tiểu luận cao học Bắt giữ vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã trên địa bàn thành phố hà nội

Mở đầu
Thành phố Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế của cả nớc, là đầu mối
giao thông quan trọng bao gồm tất cả các loại hình giao thông, từ đờng bộ, đờng thủy, hàng không đến đờng sắt tỏa đi các tỉnh, thành. Hà Nội cũng là
trung tâm luân chuyển hàng hóa từ các tỉnh miền Bắc vào miền Trung, miền
Nam, từ các tỉnh miền Nam lên các tỉnh biên giới phía Bắc. Chính vì vậy,
trong những năm gần đây, tình trạng vận chuyển trái phép các loại hàng hóa,
động vật hoang dã đi qua địa bàn Hà Nội thờng xuyên diễn ra. Các chủ hàng
buôn bán lâm sản, động vật hoang dã sử dụng mọi loại hình vận tải nh đờng
sắt, hàng không, đờng thủy, ô tô, thậm chí kể cả xe gắn máy để vận chuyển.
Đây là thực trạng rất bức xúc mà nhiều vụ việc phát hiện, bắt giữ các
phơng tiện vận chuyển trái phép động vật hoang dã điển hình đã đợc đăng tải
trên tất cả mọi loại hình thông tin đại chúng nh: Phát thanh, truyền hình, báo
chí .... Tuy nhiên, tình trạng này vẫn cha có dấu hiệu giảm, để đối phó với sự
kiểm tra của các lực lợng liên ngành, các đối tợng vận chuyển, buôn bán động
vật hoang dã đã dùng mọi thủ đoạn, thậm chí chống đối lại lực lợng tuần tra,
kiểm soát.
Để giải quyết tình trạng trên, với chức năng và nhiệm vụ chuyên ngành,
hàng năm lực lợng thuộc Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã tăng cờng kiểm tra,
kiểm soát trên toàn địa bàn thành phố, nhất là những điểm nóng về vận
chuyển nh bến xe, nhà ga, sân bay ...
Lực lợng Kiểm lâm Hà Nội cũng đã phối kết hợp với các cơ quan chức
năng nh Công an, Quản lý thị trờng nhằm phát hiện, bắt giữ và xử lý các vụ vi
phạm. Trong vòng 2 năm qua (2005-2006) rất nhiều vụ vận chuyển động vật
hoang dã trái phép đã bị bắt giữ, xử lý trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đặc biệt
có những vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã với số lơng rất lớn, lên
đến hàng tấn động vật hoang dã thuộc đủ chủng loại từ thông thờng đến quý
hiếm và đặc biệt quý hiếm.
Ngoài sự phối kết hợp với các đơn vị chức năng trong thành phố, lực lợng Kiểm lâm Hà Nội còn tích cực phối hợp với lực lợng Kiểm lâm các tỉnh
1

lân cận nh Hòa Bình, Hà Tây, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh để giải quyết và xử lý
nghiêm, có hiệu quả các vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã. Do có dự
phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, các lực lợng liên ngành, nên từ
năm 2006 đến nay, số vụ vận chuyển trái phép các loại động vật hoang dã đi
qua địa bàn thành phố Hà Nội đã giảm rất nhiều.
Dới đây là một vụ vận chuyển trái phép các loại động vật hoang dã qua
địa bàn thành phố Hà Nội đã bị lực lợng liên ngành Kiểm lâm, Công an, Quản
lý thị trờng phát hiện, bắt giữ, xử lý kịp thời theo pháp luật và có tính răn đe,
giáo dục cao.

2


I. Nội dung tình huống
1. Diễn biến tình huống :
Vào những tháng cuối năm 2006, tình hình buôn lậu ở các tỉnh biên
giới diễn ra rất phức tạp, hoạt động vận chuyển hàng hóa tại các tỉnh diễn ra
sôi động. Thực hiện chức năng, nhiệm vụ và lệnh kiểm tra theo thủ tục hành
chính, vào lúc 19h30 ngày 06/12/2006, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát kinh
tế cùng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội nhận đợc tin quần
chúng tố giác và qua công tác trinh sát đã tiến hành dừng, kiểm tra phơng tiện
ô tô vận tải mang biển kiểm soát 29H-1316 tại khu vực Ga Gia Lâm, xe do
anh Phạm Mạnh Huy điều khiển. Tại thời điểm dừng xe, qua sơ bộ kiểm tra
trên thùng xe thấy, ngoài một số loại rau quả thông thờng đã phát hiện 20
thùng hàng bên trong là các loại rắn. Lực lợng kiểm tra đã yêu cầu lái xe
Phạm Mạnh Huy đa xe về trụ sở để kiểm tra. Kết quả kiểm tra cho thấy, toàn
bộ 20 thùng hàng bằng nhựa bên trong là các loại rắn, động vật hoang dã cha
rõ chủng loại, số lợng.
Khi kiểm tra hành chính, lái xe Huy đã xuất trình các loại giấy tờ nh
Chứng minh th nhân dân, Đăng ký xe mang tên Phạm Mạnh Huy, sổ Đăng

