Phòng chống bạo lực gia đình ở huyện hoài đức, thành phố hà nội hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------

NGUYỄN THU TRANG

PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
Chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học

Hà Nội-2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------

NGUYỄN THU TRANG

PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Chủ nghĩa xã hội khoa học
Mã số: 60 22 03 08

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Hoàng Bá Thịnh

Hà Nội-2015

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu khoa học của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn của PGS.TS Hoàng Bá Thịnh. Các số liệu, tài liệu nêu ra và trích
dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu của luận văn không trùng
với các công trình khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thu Trang


LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự
giúp đỡ, những ý kiến đóng góp, chỉ bảo quý báu của các thầy giáo, cô giáo
trong Khoa Triết học, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội.
Để có được kết quả nghiên cứu này, ngoài sự cố gắng và nỗ lực của bản
thân, tôi còn nhận được sự hướng dẫn chu đáo, tận tình của PGS.TS. Hoàng
Bá Thịnh là người hướng dẫn trực tiếp tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề
tài và viết luận văn.
Tôi cũng nhận được sự giúp đỡ, tạo điều kiện của UBND huyện Hoài
Đức, Phòng Văn hóa thông tin huyện, Hội Phụ nữ huyện, các anh chị em và
bạn bè đồng nghiệp, sự động viên, tạo mọi điều kiện về vật chất, tinh thần của
gia đình và người thân.
Với tấm lòng biết ơn, tôi xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý
báu đó!

Tác giả

Nguyễn Thu Trang

MỤC LỤC
DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG .................................................................................... 1
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 2
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu............................................................................................. 3
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................... Error! Bookmark not defined.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .......................... Error! Bookmark not defined.
6. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.
7. Đóng góp mới của nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.
8. Kết cấu của luận văn ........................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHÒNG, CHỐNG
BẠO LỰC GIA ĐÌNH Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC - HÀ NỘIError! Bookmark not defined.
1.1. Khái niệm,chức năng và vai trò của gia đình ................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm gia đình và chức năng của gia đình ........ Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Loại hình gia đình ................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Vị trí, vai trò của gia đình trong giai đoạn hiện nay . Error! Bookmark not defined.
1.2. Bạo lực gia đình và các hình thức bạo lực gia đình ....... Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Khái niệm Bạo lực gia đình ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Các hình thức bạo lực gia đình ................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Phòng, chống bạo lực gia đình ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.3.1 Khái niệm phòng, chống bạo lực gia đình ................ Error! Bookmark not defined.
1.3.2 Nguyên tắc, nội dung phòng, chống bạo lực gia đình Error! Bookmark not defined.
1.3.3 Các chủ thể tham gia phòng, chống bạo lực gia đình Error! Bookmark not defined.
1.4. Cơ sở thực tiễn của phòng, chống bạo lực gia đình ....... Error! Bookmark not defined.
1.4.1.

Cơ sở pháp lý, chính sách, pháp luật về phòng chống bạo lực gia đìnhError! Bookmark n

1.4.2. Vài nét về bạo lực gia đình ở Việt Nam hiện nay .... Error! Bookmark not defined.
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH BẠO LỰC GIA ĐÌNH VÀ CÔNG TÁC PHÒNG,

CHỐNG BLGĐ Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC – HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2009 – 2014Error! Bookm
2.1. Đặc điểm, tình hình huyện Hoài Đức - Hà Nội .............. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên ................................ Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Đặc điểm kinh tế- chính trị- xã hội .......................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức ............. Error! Bookmark not defined.


2.2.1. Bạo lực giữa vợ - chồng .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Bạo lực giữa cha, mẹ với con .................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Bạo lực giữa các thành viên khác trong gia đình ..... Error! Bookmark not defined.
2.3 Nguyên nhân của bạo lực gia đình ................................... Error! Bookmark not defined.

2.4. Hậu quả của bạo lực gia đình .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.5. Vài nét về hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình ở Việt NamError! Bookmark not defined

2.6. Thực trạng phòng, chống bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức giai đoạn 2009 -2014Error! Boo

2.6.1. Nội dung phòng, chống bạo lực gia đình được triển khai tại huyện Hoài ĐứcError! Bookma
2.6.2. Kết quả công tác phòng, chống bạo lực gia đình tại huyện Hoài ĐứcError! Bookmark not

2.7. Phòng, chống bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức: Thuận lợi và khó khănError! Bookmark n
2.7.1. Thuận lợi ................................................................ Error! Bookmark not defined.
2.7.2. Khó khăn ................................................................ Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNHError! Bookmark not
Ở HUYỆN HOÀI ĐỨC-HÀ NỘI .................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Nhóm giải pháp thiên về tuyên truyền, giáo dục nhận thứcError! Bookmark not defined.

