Quản lý nhà nước đối với thị trường sữa bột công thức tại nghệ an

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------

LÊ THỊ THÙY DUNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG SỮA BỘT
CÔNG THỨC TẠI NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐINH
̣ HƢỚNG THƢ̣C HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------

LÊ THỊ THÙY DUNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƯỜNG SỮA
BỘT CÔNG THỨC TẠI NGHỆ AN
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐINH
HƯỚNG THỰC HÀNH
̣

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THÙY ANH

XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH
HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015


CAM KẾT
Tôi xin cam đoan, bài luận văn “Quản lý Nhà nước đối với thị trường
sữa bột công thức tại Nghệ An” là công trình nghiên cứu thực sự của cá
nhân, đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lí thuyết, nghiên cứu khảo sát tình
hình thực tế tại Nghệ An và dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Nguyễn Thùy Anh
Đồng thời, các số liệu phân tích và kết quả trong luận văn là trung thực
và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam đoan trên.
Tác giả luận văn

Lê Thị Thùy Dung


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi luôn nhận đƣợc sự quan tâm
giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, gia đình và bạn bè cũng nhƣ tập thể ban
lãnh đạo Chi cục quản lý thị trƣờng Nghệ An. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc

tới sự quan tâm, chia sẻ, động viên của gia đình, đồng nghiệp, quý thầy cô
cùng toàn thể bạn bè.
Tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Nguyễn Thùy Anh ngƣời hƣớng dẫn
khoa học của Luận Văn đã hƣớng dẫn tận tình cho tôi trong suốt quá trình
nghiên cứu khoa học.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô Khoa kinh tế chính trị, Đại học
kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu tìm tài liệu hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, tôi xin đƣợc trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Quý thầy
cô là Giảng viên trƣờng Đại học kinh tế - Đại học quốc gia Hà Nội trong thời
qua đã truyền đạt cho tôi những kiến thức vô cùng quý báu giúp tôi có đƣợc
những nhận thức mới, hoàn thiện bản thân mình hơn. Tôi xin hứa sẽ cố gắng
vận dụng những kiến thức đó vào thực tiễn công việc đang đảm nhận cũng
nhƣ trong cuộc sống hàng ngày nhằm đem lại lợi ích cho bản thân và xã hội.
Do kinh nghiệm thực tế và kiến chƣa hoàn thiện nên sự nghiên cứu của
bản thân về đề tài này không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận
đƣợc sự góp ý của quý thầy cô và các bạn.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Lê Thị Thùy Dung


MỤC LỤC
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. i
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CÁC VẤN ĐỀ
CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƢỜNG SỮA BỘT
CÔNG THỨC ................................................. Error! Bookmark not defined.

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .............. Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Các công trình nghiên cứu .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Đánh giá chung về các công trình nghiên cứu đã thực hiện .......... Error!
Bookmark not defined.
1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu và hƣớng phát triển của đề tài .............. Error!
Bookmark not defined.
1.2. Cơ sở lý luận về thị trƣờng sữa bột công thức ........ Error! Bookmark not
defined.
1.2.1. Khái quát về thị trƣờng sữa bột công thức ........... Error! Bookmark not
defined.
1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với thị trƣờng sữa bột công thức Error!
Bookmark not defined.
1.2.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu lực QLNN đối với TTSBCT .............. Error!
Bookmark not defined.
1.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới công tác quản lý Nhà nƣớc đối với thị
trƣờng sữa bột công thức................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... Error! Bookmark not
defined.
2.1. Phƣơng pháp luận..................................... Error! Bookmark not defined.
2.2 Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ....................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI THỊ
TRƢỜNG SỮA BỘT CÔNG THỨC TẠI NGHỆ AN . Error! Bookmark not
defined.
3.1. Các nhân tố ảnh hƣởng đến TTSBCT tại Nghệ An Error! Bookmark not
defined.
3.1.1. Nguồn cung thị trƣờng .......................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Cầu thị trƣờng ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Nhân tố giá cả........................................ Error! Bookmark not defined.

