Bài dự thi dạy học theo chủ đề tích hợp

Phụ lục II
Phiếu thông tin về giáo viên dự thi
- Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh: Lạng Sơn
- Phòng Giáo dục và Đào tạo: Huyện Tràng Định
- Trường: THCS Đại Đồng II
- Địa chỉ: Xã Đại Đồng – Huyện Tràng Định- Tỉnh Lạng Sơn.
Điện thoại: 0253884170; Email:
- Họ và tên giáo viên: Vi Thị Thùy
Điện thoại: 01699086861; Email:


Phụ lục III
Phiếu mô tả dự án dự thi của giáo viên
BÀI DỰ THI
DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP
1. Tên dự án dạy học: Dạy học tích hợp các môn học: Vật lí, Sinh học, Hóa
học, Lịch sử, thông qua chủ đề : Các tác dụng của ánh sáng .
2. Mục tiêu dạy học
- Kiến thức, kĩ năng, thái độ của các môn học sẽ đạt được trong dự án này là:
Môn Vật lí, Sinh học, Hóa học, Lịch sử.
- Học sinh cần có năng lực vận dụng những kiến thức liên môn: Vật lí - Sinh
học, Vật lí - Hóa học, Vật lí - Lịch sử, lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường.
3. Đối tượng dạy học của dự án
- Học sinh lớp 9 năm học 2012-2013 đã có các kiến thức cơ bản về Quang
học đã học trong chương trình lớp 7.
4. Ý nghĩa của dự án
Ánh sáng mang theo năng lượng, năng lượng ánh sáng có vai trò sống còn
đối với cuộc sống con người, nó quyết định sự tồn tại, phát triển và chất lượng cuộc
sống của con người. Vai trò của năng lượng ánh sáng thể hiện cụ thể qua việc sử
dụng các tác dụng của ánh sáng cho các hoạt động sản xuất, đi lại, xây dựng và đời
sống hàng ngày. Ở các thành phố lớn do các nhà cao tầng che chắn nên học sinh

phải làm việc dưới ánh sáng nhân tạo, điều này có hại cho mắt. để giảm tác hại này
chúng ta cần hướng dẫn các em có kế hoạch vui chơi dã ngoại. Từ đó gắn kết kiến
thức, kĩ năng , thái độ các môn học với nhau, với thực tiễn đời sống xã hội , làm
cho học sinh yêu thích môn học hơn và yêu cuộc sống.
5. Thiết bị dạy học, học liệu


- Giáo án, các hình ảnh minh họa.
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
Do thời gian hạn chế sau đây tôi chỉ giới thiệu sản phẩm đã thiết kế đó là mô
tả hoạt động dạy và học qua giáo án: Tiết 63: Các tác dụng của ánh sáng
Để dạy học theo chủ đề tích hợp các môn học, đối với chủ đề các tác dụng
của ánh sáng cụ thể là đối với tiết 63.
Tôi cần tích hợp một số hình ảnh trong thực tế có liên quan đến các môn học
khác như môn Sinh học, Hóa học, Lịch sử . Để nắm được các tác dụng của ánh
sáng học sinh cần nắm được các kiến thức liên môn nói trên. Ngoài ra tôi còn lồng
ghép giáo dục bảo vệ môi trường về tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học, tác dụng
quang điện của ánh sáng vào trong bài giảng.


Tác dụng sinh học của ánh sáng
QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP CHẤT DIỆP LỤC

H2O
¸nh
s¸ng

O2

CO2

Nhà bác học Ác-si-mét hiến kế đánh giặc ngoại xâm


7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
* Nội dung:
1.Về kiến thức:
+ Đánh giá ở 3 cấp độ :
• Nhận biết
• Thông hiểu
• Vận dụng ( Cấp độ thấp, cấp độ cao)
2. Về kĩ năng:
Đánh giá:
- Rèn luyện kĩ năng vận dụng các tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng
và vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế.
- Kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để tìm hiểu các tác dụng của ánh sáng.
3. Về thái độ:
Đánh giá thái độ học sinh :


• Ý thức , tinh thần tham gia học tập
Tình cảm của học sinh đối với môn học và các môn học khác có liên quan.
*Cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, sản phẩm của học sinh.
- Sau khi học sinh khối 9 học xong tiết 63-Vật lí “ Các tác dụng của ánh sáng”
Giáo viên cho học sinh khối 9 tiến hành làm bài kiểm tra kiểm tra viết 15 phút dưới
hình thức tự luận, cụ thể như sau:
Bài kiểm tra 15 phút
Câu 1: Ta đã sử dụng tác dụng nào của ánh sáng trong công việc sau đây?
Ở một số bệnh viện, người ta dùng tia tử ngoại để tiệt trùng ở các hành lang.

