Phat huy tính tich cực của HS qua môn Toán

Phòng giáo dục Bình xuyên
Trờng thcs lý tự trọng
===***===
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa việt nam
Độc lập-Tự do-Hạnh phúc.
=====***====
Kế hoạch:
Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
của học sinh, nâng cao chất lợng toàn diện
(qua môn toán THcs năm học 2006-2007)
Trong một lần kiểm tra tôi giao cho mỗi nhóm đặt một số câu hỏi theo nội dung bài
học, chỉ định học sinh của tổ khác trả lời, rồi nhận xét câu trả lời ấy. Các em đã nêu
nhiều cách hỏi đa dạng, đôi khi khá hóc búa và có những nhận xét chính xác. Thì ra,
tiềm năng của các em lâu nay cha đợc phát huy hết đó không phải là lỗi của các em,
mà chính do cách dạy của ngời thầy chúng ta. Vậy cần phải đổi mới phơng pháp dạy
học theo hớng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, nâng cao chất l-
ợng toàn diện.
Hơn thế nữa nếu coi toán học là một môn thể thao của trí tuệ thì công việc của
ngời dạy toán là tổ chức hoạt đông trí tuệ ấy. Có lẽ không có môn học nào thuận lợi
hơn môn Toán trong công việc đầy hứng thú và khó khăn này, góp phần nâng cao chất
lợng toàn diện.

Xây dựng kế hoạch:
* Điều tra cơ bản:
a/. Hoàn thành bài tập về nhà theo yêu cầu tiết trớc.
Đọc trớc bài của 1 tiết học:
Không chuẩn
bị
Chỉ đọc Đọc + ghi chép Đọc + làm trớc
bài tập
Đọc ghi những

điều cha hiểu
3% 55% 25% 15% 2%
b/. Đọc sách tham khảo: 10%
c/. Nêu vấn đề với bạn và thầy: 15% (chủ yếu là nêu với bạn)
d/. Kết quả khảo sát đầu năm: (Môn Toán trờng THCS Lý Tự Trọng)
Khối lớp TSHS
G Khá TB Y Kém
TS % TS % TS % TS % TS %
9 137 40 29.2 23 16.8 31 22.7 25 18.2 18 13.1
* Nghiên cứu các tài liệu:
- Luật giáo dục sửa đổi năm 2005.
- Đổi mới chơng trình và sách giáo khoa mới (Từ lớp 6 đến lớp 9)
- Tài liệu BDTX cho giáo viên chu kỳ 3 (2004-2007).
- Nhiện vụ năm học 2006-2007.
- Kế hoặch thực hiện cuộc vận động Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh
thành tích trong giáo dục của Phòng GD huyện Bình Xuyên.
- Các kế hoạch của tổ chuyên môn, của trờng THCS Lý Tự Trọng.
- .v.v..
* Thu thập thông tin qua:
- Chơng trình bổ trợ KT VTV2 Đài truyền hình Việt Nam;
- Báo Toán học tuổi trẻ, tuổi thơ 2;
- Đồng nghiệp qua hoạt động tổ chuyên môn, nhóm Toán;
- vv
* Nói chuyện với học sinh, trao đổi với phụ huynh phối hợp giáo dục sử lý
thông tin tổng hợp đề suất biện pháp, đặt chỉ tiêu phấn đấu.
Biện pháp thực hiện qua môn toán:
1, Với giáo viên dạy toán:
*, Chuẩn bị thiết kế bài dạy:
a/. Chọn KT cơ bản nhất để áp dụng phơng pháp dạy học tích cực. Vạch sơ đồ liên kết
kiến thức đợc chọn với các kiến thức khác của tiết học.

b/. Xây dựng chiến lợc dạy kiến thức đợc chọn bằng phơng pháp tích cực: Xây dựng
hệ thống câu hỏi, bài tập dẫn dắt học sinh đi đến kiến thức đó.
c/. Vạch kế hoạch giảng dạy các kiến thức còn lại theo phơng pháp xét ra là phù hợp.
d/. Ngoài bài tập trong sách giáo khoa, nên bổ xung câu hỏi bài tập từ khai thác sách
giáo khoa, sách bài tập nhằm cung cấp nâng cao kiến thức theo hớng vận dụng toán
học vào thực tiễn, vào môn học khác và rèn luyện t duy năng động, sáng tạo góp phần
nâng cao chất lợng toàn diện.
*, Chuẩn bị tốt thiết bị dạy học phục vụ đổi mới phơng pháp dạy học:
Lập kế hoạch sử dụng thiết bị có sẵn và tự làm ngay từ đầu năm học, duyệt tổ chuyên
môn và báo cáo cán bộ thiết bị.
*, Tổ chức hoạt động dạy học:
Nhiệm vụ của giáo viên Nhiệm vụ của học sinh
Tổ chức cho học sinh tìm kiếm kiến
thức cơ bản nhất của tiết học với các công
việc cụ thể nh sau:
- Đa ra câu hỏi, bài tập hoặc thao tác vật
chất khác nhằm định hớng hoạt động học
tập của học sinh.
-Khéo gợi ý để cả ba loại đối tợng học
sinh đều tích cực trả lời câu hỏi và bài tập
-Tổ chức cho học sinh làm việc cá nhân
và trao đổi nhóm (để trợ giúp lẫn nhau)
- Thông báo kiến thức hoăc phơng pháp
giải cho học sinh (nếu cần thiết)
- Khẳng định kết quả làm việc của học
sinh. Đa kiến thức mới vào hệ thống vốn
có của học sinh
Chủ động, tích cc học tập theo yêu
cầu của giáo viên và thực hiện các công
việc:

- Trả lời câu hỏi, bài tập, thao tác vật chất
- Đặt câu hỏi khi gặp khó khăn (quên kiến
thức, không xác định đợc phơng pháp
giải) nhằm bộc lộ quá trình t duy của
học sinh.
- Báo cáo kết quả tự giải hoặc kết quả của
hợp tác nhóm nhỏ
- Tự kiểm tra, tự điều chỉnh kết quả theo
gợi ý của bạn trong nhóm hoặc của giáo
viên
- Tóm lại, học sinh học tập bằng các hình
thức sau:
+ Học cá nhân
+ Học bạn, học thầy
+ Tự kiểm tra, tự điều chỉnh

*, Một số việc làm cụ thể của giáo viên:
a/ Nắm vững kiến thức cơ bản của từng tiết dạy, hiểu ý đồ ngời viết sách giáo khoa,
tham khảo sách giáo viên.
Dạy bất cứ khái niệm nào, định lý nào cũng cần biết con đờng hình thành khái
niệm đó, định lý đó.
b/ Coi trọng việc rèn luyện học sinh thực hiện các thao tác vật chất cần thiết để nhận
thức toán học.
c/ Nắm đợc một số kỹ thuật để thiết kế hoạt động dạy học theo con đờng trực quan,
phân tích.
+ Học sinh đợc hớng dẫn để tự lực tiếp cận kiến thức với một cách tự nhiên, xuất phát
từ kiến thức đã biết.
+ Học sinh đợc cảm nhận trực quan trớc khi phát biểu khái niệm, qui tắc.
+ Chia định lí thành những bài tập nhỏ. Khi học sinh chứng minh song bài tập đó thì
hoàn thành chứng minh định lí, từ đó phát biểu định lí.

