Tác động của hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đến thương mại hàng dệt may việt nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

PHAN THỊ MAI LY

TÁC ĐỘNG CỦA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ TOÀN
DIỆN KHU VỰC (RCEP) ĐẾN THƢƠNG MẠI HÀNG
DỆT MAY VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kinh tế quốc tế
Mã số:60 31 01 06

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ANH THU
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

TS. NGUYỄN ANH THU

PGS.TS. HÀ VĂN HỘI

Hà Nội – 2015


CAM KẾT
Tác giả xin cam đoan : Luận văn này là cơng trình nghiên cứu thực sự của cá

nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Anh Thu
Các số liệu , những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này trung
thực và chưa từng được cơng bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tác giả xin chịu
trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Học viên

Phan Thị Mai Ly


LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới giảng viên hướng dẫn TS. Nguyễn
Anh Thu cùng tồn thể các thầy cơ giáo khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế,
trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
Tác giả cung xin trân trọng cảm ơn Bộ phận sau đại học, Phòng đào tạo, các anh
chị chuyên viên văn phòng Khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế đã tạo điều kiện
thuận lợi giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn
thành luận văn này.
Học viên

Phan Thị Mai Ly


MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................... v
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................... Error! Bookmark not defined.
1. Tính cấp thiết của đề tài : ........................... Error! Bookmark not defined.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: ........... Error! Bookmark not defined.
3. Câu hỏi nghiên cứu: .................................... Error! Bookmark not defined.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu: ........ Error! Bookmark not defined.
5. Những đóng góp mới của luận văn: ...... Error! Bookmark not defined.
6. Kết cấu của luận văn: ............................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ HIỆP ĐỊNH THƢƠNG MẠI TỰ DO (FTA) .. Error! Bookmark not
defined.

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề về Hiệp định đối tác kinh tế toàn
diện khu vực .................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.2Các

nghiên

cứu

về

ngành

dệt

may

Việt

Nam:

...................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3 Những nghiên cứu về đánh giá tác động của các hiệp định thương mại
...................................................................... Error! Bookmark not defined.
luận

1.1.4Kết

...................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2 Cơ sở lý luận về Hiệp định thương mại tự do (FTA)Error! Bookmark not
defined.
1.2.1 Khái niệm về Hiệp định thương mại tự do.Error!

Bookmark

not

defined.
1.2.2 Phân loại ............................................. Error! Bookmark not defined.


1.2.3 Nội dung cơ bản của Hiệp định thương mại tự do.Error!

Bookmark

not defined.
1.2.4Tác động của Hiệp định thương mại tự do đến nền kinh tế.
...................................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG II: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . Error! Bookmark not defined.
2.1 Phương pháp nghiên cứu, thu thập tài liệu:Error! Bookmark not defined.
2.2 Phương pháp xử lý số liệu: ........................ Error! Bookmark not defined.

2.2.1 Phương pháp thống kê, so sánh: ......... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Phương pháp chỉ số ngành .................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Phương pháp cân bằng từng phần - SMARTError! Bookmark not
defined.
CHƢƠNG III: TỔNG QUAN VỀ RCEP VÀ NGÀNH DỆT MAY VIỆT
NAM ............................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1 Tổng quan về RCEP .................................. Error! Bookmark not defined.
3.1.1 Hiệp định RCEP: ................................. Error! Bookmark not defined.
3.1.2 Phạm vi dự kiến của RCEP ................. Error! Bookmark not defined.
3.1.3 Nội dung trong đàm phán RCEP ........ Error! Bookmark not defined.
3.2 Tổng quan về ngành dệt may Việt Nam .... Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Giới thiệu chung về thị trường dệt mayError!

Bookmark

not

defined.
3.2.2. Tình hình xuất nhập khẩu hàng dệt may Việt NamError! Bookmark
not defined.
CHƢƠNG IV: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . Error! Bookmark not
defined.

4.1 Các chỉ số ngành ...................................... Error! Bookmark not defined.
4.1.1 Chỉ số lợi thế so sánh .......................... Error! Bookmark not defined.
4.1.2 Chỉ số thương mại nội ngành .............. Error! Bookmark not defined.
4.2 Kịch bản và kết quả mơ hình ƣớc lƣợng SMARTError!

Bookmark

not defined.
4.2.1 Kịch bản .............................................. Error! Bookmark not defined.


4.2.2 Phân tích kết quả mơ hình ................... Error! Bookmark not defined.
4.3 Cơ hội và thách thức đối với ngành dệt may Việt Nam khi tham gia
RCEP .............................................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3.1 Cơ hội.................................................................... Error! Bookmark not defined.
4.3.2 Thách thức ........................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG V. MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KHUYẾN NGHỊ GIẢI PHÁP
.......................................................................................... Error! Bookmark not defined.