kiểm lu hành, Bảo hiểm xe.
Ngoài ra, lái xe còn xuất trình 01 bộ hồ sơ gồm :
- Giấy phép đăng ký kinh doanh của Công ty TNHH A (Bản sao).
- Biên lai thu thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Giấy phép vận chuyển động vật gây nuôi do Chi cục Kiểm lâm tỉnh
Hòa Bình cấp (Bản sao).
- Biên bản kiểm tra động vật hoang dã gây nuôi do Chi cục Kiểm lâm
tỉnh Hòa Bình cấp.
- Bảng kê động vật hoang dã gây nuôi do Chi cục Kiểm lâm tỉnh Hòa
Bình lập.
- Đơn xin vận chuyển động vật gây nuôi thông thờng.
Số động vật gây nuôi đợc ghi trong hồ sơ gồm có :

3


- Rùa Nam Bộ : 400 Kg
- Rắn Ri voi : 250 Kg
Toàn bộ giấy tờ trên mang tên Nguyễn Văn A - Giám đốc Công ty
TNHH A, trú tại tỉnh Hòa Bình.
Theo lời khai của lái xe Phạm Mạnh Huy : Vào sáng ngày 05/12/2006,
một ngời quen tên là Chung đã gọi điện cho Huy thuê xe để nhận hàng tại thị
xã Hòa Bình và chở hàng đi Móng Cái. Chung cam đoan với Huy, toàn bộ
hàng hóa đều có giấy tờ hợp pháp. Khi tới chở hàng, Chung đã giao cho Huy
01 bộ giấy tờ nêu trên và hẹn nhận hàng tại điểm H ở Móng Cái.
Sau khi lấy lời khai và lập biên bản, ngày 07/12/2006, Phòng Cảnh sát
Kinh tế Công an thành phố Hà Nội phối hợp với đội Kiểm lâm cơ động thuộc
Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã đa toàn bộ số động vật hoang dã và phơng tiện
vận tải về Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã tại Sóc Sơn - Hà Nội để kiểm
tra và phân loại.

Qua kiểm tra thực tế, trong 20 thùng hàng có :
- Rùa hộp : 200 Kg
- Rắn Hổ : 250 Kg
- Rắn dọc da : 200 Kg
- Tê tê : 100 Kg
Kết quả kiểm tra cho thấy :
- Các loại động vật còn sống : 700 Kg
- Các loại động vật đã chết (chủ yếu là Rắn dọc da) : 50 Kg
- Tổng số động vật có trên xe : 750 Kg
Toàn bộ số động vật trên là động vật hoang dã. Trong đó đáng kể nhất
là 200 Kg Rùa hộp là động vật rừng quý hiểm đợc xếp vào nhóm IIB, quy
định tại Nghị định số 18/HDBT ngày 17/01/1992 của Hội đồng Bộ trởng, nay
là Chính phủ.
Nh vậy, toàn bộ số lợng và chủng loại, trọng lợng hàng hóa sau khi
kiểm tra đã không phù hợp với hồ sơ mà lái xe Huy xuất trình cho tổ kiểm tra.
Toàn bộ lô hàng trên đã bị bắt giữ và giao cho Trung tâm cứu hộ động vật
4


hoang dã Sóc Sơn để cứu hộ, nuôi dỡng những động vật còn sống và tiêu hủy
số động vật đã chết theo đúng quy định hiện hành.
Cùng ngày, sau khi tiếp nhận và phân loại các loại động vật hoang dã
chứa trong 20 thùng hàng trên, Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã đã tiến
hành niêm phong toàn bộ số động vật còn lại, tạm giữ tại kho tang vật chờ
quyết định xử lý của cơ quan chức năng.
Sau khi hoàn thiện hồ sơ, ngày 8/12/2006, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an thành phố Hà Nội đã chuyển giao toàn bộ hồ sơ, phơng tiện của vụ
việc trên cho Đội Kiểm lâm cơ động - Chi cục Kiểm lâm Hà Nội cùng toàn bộ
số động vật hoang dã đang tạm giữ tại Trung tam cứu hộ động vật hoang dã
để lực lơng Kiểm lâm xử lý theo thẩm quyền và pháp luật hiện hành. Tới
14h00 ngày 8/12/2006, tại Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Sóc Sơn, lực