3.1.1. Giải pháp về giáo dục công dân .............................. Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Giải pháp về huy động sức mạnh dư luận xã hội ..... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Giải pháp về xây dựng môi trường văn hóa............. Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Giải pháp về huy động nội lực của bản thân người bị hạiError! Bookmark not defined.
3.2. Nhóm giải pháp thiên về chế tài bằng pháp luật .............. Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Giải pháp về hoàn chỉnh hệ thống pháp luật, giáo dục pháp luật và tư vấn về pháp
luật

............................................................................ Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Giải pháp xây dựng lực lượng “cứu hộ” đặc biệt ..... Error! Bookmark not defined.
3.3. Phương hướng hoạt động trọng tâm trong thời gian tới Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................. Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ............................................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị......................................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 5


DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG

Bảng 1:Số vụ bạo lực gia đình ở Việt Nam, giai đoạn 2009-2015Error! Bookmark not defin
Bảng 2: Cơ cấu lao động huyện Hoài Đức năm 2014 Error! Bookmark not defined.

Bảng 3: Thực trạng bạo lực gia đình huyện Hoài Đức giai đoạn 2009-2014Error! Bookma

Bảng 4: Tình hình bạo lực gia đình trên địa bàn xã, thị trấn của huyện Hoài ĐứcError! Boo

Bảng 5: Kết quả xử lý bạo lực gia đình huyện Hoài Đức giai đoạn 2009 - 2014Error! Book
Hình 1: Số vụ BLGĐ trên địa bàn huyện Hoài Đức giai đoạn 2009 - 2014.............. 58
Hình 2: Độ tuổi nạn nhân bị bạo lực gia đình ............................................................. 62

1


MỞ ĐẦU
Gia đình - cái nôi đầu tiên đón nhận và nuôi dưỡng con người. Gia đình là
yếu tố quan trọng hàng đầu đối với sự hình thành và giáo dục nhân cách con
người. Mỗi cá nhân trong xã hội đều mong muốn có một gia đình hạnh phúc,
đó là mong ước rất chính đáng mà con người luôn muốn hướng tới. Tuy
nhiên, trong xã hội đã và đang tồn tại những trở lực làm ảnh hưởng đến chất
lượng cuộc sống gia đình. Một trong số đó là vấn đề bạo lực gia đình mà nạn
nhân chủ yếu là phụ nữ và trẻ em.
Theo Luật phòng chống bạo lực gia đình: “Bạo lực gia đình là hành vi cố
ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể
chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình”[27]. Bạo lực
gia đình không chỉ xảy ra trong các gia đình ở vùng sâu, vùng xa, kinh tế khó
khăn, dân trí thấp mà nó còn xảy ra trong các gia đình ở thành thị, kinh tế khá
giả, có học thức và nhận thức cao. Bạo lực gia đình không chỉ là vấn đề riêng
của mỗi gia đình mà đã trở thành vấn nạn của toàn xã hội.Theo số liệu thống
kê bạo lực gia đình ở Việt Nam năm 2010 cho thấy khi kết hợp ba loại bạo
lực chính: thể xác, tình dục và tinh thần do chồng gây ra đã có hơn nửa phụ
nữ (58%) từng bị ít nhất một trong ba loại bạo lực này trong cuộc đời.
Khoảng 10% phụ nữ cho biết đã từng bị bạo lực thể xác bởi một người khác
không phải là chồng kể từ khi 15 tuổi, tuy nhiên có sự khác biệt khá lớn giữa
các vùng với khoảng dao động từ 3% đến 12%. Người gây bạo lực chủ yếu là
các thành viên trong gia đình (65% phụ nữ bị bạo lực là do thành viên trong
gia đình gây ra) [34]. Như vậy, kết quả nghiên cứu cho thấy bạo lực gia đình
đối với phụ nữ là tương đối phổ biến và cần có biện pháp phòng, chống kịp
thời.
Những năm gần đây, tình trạng bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức,

Thành phố Hà Nội có xu hướng tăng dần, đã và đang gây ra nhiều hậu quả
nghiêm trọng. Nó không chỉ gây tổn thương tới cuộc sống, sức khoẻ, danh dự
2


của các thành viên trong gia đình, mà còn vi phạm tới các chuẩn mực đạo đức
của xã hội, tiếp tay cho sự gia tăng của các tệ nạn như mại dâm, ma túy,
người lang thang cơ nhỡ, nạn buôn bán trẻ em và phụ nữ. Bạo lực gia đình
gây hậu quả nghiêm trọng với cá nhân, gia đình và xã hội tuy nhiên nhiều nạn
nhân lại không dám hoặc không muốn tố cáo người có hành vi bạo lực gia
đình. Có nhiều lý do như tâm lý xấu hổ, sợ định kiến xã hội ảnh hưởng đến
con cái, gia đình hoặc không đủ kiến thức pháp luật để tố cáo người có hành
vi bạo lực gia đình.
Gia đình có tốt thì xã hội mới ổn định và phát triển. Chính vì vậy, muốn
xây dựng chủ nghĩa xã hội thì điều quan trọng nhất là phải thấy được vị trí,
vai trò của gia đình và có những biện pháp hữu hiệu để ngăn chặn những yếu
tố trực tiếp tác động đến sự bền vững của gia đình. Trong đó bạo lực gia đình
là một nội dung quan trọng mà chủ nghĩa xã hội cần quan tâm nghiên cứu.
Đặc biệt, ở Việt Nam, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, vấn đề này
phải được quan tâm, nghiên cứu để đưa ra giải pháp khắc phục triệt để tận gốc
rễ sâu xa của nó. Phải đi vào nghiên cứu thực trạng ở từng cơ sở, địa phương,
để đưa ra giải pháp phù hợp với đặc điểm của từng địa phương.
Xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của lý luận và thực tiễn và để có thêm cơ sở
cho việc nghiên cứu và đưa ra các giải pháp phòng chống bạo lực gia đình,
việc nghiên cứu “Phòng, chống bạo lực gia đình ở huyện Hoài Đức, thành
phố Hà Nội hiện nay” trong giới hạn của một luận văn Thạc sỹ, là một vấn
đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Vấn đề bạo lực gia đình, nguyên nhân, hậu quả và giải pháp phòng chống
bạo lực gia đình là vấn đề đã được nhiều tập thể, nhiều nhà nghiên cứu trong

nước và ngoài nước quan tâm, nghiên cứu ở những mức độ khác nhau.
Tiêu biểu cho các nghiên cứu về gia đình, bạo lực gia đình có thể kể đến
một số công trình và bài viết sau đây:
3


- “Bạo lực giới trong gia đình Việt Nam và vai trò của truyền thông đại
chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ” Hoàng Bá Thịnh, (chủ biên), Nxb
Thế giới, Hà Nội, năm 2005. Tác giả đã đưa ra những quan điểm sâu sắc và
toàn diện về vấn đề bạo lực giới trong gia đình Việt Nam, trong đó không chỉ
có bạo lực của người chồng đối với người vợ mà còn có cả bạo lực của người
vợ với người chồng. Đồng thời tác giả đề cập đến vai trò quan trọng của
truyền thông đại chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ, để giúp những
người phụ nữ có thêm cơ hội trong công việc và cuộc sống, góp phần vào sự
nghiệp phát triển đất nước trong thời kỳ đổi mới.[32]
- “Gia đình học” của các tác giả Đặng Vũ Cảnh Khanh, Lê Thị Quý Nhà
xuất bản Lý luận chính trị, Hà Nội, năm 2007. Trong cuốn sách này tác giả đề
cập nhiều vấn đề về gia đình giúp cho người học tập và nghiên cứu về gia
đình nhận thức được những vấn đề cơ bản nhất trong nghiên cứu và học tập
về gia đình, những luận cứ khoa học cho các giải pháp tăng cường vai trò gia
đình Việt Nam phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của nước ta
hiện nay. Trên cơ sở đó nêu nên những định hướng cơ bản cho việc xây dựng
mô hình gia đình mới kế thừa được các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân
tộc và kết hợp với việc tiếp thu những tinh hoa của nhân loại. Đồng thời các
tác giả cũng nêu lên một số kiến nghị với Đảng và Nhà nước hướng tới việc
hoạch định các chính sách về giải pháp đúng đắn cho vấn đề gia đình ở nước
ta trong thời kỳ Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.[13]
- “Nghiên cứu gia đình và giới thời kì đổi mới” của các tác giả Nguyễn
Hữu Minh và Trần Thị Vân Anh (đồng chủ biên), Nxb Khoa học xã hội, Hà
Nội, năm 2009. Cuốn sách đã tập trung giải quyết từ những vấn đề chung,

tổng quát đến những vấn đề mang tính chuyên sâu như: phụ nữ, gia đình, trẻ
em… Các bài viết trong cuốn sách đã phân tích và đánh giá một chặng đường
quan trọng trong quá trình phát triển của gia đình Việt Nam với những sự biến
đổi sâu sắc.[17]
4


