giáo án tích hợp liên môn hóa 8- bài KHÔNG KHÍ-SỰ CHÁY, SỰ SỐNG

UBND QUẬN ĐỐNG ĐA
TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRƯỜNG TỘ

GIÁO ÁN DẠY HỌC LIÊN MÔN
ĐỀ TÀI: “KHÔNG KHÍ-SỰ CHÁY, SỰ SỐNG”
Giáo viên thực hiện:

Vũ Minh Thúy
Lưu Thị Đức Phương

Năm học 2014-2015
I. Mục tiêu:
1


Sau bài học này HS có khả năng:
Kiến thức:
- HS biết được không khí là hỗn hợp nhiều chất khí, thành phần của không khí theo thể tích gồm có 78% nitơ, 21% oxi, 1%
các khí khác
- HS biết sự cháy là sự oxi hóa có tỏa nhiệt và phát sang, còn sự oxi hóa chậm cũng là sự oxi hóa có tỏa nhiệt nhưng không
phát sáng.
- HS biết và hiểu điều kiện phát sinh sự cháy và biết cách dập tắt sự cháy (bằng một hay cả hai biện pháp) là hạ nhiệt độ của
chất cháy xuống dưới nhiệt độ cháy và cách ly chất cháy với oxi
Kỹ năng:
- Phát triển năng lực làm việc độc lập, tích cực, hợp tác và sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề để thực hiện tốt các nhiệm
vụ cá nhân, nhiệm vụ của nhóm
Thái độ:
-

Hiểu và có ý thức giữa bầu không khí không bị ô nhiễm và phòng chống cháy
Có khả năng thực hiện một số kỹ thuật cơ bản trong phòng cháy chữa cháy

Hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm và tác hại của các khí thải đối với con người và môi trường.
Có ý thức bảo vệ môi trường, tuyên truyền người thân và cộng đồng cùng có ý thức BVMT.

II. Chuẩn bị:
1. Đồ dùng dạy học:
- Hợp đồng, bảng phụ, phiếu học tập, quần áo, trang phục.
- Máy chiếu Projector, máy chiếu vật thể, bìa màu, băng dính, A0, kéo...
2


2. Phương pháp dạy học:
- Học theo hợp đồng
III. Các hoạt động dạy học
Hoạt động 1: Đặt vấn đề-giao nhiệm vụ
Thời gian

Nội dung kiến thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

CHỦ ĐỀ 1: THÀNH PHẦN KHÔNG KHÍ
1. Thành phần không khí:
10 phút

- Đặt vấn đề: Không khí có vai trò rất quan
trọng, là một một yếu tố không thể thiếu đối
với sự sinh tồn và phát triển của sinh vật
trên trái đất. Con người có thể nhịn ăn, nhịn

uống trong vài ngày nhưng không thể nhin
thở trong 5 phút.
=> Vậy thành phần không khí có những gì
để nó đảm nhiệm được vai trò này

Không khí gồm: 78% N2; 21% O2 và 1%
các khí khác

Bài học hôm nay chúng ta tìm hiểu
“thành phần không khí”
- Trong Hóa học lớp 8, các em đã được tìm
hiểu về thành phần không khí, vậy không - Không khí gồm: 78%
3


khí gồm có những khí nào và chúng chiếm

N2; 21% O2 và 1% các

tỷ lệ bao nhiêu?

khí khác

- Bây giờ: chúng ta cùng thực hiện nhiệm
vụ sau nhằm hệ thống hóa kiến đã học
tìm hiểu về thành phần không khí
- Học sinh hoạt động nhóm, trả lời nội dung
sau và ghi lại vào bảng phụ (thời gian 7 - Hoạt động nhóm lớn
phút):

* Các thí nghiệm tìm hiểu về thành

+ Những thí nghiệm em đã học hoặc đã biết

phần không khí.

để tìm ra về các khí có trong không khí và tỷ

- Thí nghiệm 1: Đốt photpho đỏ (dư)

lệ của chúng?

ngoài không khí rồi đưa nhanh vào ống
trụ và đậy kín miệng bằng nút cao su
(hình 4.7 c-SGK Hóa 8)
-> P cháy trong ống trụ:
4P+5O2 -> 2P2O5 , nước trong chậu dâng
4


lên chiếm 1/5 thể tích ống trụ.
=> không khí chứa khoảng 1/5 thể tích
là oxi.
- Thí nghiệm 2: Để 1 cốc nước vôi trong
khoảng 2h ngoài không khí
-> Trên bề mặt có những mảng váng
màu trắng là canxi cacbonat (CaCO3)
=> không khí có chứa CO2
Ca(OH)2 + CO2 -> CaCO3

- Thí nghiệm 3: Quan sát 1 cốc nước
lạnh để ngoài không khí
-> có những giọt nước li ti xuất hiện bên
ngoài thành cốc. Do hơi nước gặp lạnh
ngưng tụ
=> không khí có hơi nước
...
5


* Các hiện tượng trong tự nhiên
+ Các hiện tượng trong tự nhiên chứng tỏ sự
- Hiện tượng 1: Vào mùa đông thường

tồn tại của các khí có trong không khí

xuất hiện sương mù vào buổi sáng sớm
-> là hiện tượng hơi nước trong khí
quyển ngưng kết lại thành những hạt
nước rất nhỏ lơ lửng trong không khí
=> Trong không khí có hơi nước
- Hiện tượng 2: Sau mưa giông thì cây
cối thường xanh tốt hơn như câu ca
dao:
“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ.
Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên”

-> lúa chiêm lấp ló đầu bờ nghĩa là lúa
đang rất cần dinh dưỡng cho quá trình
sinh trưởng

-> khi có sấm tức là tạo ra sự phóng điện
6


trong không khí, nhiệt độ lúc này là
khoảng 2000 độ C. Liên kết N≡N trong
N2 bình thường rất bền nhưng ở mức
nhiệt này thì bị phá vỡ liên kết -> N2
phản ứng ngay với O2
N2 + O2 → 2NO
- NO lại phản ứng ngay với O2 tạo ra
NO2 (khí có màu nâu).
2NO + O2 → 2NO2
- Khi đó có mưa thì sẽ có phản ứng tạo
ra HNO3
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3
- Lúc này HNO3 dễ dàng phản ứng với
nhiều chất để tạo thành muối nitrat -> rất
nhiều dinh dưỡng cho cây hấp thụ ngay
lập tức -> "phất cờ mà lên"

- Tổ chức nhận xét, đánh giá, bổ sung.
- Nhận xét, bổ sung.

=> Trong không khí có chứa N2 và O2
...
CHỦ ĐỀ 2: SỰ CHÁY
7

2. Sự cháy
10 phút

- Đặt vấn đề: Trong không khí oxi có chứa
oxi, nói đến oxi thì nói đến sự cháy . Hiểu
một cách đơn giản, sự cháy là phản ứng giữa
1 chất với oxy tạo nên ngọn lửa. Ngọn lửa
quen thuộc nhất đối với chúng ta có trong
bếp (khi đun nấu bằng gaz, bằng than, bằng
dầu hỏa), trong phòng khách lãng mạn với
ngọn nến, hay khi ai đó châm điếu thuốc
bằng diêm hay bật lửa. Đó chẳng phải là
một trong những phát minh vĩ đại nhất của
loài người, làm cho con người trở nên "văn
minh" hơn các loài động vật khác sao?
=> Vậy chúng ta hãy cùng tìm hiểu về sự
cháy
- GV: Đưa 2 hình ảnh

* Khái niệm: là sự oxi hóa có tỏa nhiệt

+ Hình ảnh 1: đốt cháy sắt trong khí oxi

và phát sáng.

+ Hình ảnh 2: sự gỉ của sắt
? Hình ảnh nào là sự cháy, hình ảnh còn lại

* Phân biệt sự cháy và sự oxi hóa

mô tả quá trình gì?

- HS: Hình ảnh 1 là sự
cháy, hình ảnh 2 là sự

chậm

oxi hóa chậm
8


Sự cháy
Tỏa nhiệt và Phát

Sự oxi hóa chậm
Tỏa nhiệt, Không

sáng

phát sáng

-Sự cháy có từ bao giờ?
-Những chất có thể cháy:
-Tầm quan trọng của sự cháy:

- GV: Đưa 1 vài hình ảnh về sự cháy khác
liên quan tới sự cháy

-Tác hại của sự cháy:
- Biện pháp dập tắt sự cháy:

• Hạ nhiệt độ của chất cháy xuống
•

dưới nhiệt độ cháy.
Cách li chất cháy với oxi.

9


HS: Đưa ra các câu hỏi,
-GV: Quan sát những hình ảnh trên, em có
10

vấn đề còn thắc mắc


những câu hỏi gì cần tìm hiểu về sự cháy?

-Sự cháy là gì? Sự cháy
khác sự oxi hóa chậm ở
điểm nào
-Sự cháy có từ bao giờ?
Diễn ra như thế nào trong
tự nhiên?
-Những chất có thể cháy?
-Tầm quan trọng của sự
cháy?
-Tác hại của sự cháy?
Biện pháp dập tắt sự cháy?
....

CHỦ ĐỀ 3: SỰ SỐNG
3. Sự sống
10 phút

- Đặt vấn đề: Như trên chúng ta đã biết con
người có thể nhịn ăn, nhịn uống trong vài
ngày nhưng không thể nhịn thở trong 5 phút.
Tại sao người ta nói sự cháy luôn gắn liền
với sự sống?

* Mối quan hệ giữa không khí, sự
HS: Quá trình hô hấp của

cháy với sự sống

sinh vật cần có oxi
11


- Quá trình hô hấp: quá trình lấy oxi đốt
chất hợp chất hữu cơ và thải khí

HS: Oxi được tạo ra trong

cacbonic, cung cấp năng lượng cho các

quá trình quang hợp ở

hoạt động sống của cơ thể.

thực vật

Hợp chất hữu cơ + oxi -> Cacbonic +
Nước+ chất thải (+Năng lượng)
- Quá trình Quang hợp: cung cấp oxi
vào không khí.
Cacbonic + Nước -> Tinh bột + O2
=>Thực vật có vai trò điều hòa khí hậu
* Bảo vệ không khí trong lành-tránh ô GV: Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường
nhiễm môi trường

không khí, đặc biệt tại các đô thị. Đây
không phải vấn đề riêng lẻ của một quốc gia

- Thực trạng ô nhiễm không khí hiện
nay

hay một khu vực mà nó đã trở thành vấn đề
toàn cầu.

- Nguyên nhân gây ô nhiễm
12


- Hậu quả:
• Mưa axit
• Hiệu ứng nhà kính
• Biến đổi khí hậu
• Thủng tầng ozon,...

- Cách khắc phục
 Vậy em hãy cho biết hiện trạng, nguyên
nhân, hậu quả cũng như cách khắc phục

HS: Thảo luận

vấn đề ô nhiễm không khí hiện nay?

Hoạt động 2: Nghiên cứu, Kí kết hợp đồng

Thời gian
15 phút

Nội dung kiến thức
2.Kí hợp đồng

Hoạt động của thầy
Đặt vấn đề: với 3 chủ đề nêu trên đều có
nhiều nội dung cần tìm hiểu và nghiên cứu.
Các nội dung này liên quan đến nhiều kiến
thức của nhiều môn học khác nhau. Để tìm
hiểu kỹ hơn về các nội dung này, cô yêu cầu
các em sẽ tiến hành làm việc theo nhóm. Mỗi
nhóm phụ trách 1 đề tài, làm việc theo hợp
13

Hoạt động của trò


đồng ký kết với giáo viên.

Giao hợp đồng cho các nhóm.

- Phổ biến nội dung đề tài nghiên cứu của
mỗi nhóm:

Nhóm 1: nhiệm vụ gồm:
+ Tiến hành các thí nghiệm chứng minh
thành phần các chất có trong không khí.
+ Tìm hiểu các hiện tượng tự nhiên chứng
minh sự tồn tại các khí khác nhau có trong
không khí
Nhóm 2: nhiệm vụ gồm:
+ Sự cháy là gì? Sự cháy có từ bao giờ?
+ Sự cháy khác sự oxi hóa chậm ở điểm nào
+ Những chất có thể cháy? Sự cháy diễn ra
trong tự nhiên?
+ Tầm quan trọng của sự cháy?
+ Tác hại của sự cháy? Biện pháp dập tắt sự
14


cháy?
Nhóm 3: nhiệm vụ gồm:
+ Mối quan hệ giữa không khí, sự cháy với
sự sống: Quá trình hô hấp, quan hợp, ...
+ Bảo vệ không khí-tránh ô nhiễm môi
trường:
• Thực trạng ô nhiễm không khí
• Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí
• Hậu quả của ô nhiễm không khí

• Các biện pháp và cách khắc phục ô
nhiễm không khí
- Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm
+ Nhóm 1: Tiến hành thí nghiệm + báo cáo
kết quả thí nghiệm (nghiên cứu) của nhóm.
+ Nhóm 2: Diễn 1 vở kịch
+ Nhóm 3: Thuyết trình (đặt câu hỏi, chơi trò
chơi,...). Vẽ tranh tuyên truyền về bảo vệ
không khí
15


- Các nhóm nhận hợp đồng.
- Quan sát, theo dõi ghi nhận
- Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, học nội dung của từng nhiệm vụ.
sinh có thể cần sự hỗ trợ của giáo viên
về:
+ Dụng cụ thí nghiệm, tranh ảnh, bảng
nhóm, bút dạ, ...
+ Hướng dẫn 1 số thao tác khi tiến hành thí
nghiệm
- Chia sẻ các thắc mắc của học sinh về hợp
đồng (nếu có)
- Ký kết hợp đồng
- Ký kết hợp đồng

Hoạt động 3: Thực hiện hợp đồng
Thời gian
1 tuần

Nội dung kiến thức
3. Thực hiện hợp đồng.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Trợ giúp cho nhóm 1 gặp khó khăn và yêu Thực hiện các nhiệm vụ
cầu trợ giúp.

trong hợp đồng đã kí kết.
16


- Phân công nhiệm vụ
- Tiến hành:
+ Nhóm 1: nghiên cứu và làm
thí nghiệm
+ Nhóm 2: tìm hiểu nội dung
và xây dựng kịch bản
+ Nhóm 3: Nghiên cứu đề tài,
tìm

tư

liệu

(tranh

ảnh,

video, ...). Vẽ tranh cổ động
tuyên truyền bảo vệ không khí.
Nộp báo cáo sau 1 tuần thực hiên
Hoạt động 4: Thanh lý hợp đồng
Thời gian
45 phút

Nội dung kiến thức
4. Không khí-sự cháy, sự sống

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

- Mỗi chủ đề của mỗi nhóm báo cáo trong 1 - Trưng bày các sản phẩm học
17


tiết học (45 phút).

tập
- Tham quan sản phẩm các

+ Dành 5 phút cho học sinh tham quan sản nhóm bạn
phẩm hoặc chuẩn bị
+ Báo cáo: 20 phút

- Nhóm báo cáo
-

HS khác: Quan sát, lắng

nghe ghi lại những điều còn
thắc mắc chưa rõ.
+ Các nhóm khác đặt câu hỏi thắc mắc liên - Lắng nghe, ghi nhớ.
quan tới nội dung đề tài. Thành viên của
nhóm trả lời (10 phút).
- GV: nhận xét, chốt kiến thức.

- Học sinh khác đặt câu hỏi
về các vấn đề liên quan
còn thắc mắc

- GV: Đưa ra đánh giá báo cáo của nhóm
+ Bài thuyết trình báo cáo của nhóm.
+ Quá trình và kết quả thực hiện hợp
đồng
 Nhận xét, cho điểm
18


Hoạt động 5: Tổng kết và rút kinh nghiệm
Thời gian

Nội dung kiến thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

- Đánh giá và cho điểm mỗi nhóm và từng
cá nhân trong nhóm.
- Tổng kết bài học, đưa ra thông điệp và
những kinh nghiệp rút ra cần lưu ý với học
Không khí chiếm trên 20% là

sinh.

khí oxi-khí duy trì sự cháy và sự
sống.
BẢO VỆ KHÔNG KHÍ LÀ
BẢO VỆ SỰ SỐNG

19

- Lắng nghe