Quản lý hoạt động dạy học tại trường trung học phổ thông lý nhân tông thành phố bắc ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ THUỶ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ NHÂN TÔNG
THÀNH PHỐ BẮC NINH
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ THỦY

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ NHÂN TÔNG
THÀNH PHỐ BẮC NINH
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: TS. Đào Hải

HÀ NỘI – 2015


LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo
trường ĐHGD- ĐHQGHN đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt thời
gian học tập tại trường cũng như trong quá trình nghiên cứu luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, chuyên viên Sở Giáo dục và Đào
tạo Bắc Ninh cùng toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh trường THPT
Lý Nhân Tông thành phố Bắc Ninh đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp thông
tin, tham gia trả lời phiếu khảo sát, giúp đỡ, động viên tôi nghiên cứu để hoàn
thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Đào Hải đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Dù đã có nhiều cố gắng song luận văn này không thể tránh khỏi những
hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà
khoa học, các thày, cô giáo và bạn bè.
Trân trọng cảm ơn!
Bắc Ninh, ngày 20 tháng 9 Năm 2014
TÁC GIẢ

Nguyễn Thị Thủy

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

Cán bộ quản lý

CMHS

Cha mẹ học sinh

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

DH

Dạy học

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HĐDH

Hoạt động dạy học

HS

Học sinh

NXB

Nhà xuất bản

PPDH

Phương pháp dạy học

PPGD

Phương pháp giáo dục

QL

Quản lý

QLGD

Quản lý giáo dục

SGK

Sách giáo khoa

THPT

Trung học phổ thông

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn…………………………………………………………..………..i
Danh mục chữ viết tắt……………………………………………………..…ii
Mục lục………………………………………………………………...……iii
Danh mục bảng……………………………………………………………...vi
Danh mục sơ đồ………………………………………………………….…vii
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .. Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................. Error! Bookmark not defined.
1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài ........ Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Quản lý................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý giáo dục .................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Quản lý nhà trường và quản lý trường THPTError! Bookmark not
defined.
1.2.4. Hoạt động dạy - học ............................ Error! Bookmark not defined.
1.3. Lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THPTError! Bookmark
not defined.

1.3.1. Nội dung cơ bản của đổi mới giáo dục THPT hiện nay ............... Error!
Bookmark not defined.
1.3.2. Quản lý hoạt động dạy học ở trường THPTError!

Bookmark

not

defined.
Tiểu kết chương 1 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ NHÂN TÔNG THÀNH
PHỐ BẮC NINH .............................................. Error! Bookmark not defined.
2.1. Khái quát về Trường THPT Lý Nhân TôngError!

Bookmark

not

defined.
2.2. Thực trạng hoạt động dạy - học ở trường THPT Lý Nhân Tông ..... Error!
Bookmark not defined.
iii


2.2.1. Thực trạng hoạt động dạy .................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thực trạng hoạt động học của học sinh Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động dạy họcError!

Bookmark

not defined.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Lý Nhân Tông
....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên ................ Error!
Bookmark not defined.
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinhError! Bookmark not
defined.
2.3.3. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất (CSVC) phục vụ hoạt động dạy học
....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Thực hiện mối liên hệ giữa gia đình, nhà trường và xã hội .......... Error!
Bookmark not defined.
2.4. Đánh giá chung về quản lý hoạt động dạy học và những thuận lợi, khó
khăn cơ bản trong công tác quản lý tại trường THPT Lý Nhân Tông .... Error!
Bookmark not defined.
2.4.1. Những ưu điểm .................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.2. Những khuyết điểm.............................. Error! Bookmark not defined.
2.4.3. Những thuận lợi ................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.4. Những khó khăn................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 2 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LÝ NHÂN TÔNG THÀNH
PHỐ BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN
NAY ................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Định hướng phát triển trường THPT Lý Nhân Tông thành phố Bắc Ninh
đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.. Error! Bookmark not defined.
3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lýError!
iv

Bookmark

not


defined.
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ...... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả....... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ...... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính bền vững ..... Error! Bookmark not defined.
3.3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Lý Nhân Tông
thành phố Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay .......... Error!
Bookmark not defined.
3.3.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên và học sinh về tầm quan
trọng của HĐDH trong nhà trường................ Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Chú trọng công tác xây dựng kế hoạch dạy - học khoa học ......... Error!
Bookmark not defined.
3.3.3. Chỉ đạo quyết liệt việc đổi mới phương pháp dạy và học ..................... 74
3.3.4. Tăng cường đầu tư và khai thác, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất,
thiết bị kỹ thuật dạy học ................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Cải tiến công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học trong nhà
trường............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Xây dựng môi trường thân thiện dân chủ trong nhà trường, đồng
thời phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hộiError! Bookmark
not defined.
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............. Error! Bookmark not defined.
3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ........ Error!
Bookmark not defined.
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm ........................ Error! Bookmark not defined.
3.5.2. Đối tượng và các bước khảo nghiệm ... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3 .......................................... Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................. Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ...................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị............................................... Error! Bookmark not defined.
v


TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 2
PHỤ LỤC ......................................................... Error! Bookmark not defined.

vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Bảng thống kê số lượng đọi ngũ CBQL và nhân viên....................38
Bảng 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động dạy học của giáo viên........40
Bảng 2.3. Kết quả xếp loại của giáo viên tham gia hội giảng.........................42
Bảng 2.4. Kết quả xếp loại sang kiến kinh nghiệm (SKKN)...........................42
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực trạng về hoạt động học của học sinh ..........44
Bảng 2.6. Kết quả thi đỗ TNPT và Đại học Cao đẳng ................................... 44
Bảng 2.7. Kết quả thực hiện nội dung, chương trình ở tổ bộ môn..................46
Bảng 2.8. Kết quả thực hiện việc lập kế hoạch công tác của giáo viên..........47
Bảng 2.9. Thực trạng việc thực hiện chương trình dạy học của giáo viên..... 48
Bảng 2.10. Mức độ hài lòng khi được phân công giảng dạy.......................... 50
Bảng 2.11. Kết quả khảo sát thực trạng vận dụng đổi mới phương pháp dạy
học và sử dụng phương tiện dạy học………………………………….......... 52
Bảng 2.12. Tổng hợp ý kiến về mức độ thực hiện quy định ghi sổ đầu bài và
đánh giá xếp loại học sinh .............................................................................. 55
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát học ở nhà của học sinh ..................................... 58
Bảng 2.14. Thực trạng về cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ hoạt động dạy
học ....................................................................................................................59

Bảng 2.15. Thực trạng việc sử dụng trang thiết bị phục vụ dạy học ..............60
Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả ý kiến của chuyên gia, CBQL và giáo viên về
mức độ cần thiết và tính khả thi của các bộ phận quản lý HĐDH ở trường
THPT Lý Nhân Tông thành phố Bắc Ninh .....................................................91

vii


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Quá trình dạy học............................................................................17
Sơ đồ 1.2. Hoạt động dạy học..........................................................................18
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý HĐDH………………...88
Sơ đồ 3.2. Biện pháp trọng tâm trong nhóm biện pháp quản lý HĐDH.........89

viii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta ngày càng hội nhập sâu rộng với thế giới trên nhiều lĩnh
vực. Điều đó mang lại cho chúng ta nhiều cơ hội nhưng cũng nhiều khó khăn
thách thức.
Để tận dụng tốt những thời cơ, đẩy lùi những khó khăn thách thức ấy
chúng ta phải chuẩn bị thật chu đáo nguồn lực của đất nước. Một trong những
nguồn lực ấy là nguồn nhân lực. Nguồn lực con người được tạo ra từ giáo dục
và đào tạo. Vai trò của giáo dục là phát triển tiềm năng của con người, giáo
dục là đòn bẩy mạnh mẽ nhất mà chúng ta cần có để tiến vào tương lai, giáo
dục là quyền cơ bản nhất của con người, là điều kiện tiên quyết để thực hiện
nhân quyền, dân chủ, hợp tác trí tuệ, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau. Vì vậy,
giáo dục - đào tạo có vai trò quan trọng trong công cuộc phát triển con người,

phát triển đất nước, phát triển nhân loại trong thời đại mới.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII (năm 2006) đã chỉ rõ:”…từ nay
đến năm 2020, ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản thành nước công
nghiệp…”. Để thực hiện được mục tiêu này, Nghị quyết TW2 khóa VIII
(tháng 12 năm 2006) đã đưa ra định hướng chiến lược phát triển Giáo dục Đào tạo của nước ta trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giải pháp
chủ yếu là tăng cường các nguồn lực cho Giáo dục - Đào tạo; tạo động lực
cho người dạy, người học; tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp giáo
dục…Trong đó quản lý giáo dục được xem là một giải pháp quan trọng.
Nghị quyết Đai hội Đảng lần thứ X tiếp tục khẳng định: ”giáo dục và
đào tạo cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu”. Nghị quyết
cũng chỉ rõ:” Ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất lượng dạy và học, nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất của nhà trường,
phát huy khả năng sáng tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh..”
Đặc biệt, để nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực,
Nghị quyết Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam, lần thứ XI đã chỉ rõ: “Đổi mới
1


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng CSVN (1979), Nghị quyết Bộ

Chính trị Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá
IV về cải cách giáo dục, Nxb Giáo dục Hà Nội.
2. Đặng Quốc Bảo (1995), Quản lý giáo dục một số khái niệm và luận đề

- Trường CBQL - Hà Nội.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Công đoàn giáo dục Việt Nam (2002), Hội

thảo tăng cường giải pháp đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ
thông, thành phố Huế - 10/2002.

