Quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông phan đình giót thành phố điện biên phủ theo hướng tiếp cận phát triển năng lực

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ HÀ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHAN ĐÌNH GIÓT –
THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ
THEO HƢỚNG TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

PHẠM THỊ HÀ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG PHAN ĐÌNH GIÓT –
THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ
THEO HƢỚNG TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đặng Xuân Hải

HÀ NỘI - 2015


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu và quý thầy cô,
Phòng Quản lý đào tạo sau Đại học Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc
gia Hà Nội cùng các nhà khoa học, các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy,
góp ý, chỉ bảo, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc tới cán bộ, giáo viên, các em học sinh ở
trường THPT Phan Đình Giót đã nhiệt tình cộng tác, giúp đỡ để tôi hoàn
thành luận văn này.
Đặc biệt tôi xin trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới
PGS.TS. Đặng Xuân Hải - Người đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn, động
viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn.
Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu thực hiện đề
tài, song không thể tránh khỏi những thiếu sót trong luận văn, tôi kính mong
nhận được ý kiến đóng góp của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Điện Biên Phủ, tháng 11 năm 2015
Tác giả

Phạm Thị Hà

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGH

Ban giám hiệu

CBGV

Cán bộ giáo viên

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CCLL

Cao cấp lý luận

CSVC

Cơ sở vật chất

CBQL

Cán bộ quản lý

CT

chương trình

DH/GD

Dạy học/giáo dục

GD-ĐT

Giáo dục - Đào tạo

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

GVBM

Giáo viên bộ môn

GD & ĐT

Giáo dục và đào tạo

HĐHT

Hoạt động học tập

KT - XT

Kinh tế - xã hội

KT/ĐG

Kiểm tra, đánh giá

KQTH

Kết quả tổng hợp

MT

Mục tiêu

NT

Nhà trường

NLSP

Năng lực sư phạm

PHT

Phiếu học tập

QL

Quản lý

QL HĐHT

Quản lý hoạt động học tập

QL HĐGD

Quản lý hoạt động giảng dạy

TP

Thành phố

THPT

Trung học phổ thông

TBDH

Thiết bị dạy học

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... ii
Mục lu ̣c ............................................................................................................ iii
Danh mu ̣c bảng ................................................................................................ vi
Danh mu ̣c sơ đồ ,biể u đồ ................................................................................. viii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 90

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNGError! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề ...... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Một số nghiên cứu ở nước ngoài........... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Một số nghiên cứu ở trong nước ........... Error! Bookmark not defined.
1.2. Các khái niệm cơ bản ............................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Quản lý và chức năng của quản lý ........ Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý giáo dục ................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Quản lý nhà trường ............................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Hoạt động dạy học ................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Năng lực ................................................ Error! Bookmark not defined.

1.3. Một số vấn đề lý luận về hoạt động học tập ở trường THPTError! Bookmark not d
1.3.1. Bản chất của hoạt động học .................. Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Hình thành hành động học .................... Error! Bookmark not defined.

1.3.3. Một số quan niệm hiện nay về hoạt động dạy học trong nhà trườngError! Bookma
1.3.4. Những hình thức hoạt động học tập của học sinhError! Bookmark not defined.

1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý hoạt động dạy học ở trường THPTError! Bookmark n

1.4.1. Nhiệm vụ quyền hạn của Hiệu trưởng và của giáo viên THPTError! Bookmark n

1.4.2. Nội dung cụ thể của quản lí hoạt động dạy học ở một nhà trườngError! Bookmar
1.4.3. Đặc điểm quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT đáp ứng yêu cầu
phát triển năng lực ........................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1............................................ Error! Bookmark not defined.

iii

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG THPT PHAN ĐÌNH GIÓT - THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ
............................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1. Khái quát về đặc điểm kinh tế, xã hội và giáo dục thành phố Điện Biên
Phủ, tỉnh Điện Biên ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1 Một số nét về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của thành phố Điện
Biên Phủ .......................................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Khái quát về giáo dục của thành phố Điện Biên PhủError! Bookmark not defined
2.1.3. Một số nét về trường THPT Phan Đình Giót - thành phố Điện Biên Phủ tỉnh Điện Biên................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Quá trình và nội dung khảo sát ................ Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Thực trạng hoạt động dạy học và QL hoạt động dạy học ở trường THPT
Phan Đình Giót - thành phố Điện Biên Phủ ....... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thực trạng hoạt động dạy học của giáo viênError! Bookmark not defined.

2.2.3. Thực trạng ứng dụng CNTT và các PTDH - TBDH hiện đạiError! Bookmark not
2.2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinhError! Bookmark not

2.2.5. Thực trạng bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của giáo viênError! Bookmark not define
2.3. Đánh giá thực trạng dạy học và QL dạy học ở trường THPT Phan Đình
Giót - thành phố Điện Biên Phủ ...................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Mặt tích cực ........................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Hạn chế .................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Nguyên nhân ......................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 2............................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG THPT PHAN ĐÌNH GIÓT - THÀNH PHỐ ĐIỆN BIÊN PHỦ

THEO HƢỚNG TIẾP CẬN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰCError! Bookmark not defined

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............ Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ........ Error! Bookmark not defined.

iv


3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi .......... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....... Error! Bookmark not defined.
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính bền vững ...... Error! Bookmark not defined.
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tại trường THPT Phan Đình Giót thành phố Điện Biên Phủ theo hướng tiếp cận phát triển năng lựcError! Bookmark not
3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng năng lực dạy học cho đội ngũ giáo viên để họ

có thể thực hiện được dạy học hướng vào năng lực cho học sinhError! Bookmark not d
3.3.2. Biện pháp 2: Tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học đáp
ứng yêu cầu phát triển năng lực học sinh ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới việc kiểm tra , đánh giá nhằ m thúc đẩy hoạt động
tự học của học sinh .......................................... Error! Bookmark not defined.

3.3.4. Biện pháp 4: Tăng cường quản lý nề nếp, kỷ cương trong dạy và họcError! Bookm
3.3.5. Biện pháp 5: Bảo đảm tốt hơn các điều kiện cho hoạt động dạy học nói
chung và tự ho ̣c của học sinh nói riêng........... Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Tăng cường quản lý công tác tự học, tự bồi dưỡng, nghiên cứu của giáo
viên .................................................................. Error! Bookmark not defined.
Tiể u kế t chương 3 ............................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ...................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị ................................................ Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 91
PHỤ LỤC ........................................................... Error! Bookmark not defined.

v


DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1 Quy mô số lớp, số học sinh cấp THPT 5 năm gần đâyError! Bookmark not de

Bảng 2.2: Tình hình đội ngũ cán bộ, giáo viên Trường THPT Phan Đình GiótError! Bo

Bảng 2.3: Kết quả xếp loại hạnh kiểm và học lực của học sinh toàn trườngError! Bookm

Bảng 2.4: Phân bổ học sinh các dân tộc từ năm 2012- 2015Error! Bookmark not define
Bảng 2.5 Thực trạng quản lí hoạt động học tập của học sinh ở trường Phan
Đình Giót ......................................................... Error! Bookmark not defined.

Bảng 2.6: Công tác chuẩn bị giảng dạy của giáo viên nhà trườngError! Bookmark not d
Bảng 2.7. Kết quả khảo sát hoạt động dạy học của giáo viên ở trường THPT
Phan Đình Giót ................................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Kết quả khảo sát phương pháp dạy học của GV tại trường THPT
Phan Đình Giót ................................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9. Mức độ thực hiện việc quản lí kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
HS .................................................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và mức độ khả thi của
các biện pháp đã đề xuất ................................. Error! Bookmark not defined.

vi


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1 - Sơ đồ khái niệm quản lý [8] ......... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.2 - Sơ đồ Chu trình quản lý................ Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.1: Biểu đồ tỉ lệ học sinh đỗ ĐH, CĐ của trường THPT Phan Đình
Giót, TP Điện Biên Phủ ................................. Error! Bookmark not defined.

Biểu đồ 2.2: Biểu đồ biểu thị tỉ lệ học sinh giỏi qua các nămError! Bookmark not defin

vii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại ngày nay, chiến lược phát triển nhanh và bền vững nhất
đối với mỗi quốc gia, dân tộc là sự chú trọng hàng đầu của Chính phủ về công
tác đổi mới hệ thống GD-ĐT, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển nguồn
nhân lực, nhân tài cho đất nước. Đảng và Nhà nước ta đã hết sức chú trọng
phát triển GD-ĐT, coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Ngày 09/12/2000
Quốc hội đã có quyết định số 40 về đổi mới giáo dục phổ thông với mục tiêu:
"Xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ
thông mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ, đáp
ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá - hiện đại
hoá đất nước."
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 khoá VIII của Ban chấp hành Trung
ương Đảng đã ghi rõ:“Giáo dục và Đào tạo hiện nay phải có một bước
chuyển nhanh về chất lượng và hiệu quả đào tạo, về số lượng và quy mô đào
tạo, nhất là chất lượng dạy học trong các nhà trường nhằm nhanh chóng đưa
Giáo dục và Đào tạo đáp ứng yêu cầu mới của đất nước"
Trong Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013 của Chính phủ về
đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục đã nêu: Đổi mới căn bản, toàn diện
nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa,

hội nhập quốc tế, thích ứng với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, phát triển giáo dục gắn với phát triển khoa học và công nghệ, tập
trung vào nâng cao chất lượng, đặc biệt chất lượng giáo dục đạo đức, lối
sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành để một mặt đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đảm
bảo an ninh quốc phòng; mặt khác phải chú trọng thỏa mãn nhu cầu phát
triển của mỗi người học, những người có năng khiếu được phát triển tài
năng.

90


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Danh Ánh (2004), Cơ sở tâm lý và giáo dục nghề nghiệp của nghiên
cứu khoa học và đào tạo trong hệ thống sư phạm kỹ thuật. Kỷ yếu hội thảo
quốc gia về hệ thống SPKT tháng 12/2004.
2. Đặng Quốc Bảo (2003), Tổng quan về tổ chức quản lý, Tài liệu giảng dạy
cho lớp cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý Đại học Huế.
3. Nguyễn Ngọc Bảo (2006), Những vấn đề cơ bản về lý luận dạy học, Hà Nội.
4. Bộ giáo dục và Đào tạo (2006), Tài liệu tập huấn bồi dưỡng CBQLGD
triển khai chương trình, sách giáo khoa trường THPT năm 2005-2006.
5. Bộ giáo dục và Đào tạo (2007), Quyết định số: 07/2007/BGD&ĐT ngày
02/04/2007/ v/v ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học
phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Tài liệu bồi dưỡng Hiệu trưởng trường
phổ thông theo hình thức liên kết Việt nam - Singapore, Hà Nội.
7. Bộ giáo dục và Đào tạo (2010), Tài liệu tập huấn bồi dưỡng tăng cường
năng lực quản lý điều hành cho hiệu trưởng trường THPT.
8. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Mỹ Lộc (2010), Đại cương khoa học quản lý
Nxb ĐHQG, Hà Nội.

9. Đỗ Ngọc Đạt (2003), Tổ chức nghiên cứu trong quản lý giáo dục, tập bài
giảng dành cho học viên cao học QLGD - ĐHSP Hà Nội.
10. Phạm Minh Hạc và các tác giả (1998), Những vấn đề về quản lý nhà
nước, quản lý giáo dục, trường cán bộ quản lí giáo dục Trung ương 1, Hà
Nội.
11. Phạm Minh Hạc (2009) và các tác giả, Tâm lý học, tập hai.
12. Nguyễn Thị Bích Hạnh, Trần Thị Hƣơng (2004), Lý luận dạy học, Nxb
ĐHSP.
13. Đặng Xuân Hải (2012), Kỹ thuật dạy học trong đào tạo theo tín chỉ, Nxb
Bách Khoa. Hà Nội.

91


14. Đặng Xuân Hải - Nguyễn Sỹ Thƣ (2012), Quản lý giáo dục – nhà
trường trong bối cảnh thay đổi. Nxb GD, Hà Nội.
15. Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo (2006), Quản lý giáo
dục, Nxb ĐHSP, Hà Nội.
16. Trần Bá Hoành (1995), Đánh giá trong giáo dục.
17. Lê Văn Hồng (1995), Tâm lý học sư phạm, NXB Đại học quốc gia Hà
Nội.
18. Lê Văn Hồng, Lê Ngọc Lan, Nguyễn Văn Thành (1997), Tâm lý học
lứa tuổi và tâm lý học sư phạm, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
19. Nguyễn Sinh Huy, Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Văn Lê (1995), Giáo dục
học đại cương I. Nxb ĐHSP, Hà Nội.
20. Trần Thị Hƣơng, Nguyễn Thị Bích Hạnh, Hồ Văn Liên, Ngô Đình
Qua (2009), Giáo trình giáo dục học đại cương, Nxb ĐHSP TP. HCM.
21. Trần Thị Hƣơng, Võ Thị Bích Hạnh, Hồ Văn Liên, Vũ Thị Sai, Võ
Thị Hồng Trƣớc (2009), Giáo trình Giáo dục học đại cương, Nxb ĐHSP.
22. Trần Kiểm (1997), Quản lý giáo dục và trường học, Viện khoa học giáo

dục, Hà Nội.
23. Trần Kiểm (2004), Khoa học Quản lý giáo dục: Một số vấn đề lý luận và
thực tiễn, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
24. Đặng Bá Lãm (2003), Kiểm tra - Đánh giá trong dạy - học đại học, Nxb
Giáo dục, Hà Nội.
25. Phạm Thanh Liêm (2000), Lý luận quản lý giáo dục, Tài liệu bài giảng
lớp cán bộ quản lý THPT, Trường CBQL THPT, Trường CBQLTW2.
26. Hồ Văn Liên, Tổ chức quản lý giáo dục và trường học, tập bài giảng
dành cho học viên cao học QLGD_ĐHSP TP.HCM.
27. Luật Giáo dục (2005), Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
28. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà
trường, Nxb ĐHSP, Hà Nội.
29. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1987), Giáo dục học, Tập 1.

92


30. Nguyễn Ngọc Quang (1998), Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo
dục, trường CBQLGD Trung ương 1
31. Hoàng Tâm Sơn (2007), Khoa học quản lý và quản lý nhà nước trong
giáo dục và đào tạo.
32. Trƣờng THPT Phan Đình Giót (2015), Báo cáo từ năm học 2012-2013
đến 2015-2016
33. Thái Duy Tuyên (1999), Những vấn đề cơ bản của giáo dục học hiện đại,
Nxb Giáo dục, Hà Nội.
34. Thái Duy Tuyên (2001), Giáo dục học hiện đại, Nxb Đại học quốc gia,
Hà Nội.
35. Trịnh Minh Tứ (2006) - Phát triển giáo dục từ xa góp phần đẩy mạnh
CNH, HĐH đất nước, Tạp chí cộng sản số 759 - 2006.
36. Nguyễn Quang Uẩn - Trần Hữu Luyến – Trần Quốc Thành (1997),

Tâm lý học quản lý, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
37. Phạm Viết Vƣợng (1996), Giáo dục học đại cương, Nxb Đại học Quốc
gia, Hà Nội.

93