lợng liên ngành đã tiến hành mở niêm phong lô hàng đang tạm giữ để bàn
giao. Thành phần lực lợng liên ngành gồm :
- Đại diện Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an thành phố Hà Nội.
- Đại diện Đội Kiểm lâm cơ động - Chi cục Kiểm lâm Hà Nội.
- Đại diện Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Sóc Sơn.
- Lái xe Phạm Mạnh Huy
Ngoài ra, còn có sự chứng kiến của cơ quan báo chí : Nhóm phóng viên
Ban Thời sự - Đài Truyền hình Việt Nam, phóng viên báo An ninh Thủ đô,
báo Lao động....
Sau khi hoàn tất những thủ tục cần thiết, giao cho trung tâm cứu hộ
động vật hoang dã tiếp tục cứu hộ những động vật còn sống và tiêu hủy những
động vật đã chết với sự chứng kiến của các Ban ngành và Đại diện Viện kiểm
sát thành phố Hà Nội. Sau đó, Đội Kiểm lâm cơ động đã lập biên bản vi phạm
hành chính lô hàng động vật hoang dã vận chuyển trái phép do : Giấy tờ do lái
xe Phạm Mạnh Huy xuất trình khi vận chuyển không phù hợp với số lợng,
trọng lợng, chủng loại động vật ở thời điểm kiểm tra thực tế. Nh vậy, lô hàng
750 Kg động vật hoang dã vận chuyển trên xe ôtô mang biển kiểm soát 29H
1316 không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp. Theo quy định tại
5


Điều 10, Quyết định 47/QĐ-BNN-KL ngày 13/9/1999 của Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn, việc vận chuyển động vật hoang dã trên đã vi phạm Điều
20 của Luật Bảo vệ rừng và Nghị định 139/2004/NĐ-CP ngày 25/06/2004 của
Chính phủ.
Ngày 9/12/2006 Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã ra Quyết định tạm giữ lô
hàng là động vật hoang dã đợc vận chuyển trái phép, giao cho Trung tâm cứu
hộ động vật hoang dã chăm sóc, chờ xử lý.
Nh vậy, toàn bộ số động vật hoang dã vận chuyển trái phép nêu trên đã
bị lực lợng Công an Hà Nội phát hiện, bắt giữ và chuyển giao cho lực lợng

Kiểm lâm để xử lý theo đúng thẩm quyền luật định.
Thực tế, lô hàng trên do lái xe Phạm Mạnh Huy vận chuyển, nhng cha
xác định đợc chủ hàng và cha biết rõ đợc nguồn gốc vận chuyển từ đâu, đơn
vị, cá nhân nào có liên quan đến việc vận chuyển động vật hoang dã này ?
Đây là tình huống cần phải xử lý và làm rõ để có cơ sở quyết định xử lý vụ
việc theo đúng quy định của pháp luật.
2. Phân tích nguyên nhân và hậu quả :
a. Nguyên nhân :
Tình hình buôn bán động vật hoang dã trái phép đã thờng xuyên xảy ra,
do nguồn lợi nhuận bất hợp pháp từ việc buôn bán này là rất lớn. Vụ việc trên
là một trong những vụ việc lớn trong những tháng gần đây, nó mang tính chất
điển hình với mục đích kiếm tiền bất chính. Vụ việc trên cũng đã đợc cơ quan
báo chí đa tin kịp thời, xác thực để một lần nữa cảnh báo nguy cơ từ việc vận
chuyển trái phép động vật hoang dã.
Nguyên nhân chính ở đây là chủ hàng đã dựa vào một bộ giấy tờ đợc cơ
quan Nhà nớc cấp làm màn che để vận chuyển một lợng lớn động vật hoang
dã có nguồn gốc tự nhiên trái với giấy tờ đợc cấp. Giấy phép đợc cấp chỉ là
tấm bình phong cho việc buôn lậu nhằm mục đích thu lợi cao.
Mặt khác phải kể đến vấn đề quản lý Nhà nớc hiện nay, lực lợng Kiểm
lâm là lực lợng chính để quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng. Tuy nhiên, lực lợng
Kiểm lâm hiện đợc biên chế quá mỏng, thiếu phơng tiện nên không thể kiểm
6


soát chặt chẽ diện tích tài nguyên rừng lớn nh vậy. Do đó, hiện nay tình trạng
săn bắt, buôn bán động vật hoang dã vẫn thờng xuyên xảy ra. Thực tế cho thấy,
cần phải có sự phối hợp giữa các ngành, các cấp với lực lợng Kiểm lâm địa phơng để quản lý, bảo vệ tài nguyên rừng triệt để, đây là vấn đề then chốt cần đợc
quan tâm, đẩy mạnh và duy trì thờng xuyên mới có thể từng bớc ngăn chặn đợc
nạn săn bắt, buôn bán động vật hoang dã.
Hiện nay, các chủ hàng buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã trái