5.1 Một số nhận xét ........................................ Error! Bookmark not defined.
5.2 Các khuyến nghị giải pháp...................... Error! Bookmark not defined.
5.2.1 Giải pháp cho chính phủ...................... Error! Bookmark not defined.
5.2.2 Giải pháp đối với ngành dệt may ........ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ................................................................... Error! Bookmark not defined.
1. Những đóng góp của đề tài: ...................... Error! Bookmark not defined.
2. Những hạn chế của đề tài ....................... Error! Bookmark not defined.
3.Phƣơng

hƣớng

phát

triển

của

đề

tài:

...................................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 1


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Từ viết tắt

Nguyên nghĩa tiếng Anh
ASEAN – Australia New

1

AANZFTA

Zealand Free Trade
Agreement

2

ACFTA

3

AEC

AFTA

5

AIFTA

6

7

8

9

AJCEP

AKFTA
ASEAN

ATIGA

CEPT

Agreement

ASEAN-Trung Quốc

ASEAN Economic
Community

Agreement

CAGR

12

USD

Cộng đồng kinh tế ASEAN
Hiệp định thương mại tự do
ASEAN

ASEAN India Free Trade

Hiệp định thương mại tự do

Agreement

ASEAN - Ấn Độ

ASEAN –Japan

Hiệp định Đối tác kinh tế

Comprehensive Economic

toàn diện ASEAN - Nhật

Partnership Agreement

Bản

ASEAN – Korea Free Trade

Hiệp định thương mại tự do

Agreement

ASEAN – Hàn Quốc

Association of South East

Hiệp hội các quốc gia Đông

Asian Nations

Nam Á

The ASEAN Trade in Goods

Hiệp định thương mại hàng

Agreement

hóa ASEAN

Preferential
Tariff

11

ASEAN-Úc-New Zealand

Hiệp định thương mại tự do

Common Effective
10

Khu vực mậu dịch tự do

ASEAN – China Free Trade

ASEAN Free Trade
4

Nguyên nghĩa tiếng Việt

Chương trình thuế quan ưu
đãi có hiệu lực chung

Compound Annual Growth

Tốc độ tăng trưởng bình

Rate

qn

United State Dolla

Đơ la Mỹ

i

Economic Partnership

Hiệp định đối tác kinh tế

13

EPA

14

EU

European Union

Liên minh châu Âu

15

FTA

Free Trade Area

Hiệp định thương mại tự do

16

GATT

General Agreement on

Hiệp ước chung về thuế

Tariffs and Trade

quan và thương mại

17

GDP

Gross domestic Product

Tổng sản phẩm quốc nội

18

NTBs

Non – Tariff Barriers

Hàng rào phi thuế quan

19

RCEP

Regional Comprehensive

Hiệp định Đối tác Kinh tế

Economic Partnership

Toàn diện Khu vực

Trans-Pacific Strategic

Hiệp định Đối tác Kinh tế

Economic Partnership

Chiến lược xuyên Thái

Agreement

Bình Dương

20

TPP

21

VITAS

22

WTO

Agreement

Vietnam Textile & Apparel
Association
World Trade Organization

ii

Hiệp hội dệt may Việt Nam
Tổ chức thương mại thế
giới


STT Số Hiệu

DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên Bảng
Phạm vi loại bỏ thuế quan theo từng nước

1

Bảng 3.1

Bảng 3.2

29

trong một số hiệp định FTA ASEAN+1
(%)
: Biểu thuế nhập khẩu một số mặt hàng

2

Trang

30

dệt may của Việt Nam đối với các nước
RCEP hiện nay

3

Bảng 3.3

Tổng quan về ngành dệt may Việt Nam

34

4

Bảng 3.4

Các chủng loại hàng dệt may xuất khẩu

36

5

Bảng 4.1

RCA của Việt Nam với thế giới, giai đoạn

40

2010-2013
RCA của Việt Nam so với các nước

6

Bảng 4.2 RCEP, giai đoạn 2010-2013
Chỉ số thương mại nội ngành dệt may

7

43

Bảng 4.3 Việt Nam với từng nước trong RCEP

Tác động thương mại của việc giảm thuế
8

42

46

Bảng 4.4 đến nhập khẩu dệt may của Việt Nam
(HS 50-63, trừ 56, 57)

9

Bảng 4.5

10

Bảng 4.6

11

Bảng 4.7

Tác động đến thặng dư tiêu dùng của việc

48

giảm thuế
Sự thay đổi trong thu từ thuế nhập khẩu

49

của chính phủ Việt Nam
Sự thay đổi trong kim ngạch xuất khẩu
dệt may từ các nước RCEP sang thị
iii