4.

Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quyết định số 40/2006/QĐ-BGD&ĐT ngày

5. 05/10/2006 ban hành Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và

THPT .
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày

12/12/2011của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
7. Đảng Cộng Sản Việt Nam: Tài liệu nghiên cứu, các văn kiện Đại hội

đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, NXB Chính trị quốc gia, Hà
Nội.
8. Vũ Cao Đàm (1999), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nxb

Khoa học và Kỹ thuật.
9. Điều lệ trường phổ thông, Bộ GD. H 2001.
10. Đỗ Ngọc Đạt (1997), Tiếp cận hiện đại hoạt động dạy học. Nxb

ĐHHQG Hà Nội.
11. Trần Khánh Đức (2010), Sự phát triển các quan điểm giáo dục, NXB

ĐHQG Hà Nội.
12. Phạm Minh Hạc (2002), Giáo dục thế giới đi vào thế kỷ 21. Nxb

Chính trị quốc gia.
13. Đặng Xuân Hải, Bài giảng Quản lý sự thay đổi trong giáo dục. Tài

liệu dành cho lớp cao học quản lý giáo dục.

14. Đào Hải (2012), Giải pháp quản lý hoạt động dạy – học nhằm nâng

2


cao chất lượng đào tạo tại trường CĐCĐ Hà Nội, Đề tài KHCN cấp
thành phố.
15. Nguyễn Trọng Hậu, Bài giảng Lý luận quản lý và quản lý giáo dục

dành cho lớp cao học quản lý giáo dục.
16. Nguyễn Thị Phƣơng Hoa, Lý luận dạy học hiện đại, tài liệu dành cho

lớp cao học quản lý giáo dục.
17. Trần Bá Hoành (1996), "Phương pháp tích cực", Nghiên cứu giáo

dục số 3/1996.
18. Trần Bá Hoành (2001), Học và dạy cách học, Tự học, số 17, 4/2001
19. Trần Kiểm (2002), Khoa học quản lý nhà trường phổ thông, Nxb Đại

học quốc gia Hà Nội.
20. Trần Kiểm, Bùi Minh Hiền (2006), Quản lý và lãnh đạo nhà trường

(giáo trình) Khoa quản lý giáo dục (2006) Đại học sự phạm Hà Nội.
21. Trần Kiều (1995), "Một vài suy nghĩ về đổi mới phương pháp dạy học

trong nhà trường phổ thông nước ta", Nghiên cứu giáo dục, số
11/1995.
22. Nguyễn Kỳ - Mô hình dạy học tích cực - Tự học – T6/ 2001
23. Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bắc Ninh (1926 - 2000).
24. Phan Trọng Luận (1998), "Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng

hoạt động hoá người học" trong các bộ môn khoa học xã hội và nhân
văn ở THPT", Thông tin khoa học giáo dục, số 65/1998.
25. Lƣu Xuân Mới (2002), "Đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng

cao chất lượng và hiệu quả đào tạo", Bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo
dục, Thông tin quản lý giáo dục số 4/2002.
26. Quách Tuấn Ngọc (1999), "Đổi mới phương pháp dạy học bằng công

nghệ thông tin. Xu thế của thời đại", Đại học và Giáo dục chuyên
nghiệp, tháng 7/1999.
27. Hà Nhật Thăng (2010), Xu thế phát triển giáo dục, NXBGD Hà Nội.

3


28. Trần Quốc Thành (2002), Đề cương giảng giải KHQL đại cương -

Hà Nội.
29. Nguyễn Quốc Trí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996), Đại cương về khoa

học QL - Trường CBQL TW1 - Hà Nội.
30. Hoàng Tuỵ (2003), "Không thể có sự đổi mới phương pháp trên nền

tảng một nội dung lạc hậu", Báo văn nghệ, số 14 (5/4/2003).
31. Thái Duy Tuyên (1996), "Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy

học", Nghiên cứu giáo dục, số 2/1996.
32. Phạm Viết Vƣợng (2000), Giáo dục học - NXB Đại học Quốc gia -

Hà Nội.
33. Harold Koontz (1987), Những vấn đề cốt yếu của quản lý -NXB khoa

học xã hội - Hà Nội.
34. I.F. Kharlamop, Phát huy tính tích cực của học sinh như thế nào -

Viện KHGD Việt Nam.

4