3.1.4. Chính sách của Nhà nƣớc...................... Error! Bookmark not defined.
3.1.5. Sự phát triển của hệ thống phân phối và bán lẻ sữa bột công thức Error!
Bookmark not defined.
3.2. Tình hình quản lý Nhà nƣớc đối với thị trƣờng sữa bột công thức tại tỉnh
Nghệ An .......................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Quản lý Nhà nƣớc về chất lƣợng sữa bột công thức .. Error! Bookmark
not defined.
3.2.2. Quản lý Nhà nƣớc về giá sữa bột công thức ........ Error! Bookmark not
defined.
3.2.3. Quản lý nhà nƣớc đối với việc nhập khẩu ........... Error! Bookmark not
defined.
3.2.4. Kiểm tra và xử lý sai phạm trong kinh doanh ...... Error! Bookmark not
defined.
3.3. Đánh giá thực trạng Quản lý Nhà nƣớc đối với thị trƣờng sữa bột công
thức tại Nghệ An ............................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Những kết quả đạt đƣợc ........................ Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ VỀ QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC ĐỐI VỚI THỊ TRƢỜNG SỮA BỘT CÔNG THỨC TẠI .......... Error!
Bookmark not defined.
TỈNH NGHỆ AN ............................................ Error! Bookmark not defined.
4.1. Các giải pháp, kiến nghị đối với Nhà nƣớc . Error! Bookmark not defined.
4.1.1. Sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật . Error! Bookmark not defined.
4.1.2. Hỗ trợ cho các doanh nghiệp sữa nội .... Error! Bookmark not defined.
4.1.3. Biện pháp đối với cơ quan quản lý Nhà nƣớc...... Error! Bookmark not
defined.
4.2. Đối với tỉnh Nghệ An ............................... Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Một số đề xuất đối với quản lý Nhà nƣớc về chất lƣợng Error! Bookmark
not defined.

4.2.2. Một số đề xuất đối với quản lý Nhà nƣớc về giá .... Error! Bookmark not
defined.
4.2.3. Một số đề xuất đối với quản lý Nhà nƣớc về nhập khẩu Error! Bookmark
not defined.
4.2.4. Một số đề xuất đối với việc kiểm tra và xử lý sai phạm trong kinh doanh
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.


TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 3


DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT

Nguyên nghĩa

STT

Ký hiệu

1

AFTA

2

QLNN

Quản lý nhà nƣớc

3

SBCT

Sữa bột công thức

4

TTSBCT

Thị trƣờng sữa bột công thức

5

WTO

Tổ chức thƣơng mại thế giới (World Trade Organization)

Khu vực mậu dịch tự do ASEAN ( ASEAN Free Trade
Area)

i


DANH MỤC BẢNG

STT

Bảng

1

Bảng 3.1

2

Bảng 3.2

3

Bảng 3.3

Nội dung
Thị phần của một số hãng sữa lớn trên thị
trƣờng sữa bột
Tỷ lệ tăng dân số Nghệ An từ năm 2011 đến
2014
Mức tiêu thụ sữa trên địa bàn Tỉnh Nghệ An
từ năm 2011 -2014

Trang
44

46

46

So sánh giá bán lẻ sữa bột công thức cho trẻ
4

Bảng 3.4

cùng độ tuổi giữa sữa nội và sữa ngoại tại
trung tâm thƣơng mại Phủ Diễn, huyện Diễn

49

Châu, Nghệ An
5

Bảng 3.5

6

Bảng 3.6

Các chỉ tiêu lý hóa của các sản phẩm sữa
dạng bột
Chế tài xử phạt vi phạm hành chính về niêm
yết giá và bán theo giá niêm yết

56

61

Thông báo giá bán lẻ khuyến nghị của công
7

Bảng 3.7

ty TNHH dinh dƣỡng 3A (Việt Nam) tại

62

Nghệ An
8

Bảng 3.8

9

Bảng 3.9

Giá bán lẻ SBCT của trung tâm thƣơng mại
Phủ Diễn, huyện Diễn Châu, Nghệ An
Chênh lệch giữa giá nhập và giá bán SBCT
nhập lậu

ii

63

68


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ khi nền kinh tế của nƣớc ta bƣớc vào công cuộc đổi mới, nhiều loại
thị trƣờng đã hình thành và phát triển, chúng đã góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội có những tiến bộ rõ rệt cả về mặt chất và lƣợng. Thị trƣờng sữa bột
công thức là một trong những loại thị trƣờng đó. Tuy mới đƣợc hình thành

nhƣng TTSBCT đã phát triển mạnh trong những năm gần đây, tuy nhiên chƣa
đƣợc định hình một cách rõ nét. TTSBCT có nhiều phân khúc khác nhau,
trong đó phân khúc sữa bột công thức ngoại cao cấp tăng rất mạnh trong
những năm qua. Sữa bột công thức là một trong những mặt hàng có tốc độ
tăng trƣởng nhanh nhất và khá ổn định trong các ngành thực phẩm tại Việt
Nam, với tỷ suất lợi nhuận tƣơng đối cao. Mặt khác, tốc độ tăng dân số và tỷ
lệ trẻ suy dinh dƣỡng ở trẻ em hiện nay khá cao là những yếu tố thuận lợi cho
sự phát triển của thị trƣờng sữa. Bên cạnh đó, v ới tƣ cách là thành viên WTO
và AFTA, Việt Nam đã cam kết hạ mức thuế suất thuế nhập khẩu sản phẩm
và nguyên liệu sữa, đồng thời thuế giá trị gia tăng cho các sản phẩm sữa bột
tại Việt Nam hiện cũng ở mức trung bình so với các nƣớc trong khu vực. Đây
chính là điều kiện có lợi cho việc phát triển TTSBCT Việt Nam.
Tuy nhiên, cho đến nay TTSBCT ở nƣớc ta vẫn trong giai đoạn đầu, sơ
khai nên còn tồn tại nhiều hạn chế và khiếm khuyết cả về hoạt động của thị
trƣờng lẫn công tác quản lý của Nhà nƣớc. QLNN đối với thị trƣờng là vấn đề
quan trọng, và càng quan trọng hơn nữa khi đây là TTSBCT. QLNN đối với
TTSBCT quan trọng bởi nó không chỉ ảnh hƣởng trực tiếp đến sức khỏe con
ngƣời mà còn ảnh hƣởng tới sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ của những
thế hệ tƣơng lai. Trong khi đó, thị trƣờng trong nƣớc cũng nhƣ trên thế giới
đã có những vụ bê bối khá lớn về chất lƣợng sữa. Cụ thể nhƣ vụ sữa nhiễm

1


Melamine ở Trung Quốc năm 2008 hay vụ sữa bột nguyên liệu bị nhiễm chất
Melamine gấp 80 lần cho phép của Công ty thƣơng mại sản xuất thực phẩm
Tạ Anh. Hay mới nhất, năm 2014 Đội Quản lý thị trƣờng Chống buôn lậu
(Chi cục Quản lý thị trƣờng tỉnh Bắc Giang), phối hợp với Phòng cảnh sát
điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ (Công an tỉnh Bắc
Giang) kiểm tra và phát hiện Công ty cổ phần thƣơng mại dịch vụ xuất nhập

khẩu quốc tế Trƣờng Lộc (số 12, đƣờng Thanh Niên, phƣờng Cẩm Thành,
thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) thuê ngƣời tẩy xóa hạn sử dụng của
nhà sản xuất, in lại hạn sử dụng trên các hộp sữa nhãn hiệu Hero Baby 1,
Hero Baby 2, Hero Baby 3. Tổng số hộp sữa Hero Baby loại 800g/hộp là
6.852 hộp; trong đó 6.612 hộp đã tẩy xóa sửa chữa hạn sử dụng, 240 hộp còn
nguyên hạn sử dụng của nhà sản xuất (Nguồn: Cục quản lý thị trƣờng)… và
những vụ vi phạm khác về thay đổi nhãn mác các loại sữa để ăn chênh lệch
giá, tẩy xóa hạn sử dụng, nhãn hàng hóa có nội dung không đúng sự thật…
Những vi phạm đó không chỉ diễn ra ở một số nơi, một vài thời điểm và vẫn
luôn có thêm những vi phạm khác nữa. Từ thực tế nói trên, càng cho thấy việc
tăng cƣờng QLNN đối với TTSBCT là vô cùng bức thiết. Điều này không chỉ
mang tính chất quản lý một thị trƣờng đơn thuần nói chung mà là quản lý thị
trƣờng có nhiều vấn đề phức tạp, liên quan đến sức khỏe và sự phát triển bền
vững, lâu dài của cả một thế hệ tƣơng lai.
Thực tế, TTSBCT hiện nay đang rất “nóng” là thách thức không nhỏ
đối với công tác quản lý nhà nƣớc về lĩnh vực này và đối với toàn xã hội.
Trong khi đó, các công cụ quản lý của Nhà nƣớc còn thiếu chặt chẽ và chƣa
đồng bộ. Do đó, việc nâng cao vai trò QLNN nhằm bình ổn thị trƣờng, từ đó
đƣa TTSBCT phát triển đúng hƣớng đã xuất hiện nhƣ là một đòi hỏi vô cùng
bức thiết.

2


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ngô Tuấn Anh, 2014. Một số đề xuất đối với hoạch định chính sách
quản lý nhà nƣớc về thị trƣờng bất động sản Việt Nam thời gian tới. Tạp chí
kinh tế và phát triển, số 199, trang 29-35.
2. Bộ Tài Chính, 2014. Quy định về phương pháp định giá chung đối với
hàng hóa, dịch vụ, số 25/2014/TT-BTC ngày 17/2/2014.

3. Bộ tài chính, 2014. Quyết định về áp dụng biện pháp bình ổn giá đối
với sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, số 1079/QĐ - BTC ngày
20/5/2014.
4. Bộ Y Tế, 2010. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa
dạng bột, QCVN 5-2:2010/BYT.
5. Bộ Y Tế, 2012. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm dinh
dưỡng công thức với mục đích y tế đặc biệt cho trẻ đến 12 tháng, QCVN 112:2012/BYT.
6. Bộ Y Tế, 2012. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm dinh
dưỡng công thức với mục đích ăn bổ sung cho trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi,
QCVN 11-3:2012/BYT.
7. Bộ Y Tế, 2014. Ban hành danh mục sữa dành cho trẻ em dưới 06 tuổi
thuộc hàng hóa thực hiện bình ổn giá, số 30/2013/TT - BYT ngày
04/10/2013.
8. Cục thống kê Nghệ An, 2015. Niên giám thống kê tỉnh Nghệ An 2014.
Nghệ An: Nhà xuất bản Nghệ An.
9. Cục Quản lý giá, 2014. Báo cáo Tình hình giá cả thị trường tháng 6 và
6 tháng đầu năm, dự báo 6 tháng cuối năm 2014, số 181/CQLG-THPTDB
ngày 10/7/2014.
3


10. Vũ Kim Dũng và Phạm Văn Minh, 2010. Kinh tế học vi mô. Hà Nội:
Nhà xuất bản lao động xã hội.
11. Tô Thiện Hiền, 2012. Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách Nhà nước
tỉnh An Giang giai đoạn 2011 - 2015 và tầm nhìn đến 2020” của tác giả Tô
Thiện Hiền. Luận án tiến sỹ. Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh.
12. Nguyễn Thị Thanh Hiếu, 2011. Hoàn thiện quản lý Nhà nước đối với
thị trường chứng khoán Việt Nam. Luận án tiến sỹ. Trƣờng Đại học Kinh tế
Quốc dân.
13. Nguyễn Văn Hoàng, 2009. Nâng cao năng lực quản lý Nhà nước đối

với thị trường nhà ở và đất ở đô thị (ứng dụng tại Hà Nội). Luận án tiến sỹ.
Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc dân.
14. Nguyễn Việt Khôi và Nguyễn Thị Thanh Hƣơng, 2011. Đánh giá thực
trạng ngành sữa Việt Nam từ phân tích chuỗi giá trị. Tạp chí Nghiên cứu kinh
tế, số 11, trang 29-35.
15. Nguyễn Thị Minh Phƣơng và Nguyễn Hoản, 2012. Ứng dụng phƣơng
pháp bảng điểm cân bằng trong công tác quản lý tại doanh nghiệp sản xuất
sữa Việt Nam. Tạp chí kinh tế và phát triển, số Đặc biệt tháng 12, trang 6570.
16. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2004. Luật cạnh tranh, số
27/2004/QH11 ngày 03/12/2004 của Quốc hội khóa XI.
17. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2007. Luật chất lượng sản phẩm
hàng hóa, số 05/2007/QH12 ngày 21/11/2007 của Quốc hội khóa XII.
18. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2010. Luật vệ sinh an toàn thực
phẩm, số 55/2010/QH12 ngày 17/6/2010 của Quốc hội khóa XII.

4


19. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2010. Luật bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng, số 59/2010/QH12 ngày 17/11/2010 của Quốc hội khóa XII
20. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2012. Luật giá, số
11/2012/QH13 ngày 20/6/2012 của Quốc hội khóa XIII.
21. Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam, 2012. Luật quảng cáo, số
16/2012/QH13 ngày 21/6/2012 của Quốc hội khóa XIII.
22. Sở Công Thƣơng, 2014. Báo cáo thị trường năm 2014 trên địa bàn
tỉnh Nghệ An, số 275/SCT-QLTM ngày 28 tháng 12 năm 2014.
23. Sở Tài Chính, 2014. Báo cáo sơ kết, đánh giá tình hình việc thực hiện
bình ổn giá sữa dành cho trẻ em dưới 06 tuổi trên địa bàn tỉnh Nghệ An, số
26/STC-QLG&CS ngày 26 tháng 11 năm 2014.
24. Ngô Văn Thắng, 2008. Quản lý nhà nước về thị trường chứng khoán

Việt Nam. Luận văn thạc sỹ. Học viện chính trị - hành chính Quốc gia Hồ Chí
Minh.
25. Bùi Thanh, 2011. Quản lý Nhà nƣớc về phát triển thị trƣờng chứng
khoán: Bài học cho Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu kinh tế, số 8, trang 18-23.
26. Đỗ Văn Tính, 2011. Vai trò quản lý Nhà nƣớc trong hoạt động thƣơng
mại. Tạp chí kinh tế và dự báo, số 11/2011 (499), trang 26-27.
27. Đỗ Hoàng Toàn và Mai Văn Bƣu, 2005. Giáo trình quản lý Nhà nước
về kinh tế. Hà Nội: Nhà xuất bản lao đông - xã hội.
28. Đào Thu Trà, Phạm Thị Ngọc và Trần Duy Long, 2012. Những bất cập
của quản lý nhà nƣớc đối với thị trƣờng vàng Việt Nam giai đoạn 2010 2011. Tạp chí kinh tế và phát triển, số 182 (II), trang 45-50.

5


29. Bùi Thị Hồng Việt, 2010. Chính sách quản lý Nhà nƣớc đối với các
doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Tạp chí kinh tế và dự báo, số 20/2010
(484), trang 24-26.
30. Bùi Thị Hồng Việt, 2012. Chính sách quản lý nhà nước đối với kinh
doanh xăng dầu ở Việt Nam. Luận án tiến sỹ. Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc
dân.

6