phép thờng dùng thủ đoạn rất tinh vi, giấu mặt để thuê vận chuyển qua nhiều
tầng nh gửi hàng, thuê bốc vác, thuê xe qua trung gian, những ngời trung gian
đó vì một chút lợi nhỏ và do không hiểu biết về thủ tục giấy tờ và quy định
của pháp luật nên đã vô tình trở thành kẻ tiếp tay cho bọn buôn lậu và vận
chuyển hàng phi pháp.
b. Hậu quả :
Vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã trên đây là một vụ điển
hình của nhiều vụ buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã đợc vận
chuyển qua địa bàn thành phố Hà Nội. Vụ việc này làm tổn thất lớn đến tài
nguyên rừng, đó là một lợng lớn động vật sống trong rừng tự nhiên bị săn bắt
và buôn bán trái phép. Hiện nay, nhiều loại động vật rừng do nạn săn bắn trái
phép đã dần đi vào chỗ có nguy cơ tiệt chủng nh Hổ, Báo, Sao la, Voọc đen ...
cần đợc xã hội quan tâm, quản lý và bảo vệ. Việc quản lý, bảo vệ chặt chẽ của
các cơ quan chức năng sẽ mang lại lòng tin đối với nhân dân, bảo vệ đợc tài
nguyên rừng quý báu của Quốc gia. Cùng với đó, các cơ quan chức năng cần
phải tăng cờng công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức tới ngời dân để họ thấy
đợc tầm quan trọng của việc bảo vệ tài nguyên rừng, nhằm từng bớc đảm bảo
ổn định, cân bằng sinh thái môi trờng. Phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, thờng
xuyên giữa các cơ quan chức năng : Kiểm lâm, Công an, Quản lý thị trờng để
xử lý nghiêm minh các vụ buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã
nói riêng và tài nguyên rừng nói chung nhằm hạn chế thấp nhất tình trạng
trên.

7


3. Mục tiêu giải quyết tình huống :
Mục tiêu chính để xử lý vụ việc trên là phải truy tìm chủ hàng đích thực
của lô hàn, xác định nguồn gốc vận chuyển lô hàng, xác minh các tổ chức, cá
nhân có liên quan đến việc vận chuyển lô hàng. Từ đó làm căn cứ để có đờng

lối xử lý đúng, nghiêm minh, đúng pháp luật và có tính khả thi cao. Góp phần
hạn chế tình trạng buôn bán, săn bắt động vật rừng trái phép và nhằm giảm
thiểu tới mức thấp nhất các vụ buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã.
Đồng thời góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của các tổ chức, cá
nhân, nhất là các đơn vị và cá nhân có kinh doanh vận tải hàng hóa, để họ
nhận thức đợc vận chuyển động vật hoang dã là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử
lý nghiêm.
Thông qua giải quyết vụ việc nêu trên, ta có thể rút ra đợc bài học kinh
nghiệm trong quá trình giải quyết, xử lý vụ việc. Từ đó căn cứ vào các văn bản
quy phạm pháp luật, đồng thời vận dụng kinh nghiệm thực tế để giải quyết vụ
việc có tình, có lý, đúng pháp luật và mang tính khả thi cao.

8


II. Phân tích và xử lý tình huống
1. Cơ sở lý luận :
Tại thời điểm bắt giữ lô hàng vận chuyển động vật hoang dã trái phép
ngày 6/12/2006, các văn bản chủ yếu để làm cơ sở cho việc áp dụng xử lý các
vi phạm pháp luật bao gồm :
- Luật Bảo vệ và phát triển rừng đợc Nhà nớc công bố ngày
19/8/1991. Trong đó, Điều 20 nêu rõ Nghiêm cấm mọi hành vi phá rừng, đốt
rừng, lấn chiếm rừng, đất trồng rừng, khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản,
săn bắt động vật rừng, chăn thả gia súc vào rừng trái với quy định pháp luật.
- Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính ngày 19/7/1995.
- Nghị định 77/CP ngày 29/11/1996 của Chính phủ, quy định về xử
phạt vi phạm hành chính trong việc quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm
sản. Tại Điều 12, Nghị định 77/CP nêu rõ Vận chuyển, mua, bán trái phép
lâm sản là hành vi vận chuyển, mua, bán lâm sản không có nguồn gốc khai
thác, không đợc cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền cho phép sử dụng. Các

hành vi trên bị xử phạt từ mục 1 đến mục 8, Điều 12 Nghị định 77/CP.
- Nghị định 17/2002/NĐ-CP ngày 8/2/2002 của Chính phủ, sửa đổi,
bổ sung một số điều tại Nghị định 77/CP về xử phạt vi phạm hành chính trong
lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản.
- Nghị định 18/HĐBT ngày 17/11/1992 của Hội đồng Bộ trởng nay là
Chính phủ quy định Danh mục thực vật rừng, động vật rừng quý hiếm và chế
độ quản lý, bảo vệ. Tại Điều 8, Nghị định 18/HĐBT đã quy định rõ
Nghiêm cấm khai thác, sử dụng vật dụng thực vật rừng, động vật rừng quý
hiếm nhóm IA. IB. Đối với động vật rừng sống hoang dã tại nhóm IIB chỉ đợc
bẫy, bắt trong trờng hợp cần thiết nh : gây nuôi, tạo giống, nghiên cứu khoa
học .... và phải đợc Bộ trởng Bộ Lâm nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn) cho phép.
- Thông t 01/NN-KL-TT ngày 18/2/1997 của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn hớng dẫn thực hiện Nghị định 77/CP về xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản. Thông t
9


này hớng dẫn cụ thể về : Xác định hành vi vi phạm, việc áp dụng các hình
thức, mức độ xử phạt, thẩm quyền xử phạt của lực lợng Kiểm lâm và các thủ
tục xử phạt hành chính.
- Quyết định 47/1999/QĐ-BNN-KL ngày 12/3/1999 của Bộ trởng Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành quy định kiểm tra việc vận
chuyển, sản xuất kinh doanh gỗ và lâm sản. Trong đó, tại Điều 10 xác định
chứng từ vận chuyển động vật hoang dã gồm :
+ Đối với động vật hoang dã thông thờng phải có : Giấy phép săn bắt,
Giấy phép vận chuyển của Hạt Kiểm lâm sở tại cấp.
+ Đối với động vật hoang dã quý hiếm quy định tại Nghị định 18/HĐBT
phải có : Văn bản cho phép của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giấy
phép vận chuyển đặc biệt của Chi cục Kiểm lâm sở tại.

+ Đối với động vật hoang dã có nguồn gốc gây nuôi sinh sản phải có :
Xác nhận của Chi cục Kiểm lâm sở tại, hóa đơn bán hàng hoặc bảng kê mua
hàng, Giấy phép vận chuyển do Hạt Kiểm lâm sở tại cấp
- Chỉ thị số 359/TTg ngày 29/5/1996 của Thủ tớng Chính phủ về
những biện pháp cấp bách để bảo vệ và phát triển các loại động vật hoang dã.
Chỉ thị đã nêu rõ Kiểm tra, ngăn chặn việc buôn bán, vận chuyển, xuất khẩu,
tàng trữ bất hợp pháp động vật hoang dã quý hiếm ở các chợ nội địa, chợ đờng
biên, các trục giao thông, bến cảng, sân bay và các tụ điểm khác. Mọi tổ
chức, các nhân có hành vi vi phạm đều bị xử lý nghiêm minh theo pháp luật,
từ xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự. Đối với động vật
hoang dã thu giữ đợc, qua kiểm tra phải thả trở lại môi trờng sống tự nhiên của
chúng.
- Quyết định 31/1998/QĐUB ngày 9/9/1998 của Uỷ ban Nhân dân
thành phố Hà Nội về việc ban hành Quy chế cứu hộ động vật hoang dã là cơ
sở pháp lý để Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã Sóc Sơn hoạt động theo
đúng chức năng, thẩm quyền.

10


+ Tại mục 3, Điều 3 Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã là nơi tiếp
nhận, chữa trị, nuôi dỡng, phục hồi khả năng sinh sống của các động vật
hoang dã trớc khi thả về môi trờng sống tự nhiên.
+ Tại mục 1, Điều 4 Tất cả các loại động vật hoang dã do các cơ quan
chức năng xử lý: tạm giữ, tịch thu, đều phải chuyển đến Trung tâm cứu hộ
động vật hoang dã trong vòng 24h kể từ khi có quyết định tạm giữ, tịch thu
tang vật.
+ Tại Chơng 4 của Quyết định 31/1998/QĐUB đã xác định các biện
pháp xử lý đối với động vật hoang dã và quy trình, trình tự thủ tục thả động
vật hoang dã về môi trờng sống tự nhiên, thủ tục tiêu hủy các động vật hoang

dã đã chết.
2. Phân tích tình huống :
Lô hàng động vật hoang dã vận chuyển trái phép qua địa bàn thành phố
Hà Nội do lực lợng Cảnh sát Kinh tế - Công an thành phố Hà Nội bắt giữ ngày
6/12/2006 đã chuyển giao cho lực lợng Kiểm lâm Hà Nội thụ lý, hoàn tất hồ
sơ vụ việc để xử lý theo đúng trình tự và chức năng chuyên ngành. Nh vậy, lực
lợng Kiểm lâm cần phải có các giải pháp cụ thể để giải quyết các tình huống
thực tế, làm cơ sở để có đờng lối xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật.
Tình huống diễn ra nh sau :
Việc xác định đợc chủ hàng là rất khó khăn. Trong khi lô hàng đã bị
tạm giữ, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc hợp pháp. Song, đây lại là
tình huống cơ bản, có tính chất quyết định trong việc định ra đờng hớng để
giải quyết vụ việc. Khi thực hiện các giải pháp để xử lý tình huống này có thể
xảy ra các trờng hợp sau :
+ Tìm ra chủ hàng : Chủ hàng có thể là ngời đứng tên trong bộ hồ sơ
đi theo lô hàng, hoặc có thể là một tổ chức, cá nhân nào khác mà trong quá
trình điều tra đã đợc xác định là chủ hàng. Tùy theo tính chất và mức độ vi
phạm và các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ để có phơng án xử lý đúng. Có
thể đề xuất xử lý vi phạm hành chính đối với các đối tợng vi phạm hoặc truy
cứu trách nhiệm hình sự theo đúng quy định của pháp luật.
11


+ Trờng hợp không tìm ra chủ hàng : Lô hàng không có chủ tới nhận
sau khi đã đăng tải trên các phơng tiện thông tin đại chúng, hoặc trong quá
trình kiểm tra, xác minh của cơ quan chức năng không tìm ra chủ hàng đích
thực. Vậy, căn cứ vào hồ sơ vụ việc và các cá nhân, đơn vị có liên quan để xử
lý vụ việc theo quy định. Trong quá trình xử lý, tùy theo tính chất và mức độ
vi phạm mà có hình thức xử lý hợp lý.
3. Xây dựng phơng án và lựa chọn phơng án tối u :

Để có giải pháp xử lý các tình huống trên, cần phải xây dựng các phơng
án xử lý sao cho hiệu quả nhất. Dới đây, xin đa ra 2 phơng án xử lý gồm :
a. Phơng án 1 : Đăng tin tìm chủ hàng của lô hàng trên các phơng tiện
thông tin đại chúng trong thời gian hạn định. Nếu có chủ hàng hoặc không có
chủ hàng đến nhận, cơ quan chức năng sẽ hoàn chỉnh hồ sơ và đề xuất xử lý
theo quy định của pháp luật.
Phơng án này nhằm giải quyết vụ việc đợc nhanh chóng và phù hợp với
quy định của pháp luật. Tuy nhiên, nếu sử dụng phơng án này, việc xử lý vụ
việc không đợc triệt để, nhất là đối với trờng hợp không tìm ra chủ hàng và vì
thế cha thể xác định rõ những tổ chức, cá nhân liên quan để răn đe trớc pháp
luật, bỏ lọt hành vi phạm tội.
b. Phơng án 2 : Đăng tải tin tìm chủ hàng trên các phơng tiện thông tin
đại chúng.
Tổ chức các lực lợng chuyên ngành : Công an, Kiểm lâm, Viện kiểm sát
để điều tra, truy tìm chủ hàng và điều tra vi phạm của các tổ chức, cá nhận có
liên quan trong quá trình buôn bán, vận chuyển số lợng lớn động vật hoang dã
này.
Căn cứ vào thực tế và lời khai của lái xe Phạm Mạnh Huy, tổ công tác
liên ngành của thành phố Hà Nội (Công an, Kiểm lâm, Viện kiểm sát) cần làm
việc với Công an, Kiểm lâm của tỉnh Hòa Bình và các đơn vị có liên quan để
truy tìm và xác minh rõ nguồn gốc vận chuyển lô hàng có phải là từ Hòa Bình
qua Hà Nội, ra Móng Cái hay không ?

12


Căn cứ vào hồ sơ, giấy tờ vận chuyển lô hàng do lái xe cung cấp, lực lợng liên ngành thành phố Hà Nội phải làm việc với đơn vị cấp các giấy tờ nói
trên (cụ thể là Chi cục Kiểm lâm Hòa Bình) để xác minh Công ty TNHH A do
Nguyễn Văn A làm Giám đốc có phải là chủ lô hàng trên và mở rộng ra, đây
có phải là đầu mối buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã hay không ? hay

Công ty này đã bán giấy tờ hàng hóa cho 1 tổ chức, các nhân nào khác ?. Việc
này nhằm mục đích truy tìm chủ chính thức của lô hàng trên để đa ra xử lý
theo pháp luật.
Sau khi đã hoàn tất trình tự xác minh vụ việc, căn cứ vào hồ sơ vụ việc,
kết quả xác minh lô hàng và các đơn vị, cá nhân có liên quan, cơ quan thụ lý
hồ sơ cùng với các cơ quan chức năng thống nhất đa ra phơng án xử lý và đề
xuất cấp có thẩm quyền xử lý vụ việc theo các hớng sau :
+ Trờng hợp không tìm ra chủ hàng :
Có thể đề xuất xử lý tịch thu lô hàng động vật hoang dã giao cho Trung
tâm cứu hộ động vật hoang dã chăm nuôi. Sau khi đủ điều kiện, đề nghị
UBND thành phố Hà Nội cho phép thả toàn bộ số động vật hoang dã trên về
môi trờng sống tự nhiên.
Đối với lái xe Phạm Mạnh Huy : Nếu xét thấy đây là vi phậm lần đầu và
chỉ là vô tình chở thuê lô hàng vi phạm, trong suốt quá trình điều tra đã có thái
độ hợp tác và ý thức chấp hành xử lý vi phạm thì đề xuất xử phạt vi phạm
hành chính đối với lái xe và cho phép lái xe đợc tiếp tục sử dụng phơng tiện
vận tải. Trờng hợp lái xe đã vi phạm nhiều lần và cố tình chuyên chở động vật
hoang dã trái phép, chống đối ngời thi hành công vụ thì để xuất xử phạt vi
phạm hành chính và tịch thu phơng tiện vận tải. Đối với các cá nhân, đơn vị
nếu phát hiện có dấu hiệu liên quan đến vụ việc thì đề xuất cơ quan cấp trên
của các cá nhân, đơn vị đó xử lý nghiêm theo thẩm quyền.
+ Trờng hợp tìm ra chủ hàng : Nếu xác định lô hàng động vật hoang
dã thuộc khung xử lý vi phạm hành chính tại Điều 9, Nghị định 17/2002/NĐCP và qua xác minh, chủ hàng vi phạm lần đầu, có thái độ thành khẩn nhận lỗi
sai phạm thì đề xuất xử lý vi phạm hành chính, phạt tiền trong khung xử lý vi
13


phạm hành chính, tịch thu lô hàng giao Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã
chăm sóc và thả về môi trờng sống tự nhiên theo đúng trình tự pháp luật.
Đối với lái xe và các cá nhân, đơn vị liên đới trách nhiệm có vi phạm thì

đề xuất xử lý nh trờng hợp trên.
Nếu xác định giá trị lô hàng vợt quá khung xử lý vi phạm hành chính,
hoặc chủ hàng có tình tiết tăng nặng nh : Tái phạm nhiều lần, chống đối ngời
thi hành công vụ, vi phạm có tổ chức, có hệ thống và các tình tiết tăng nặng
khác thì cơ quan Kiểm lâm ra quyết định khởi tố vụ án và chuyển toàn bộ hồ
sơ sang cơ quan Cảnh sát điều tra xử lý vụ việc theo quy định.
Nh đã phân tích ở 2 phơng án trên cho thấy, Phơng án 2 là phơng án
tối u vì giải quyết đợc vụ việc một cách triệt để, có tính khả thi.
4. Xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện phơng án :
Để thực hiện tốt Phơng án 2, cần phải xây dựng kế hoạch tổ chức thực
hiện cụ thể nh sau :
Chi cục Kiểm lâm Hà Nội chủ trì tổ chức hội nghị liên ngành Kiểm lâm
- Công an - Viện kiểm sát nhân dân thành phố để :
+ Thống nhất giải quyết vụ việc theo Phơng án 2 đã chọn.
+ Thành lập tổ công tác liên ngành để xây dựng kế hoạch, phơng án
phối hợp điều tra, xác minh.
+ Xây dựng kế hoạch, phơng án làm việc với các ngành chức năng tỉnh
Hòa Bình.
+ Đăng tải trên các phơng tiện thông tin đại chúng kết hợp với các biện
pháp nghiệp vụ để truy tìm chủ hàng.
+ Nếu xác minh đợc chủ hàng, cần tiếp tục lấy lời khai, làm rõ tính
chất, mức độ vi phạm để xử lý.
+ Căn cứ vào kết quả điều tra, xác minh vụ việc, thống nhất đề xuất phơng án xử lý vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã trên theo quy định
của pháp luật.

14


III. Kết luận và kiến nghị

Kết luận :
Vụ vận chuyển trái phép số lợng lớn động vật hoang dã nói trên là một
vụ điển hình về buôn bán, vận chuyển trái phép động vật hoang dã qua địa bàn
thành phố Hà Nội. Quá trình giải quyết tình huống vụ việc mang tính chất
nghiêm trọng và phức tạp này cần phải có sự tham gia hỗ trợ của các cơ quan
chức năng nh : Công an là đơn vị phát hiện, bắt giữ lô hàng, Viện Kiểm sát
nhân dân là đơn vị thực hiện quy trình xử lý vụ việc theo đúng quy định của
pháp luật. Trên thực tế, các đơn vị chức năng đã làm tốt nhiệm vụ phối hợp
của mình, vụ việc đã đợc xử lý nghiêm và mang tính răn đe cao, góp phần
từng bớc hạn chế tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép các loại động vật
hoang dã nói riêng và các loại lâm sản nói chung, việc xử lý nghiêm minh vụ
việc này đã hạn chế đợc tình trạng vận chuyển, tiếp tay cho t thơng buôn bán
phi pháp. Sự vào cuộc đăng tải diễn biến vụ việc của các đơn vị thông tin, báo
chí (Đài THVN, Báo An ninh thủ đô, Báo Lao động ....) đã gióp phần tuyên
truyền, nâng cao ý thức của ngời dân bảo vệ nguồn tài nguyên rừng quý hiếm
của Quốc gia.
Kiến nghị :
Để hạn chế tình trạng buôn bán, khai thác, vận chuyển trái phép lâm
sản, Nhà nớc ta cần phải tăng cờng công tác tuyên truyền, giáo dục để mọi
công dân nhận thức đợc tầm quan trọng của việc bảo vvệ tài nguyên rừng. Bảo
vệ tốt tài nguyên rừng mới làm cho cuộc sống, môi trờng bền vững.
Nhà nớc ta cũng cần tăng cờng trang bị phơng tiện, cơ sở vật chất cho
lực lợng Kiểm lâm (lực lợng nòng cốt gìn giữ tài nguyên rừng của Quốc gia)
hoạt động có hiệu quả và bổ sung nhân lực để khắc phục tình trạng lực lợng
mỏng, địa bàn hoạt động rộng. Sửa đổi, bổ sung quy chế hoạt động của lực lợng Kiểm lâm, trao quyền sử dụng các phơng tiện, vũ khí, khí tài để ngăn
chặn, răn đe có hiệu quả đối với các đối tợng khai thác tài nguyên rừng trái
phép, tránh tình trạng lâm tặc liên tục tấn công đe dọa tính mạng, tài sản của
15

cán bộ, nhân viên lợc lợng Kiểm lâm nh hiện nay. Kiểm lâm là một ngành
thực thi pháp luật bảo vệ tài nguyên rừng. Tuy nhiên, chế độ đãi ngộ, tiền lơng
của công chức chuyên ngành Kiểm lâm còn thấp, phụ cấp độc hại, nguy hiểm
cha có. Nhà nớc cần điều chỉnh lại hệ thống thang bảng lơng cho ngành Kiểm
lâm để đảm bảo hài hòa, gắn lợi ích bảo vệ tài nguyên rừng với công việc của
ngành Kiểm lâm.
Nhà nớc cần tiến hành rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật để
tránh tình trạng chồng chéo khi gải quyết vụ việc. Cần có chế tài đủ mạnh để
ngăn ngừa có hiệu quả nạn tàn phá tài nguyên rừng. Đồng thời có những chế
tài đủ mạnh để xử lý những hành vi chống lại ngời thi hành công vụ khi ngăn
chặn, kiểm soát khai thác trái phép tài nguyên./.

16


Tài liệu tham khảo

1. Hồ sơ vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã do Công an thành
phố Hà Nội bắt giữ ngày 06/12/2006.
2. Luật Bảo vệ và phát triển rừng ngày 19/8/1991.
3. Pháp lệnh xử phạt vi phạm hành chính.
4. Nghị định 77/CP ngày 29/11/1996 của Chính phủ Về xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản.
5. Nghị định 17/2002/NĐ-CP ngày 8/2/2002 của Chính phủ sửa đổi bổ
sung một số điều của Nghị định 77/CP ngày 29/11/1996 của Chính phủ Về
xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và quản
lý lâm sản.
6. Nghị định 18/HĐBT ngày 17/11/1992 của Hội đồng Bộ trởng nay là
Chính phủ quy định danh mục thực vật rừng, động vật rừng quý hiếm và chế
độ quản lý, bảo vệ.

7. Nghị định 48/2002/NĐ-CP ngày 22/4/2002 sửa đổi, bổ sung Danh mục
thực vật rừng, động vật rừng quý hiếm và chế độ quản lý, bảo vệ ban hành kèm
theo Nghị định 18/HĐBT ngày 17/11/1992 của Hội đồng Bộ trởng.
8. Thông t 01/NN-KL-TT ngày 18/2/1997 của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn hớng dẫn thực hiện Nghị định 77/CP ngày 29/11/1996 của
Chính phủ Về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý rừng, bảo
vệ rừng và quản lý lâm sản.
9. Quyết định 47/1999-QĐ-BNN-KL ngày 12/3/1999 của Bộ trởng Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành Quy định kiểm tra việc vận
chuyển, sản xuất, kinh doanh gỗ và lâm sản.
10.Chỉ thị 359/TTg ngày 29/5/1996 của Thủ tớng Chính phủ Về
những biện pháp cấp bách bảo vệ và phát triển các loài động vật hoang dã.
11.Quyết định 31/1998/QĐUB ngày 9/9/1998 của Uỷ ban nhân dân
thành phố Hà Nội về việc ban hành bản Quy chế cứu hộ động vật hoang dã.

17


MỤC LỤC
Më ®Çu..............................................................................................................1
I. Néi dung t×nh huèng............................................................................3