50


trường Việt Nam

Thay đổi trong xuất khẩu dệt may Việt

12

Bảng 4.8 nam sang các nước RCEP

iv

52


STT

Số hiệu

1

Hình 3.1

2

Hình 3.2

3

Hình 3.3

4

Hình 3.4

DANH MỤC CÁC HÌNH

Tên hình
Dân số và GDP, PPP của các

Hình 3.5

20

quốc gia trong RCEP
Quy mơ ngành dệt may tồn

32

cầu (tỷ USD)
Giá trị xuất khẩu dệt may toàn

33

cầu (Tỷ USD)
Giá trị xuất khẩu dệt may Việt

35

Nam từ 2005- 2013 (Tỷ USD)
Cơ cấu xuất khẩu hàng dệt

5

Trang

36

may Việt Nam trong năm
2012 và 2013 (%)
Giá trị nhập khẩu dệt may

6

37

Hình 3.6 Việt Nam từ 2007- 2013 (triệu
USD)
Cơ cấu thị trường nhập khẩu

7

Hình 3.7

8

Hình 3.8

9

Hình 3.9

38

vải trong năm 2013 (%)
Cơ cấu thị trường nhập khẩu

38

bông trong năm 2013 (%)
Cơ cấu thị trường nhập khẩu
sợi và xơ trong năm 2013 (%)

v

39


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Từ Thúy Anh, Lê Minh Ngọc, 2015. Thách thức đối với Việt Nam khi
hội nhập tồn diện ASEAN +6: Phân tích ngành hàng, tạp chí Kinh tế và
Phát triển, số 212.
2. Cassing và cộng sự, 2010. “Đánh giá tác động của các hiệp định thương
mại tự do đối với kinh tế Việt Nam”, Bài trình bày tại Hội thảo Đánh giá
tác động các hiệp định thương mại tự do đối với kinh tế Việt Nam, Hà
Nội 30/8/2010, EU-Vietnam MUTRAP III
3. Dordi và các cộng sự, 2015. “Đánh giá tác động của Hiệp định đối tác
kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đối với nền kinh tế Việt Nam” , Dự án
Hỗ trợ Chính sách Thương mại và Đầu tư của Châu Âu
4. Nguyễn Anh Dương và Đặng Phương Dung, 2011. “Việt Nam tham gia
WTO và các hiệp định thương mại tự do (FTA): Hàm ý đối với xuất khẩu
hàng dệt may”, Cục xúc tiến thương mại, Bộ công thương.
5. Phạm Minh Đức, 2014. “Ngành dệt may trong bối cảnh thực hiện Hiệp
định đối tác xuyên Thái Bình Dương”, Hội thảo VCCI, Hà Nội, 8/2014
6. Mutrap, 2013. “Đánh giá tác động của các hiệp định thương mại tự do
đối với kinh tế Việt Nam, Dự án Hỗ trợ Chính sách Thương mại và Đầu tư

của Châu Âu.
7. Inama và cộng sự, 2011. ”Đánh giá tác động của quy tắc xuất xứ trong
các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam”.
8. Bùi Văn Tốt, 2014. “Báo cáo ngành dệt may” Cơng ty cổ phần chứng
khốn FPT, Hà Nội
9. Trewin, 2012. “Tổng quan và phân tích định lượng trước đây của AFTA”,
Bài báo cáo Hội thảo Đánh giá tác động các hiệp định FTA đối với kinh tế
việt Nam, Hà Nội, 1/9/2012.

1


10.Vanzetti, 2012. “Phân tích định lượng tác động tiềm ẩn của các FTA”,
Bài báo cáo Hội thảo Đánh giá tác động các hiệp định FTA đối với kinh tế
việt Nam, Hà Nội, 1/9/2012.
Tiếng Anh
11.Azita Amjadi, 2011. “User’s Manual : WITS”, WITS software
development team at the World Bank in Washington DC
12.GATT, 1947. The General Agreement on Tariffs and Trade, WTO.
Geneva
13. Yoshifumi FUKUNAGA and Ikumo ISONO, 2013. “Taking ASEAN+1
FTAs towards the RCEP: A Mapping Study”, ERIA Discussion Paper
2013-02
14.Tu Thuy Anh and Chu Thi Mai Phuong, 2014. “On the border effect in
the Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP)”, SECO /
WTI Academic Cooperation Project Working Paper Series 2014/09
15.Heagne, 2013. “The RCEP (Regional Comprehensive Eco-nomic
Partnership) And The Possible Impact of the RCEP on Lao PDR”,
ASEAN

Economic

Coperation

Division,

Foreign

Trade

Policy

Department, Ministry of Industry and Commerce, Lao PDR, 2013.
16.Hank

Lim,

SIIA

[online]

Available

< [Accessed 12 August 2015]

2

at: