NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG dạy môn ĐƯỜNG lối CÁCH MẠNG của ĐẢNG CỘNG sản VIỆT NAM THEO TINH THẦN của NGHỊ QUYẾT 29 về đổi mới GIÁO dục và đào tạo THỜI kỳ mới

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY
MƠN ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN
VIỆT NAM THEO TINH THẦN CỦA NGHỊ QUYẾT 29
VỀ ĐỔI MỚI GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỜI KỲ MỚI.
Nguyễn Thùy Dương*

I. Tinh thần chủ yếu của Nghị quyết 29
Nghị quyết 29 diễn đạt một cách đầy đủ là Nghị quyết số
29 của Hội nghị TƯ lần thứ 8 khóa XI (Ngày 04/11/2013) về đổi
mới tồn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng u cầu CNH-HĐH
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập
kinh tế quốc tế.
Đây là một nghị quyết thể hiện quyết tâm lớn của Đảng
Cộng sản Việt Nam về đổi mới lĩnh vực giáo dục và đào tạo, đổi
mới từ quan điểm chỉ đạo đến mục tiêu nội dung, phương pháp, cơ
chế, chính sách, điều kiện đảm bảo thực hiện giáo dục và đào tạo.
Đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến
hoạt động quản trị của các cấp cơ sở giáo dục đào tạo và việc tham
gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người đi học, đổi
mới ở tất cả các bậc học.
Mục tiêu của Nghị quyết là xây dựng nền giáo dục mở,
thực học, thực nghiệp, dạy tốt học tốt, quản lý tốt, phấn đấu đến
năm 2030 đưa nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong
khu vực
*

Tiến sĩ, khoa Lý luận chính trị, ĐH Kinh tế TP. Hồ Chí Minh

168

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO


Các u cầu của Nghị quyết 29.
- u cầu chuẩn hóa.
Theo Nghị quyết 29 trọng tâm đầu tiên là chuẩn hóa mới về
nội dung, chương trình giáo dục ở tất cả các bậc học, đồng thời
nghiên cứu các chuẩn khác về quản lý Nhà nước, quản lý chun
mơn, nghiệp vụ đào tạo, chuẩn mới về giảng viên, cán bộ quản lý,
cơ sở vật chất kỹ thuật cho giáo dục, chuẩn hóa đúng, khoa học và
hợp lý sẽ là cơ sở quan trọng để đảm bảo chất lượng đào tạo, cơ sở
để thực hiện liên thơng trong giáo dục đào tạo và hợp tác hội nhập.
-u cầu hiện đại hóa.
Chuẩn hóa gắn với hiện đại hóa vì chuẩn hóa phải theo
hướng hiện đại. Hiện đại hóa giáo dục vừa đòi hỏi phải có tính
vượt trước so với trình độ phát triển đương thời nhưng đồng thời
phải đáp ứng có hiệu quả với u cầu thực tế của đất nước, vì vậy
phải có bước đi, lộ trình phù hợp. Đồng thời xác định hiện đại hóa
giáo dục đào tạo là một q trình liên tục.
Hiện đại hóa giáo dục trước hết là hiện đại hóa nhận thức,
tư duy về giáo dục trong điều kiện kinh tế thị trườngvà hội nhập
quốc tế, hiện đại hóa nội dung chương trình và phương pháp giảng
dạy ở các bậc giáo dục đào tạo, hiện đại hóa quản lý giáo dục,
từng bước hiện đại hóa có hiệu quả các cơ sở giáo dục đào tạo.
-u cầu dân chủ hóa.
Dân chủ hóa trong giáo dục đào tạo vừa là u cầu vừa là
mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là đơng lực phát triển đào tạo trong
giai đoạn mới. Dân chủ hóa đòi hỏi xác định rõ quyền, quyền lợi,
nghĩa vụ và trách nhiệm của các chủ thể tham gia giáo dục và của

người học, phải cơng khai, minh bạch các hoạt động giáo đục đào
tạo, có cơ chế kiểm tra đánh giá từ nội bộ và từ xã hội, nhằm ngăn
ngừa và khắc phục các tiêu cực nảy sinh, phát huy mặt tích cực.
-u cầu xã hội hóa.
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA 2015

169


Là huy động sự quan tâm, tham gia đầu tư, đóng góp trí tuệ,
nhân lực, vật lực của mọi chủ thể. Xã hội hóa giáo dục đào tạo còn
thể hiện bản chất xã hội của nền giáo dục đang chuyển mạnh sang
đại chúng hóa, trong đó kết hợp lợi ích và trách nhiệm cá nhân của
người học với lợi ích và trách nhiệm của đơn vị, của cộng đồng,
của Nhà nước và của tồn xã hội.
-u cầu hội nhập quốc tế.
Hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo là xu thế khách
quan mang tính tồn cầu. Hội nhập quốc tế mang lại những cơ hội
lớn để tạo ra một sức mạnh tổng hợp cho Việt Nam trong các lĩnh
vực kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội và an ninh quốc phòng.
Tuy nhiên đó cũng là một q trình đầy khó khăn và thách
thức, đòi hỏi Việt Nam phải nâng cao chất lượng và hiệu quả của
nền giáo dục quốc dân phải phát huy được nội lực, những giá trị
nội lực và bản sắc dân tộc và phải có một chiến lược hợp tác hội
nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo đúng, phải căn cứ vào u cầu
được đặt ra do q trình hội nhập quốc tế ở các lĩnh vực để xác
định định hướng mục tiêu, nội dung phương thức và đối tác trong
hội nhập quốc tế về giáo dục và đào tạo.
II. Nâng cao chất lượng giảng dạy mơn đường lối cách
mạng của đảng cộng sản việt nam theo tinh thần của nghị

quyết 29
Mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam là
một mơn học được giảng dạy ở bậc đại học, đây là mơn học đòi
hỏi sự vận dụng kiến thức Triết học, Kinh tế chính trị học, Chủ
nghĩa XHKH, Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như những hiểu biết
về Lịch sử ĐCSVN, phải cập nhật tin tức thời sự và những nhận
thức mới nhất của Đảng cộng sản Việt nam.u cầu tối thiểu của
mơn học đối với giảng viên là phải truyền đạt đúng đường lối
chính sách, quan điểm của Đảng đồng thời phải truyền đạt sao cho
dễ tiếp nhận nhất đối với sinh viên . Ngồi ra, giảng viên Bộ mơn
Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam còn phải là
người góp phần bổ sung và phát triển đường lối của Đảng. Tất cả
u cầu đó cho thấy trách nhiệm của giảng viên Bộ mơn Đường
lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam là rất nặng nề.

170

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO


Cần nhận diện những mâu thuẫn và khó khăn hiện nay của
giảng viên Bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt
Nam để cùng nhau giải quyết vấn đề, nâng cao chất lượng giảng
dạy, làm tròn trách nhiệm xã hội của giảng viên.
A. Những mâu thuẫn cần giải quyết
1. Mâu thuẫn giữa thời gian giảng dạy và thời gian
nghiên cứu
Hiện nay, phần lớn giảng viên của Bộ mơn này ở các

trường đại học phải đảm nhận một khối lượng giảng dạy tương đối
lớn (thường trên 600 tiết/1năm) do đó thời gian dành cho nghiên
cứu cá nhân có hạn chế hơn nhiều các bộ mơn chun ngành khác.
Do đó, có nhiều trường hợp các giảng viên khơng dành thời gian
thích đáng cho nghiên cứu khoa học, thực trạng đó làm cho việc
giảng dạy dễ rơi vào một lối mòn có sẵn, kiến thức chưa sâu và
cập nhật thơng tin còn khá hạn chế.
2. Mâu thuẫn giữa những vấn đề nghiên cứu rất rộng
với độ sâu cần có của từng vấn đề
Chương trình dạy mơn Đường lối cách mạng của Đảng
Cộng sản Việt Nam bao gồm 8 chương đòi hỏi giảng viên phải
hiểu biết sâu về các chủ đề : Đường lối của Đảng trong Cương lĩnh
đầu tiên; Đường lối đấu tranh giành chính quyền (1930-1945);
Đường lối chống xâm lược, thống nhất đất nước (1945-1975);
Đường lối Cơng nghiệp hóa; Đường lối Xây dựng nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN; Đường lối xây dựng hệ thống chính
trị; Đường lối xây dựng và phát triển văn hóa; Đường lối giải
quyết vấn đề xã hội; Đường lối đối ngoại… Trong khi đó thì sách
tham khảo cho Bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản
Việt Nam còn thiếu thốn - hầu như chỉ có giáo trình của Bộ giáo
dục và đào tạo là chủ yếu. Điều thực tế này đòi hỏi giáo viên phải
tự nghiên cứu bổ sung kiến thức của mình bằng cách nghiên cứu
văn kiện, nghị quyết của Đảng và các tài liệu liên ngành khác. Do
đó, nếu giảng viên khơng nổ lực, khơng chủ động tìm kiếm tài
liệu, học hỏi thì kiến thức của giảng viên có thể dễ dàng tụt hậu.

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA 2015

171

3. Mâu thuẫn giữa khối lượng kiến thức cần chuyển tải
của mơn học với thời gian quy định hạn hẹp của chương trình.
Chương trình của Bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng
Cộng sản Việt Nam bao qt nhiều lĩnh vực (kinh tế, chính trị, xã
hội, văn hóa, đối ngoại), quỹ thời gian cho các hệ đào tạo cho mơn
này nhìn chung là hạn hẹp, thường chỉ có 45tiết , trong khi đó
trong từng lĩnh vực điều có sự biến chuyển theo dòng sự kiện.
Điều này, đòi hỏi giảng viên phải có bản lĩnh và kinh nghiệm tổ
chức giảng dạy để đảm bảo chương trình
4. Mâu thuẫn giữa mơn học có tính lý luận hàn lâm,
chương trình pháp quy với u cầu về sự tích cực, sự hứng thú
của thầy và trò trong q trình giảng dạy.
Đây là một mơn học mà ở mỗi chương đều phải giải thích
nhiều khái niệm (có khái niệm sinh viên mới lần đầu làm quen)
mỗi vần đề đều phải được nhìn nhận trong lịch sử phát triển của
nó, đồng thời phải cập nhật nhận thức mới nhất của Đảng cộng sản
Việt Nam. Do đó khó tránh khỏi sự khơ khan, nặng nề và nếu
khơng nắm được tâm lý lứa tuổi, đối tượng giảng dạy cũng dễ gây
ra sự nhàm chán trong sinh viên - nhất là trong điều kiện hiện nay,
khi mạng internet rất gần gũi, sinh động và hấp dẫn.
B. Một số kinh nghiệm & giải pháp.
- Giải pháp cho việc giải quyết mâu thuẫn thứ nhất
Giảng viên phải thực sự coi trọng cơng tác tự nghiên cứu,
chủ động nhận giờ giảng theo hướng trải rộng để có thời gian cho
bản thân mình trong việc đọc tài liệu và cập nhật thơng tin. Cán bộ
quản lý cần nắm vững từng giảng viên trong đội ngũ giảng dạy,
khơng mời cộng tác những giảng viên có số lượng giờ tải giảng
q lớn, cũng chú ý phân cơng theo hướng dành thời gian cho
giảng viên vừa giảng dạy vừa tự nghiên cứu nâng cao trình độ.

- Giải pháp cho việc giải quyết mâu thuẫn thứ hai
Động viên các giảng viên bám sát giáo trình mới nhất, cập
nhật các tài liệu có liên quan và nổ lực xây dựng kho tư liệu của cá

172

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO


nhân. Cán bộ quản lý cần đặt hàng , đề nghị mỗi giảng viên
nghiên cứu sâu hơn, lâu dài hơn ở một số chun đề, trở thành
chun gia về các chun đề đó. Điều này giúp bộ mơn có điều
kiện sử dụng lợi thế so sánh của từng giảng viên để trao đổi thơng
tin. Có cơ chế tổ chức sinh hoạt khoa học để các giảng viên có thể
cung cấp thơng tin , kiến thức để hỗ trợ nhau. Có cơ chế để các
giảng viên thường xun tham gia các buổi sinh hoạt khoa học,
cũng như tham gia các buổi hội thảo trong ,ngồi trung tâm lý luận
chính trị của Đại học quốc gia để lắng nghe những ý kiến trao đổi
về các vấn đề có liên quan. Những hoạt động này tạo điều kiện
cho các giảng viên có được một độ sâu rộng nhất định ở các vấn
đề mà chương trình giảng dạy đang đòi hỏi.
- Giải pháp cho việc giải quyết mâu thuẫn thứ ba
Để đảm bảo chương trình giảng dạy trong thời gian hạn hẹp
,giảng viên của Bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản
Việt Nam cần xây dựng đề cương chi tiết và cơng khai cho sinh
viên ngay từ đầu, hướng dẫn các tài liệu học tập, cơng khai các
u cầu của chương trình để sinh viên tích cực và chủ động trong
q trình học. Phần nào sinh viên tự nghiên cứu, phần nào giảng

viên sẽ trình bày, phần nào thảo luận thuyết trình, giờ nào đi học
ngoại khóa ở bảo tàng...được quy định một cách rõ ràng và báo
trước cho sinh viên. Đồng thời, giảng viên của Bộ mơn phải tích
cực giúp sinh viên nghiên cứu học tập bằng nhiều hình thức như:
trao đổi trực tiếp, trao đổi qua điện thoại, qua email, giới thiệu
trang web… Với mục đích cuối cùng là sinh viên phải nắm được
kiến thức của chương trình một cách tích cực, thoải mái và tự
nhiên nhất.
- Giải pháp cho việc giải quyết mâu thuẫn thứ tư
Mỗi giảng viên, kể cả giảng viên lâu năm lẫn những giảng
viên còn trẻ tuổi trong nghề đều có những sáng tạo riêng của cá
nhân mình khi tổ chức giảng dạy, thực tế đi dự giờ của các giảng
viên gần đây chúng tơi thấy mỗi giảng viên đã cải tiến phương
pháp giảng dạy rất nhiều so với đội ngũ giảng dạy lý luận trước
đây một thập kỷ. Đó là điều đáng mừng, lối dạy áp đặt, độc thoại
hầu như khơng còn ...Tuy nhiên nâng cao chất lượng và hiệu quả
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA 2015

173


giảng dạy vẫn là vấn đề phải đặt ra hiện nay. Cần phải tổ chức dự
giờ cho các giảng viên trong bộ mơn Đường lối cách mạng của
Đảng Cộng sản Việt Nam với tinh thần học hỏi lẫn nhau và tự rút
kinh nghiệm cho cách thức giảng dạy của mỗi cá nhân. Cán bộ
quản lý nên có cơ chế, tạo điều kiện cho các giảng viên đi dự giờ,
quan điểm chung là dự giờ để tự học hỏi những điểm tích cực,
khơng phê bình cá nhân nào mà để tự mỗi cá nhân tự rút ra bài
học cho cá nhân mình khi đi dự giờ của các giảng viên khác. Coi
dự giờ là một hoạt động thường xun trong hoạt động giảng dạy

để từng giảng viên chọn lọc được những kiến thức tốt và những
phương pháp giảng dạy tốt của nhau, phương pháp quản lý lớp và
đánh giá mơn học cũng có nhiều điều hay ở mỗi giảng viên. Có sự
đồng tâm vì nghề nghiệp như vậy, phương pháp và chất lượng
giảng dạy bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt
Nam có nhiều cơ hội để nâng cao hơn nữa.
Kết luận
Bộ mơn Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt
Nam là một mơn khoa học về đường lối, tính khoa học, tính thời
sự và tính chiến đấu của bộ mơn này rất cao. Đây cũng là một mơn
học mới được xây dựng theo xu hướng đổi mới giáo dục lý luận
chính trị và đưa vào giảng dạy cách đây khơng lâu, tuy nhiên do
nhiều ngun nhân, trong đó có ngun nhân từ sự ổn định tương
đối của kiến thức mơn học nên các đợt tập huấn hàng năm của Bộ
Giáo dục và Đào tạo thường khơng đặt trọng tâm là tập huấn mơn
học này (thường các đợt tập huấn dành cho các mơn “Những
ngun lý của Chủ nghĩa Mác”). Chính vì thế, sự quan tâm của
cán bộ quản lý và nỗ lực tự thân của các giảng viên Đường lối
cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam cần phải được nhấn
mạnh hơn, chú trọng hơn để mơn học Đường lối cách mạng của
Đảng Cộng sản Việt Nam đáp ứng được việc nâng cao chất lượng
giảng dạy theo tinh thần của Nghị quyết 29 với u cầu: chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế
trong thời gian tới .

174

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO