đông Âu
 Chủ nghĩa xã hội trở thành hệ thống thế giới
Sau chiến tranh, Mĩ là nước tư bản giàu nhất, nắm độc quyền vũ khí nguyên tử
nên Mĩ tự cho mình có quyền lãnh đạo thế giới.

2. Sự khởi đầu chiến tranh lạnh
Mĩ:
12/3/1947, Tổng thống Mĩ Truman khẳng định sự tồn tại của Liên Xô là nguy cơ
lớn đối với Mĩ.
5/6/1947, Thực hiện “Kế hoạch Mác-san” giúp các nước Tây Âu phục hồi kinh tế
4/4/1949, Lập tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Liên Xô:
8/1/1949, Lập Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV).
14/5/1955, Lập tổ chức Hiệp ước Vácsava.
 Chiến tranh lạnh bùng nổ
Định nghĩa:
Chiến tranh lạnh là cuộc đối đầu căng thẳng giữa hai phe – tư bản chủ nghĩa và
xã hội chủ nghĩa trên tất cả các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa…

ngoại trừ sự xung đột trực tiếp bằng quân sự giữa hai siêu cường.

II. SỰ ĐỐI ĐẦU ĐÔNG - TÂY
Cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương của thực dân Pháp (1945 – 1954).
Cuộc chiến tranh Triều Tiên (1950 – 1953).
Cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam của đế quốc Mĩ (1954 – 1975).


III. XU THẾ HÒA HOÃN ĐÔNG – TÂY VÀ CHIẾN TRANH LẠNH CHẤM DỨT
Nguyên nhân:
Hai nước quá tốn kém trong chạy đua vũ trang và suy giảm về nhiều mặt
Sự vươn lên của Nhật, Tây Âu…
Kinh tế Liên Xô khủng hoảng…
Hai nước muốn thoát khỏi thế “đối đầu” để ổn định, củng cố vị thế của mình
Biểu hiện:
9/11/1972, Đông Đức và Tây Đức kí Hiệp định về những cơ sở của quan hệ giữa
Đông Đức và Tây Đức.
9/11/1072, Mĩ và Liên Xô kí Hiệp ước ABM, SALT 1.
Tháng 8/1975, Mĩ, Canada và 33 nước Châu Âu kí Định ước Henxinki.
Giữa những năm 70, Mĩ và Liên Xô kí nhiều văn kiện hợp tác kinh tế, khoa học
kĩ thuật.
Tháng 12/1989, tại đảo Manta, Mĩ và Liên Xô chính thức tuyên bố chấm dứt Chiến
tranh lạnh, mở ra chiều hướng và những điều kiện giải quyết hòa bình các vụ tranh
chấp, xung đột trên thế giới.

IV. THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH
1989 – 1991, Liên Xô và các nước Đông Âu tan rã.
Sau 1991, tình hình thế giới phát triển theo xu hướng sau:
Một trật tự thế giới mới đang hình thành theo xu hướng “đa cực” với sự vươn lên
của Mĩ, EU, Nhật, Nga…

Các nước đều điều chỉnh chiến lược phát triển, tập trung phát triển kinh tế.
Sau khi Liên Xô tan rã, Mĩ ra sức thiết lập trật tự thế giới “đơn cực” để làm bá
chủ thế giới.
Sau Chiến tranh lạnh, hoà bình được củng cố nhưng nhiều khu vực vẫn không
ổn định do xung đột, nội chiến…
Sang thế kỉ XXI, xu thế hoà bình, hợp tác phát triển nhưng sự kiện khủng bố
11/9/2001 vào nước Mĩ đã đặt các nước trước nguy cơ của chủ nghĩa khủng bố.
Ngày nay các nước vừa có thời cơ phát triển, vừa đối mặt với những thách thức.