+ Tìm hiểu cách chứng minh khác nhau đối với một định lí, giúp học sinh hiểu rõ bản
chất của suy luận toán học; mặt khác biết chủ động, sáng tạo sử dụng sách giáo khoa.
+ Lu ý học sinh lập luận có căn cứ, đặc biệt khi muốn rèn luyện cho học sinh một số
phơng pháp chứng minh (phân tích đi lên, chứng minh bằng phản chứng, chứng minh
bằng cách loại trừvv...)
+ Ra bài tập tổng hợp nhằm ôn tập đồng thời một hệ thống kiến thức.
+ Ra bài tập tơng tự với bài tập trong sách giáo khoa áp dụng cho học sinh loại trung
bình.
+ Ra bài tập mở, có tính chất khái quát mà bài tập trong sách giáo khoa , sách bài tập
là một trờng hợp riêng, áp dụng cho học sinh khá và giỏi.
+ Sử dụng phiếu học tập, nếu chuẩn bị tốt sẽ tiết kiệm thì giờ, gây hứng thú, đa đợc
nhiều yếu tố mới vào bài giảng và nhiều tình huống để học sinh giải quyết (ở các mức
độ khác nhau), rèn luyện kỹ năng và giúp cho việc kiểm tra nhanh chóng theo kiểu test
; học sinh chấm chéo bài của bạn giúp giáo viên đánh giá nhanh kết quả tiết học.
Trong tiết dạy lý thuyết, yêu cầu các em xem trớc bài sắp học, ghi lại thắc mắc
và đến lớp với những câu hỏi có sẵn trong đầu. Trong các tiết luyện tập, học sinh lại
càng có điều kiện phát huy năng lực sáng tạo qua việc khai thác bài toán. Chớ coi th-
ờng những bài toán đơn giản ở SGK: ở sau chúng là rắt nhiều kết quả mới mẻ.
Ta có thể hái lợm đợc biết bao kết quả thú vị từ một bài toán đơn giản./ Bằng
cách phát hiện những tính chất mới của bài toán, bằng cách diễn đạt bài toán dới hình
thức khác, có thể nói ở bất cứ bài toán nào, ta cũng thu đợc những kết quả mới, nhiều
khi khá bất ngờ. ở một số bài toán, con đờng tổng quát hoá, đặc biệt hoá, tơng tự, lập
mệnh đề đảo, xét bài toán chứng minh dới nhiều khía cạnh quỹ tích hay dựng hình
cho ta những công cụ đắc lực để sáng tạo.
Công việc trên đòi hỏi ngời thầy giáo phải luôn luôn chịu khó tự học để tích luỹ.
Các bài tập ra cho học sinh cần đợc chọn lọc để tìm đúng bài cần thiết, ra đúng
thời điểm cần thiết. Bài dễ chuẩn bị cho bài khó, bài trớc là một gợi ý cho cách giải bài
sau, cứ thế HS có thể tự mình giải quyết đợc những vấn đề mới đặt ra, tự mình làm đợc
công việc của ngời khám phá kiến thức. Luôn luôn đặt HS trớc những bài toán quá
khó, vợt quá sức mình sẽ làm cho các em choáng ngợp, mất tự tin, thổi tắt ngọn lửa

sáng tạomới nhen nhóm trong đứa trẻ. Phải luôn tạo ra cho HS nhiều dịp tập dợt các
thao tác t duy. Trong các câu hỏi và bài tập, nhất thiết phải dành cho các em mảnh đất,
dù là bé nhỏ, cho sự độc lập suy nghĩ để từ đó nảy sinh mầm mống của sự sáng tạo.
Nên nghĩ rằng các em học sinh giỏi không cần làm nhiều bài tập toán, mà chỉ
cần làm một số lợng vừa đủ. Điều quan trọng hơn là phải hiểu cái nút riêng của từng
bài: Tại sao vẽ thêm đờng này, do đâu tạo thêm điểm kia, vì sao chọn ẩn phụ nh thế,
tại sao lại nghĩ tới BĐT Côsi, đồng thời hiểu đợc cách giải chung của từng nhóm bài
tơng tự. Có kiến thức vững chắc và biết cách suy luận, nhiều em học sinh giỏi đã biết
giải toán một cách trọn vẹn, linh hoạt, chuyển phơng hớng giải quyết khá nhanh khi
gặp bế tắc.
Muốn dạy HS giải toán một cách sáng tạo, ngời thầy giáo dạy toán phải thờnh
xuyên tự mình giải toán, có kế hoạch giải toán cho từng ngày đều đặn và đợc dạy
nhiều đối tợng HS.

2, Với giáo viên dạy toán làm công tác chủ nhiệm:
+ Tổ chức tốt hoạt động ngoài giờ lên lớp.
+ Tổ chức vui chơi toán học trong các giờ sinh hoạt lớp.
Ví dụ: Thi tính nhẩm, thi đoán số, đoán ngày sinh, đoán tháng sinh; trò chơi
Hái hoa thắng lợi, trò chơi Trinh sát đồn địch.
+ Phối hợp với giáo viên bộ môn tổ chức thi vô địch 1 lần/tháng với lớp chủ nhiệm .
Ví dụ: