50 bài luyện nghe song ngữ Anh Việt Ted talks có linhk audio

/>
Hugh Evans: What does it mean to be a citizen of the world?
Hugh Evans: Thế nào là "Công dân Toàn cầu" ?
Bài 1
0:11 I want to introduce you to an
amazing woman. Her name is
Davinia. Davinia was born in Jamaica,
emigrated to the US at the age of 18, and
now lives just outside of Washington,
DC. She's not a high-powered political
staffer, nor a lobbyist. She'd probably tell
you she's quite unremarkable, but she's
having the most remarkable
impact. What's incredible about
Davinia is that she's willing to spend
time every single week focused on
people who are not her: people not her
in her neighborhood, her state, nor even
in her country -- people she'd likely
never meet.

0:11Tôi muốn giới thiệu với các bạn một
người phụ nữ tuyệt vời. Tên cô ấy là
Davinia Davinia sinh ra ở Jamaica, di dân
qua Mỹ năm 18 tuổi, và hiện đang sống ở
vùng ngoại ô bang Washington, DC Cô ấy
không phải là một chính trị viên quyền
lực, cũng không phải người vận động
phiếu bầu. Chắc cô ấy sẽ nói với bạn rằng
mình không có gì nổi bật cả, nhưng thật
ra cô ấy là người có tầm ảnh hưởng lớn

nhất.Điều tuyệt vời về Davinia đó là mỗi
tuần cô ấy đều sẵn sàng dành thời
gian để quan tâm đến người khác:họ
không phải láng giềng, không cùng bang,
thậm chí khác quốc tịch những người có
lẽ cô ấy sẽ không bao giờ gặp.

0:48Davinia's impact started a few years
ago when she reached out to all of her
friends on Facebook, and asked them to
donate their pennies so she could fund
girls' education. She wasn't expecting a
huge response, but 700,000 pennies
later, she's now sent over 120 girls to
school. When we spoke last week,she
told me she's become a little infamous at
the local bank every time she rocks up
with a shopping cart full of pennies.

0:48Davinia bắt đầu có ảnh hưởng vài
năm trước khi cô ấy liên lạc với tất cả
bạn bè trên Facebook, vận động họ
quyên góp tiền xu để thành lập quỹ
khuyến học cho các bé gái. Dù ban đầu cô
ấy không kì vọng điều gì lớn lao, nhưng
lúc sau, với 700,000 xu (7,000 USD) mà
cô ấy nhận được, có 120 bé gái đã được
đến trường. Tuần trước, khi chúng tôi
gặp nhau, cô ấy nói rằng ngân hàng chỗ
cô ấy bắt đầu bàn tán xôn xao mỗi khi cô

ấy đẩy cả một xe đầy tiền xu đến đó.

1:16Now -- Davinia is not alone. Far from
it. She's part of a growing
movement. And there's a name for
people like Davinia: global citizens. A
global citizen is someone who selfidentifies first and foremost not as a
member of a state, a tribe or a nation, but

1:16Giờ thì Davina không còn đơn độc
nữa. Phải nói là không hề. Cô ấy là một
phần của một phong trào đang nở rộ. Và
những người như Davina còn được gọi
với cái tên: Công dân toàn cầu.. Trước
nhất, một công dân toàn cầu phải tự xác
1


/>
as a member of the human race, and
someone who is prepared to act on that
belief, to tackle our world's greatest
challenges. Our work is focused on
finding,supporting and activating global
citizens. They exist in every country and
among every demographic.

1:56I want to make the case to you
today that the world's future depends on
global citizens. I'm convinced that if we

had more global citizens active in our
world, then every single one of the major
challenges we face -- from poverty,
climate change, gender inequality -these issues become solvable. They are
ultimately global issues, and they can
ultimately only be solved by global
citizens demanding global solutions from
their leaders.

định được mình không thuộc về một
bang, một bộ lạc hay quốc gia nào cả, mà
là một thành viên của toàn thể nhân
loại, và đó phải là người sẵn sàng hành
động vì niềm tin đó,để giải quyết những
thách thức lớn nhất của thế giới. Nhiệm
vụ của chúng tôi là tìm kiếm, hỗ trợ và
vận động những công dân toàn cầu. Họ
có mặt ở tất cả các quốc gia và giữa mọi
nhân khẩu.
1:56Tôi muốn nói với các bạn
rằng tương lai của thế giới phụ thuộc vào
các công dân toàn cầu. Tôi tin rằng nếy
chúng ta có nhiều công dân toàn cầu hơn
trên thế giới, thì mỗi thách thức lớn mà
chúng ta đang phải đối mặt - từ tình
trạng nghèo đói, thay đổi khí hậu, bất
bình đẳng giới - những vấn đề này sẽ có
thể giải quyết được. Về bản chất, chúng
đều là vấn đề của toàn cầu, và chỉ được
giải quyết triệt để một khi công dân toàn

cầu buộc các nhà lãnh đạo đưa ra giải
pháp.

2:23Now, some people's immediate
reaction to this idea is that it's either a
bit utopian or even threatening. So I'd
like to share with you a little of my story
today, how I ended up here, how it
connects with Daviniaand, hopefully,
with you.

2:23Lúc này sẽ có người lập tức đáp
trả: điều này xem ra có phần viễn vông,
thậm chí còn đáng sợ nữa. Do đó, hôm
nay tôi muốn chia sẻ mấy điều về mình
với các bạn, làm thế nào mà tôi lại đứng
đây, và điều này có liên hệ gì với
Davina và, có thể là với cả các bạn nữa.

2:39Growing up in Melbourne,
Australia, I was one of those seriously
irritating little kids that never, ever
stopped asking, "Why?" You might have
been one yourself. I used to ask my mum
the most annoying questions. I'd ask her
questions like, "Mum, why I can't I dress

2:39Tôi lớn lên ở Melbourne, Úc, và từng
là một trong những đứa trẻ phiền
phức không bao giờ ngừng hỏi "Tại

sao?" Có lẽ bạn cũng từng như thế. Tôi
thường hỏi mẹ tôi toàn những chuyện
phiền phức. Mấy câu đại loại như, "Mẹ,
sao con không được mặc đẹp và chơi với
2


/>
up and play with puppets all day?" "Why
do you want fries with that?" "What is a
shrimp, and why do we have to keep
throwing them on the barbie?"

những con rối cả ngày?" "Tại sao mẹ
muốn ăn khoai tây chiên với thứ
đó?" "Tôm là gì, sao mình phải đặt nó
trên vỉ nướng? (đồng âm với Barbie).

3:02(Laughter)

3:02(tiếng cười)

3:03"And mum -- this haircut. Why?"

3:03"Mà mẹ ơi, kiểu tóc này. Tại sao?"

3:06(Laughter)

3:06(tiếng cười)

3:09The worst haircut, I think. Still
terrible.

3:09Kiểu tóc xấu nhất, tôi nghĩ vậy. giờ
vẫn xấu.

3:13As a "why" kid, I thought I could
change the world, and it was impossible
to convince me otherwise. And when I
was 12 and in my first year of high
school, I started raising money for
communities in the developing
world. We were a really enthusiastic
group of kids, and we raised more
money than any other school in
Australia. And so I was awarded the
chance to go to the Philippines to learn
more. It was 1998.We were taken into a
slum in the outskirts of Manila. It was
there I became friends with Sonny
Boy, who lived on what was literally a
pile of steaming garbage. "Smoky
Mountain" was what they called it. But
don't let the romance of that name fool
you, because it was nothing more than a
rancid landfill that kids like Sonny Boy
spent hours rummaging through every
single day to find something, anything of
value.

3:13Là cậu bé hay hỏi "Tại sao", tôi từng
tin mình có thể thay đổi thế giới và
không gì chứng minh được rằng tôi
không thể. Vào năm 12 tuổi và đang ở
năm nhất trung học, Tôi bắt đầu quyên
góp tiền cho các đất nước đang phát
triển. Bọn tôi là một đám trẻ rất hăng
hái, đã quyên góp được nhiều nhất trong
các trường ở Úc. Nên nhóm tôi được
thưởng một chuyến đến Philippines để
học hỏi thêm. Khi đó là năm 1998. Chúng
tôi được đưa đến một khu ổ chuột ở
ngoại ô Manila. Tôi kết bạn với một cậu
tên là Sonny Boy, cậu ấy sống trên một
núi rác bốc khói, theo đúng nghĩa đen
luôn. Người ở đó gọi nó là "Smoky
Mountain". Nhưng đừng để cái tên lãng
mạn đó đánh lừa bạn, vì nó chẳng hơn gì
một bãi rác bốc mùimà mỗi ngày những
đứa trẻ như Sonny Boy tốn hàng giờ lục
tung lên chỉ để tìm ra thứ gì đó có giá trị.

4:02That night with Sonny Boy and his
family changed my life forever, because

4:02Chính buổi tối ở cùng với cả nhà
Sonny Boy đã thay đổi tôi mãi mãi, vì khi
3

/>
when it came time to go to sleep, we
simply laid down on this concrete slab
the size of half my bedroom with myself,
Sonny Boy, and the rest of his
family, seven of us in this long line, with
the smell of rubbish all around us and
cockroaches crawling all around. And I
didn't sleep a wink, but I lay awake
thinking to myself, "Why should anyone
have to live like this when I have so
much? Why should Sonny Boy's ability to
live out his dreams be determined by
where he's born, or what Warren Buffett
called 'the ovarian lottery?'" I just didn't
get it, and I needed to understand why.

đến giờ đi ngủ, chúng tôi chỉ nằm trên
nền bê tông nhỏ như vầy, bằng nửa
phòng ngủ của tôi tôi, Sonny Boy, và
người nhà cậu ấy, 7 người nằm thành
đường thẳng dài thế này, xung quanh
chúng tôi toàn là mùi rác và gián bò khắp
nơi. Và tôi không ngủ ngay, tôi nằm đó và
nghĩ, "Tại sao có người phải chịu sống
cảnh như thế này trong khi tôi lại có quá
nhiều? Tại sao cơ hội để Sonny Boy thực
hiện ước mơ của mình lại phụ thuộc vào
nơi cậu ấy sinh ra, hay vào cái mà
Warren Buffett gọi là "giải độc đắc lúc

mới lọt lòng"? Tôi chỉ không thể hiểu, và
tôi cần phải hiểu tại sao.

4:40Now, I only later came to
understand that the poverty I'd seen in
the Philippines was the result of
decisions made or not made, manmade, by a succession of colonial powers
and corrupt governmentswho had
anything but the interests of Sonny Boy
at heart. Sure, they didn't create Smoky
Mountain, but they may as well
have. And if we're to try to help kids like
Sonny Boy, it wouldn't work just to try to
send him a few dollars or to try to clean
up the garbage dump on which he
lived, because the core of the problem
lay elsewhere. And as I worked on
community development projects over
the coming yearstrying to help build
schools, train teachers, and tackle HIV
and AIDS, I came to see that community
development should be driven by
communities themselves, and that
although charity is necessary, it's not
sufficient. We need to confront these
challenges on a global scale and in a
systemic way. And the best thing I could

4:40Giờ đây, khi lớn lên tôi mới hiểu
rằng sự nghèo khó mà tôi thấy ở

Philippines là do những quyết định chủ
quan, được đưa ra hoặc không từ một
loạt bộ máy thực dân và chính phủ tham
nhũng chính là những kẻ có tất cả, chỉ trừ
lòng quan tâm đến Sonny Boy. Tất nhiên,
họ không tạo ra "Ngọn núi khói", nhưng
họ có liên quan. Và nếu chúng ta muốn
giúp những đứa trẻ như Sonny Boy, thì
nó không chỉ dừng lại ở việc cho cậu ấy
vài đồng hoặc giúp dọn dẹp bãi rác nơi
cậu ấy sống, bởi vì cốt lõi vấn đề nằm ở
chỗ khác.Và một khi tôi phát triển những
dự án cộng đồng trong những năm
tới giúp xây trường học, đào tạo giáo
viên, và giải quyết vấn đề HIV và
AIDS, tôi nhận ra rằng việc phát triển
cộng đồng cần được thực hiện trên động
lực của chính cộng đồng, và tổ chức từ
thiện là cần thiết, nhưng vẫn chưa đủ. Ta
cần đối mặt với những thách thức
này trên phạm vi toàn cầu, bằng một
cách có hệ thống. Và điều tốt nhất tôi có
thể làm là cố gắng huy động một lực
4


/>
do is try to mobilize a large group of
citizens back home to insist that our
leaders engage in that systemic change.

lượng công dân đông đảo trở về để
thuyết phục các nhà lãnh đạo tham gia
vào sự thay đổi hệ thống đó.

5:42That's why, a few years later, I
joined with a group of college friends in
bringing the Make Poverty History
campaign to Australia. We had this
dream of staging this small
concert around the time of the G20 with
local Aussie artists, and it suddenly
exploded one day when we got a phone
call from Bono, the Edge and Pearl
Jam, who all agreed to headline our
concert. I got a little bit excited that day,
as you can see.

5:42Đó là lý do vì sao một vài năm sau
đó, tôi cùng với một nhóm bạn ở đại
học tham gia vào hoạt động đưa chiến
dịch "Đẩy lùi nghèo đói" đến Úc. Chúng
tôi có giấc mơ tổ chức buổi hoà nhạc
nhỏ vào khoảng thời gian của G20, với
những nghệ sĩ Úc ở địa phương, vào một
ngày, nó bỗng trở thành sự thật khi
chúng tôi nhận được điện thoại từ Bono,
the Edge và Pearl Jam, họ đều đồng ý
tham gia để quảng bá buổi hoà nhạc của
chúng tôi. Tôi có hơi phấn khích vào ngày

hôm đó, bạn thấy đó.

6:08(Laughter)
6:08(tiếng cười)
6:10But to our amazement, the
Australian government heard our
collective voices, and they agreed to
double investment into global health and
development -- an additional 6.2 billion
dollars. It felt like --

6:10Nhưng ngạc nhiên hơn nữa, chính
phủ Úc nghe thấy tiếng nói chung của
chúng tôi, và họ đồng ý đầu tư gấp đôi
vào việc phát triển sức khoẻ toàn
cầu thêm 6.2 tỉ đô la nữa. Tôi cảm giác
như --

6:23(Applause)
6:23(tiếng vỗ tay)
6:27It felt like this incredible
validation. By rallying citizens together,
we helped persuade our government to
do the unthinkable, and act to fix a
problem miles outside of our borders.

6:39But here's the thing: it didn't
last. See, there was a change in
government, and six years later, all that
new money disappeared. What did we

6:27Giống như sự thừa nhận đáng kinh
ngạc của các bạn vậy. Khi tập hợp công
dân lại, chúng tôi thuyết phục được
chính phủ làm điều mà không ai nghĩ
tới, và hành động để sửa chữa vấn đề xa
xôi bên kia lãnh thổ.
6:39Nhưng đây là vấn đề: Nó không tồn
tại. Đã có một sự thay đổi trong chính
phủ, vậy mà sáu năm sau, tất cả chỗ tiền
đó biến mất. Chúng tôi đã học được
5


/>
learn? We learned that one-off spikes are
not enough. We needed a sustainable
movement, not one that is susceptible to
the fluctuating moods of a politician or
the hint of an economic downturn. And it
needed to happen
everywhere; otherwise, every individual
government would have this built-in
excuse mechanism that they couldn't
possibly carry the burden of global
action alone.
7:16And so this is what we embarked
upon. And as we embarked upon this
challenge, we asked ourselves,how do
we gain enough pressure and build a

broad enough army to win these fights
for the long term?We could only think of
one way. We needed to somehow turn
that short-term excitement of people
involved with the Make Poverty History
campaign into long-term passion. It had
to be part of their identity. So in 2012,
we cofounded an organization that had
exactly that as its goal. And there was
only one name for it: Global Citizen.
7:51But this is not about any one
organization. This is about citizens
taking action. And research data tells
usthat of the total population who even
care about global issues, only 18 percent
have done anything about it. It's not that
people don't want to act. It's often that
they don't know how to take action, or
that they believe that their actions will
have no effect. So we had to somehow
recruit and activate millions of
citizens in dozens of countries to put
pressure on their leaders to behave

gì? Chúng tôi học được rằng 1 cuộc vận
động là không đủ. Chúng ta cần một sự
thay đổi bền vững, chứ không phải một
thứ thay đổi theo tâm trạng thất thường
của 1 chính trị gia hoặc là dấu hiệu của
một đợt suy thoái kinh tế. Và nó cần phải

diễn ra ở khắp mọi nơi; nếu không, mỗi
một chính phủ sẽ viện lại cái cớ quen
thuộc họ không có khả năng gánh gánh
nặng toàn cầu một mình.
7:16Và đây là những gì chúng tôi bắt tay
vào làm. Và khi chúng tôi bắt đầu làm,
chúng tôi tự hỏi, làm thế nào để tạo đủ áp
lực và xây dựng một lực lượng đủ lớn để
thắng trận chiến này về dài? Chúng tôi
chỉ có thể nghĩ ra 1 cách. Chúng tôi phải
tìm cách biến sự phấn khích ngắn
hạn của những người tham gia chiến dịch
"Đẩy lùi nghèo đói" thành niềm đam mê
dài hạn. Nó phải là một phần nhân cách
của họ. Vì vậy, năm 2012, chúng tôi đồng
sáng lập một tổ chức có mục đích như
trên. Và chỉ có một cái tên duy nhất cho
nó: Công dân toàn cầu.
7:51Điều quan trọng không phải là tổ
chức này của ai. Mà chính là mọi công
dân cùng nhau hành động.Thống kê cho
chúng tôi biết rằng trong tổng số những
người có để tâm đến vấn đề toàn cầu, chỉ
có 18% đã biến nó thành hành
động. Không phải là mọi người không
muốn hành động. Thường là do họ không
biết phải làm thế nào, hoặc họ cho rằng
hành động của mình sẽ không có tác
dụng gì. Nên chúng tôi phải tìm cách
tuyển dụng và vận động hàng triệu công

dân từ hàng chục quốc gia để gây áp lực
lên các nhà lãnh đạo ở nước mình để họ
6


/>
altruistically.

cư xử vị tha.

8:23And as we did so, we discovered
something really thrilling, that when you
make global citizenship your
mission, you suddenly find yourself with
some extraordinary allies. See, extreme
poverty isn't the only issue that's
fundamentally global. So, too, is climate
change, human rights, gender
equality, even conflict. We found
ourselves shoulder to shoulder with
people who are passionate about
targeting all these interrelated issues.

8:23Và khi làm như vậy, chúng tôi phát
hiện ra một điều thật li kì, khi bạn xem
sứ mệnh của mình là công dân toàn
cầu, đột nhiên bạn tìm thấy được những
đồng minh không tưởng. Bạn thấy đó,
nghèo đói không phải vấn đề duy nhất
mang tính toàn cầu. Thay đổi khí hậu

cũng vậy, nhân quyền, bình đẳng
giới, thậm chí xung đột. Chúng tôi thấy
mình là đồng minh với những ai đang tìm
hướng đi để giải quyết mọi vấn đề liên
quan đến nhau này.

8:50But how did we actually go about
recruiting and engaging those global
citizens? Well, we used the universal
language: music. We launched the Global
Citizen Festival in the heart of New York
City in Central Park, and we persuaded
some of the world's biggest artists to
participate. We made sure that these
festivals coincided with the UN General
Assembly meeting, so that leaders who
need to hear our voices couldn't possible
ignore them.

8:50Nhưng chúng tôi đã thực sự làm gì
để tuyển dụng và tham gia cùng các công
dân toàn cầu đó? Thực ra, chúng tôi dùng
một ngôn ngữ quốc tế: Âm nhạc. Chúng
tôi tổ chức Lễ hội Công dân Toàn cầu ở
trung tâm thành phố New York, ở
Central Park, và chúng tôi đã thuyết phục
được vài nghệ sĩ lớn trên thế giới tham
gia. Chúng tôi tìm cách để lễ hội diễn ra
cùng lúc với cuộc họp Đại hội đồng Liên
hợp quốc, để những nhà lãnh đạo nào

cần nghe tiếng nói của chúng tôi sẽ
không thể làm ngơ được.

9:17But there was a twist: you couldn't
buy a ticket. You had to earn it. You had
to take action on behalf of a global
cause, and only once you'd done that
could you earn enough points to
qualify. Activism is the currency. I had no
interest in citizenship purely as some
sort of feel-good thing. For me,
citizenship means you have to act, and
that's what we required. And amazingly,
it worked. Last year, more than 155,000
citizens in the New York area

9:17Nhưng có một trở ngại thế này: Vé
tham dự không thể mua bằng tiền. Mà
phải tìm cách để đạt được.Bạn phải làm
một nhiệm vụ với tư cách một công dân
toàn cầu, và chỉ khi hoàn thành thì bạn
mới đủ điểm để đạt yêu cầu. Hành động
là tiền. Tôi không hề xem quyền công dân
là một thứ để cảm thấy tự hào. Với tôi, là
công dân thì phải hành động, đó là yêu
cầu của chúng tôi. Và thật kỳ diệu, nó có
hiệu quả. Năm ngoái, chỉ tính riêng New
7

/>
alone earned enough points to
qualify. Globally, we've now signed up
citizens in over 150 countries around the
world. And last year, we signed up more
than 100,000 new members each and
every week of the whole year.

York đã có hơn 155,000 công dân đạt đủ
điểm yêu cầu. Tính trên thế giới, công
dân của hơn 150 nước đã đăng kí Và năm
ngoái, chúng tôi có hơn 100,000 thành
viên mớimỗi tuần trong cả năm.

10:00Bạn thấy đó, không cần phải tạo ra
10:00See, we don't need to create global công dân toàn cầu từ con số
không. Chúng ta đã có mặt khắp mọi nơi
citizens from nothing. We're already
everywhere. We just need to be
rồi. Chúng ta chỉ cần được phân công và
organized and motivated to start
động viên để bắt đầu hành động. Và tôi
acting. And this is where I believe we can tin đây chính là bài học lớn mà chúng ta
learn a lot from Davinia, who started
học từ Davina, người đã hành động từ
taking action as a global citizen back in
2012 với tư cách công dân toàn cầu. Đây
2012. Here's what she did. It wasn't
là những gì cô ấy đã làm. Chuyện không
diễn ra trong một sớm một chiều đâu. Cô

rocket science. She started writing
letters, emailing politicians' offices. She
ấy bắt đầu bằng cách viết thư, gửi email
volunteered her time in her local
đến văn phòng các chính trị gia. Cô ấy
community.That's when she got active
làm việc tình nguyện ở tổ chức cộng
on social media and started to collect
đồng địa phương. Đó là khi cô ấy tích cực
pennies -- a lot of pennies.
hoạt động trên mạng xã hội và bắt đầu
thu thập tiền xu- rất nhiều tiền xu.
10:37Now, maybe that doesn't sound
like a lot to you. How will that achieve
10:37Có thể bạn sẽ thấy như thế là
anything? Well, it achieved a lot because không nhiều. Bấy nhiêu thôi làm sao nên
she wasn't alone. Her actions, alongside
chuyện? Kì thực là nên chuyện lớn luôn
142,000 other global citizens', led the US đấy, vì cô ấy đâu chỉ một mình. Hành
government to double their
động của cô ấy, cùng với 142,000 công
investment into Global Partnership for
dân toàn cầu khác, đã khiến chính phủ
Education. And here's Dr. Raj Shah, the
Mỹ đổ tiền ra gấp đôi để đầu tư cho Hội
head of USAID, making that
Giáo dục Toàn cầu Còn đây là giáo sư Raj
announcement. See, when thousands of
Shah, giám đốc của USAID, đang tuyên bố
global citizens find inspiration from each sẽ đầu tư. Bạn thấy đó, khi hàng ngàn

other, it's amazing to see their collective công dân toàn cầu tìm được cảm hứng từ
power. Global citizens like Davinia
nhau, Thật tuyệt vời khi chứng kiến sức
helped persuade the World Bank to
mạnh tập thể. Công dân toàn cầu như
boost their investment into water and
Davinia đã thuyết phục được Ngân Hàng
sanitation. Here's the Bank's president
Thế giới đẩy mạnh đầu tư vào hệ thống
Jim Kim announcing 15 billion dollars
nước sạch và vệ sinh.Đây là chủ tịch ngân
onstage at Global Citizen, and Prime
hàng Jim Kim đang tuyên bố đầu tư 15 tỉ
8


/>
Minister Modi of India affirmed his
commitment to put a toilet in every
household and school across India by
2019. Global citizens encouraged by the
late-night host Stephen Colbert launched
a Twitter invasion on Norway. Erna
Solberg, the country's Prime Minister,
got the message, committing to double
investment into girls' education.Global
citizens together with Rotarians called
on the Canadian, UK, and Australian
governments to boost their investment
into polio eradication. They got together

and committed 665 million dollars.

đô la trên sân khấu của Công dân Toàn
cầu, và thủ tướng Modi của Ấn Độ khẳng
định cam kết xây nhà vệ sinh ở mỗi hộ
gia đình và trường học trên toàn Ấn Độ
trước 2019. Các thành viên của tổ chức
được MC Stephen Colbert khuyến
khích đã tiến hành "tấn công" trang
Twitter của Na Uy. Erna Solberg, thủ
thướng nước này, đã nhận được thông
điệp,và hứa sẽ đầu tư gấp đôi cho
chương trình giáo dục cho các bé gái. Các
công dân toàn cầu cùng với Rotarians
kêu gọi chính phủ Canada, Anh và
Úc thúc đẩy đầu tư vào diệt trừ bệnh bại
liệt Họ liên kết lại và hứa đầu tư 665 tỉ đô
la.

11:55But despite all of this
momentum, we face some huge
challenges. See, you might be thinking to
yourself,how can we possibly persuade
world leaders to sustain a focus on
global issues? Indeed, the powerful
American politician Tip O'Neill once
said, "All politics is local." That's what
always got politicians elected:to seek,
gain and hold onto power through the
pursuit of local or at very best national

interests.

11:55Nhưng sau tất cả, chúng tôi lại đối
mặt với vài thử thách Bạn có lẽ đang tự
hỏi làm sao chúng tôi thuyết phục được
các nhà lãnh đạo thế giới duy trì mối
quan tâm của họ đến vấn đề toàn
cầu? Thật vậy, chính khách Mỹ quyền lực,
Tip O'Neill từng nói, "Tất cả hoạt động
chính trị đều thuộc về địa phương." Đó là
những gì giúp các chính trị gia được
bầu: Tìm kiếm, đạt được và giữ vững
quyền lực qua việc giải quyết các vấn đề
địa phương vì lợi ích toàn quốc gia.

12:27I experienced this for the first time
when I was 21 years old. I took a
meeting with a then-Australian Foreign
Minister who shall remain nameless --

12:27Tôi trải nghiệm điều này lần đầu
khi tôi 21 tuổi Tôi tham dự 1 buổi
họp với một bộ trưởng ngoại giao khi đó
của Úc mà tôi sẽ không nói tên.

12:38[Alexander Downer]

12:38[Alexander Downer]

12:39(Laughter)

12:39(tiếng cười)

12:42And behind closed doors, I shared

12:42Lúc gặp riêng, tôi bày tỏ với ông ấy
9


/>
with him my passion to end extreme
poverty. I said, "Minister -- Australia has
this once-in-a-lifetime opportunity to
help achieve the Millennium
Development Goals. We can do this." And
he paused, looked down on me with cold,
dismissive eyes, and he said, "Hugh, no
one gives a funk about foreign
aid." Except he didn't use the word
"funk." He went on. He said we need to
look after our own backyard first.
13:10This is, I believe, outdated, even
dangerous thinking. Or as my late
grandfather would say, complete
BS.Parochialism offers this false
dichotomy because it pits the poor in one
country against the poor in another. It
pretends we can isolate ourselves and
our nations from one another. The whole
world is our backyard, and we ignore it

at our peril. See, look what happened
when we ignored Rwanda, when we
ignore Syria, when we ignore climate
change. Political leaders ought to give a
"funk" because the impact of climate
change and extreme poverty comes right
to our shore.

13:46Now, global citizens -- they
understand this. We live in a time that
favors the global citizen, in an age where
every single voice can be heard. See, do
you remember when the Millennium
Development Goals were signed back in
the year 2000? The most we could do in
those days was fire off a letter and wait
for the next election. There was no social

nguyện vọng chấm dứt tình trạng bần
cùng. Tôi nói,"Thưa Bộ trưởng, đây là cơ
hội ngàn năm có một của Úc để đạt được
Mục tiêu Phát triển Thiên Niên Kỷ. Chúng
ta làm được." Và ông ấy cắt lời tôi, khinh
khỉnh nhìn tôi bằng ánh mắt lạnh lùng và
thờ ơ, rồi nói, "Hugh này, chẳng tên nào
quan tâm tới viện trợ nước ngoài
đâu." Ngoại trừ ông ta không dùng từ
"funk" Ông ta nói tiếp. Ông ta nói, lo xong
chuyện nhà đã, rồi hẵn lo chuyện thiên
hạ.

13:10Tôi thấy lối nghĩ này lạc hậu, mà
còn nguy hiểm nữa. Hay như ông quá cố
của tôi nói: vớ va vớ vẩn (BullShit). Chủ
nghĩa địa phương đã sinh ra tư tưởng
phân chia trắng-đen sai lệch nó xem
người nghèo nước này và nước khác
hoàn toàn đối lập nhau. Nó vờ vịt rằng ta
có thể tách mình và nước mình khỏi
nước khác. Cả thế giới này mới đúng là
nhà chúng ta. vậy mà ta vẫn cứ "sống
chết mặc nó". Nhìn đi, chuyện gì xảy ra
khi ta phớt lờ Rwanda, khi mặc kệ
Syria, khi chúng ta bỏ qua thay đổi khí
hậu. Các nhà chính trị cũng nên "quan
tâm chút" chứ, vì ảnh hưởng của thay đổi
khí hậu và sự nghèo khó quét tới tận nhà
chúng ta rồi.
13:46Giờ đây, những công dân toàn cầu
họ hiểu được điều này. Chúng ta sống
trong thời đại có lợi cho công dân toàn
cầu, nơi mà mọi tiếng nói cá nhân đều
được tôn trọng. Bạn còn nhớ không lúc
Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ được
ký, vào năm 2000 đấy? Thời đó, chúng ta
giỏi lắm cũng chỉ gửi được một lá thư
khẩn. và chờ đến cuộc bầu cử tiếp
10


/>

media. Today, billions of citizens have
more tools, more access to
information, more capacity to influence
than ever before. Both the problems and
the tools to solve them are right before
us. The world has changed, and those of
us who look beyond our borders are on
the right side of history.

theo. Không hề có mạng xã hội. Ngày nay,
hàng tỉ công dân có nhiều phương tiện
hơn, tiếp cận với thông tin nhiều hơn Có
tiềm năng ảnh hưởng hơn bao giờ hết. Cả
vấn đề và cách giải quyết đều ở ngay
trước mặt chúng ta. Thế giới thay đổi
rồi, và những ai trong chúng ta nhìn xa
hơn đang đi đúng lộ trình của lịch sử.

14:27So where are we? So we run this
amazing festival, we've scored some big
policy wins, and citizens are signing up
all over the world. But have we achieved
our mission? No. We have such a long
way to go.

14:27Vậy chúng ta đi tới đâu rồi? Chúng
ta có lễ hội tuyệt vời này chúng ta đã ghi
điểm thành công ở vài chính sách, và
công dân trên toàn thế giới đang gia
nhập đội ngũ. Nhưng chúng ta đã hoàn

thành sứ mệnh chưa? Chưa. Con đường
chúng ta phải đi còn dài lắm.

14:43But this is the opportunity that I
see. The concept of global
citizenship, self-evident in its logic but
until now impractical in many ways, has
coincided with this particular moment in
which we are privileged to live. We, as
global citizens, now have a unique
opportunity to accelerate large-scale
positive changearound the world. So in
the months and years ahead, global
citizens will hold world leaders
accountableto ensure that the new
Global Goals for Sustainable
Development are tracked and
implemented. Global citizens will
partner with the world's leading NGOs to
end diseases like polio and
malaria. Global citizens will sign up in
every corner of this globe, increasing the
frequency, quality and impact of their
actions.These dreams are within
reach. Imagine an army of
millions growing into tens of
millions, connected, informed,

14:43Nhưng đây là cơ hội chúng ta
thấy. Khái niệm công dân toàn cầu, đúng

rành rành về lý nhưng tới giờ còn vài
điểm chưa thiết thực, lại xuất hiện trùng
với thời điểm chúng ta được ban đặc ân
sống. Là công dân toàn cầu, ta hiện có
được thời cơ đặc biệt để nhanh chóng
tạo ra thay đổi tích cực có quy mô trên
toàn thế giới. Vậy trong những năm
tháng tới, công dân toàn cầu sẽ giúp các
lãnh đạo có trách nhiệm đảm bảo Mục
tiêu Toàn cầu mới vì Phát triển Bền
vững được giám sát và triển khai Công
dân toàn cầu sẽ hợp tác với các tổ chức
phi chính phủ hàng đầu để xoá bỏ các
bệnh như bại liệt và sốt rét. Công dân
toàn cầu sẽ tham gia từ khắp năm châu
địa cầu, tăng tần suất hoạt động, chất
lượng và ảnh hưởng của họ. Những giấc
mơ này không hề ngoài tầm với. Tưởng
tượng xem, một đội ngũ từ 1 triệu
người thành 10 triệu, được kết nối, nắm
được tình hình, cùng nhau hành động với
11


/>
engaged and unwilling to take no for an
answer.

"không" luôn là câu trả lời miễn cưỡng.

15:49Những năm qua, Tôi cố liên lạc lại
với Sonny Boy. Đáng tiếc, tôi không làm
15:49Over all these years, I've tried to
được. Chúng tôi gặp nhau lâu trước khi
reconnect with Sonny Boy. Sadly, I've
been unable to. We met long before
mạng xã hội ra đời. và địa chỉ của cậu ấy
social media, and his address has now
đã bị chính quyền thay đổi, chuyện
been relocated by the authorities, as
thường ngày ở các khu ổ chuột. Tôi
often happens with slums. I'd love to sit
muốn ngồi tâm sự với cậu ấy, dù giờ này
down with him, wherever he is, and
cậu ấy ở đâu, và nói cậu ấy nghe thời
share with him how much the time I
gian ở "Ngọn núi khói" với tôi ý nghĩa thế
nào. Nhờ cậu ấy và rất nhiều người
spent on Smoky Mountain inspired
me. Thanks to him and so many others, I khác, Tôi hiểu được tầm quan trọng của
came to understand the importance of
việc tham gia phong trào của quần
being part of a movement of people -- the chúng, họ là những đứa trẻ sẵn sàng dời
kids willing to look up from their screens mắt khỏi màn hình để nhìn ra thế
and out to the world, the global
giới, những công dân toàn cầu. Những
citizens. Global citizens who stand
công dân toàn cầu là những người ở cạnh
together, who ask the question
nhau, những người luôn hỏi "Vì

"Why?," who reject the naysayers, and
sao?", những người không nói lời từ
embrace the amazing possibilities of the chối, và trân quý những khả năng tuyệt
world we share.
vời của ngôi nhà chúng ta chung sống.
16:42I'm a global citizen.

16:42Tôi là 1 công dân toàn cầu

16:44Are you?

16:44Bạn thì sao?

16:45Thank you.

16:45Cảm ơn.

16:47(Applause)

16:47(tiếng vỗ tay)

Celeste Headlee: 10 ways to have a better conversation
12


/>
Celeste Headlee: 10 bí quyết để có được cuộc trò chuyện thú vị hơn
Bài 02
0:11All right, I want to see a show of
hands: how many of you have

unfriended someone on Facebook
because they said something offensive
about politics or religion, childcare,
food?

0:11 Được rồi, tôi muốn thấy cánh tay
của các bạn: bao nhiêu bạn đã huỷ kết
bạn với ai đó trên Facebook vì họ viết
những điều xúc phạm chính trị hay tôn
giáo, chăm sóc trẻ em, thực phẩm?

0:22(Laughter)
0:22(Tiếng cười)
0:24And how many of you know at least
one person that you avoid because you
just don't want to talk to them?

0:24Bao nhiêu bạn tránh mặt ít nhất một
người chỉ vì bạn không muốn nói chuyện
với họ?

0:29(Laughter)
0:29(Tiếng cười)
0:31You know, it used to be that in order
to have a polite conversation, we just
had to follow the advice of Henry Higgins
in "My Fair Lady": Stick to the weather
and your health. But these days, with
climate change and anti-vaxxing, those
subjects --

0:31Bạn biết không, để có cuộc trò
chuyện lịch sự, ta từng làm thế này ta chỉ
cần theo lời khuyên của Henry Higgins
trong "My Fair Lady" Cứ nói về thời tiết
và sức khỏe. Giờ đây, biến đổi khí hậu và
sự phản đối tiêm chủng , các chủ đề này

0:43(Laughter)

0:43(Tiếng cười)

0:45are not safe either. So this world
that we live in, this world in which every
conversation has the potential to devolve
into an argument, where our politicians
can't speak to one another and where
even the most trivial of issues have
someone fighting both passionately for it
and against it, it's not normal. Pew
Research did a study of 10,000 American
adults, and they found that at this
moment, we are more polarized, we are
more divided, than we ever have been in

0:45cũng không an toàn nữa. Vậy nên
trong thế giới chúng ta đang sống, thế
giới mà mỗi cuộc trò chuyệnđều có khả
năng biến thành một cuộc tranh cãi, khi
các chính trị gia không thể nói chuyện

với nhau và kể cả những vấn đề vụn vặt
nhất cũng gây ra những tranh cãi quyết
liệt, thật không bình thường. Tổ chức
Pew tiến hành nghiên cứu trên 10.000
người lớn ở Mỹ, và họ thấy rằng ở hiện
tại, chúng ta cực đoan hơn, chia rẽ
hơn, so với quá khứ. Chúng ta ít chịu
13


/>
history. We're less likely to
compromise,which means we're not
listening to each other. And we make
decisions about where to live, who to
marry and even who our friends are
going to be, based on what we already
believe. Again, that means we're not
listening to each other. A conversation
requires a balance between talking and
listening, and somewhere along the way,
we lost that balance.

thỏa hiệp, điều này có nghĩa ta đang
không lắng nghe nhau. Chúng ta quyết
định về việc sống ở đâu, lập gia đình với
ai, và thậm chí làm bạn với ai, dựa vào
niềm tin có sẵn của mình. Một lần nữa thì
điều này nghĩa là ta không lắng nghe
nhau. Điều kiện cần của một cuộc trò

chuyện là sự cần bằng giữa nói và
nghe, và trong quá trình nói chuyện, ta
làm mất sự cân bằng đó.

1:34Bây giờ, một phần lý do là do công
nghệ. Những chiếc điện thoại thông mình
1:34Now, part of that is due to
technology. The smartphones that you
mà các bạn hoặc đang cầm hoặc giữ đủ
all either have in your hands or close
gần để có thể cầm lên nhanh chóng. Theo
enough that you could grab them really
nghiên cứu của Pew, khoảng một phần
quickly. According to Pew
ba thiếu niên Mỹ gửi hơn một trăm tin
Research, about a third of American
nhắn mỗi ngày. Và nhiều em, hầu hết các
teenagers send more than a hundred
em thường nhắn tin cho bạn bè nhiều
texts a day. And many of them, almost
hơn là nói chuyện trực tiếp với nhau. Có
bài báo hay trên tạp chí The
most of them, are more likely to text
their friends than they are to talk to
Atlantic, được viết bởi một thầy giáo cấp
them face to face. There's this great piece ba tên Paul Barnwell. Anh ấy giao bọn trẻ
in The Atlantic. It was written by a high
một dự án về giao tiếp. Anh ấy muốn dạy
school teacher named Paul
bọn trẻ cách nói về đề tài cụ thể mà

Barnwell. And he gave his kids a
không cần đến ghi chú. Anh nói thế này:
communication project. He wanted to
"Tôi dần nhận ra..."
teach them how to speak on a specific
subject without using notes. And he said 2:07(Tiếng cười)
this: "I came to realize..."
2:07(Laughter)
2:11"I came to realize that
conversational competence might be the
single most overlooked skill we fail to
teach. Kids spend hours each day
engaging with ideas and each other
through screens, but rarely do they have
an opportunity to hone their

2:11"Tôi dần nhận ra rằng khả năng trò
chuyện có lẽ là kỹ năng bị bỏ lỡ nhiều
nhất mà chúng ta không dạy.Bọn trẻ
dành hàng giờ mỗi ngày tương tác với ý
tưởng và với nhau thông qua màn
hình nhưng tụi nhỏ rất ít có cơ hội được
trau dồi kỹ năng giao tiếp. Nghe có vẻ
buồn cười, nhưng chúng ta cũng cần tự
hỏi mình: Có kỹ năng nào ở thế kỷ
21 quan trọng hơn khả năng duy trì cuộc
14


/>

interpersonal communications skills. It
might sound like a funny question, but
we have to ask ourselves: Is there any
21st-century skill more important than
being able to sustain coherent, confident
conversation?"

trò chuyện rành mạch và tự tin không?"

2:38Tôi kiếm sống nhờ nói chuyện với
người khác: những người đạt giải Nobel,
các tài xế xe tải các nhà tỉ phú, các giáo
viên nhà trẻ, các thống đốc, các thợ sửa
ống nước. Tôi nói chuyện với người tôi
thích. Và cả người tôi không thích. Tôi
2:38Now, I make my living talking to
nói chuyện với những người mà tôi bất
people: Nobel Prize winners, truck
drivers, billionaires, kindergarten
đồng sâu sắc về mặt cá nhân.Nhưng tôi
teachers, heads of state, plumbers. I talk vẫn có thể trò chuyện vui vẻ với họ. Thế
to people that I like. I talk to people that I nên tôi muốn dành khoảng 10 phút này
don't like. I talk to some people that I
để hướng dẫn bạn cách nói chuyện và
disagree with deeply on a personal
cách lắng nghe.
level. But I still have a great conversation
with them. So I'd like to spend the next
10 minutes or so teaching you how to
talk and how to listen.

3:03Nhiều bạn đã được nghe nhiều lời

3:03Many of you have already heard a
lot of advice on this, things like look the
person in the eye, think of interesting
topics to discuss in advance, look, nod
and smile to show that you're paying
attention, repeat back what you just
heard or summarize it. So I want you to
forget all of that. It is crap.
3:23(Laughter)
3:26There is no reason to learn how to
show you're paying attention if you are
in fact paying attention.

khuyên về vấn đề này, như nên nhìn vào
mắt người khác, suy nghĩ trước những
chủ đề thú vị để bàn luận, nhìn, gật đầu
và mỉm cười để thể hiện bạn đang chú
ý, lặp lại những gì bạn đã nghe, hay tóm
tắt lại chúng. Tôi muốn bạn quên hết
những lời đó. Chỉ toàn là nhảm nhí.
3:23(Tiếng cười)
3:26Không có lý do gì phải học cách thể
hiện sự chú ý nếu bạn đang thực sự chú
ý.
3:34(Tiếng cười)

3:34(Laughter)

3:35(Vỗ tay)

3:35(Applause)

3:38Giờ tôi sẽ sử dụng chính xác các kỹ
năng phỏng vấn chuyên nghiệp mà tôi
thường sử dụng hằng ngày.Vậy nên, tôi
sẽ dạy cho bạn cách phỏng vấn người

3:38Now, I actually use the exact same
skills as a professional interviewer that I

15


/>
do in regular life. So, I'm going to teach
you how to interview people, and that's
actually going to help you learn how to
be better conversationalists. Learn to
have a conversation without wasting
your time, without getting bored, and,
please God, without offending anybody.
3:59We've all had really great
conversations. We've had them before.
We know what it's like. The kind of
conversation where you walk away
feeling engaged and inspired, or where
you feel like you've made a real
connection or you've been perfectly

understood. There is no reason why
most of your interactions can't be like
that.
4:17So I have 10 basic rules. I'm going to
walk you through all of them, but
honestly, if you just choose one of them
and master it, you'll already enjoy better
conversations.

khác, điều này thực sự giúp bạn trở
thành người giao tiếp giỏi hơn. Học được
cách trò chuyện mà không lãng phí thời
gian, không thấy buồn chán và tạ ơn
Chúa, đặc biệt là không làm tổn thương
bất kỳ ai.
3:59Tất cả chúng ta đều có những cuộc
trò chuyện thú vị. Đã từng có. Ta biết nó
như thế nào. Những cuộc nói chuyện mà
khi kết thúc, bạn cảm thấy cuốn hút và
đầy cảm hứng, hoặc giống như bạn thực
sự được kết nối hoặc cảm giác mình hoàn
toàn được thấu hiểu. Không có lý do
gì khiến hầu hết những lần giao tiếp của
bạn không được như vậy.
4:17Tôi có 10 bí quyết cơ bản. Tôi sẽ
hướng dẫn cho bạn hết tất tần tật. nhưng
nói thật, nếu bạn chỉ chọn một bí quyết
và thực sự nắm vững, bạn cũng sẽ có
được những cuộc nói chuyện tuyệt vời
hơn.

4:26Bí quyết một: Đừng làm nhiều việc
4:26Number one: Don't multitask. And I cùng lúc. Tôi không chỉ bảo bạn bỏ điện
don't mean just set down your cell
thoại xuống, máy tính bảng, chìa khóa
phone or your tablet or your car keys or hoặc bất cứ thứ gì bạn đang cầm. Ý tôi
whatever is in your hand. I mean, be
muốn nói là, hãy có mặt. Có mặt thực sự
present. Be in that moment. Don't think
trong giây phút đó. Đừng bận tâm về việc
about your argument you had with your bạn vừa tranh cãi với sếp. Đừng suy nghĩ
boss. Don't think about what you're
xem hôm nay mình sẽ ăn gì tối nay. Nếu
going to have for dinner. If you want to
bạn không muốn tiếp tục nói chuyện, hãy
get out of the conversation, get out of the rời khỏi đó, đừng nửa có mặt ở đó mà
conversation, but don't be half in it and
nửa muốn bỏ đi.
half out of it.

4:49Number two: Don't pontificate. If

4:49Bí quyết số hai: đừng khăng khăng
cho mình là đúng. Nếu bạn muốn thể
16


/>
you want to state your opinion without
hiện ý kiến mà không muốn bị phản hồi

any opportunity for response or
hoặc tranh cãi hoặc phản đối hoặc góp
argument or pushback or growth, write a ý, thì hãy viết blog.
blog.
5:01(Tiếng cười)
5:01(Laughter)
5:04Tôi không mời các vị học giả tham
gia chương trình của tôi là có lý do. Đó là
5:04Now, there's a really good reason
vì họ thực sự tẻ nhạt. Nếu thuộc phe bảo
why I don't allow pundits on my
show: Because they're really boring. If
thủ, họ căm ghét Obama, phiếu tem thực
they're conservative, they're going to
phẩm và phá thai. Nếu thuộc phe dân
hate Obama and food stamps and
chủ, họ căm ghét các ngân hàng lớn, công
abortion. If they're liberal, they're going ty dầu và Dick Cheney. Hoàn toàn đoán
to hate big banks and oil corporations
được hết. Và bạn không muốn giống như
and Dick Cheney. Totally
vậy. Bạn cần tham gia mỗi cuộc trò
chuyện mặc định rằng mình có thể học
predictable. And you don't want to be
like that. You need to enter every
được gì đó.Nhà trị liệu nổi tiếng M. Scott
conversation assuming that you have
Peck đã nói rằng để thực sự lắng nghe,
something to learn. The famed therapist bạn phải dẹp cái tôi sang một bên.Và
M. Scott Peck said that true listening

điều đó cũng có nghĩa bỏ bớt ý kiến cá
requires a setting aside of oneself. And
nhân của bạn. Ông cho rằng khi cảm
sometimes that means setting aside your được sự chấp nhận của bạn, người nói sẽ
personal opinion. He said that sensing
trở nên bớt bị tổn thương và có nhiều
this acceptance, the speaker will become khả năng sẽ hé mở góc khuất bên
less and less vulnerable and more and
trong tâm hồn mình cho người nghe. Một
more likely to open up the inner
lần nữa, luôn cho rằng bạn có thể học
recesses of his or her mind to the
được điều gì đó.
listener. Again, assume that you have
something to learn.
5:51Bill Nye nói: "Mỗi một người bạn
gặp đều biết thứ gì đó mà bạn không
biết." Tôi diễn đạt lại như sau:Mỗi người
5:51Bill Nye: "Everyone you will ever
meet knows something that you don't." I đều là chuyên gia trong một lĩnh vực nào
put it this way: Everybody is an expert in đó.
something.
6:02Bí quyết số ba: sử dụng những câu
hỏi mở. Cái này tôi bắt chước các nhà
6:02Number three: Use open-ended
questions. In this case, take a cue from
báo. Bắt đầu với: ai, điều gì, khi nào, ở
journalists. Start your questions with
đâu, tại sao và như thế nào. Nếu bạn đặt
who, what, when, where, why or how. If một câu hỏi phức tạp, bạn sẽ nhận được

you put in a complicated question, you're một câu trả lời đơn giản. Nếu tôi hỏi bạn
17


/>
going to get a simple answer out. If I ask
you, "Were you terrified?" you're going
to respond to the most powerful word in
that sentence, which is "terrified," and
the answer is "Yes, I was" or "No, I
wasn't." "Were you angry?" "Yes, I was
very angry." Let them describe it.
They're the ones that know. Try asking
them things like, "What was that
like?" "How did that feel?" Because then
they might have to stop for a moment
and think about it, and you're going to
get a much more interesting response.

"Bạn có sợ hãi không?" bạn sẽ có phản
ứng với chữ mạnh nhất trong câu, là chữ
"sợ hãi" và câu trả lời sẽ là "Tôi có sợ"
hay "Tôi không sợ." "Bạn có giận không?"
"Có, tôi rất giận." Hãy để họ mô tả. Chính
họ là người biết rõ điều đó cơ mà. Thử
hỏi họ những câu như, "Chuyện đó như
thế nào?" "Việc đó cảm giác thế nào?" Vì
họ có thể phải ngừng lại để suy nghĩ về
chuyện đó, và bạn sẽ nhận được câu trả
lời thú vị hơn nhiều.

7:16(Laughter)

7:17Rồi chúng ta ngừng nghe. Các câu
chuyện và ý tưởng chắc sẽ nảy ra. Bạn
cần để chúng đến và đi.

6:39Bí quyết số bốn: thuận theo tự
nhiên. Điều này có nghĩa là những suy
6:39Number four: Go with the flow. That nghĩ đến với bạn và bạn cần để chúng đi
means thoughts will come into your
ra khỏi tâm trí. Chúng ta thường nghe
mind and you need to let them go out of các cuộc phỏng vấn khi khách mời đang
your mind. We've heard interviews
nói trong vài phút rồi tới lượt người dẫn
often in which a guest is talking for
chương trình đặt câu hỏi có vẻ như
several minutes and then the host comes chẳng ăn nhập gì hết hoặc đã được trả lời
back in and asks a question which seems trước đó rồi. Nghĩa là người dẫn chương
like it comes out of nowhere, or it's
trình có lẽ ngừng nghe cách đây hai
already been answered. That means the phút vì anh ta nghĩ đến một câu hỏi vô
host probably stopped listening two
cùng thông minh và anh ta nhất quyết
minutes ago because he thought of this
phải hỏi. Chúng ta cũng làm y chang như
really clever question, and he was just
thế.Trong khi đang ngồi nói chuyện với
bound and determined to say that. And
ai đó, ta lại chợt nhớ đến cái lần gặp

we do the exact same thing. We're sitting Hugh Jackman trong quán cà phê.
there having a conversation with
someone, and then we remember that
time that we met Hugh Jackman in a
coffee shop.
7:16(Tiếng cười)

7:17And we stop listening. Stories and
ideas are going to come to you. You need
to let them come and let them go.
7:25Number five: If you don't know, say

7:25Bí quyết số năm: Nếu bạn không
biết, hãy nói thật điều đó. Những người
làm nghề phát thanh, nhất là đài
18


/>
that you don't know. Now, people on the
radio, especially on NPR,are much more
aware that they're going on the
record, and so they're more careful
about what they claim to be an expert
in and what they claim to know for
sure. Do that. Err on the side of
caution. Talk should not be cheap.
7:45Number six: Don't equate your
experience with theirs. If they're talking
about having lost a family member, don't

start talking about the time you lost a
family member. If they're talking about
the trouble they're having at work, don't
tell them about how much you hate your
job. It's not the same. It is never the
same. All experiences are
individual. And, more importantly, it is
not about you. You don't need to take
that moment to prove how amazing you
are or how much you've
suffered. Somebody asked Stephen
Hawking once what his IQ was, and he
said, "I have no idea. People who brag
about their IQs are losers."

NPR nhận thức rất rõ là họ đang trong
quá trình phát sóng, nên họ càng cẩn
thận hơn về những lĩnh vực họ tự nhận
là chuyên gia và những gì họ tự nhận là
biết chắc chắn. Hãy làm như vậy. Hãy đặc
biệt cẩn trọng. Đừng nói những điều kém
chất lượng.
7:45Bí quyết số sáu: Đừng đánh đồng
trải nghiệm của bạn với người khác. Nếu
họ đang nói về việc mất người thân của
họ, xin đừng nói về thời điểm người thân
của bạn qua đời. Nếu họ đang nói về trục
trặc họ gặp trong công việc, đừng kể với
họ là bạn ghét công việc của mình tới cỡ
nào. Không giống nhau đâu. Không bao

giờ. Tất cả trải nghiệm đều riêng biệt. Và,
quan trọng hơn cả là, không phải đang
nói về bạn. Bạn không cần tận dụng giây
phút đó để chứng tỏ bạn tuyệt tới mức
nào hay đã chịu đựng những gì. Có lần ai
đó hỏi Stephen Hawking chỉ số IQ của
ông, ông trả lời "Tôi không biết. Ai khoác
lác chỉ số IQ chỉ là kẻ thất bại."

8:20(Tiếng cười)
8:20(Laughter)

8:22Việc trò chuyện không phải là cơ hội
để quảng bá cái gì đó.

8:22Conversations are not a promotional
opportunity.
8:27Bí quyết số bảy: Không lặp lại lời đã
nói. Làm vậy trông rất trịch thượng và
rất tẻ nhạt, chúng ta thường hành xử như
8:27Number seven: Try not to repeat
yourself. It's condescending, and it's
vậy. Đặc biệt là khi nói chuyện ở chỗ làm,
really boring, and we tend to do it a
hoặc khi trò chuyện với bọn trẻ, khi cần
lot. Especially in work conversations or
nói điều gì đó, chúng ta cứ nhai đi nhai
in conversations with our kids, we have a lại một điệp khúc. Đừng làm như thế.
point to make, so we just keep
19

/>
rephrasing it over and over. Don't do
that.
8:45Bí quyết số tám: loại bỏ cỏ dại. Nói
thật, người ta không quan tâm đến số
8:45Number eight: Stay out of the
weeds. Frankly, people don't care about năm, tên gọi, ngày tháng, những thông
the years, the names, the dates, all those tin kiểu như vậy mà bạn đang cố nặn óc
details that you're struggling to come up ra để nhớ. Họ không quan tâm. Điều họ
with in your mind. They don't care. What quan tâm là bạn. Họ muốn biết tính bạn
they care about is you. They care about
ra sao, bạn có điểm chung gì với họ. Nên
what you're like, what you have in
làm ơn quên các chi tiết này đi. Loại bỏ
common. So forget the details. Leave
chúng ra.
them out.
9:07Bí quyết số chín: Đây không phải bí
quyết cuối cùng, nhưng là cái quan trọng
9:07Number nine: This is not the last
one, but it is the most important
nhất. Hãy lắng nghe. Tôi không thể kể
one. Listen. I cannot tell you how many
biết bao nhiêu người thực sự quan trọng
really important people have said that
đã nói rằng lắng nghe có lẽ là kỹ năng số
listening is perhaps the most, the
một, kỹ năng quan trọng nhất mà bạn có

number one most important skillthat
thể phát triển. Đức Phật đã nói, tôi chỉ
you could develop. Buddha said, and I'm diễn đạt lại, "Nếu bạn mở miệng nói, bạn
paraphrasing, "If your mouth is open,
không học thêm được gì." Và Calvin
you're not learning."And Calvin Coolidge Coolidge từng nói: "Chưa có ai từng bị
said, "No man ever listened his way out
mất việc vì lắng nghe nhiều quá."
of a job."
9:31(Tiếng cười)
9:31(Laughter)
9:33Tại sao chúng ta không lắng nghe
nhau? Lý do thứ nhất, chúng ta thích nói
9:33Why do we not listen to each
other? Number one, we'd rather
hơn. Khi tôi nói, tôi đang được điều
talk. When I'm talking, I'm in control. I
khiển. Tôi không phải nghe điều gì đó tôi
don't have to hear anything I'm not
không quan tâm. Tôi là trung tâm sự chú
interested in. I'm the center of
ý. Tôi có thể nâng cao bản ngã của
attention. I can bolster my own
mình. Nhưng còn một lý do khác: Chúng
identity. But there's another reason: We ta bị phân tâm. Một người trung bình nói
get distracted. The average person talks được khoảng 225 từ một phút, nhưng
chúng ta có thể nghe được khoảng 500
at about 225 word per minute, but we
can listen at up to 500 words per
từ một phút. Nên tâm trí chúng ta bị 275

minute. So our minds are filling in those chữ còn lại lấp đầy. Tôi biết chứ, cần nỗ
other 275 words. And look, I know, it
lực và năng lượng rất nhiều mới thực sự
takes effort and energy to actually pay
dành chú ý cho một ai đó, nhưng nếu bạn
20


/>
attention to someone, but if you can't do
that, you're not in a conversation. You're
just two people shouting out barely
related sentences in the same place.

10:15You have to listen to one
another. Stephen Covey said it very
beautifully. He said, "Most of us don't
listen with the intent to understand. We
listen with the intent to reply."
10:27One more rule, number 10, and it's
this one: Be brief.
10:31[A good conversation is like a
miniskirt; short enough to retain
interest, but long enough to cover the
subject. -- My Sister]

không làm được, thi bạn đang không trò
chuyện. Chỉ là 2 người bật ra những câu
chữ không liên quan đến nhau ở cùng
một nơi.

10:15 Các bạn phải lắng nghe lẫn
nhau. Stephen Covey từng nói một câu
rất hay. "Hầu hết chúng ta không lắng
nghe với ý định thấu hiểu. Mà chúng ta
lắng nghe với ý định trả lời."
10:27Còn bí quyết số mười nữa là: Hãy
ngắn gọn thôi.
10:31[Cuộc trò chuyện thú vị giống váy
ngắn; phải đủ ngắn để gây thích
thú, nhưng phải đủ dài để bao trùm chủ
đề. -- chị tôi]
10:37(Tiếng cười)

10:37(Laughter)

10:39(Vỗ tay) Tất cả những bí quyết này
có thể rút gọn lại thành một nguyên tắc
10:39(Applause) All of this boils down to cơ bản, đó là: Hãy quan tâm đến người
khác.
the same basic concept, and it is this
one: Be interested in other people.
10:49Bạn biết đó, tôi lớn lên bên người
ông nổi tiếng, và gần như có một thói
10:49You know, I grew up with a very
famous grandfather, and there was kind quen trong nhà tôi. Mọi người thường
đến kiếm ông bà tôi để nói chuyện, và
of a ritual in my home. People would
sau khi họ ra về, mẹ tôi thường đến gần
come over to talk to my
tụi tui, hỏi: "Tụi con biết người đó là ai

grandparents, and after they would
không? Cô này là Á Hậu Mỹ đấy. Ông ấy là
leave, my mother would come over to
us, and she'd say, "Do you know who that thị trưởng Sacramento. Cô ấy đoạt giải
Putitzer. Chú đó là nghệ sĩ ballet người
was? She was the runner-up to Miss
Nga." Và tôi cứ thế lớn lên với mặc định
America. He was the mayor of
rằng mỗi người đều có điều gì đó thú vị,
Sacramento. She won a Pulitzer Prize.
He's a Russian ballet dancer." And I kind ẩn giấu bên trong họ. Nói thật, tôi nghĩ
of grew up assuming everyone has some nó giúp tôi dẫn chương trình hay
hơn. Tôi thường giữ kín miệng ở mức độ
hidden, amazing thing about them. And
21


/>
honestly, I think it's what makes me a
better host. I keep my mouth shut as
often as I possibly can, I keep my mind
open, and I'm always prepared to be
amazed, and I'm never disappointed.
11:27You do the same thing. Go out, talk
to people, listen to people, and, most
importantly, be prepared to be amazed.

thường xuyên có thể, nhưng tôi mở rộng
tâm trí, và luôn trong tâm thế sẵn sàng
đón nhận những điều thú vị, và tôi chưa

bao giờ bị thất vọng.
11:27Các bạn hãy làm giống như tôi. Hãy
ra ngoài, nói chuyện với người khác, lắng
nghe người khác nói, và quan trọng là,
chuẩn bị tâm thế sẵn sàng đón nhận
những điều kinh ngạc.
11:37Cảm ơn các bạn.

11:37Thanks.
11:38(Vỗ tay)
11:38(Applause)

Cesar Harada: How I teach kids to love science
Cesar Harada: Cách tôi dạy bọn trẻ yêu khoa học
Bài 03
0:12When I was a kid, my parents would
tell me, "You can make a mess, but you
have to clean up after yourself." So
freedom came with responsibility. But
my imagination would take me to all
these wonderful places, where
everything was possible. So I grew up in
a bubble of innocence -- or a bubble of
ignorance, I should say, because adults
would lie to us to protect us from the
ugly truth. And growing up, I found out
that adults make a mess, and they're not
very good at cleaning up after
themselves.

0:12Khi còn nhỏ, bố mẹ tôi thường bảo
rằng "Con có thể làm mọi thứ rối tinh lên,
nhưng hãy tự mình dọn dẹp nó" Vậy nên
tự do đi liền trách nhiệm. Nhưng trí
tưởng tượng sẽ luôn đưa tôi đến những
vùng đất tuyệt vời nơi mà mọi thứ đều
khả thi. Tôi đã lớn lên với sự ngây ngô -hay là sự thiếu biết, theo cái cách mà tôi
vẫn gọi, vì người lớn thường hay nói dối
để bảo vệ chúng ta khỏi cái sự thật xấu
xí. Và khi lớn lên, tôi nhận ra người lớn
đã mắc sai lầm, và họ chẳng hề giỏi trong
việc giải quyết nó.

0:46Thời gian trôi nhanh, và giờ tôi đã
0:46Fast forward, I am an adult now, and trưởng thành và tôi dạy khoa học và phát
I teach citizen science and invention at
minh tại trường Hong Kong Harbour. Và
the Hong Kong Harbour School. And it
cũng không mất nhiều thời gian trước
22


/>
doesn't take too long before my students
walk on a beach and stumble upon piles
of trash. So as good citizens, we clean up
the beaches -- and no, he is not drinking
alcohol, and if he is, I did not give it to
him.

khi học sinh của tôi dạo chơi trên bờ
biển và vấp phải những đống rác. Vậy
nên là những công dân tốt, chúng tôi dọn
dẹp bãi biển -- và không, thằng bé không
uống đồ có cồn, và nếu có, thì cũng không
phải là tôi đưa cho nó uống.

1:06(Laughter)

1:06(Tiếng cười)

1:08And so it's sad to say, but today
more than 80 percent of the oceans have
plastic in them. It's a horrifying fact. And
in past decades, we've been taking those
big ships out and those big nets, and we
collect those plastic bits that we look at
under a microscope, and we sort
them, and then we put this data onto a
map. But that takes forever, it's very
expensive, and so it's quite risky to take
those big boats out.

1:08Và thật buồn khi nói rằng ngày nay
đã có hơn 80% đại dương bị ô nhiễm bởi
đồ nhựa. Đó là một sự thật đáng sợ. Vào
những thập kỉ qua, chúng ta đã đưa
những con tàu lớn ra khơi, thả những
chiếc lưới to và thu lượm được rất nhiều
rác thải nhựa mà mà chúng ta thấy chúng

qua kính hiển vi và phân loại chúngvà rồi
chúng ta cập nhật dữ liệu đó lên một tấm
bản đồ. Nhưng việc đó sẽ tiếp diễn mãi
mãi, và nó cực kì đắt đỏ và cũng rất mạo
hiểm khi phải đưa ra khơi những chiếc
tàu lớn đó.

1:32 So with my students, ages six to
15, we've been dreaming of inventing a
better way. So we've transformed our
tiny Hong Kong classroom into a
workshop. And so we started building
this small workbench, with different
heights, so even really short kids can
participate. And let me tell you, kids with
power tools are awesome and safe.

1:32 Vì vậy, học sinh của tôi, 6 đến 15
tuổi, chúng tôi đã mơ ước đến việc tạo ra
một cách tốt hơn. Nên chúng tôi đã biến
cái lớp học bé tí trở thành một xưởng lắp
ráp. Và chúng tôi đã xây dựng chiếc bàn
máy bé tý ấy, với chiều cao khác nhau,
nên thậm chí cả những đứa nhỏ thấp lắm
cũng có thể tham gia. Tôi sẽ nói với bạn
rằng những đứa trẻ với công cụ sẽ trở
nên tuyệt vời và an toàn.

1:52(Laughter)
1:54Not really. And so, back to

plastic. We collect this plastic and we
grind it to the size we find it in the
ocean, which is very small because it
breaks down. And so this is how we

1:52(Tiếng cười)
1:54Cũng không hẳn. Và quay trở lại với
đồ nhựa. Chúng tôi thu nhặt đồ nhựa và
mài nó vừa bằng kích cỡ cái mà chúng tôi
tìm thấy ở đại dương, cái mà rất nhỏ, vì
23


/>
work. I let the imaginations of my
students run wild. And my job is to try to
collect the best of each kid's idea and try
to combine it into something that
hopefully would work. And so we have
agreed that instead of collecting plastic
bits, we are going to collect only the
data. So we're going to get an image of
the plastic with a robot -- so robots, kids
get very excited. And the next thing we
do -- we do what we call "rapid
prototyping." We are so rapid at
prototyping that the lunch is still in the
lunchbox when we're hacking it.

2:35(Laughter)

2:36And we hack table lamps and
webcams, into plumbing fixtures and we
assemble that into a floating robot that
will be slowly moving through water and
through the plastic that we have there -and this is the image that we get in the
robot. So we see the plastic pieces
floating slowly through the sensor, and
the computer on board will process this
image, and measure the size of each
particle, so we have a rough estimate of
how much plastic there is in the water.
3:04So we documented this invention
step by step on a website for inventors
called Instructables, in the hope that
somebody would make it even better.

3:14What was really cool about this

nó chỉ là những mảnh vỡ vụn. Và đây là
cách chúng tôi làm việc. Tôi để trí tưởng
tượng của bọn trẻ bay càng xa càng
tốt. Nhiệm vụ của tôi là nhặt ra những ý
tưởng tốt nhất và kết hợp chúng lại
thành một thứ gì đó khả thi. Và chúng tôi
thống nhất rằng thay bằng việc thu nhặt
những mảnh nhựa, chúng tôi chỉ đi tìm
dữ liệu. Chúng tôi sẽ tạo hình ảnh của
những mảnh nhựa bằng rô - bốt với rô bốt thì đứa trẻ nào cũng trở nên hào
hứng. Và điều tiếp theo chúng tôi làm -chúng tôi gọi nó là "rapid prototyping"
(tạo mẫu cấp tốc). Chúng tôi tạo những

bản mẫu thật nhanh chóng đến nỗi mà
bữa trưa vẫn nằm in trong hộp cơm khi
chúng tôi lắp đặt nó.
2:35(Tiếng cười)
2:36Chúng tôi đã lắp đèn bàn và ống
kính vào một dây dọi cố định và chúng
tôi cho tất chúng vào một con rô - bốt
nổi mà có thể di chuyển chầm chậm
trong nước và qua cả những mảnh nhựa
mà chúng tôi có ở đó -- và đây là hình
ảnh mà chúng tôi cho vào con rô - bốt. Và
chúng tôi thấy những mảnh nhựa nổi lên
rất chậm qua máy quét, và mấy tính tổng
sẽ xử lý hình ảnh đó, đo kích cỡ của từng
vật chất, nên chúng tôi có thể ước lượng
chuẩn lượng nhựa có trong nước.
3:04chúng tôi đã lưu trữ cách làm từng
bước một trên một trang mạng cho
người sáng chế gọi là Instructables (Khả
năng tạo dựng), với hy vọng rằng sẽ có ai
đó cải tiến nó.
3:14Điều hay ho nhất về dự án này
24


/>
project was that the students saw a local
problem, and boom -- they are trying to
immediately address it.

là cách bọn trẻ nhìn nhận vấn đề xung
quanh, và boom -- và chúng có thể chỉ ra
vẫn đề đó.

3:21[I can investigate my local problem]

3:21[Tôi có thể điều tra những vấn đề
xung quanh]

3:23Nhưng học sinh của tôi ở Hong Kong
là những đứa trẻ cập nhật thông tin rất
3:23But my students in Hong Kong are
nhanh chóng. Chúng xem bản tin, đọc các
hyperconnected kids. And they watch
trang mạng, và chúng cũng đã nhìn thấy
the news, they watch the Internet, and
tấm hình này. Đây là một đứa trẻ, khoảng
they came across this image. This was a
child, probably under 10, cleaning up an dưới 10 tuổi, lọc dầu tràn bằng tay
oil spill bare-handed, in the Sundarbans, không, ở Sundarbans, rừng đước lớn
nhất thế giới thuộc Bangladesh. Họ thực
which is the world's largest mangrove
sự rất kinh ngạc, vì đây là nước họ uống
forest in Bangladesh. So they were very
và tắm rửa, đây là nước họ nuôi cá -- và
shocked, because this is the water they
drink, this is the water they bathe in, this cũng là nơi họ sinh sống. Bạn cũng có thể
thấy là nước có màu nâu, màu nâu của
is the water they fish in -- this is the
bùn và dầu, Nên khi mọi thứ hòa lẫn,sẽ

place where they live. And also you can
rất khó để nhận ra thứ gì có trong
see the water is brown, the mud is
nước. Nhưng công nghệ làm điều đó trở
brown and oil is brown, so when
everything is mixed up, it's really hard to nên dễ dàng hơn, nó gọi là phép đo
phổ, cho phép chúng ta thấy được vật
see what's in the water. But, there's a
chất trong nước. Vậy nên chúng tôi đã
technology that's rather simple, that's
called spectrometry, that allows you see lắp đặt một mẫu thô máy đo phổ, và bạn
có thể thấy màu sắc qua những vật chất
what's in the water. So we built a rough
prototype of a spectrometer, and you can khác nhau mà tạo ra quang phổ khác
nhau. nên điều đó có thể giúp bạn nhận
shine light through different
biết được cái gì có trong nguồn
substances that produce different
spectrums, so that can help you identify nước. Nên chúng tôi đã đóng gói mẫu
máy quét này lại, và gửi nó đến
what's in the water. So we packed this
prototype of a sensor, and we shipped it Bangladesh. Và điều hay ho về dự án
này là sau khi chỉ ra vấn đề hoặc là xem
to Bangladesh. So what was cool about
this project was that beyond addressing xét nó, học sinh của tôi có thể dùng nhiệt
huyết và trí sáng tạo để giúp những đứa
a local problem, or looking at a local
trẻ ở vùng xa xôi hẻo lánh.
problem, my students used their
empathy and their sense of being

creative to help, remotely, other kids.

25