Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học ở trường THPT chu văn an tỉnh thái bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG TRUNG QUÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG
PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT NGƯỜI HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHU VĂN AN
TỈNH THÁI BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

HOÀNG TRUNG QUÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG
PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT NGƯỜI HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHU VĂN AN
TỈNH THÁI BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Tuyết Hạnh

HÀ NỘI – 2015


MỤC LỤC
Lời cảm ơn........................................ ................................................................................ i
Danh mục chữ viết tắt.......................... ............................................................................ii
Mục lục..................................... ..................................................................................... iii
Danh mục bảng................................... ............................................................................ vi
Danh mục biểu đồ, sơ đồ........................... ....................................................................vii
MỞ ĐẦU.. ......................................................................................................................1
CHƯƠNG : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN
NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT NGƯỜI HỌC .................................................................... 5
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................................. 5
1.1.1 Những nghiên cứu ngoài nước ............................................................................... 5
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ............................................................................... 7
1. 2 Các khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................................. 9
1.2.1 Dạy học .................................................................................................................. 9
1.2.2 Hoạt động dạy học ................................................................................................ 10
1.2.3 Năng lực ............................................................................................................... 11
1.2.4 Phẩm chất ............................................................................................................. 12
1.2.5 Quản lý ................................................................................................................. 13
1.2.6 Quản lý hoạt động dạy học .................................................................................. 15
1.3. Hoạt động dạy học ở trường THPT ...................................................................... 15
1.3.1. Đặc điểm dạy học ở trường THPT ................................................................... 15
1.3.2 Yêu cầu đổi mới hoạt động dạy học ở trường THPT hiện nay … ..................... 17
1.4 Nội dung quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT ........................................... 19
1.4.1 Quản lý mục tiêu, xây dựng kế hoạch dạy học .................................................... 19
1.4.2 Quản lý việc phân công giảng dạy ...................................................................... 21
1.4.3 Quản lý hoạt động dạy của giáo viên ................................................................... 21

1.4.4 Quản lý hoạt động học của học sinh ..................................................................... 27
1.4.5. Quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho dạy học................................. 30
1.5. Những yếu tố tác động tới quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT ................. 31
1.5.1. Phẩm chất, năng lực lãnh đạo của Hiệu trưởng ................................................... 31
1.5.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên .............................................................................. 32
3


1.5.3. Chất lượng tuyển đầu vào và đặc điểm học sinh THPT ...................................... 32
1.5.4. Vai trò của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường: Đoàn TN, Công Đoàn,
Tổ nhóm CM, Hội CMPHHS ........................................................................................ 34
1.5.5. Điều kiện trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ dạy học .................................... 35
1.5.6. Điều kiện kinh tế - văn hóa xã hội ở địa phương ................................................ 36
Kết luận Chương 1......................................................................................................... 37
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở TRƯỜNG
THPT CHU VĂN AN, TỈNH THÁI BÌNH ..................................................................... 38
2.1 Tổ chức hoạt động khảo sát .................................................................................. 38
2.1.1 Mục đích khảo sát ................................................................................................. 38
2.1.2 Đối tượng khảo sát................................................................................................ 38
2.1.3 Nội dung khảo sát ................................................................................................. 38
2.1.4. Công cụ và phương pháp khảo sát ...................................................................... 38
2.1.5. Tiến hành khảo sát và xử lý dữ liệu..................................................................... 39
2.2. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình phát triển giáo dục
của tỉnh Thái Bình. ........................................................................................................ 40
2.2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Thái Bình ............................................. 40
2.2.2. Tình hình giáo dục tỉnh Thái Bình ...................................................................... 41
2.3. Thực trạng DH và quản lý hoạt động DH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái
Bình ............................................................................................................................... 42
2.3.1.Vài nét về Trường THPT Chu Văn An ................................................................ 42
2.3.2 Thực trạng hoạt động DH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình ............ 44

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Chu văn An, tỉnh Thái Bình52
2.4.1. Tình hình lập KH dạy học ................................................................................... 52
2.4.2. Việc phân công sử dụng đội ngũ GV .................................................................. 53
2.4.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của GV.......................................................... 54
2.4.4. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của HS .................................................... 64
2.4.5. Xây dựng và sử dụng CSVC, thiết bị DH ........................................................... 69
2.5. Những yếu tố tác động tới quản lý hoạt động DH ở trường THPT Chu Văn An,
tỉnh Thái Bình ................................................................................................................ 70
2.6. Nhận định chung về thực trạng quản lý hoạt động DH ở trường THPT Chu Văn
An, tỉnh Thái Bình ......................................................................................................... 73
2.6.1. Ưu điểm ............................................................................................................... 73
4


2.6.2 Hạn chế ................................................................................................................. 74
2.6.3. Nguyên nhân và những vấn đề cần giải quyết ..................................................... 76
Kết luận Chương 2......................................................................................................... 78
CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT NGƯỜI HỌC Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHU VĂN AN, TỈNH THÁI BÌNH ........................ 79
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................................ 79
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu ........................................................................................ 79
3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa........................................................................................... 79
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ........................................................................................ 79
3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống ........................................................................................ 79
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả ......................................................................................... 80
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động DH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình80
3.2.1 Biện pháp 1: Đổi mới tư duy và PP quản lý của hiệu trưởng và cán bộ quản lý
trong nhà trường ............................................................................................................ 80
3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao nhận thức và năng lực cho giáo viên

về DH theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học .............................. 82
3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới PPDH đồng bộ với đổi mới KTĐG kết quả học
tập của HS theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất ......................................... 84
2.3.4. Biện pháp 4: Phát huy vai trò của tổ CM trong quản lý hoạt động DH .............. 87
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường quản lý hoạt động học tập của HS, chỉ đạo GV phát
huy vai trò chủ thể của HS trong học tập ...................................................................... 88
3.2.6. Biện pháp 6: Bổ sung, xây dựng CSVC thiết bị DH đáp ứng yêu cầu DH phát
triển năng lực và phẩm chất HS..................................................................................... 92
3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 94
3.3. Kết quả thăm dò ý kiến về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề
xuất ................................................................................................................................ 94
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................. 99
1. Kết luận...................................................................................................................... 99
2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 100
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 103
PHỤ LỤC ................................................................................................................... 106
5


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Dạy học là hoạt động đặc thù của xã hội nhằm truyền thụ và lĩnh hội kinh nghiệm
của xã hội, trên cơ sở đó hình thành và phát triển nhân cách người học. Đây là một quá
trình xã hội bao gồm hoạt động dạy và hoạt động học trong đó học sinh tự giác, tích cực,
chủ động, tự điều chỉnh hoạt động nhận thức của mình dưới sự điều khiển chỉ đạo, tổ
chức hướng dẫn của giáo viên nhằm thực hiện mục tiêu nhiệm vụ dạy học. Hoạt động
dạy học là hoạt động có mục đích, có tổ chức, tuân thủ các nguyên tắc, quy luật đặc thù.
Trong nhà trường mọi hoạt động đều hướng vào phục vụ hoạt động dạy học trong đó
Quản lý HĐDH là trọng tâm của quản lý trường học. Quản lý HĐDH nhằm nâng cao

chất lượng dạy học là khâu then chốt đảm bảo sự thắng lợi của mọi hoạt động giáo dục.
Nước ta trong quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng: Sự phát triển nhanh
chóng của KH-CN, khoa học giáo dục và sự cạnh tranh quyết liệt trên nhiều lĩnh vực
giữa các quốc gia đòi hỏi giáo dục phải đổi mới. Thực chất cạnh tranh giữa các quốc gia
hiện nay là cạnh tranh về nguồn nhân lực và KH-CN. Trước thực tế đó, Nghị quyết Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo
hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế" và "phát
triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào đổi
mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân". Đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu
tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển năng lực, phẩm chất của
người học. Đảng và Nhà nước coi đây là công việc hết sức trọng đại, cần phải phát huy
trí tuệ của toàn Đảng toàn dân, huy động các nguồn lực…cho sự nghiệp giáo dục.
Trường THPT Chu Văn An nói riêng và các trường THPT trong tỉnh Thái Bình
nói chung có nhiều thành tích trong hoạt động dạy và học, chất lượng giáo dục có nhiều
chuyển biến tích cực song cũng tồn tại nhiều bất cập chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục hiện nay. Từ lý luận và thực tiễn, xác định rõ tầm quan trọng của quản lý hoạt động
dạy học trong việc nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường, tác giả mạnh dạn chọn
nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển toàn diện
năng lực, phẩm chất người học ở trường THPT Chu Văn An tỉnh Thái Bình”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn dạy học và quản lý hoạt động dạy
6


học, đề xuất biện pháp quản lý HĐDH theo định hướng phát triển toàn diện năng lực,
phẩm chất của người học ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình nhằm nâng cao
chất lượng dạy học.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực
và phẩm chất người học ở trường THPT.

- Khảo sát thực trạng hoạt động dạy học và quản lý HĐDH ở trường THPT Chu
Văn An, tỉnh Thái Bình.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý HĐDH theo định hướng phát triển toàn diện
năng lực, phẩm chất của người học ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình .
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1.

Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học và quản lý HĐDH tại trường THPT.

4.2.

Đối tượng nghiên cứu
Quản lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học tại

trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình.
5. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học tại trường
THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình trong 3 năm học gần đây: Năm học 2012-2013;
2013-2014; 2014-2015, từ đó đề xuất biện pháp quản lý HĐDH tại trường THPT Chu
Văn An, tỉnh Thái Bình theo định hướng phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất của
người học.
Tiến hành điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn: 03 CBQL, 47 giáo viên và 250
học sinh của trường THPT Chu Văn An
6. Câu hỏi nghiên cứu
6.1. Thế nào là dạy học theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học
sinh? Mối quan hệ giữa yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học với việc thực hiện dạy
học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học.
6.2. Có mối quan hệ thế nào giữa yêu cầu đổi mới dạy học và việc quản lý hoạt
động dạy học ở trường THPT?

6.3. Hiệu trưởng trường THPT Chu Văn An tỉnh Thái Bình cần phải quản lý
hoạt động dạy học như thế nào để hoạt động dạy học đúng hướng và nâng cao được
7


chất lượng dạy học?.
7. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động dạy học theo hướng phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất
người học là xu hướng thời đại và là cách làm cần thiết, phù hợp để thực hiện mục tiêu
giáo dục những con người năng động, tự chủ, nhân văn và sáng tạo phục vụ công cuộc
xây dựng và phát triển đất nước. Quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Chu Văn
An tỉnh Thái Bình đã đạt được những kết quả nhất định nhưng vẫn bộc lộ nhiều bất
cập so với yêu cầu thực tiễn, như: Nhận thức của CBQL, GV về dạy học theo định
hướng phát triển năng lực người học chưa đầy đủ; Chỉ đạo, giám sát hoạt động dạy học
theo hướng mới chưa quyết liệt...Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động
dạy học ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình phù hợp với định hướng phát
triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học dựa trên các luận cứ và luận chứng xác
đáng, tập trung khắc phục những bất cập và triển khai đồng bộ thì sẽ góp phần nâng
cao chất lượng hoạt động dạy học của trường đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục
trong giai đoạn hiện nay.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Hệ thống hoá và làm rõ được một số vấn đề lý luận cơ bản về dạy học định
hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học và quản lý hoạt động dạy học tại các
trường THPT.
Chỉ ra những thành công và những mặt hạn chế trong quản lý hoạt động dạy
học ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình với các minh chứng cụ thể, xác thực.
Đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát
triển năng lực người học phù hợp với thực tiễn trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái
Bình và có thể áp dụng cho các trường học THPT có điều kiện tương tự.
9. Phương pháp nghiên cứu

9.1.

Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá các tài liệu liên quan đến

hoạt động dạy học, quản lý hoạt động dạy học để làm rõ các khái niệm công cụ, xây
dựng khung lý thuyết của vấn đề nghiên cứu.
9.2.

Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết các kinh nghiệm quản lý HĐDH

ở các trường THPT
8


- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Thu thập thông tin từ đội ngũ cán bộ
quản lí, đội ngũ giáo viên và học sinh của trường THPT Chu Văn An về các vấn đề: (i)
nhận thức về tầm quan trọng của đổi mới dạy học, dạy học theo định hướng phát triển
năng lực, phẩm chất người học, (ii) nhận thức về trách nhiệm của từng lực lượng trong
quá trình đổi mới và (iii) đánh giá về thực trạng dạy học và quản lý hoạt động dạy học.
Phương pháp này cũng được sử dụng để đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của các
biện pháp được đề xuất.
- Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin về thực trạng dạy học và quản lý
hoạt động dạy học tại trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình.
- Phương pháp phỏng vấn sâu: Trao đổi trực tiếp với cán bộ QL và giáo viên
nhà trường nhằm tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng HĐDH và QL HĐDH trong nhà
trường, lý giải nguyên nhân của vấn đề.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu các báo cáo tổng
kết, sơ kết, hồ sơ dạy học, quản lý của nhà trường các năm học gần đây nhằm đưa ra

những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động dạy học của trường THPT
Chu Văn An.
- Phương pháp chuyên gia: Trong quá trình tiến hành luận văn chúng tôi thường
xuyên xin ý kiến chuyên gia về các lĩnh vực liên quan để vấn đề nghiên cứu của đề tài.
Qua ý kiến chuyên gia, tác giả có thể điều chỉnh các nhận định, đề xuất các phương
pháp được sử dụng trong quá trình xử lý các thông tin, xử lý các kết quả điều tra, kết
quả khảo nghiệm.
9.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học: Phương pháp này được sử
dụng với mục đích xử lý, phân tích kết quả nghiên cứu.
10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT theo
hướng phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT Chu Văn An,
tỉnh Thái Bình.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo định hướng phát triển toàn
diện năng lực, phẩm chất của người học ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình
9


HƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT NGƯỜI HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu ngoài nước
Giáo dục là mối quan tâm hàng đầu của mọi quốc gia trên thế giới từ xa xưa cho
tới ngày nay. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường là những vấn đề được nhiều nhà
nghiên cứu trong và ngoài nước hết sức quan tâm. Việc chú trọng tới các biện pháp

quản lý nhằm nâng cao hiệu quả HĐDH trong nhà trường luôn giữ vị trí đặc biệt quan
trọng.
Từ thời cổ đại, một triết gia nổi tiếng, một nhà giáo dục lỗi lạc của Trung Quốc là
Khổng Tử (551- 479 TCN) đã cho rằng: Đất nước muốn phồn vinh, yên bình và thịnh
vượng thì người quản lý cần chú trọng đến ba yếu tố là: Thứ (dân đông), Phú (dân
giàu), Giáo (dân được giáo dục) [28]. Khổng Tử cho rằng giáo dục là một thành tố
không thể thiếu được của mỗi dân tộc, của mỗi quốc gia. Ông cho rằng việc giáo dục là
cần thiết cho mỗi người “Hữu giáo vô loại”. Về phương pháp giáo dục ông coi trọng
việc tự học, tự rèn luyện, tu thân, phát huy mặt tích cực, sáng tạo, năng lực nội sinh,
dạy học sát đối tượng, cá biệt hoá đối tượng. Kết hợp học với thực hành, lý thuyết
với thực tiễn, phát triển động cơ học tập đúng đắn, tạo hứng thú và ý chí quyết tâm
của người học. Nhìn chung cho đến nay, phương pháp giáo dục của Khổng Tử vẫn
còn nguyên giá trị, là bài học lớn cho các nhà trường và cán bộ quản lý trong công tác
Giáo dục và Đào tạo của mình.
Ngay sau khi đại chiến thứ hai kết thúc, Nhật Bản là nước bại trận nhưng đã nhận
thức rõ để khắc phục hậu quả chiến tranh, đưa đất nước phát triển hùng cường yếu tố
quan tâm hàng đầu chính là phát triển con người. Họ nhận thức đúng đắn vai trò của
giáo dục đối với sự phát triển của đất nước. Tuy rất khó khăn sau chiến tranh, tài nguyên
thiếu thốn nhưng ngay sau năm 1946 Nhật Bản đã đầu tư cho giáo dục 28% ngân sách,
cho đến những năm 50 của thế kỷ XX, mỗi năm tăng 1%, cho đến 32% ngân sách và ổn
định cho đến nay mà chưa nước nào trên thế giới có thể làm được điều đó.
Ngay cả Mỹ một nước phát triển nhất thế giới, để giữ vững vị trí hàng đầu trên
10


trường quốc tế, cựu tổng thỗng Mỹ Bill Clinton, đã ra thông điệp gửi quốc dân ngày
04/2/1997 kêu gọi: “Tôi đưa ra lời kêu gọi hành động để cho nước Mỹ bước vào thế kỷ
XXI, hành động để duy trì nền kinh tế của chúng ta, hành động để tăng cường nền giáo
dục, công nghệ khoa học…”. Vì ông cho rằng: “giáo dục là vấn đề an ninh quốc gia tối
quan trọng đối với tương lai của chúng ta”. Theo ông: “Để có trường tốt nhất phải có

giáo viên tốt nhất, cần thưởng công và công nhận những giáo viên tốt nhất, đồng thời
loại bỏ một cách nhanh chóng và công bằng một số ít người không đủ chuyên môn”. [9]
Từ cuối thế kỷ XIV, khi mà chủ nghĩa Tư Bản bắt đầu xuất hiện, vấn đề dạy
học và quản lý dạy học đã được nhiều nhà giáo dục thật sự quan tâm. Nổi bật là các
công trình nghiên cứu của các tác giả Cômenxki, V.A.Xukhômlinxki, P.V.Zimin,
M.I.Kônđakôp, N.I.Xaxerđatôp, Zakharôp. Cômenxki đưa ra nguyên tắc dạy học như
nguyên tắc trực quan, nguyên tắc nhất quán, nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và tính hệ
thống... Qua đó thể hiện gián tiếp rằng hiệu quả dạy học có liên quan đến chất lượng
người dạy trong việc vận dụng có hiệu quả các nguyên tắc dạy học. Về việc chỉ đạo
quá trình dạy học, Xukhômlinxki rất coi trọng bồi dưỡng đội ngũ GV, dự giờ - phân
tích giờ dạy, giúp đỡ GV để nâng cao tay nghề, hoàn thiện nghệ thuật sư phạm.
Xukhômlinxki quan niệm rằng một nhà giáo chân chính là một người yêu sách. Còn
M.I. Kônđakôp thì đi sâu phân tích công tác kế hoạch hoá, vai trò của tập thể sư
phạm, quan hệ giữa Hiệu trưởng với tập thể sư phạm nhằm hoàn thành tốt nhất nhiệm
vụ giáo dục - dạy học của nhà trường. Việc bồi dưỡng lý luận chính trị, chuyên môn
nghiệp vụ cho GV, công tác kiểm tra quá trình dạy học được ông nhấn mạnh và cụ thể
hóa ở nhiều khía cạnh. Theo ông phương pháp chỉ có thể có hiệu quả khi việc tự
học của GV gắn bó qua lại với tìm tòi sáng tạo tập thể. Về quản lý quá trình dạy học,
Zakharôp rất quan tâm thu thập, phân tích những số liệu, chỉ số phản ánh tình hình
giảng dạy, học tập, việc phối hợp trong BGH nhằm giúp đỡ GV tiến bộ về chuyên
môn qua công tác phương pháp.
Qua các nghiên cứu của tác giả nước ngoài cho thấy vấn đề dạy học và quản lý
HĐDH được nghiên cứu một cách có hệ thống, những lý luận đó được đúc kết từ thực
tiễn quản lý và thể hiện các tư tưởng triết học khác nhau, phát triển theo từng giai đoạn
lịch sử. Các nghiên cứu đều coi trọng vị trí của giáo dục đối với con người và sự tiến
bộ xã hội. Kết quả giáo dục phụ thuộc rất nhiều vào công tác quản lý HĐDH và nhân
tố người thầy với khả năng tự học và sáng tạo.
11

ể phục vụ cho sự nghiệp đổi mới giáo dục. Công tác quản lý, sử dụng khai thác CSVC,
trang thiết bị phụ vụ DH chưa hiệu quả, trước hết là do người phụ trách còn kiêm
nghiệm, các thiết bị không đồng bộ, chất lượng kém.
Chưa quả lý hiệu quả các hoạt động học tập trên lớp và tự học của HS. Các hoạt
động ngoại khóa nhằm giáo dục kỹ năng sống cho HS, cũng như giáo dục HS có động
cơ, thái độ học tập đúng đắn chưa được tổ chức thường xuyên và hiệu quả chưa cao.
Sự phối hợp thống nhất giữa các lực lượng giáo dục, mối quan hệ Nhà trường - Gia
đình - Xã hội trong việc quản lý, giáo dục chưa được quan tâm đúng mức.
Chất lượng đầu vào lớp 10 của trường chưa cao. Đa số gia đình HS ở khu vực
nông thôn, điều kiện kinh tế gia đình HS còn khó khăn nên việc đầu tư học tập cho con
em họ còn hạn chế, nhiều gia đình phó mặc cho nhà trường. Mặt khác, mặt trái của xã
hội, các tệ nạn, thói hư tật xấu đã ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường sống và học
tập của HS.
* Những vấn đề cần giải quyết
Tổng hợp từ những đánh giá về thực trạng công tác quản lý HĐDH của trường
THPT Chu Văn An và mức độ đáp ứng yêu cầu đổi mới, tác giả nhận thấy vấn đề cần
nhà trường quan tâm giải quyết trong giai đoạn tới chính là chất lượng đội ngũ, phát
huy vai trò của GV, tăng cường bồi dưỡng cho đội ngũ CBQL, GV mạnh về chất
lượng, đồng bộ về cơ cấu sẽ góp phần thuận lợi cho nhà trường quản lý HĐDH theo
định hướng phát triển năng lực HS cụ thể như sau :
+ Bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực CM của đội ngũ CBQL và GV về
công tác quản lý và tổ chức các hoạt động DH theo hướng phát triển năng lực của HS.
Áp dụng có hiệu quả vào việc quản lý, tổ chức hoạt động DH. Tổ chức các chuyên đề
về đổi mới phương pháp với tiết dạy minh họa. Bồi dưỡng kỹ năng sử dụng phương
tiện, trang thiết bị, đồ dùng DH, ứng dụng CNTT để đổi mới phương pháp.
+ Tăng cường công tác chỉ đạo, quản lý, công tác kiểm tra giám sát của CBQL
nhà trường.
+ Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho CBGV để họ yên tâm công tác,
toàn tâm toàn ý với công việc. Đầu tư kinh phí, CSVC, trang thiết bị DH đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục.

+ Chú trọng tuyên truyền mục đích ý nghĩa của công cuộc đổi mới giáo dục do
Đảng phát động tới phụ huynh, HS và các lực lượng khác trong xã hội để phối hợp
thực hiện.

12


KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
Qua tìm hiểu, đánh giá khái quát về tình hình kinh tế, chính trị - xã hội
cũng như nghiên cứu lý luận các kết quả điều tra và phân tích thực trạng HĐDH và
quản lý HĐDH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình cho thấy: Trong những
năm học qua, kết quả HĐDH của nhà trường từng bước được nâng lên. Công tác quản
lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực HS của nhà trường đã được CBQL và
GV quan tâm, đồng thời HT nhà trường đã áp dụng các biện pháp quản lý HĐDH khá
đa dạng, trong đó có biện pháp quản lý hoạt động dạy của GV, biện pháp quản lý hoạt
động học tập của HS, biện pháp quản lý các điều kiện hỗ trợ HĐDH nhằm tạo chuyển
biến tích cực góp phần nâng cao chất lượng DH đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
hiện nay. Tuy vậy, qua khảo sát phân tích các biện pháp mà HT đã thực hiện, có thể
thấy mức độ thực hiện các biện pháp nhìn chung vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đồng bộ,
một số biện pháp QL của HT chưa được tiến hành triệt để, chưa vận dụng tốt công cụ
QL và quyền hạn của HT. Nhiều nội dung đánh giá ở mức độ trung bình cần phải
được tăng cường phối hợp đồng bộ với một số biện pháp khác để công tác quản lý
HĐDH đạt hiệu quả hơn.

13


KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Từ các kết quả nghiên cứu thu đuợc, có thể rút ra các kết luận sau:

1.1. DH là quá trình tác động qua lại giữa giáo viên và HS nhằm truyền thụ và
lĩnh hội tri thức khoa học, những kỹ năng và kỹ xảo hoạt động nhận thức và thực tiễn,
để trên cơ sở đó hình thành thế giới quan, phát triển năng lực sáng tạo và xây dựng
phát triển các phẩm chất của nhân cách người học theo mục đích giáo dục.
Quản lí HĐDH là một hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy
luật của chủ thể QL tới khách thể QL trong quá trình DH nhằm đạt được mục tiêu DH.
Quản lý HĐDH theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất người học góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Ở trường
THPT quản lý HĐDH là then chốt, nó có tích chất quyết định đến chất lượng giáo dục.
Để làm tốt, Hiệu trường nhà trường phải xác định rõ vai trò, vị trí, chức năng của
mình, đồng thời phải nắm vững nhiệm vụ và mục tiêu phát triển giáo dục của nhà
trường vận dụng tìm ra được các biện pháp khả thi cho việc quản lý các hoạt động giáo
dục mà trọng tâm là HĐDH.
1.2. Vận dụng những lý luận cơ bản đã nghiên cứu được, tác giả đi vào nghiên
cứu, khảo sát thực trạng, đánh giá những mặt mạnh, những điểm yếu của HĐDH và
công tác quản lý HĐDH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình. Trong những
năm qua Hiệu trưởng nhà trường đã thực hiện đầy đủ các chức năng quản lý và đã
triển khai áp dụng nhiều biện pháp quản lý HĐDH nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
của nhà trường. Tuy nhiên, HĐDH vẫn đang còn nhiều hạn chế, chất lượng giáo dục
và đào tạo vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Một số biện pháp
quản lý HĐDH còn hạn chế, chưa đồng bộ, cần phải được điều chỉnh, tăng cường để
công tác quản lý HĐDH đạt hiệu quả hơn.
1.3. Từ việc nghiên cứu lý luận kết hợp với khảo sát, đánh giá thực trạng công
tác quản lý HĐDH của trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình, luận văn đề xuất
được 06 biện pháp quản lý hoạt động DH theo định hướng phát triển năng lực HS phù
hợp với thực tiễn trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình và có thể áp dụng cho các
trường học THPT có điều kiện tương tự.
Các biện pháp đề ra có mối quan hệ hữu cơ với nhau, bổ sung cho nhau nhằm quản lý
có hiệu quả HĐDH theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất HS. Đây là các
14

biện pháp cần thiết và có tính khả thi, nếu tổ chức thực hiện các biện pháp trên một
cách đồng bộ thì công tác quản lý HĐDH ở trường THPT Chu Văn An, tỉnh Thái Bình
sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
Với những kết quả đó, cho thấy tác giả đã hoàn thành các nhiệm vụ nghiên cứu, đạt
được mục đích nghiên cứu; bước đầu có thể khẳng định giải thuyết khoa học đã được
chứng minh.
Các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn có thể áp dụng cho các trường
THPT có điều kiện tương tự
2. Khuyến nghị
Để giúp Hiệu trưởng trường THPT Chu Văn An thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý
của mình, nhất là công tác quản lý HĐDH theo định hướng phát triển toàn diện năng
lực, phẩm chất HS góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, chúng tôi xin được nêu
một số khuyến nghị sau:
2.1. Đối với Sở GD &ĐT tỉnh Thái Bình
- Thực hiện nghiêm việc phân cấp quản lý về tổ chức nhân lực cho HT trường THPT
nhất là được quyền tham mưu trong việc tuyển chọn, điều động, tiếp nhận GV để đảm
bảo chất lượng giáo dục của đơn vị. Đồng thời đề nghị Sở GD &ĐT tăng cường bồi
dưỡng cán bộ quản lý của ngành, tăng cường bồi dưỡng cán bộ kế cận.
2.2. Đối với UBND tỉnh Thái Bình
- Cụ thể hóa chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW ngày
4/11/2013 về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo...” và chiến lược phát
triển giáo dục của tỉnh.
- Có chế độ khuyến khích động viên thỏa đáng đội ngũ GV có nhiều thành tích
trong công tác bồi dưỡng HS giỏi, những GV và CBQL có nhiều cống hiến cho sự
nghiệp giáo dục. Có chính sách thu hút nhân tài, những sinh viên tốt nghiệp loại khá,
giỏi, những thạc sĩ về địa phương công tác. Tuyển đủ GV cho các trường, và nhân
viên phụ trách các phòng thí nghiệm, phòng chức năng. Tạo điều kiện thuận lợi cho
giáo viên có năng lực tiếp tục học tập nâng cao trình độ CM, nghiệp vụ.

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức của xã hội, đa dạng hóa các loại hình trường
lớp, làm cho mọi gia đình, mọi cá nhân đánh giá được điều kiện, khả năng học tập của
mình từ đó lựa chọn con đường phù hợp. Tạo điều kiện cho việc phân luồng HS sau
khi học xong trung học cơ sở.
15


- Tăng cường CSVC, tạo điều kiện về kinh phí cho nhà trường hoạt động hiệu quả
2.3. Đối với Hiệu trưởng và CBQL các trường THPT
- Quán triệt các văn bản chỉ đạo của ngành về tổ chức các hoạt động giáo dục toàn
diện HS theo yêu cầu đổi mới. Tuyên truyền phổ biến, cụ thể hóa các văn bản quy đinh,
hướng dẫn về đổi mới PP DH, đổi mới kiểm tra đánh giá, giúp giáo viên nhận thức rõ
và quyết tâm thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu đổi mới giáo dục.
- Huy động tối đa, sử dụng hợp lý các nguồn lực hiện có, tạo động lực thúc đẩy
người dạy và người học. Đảm bảo đầy đủ CSVC, phương tiện phục vụ cho hoạt động
dạy và học, quan tâm sát sao tới việc đổi mới PP dạy và học.
- Phát huy đầy đủ vai trò của Hiệu trưởng, sử dụng hợp lý các phương pháp và
công cụ quản lý đồng thời thực hiện đồng bộ các chức năng quản lý.
- Tăng cường tự học, tự nghiên cứu nâng cao năng lực quản lý; áp dụng đồng
bộ các biện pháp quản lý HĐDH mà chúng tôi đã nghiên cứu và đề xuất trong luận
văn; Tăng cường ứng dụng CNTT trong quản lý.
2.4. Đối với GV
- GV cần nhận thức đầy đủ về vai trò và trách nhiệm, sứ mệnh của mình đối với
sự nghiệp “trồng người”, nhất là đối với sự nghiệp đổi mới giáo dục hiện nay.
- Không ngừng học tập, bồi dưỡng để nâng cao trình độ, năng lực CM, nghiệp
vụ, quyết tâm vượt qua trở ngại thích ứng kịp thời trước yêu cầu đổi mới. Tích cực đổi
mới PP giảng dạy, KTĐG phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của HS, là tấm
gương sáng cho HS noi theo

16