SKKN phuong phap day hoc truc quan

SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
" NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP
MÔN TIN HỌC 6
BẰNG PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY
TRỰC QUAN"

1


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

MỤC LỤC
A. Đặt vấn đề
B. NỘI DUNG
I. Mục tiêu:
II. Mô tả giải pháp của đề tài:
1. Các biện pháp tiến hành:
1.1. Biện pháp 1: Trực quan hoá thông tin dạy học.
1.2: Biện pháp 2: Tạo những tác nhân kích thích trực quan thông qua
biểu trưng ngôn ngữ, biểu trưng đồ họa, biểu trưng tranh ảnh.
1.2.1 Dạy học trực quan bằng biểu trưng ngôn ngữ.
1.2.2 Dạy học trực quan bằng biểu trưng đồ họa.
1.2.3 Dạy học trực quan bằng biểu trưng hình ảnh
1.2.4. Kết hợp các loại hình trực quan.
1.3. Biện pháp 3: Xây dựng các kĩ năng, thực hành.
1.3.1. Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng.
1.3.2. Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy

1.4. Biện pháp 4: Sử dụng phần mềm hỗ trợ quản lý phòng máy (Netop
School hoặc Italic và mạng LAN).
2. Khả năng áp dụng
3. Lợi ích kinh tế- xã hội
C. Kết luận:
1.Những điều kiện, kinh nghiệm áp dụng, sử dụng giải pháp.
2. Những triển vọng trong việc vận dụng và phát triển giải pháp.
3 Những bài học kinh nghiệm
4. Kiến nghị:

3
5
5
5
5
5
7
7
8
8
11
13
13
14
14
14
14
15
15
16

16
16
16

16
17

2


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

A. Đặt vấn đề.
Thực hiện theo chủ đề năm học “Đổi mới quản lí và nâng cao chất lượng giáo
dục”, việc đổi mới giáo dục trong nhà trường đã trở thành nền nếp sâu rộng từ đổi
mới nội dung chương trình sách giáo khoa, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học,
phương pháp dạy học, đặc biệt là chú trọng đến đối tượng dạy học. Phần lớn giáo
viên đứng lớp đã thích nghi với chương trình, phương pháp mới nhất là sử dụng, khai
thác triệt để tác dụng thiết bị thực hành, của trang thiết bị, phương tiện dạy học như
bảng phụ, tranh ảnh, thiết bị thí nghiệm - thực hành, máy chiếu qua đầu, máy chiếu
đa chức năng.
Xuất phát từ cuộc vận động ứng dụng đẩy mạnh công nghệ thông tin vào dạy học của
Bộ giáo dục, Sở giáo dục, Phòng giáo dục và Ban giám hiệu nhà trường nhằm nâng
cao chất lượng dạy học. Đặc biệt là bộ môn Tin học, môn Tin học là một môn khoa
học công cụ, tri thức và kỹ năng Tin học được áp dụng rộng rãi, hỗ trợ đắc lực cho rất
nhiều ngành khoa học khác nhau trong hầu hết lĩnh vực của đời sống và là một phần
không thể thiếu của trình độ văn hóa phổ thông của con người trong thời đại mới. Bởi
vậy dạy tin học cho học sinh không chỉ truyền thụ nội dung đơn giản, mà phải hướng
cho học sinh những nhận thức, những hiểu biết ngang tầm thời đại...
Do hạn chế về nhiều mặt cơ sở vật chất, trang thiết bị, trình độ giáo viên... mà

đôi khi phương pháp dạy học đã không tận dụng hết những thành tựu khoa học công
nghệ hiện đại, để truyền tải nhiều thông tin cho người học một cách trực quan nên
chất lượng dạy và học có mặt hạn chế.
Sự thành công của một tiết dạy ngoài phương pháp giảng dạy của giáo viên và
cách học của học sinh, còn cần sự có mặt của đồ dùng, phương tiện, thiết bị và phần
mềm dạy học. Chính vì vậy mà bản thân tôi luôn cố gắng tìm tòi, nghiên cứu, trao đổi
với đồng nghiệp và nghiên cứu các ứng dụng của thiết bị và phần mềm dạy học phù
hợp với đặc trưng của bộ môn. Trong quá trình tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi và ứng
dụng đó bản thân tôi đã tìm ra một số biện pháp hữu ích góp phần trong việc nâng
cao chất lượng bộ môn Tin học lớp 6.
Để nâng cao chất lượng môn tin học nói chung và tin học 6 nói riêng tôi đã
đăng kí nghiên cứu và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm “Nâng cao chất lượng dạy
học môn tin học 6 bằng phương pháp dạy học trực quan”, đề ra một số biện pháp về
việc sử dụng phương pháp dạy học trực quan với đồ dùng dạy học đó là máy chiếu
(Projecter hoặc Tivi màn hình lớn), các phần mềm dạy học (Netop school, Violet..),
tranh ảnh, biểu tượng... mà bản thân tôi đã nghiên cứu và áp dụng thành công tại đơn
vị trường THCS Tam Quan Bắc.
1. Thực trạng của vấn đề đòi hỏi phải có giải pháp mới để giải quyết.

3


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
Môn tin học là bộ môn gắn liền với máy tính và các thiết bị, phần mềm tin học. Đây
là bộ môn có ứng dụng nhiều công nghệ mới, thiết bị mới và đặt biệt cần có nhiều chi
phí để để mua sắm trang thiết bị học tập. Phần lớn học sinh chưa có đủ điều kiện để
tự trang bị cho mình các đồ dùng học tập cần thiết. Chính vì vậy việc học tập môn tin
học chỉ dừng lại ở mức độ học lý thuyết sẽ khiến các em khó hiểu và khó nắm bắt,
ghi nhớ kiến thức. . Bên cạnh đó, trong bộ môn tin học còn có nhiều thuật ngữ
chuyên môn có sử dụng cả ngôn ngữ Tiếng Việt và ngôn ngữ tiếng Anh. Để giải

quyết vấn đề trên ta cần kết hợp giữa việc học lí thuyết với thực hành với sử dụng các
hình ảnh minh họa trực quan giảng dạy để học sinh dễ nhận biết , ghi nhớ và nắm bắt
các kiến thức hơn.
Qua các năm giảng dạy bộ môn Tin học lớp 6, tôi nhận thấy rằng nếu truyền thụ tri
thức chỉ thông qua lời nói thì học sinh cảm thấy mệt mỏi, không có hứng thú trong
học tập, việc tiếp thu bài giảng của học sinh không cao. Khi sử dụng phương tiện trực
quan trong bài giảng giúp học sinh dễ dàng tiếp thu và tham gia bài giảng một cách
tích cực và chủ động. Phương tiện dạy học vừa điều khiển nhận thức một cách sinh
động, vừa là nguồn tri thức phong phú để lĩnh hội tri thức và rèn luyện kỹ năng.
Phương pháp dạy học trực quan là một trong những phương pháp dạy học tích cực
giúp học sinh dễ dàng chiếm lĩnh kiến thức thông qua quan sát. Tuy vậy, trong quá
trình dạy học một số học sinh vẫn chưa chú ý đến sự hướng dẫn của giáo viên nên
việc chiếm lĩnh kiến thức vẫn còn thụ động. Vì vậy trong quá trình dạy học giáo viên
phải biết kết hợp các phương pháp dạy học một cách thích hợp, linh hoạt khai thác và
vận dụng tốt các phương tiện sẽ kích thích được hứng thú tư duy của học sinh.
Việc khai thác tốt các hình ảnh và mô hình đưa ra thông qua phương pháp dạy
học trực quan trong quá trình dạy học không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức mới
nhanh hơn, hiệu quả hơn mà còn rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, dự đoán, so
sánh, khái quát, kỹ năng vận dụng để học sinh nâng cao kỹ năng kiến thức và có hứng
thú hơn đối với môn học.
Một thực tế khác là ý thức học tập của một số học sinh chưa cao, chưa thực sự hứng
thú trong học tập, lười hoạt động, không tích cực tự giác, ý thức tự học, tự rèn luyện
yếu hoặc chỉ biết đến máy tính như một công cụ giải trí.
Qua điều tra khảo sát về cả lí thuyết và thực hành tôi tiến hành đã thu được kết quả
như sau:
Lớp Tổng Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém

số
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL %
6a6

38

7

18

5

13

8

21

13

34

5

13

6a7

40

4

10

5

12

11

27

16

40

4

10

6a8

39

4

10

14

36

4

10

15

39

2

5

Qua kết quả khảo sát thì đa số các em nắm kiến thức lí thuyết còn yếu, các em hay
quên và chưa vận dụng vào thực hành được nếu không có sự hướng dẫn của giáo
viên.
Tỉ lệ yếu kém còn cao: chiếm 45%
4


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

Từ thực tế trên và bản thân tôi là một giáo viên dạy bộ môn Tin học luôn suy nghĩ
phải đưa ra những giải pháp như thế nào để các em nắm lí thuyết chắc hơn nhớ lâu
hơn và vận dụng vào thực hành tốt hơn. Sau một thời gian suy nghĩ tiến hành thực
nghiệm tôi đã thu được những kết quả rất tốt sau đây tôi xin đề ra một số giải pháp sử
dụng các dụng cụ trực quan trong dạy học nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ
môn Tin học lớp 6.
2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
Việc áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này vào thực tiễn giảng dạy góp phần nâng cao
chất lượng học tập bộ môn Tin học của học sinh, giúp các em vừa ôn luyện được kiến
thức cũ, phát hiện nội dung kiến thức mới. Từ đó các em lĩnh hội tri thức một cách
nhẹ nhàng, hứng thú, say mê học tập, rèn cho học sinh óc tư duy sáng tạo nhằm nâng
cao chất lượng bộ môn.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
-Học sinh lớp 6 trường THCS Tam Quan Bắc
-Trong quá trình giảng dạy môn tin học trung học cơ sở quyển 1 dành cho học sinh
khối lớp 6.
-Năm học 2013– 2014 và 2015– 2016
II. Phương pháp tiến hành
-Phương pháp khảo sát thực tiễn.
-Phương pháp kiểm tra đánh giá.
-Phương pháp thống kê.
B. NỘI DUNG
I. Mục tiêu
Nhằm nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và nâng cao chất lượng
dạy và học môn tin học trong nhà trườn, đặc biệt là đối với học sinh lớp 6 mới bước
vào trường chưa quen với nề nếp và phương pháp học tập mới.
II. Mô tả giải pháp của đề tài
1. Các biện pháp tiến hành:
1.1. Biện pháp 1: Trực quan hoá thông tin dạy học.
Trực quan hoá thông tin dạy học là một quá trình thông qua đó người học tri

giác các tài liệu học tập dưới dạng các biểu trưng hình ảnh, âm thanh, mô hình, vật
thật... với sự hỗ trợ của dụng cụ trực quan.
Dụng cụ trực quan được sử dụng trong môi trường học tập như trong dạy học, giáo
dục qua mạng dựa trên cơ sở máy tính... dụng cụ trực quan có thể được sử dụng hiệu
quả để giảng dạy các sự kiện, các chỉ dẫn, các quá trình và các khái niệm trừu tượng
mà chúng thường khó nhớ, khó hiểu. Các mục tiêu dạy học có thể thực hiện tốt nếu
biết phát huy thông qua công cụ trực quan.
Có thể nói dụng cụ trực quan có nhiều thuận lợi hơn hẳn so với dạy học bằng
ngôn ngữ: Chứa nhiều thông tin và tổ chức thuận lợi các thông tin trong cùng một vị
trí, làm đơn giản các khái niệm, làm sáng tỏ các chi tiết của một khái niệm dựa trên
5


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
ngôn ngữ trừu tượng. Đặc biệt là tranh ảnh trực quan làm tăng khả năng tiếp nhận và
ghi nhớ trong học tập đây là một trong những mục tiêu hàng đầu của giáo dục.
Từ những ưu điểm trên, tôi nhận thấy nếu áp dụng vào dạy học nhờ dụng cụ
trực quan là đèn chiếu, tranh ảnh, biểu tượng.... vào dạy Tin học có hiệu quả rất cao.
Trước khi sử dụng dụng cụ trực quan cho một bài học thì trước hết giáo viên cần xác
định bài nào cần dụng cụ trực quan và những dụng cụ trực quan đó là gì phục vụ cho
những đơn vị kiến thức nào trong bài học.
Tiếp đến là công tác chuẩn bị với dụng cụ trực quan.
Ví dụ dạy bài: “Máy tính và phần mềm máy tính” cần chuẩn bị những đồ dùng trực
quan khi giới thiệu cấu trúc chung của máy tính điển tử như: bộ xử lí trung tâm
(CPU), thanh RAM, các ổ đĩa các thiết bị lưu giữ thông tin như USB, đĩa mềm, đĩa
CD, DVD... hay hình ảnh của một số loại máy vi tính trong thực tế bằng cách chụp
bởi tranh ảnh hoặc các dụng cụ trực quan thiết thực như thế HS mới nhớ lâu và thấy
trong thực tế có thể gọi tên dụng cụ trực quan chính xác.
Đèn chiếu tương đối dễ sử dụng và việc chuẩn bị cho việc dạy học với đèn
chiếu tương đối dễ dàng, ít tốn thời gian. Tuy nhiên để sử dụng đèn chiếu thì phải có

sự chuẩn bị kiến thức và các nội dung kiến thức cần trình chiếu. Nội dung đưa lên
máy chiếu phải rõ ràng chính xác và phải có máy vi tính.
Chẳng hạn: khi nói đến máy tính hoặc máy in thì ta đưa hình ảnh minh họa, bằng
quan sát trực quan như thế học sinh sẽ ghi nhớ kiết thức tốt nhất.

Sau bài dạy tôi tiến hành kiểm tra nhận thức của học sinh bằng hình thức kiểm tra 15
phút. Kết quả thu được:
Tổng
số

Giỏi
SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

6a6

38

8

21

7

18

11

29

12

32

6a7

40

6

15

7

18

14

35

13

32

6a8

39

6

15

15

38

8

21

10

26

Lớp

Khá

TB

6

Yếu

Kém
SL %


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
* Hiệu quả của biện pháp 1: Sau khi áp dụng một số ví dụ vào đề tài, số học sinh
biết phân biệt các thiết bị của máy tính tăng lên rõ rệt.
Tỉ lệ khá giỏi đã được nâng lên so với chất lượng khảo sát đầu năm học: Tăng 9%
Tỉ lệ yếu kém giảm: 17%
Tuy nhiên một số học sinh vẫn chưa xác định đúng các vị trí thiết bị, .... Như vậy
bước đầu việc vận dụng kiến thức, kĩ năng của các em vào làm bài tập thực hành đã
có hiệu quả rõ rệt.
1.2: Biện pháp 2: Tạo những tác nhân kích thích trực quan thông qua biểu
trưng ngôn ngữ, biểu trưng đồ họa, biểu trưng tranh ảnh.
Muốn sử dụng phương pháp dạy học này thành công thì việc đầu tiên người
thầy phải làm là thiết kế các thông điệp trực quan đòi hỏi nhiều sức lực và trí lực
nhưng lại là công việc đem lại nhiều lợi ích. Việc thiết kế các tài liệu dạy học trực
quan mới có thể tạo nên sự thay đổi, và khi người học chú ý sẽ cho nhiều điều bổ ích.
Người thiết kế phải quan tâm tới khía cạnh giảng dạy, tính trực giác và đặc biệt quan
tâm tới những kĩ năng học tập của học sinh trong nghiên cứu và thực hành. Người
giáo viên phải biết phân tích chọn lựa các loại hình trực quan sao cho phù hợp với nội
dung bài học.
1.2.1 Dạy học trực quan bằng biểu trưng ngôn ngữ.

Biểu trưng ngôn ngữ được tạo ra từ chữ viết dưới dạng một từ đơn lẻ hoặc câu
hoàn chỉnh dùng đặt tên đối tượng, định nghĩa, mô tả đối tượng.
Thường khi dạy các bài học lý thuyết tôi thường sử dụng loại biểu trưng trực
quan bằng ngôn ngữ.
Ví dụ: Dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” giáo viên chiếu sơ đồ cấu
trúc chung của máy tính điện tử lên màn hình rồi yêu cầu học sinh quan sát và cho
biết máy tính điện tự gồm những phần nào. Sau đó giáo viên chỉ vào từng đối tượng
trên sơ đồ và giới thiệu lần lượt các khái niệm của các thành phần trong cấu trúc máy
tính.

7


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
Ví dụ dạy bài “Định dạng văn bản”, thì đưa lên màn hình các bước thực hiện
định dạng Font như sau:
Bước 1. Chọn khối văn bản cần định dạng
Bước 2. Click Format \ Font
Bước 3. Hộp thọai Font xuất hiện chọn Font
+ Font:
chọn phông chữ
+ Font Style:
kiểu chữ
+ Size :
cở chữ
+ Font color:
màu chữ
+ Underline Style: đường gạch chân
+ Underline Color:
màu đường gạch chân

+ Effects:
các hiệu ứng
+ Preview:
khung hiển thị
Bước 4. Click OK
Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi liên quan:
? Nêu các bước để định dạng văn bản phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ bằng menu lệnh
(HS chỉ cần quan sát màn hình và nêu được các bước cần định dạng phông chữ…)
?
Thao tác quan trọng nhất trong định dạng văn bản là gì (HS chọn phần văn bản
cần định dạng)
1.2.2 Dạy học trực quan bằng biểu trưng đồ họa.
Biểu trưng đồ họa được tạo ra bằng nhiều cách, đồ họa liên quan với hình ảnh,
đồ họa liên quan với khái niệm, đồ họa tuỳ ý... Việc dạy học trực quan bằng biểu
trưng đồ họa trong Tin học giúp người học có thể thao tác nhanh các bước thực hành
- đây là yêu cầu cần đạt của người học Tin học, dựa vào các biểu trưng đồ họa này
học sinh có thể phát hiện ra khái niệm, ý nghĩa của nó. ..
Chẳng hạn khi dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản” giáo viên cần cho
học sinh làm quen với việc sao chép, di chuyển, cắt (xoá)... nhanh qua các biểu
tượng.
Giáo viên đưa các biểu tượng
Tương tự bài “Chỉnh sửa văn bản” giáo viên đưa các biểu tượng
? Hãy nêu tên các biểu tượng trên và tính năng của các biểu tượng
Dạy bài “Định dạng văn bản” ngoài việc định dạng văn bản bằng menu lệnh giáo
viên cần cho học sinh định dạng văn bản thông qua các biểu tượng sau.
HS nhìn vào biểu tượng và nêu chức năng của các biểu trượng từ đó các em nắm
chắc hơn kiến thức lí thuyết để vận dụng vào làm thực hành tốt hơn.
* Dạy bài “Trình bày trang văn bản và in” ngoài việc dùng lệnh in, xem văn bản bằng
menu lệnh thì có thể in, xem văn bản thông qua các biểu tượng sau.

8


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

1.2.3 Dạy học trực quan bằng biểu trưng hình ảnh
Biểu trưng hình ảnh được tạo ra như ảnh chụp, tranh minh họa, tranh vẽ. Tất
cả đều phản ánh sự vật và ý nghĩa dưới dạng các biểu trưng cụ thể và mang tính hiện
thực cao, người học có khả năng phiên dịch các biểu trưng hình ảnh thành các vật
tương tự trong thế giới hiện thực.
Khi dạy bài “Máy tính điện tử” ta có thể sử dụng một số ảnh, ảnh minh họa về
máy tính, một số thiết bị của máy tính như đĩa mềm, USB ổ cứng, … để học sinh
quan sát và phân biệt.

Giáo viên cần giải thích cho học sinh: Có rất nhiều kiểu dáng và hình thức khác nhau
nhưng cấu tạo thì tương tự nhau, chuột có 3 nút bấm chính. Điều này lam cho các em
dễ dàng nhận biết được chuột máy tính mà các em không bị ngỡ ngàng khi gặp phải
loại chuột có kiểu dáng khác nhau.
Giáo viên giới thiệu thêm một số thiết bị liên quan khác như thẻ nhớ là một
thiết bị dùng để lưu trữ dữ liệu trong điện thoại, máy ảnh, máy quay kỹ thuật số
9


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

Thiết bị nhớ USB cũng có nhiều kiểu dán khác nhau

Đặc biết là khi giới thiệu về một số thiết bị như Ram, Chíp, đĩa cứng, main của máy
tính, nếu không có hình ảnh trực quan thì học sinh sẽ không hiểu được và chỉ hiểu mơ
hồ, làm cho các em không có hứng thú học, giáo viên có thể đưa một số hình ảnh để

học sinh nhận biết.
Ram máy tính

Chíp máy tính

Đĩa cứng

Main máy tính
10


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

Hoặc khi dạy bài “Hệ điều hành Windows” để giúp học sinh sớm hình thành kĩ năng
làm việc với máy tính như khởi động máy tính, tắt máy tính hay phân biệt các đối
tượng trên màn hình máy tính ta tiến hành đưa một số hình ảnh liên quan.

1.2.4. Kết hợp các loại hình trực quan.
Giữa các loại hình trực quan, người thiết kế có thể kết hợp đa dạng các loại
biểu trưng trực quan ngôn ngữ, hình ảnh, đồ họa với nhau. Đối với hầu hết học sinh
ba loại này bao gồm nhiều mức độ khác nhau rất có ích trong học tập.
Ví dụ: Khi dạy bài “Máy tính và phần mềm máy tính” ta có thể sử dụng kết hợp giữa
biểu trưng hình ảnh và biểu trưng ngôn ngữ.

11


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

Giáo viên yêu cầu:

- Quan sát hình ảnh và cho biết ở hình trên đâu là thiết bị xuất, nhập,. .
* Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”, “Tổ chức thông tin trong máy
tính”, “Định dạng văn bản”... ta có thể sử dụng kết hợp cả ba hình thức trực quan

* Dạy bài “Định dạng văn bản” giáo viên chiếu hình ảnh sau và kết hợp cho học sinh
thực hiện định dạng phông chữ, cỡ chữ, kiểu chữ... trên máy tính thì học sinh dể tiếp
thu bài và ghi nhớ lâu hơn.
12


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

* Hiệu quả của biện pháp 2: Sau khi áp dụng biện pháp tạo những tác nhân kích thích
trực quan thông qua biểu trưng ngôn ngữ, biểu trưng đồ họa, biểu trưng tranh ảnh học
sinh nhận biết các biểu tượng được nhanh hơn, phân biệt và ghi nhớ các biểu tượng,
các nút lệnh điều khiển được lâu hơn. Từ đó học sinh có thể sử dụng các kiến thức đã
học để thực hành cũng như vận dụng vào thực tiễn tốt hơn.
1.3: Biện pháp 3: Xây dựng các kĩ năng, thực hành.
1.3.1. Kĩ năng nhận biết tính năng các loại biểu tượng.
Sau một tiết học tôi thường củng cố lại cho học sinh những cái vừa học bằng
các dạng bài tập trắc nghiệm giúp học sinh nắm lại bài, học sinh có thể phân biệt
được lệnh, các biểu tượng và nắm ý nghĩa của các biểu tượng.
Ví dụ: Dạy bài “Làm quen với soạn thảo văn bản”, Nối các ý của cột A, B, C,
D sao cho hợp lý.
A
B
C
D
Ctrl + O
Ctrl + N

Ctrl + S
Alt + F4

File \ Open
File \ Save
File \ Exit
File \ New

Tạo tập tin văn bản mới
Đóng tập tin văn bản
Mở văn bản đã có
Lưu văn bản

* Bài “Chỉnh sửa văn bản”: Dùng các từ, cụm từ điền vào chổ trống cho phù hợp.
(1) Edit \ Copy
(2) Edit \ Cut
(3) Edit \ Paste
(4) Delete

(5) Ctrl + V
(6) Ctrl + C
(7) Ctrl + X
13


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
Các bước sao chép khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.

Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........)
Các bước chuyển khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........)
Bước3. Đưa con trỏ đến vị trí mới.
Bước4. Click vào. ........... (hay bấm tổ hợp phím...... hoặc Click biểu tượng..........)
Các bước xoá khối
Bước1. Chọn khối
Bước2. Click vào. ........... (hay bấm phím...... hoặc Click biểu tượng..........)

1.3.2. Rèn luyện kĩ năng thao tác trên máy
Để việc học Tin học của học sinh đạt kết quả tốt, chất lượng cao, học sinh nắm
chắc bài, biết thao tác trên máy tính cần cho học sinh học tại phòng máy, học sinh
vừa nghe giáo viên giảng bài vừa ghi bài và thực hiện trên máy tính theo từng bước
một. Với cách tổ chức học như thế này kết quả cho thấy học sinh nắm chắc bài học,
đa số các em đều thực hiện được các thao tác thực hành.
* Hiệu quả của biện pháp 3: Sau khi áp dụng biện pháp xây dựng các kĩ năng, thực
hành học sinh dễ dàng phân biệt được các biểu tượng các nút lệnh mà vốn học sinh
rất khó nhớ và dễ nhầm lẫn. Tránh được hiện tượng học sinh khi thực hành phải mò
mẫm các công cụ, các biểu tượng khi sử dụng phần mềm để làm bài tập thực hành
cũng như vận dụng vào thực tiễn.
1.4. Biện pháp 4: Sử dụng phần mềm hỗ trợ quản lý phòng máy (Netop School
hoặc Italic và mạng LAN).
Các phần mềm hỗ trợ quản lý phòng máy giúp cho giáo viên và học sinh dễ dàng giao
tiếp và trao đổi thông tin với nhau bằng cách quan sát nhiều màn hình làm việc của
học sinh cùng lúc hay truyền tải hình ảnh từ máy giáo viên đến từng máy học sinh.
Đây là biện pháp hay đã được sử dụng ở một số nước trên thế giới. Tuy nhiên, hiện
tại việc áp dụng các phần mềm này chưa thật sự đem lại hiệu quả cao do điều kiện
bản quyền hay một số yêu cầu khác.
* Bài học kinh nghiệm:

Để đạt hiệu quả trong mỗi tiết học trên lớp, giáo viên sử dụng triệt để mạng thông tin
trên kênh hình (tranh vẽ, ảnh chụp, đồ dùng trực quan, phần mềm dạy học ….).
Sau mỗi lần thử nghiệm nên có một thời gian nhìn nhận đánh giá kết quả và rút kinh
nghiệm cho lần sau.
* Hiệu quả: Qua phần kiểm tra đánh giá khả năng nhận thức của học sinh kết quả
tương đối khả quan. Lần kiểm tra sau kết quả cao hơn lần kiểm tra trước.
14


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
Chứng tỏ học sinh đã có nhiều tiến bộ, tuy nhiên tỉ lệ học sinh mắc những sai sót còn
khá cao.
2. Khả năng áp dụng
Phương pháp dạy học trực quan cùng với những phương pháp kĩ thuật dạy học tích
cực khác giúp nâng cao chất lượng dạy và học, đưa chất lượng giáo dục đi lên. Đặc
biệt trong bộ môn tin học, dạy học trực quan là rất cần thiết và đóng góp không nhỏ
vào kết quả giảng dạy.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có một số khó khăn:
-Người giáo viên phải có trình độ chuyên môn sâu rộng, có trình độ sư phạm lành
nghề mới tổ chức, hướng dẫn được tốt các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn
biến ngoài tầm dự kiến của giáo viên.
-Trang thiết bị nghe nhìn, phương tiện dạy học... còn nhiều hạn chế.
-Các tài liệu, tư liệu minh họa, trình bày, tranh ảnh cần tìm hiểu sưu tầm và cập nhật
thường xuyên để theo kịp thời đại.
3. Lợi ích kinh tế- xã hội
Qua một thời gian thực hiện ứng dụng phương pháp dạy học trực quan vào
dạy học tin học lớp 6 tôi nhận thấy:
- Việc ứng dụng giúp giáo viên truyền thụ kiến thức cho học sinh một cách tích cực
và trực quan, tiết kiệm thời gian trong tiết dạy lí thuyết từ đó HS có thời gian thực
hành nhiều hơn và trong quá trình thực hành học sinh nhớ kiến thức lâu hơn

- Đối với học sinh tôi nhận thấy học sinh học tập tích cực hơn, hào hứng hơn, chú ý
hơn, tham gia xây dựng bài sôi nổi hơn. Đặc biệt các em ghi nhớ kiến thức lâu hơn,
chất lượng đi lên rõ rệt.
Sau khi áp dụng các biện pháp trên vào các tiết dạy thể hiện chất lượng các mức như
sau:
* Kết quả khảo sát đầu năm
Lớp Tổng Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
số
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL %
6a6

38

7

18

5

13

8

21

13

34

5

13

6a7

40

4

10

5

12

11

27

16

40

4

10

6a8

39

4

10

14

36

4

10

15

39

2

5

Kết quả học kì 1
Lớp Tổng
số

Giỏi

Khá

TB

Yếu

SL

%

SL

%

SL

%

6a6

38

7

19

22

58

9

23

6a7

40

4

10

19

48

16

40

6a8

39

4

10

22

57

13

33

15

Kém

SL

%

1

2

SL %

SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan

Qua thời gian nghiên cứu đề tài trong năm học bằng nhiều phương pháp khác
nhau, qua dự giờ đồng nghiệp và dạy thể nghiệm. Tôi đã tìm ra một số kinh nghiệm
áp dụng vào trong giảng dạy và thu được những kết quả nhất định. Trong giờ học các
em chú ý hơn, tích cực hơn, đã kích thích được khả năng tư duy sáng tạo, tự tin của
các em, các em nắm bài một cách chủ động không máy móc. Kết quả số học sinh khá,
giỏi tăng lên, số học sinh trung bình, yếu giảm đi rõ rệt.
C. Kết luận
1.Những điều kiện, kinh nghiệm áp dụng, sử dụng giải pháp.
Dạy học là một nghệ thuật. Sử dụng tốt phương pháp dạy học trực quan là con đường
tốt nhất để đạt được mục đích yêu cầu tiết dạy trong đó phương tiện dùng công cụ
trực quan đặc biệt có hiệu quả tốt giúp người học hiểu và nắm chắc thông tin cần
thiết. Việc sử dụng dụng cụ trực quan vào quá trình dạy học là cần thiết đối với mỗi
giáo viên vì nó mang lại hiệu suất, hiệu quả của giáo dục cao.
Muốn học sinh học tốt các môn học nói chung và môn Tin học nói riêng thì điều đầu
tiên người giáo viên phải tạo được ở học sinh niềm say mê, hứng thú học tập bộ môn.
Giờ học phải thu hút sự chú ý ham học hỏi của học sinh, tạo cho các em lòng tin vào
khả năng của mình, nhiệt tình ham mê học tập.
2. Những triển vọng trong việc vận dụng và phát triển giải pháp.
Qua một thời gian nghiên cứu đề tài bằng nhiều phương pháp khác nhau, qua dự giờ
của các đồng nghiệp, qua dạy thể nghiệm, đối chứng, tôi đã tìm ra được một số kinh
nghiệm áp dụng vào trong giảng dạy và thu được những kết quả nhất định, trong giờ
học các em đã chú ý hơn, tích cực hơn, đã kích thích phát huy được khả năng tư duy,
tính tích cực của các em, các em nắm bài một cách chủ động không máy móc.
Việc sử dụng phương pháp trực quan vừa giúp giáo viên dễ dàng tổ chức, hướng dẫn
học sinh học tập, vừa giúp học sinh dễ dàng hiểu bài và khắc sâu kiến thức. Trong
quá trình dạy học môn tin học hiện nay, kênh hình được coi là một công cụ, một
phương tiện cho việc dạy và học môn tin học, phương pháp mà người giáo viên tin
học sử dụng trong quá trình dạy học cũng phải dựa trên cơ sở kênh hình, có như vậy

mới phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh. Do vậy, kết quả học tập cuối
năm số học sinh khá giỏi tăng lên, số học sinh yếu giảm rõ rệt.
Tóm lại, việc áp dụng đề tài này đã góp phần một cách tích cực nâng cao chất lượng
học tập bộ môn Tin học của học sinh.
3 Những bài học kinh nghiệm
Để áp dụng thành công đề tài này vào thực tiễn môn Tin học lớp 6, giáo viên phải
thật sự hiểu rõ tầm quan trọng của phương pháp trực quan trong dạy học.
Kinh nghiệm thực tiễn dạy học và kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy để
nâng cao chất lượng dạy học cần có các điều kiện sau:
- Tạo không khí học tập tích cực, giáo viên phải tạo ra mỗi giờ học là một niềm
vui niềm say mê trong học tập của học sinh. Giáo viên luôn tạo ra những thách thức
vừa sức, tổ chức những họat động tự lực của học sinh trong từng tiết học.
16


SKKN Nâng cao chất lượng dạy học môn Tin học 6 bằng PP dạy học trực quan
- Kết hợp nhiều phương pháp dạy học với phương pháp dạy học trực quan có
nhằm gây hứng thú với học sinh và giúp học sinh chủ động nắm bắt kiến thức.
- Qua mỗi lần thử nghiệm nên có một thời gian nhìn nhận đánh giá kết quả và rút
kinh nghiệm cho lần sau, biết cách khai thác trí lực của học sinh theo hướng tích cực,
chủ động thì việc tiếp thu kiến thức, rèn luyện lỹ năng của học sinh sẽ trở nên thuận
lợi và có kết quả hơn.
- Các thiết bị dạy học rất có ý nghĩa giáo viên phải luôn phát huy hết tác dụng của
các thiết bị dạy học, đặc biệt là dụng cụ trực quan có như vậy mới gây được hứng thú
học tập của các em. Bên cạnh mỗi tiết dạy giáo viên luôn nỗ lực chuẩn bị các đồ dùng
trực quan đầy đủ phù hợp với nội dung bài dạy từ đó vậy giáo viên mới tạo được sự
hứng thú bộ môn cho các em.
- Bên cạnh đó giáo viên phải biết vận dụng các kiến thức trong bài dạy vào các
họat động thực tế có liên quan và giải thích cụ thể từ đó các em có nhu cầu tìm hiểu
về môn học.

4. Kiến nghị:
Qua quá trình thực hiện giảng dạy bản thân tôi có một số kiến nghị sau: Đề
nghị nhà trường trang bị thêm các trang thiết bị học tập (bàn, ghế, máy vi tính, …) ở
phòng thực hành để học sinh có đủ điều kiện học tập tập tốt hơn.

Tam Quan Bắc, ngày 15 tháng 02 năm 2016
Người thực hiện

Võ Nhật Trường

17