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Tuyết Ánh, 2014, Nghiên cứu các giải pháp phòng, chống bạo lực
gia đình ở Việt Nam hiện nay, Bộ VHTT&DL.
2. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, 2011, Kỷ yếu hội nghị - hội thảo sơ
kết chiến lược phát triển gia đình Việt Nam, các văn bản, đề án về công tác
gia đình giai đoạn 2011 – 2015 và tổng kết kế hoạch hành động phòng, chống
bạo lực gia đình giai đoạn 2008 – 2015.
3. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2009, Nghị định
số 08/2009/NĐ-CP ngày 04/02/2009 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4. Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2013, Nghị định
số Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng chống tệ
nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
5. C. Mác- Ph. Ăngghen, 1995, Toàn tập, Tập 3, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội.
6. C’ác tác giả, 2005, Nghiên cứu BLGĐ trên cơ sở giới ở Việt Nam, Viện
nghiên cứu Gia đình và Giới.
7. Nguyễn Thị Kim Dung, 2010, Hồ Chí Minh với cuộc đấu tranh về
quyền bình đẳng của phụ nữ, Nhà xuất bản Dân trí, Hà Nội.
8. Đảng cộng sản Việt Nam, 2001, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

9. Vũ Song Hà, 2005, Sự im lặng của phụ nữ và sự hòa thuận trong gia
đình: Thái độ và hành vi tình dục của phụ nữ nông thôn có gia đình, Nxb Thế
giới, Hà Nội.
10. Vũ Tuấn Huy, 1999, Bạo lực trong gia đình, nguyên nhân và kết quả,
Viện xã hội học.
5


11. Vũ Tuấn Huy, 2003, Mâu thuẫn vợ chồng trong gia đình và những yếu
tố ảnh hưởng, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
12. Nguyễn Văn Huyên, 2005, Văn minh Việt Nam, Nxb Hội nhà văn, Hà
Nội.
13. Đặng Vũ Cảnh Khanh, Lê Thị Quý, 2009, Gia đình học, Nxb Chính trịhành chính.
14. Đặng Vũ Cảnh Linh- Lê Thị Quý, 2007, Bạo lực gia đình: Một sự sai
lệch giá trị, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
15. Dương Thị Minh, 2004, Gia đình Việt Nam và vai trò của người phụ nữ
trong gia đình hiện nay. Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
16. Hồ Chí Minh, 2000, Toàn tập, Tập 10, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội
17. Liên hợp quốc tại Việt Nam, 2010, Bạo lực trên cơ sở giới- Báo cáo
chuyên đề.
18. Nguyễn Hữu Minh- Trần Thị Vân Anh, 2009, Nghiên cứu gia đình và
giới thời kì đổi mới, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
19. Nguyễn Hữu Minh- Trần Thị Vân Anh, 2009, Bạo lực gia đình đối với
phụ nữ ở Việt Nam. Thực trạng, diễn tiến và nguyên nhân, Nxb Khoa học xã
hội, Hà Nội.
20. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2009 Báo cáo tổng hợp
thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2009.
21. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2010, Báo cáo tổng hợp
thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2010.
22. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2011, Báo cáo tổng hợp

thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2011.
23. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2012, Báo cáo tổng hợp
thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2012.
24. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2013, Báo cáo tổng hợp
thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2013.
6


25. Phòng Văn hóa thông tin huyện Hoài Đức, 2014, Báo cáo tổng hợp
thông tin về gia đình và phòng chống bạo lực gia đình năm 2014.
26. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2007, Luật bình
đẳng giới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
27. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2008, Luật phòng
chống bạo lực gia đình, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
28. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2012,Luật Xử lý
vi phạm hành chính, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
29. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, 2013, Luật Hôn
nhân và gia đình, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
30. Quỹ dân số Liên hợp quốc - UNFPA, 2007, Nghiên cứu rà soát các
Chương trình phòng chống bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam.
31. Lê Thị Quý 1999, Bạo lực gia đình và ảnh hưởng của nó đến việc hình
thành nhân cách của trẻ em, Tạp chí khoa học về phụ nữ số 4.
32. Hoàng Bá Thịnh, 2005, Bạo lực giới trong gia đình Việt Nam và vai trò
của truyền thông đại chúng trong sự nghiệp phát triển phụ nữ, Nxb Thế giới,
Hà Nội.
33. Lê Thị Thu, 2000, Giải pháp phòng chống bạo lực gia đình đối với phụ
nữ.
34. Tổng cục thống kê Việt Nam, 2010, Nghiên cứu quốc gia về bạo lực
gia đình đối với phụ nữ tại Việt Nam.
35. Trường Đại học Luật Hà Nội, 1999, Từ điển giải thích thuật ngữ luật

học: Luật dân sự, Luật hôn nhân và gia đình, Luật tố tụng dân sự, Nxb Công
an nhân dân.
36. Tương Lai, 1998,Vấn đề của gia đình trong sự biến đổi và phát triển
của xã hội, Tạp chí Xã hội học, số 3(63).
37. Ủy ban Nhân dân huyện Hoài Đức, Báo cáo kinh tế - xã hội năm 2009,
2014, 2015.
7