Tia tử ngoại là một loại ánh sáng không gây ra cảm giác sáng.
Câu 2: Hãy ghép mỗi câu a), b), c), d) với một câu thích hợp 1, 2, 3, 4
a) Ánh sáng chiếu vào màng lưới của 1) Ở đây ta thấy đồng thời xảy ra tác
mắt sẽ gây ra cảm giác sáng

dụng sinh học và tác dụng nhiệt của ánh
sáng

b) Ánh sáng mặt trời làm cho nước ở 2) Ở đây không thể tách riêng tác dụng
biển, hồ, ao, sông ngòi…bay hơi lên cao quang điện với tác dụng nhiệt của ánh
tạo thành mây.

sáng được.

c) Ánh sáng mặt trời chiếu vào bộ pin 3) Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng
lắp trên các vệ tinh vừa làm cho bộ pin
phát điện, vừa làm nóng bộ pin
d) Ánh sáng mặt trời chiếu vào lá cây 4) Điều này cho thấy vai trò quan trọng
đồng thời gây ra quá trình quang hợp và của tác dụng nhiệt của ánh sáng
quá trình bay hơi nước
Đáp án bài kiểm tra 15 phút


Câu 1: Khi sử dụng tia tử ngoại để tiệt trùng trong các bệnh viện, người ta đã
sử dụng tác dụng sinh học của ánh sáng.

4đ

Câu 2: a - 3; b - 4; c - 2; d – 1

6đ

8. Các sản phẩm của học sinh
* Với bài kiểm tra 15 phút khối 9 năm học 2012-2013:
- Phần lớn học sinh nêu được tác dụng sinh học của ánh sáng được dùng để
tiệt trùng ở các hành lang trong một số bệnh viện.
- Học sinh biết cách ghép các câu a), b), c), d) với các tác dụng 1, 2, 3, 4 của
ánh sáng.
- Kết quả tổng hợp điểm như sau:

Môn lớp

T.số HS

Vật Lí 9

23

Giỏi, Khá

Trung bình

Yếu, Kém

SL

%

SL

%

SL

%

18

78,3

5

21,7

0

0

HỒ SƠ DẠY HỌC

Giáo án:
TIẾT 63. BÀI 56.CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG
I.Mục tiêu
Kiến thức: - Trả lời được câu hỏi: "Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì"?"Tác dụng
sinh học của ánh sáng là gì? Tác dụng quang điện của ánh sáng là gì?"
Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng vận dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu
trắng và vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế.
Thái độ: - Cẩn thận, nghiêm túc, trung thực.
II.Chuẩn bị
GV: Thước thẳng, máy chiếu.

Đối với mỗi nhóm: Dụng cụ tác dụng nhiệt của ánh sáng,1 chiếc đồng hồ, 1
dụng cụ sử dụng pin mặt trời.
III.Tiến trình dạy học:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ-tạo tình huống học tập
? Nhìn tờ giấy màu xanh qua tấm kính - Nhìn tờ giấy màu xanh qua tấm kính
màu đỏ ta thấy màu gì? Tại sao?

màu đỏ ta thấy màu đen vì tấm kính màu
đỏ tán xạ kém ánh sáng màu xanh nên
không có ánh sáng truyền tới mắt.

Yêu cầu hs chữa bài tập 55.3

Bài 55.3:a)Lúc chập tối thì ánh trăng có
màu vàng.
b)Người con gái trong câu ca dao tranh
thủ lúc trời mát về chiều tối để tát

Nhận xét cho điểm

nước.Người con trai đứng trên bờ nhìn
thấy ánh trăng phản xạ trên mặt nước

- Tình huống: Trong thực tế người ta

trong gầu của cô gái ,nên mới có cảm xúc

đã sử dụng ánh sáng vào công việc

làm thơ.

nào? Vậy ánh sáng có tác dụng gì?
Hoạt động 2: Tìm hiểu tác dụng nhiệt của ánh sáng
I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng.
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
- Yêu cầu HS trả lời C1: gọi 3 HS trả

C1: VD1: Mặt nước nóng lên khi có ánh

lời

sáng chiếu vào.
VD2: Quần áo ướt quần áo sẽ mau khô khi
có ánh sáng chiếu vào.
VD3: Ánh sáng chiếu vào đồ vật đồ vật
nóng lên.
C2: Làm muối, phơi nông sản, ngồi sưởi

- Gợi ý: C2 cho HS thấy vật lí 7 phần

nắng trong mùa đông…


gương cầu lõm đã sử dụng ánh sáng
mặt trời chiếu vào gương cầu lõm đốt
nóng vật.

- Phơi muối: Càng nắng sản lượng

* Nhận xét: ánh sáng chiếu vào các vật

muối càng lắng.

làm các vật nóng lên. Khi đó năng lượng

? Rút ra tác dụng nhiệt của ánh sáng là

ánh sáng đã bị biến đổi thành nhiệt năng.

gì?

Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.

- Ánh sáng Mặt Trời mang theo năng
lượng, trong một năm nhiệt lượng do
Mặt Trời cung cấp cho Trái Đất lớn
hơn tất cả các nguồn năng lượng khác
được con người sử dụng trong năm đó.
Năng lượng Mặt Trời được xem là vô
tận và sạch.
Biện pháp GDBVMT: Tăng cường sử
dụng năng lượng Mặt Trời để sản xuất
điện.

2. Nghiên cứu tác dụng của ánh sáng
trên vật màu trắng hay vật màu đen.

- Yêu cầu HS nghiên cứu thiết bị và bố Bố trí thí nghiệm hình
trí thí nghiệm.

Đèn

h

h không đổi. Đèn sáng t = 3 phút - kim
- So sánh kết quả rút ra nhận xét:

loại trắng.
t01 = ..........

- Yêu cầu HS đọc thông báo.

∆t0= ..........

t02 = ..........
C3:So sánh kết quả:
Vật màu đen hấp thụ ánh sáng nhiều hơn


vật màu trắng.
Hoạt động 3: Nghiên cứu tác dụng sinh học của ánh sáng
II. Tác dụng sinh học của ánh sáng.
? Em hãy kể 1 số hiện tượng xảy ra

C4: Cây cối trồng trong nơi không có ánh

với cơ thể người và cây cối khi có ánh

sáng, lá cây xanh nhạt, cây yếu. Cây trồng

sáng?

ngoài ánh sáng, lá xanh cây tốt.

? Tác dụng sinh học là gì?

C5: Người sống thiếu ánh sáng sẽ yếu. Em
bé phải tắm nắng để cứng cáp
Nhận xét: ánh sáng gây ra một số biến đổi

- Khi tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời,

nhất định ở các sinh vật . Đó là tác dụng

da tổng hợp được vitamin D giúp tăng

sinh học của ánh sáng.

cường sức đề kháng cho cơ thể. Hiện
nay do tầng ôzon bị thủng nên các tia
tử ngoại có thể lọt xuống bề mặt Trái
Đất. Việc thường xuyên tiếp xúc với
tia tử ngoại có thể gây bỏng da, ung
thư da.
- Biện pháp GDBVMT: Khi đi dưới
trời nắng gắt cần thiết che chắn cơ thể
khỏi ánh nắng Mặt Trời, khi tắm nắng

cần thiết sử dung kem chống nắng.
Cần đấu tranh các tác nhân gây hại
tầng ôzon như các chất khí thải...
Hoạt động 4: Tác dụng quang điện của ánh sáng( 10 phút)
III.Tác dụng quang điện của ánh sáng
?Pin mặt trời hoạt động trong điều

1. Pin mặt trời.

kiện nào?

- Pin mặt trời là nguồn điện có thể phát ra

- Pin Mặt Trời biến đổi trực tiếp quang điện khi có ánh sáng chiếu vào.
năng thành điện năng.

C6: - Pin mặt trời dùng ở đảo, ở miền núi


- Biện pháp GDBVMT: Tăng cường

hoặc một số thiết bị điện...

sử pin Mặt Trời tại các vùng sa mạc,

Pin mặt trời đều có 1 cửa sổ để chiếu ánh

những nơi chưa có điều kiện sử dụng

sáng vào.

điện lưới quốc gia.

C7: + Pin phát điện phải có ánh sáng.

- Tuyên truyền, vận động gia đình,

+ Pin hoạt động không phải do tác dụng

người thân và nhân dân địa phương

nhiệt của ánh sáng.

nơi cư trú tiết kiệm năng lượng và nên

+ Để pin trong bóng tối, áp vật nóng vào

sử dụng bình nước nóng năng lượng

thì pin không hoạt động được. Vậy pin

Mặt Trời.

mặt trời hoạt động được không phải là do

VD: Máy tính bỏ túi dùng pin mặt trời

tác dụng nhiệt.

chỉ hoạt động khi có ánh sáng chiếu

vào.
- Yêu cầu HS xem máy tính bỏ túi có
dùng nguồn điện ánh sáng và bức ảnh
56.3.
- Thông báo cho HS biết qua Pin mặt
trời gồm có 2 chất khác nhau, khi
chiếu ánh sáng vào: 1 số e từ bản cực
này bật ra bắn sang bản cực kia làm 2
bản cực nhiễm điện khác nhau →
nguồn điện 1 chiều.
- Yêu cầu HS trả lời C7.
- Gợi ý:Không có ánh sáng pin có hoạt
động không?
Pin quang điện biến W nào →W nào?
Hoạt động 5: Vận dụng, củng cố, hướng dẫn về nhà
- Yêu cầu HS tự nghiên cứu trả lời C8, IV. Vận dụng
C9, C10


- Gợi ý C8: Nhà bác học Ác-si-mét
hiến kế đánh giặc ngoại xâm: Thời
cổ Hi Lạp, giữa các nước nhỏ thường
xảy ra chiếm tranh. Dù đã ở tuổi 73
nhưng ông vẫn tham gia bảo vệ Tổ
Quốc bằng cả trí tuệ của nhà bác học:
Dùng gương soi hội tụ ánh sáng và đốt
cháy các cánh buồm và cả thuyền. Từ
những tướng chỉ huy đến bọn lính đều

C8 - Gương cầu lõm hứng ánh sáng Mặt

khiếp đảm, cho quân sĩ rút lui.

Trời, phần tia phản xạ hội tụ tại 1 điểm

? Nhà bác học Ác-si-mét đã sử dụng

đốt nóng vật →tác dụng nhiệt.

tác dụng gì của ánh sáng?
-Chú ý C10: Về mùa đông ban ngày

C9: Tác dụng của ánh sáng làm cơ thể em

nên mặc áo màu tối.

bé cứng cáp khỏe mạnh là tác dụng sinh

- Yc HS phát biểu kiến thức của bài.

học.

- Thông báo cho HS mục "có thể em

C10: Mùa đông, trời lạnh, áo màu tối hấp

chưa biết".

thụ nhiệt tốt → cơ thể nóng lên.
2

1s - S = 1m nhận 1400J
2

6h - S = 20m nhận 604800000J được
1800l nước sôi.
- Các vệ tinh nhân tạo dùng điện của
pin mặt trời.
- Có ô tô chạy bằng W mặt trời.
- Tia hồng ngoại có tác dụng nhiệt lớn.
- Tia tử ngoại có tác dụng sinh học rõ
rệt
Hướng dẫn về nhà
- Học phần ghi nhớ, đọc phần “có thể

Mùa hè trời nóng, áo màu sáng hấp thụ
nhiệt kém→ cơ thể đỡ bị nóng lên.


em chưa biết.
- BTVN : 56.1→56.4 SBT và tìm thêm
ví dụ
Như phần trên đã trình bày việc giảng dạy nhằm giáo dục cho học
sinh cách sử dụng năng lượng ánh sáng hiệu quả trong dạy học Vật lý ở
trường THCS phải hết sức quan tâm hướng dẫn học sinh thói quen: Từ
đầu bài cho, phân tích làm rõ tính chất Vật lý, bản chất Vật lý và khả
năng diễn biến theo quy luật Vật lý để định ra hướng những tác động
xấu đến môi trường rồi đến sức khỏe con người, rồi từ đó mới suy nghĩ
tìm các biện pháp phòng và tránh thích hợp. Do đó nếu không áp dụng
đúng các trình tự và các phương pháp đã nêu thì việc gây ra những hậu

quả xấu là rất cao, yêu cầu đặt ra với các giáo viên là phải nắm được
các phương pháp, chịu khó tìm tòi, có tính sáng tạo, liên quan giữa các
môn học như vậy mới có thể đạt kết quả cao.
Trên đây là một số kinh nghiệm đã được tôi rút ra từ thực tế khi
giảng dạy một số các dạng bài có liên quan mật thiết đến việc sử dụng
năng lượng ánh sáng sao cho hiệu quả thường gặp trong chương trình
Vật Lí THCS và cũng đã được tôi áp dụng vào việc giảng dạy của bản
thân. Kết quả khi tôi áp dụng vào giảng dạy các em đã nắm được bài và
vận dụng khá tốt vào thực tiễn cuộc sống. Tuy nhiên do kinh nghiệm và
thời gian nghiên cứu có hạn nên cũng không thể đưa ra được hết các
giải pháp cũng như không thể nào tránh khỏi những thiếu sót.
Rất mong nhận được sự quan tâm, góp ý của các đồng chí.
Xin chân thành cảm ơn!
Đại Đồng, ngày 30 tháng 10 năm 2013
Người viết


Vi Thị Thùy