Lựa chọn một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích “nhảy xa kiểu ngồi”

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
BỘ MÔN: GIÁO DỤC THỂ CHẤT

TRÀ HỮU VINH
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP THỂ LỰC NHẰM NÂNG CAO
THÀNH TÍCH “NHẢY XA KIỂU NGỒI” CHO NAM HỌC
SINH KHỐI LỚP 8 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRUNG
KIÊN – THỐT NỐT – CẦN THƠ NĂM HỌC
2014 - 2015

MÃ NGÀNH: 52140206

CẦN THƠ 2015



TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
BỘ MÔN: GIÁO DỤC THỂ CHẤT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP

LỰA CHỌN MỘT SỐ BÀI TẬP THỂ LỰC NHẰM NÂNG CAO
THÀNH TÍCH “NHẢY XA KIỂU NGỒI” CHO NAM HỌC
SINH KHỐI LỚP 8 TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRUNG
KIÊN – THỐT NỐT – CẦN THƠ NĂM HỌC
2014 - 2015

MÃ NGÀNH: 52140206

Sinh viên thực hiện:
Trà Hữu Vinh
MSSV: 9117027

Cán bộ hướng dẫn:
Ths. Tống Lê Minh

CẦN THƠ 2015


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài này, tôi xin chân thành cảm ơn:
-

Ban giám hiệu Trường Đại Học Cần Thơ.

-

Ban giám hiệu Trường THCS Trung Kiên.

-

Thạc sỹ Tống Lê Minh, người trực tiếp hướng dẫn đề tài.

-

Thư viện Trường Đại Học Cần Thơ.

-

Thư viên, thiết bị Trường THCS Trung Kiên.

-

Qúy thầy, cô Trường THCS Trung Kiên.

-

Các em học sinh nam khối lớp 8 Trường THCS Trung Kiên.

Đã tạo điều kiện thuận lợi và tận tình giúp đở để tôi hoàn
thành đề tài này.

Xin chân thành cảm ơn!!!


LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số liệu trong đề
tài này là hoàn toàn trung thực qua quá trình nghiên cứu. Nếu có gì sai trái tôi
hoàn toàn chịu trách nhiệm.


MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ..................................................................................1
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...............4
1.1 Đảng và nhà nước ta với sự nghiệp phát triển thể chất

4

1.2 Giáo dục thể chất trong các trường phổ thông hiện nay……………………….6
1.3 Cơ sở lý luận của việc dạy nhảy xa kiểu ngồi cho học sinh trung học cơ sở….8
1.4 Đặc điểm tâm sinh lý của nam học sinh lớp 8………………………………..13
1.5 Đặc điểm phát triển các tố chất thể lực của nam học sinh lớp 8…………......17

CHƯƠNG 2:PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN
CỨU……………………………………………………………...20
2.1 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………………………………………….20
2.1.1 Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu………………………………..20
2.1.2. Phương pháp phỏng vấn…………………………………………………...20
2.1.3. Phương pháp quan sát sư phạm……………………………………………20
2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm……………………………………………20
2.1.5 Phương pháp thực nghiệm sư phạm………………………………………..21
2.1.6. Phương pháp toán học thống kê…………………………………...……....22
2.2.TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU…………………………………………………25

CHƯƠNG 3:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………..…...27
3.1 MỤC TIÊU 1: TÌM HIỂU VÀ LỰA CHỌN CÁC BÀI TẬP THỂ LỰC
NHẰM PHÁT TRIỂN THÀNH TÍCH NHẢY XA KIỂU NGỒI CỦA CÁC
EM HỌC SINH NAM KHỐI LỚP 8 TRƯỜNG THCS TRUNG KIÊN –
THỐT NỐT – CÀN THƠ…………………………………………………..27
3.1.1 Tìm hiểu các bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của
học sinh nam khối lớp 8 trường THCS Trung Kiên……………………………...27


3.1.2 Xác định các bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của
học sinh nam khối lơp 8 Trường THCS Trung Kiên………………………….…28
3.1.3 Ứng dụng các bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngôi
cho nam học sinh khối lớp 8 Trường THCS Trung Kiên………………………...30
3.2. MỤC TIÊU 2: NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ ỨNG DỤNG CÁC BÀI TẬP

THỂ LỰC NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY XA KIỂU NGỒI
CỦA HỌC SINH NAM KHỐI LỚP 8 TRƯỜNG THCS TRUNG
KIÊN……………………………………………………………………….32
3.2.1 Phân tích các thông số kiểm tra bật xa tại chổ trước và sau thực nghiệm của 2
nhóm thực nghiệm và đối chứng…………………………………………………32
3.2.2 Phân tích các thông số kiểm tra nhảy xa kiểu ngồi trước và sau thực nghiệm
của 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng:……………………………………...…..33
3.2.3 So sánh thành tích bật xa tại chổ và nhảy xa kiểu ngồi của hai nhóm thực
nghiệm và đối chứng, trước và sau thực nghiệm…………………………………34
3.2.4 So sánh nhịp tăng trưởng (W%) giữa 2 nhóm thực nghiệm và nhóm đối
chứng trước và sau thực nghiệm………………………………………………....35

CHƯƠNG 4:PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ…………….37
Phụ lục…………………………………………………………………………………..39


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Bộ GD-ĐT
GDTC

Thuật ngữ Tiếng Việt
Bộ Giáo dục và đào tạo
Giáo dục thể chất

GV

Giảng viên

SV

Sinh viên

TDTT
TT
THCS

Thể dục thể thao
Thể thao
Trung Học Cơ Sở

m

Mét

s

Giây

VĐV

Vận động viên


DANH SÁCH CÁC MỤC BIỂU BẢN
Bảng 3.1 Các bài tập thể lực trên cơ sở yếu tố thể lực chuyên môn.
Bảng 3.2: Kết quả phỏng vấn các bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích nhảy xa
kiểu ngồi của học sinh nam khối lớp 8 Trường THCS Trung Kiên.
Bảng 3.3: Tiến trình biểu ứng dụng các bài tập thể lực vào từng giáo án giảng dạy
môn nhảy xa kiểu ngồi của học sinh nam khối lớp 8 Trường THCS Trung Kiên.

Bảng 3.4: Kết quả các thông số kiểm tra bật xa tại chổ của 2 nhóm thực nghiệm và
đối chứng.
Bảng 3.5: Kết quả các thông số kiểm tra nhảy xa kiểu ngồi trước và sau thực
nghiệm của 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng.
Bảng 3.6 So sánh nhịp tăng trưởng (W%) giữa 2 nhóm thực nghiệm và đối chứng
trước và sau thực nghiệm.


DANH SÁCH BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1: Nhịp độ tăng trưởng của hai nhóm sau thực nghiệm.


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

ĐẶT VẤN ĐỀ

Giáo dục thể chất là một mặt của giáo dục toàn diện nhằm giáo dục thế hệ trẻ
thành những con người “trong sáng về đạo đức, phong phú về trí tuệ và cường
tráng về thể lực”.
Chỉ thị 36 – CT/TW ngày 24 tháng 3 năm 1994 của ban bí thư TW Đảng Cộng
Sản Việt Nam về công tác Thể dục Thể thao trong giai đoạn mới. Chỉ thị nêu rõ:
“Mục tiêu cơ bản, lâu dài của công tác Thể dục Thể thao là hình thành nền Thể
dục Thể thao phát triển và tiến bộ góp phần nâng cao sức khỏe, thể lực đáp ứng
nhu cầu văn hóa tinh thần của nhân dân và phấn đấu đạt được vị trí xứng đáng
trong thể thao quốc tế trước hết là khu vực Đông Nam Á”.
Vì vậy, trong những năm gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo không ngừng nghiên
cứu cải tiến nội dung, đổi mới chương trình (qua việc thay sách giáo khoa),
phương pháp giảng dạy thể dục trong trường học các cấp trong đó Điền Kinh là
một trong những nội dung cơ bản giữ vị trí chủ yếu trong phân phối chương trình

Giáo dục Thể chất.
Như chúng ta đã biết tập luyện điền kinh một cách có hệ thống và khoa học có
tác dụng tốt trong việc cũng cố và tăng cường thể lực cũng như sức khỏe cho học
sinh, vận động viên và mọi người.
Lứa tuổi học sinh cấp 2 (đặc biệt là độ tuổi 13-14) của trường Trung Học Cơ Sở
Trung Kiên – Thốt Nốt – Cần Thơ là lứa tuổi thay đổi tâm sinh lý. Vì vậy, các em
rất muốn thể hiện mình. Trong quá trình học điền kinh, các em có các nội dung
như: chạy 60m, chạy bền, nhảy cao kiểu bước qua, nhảy xa kiểu ngồi, ném bóng.
Trong đó, “nhảy xa kiểu ngồi” là nội dung mà các em có thành tích chưa cao do
thiếu điền kiện vật chất cũng như các bài tập để nâng cao thành tích của mình. Để

Trang 1


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

đạt được những thành tích nhất định ở nội dung “nhảy xa kiểu ngồi” này chúng ta
phải quan tâm rất nhiều đến bài tập, phương pháp huấn luyện trong quá trình giảng
dạy cho các em. Hiện nay có rất nhiều bài tập mà các thầy cô sử dụng nhưng hiệu
quả tối ưu của các bài tập đó vẫn còn là ẩn số. Các bài tập là phương tiện, là dụng
cụ để đưa chúng ta đến đích trong giảng dạy Thể dục Thể thao nói chung và Giáo
dục Thể chất nói riêng. Để đạt được thành tích tốt nhất thì các phương tiện ấy phải
tốt và hiệu quả. Qua tình hình thực tế giảng dạy môn “Nhảy xa kiểu ngồi” cho học
sinh tôi thấy thành tích của các em học sinh Nam vẫn còn hạn chế so với thang
điểm nhảy xa do Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra.
Xuất phát từ những vấn đề trên tôi nhận thấy cần có một số bài tập thể lực để tập
luyện và bổ trợ cho việc phát triển và nâng cao thành tích môn nhảy xa kiểu ngồi
cho các học sinh Nam. Vì vậy, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Lựa chọn một số
bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh
khối lớp 8 trường Trung Học Cơ Sở Trung Kiên – Thốt Nốt – Cần Thơ”.

Tôi hy vọng với việc đưa ra bài tập này thành tích của các em học sinh Nam khối
8 được nâng cao. Tuy nhiên với vốn kiến thức, kinh nghiệm và tầm nhìn khoa học
còn hạn chế và non nớt nên với kết quả nghiên cứu được như thế nào mong rằng
hội đồng khoa học nhà trường, các cấp lãnh đạo, các bạn sinh viên tiếp nhận làm
tài liệu tham khảo.
MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
Qua kết quả nghiên cứu ta có thể lựa chọn được những bài tập có hiệu quả nhất
để sử dụng trong việc giảng dạy nhằm nâng cao thành tích “nhảy xa kiểu ngồi”
của học sinh Nam lớp 8 trường Trung Học Cơ Sở Trung Kiên – Thốt Nốt – Cần
Thơ.

Trang 2


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Để giải quyết mục đích nghiên cứu nêu trên, tôi cần giải quyết hai mục tiêu
nghiên cứu sau:
- Mục tiêu 1: Tìm hiểu và lựa chọn các bài tập thể lực nhằm phát triển thành
tích “nhảy xa kiểu ngồi” cho học sinh Nam khối lớp 8 trường Trung Học Cơ Sở
Trung Kiên – Thốt Nốt – Cần Thơ.
- Mục tiêu 2: Nghiên cứu đánh giá kết quả lựa chọn các bài tập thể lực phát
triển thành tích “nhảy xa kiểu ngồi” cho các em học sinh Nam khối lớp 8 trường
Trung Học Cơ Sở Trung Kiên – Thốt Nốt – Cần Thơ.

Trang 3


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1 ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC TA VỚI SỰ NGHIỆP PHÁT TRIỂN THỂ
CHẤT.
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực chính của sự nghiệp phát triển xã
hội. Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm về “chiến lược con người”. Tư tưởng đó
thể hiện rất rõ trong các Nghị quyết, chỉ thị. Đồng thời cũng đã khẳng định: “sự
cường tráng về thể chất là nhu cầu bản thân con người, là vốn quý tạo ra tài sản trí
tuệ, là vật chất xã hội của các cấp, các ngành Thể dục Thể thao và Y tế. Vì thế
việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho thế hệ trẻ là hết sức quan trọng và cần thiết.
Sức khỏe là trạng thái của cuộc sống là hạnh phúc về thể chất, tinh thần và xã
hội chứ không phải chỉ là phòng tránh các bệnh tật trong cơ thể. Sức khỏe và thể
chất được xem như là một bộ phận cấu thành nền văn hóa thể chất, đó là một mặt
quan trọng của đời sống là nguồn tài sản quí báu của quốc gia. Bảo vệ và tăng
cường sức khỏe của nhân dân là trách nhiệm của toàn xã hội, của tất cả các cấp
các ngành, các đoàn thể là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và nhà nước, trực tiếp
là ngành Thể dục Thể thao và Y tế. Nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin đã chỉ
ra rằng “Con người đã sáng tạo ra bản thân mình bằng chính hai bàn tay sáng tạo
của mình” cho nên vận động là một biểu hiệu toàn diện nhất trong hoạt động của
đời sống. Vận động là chức năng cơ bản của con người, thông qua vận động con
người hiểu biết thế giới, hoàn thiện bộ máy vận động điều hòa các quá trình
chuyển hóa tạo nên sự hài hòa vẻ đẹp của con người. Thể dục Thể thao là một
hình thái vận động.

Trang 4


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

Để đánh giá con người cần có chỉ tiêu hình thái, thể lực và chức năng cơ thể. Sự
phát triển của cơ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lứa tuổi, điền kiện kinh tế xã
hội, chế độ dinh dưỡng, chế độ tập luyện và từng giai đoạn phát triển đất nước.
Một trong những mục đích của Giáo dục Thể chất với học sinh, sinh viên là hoàn
thiện về cấu trúc chức năng cơ thể của các em để khi các em trưởng thành thành
một người phát triển toàn diện. Thông qua Giáo dục Thể chất còn giáo dục về đạo
đức, giáo dục trí tuệ, giáo dục thẩm mỹ, bồi dưỡng tinh thần tập thể, ý thức được
tổ chức kỉ luật và tác phong làm việc khoa học trong đời sống. Nếu làm tốt Giáo
dục Thể chất trong trường phổ thông và các em trường Đại học, Cao đẳng sẽ
phòng ngừa cho các em nhiều bệnh tật.
Ngày 29/04/1993 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra quyết định số 931-RLTT. Về
việc ban hành quy chế về công tác Giáo dục Thể chất trong nhà trường các cấp:
“Giáo dục Thể chất được thực hiện trong hệ thống nhà trường từ mần non đến Đại
học, góp phần đào tạo những công dân phát triển toàn diện”. “ Giáo dục Thể chất
là bộ phận hữu cơ của mục tiêu giáo dục và đào tạo, nhằm giúp con người phát
triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về
đạo đức. Thể chất và sức khỏe tốt là nhân tố quan trọng trong việc phát triển sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc”. Sức khỏe được coi là vốn quí của con người.
Thiếu sức khỏe là thiếu hạnh phúc, thiếu sức sống, thiếu tinh thần sáng suốt và
thiếu của cải vật chất. Quan tâm và chăm sóc tới sức khỏe con người, mỗi gia đình
và cả dân tộc, cả quốc gia và toàn nhân loại. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay,
nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước ta.
Ngày 24/3/1994 Ban bí thư Trung ương Đảng đã ra chỉ thị số 36/CT/TW về công
tác Thể dục Thể thao trong giai đoạn mới như sau: “ Phát triển Thể dục Thể thao
là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế xã hội của Đảng và
Nhà nước nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người, công tác Thể dục Thể
thao phải góp phần tích cực nâng cao sức khỏe thể lực, giáo dục nhân cách, đạo
đức lối sống lành mạnh”. Giáo dục Thể chất là hệ thống nhất của những tư tưởng,
phương pháp khoa học trong Giáo dục Thể chất. Đồng thời đó cũng là sự thống
Trang 5

Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

nhất giữa những tổ chức và cơ quan có trách nhiệm thực hiện, kiểm tra, đôn đốc
việc Giáo dục Thể chất với mọi người công dân. Giáo dục Thể chất là một bộ phận
của nền văn hóa xã hội là di sản quí giá của con người là sự sáng tạo và sử dụng
các biện pháp chuyên môn để hoàn thiện thể chất và nâng cao sức khỏe con người.
Ngày nay việc tập luyện Thể dục Thể thao để tăng cường sức khỏe, con người đã
tổ chức các hoạt động thi đấu các môn thể thao như: Điền kinh, Bơi lội, Bóng
chuyền… và nhiều môn thể thao khác. Đặc biệt điền kinh là môn thể thao có lịch
sử lâu đời nhất được ưa chuộng và phổ biến rộng rải trên thế giới với nội dung
phong phú và đa dạng. Điền kinh chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình
thi đấu thể thao Olympic quốc tế và đời sống văn hóa thể thao của nhân loại
1.2 GIÁO DỤC THỂ CHẤT TRONG CÁC TRƯỜNG PHỔ THÔNG HIỆN
NAY.
Chương trình Giáo dục Thể chất ở nước ta hiện nay thể hiện tính mục đích, tính
nhân dân và tính khoa học. Từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông học sinh được
2 tiết thể dục trên 1 tuần trong chương trình chính khóa. Trong đó bậc trung học
cơ sở và bậc trung học phổ thông nội dung chương trình chủ yếu là thể dục, điền
kinh và một số môn học tự chọn. Đối với môn học tự chọn căn cứ vào điền kiện
thực tiễn của từng trường, từng địa phương và năng lực của giáo viên để lựa chọn
cho phù hợp. Ngoài giờ học chính khóa thì các hoạt động ngoại khóa luôn có sự
hấp dẫn với đông đảo học sinh tham gia. Giáo dục Thể chất là một trong những
nhân tố quan trọng trong hệ thống giáo dục con người mới phát triển toàn diện đối
với học sinh trung học phổ thông, đây cũng là giai đoạn chuẩn bị, cũng là giai
đoạn thử thách về sức khỏe, trí tuệ, thần kinh… nhằm thúc đẩy quá trình toàn diện,
nhịp nhàng, cân đối cơ thể, phát triển chức năng, chức phận cơ thể, đặc điểm giới
tính và tố chất thể lực như: nhanh, mạnh, bền, mền dẻo, khóe léo. Chuẩn bị thể lực
cho học sinh đi vào cuộc sống, giáo dục cho học sinh có tinh thần vượt khó, tinh

thần tập thể, đoàn kết, kỉ luật. Mục tiêu của Giáo dục Thể chất là nâng cao sức
khỏe, phát triển thể lực, cải tạo nồi giống. Đối với Giáo dục Thể chất là con người,
thanh thiếu niên nhi đồng trong đó học sinh trung học phổ thông giữ vai trò nồng
Trang 6


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

cốt. Để công tác giáo dục đạt hiệu quả cao cần phải nắm được qui luật phát triển
thể hình, về tố chất thể lực đối với tuần lứa tuổi và giới tính. Xuất phát từ nhận
thức đó Đảng và Nhà nước ta đã ban hành Chỉ thị 106/CT-TW, 108/CT-TW và
Chỉ thị 227/CT-TW đều nhấn mạnh đến vai trò của Thể dục Thể thao như là công
tác cách mạng.
Trải qua 20 năm thực hiện Chỉ thị 227/CT-TW, để phù hợp với giai đoạn chuyển
đổi kinh tế thị trường phục vụ cho sự nghiệp Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất
nước. Ban bí thư Trung ương Đảng đã nêu lên nhận định quan trọng ở chỉ thị
36/CT-TW ngày 24 tháng 3 năm 1994: “ Những năm gần đây công tác Thể dục
Thể thao đã có tiến bộ. Phong trào Thể dục Thể thao từng bước được mở rộng với
nhiều hình thức, nhiều môn thể thao đã đạt thành tích đáng khích lệ, cơ sở vật
chất, kĩ thuật Thể dục Thể thao ở một số địa phương và các ban nghành đã được
chú ý, đầu tư nâng cấp xây dựng mới… Tuy nhiên, Thể dục Thể thao ở nước ta
còn ở trình độ thấp, đặc biệt là thanh niên chưa tích cực tập luyện. hiệu quả Giáo
dục Thể chất trong nhà trường còn thấp..”
Ngày nay nước ta chuyển sang thời kì phát triển mới, Đảng và nhà nước càng
quan tâm đến việc chăm lo sức khỏe cho nhân dân và cho rằng: Thực hiện Giáo
dục Thể chất trong tất cả các trường học làm cho việc tập luyện Thể dục Thể thao
trở thành nến sông hằng ngày của hầu hết học sinh, sinh viên, thanh niên, chiến sĩ,
các lực lượng vũ trang, cán bộ công nhân viên chức, sự cường trán về thể chất là
nhu cầu bản thân con người, đồng thời là vốn quí tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất
cho xã hội. Chăm lo cho con người về thể chất là trách nhiệm của toàn xã hội nói

chung và của nghành Thể dục Thể thao nói riêng. Đó cũng là mục đích cơ bản và
quan trọng nhất của Giáo dục Thể chất ở nước ta.
Theo nội dung chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành giành
cho các trường Phổ thông và các trường Đại học, Cao đẳng thi môn điền kinh là
một trong những môn khoa học được trình bày với đầy đủ cơ sở lý luận, thực tiễn
và phương pháp giảng dạy, huấn luyện. với nội dung phong phú và đa dạng, Điền

Trang 7


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

kinh chiếm một vị trí quan trọng trong chương trình học chính khóa ở các trường
phổ thông nói chung và các trường Đại học, Cao đẳng nói riêng.
Nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế trong tình hình mới Bộ Giáo dục và Đào tạo đã
điều chỉnh, bổ sung nội dung, tài liệu, chương trình thể dục trong nhà trường Phổ
thông và các trường Đại học, Cao đẳng có hệ thông và nâng cao hơn. Ngoài ra còn
giúp các em có điền kiện tiếp cận, nâng cao và hoàn thiện. Điều này đã có tác
động tích cực đến việc nâng cao thành tích môn điền kinh trong đó có môn nhảy
xa. Trên cơ sở nhận thức đúng đắn và đầy đủ ý nghĩa, tác dụng của điền kinh, các
thầy và trò ở các trường Phổ thông cần đẩy mạnh phong trào tập luyện môn điền
kinh ở trường mình về cả chất và lượng. Cùng nhau phát hiện các tài năng điền
kinh nói riêng và tài năng thể thao nói chung cho đất nước.
1.3 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC DẠY NHẢY XA KIỂU NGỒI CHO HỌC
SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ.
1.3.1 Các yếu tố cấu thành thành tích nhảy xa.
Theo PGS-TS Phạm Trọng Thanh, PGS-TS Lê Nguyện Nga, Đào Công Sanh thì
yếu tố để vận động viên đạt thành tích cao gồm 5 nhóm cơ bản sau: Phẩm chất cơ
bản của vận động viên ( cấu trúc cơ thể, đặc điểm, thể chất, thể hình và tính cách),
các yếu tố vận động cơ bản (nhanh, mạnh, bền, mềm dẻo, và khả năng phối hợp

vận động), kỹ năng kỹ xảo trong phối hợp kỹ thuật, khả năng chiến thuật, khả
năng trí tuệ (bao gồm sự hiểu biết về Thể dục Thể thao, chính trị tư tưởng, tâm lý).
Nhảy xa bao gồm nhiều động tác được liên kết lại với nhau thành một kỹ thuật
hoàn chỉnh để tiện phân tích và giảng dạy người ta phân thành các giai đoạn: Chạy
đà, chuẩn bị giậm nhảy, giậm nhảy, bay trên không và rơi xuống đất. Về mặt lý
thuyết trong điều kiện không có sức cản của môi trường không khí, điểm bay và
điểm rơi trên một mặt phẳng thì vật bay xa của vật thể được phóng ra tỉ lệ thuận
với bình phương tốc độ bay ban đầu, sin 2 lần góc bay tỉ lệ nghịch với gia tốc rơi
tự do. Thực tế trong nhảy xa chạy đà và giậm nhảy là hai giai đoạn tạo cho cơ thể
có tốc độ bay ban đầu lớn, góc độ bay hợp lý nhất vì thế đây là hai giai đoạn có
ảnh hưởng quyết định đến độ bay xa của lần nhảy.
Trang 8


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

Theo Dương Nghiệp Chí, Mai Văn Môn thành tích trong môn nhảy xa được xác
định trước hết bởi độ cao của quỹ đạo trọng tâm lúc bay.quỹ đạo trọng tâm lúc bay
phù thuộc phần lớn vào tốc độ bay ban đầu, góc bay là những yếu tố quan trọng
quyết định thành tích nhảy.
Qua những đặc điểm trên chúng ta thấy các yếu tố cấu thành thành tích nhảy xa:
-

Đặt điểm hình thái.

-

Các yếu tố thể lực.

-

Kỹ năng kỹ xảo trong phối hợp kỹ thuật.

-

Tâm lý.
Dưa vào các điền kiện thực dạy tại Trường Trung Học Cơ Sở Trung Kiên, trong

luận văn này tôi chỉ nghiên cứu một số bài tập thể lực nhằm nâng cao thành tích
nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh của trường.
1.3.2 Ý nghĩa và tác dụng của bài tập nhảy xa.
Tập nhảy xa trước hết giúp cho người tập nâng cao thành tích nhảy xa của bản
thân và giúp ta có thể vượt qua những khoảng cách mà ta không bước hoặc đứng
tại chổ mà nhảy qua được. Do nhảy xa phải chạy đà nhanh và nhảy bật tích cực,
nên tập nhảy xa tốt tức là ta đã phát triển được khả năng tốc độ (sức nhanh) và sức
bật (sức mạnh của chân).
Thông qua tập luyện để giậm nhảy chính xác khi chạy với tốc độ cao và hoàn
thành đúng các động tác khi ở trên không chỉ nâng cao được khả năng phối hợp
giữa các bộ phận của cơ thể mà còn nâng cao được sự chính xác cảm giác không
gian và cảm giác thời gian – những năng lực cần cho cả trong tập luyện, thi đấu
thể thao và cả trong sinh hoạt của mọi người. Tốc độ chạy, sức mạnh giậm nhảy
không chỉ cần với người nhảy xa mà cũng rất cần với người tập và vận động viên
của rất nhiều môn thể thao khác.
Ngoài các tác dụng về sức khỏe, thể lực, tập nhảy xa cũng như tập các môn thể
thao khác còn có tác dụng nhiều phẩm chất tâm lý cần thiết ( tính tập thể, tính cần
cù, lòng dũng cảm…)

Trang 9

Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

Tập luyện nhảy xa làm phong phú thêm nội dung của hoạt động Thể dục Thể
thao (tập luyện thi đấu) ở các trường học.
1.3.3 Kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi.
Nhảy xa kiểu ngồi bao gồm các động tác liên tục, nhưng người ta chia ra làm 4
giai đoạn sau:
-

Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy.

-

Giậm nhảy.

-

Bay trên không.

-

Rơi xuống đất.

1.3.3.1 Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy.
Cự ly ngắn khoảng 20m - 25m đối với nam, 15m - 20m đối với nữ hoặc có thể
ngắn hơn đối với người tập.
Khoảng cách chạy lấy đà được xác định bằng nhiều cách như đo bằng bàn chân,
bằng bước đi (2 bước đi thường bằng 1 bước chạy đà) hoặc đo bằng thước dây.
Người ta thường đo ngược lại từ ván giậm tới vạch bắt đầu chạy đà.
Tư thế lấy đà là một chân trước một chân sau cách nhau khoảng 1-2 bàn chân.

Nếu chạy đà với số bước chẵn thì chân giậm nhảy đặt trên vạch xuất phát và
ngược lại. Ở vị trí này thân trên hơi ngã về phía trước, trọng tâm nghiên về chân
trước, khớp gối hơi khụy, hai tay thả lỏng tay trước tay sau (gần giống như xuất
phát cao ở cự li trung bình)
Tốc độ chạy lấy đà trong nhảy xa được tăng dần tới 4 hoặc 6 bước cuối đạt tốc
độ cao nhất, người ta duy trì tốc độ cao đó đến lúc giậm nhảy.
Trong khi chạy lấy đà vận động viên không nên nhìn vào vạch kiểm tra hay nhìn
vào ván giậm để điều chỉnh. Các bước chạy lấy đà phải ổn định và trở thành thói
quen để đạt được sự phối hợp tôt nhất giữa chạy đà nhanh với giậm nhảy nhanh
mạnh chính xác. Sau mỗi lần nhảy người ta xem lại dấu vết chân để lại ở vạch
kiểm tra mà điều chỉnh lại cự ly chạy lấy đà chính xác.

Trang 10


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

Những bước cuối của chạy lấy đà (2 đến 4 bước) cần có ý thức để chuẩn bị giậm
nhảy, lúc này trọng tâm hơi hạ thấp xuống bằng cách tăng độ dài trước bước cuối
cùng.
Việc đặt chân vào ván giậm rất quan trọng, chân giậm phải đặt bằng cả bàn theo
hướng từ trên xuống dưới và ra sau, điểm đặt phải gần với điểm dọi của tổng trọng
tâm cơ thể.
Trong chạy lấy đà thân trên hơi ngã về trước, đến khi giậm nhảy thì thân gần như
thẳng đứng.
1.3.3.2 Giai đoạn giậm nhảy.
Lực giậm nhảy trong nhảy xa rất lớn (700 – 800kg đối với vận động viên cao
cấp) vì giậm nhảy nhất thiết phải là chân mạnh. Đối với thiếu niên hoặc người mới
tập, việc lựa chọn chân giậm nhảy bằng cách cho học sinh bằng cách nhảy xa tự
nhiên bằng đà ngắn.

Khi tiếp xúc với gián giậm, toàn bộ cơ thể đồn lên chân giậm nhảy, do vậy chân
giậm nhảy hơi khụy để giảm chấn động, khi giậm nhảy cần duổi hết các khớp chân
giậm nhảy. Kết thúc giậm nhảy góc giữa thân trên và đùi chân lăng khoảng 95 độ,
bàn chân, cẳng chân, dùi của chân giậm nhảy gần như nằm trên một đường thẳng
hơi ngã về phía trước với gốc độ giậm nhảy 68 – 72 độ. Động tác kết thúc giậm
nhảy như vậy gọi là “ bước bộ trên không” khi chân rời khỏi ván giậm.
Các cách tay đều kết thúc bằng động tác dừng lại đột ngột khi khủy tay ở mức
ngang vai để nâng trọng tâm thân thể lên và giữ thăng bằng.
1.3.3.3 Giai đoạn bay trên không.
Kết thúc giậm nhảy ở tư thế “bước bộ”, sau đó đưa đùi chân giậm ra trước, lên
trên ngang với đùi chân đá lăng, hình tư thế “ ngồi” trên không. Lúc này thân trên
hơi ngã về trước, đùi hơi nâng lên và cẳng chân hơi duỗi ra. Ở tư thế này người
nhảy chuẩn bị vào giai đoạn rơi xuống đất.
1.3.3.4 Giai đoạn rơi xuống đất.
Sau khi hoàn thành các động tác trong giai đoạn bay, người nhảy chuyển sang tư
thế rơi xuống đất, Ở tư thế này thân trên hơi ngã về trước, hai chân nâng đùi lên
Trang 11


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

cao, cẳng chân duỗi giữ cho gót chân, chỉ thấp hơn gối một chút. Khi chân chậm
cát (nệm) thực hiện ngồi sâu xuống, khuỵu gối lao người về trước, hai tay đánh
mạnh xuống dưới, ra sau. Cuối cùng người có thể đỗ về trước hoặc ngã sang một
bên, sao không cho bộ phận của cơ thể chạm xuống hố cát ở vị trí phía sau vị trí
gót chân.
1.3.4 Phương pháp giảng dạy kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi.
1.3.4.1 Xây dựng khái niệm kỹ thuật thông qua các biện pháp sau.
- Giới thiệu, phân tích, làm mẫu, xem phim, ảnh kỹ thuật các kiểu nhảy và làm
quen.

- Tập chạy tốc độ 20m – 40m.
1.3.4.2 Dạy kỹ thuật giậm nhảy và bước bộ.
- Tại chổ tập đặc chân giậm vào ván giậm và giậm nhảy.
- Chạy 1 bước, 3 bước chạy đà làm động tác giậm nhảy.
- Tập bước bộ liên tục.
- Chạy đà 3 -5 bước giậm nhảy bước bộ.
- Chạy đà ngắn giậm nhảy bước bộ qua xà thấp 40 – 50cm đặt cách ván giậm một
nửa đường bay.
1.3.4.3 Dạy kỹ thuật chạy đà giậm nhảy bước bộ.
- Chạy đà 5 bước giậm nhảy bước bộ.
- Chạy đà 7 – 11 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống nệm bằng chân
lăng rồi chạy ra khỏi nệm.
- Chạy đà 13 -15 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống nệm bằng chân
lăng (yêu cầu đặt chân giậm vào đúng ván giậm).
1.3.4.4 Dạy kỹ thuật bay trên không và rơi xuống đất.
- Nhảy xa tại chổ rơi xuống nệm bằng hai chân.
- Nhảy xa với đà ngắn, thu chân giậm nhảy về trước cùng với duỗi chân lăng.
- Nhảy xa với đà ngắn và trung bình.
1.3.4.5 Hoàn thiện kiểu nhảy xa.

Trang 12


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

- Hoàn thành phần kỹ thuật động tác của kiểu nhảy, xác định cự ly chạy đà chính
thức.
- Nhảy xa với chiều dài đà tăng dần và nhịp điệu động tác ổn định.
- Kiểm tra đánh giá, thi đấu.
1.4 ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÝ CỦA NAM HỌC SINH LỚP 8.

Ở lứa tuổi này các em có đặc điểm nổi bậc là chuẩn bị bước vào tuồi dậy thì gây
nên sự thay đổi đột ngột trong hoạt động sống của cơ thể, sự thay đổi đó là quá
trình phát triển phức tạp của các cơ quan trong cơ thể.
1.4.1 Về mặt tâm lý.
Những học sinh ở lứa tuổi 13 – 14 là những học sinh vui tươi nghịch ngợm nhất,
đôi lúc làm cho giáo viên gặp nhiều khó khăn hơn bất cứ nhóm tuổi nào. Ở độ tuổi
này các em bước vào giai đoạn có tình cảm riêng tư, luôn tỏ ra mình là người lớn,
có hiểu biết cao, đòi hỏi người xung quanh cho mình là người hiểu biết. Nhưng
khi học động tác bao giờ cũng dốc sức ra ngay từ ban đầu và khi hoạt động thì ít
chú ý đến hoạt động, dễ tốn sức và xảy ra chấn thương. Cho nên người giáo viên,
huấn luyện viên đặc biệt chú ý đến điều này để khắc phục.
Ở lứa tuổi này các em nghĩ hình như mình không còn nhỏ nữa. Đó là sự báo
trước một thời kỳ mới “cảm giác trưởng thành”, thời kỳ này đem lại cho em nhiều
cảm xúc, ý nghĩ hứng thú và tính cách mới mẻ mà thường bản thân các em không
ý thức được.
Do ảnh hưởng của giáo dục và học tập cũng như sự phát triển của hệ thần kinh
nên vai trò của hệ thống tín hiệu thứ hai được nâng cao rõ rệt dẫn tới khả năng tư
duy trừu tượng và tập luyện phát triển mạnh. Bên cạch đó sự thay đổi đột ngột và
không đồng đều của các bộ phận cơ quan trong cơ thể là nguyên nhân làm cho các
em có cảm xúc mệt mỏi, hoạt động phản xạ ức chế không ổn định, có lúc hưng
phấn mạnh hơn ức chế khiến cho các em không tự chủ được, thiếu sự kiềm chế,
hung hăn mất thăng bằng. Trong hoạt động vận động thường có những động tác
thừa, long ngóng, vụng về, khả năng phối hợp kém. Do vậy nếu chúng ta nắm
được tâm lý lứa tuổi này thì ta có thể khắc phục được những biểu hiện tiêu cực và
Trang 13


Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

có thể khơi dậy những yếu tố tích cực trong hoạt động thể chất và tâm hồn của các

em, giúp các em giải quyết được những mâu thuẩn trong cuộc sống.
Cũng ở lứa tuổi này trí nhớ của các em có nhiều biết đổi căn bản, năng lực ghi
nhớ chủ định tăng lên rõ rệt, hiệu quả ghi nhớ được nâng cao. Ngoài ra sự thay đổi
trong mối quan hệ dần dần được hình thành. Quan hệ với người lớn đã được tin
cậy hơn, có khuynh hướng học tập người lớn về vốn hiểu biết và cách cư xử, thích
hoạt động và sống tập thể, chú trọng danh dự và tự hào về tập thể, đồng thời tính
độc đoán phát triển mạnh.
Tuy vậy, các em cũng dễ bị môi trường bên ngoài tác động, đôi khi dẫn đến
những xúc động quá mạnh như: vui quá trớn, buồn tuổi đột ngột, và đa số các
trường hợp ở tuổi thiếu niên thường đánh giá cao hơi phẩm chất tốt của mình.
Từ những cơ sở tâm lý trên, nên trong quá trình giảng dạy các bài tập thể chất
cần phải hình thành động tác thật chính xác bởi các em tiếp thu rất nhanh. Giờ lên
lớp cần phải luôn chú ý sao cho bài tập vừa sức với các em. Nội dung giảng dạy
cần phong phú để duy trì sự hưng phấn của các em, khơi dậy tinh thần tập thể
thông qua trò chơi và thi đấu.
1.4.2 Về đặc điểm sinh lý.
1.4.2.1 Hệ thần kinh.
Hệ thần kinh là cơ quan phát triển sớm nhất. Trẻ em mới sinh ra trọng lượng não
đã đạt khoảng 350-380g. Sau đó tăng trưởng nhanh, đến 7-8 tuổi đạt bằng người
lớn. Trọng lượng tăng lên, số lượng tế bào não cũng tăng dần lên. Số lượng tế bào
não tăng lên theo độ tuổi, thể tích não cũng tăng theo, các đuôi gai thần kinh dài và
đi sâu vào vỏ não, trọng lượng thần kinh dưới vỏ não ở tuổi nhi đồng chiếm 9498% của người trưởng thành. Các hạch thần kinh vận động ở trung tâm điều
khiển vận động vỏ não chiếm 75-85% trọng lượng người trưởng thành. Các thùy
vỏ não sinh trưởng nhanh, làm cho khả năng phối hợp vận động, tính nhịp nhàng,
tính chính xác động tác bắt đầu phát triển. Sau đó, các đuôi gai của các tế bào thần
kinh phát triển nhiều hơn, các sợi dây thần kinh liên lạc tăng nhiều hơn, hình thành
các đường liên lạc mới nhiều hơn ở não, chức năng não hoàn thiện liên tục, có xu
Trang 14

Luận văn tốt nghiệp 2015___________________________________________________

thế phức tạp hóa. Ở tuổi 13 – 14, chức năng quá trình ức chế vỏ não đạt trình độ
nhất định, năng lực phân tích tổng hợp nâng cao và đã hình thành được nhiều loại
phản xạ có điều kiện, nhưng do năng lực phân hóa vẫn chưa hoàn thiện và do ảnh
hưởng sự hoạt động phát triển các nhóm cơ nhỏ còn chậm, nên có khó khăn khi
tập những động tác phức tạp.
1.4.2.2 Hệ tuần hoàn.
Ở lứa tuổi này hệ tuần hoàn đang phát triển và hoàn thiện, trọng lượng và sức
chứa của tim phát triển tương đối hoàn chỉnh. Nhịp tim khoảng 70-80 lần/phút.
Mỗi phút cung cấp số lượng máu gần tương đương với tuổi trưởng thành. Ở lứa
tuổi này phản ứng của hệ tuần hoàn trong vận động tương đối rõ rệt, nhưng sau
vận động mạch đập và huyết áp hồi phục tương đối nhanh chóng.
Do vậy, mạch đập tương đối nhanh, nhịp đập tim sẽ giảm theo lứa tuổi và ổn
định đến tuổi 20. Có thể nhận thấy tim phát triển sớm hơn nhịp tim, thành động
mạch có tính đàn hồi tốt, đường kính huyết quản tương đối lớn hơn người trưởng
thành, lực cản ngoài động mạch nhỏ, cho nên huyết áp trẻ em thấp hơn người lớn
và tăng theo bậc ở các lứa tuổi. Nói chung, người ta thấy ở những trẻ em có cơ thể
phát triển tốt, đó là thanh thiếu niên có sự tăng trưởng chiều cao nhanh, đặc điểm
của hiện tượng này là huyết áp tối đa cao nhưng không quá 150mmHg, có hiện
tượng đột xuất huyết áp tối thiểu bình thường. hiện tượng huyết áp cao của thanh
thiếu niên bắt đầu từ 11-12 tuổi tăng theo lứa tuổi trưởng thành cao nhất ở lứa tuổi
15-16. Sau đó giảm dần phản ứng của chức năng hệ tim mạch khi tập luyện ở lứa
tuổi khác nhau thì có sự khác nhau, do vậy phản ứng đối với tập luyện cũng khác
nhau. Tập luyện để tăng nhịp tim để tăng nhu cầu thích ứng lượng tâm thu/phút.
Cho nên khi tập luyện nhịp tim tăng nhanh nhưng sự biến đổi huyết áp không rỏ
rằng lắm.
Ví dụ: Cùng chạy tốc độ như nhau 400m (100m/phút) nhịp tim 10 tuổi đạt 164
lần/phút, 18 tuổi đạt 150 lần/phút, người trưởng thành đạt 134-146 lần/phút.
Từ đó, ta thấy rằng: sự phản ứng của chức năng tim mạch tăng theo tuổi mạch

ngày càng nhỏ thì huyết áp thay đổi không rỏ lắm, sau 16 tuổi thì giống người lớn.
Trang 15