Phát triển nguồn lực thông tin tại thư viện trường đại học hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------

NGUYỄN THỊ QUÝ

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN
TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN - THƯ VIỆN

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------------------------------------

NGUYỄN THỊ QUÝ

PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC THÔNG TIN
TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI
Chuyên ngành: Khoa học Thư viện
Mã số: 60 32 02 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ THÔNG TIN - THƯ VIỆN
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Viết Nghĩa

XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI ĐỒNG
Giáo viên hướng dẫn

Chủ tịch hội đồng chấm luận văn

Thạc sĩ khoa học

TS. Nguyễn Viết Nghĩa

PGS.TS. Nguyễn Hữu Hùng

Hà Nội - 2015


XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG BẢO VỆ LUẬN VĂN
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

PGS.TS. Nguyễn Hữu Hùng


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài “Phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện trường

Đại học Hà Nội” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện nghiêm túc
dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Viết Nghĩa. Các số liệu và kết quả nghiên cứu
trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Nếu có điều gì sai sót tôi xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày

tháng
Tác giả

năm 2015


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Viết Nghĩa - Người Thầy
đã không quản bao khó khăn, tận tình hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin cảm ơn các thầy, cô giáo trong và ngoài khoa Thông tin - Thư viện
của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, các nhà khoa học đã cung cấp
tài liệu giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu đề tài này.
Tôi xin cảm ơn Ban Giám đốc, các đồng nghiệp tại Thư viện trường Đại học
Hà Nội đã dành cho tôi sự giúp đỡ nhiệt tình, và động viên tôi trong suốt quá trình
học tập và nghiên cứu.
Tôi vô cùng biết ơn bố mẹ tôi, những người luôn động viên ủng hộ tôi đi trên
con đường học tập và trên đường đời, luôn bên tôi, nâng đỡ tôi trong mọi lúc tôi
cần.
Tôi xin cảm ơn nhiều bạn bè, đồng nghiệp đã động viên tôi nỗ lực trong suốt
khoá học và trong thời gian triển khai đề tài này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện, luận văn chắc không
tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự xem xét, đánh giá, đóng góp ý kiến
của các Thầy, Cô và các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2015

Tác giả

Nguyễn Thị Quý


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...................................................................... Error! Bookmark not defined.
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................ Error! Bookmark not defined.
2. Tình hình nghiên cứu ............................................ Error! Bookmark not defined.
3. Mục đích nhiệm vụ nghiên cứu ............................. Error! Bookmark not defined.
4. Giả thuyết nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................... Error! Bookmark not defined.
6. Phương pháp nghiên cứu....................................... Error! Bookmark not defined.
7. Ý nghĩa khoa học và ứng dụng của đề tài ............. Error! Bookmark not defined.
8. Dự kiến kết quả nghiên cứu .................................. Error! Bookmark not defined.
9. Kết cấu của luận văn ............................................. Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN NGUỒN
LỰC THÔNG TIN TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘIError! Bookmark not de

1.1.Cơ sở lý luận về nguồn lực thông tin và phát triển nguồn lực thông tinError! Bookmark
1.1.1.Khái niệm nguồn lực thông tin......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.Khái niệm phát triển nguồn lực thông tin ........ Error! Bookmark not defined.

1.1.3.Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển nguồn lực thông tinError! Bookmark not define

1.1.4. Các tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn lực thông tin thư việnError! Bookmark not defi

1.2. Khái quát về Trường Đại học Hà Nội và Thư viện trường Đại học Hà NộiError! Bookm
1.2.1. Lịch sử ra đời và phát triển của trường Đại học Hà NộiError! Bookmark not defined.

1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ, mục tiêu của trường Đại học Hà NộiError! Bookmark not define
1.2.3. Cơ cấu tổ chức của trường Đại học Hà Nội .... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Chức năng nhiệm vụ của Thư viện Đại học Hà NộiError! Bookmark not defined.

1.2.5. Cơ cấu tổ chức, đội ngũ cán bộ và cơ sở vật chất của Thư việnError! Bookmark not def

1.2.6. Đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin của người dùng tinError! Bookmark not define
1.3. Vai trò và yêu cầu của công tác phát triển nguồn lực thông tin đối với
trường Đại học Hà Nội ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Vai trò của công tác phát triển nguồn lực thông tin đối với trường Đại học Hà
Nội ............................................................................. Error! Bookmark not defined.


1.3.2 Yêu cầu của công tác phát triển nguồn lực thông tin đối với trường Đại học Hà
Nội ............................................................................. Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NGUỒN LỰC
THÔNG TIN TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘIError! Bookmark not defined.

2.1. Đặc điểm nguồn lực thông tin của Thư viện trường Đại học Hà NộiError! Bookmark no
2.1.1. Nguồn lực thông tin xét theo nội dung tài liệu Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Nguồn lực thông tin xét theo loại hình tài liệu Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Nguồn lực thông tin xét theo ngôn ngữ của tài liệuError! Bookmark not defined.

2.1.4. Nguồn lực thông tin tính theo thời gian xuất bảnError! Bookmark not defined.

2.2. Hoạt động phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện Đại học Hà NộiError! Bookmark
2.2.1. Xây dựng chính sách bổ sung tài liệu ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Các phương thức bổ sung tài liệu vào Thư việnError! Bookmark not defined.
2.2.3. Qui trình bổ sung tài liệu ................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Công tác thanh lý tài liệu ................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Công tác tổ chức nguồn lực thông tin ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.6. Công tác bảo quản tài liệu ............................... Error! Bookmark not defined.
2.2.7. Hoạt động phối hợp chia sẻ nguồn lực thông tinError! Bookmark not defined.
2.3. Các yếu tố tác động tới công tác phát triển nguồn lực thông tin tại Thư
viện trường Đại học Hà Nội........................................ Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Sự quan tâm của lãnh đạo các cấp .................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Năng lực và trình độ của cán bộ làm công tác bổ sungError! Bookmark not defined.
2.3.3. Kinh phí bổ sung tài liệu ................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.4. Mức độ ứng dụng công nghệ thông tin ........... Error! Bookmark not defined.
2.3.5. Áp dụng các chuẩn nghiệp vụ thư viện ........... Error! Bookmark not defined.
2.5. Nhận xét chung về hoạt đông phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện
trường Đại học Hà Nội ................................................ Error! Bookmark not defined.
2.5.1. Ưu điểm ........................................................... Error! Bookmark not defined.
2.5.2. Nhược điểm ..................................................... Error! Bookmark not defined.
2.5.3. Nguyên nhân ................................................... Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NGUỒN
LỰC THÔNG TIN TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘIError! Bookmark not de


3.1. Nhóm giải pháp liên quan đến chính sách, nhân sựError! Bookmark not defined.
3.1.1. Tăng cường sự quan tâm của lãnh đạo Nhà trườngError! Bookmark not defined.
3.1.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thư viện. Error! Bookmark not defined.

3.1.3. Tăng cường đào tạo, hướng dẫn kiến thức thông tin cho cộng tác viên và
người dùng tin ........................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Nhóm giải pháp về nghiệp vụ thư viện ............... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Hoàn thiện chính sách phát triển nguồn lực thông tinError! Bookmark not defined.
3.2.2. Phối hợp bổ sung và chia sẻ nguồn lực thông tinError! Bookmark not defined.
3.2.3. Tăng cường bổ sung tài liệu điện tử ................ Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Bổ sung tài liệu cho các chuyên ngành mới đào tạoError! Bookmark not defined.
3.2.5. Chú trọng công tác bảo quản và thanh lí tài liệuError! Bookmark not defined.

3.2.6. Đẩy mạnh tuyên truyền giới thiệu nguồn lực thông tin đến người dùng tinError! Bookma
3.3. Tăng cường kinh phí và đầu tư cơ sở vật chất .. Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Tăng cường kinh phí cho công tác phát triển nguồn lực thông tinError! Bookmark not d
3.3.2. Đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đạiError! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TIẾNG VIỆT
CNTT

Công nghệ thông tin

CSBS

Chính sách bổ sung

CSDL

Cơ sở dữ liệu

CSVC

Cơ sở vật chất

KH&CN

Khoa học và công nghệ

NCT

Nhu cầu tin

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NDT

Người dùng tin

NLTT

Nguồn lực thông tin

NCGD

Nghiên cứu giảng dạy

PHBS

Phối hợp bổ sung

SP&DV

Sản phẩm và dịch vụ

TT-TV

Thông tin -Thư viện

TVĐHHN

Thư viện Đại học Hà Nội

TIẾNG ANH
CD – ROM
CONSORTIUM
ISBN

MARC
OPAC

Compact disc – Read only memory
Bộ nhớ chỉ đọc trên đĩa nén
Liên kết bổ sung chia sẻ nguồn lực thông tin
International Standard Book Number
Chỉ số sách tiêu chuẩn quốc tế

Machine Radable Cataloguing
Mục lục đọc máy
Online Pubic Access Cataloge


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Số lượng người dùng tin tại Thư viện ..................................................... 42
Bảng 2.1: Nội dung vốn tài liệu theo chuyên ngành đào tạo ................................... 53
Bảng 2.2: Thống kê loại hình tài liệu theo vật mang tin .......................................... 56
Bảng 2.3: Thống kê loại hình tài liệu theo mục đích sử dụng ................................. 57
Bảng 2.4: Thống kê loại hình tài liệu theo phạm vi phổ biến thông tin................... 60
Bảng 2.5: Thống kê loại hình tài liệu theo ngôn ngữ .............................................. 61
Bảng 2.6: Thống kê loại hình tài liệu theo năm xuất bản ........................................ 62
Bảng 2.7: Thống kê tài liệu bổ sung bằng nguồn mua ............................................ 64
Bảng 2.8: Thống kê tài liệu lưu chiểu ...................................................................... 65
Bảng 2.9: Thống kê tài liệu biếu tặng ...................................................................... 66
Bảng 2.10: Kinh phí bổ sung tài liệu ....................................................................... 76
Bảng 2.11: Số lượt phục vụ người dùng tin ............................................................. 82
Bảng 2.12: Thống kê vòng quay tài liệu .................................................................. 83
Bảng 2.13: Thống kê tài liệu mới bổ sung ............................................................... 84
Bảng 2.14: Mức độ phù hợp về nội dung vốn tài liệu theo chuyên ngành đào tạo . 85


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1.

Phạm Thanh Bình (2011), Nghiên cứu phát triển và khai thác nguồn lực
thông tin của Trung tâm Thông tin Thư viện trường Đại học Kiến trúc Hà
Nội, Luận văn Thạc sỹ Khoa học Thông tin Thư viện, Đại học Văn Hóa, Hà

Nội.

2.

Trần Thị Anh Đào (2013), Phát triển nguồn lực thông tin tại Trung tâm
Thông tin Thư viện trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Luận văn thạc sỹ
Khoa học thư viện, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc
gia, Hà Nội.

3.

Phạm Mỹ Dung (2004), Tăng cường nguồn lực thông tin tại Thư viện Quốc
gia Việt Nam, Khoa học Thông tin Thư viện, Đại học Văn Hóa, Hà Nội.

4.

Cung Thị Thúy Hằng (2011), Nhu cầu tin và khả năng đáp ứng thông tin cho
người dùng tin tại Thư viện Trường Đại học Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ
Khoa học Thư viện, Đại học Văn Hóa, Hà Nội.

5.

Hà Thị Huệ (2005), Tăng cường nguồn lực thông tin tại thư viện trường Đại
học Bách Khoa Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ khoa học thư viện, Đại học Văn
hóa, Hà Nội.

6.

Vũ Minh Huệ (2010), Chuẩn đánh giá kết quả hoạt động và tác động dành
cho thư viện công cộng Việt Nam, truy cập ngày 28-6-2015, tại trang web

/>
7.

Nguyễn Hữu Hùng (1995), "Vấn đề phát triển nguồn lực thông tin trong bối
cảnh công nghệ thông tin mới", Tạp chí Thông tin và tư liệu. 2, tr. 11-14.

8.

Nguyễn Hữu Hùng (2005), Thông tin từ lý luận đến thực tiễn, Nxb Văn hóa
thông tin, Hà Nội.

9.

Nguyễn Hữu Hùng (2005), "Vấn đề phát triển và chia sẻ nguồn tin số hóa tại
Việt Nam", Tạp chí Thông tin và tư liệu. số 4, tr. 46-48.


10.

Nguyễn Văn Kép (2013), Phát triển dịch vụ thông tin tại Thư viện trường
Đại học Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ Khoa học Thư viện, Đại học Văn Hóa,
Hà Nội.

11.

Bùi Xuân Khiêm (2012), Nghiên cứu hoạt động marketing tại thư viện Đại
học Hà Nội, Luận văn thạc sỹ khoa học thư viện, Đại học Văn Hóa, Hà Nội.

12.

Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2002), Nghị định số
72/2002/NĐ-CP của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh Thư
viện, Chương IV, điều 14, truy cập ngày 20-6-2015, tại trang web
/>d=1&_page=9&mode=detail&document_id=10957.

13.

Chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Nghị quyết số
159/2004/NĐ-CP về hoạt động thông tin khoa học và công nghệ.

14.

Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2001), Pháp lệnh thư
viện, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

15.

Nguyễn Thị Ngà (2015), "Xây dựng chính sách bổ sung tài liệu truyền thống
tại thư viện Đại học Hà Nội", Tạp chí Thông tin và tư liệu. Số 1, tr. 28-36.

16.

Nguyễn Viết Nghĩa (2006), "Phương pháp luận xây dựng chính sách phát
triển nguồn tin", Tạp chí Thông tin và tư liệu. số 1, tr. 12-17.

17.

Nguyễn Viết Nghĩa (2013), Tập bài giảng phát triển và quản trị nguồn tin
dành cho học viên cao học ngành Khoa học Thư viện tại Trường Đại học
KHXH &NV, ĐHQG, Hà Nội.

18.

Trần Thị Minh Nguyệt (2010), Tập bài giảng NDT và NCT nâng cao dành
cho học viên cao học ngành Khoa học Thư viện tại trường Đại học KHXH &
NV, ĐHQG, Hà Nội.

19.

Lê Thị Tuyết Nhung (2011), Phát triển nguồn lực thông tin tại Thư viện Đại
học Hoa Lư Ninh Bình, Luận văn Thạc sỹ Khoa học Thông tin Thư viện, Đại
học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, ĐHQG, Hà Nội.

20.

Đại học Hà Nội Giới thiệu về Trường Đại học Hà Nội, Đại học Hà Nội, Hà
Nội,

truy

cập

ngày

28-6-2015,

tại

trang

web


/>d=516&lang=vn.
21.

Đại học Hà Nội (2013), Quy định về việc quản lý và khai thác nguồn tài liệu
nội sinh, Trường Đại học Hà Nội, Hà Nội.

22.

Đại học Hà Nội (2014), Nội san công đoàn số đặc biệt kỷ niệm 55 năm thành
lập trường Đại học Hà Nội 1959-2014, Đại học Hà Nội, Hà Nội.

23.

Trần Thị Quý (2009), Chia sẻ nguồn lực thông tin - yếu tố quan trọng để các
cơ quan TT-TV đại học phát triển bền vững, Kỷ yếu hội thảo khoa học,
Trung tâm Thông tin - Thư viện, Đại học KHXH & NV, ĐHQG, Hà Nội.

24.

Phạm Văn Rính và Nguyễn Viết Nghĩa (2007), Phát triển vốn tài liệu trong
thư viện và cơ quan thông tin: giáo trình dùng cho sinh viên đại học và cao
đẳng Ngành Thư viện-thông tin, Nxb Đại học Quốc Gia Hà Nội.

25.

Đoàn Phan Tân (2001), Thông tin học, Nxb. Đại học Quốc gia, Hà Nội.

26.

Phan Thị Thùy (2014), Phát triển nguồn lực thông tin tại thư viện viện Dân
tộc học, Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Khoa học Thư viện, Đại học Văn
hóa, Hà Nội.

27.

Vũ Văn Tiếp (2014), Phát triển nguồn lực thông tin tại trung tâm thông tin
thư viện trường Đại học Thủy Lợi, Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Khoa
học Thư viện, Trường Đại học Văn hóa, Hà Nội.

28.

Nguyễn Công Trứ (2013), Phát triển nguồn lực thông tin tại trường Đại học
An ninh Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sỹ chuyên ngành
Koa học Thư viện, Đại học KHXH & NV, ĐHQG, Hà Nội.

29.

Trần Thị Tươi (2014), Nguồn lực thông tin phục vụ đào tạo theo tín chỉ tại
Trung tâm thông tin - thư viện Học viện Ngân hàng, Luận văn thạc sỹ Khoa
học Thư viện, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia, Hà
Nội.

30.

Lê Văn Viết (2006), "Phác thảo sơ bộ chính sách NLTT", Tập san thư viện.
số 3, tr. 6-9.

31.

Lê Văn Viết (2006), Thư viện học, Những bài viết chọn lọc, Nxb Văn hóa Thông tin, Hà Nội.

Tài liệu tiếng Anh
32.

American Library Association (1983), "The ALA glossary of library and
information science", Chicago: ALA.

33.

Peter Clayton và Gary Eugene Gorman (2006), Managing information
resources in libraries: Collection management in theory and practice,
Library Association Publishing, London.

34.

Edward Evans G (2007), Developing Library and Information Center
Collection, Westport, Connecticut, American.

35.

Knoppers V.Y (1986), "Information law and information management",
Information management Review. No 1, pg. 63-73.