Chính sách thúc đẩy đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản tại quảng ninh ( nghiên cứu trường hợp các nhóm doanh nghiệp tại huyện vân đồn)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

VŨ THỊ THU THẢO

CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
THỦY HẢI SẢN TẠI QUẢNG NINH
(NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CÁC NHÓM DOANH NGHIỆP
TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN)

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KHOA HỌC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Hà Nội 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

VŨ THỊ THU THẢO

CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT
THỦY HẢI SẢN TẠI QUẢNG NINH
(NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP CÁC NHÓM DOANH NGHIỆP
TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN)

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KHOA HỌC
Chuyên ngành: Quản lý khoa học và công nghệ
Mã số

: 60 34 04 12

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học : TS Nguyễn Ngọc Song

Hà Nội 2014


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tác giả
đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô
giáo, lãnh đạo, chuyên viên các phòng, ban ngành thuộc UBND huyện Vân
Đồn và các Sở ban ngành của Tỉnh.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy, cô giáo của Trường Đại
học Xã Hội và Nhân Văn. Bạn bè, đồng nghiệp, gia đình và đặc biệt là
TS. Nguyễn Ngọc Song đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong quá
trình thực hiện đề tài.
Quá trình đổi mới công nghệ ở các địa phương trong cả nước còn nhiều
tồn tại, bất cập, thực tiễn chính sách để thúc đẩy đổi mới công nghệ của các
hộ, doanh nghiệp nuôi trông thủy hải sản trên địa bàn huyện Vân Đồn nói
riêng đang đặt ra nhiều vấn đề cần được quan tâm giải quyết. Hơn nữa, vốn
kiến thức và hiểu biết của tác giả về vấn đề này còn hạn chế, cho nên luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến
bổ sung góp ý của các thầy, cô và các độc giả quan tâm.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2014
Tác giả luận văn

Vũ Thị Thu Thảo

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 6
1. Lý do nghiên cứu: ............................................................................................ 6
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu: .................... Error! Bookmark not defined.
3. Mục tiêu nghiên cứu: ........................................ Error! Bookmark not defined.
4. Phạm vi nghiên cứu: ......................................... Error! Bookmark not defined.
5. Mẫu khảo sát: .................................................... Error! Bookmark not defined.
6. Câu hỏi nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.
7. Giả thuyết nghiên cứu: ..................................... Error! Bookmark not defined.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu: ................................ Error! Bookmark not defined.
9. Nội dung và cấu trúc luận văn: ........................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH ĐỔI MỚI CÔNG

NGHỆ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT THỦY HẢI SẢNError! Bookmark n
1.1

Hệ khái niệm ................................................ Error! Bookmark not defined.

1.1.1 Chính sách ..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Công nghệ ..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Đổi mới công nghệ ....................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.4 Chính sách đổi mới công nghệ ..................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản ............ Error! Bookmark not defined.

1.3. Chính sách đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp sản xuất thủy hải sảnError! Book

1.3.1. Cơ bản về chính sách đổi mới công nghệ trong doanh nghiệpError! Bookmark n
1.3.2. Vị trí, vai trò của chính sách hỗ trợ phát triển và đổi mới công nghệ
doanh nghiệp sản xuất thủy sản ............................ Error! Bookmark not defined.

1.3.3. Nội dung chủ yếu của chính sách đổi mới công nghệ trong doanh
nghiệp sản xuất thủy hải sản ................................. Error! Bookmark not defined.

1


1.3.4. Phương thức tổ chức thực hiện chính sách đổi mới công nghệ trong
doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản ..................... Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chƣơng 1. ............................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ

TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT THỦY HẢI SẢNError! Bookmark not defin
TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINH Error! Bookmark not defined.
2.1. Thực trạng chính sách đổi mới công nghệ trong doanh nghiệp sản
xuất thủy hải sản của Việt Nam ........................... Error! Bookmark not defined.

2.1.1. Chính sách của Nhà nước trong việc đổi mới công nghệError! Bookmark not def

2.1.2. Chính sách đối với doanh nghiệp sản xuất thủy hải sảnError! Bookmark not defi
2.2 Thực trạng chính sách đổi mới công nghệ đối với các doanh nghiệp
sản xuất thủy hải sản của tỉnh Quảng Ninh ....... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Tỉnh Quảng Ninh ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Hoạt động sản xuất và thực trạng công nghệ sản xuất thủy hải sản
Quảng Ninh ............................................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Thực trạng chính sách thúc đẩy đổi mới công nghệ trong các doanh
nghiệp thủy hải sản Quảng Ninh .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3 Thực trạng chính sách đổi mới công nghệ đối với các doanh nghiệp

sản xuất thủy sản của Huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng NinhError! Bookmark not defined
2.3.1. Huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ............. Error! Bookmark not defined.

2.3.2. Hoạt động sản xuất và thực trạng công nghệ thủy hải sản của huyện
Vân Đồn .................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Thực trạng chính sách thúc đẩy đổi mới công nghệ trong các doanh
nghiệp sản xuất thủy sản tại huyện Vân Đồn....... Error! Bookmark not defined.
2.3.3.1.Chính sách đổi mới công nghệ của huyện Error! Bookmark not defined.
2.3.3.2. Chính sách đổi mới công nghệ của doanh nghiệpError! Bookmark not defined.

2


2.3.4. Thực trạng chính sách thúc đẩy về việc thiếu các chính sách đủ
mạnh để thúc đẩy đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp sản xuất thủy
hải sản. .................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.5. Thực trạng chính sách thúc đẩy về sự thiếu đồng nhất, đồng bộ trong công tác

quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản.Error! Bookmark not defin
Kết luận Chƣơng 2 ................................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP VỀ CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY ĐỔI MỚI
CÔNG NGHỆ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT THỦY
SẢN TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN, TỈNH QUẢNG NINHError! Bookmark not defined.
3.1. Giải pháp hỗ trợ các nguồn lực trong đổi mới công nghệ đối với

doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản của tỉnh Quảng NinhError! Bookmark not define
3.1.1. Hỗ trợ về tài chính trong đổi mới công nghệError! Bookmark not defined.

3.1.2. Hỗ trợ thông tin, tư vấn tìm kiếm, lựa chọn công nghệError! Bookmark not defin
3.1.3. Các chính sách về đầu tư và thu hút đầu tư Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Tăng cường tuyên truyền, vận động doanh nghiệpError! Bookmark not defined.
3.1.5. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ........ Error! Bookmark not defined.

3.2. Giải pháp đặc thù ngành sản xuất thủy sản tỉnh Quảng NinhError! Bookmark no
3.2.1 Hỗ trợ con giống............................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.2 Quy hoạch ...................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3 Thức ăn, kỹ thuật nuôi trồng thủy hải sản .. Error! Bookmark not defined.

3.3 Giải pháp riêng cho các doanh nghiệp huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng NinhError! Book
3.3.1. Về cơ chế chính sách: .................................. Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Tăng cường thông tin và ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ:Error! Bookmark not

3.3.3. Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và công nghệ nuôi trồng thủy sản mớiError! Bookmark n
Kết luận chƣơng 3. ................................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN CHUNG ............................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 8

3


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
GDP

Tổng sản phẩm nội địa

FAO

tổ chức lương thực và nông nghiệp liên hiệp quốc

HĐND

Hội đồng nhân dân

HTX

Hợp tác xã

KH&CN

Khoa học và công nghệ

KT&XH

Kinh tế và xã hội

NTM

Nông thôn mới

OECD

Organisations for Economic Co-operation and Development
(Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế)

R&D

Research & Development (Nghiên cứu và phát triển)

SXKD

Sản xuất kinh doanh

UBND

Ủy ban nhân dân

4


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: : Nguồn lợi hải sản ở tỉnh Quảng Ninh.................................56
Bảng 2.2: Cơ cấu GDP của tỉnh Quảng Ninh (%)..................................59
Bảng 2.3.Phân bổ tài chính cho các hoạt động KH&CN........................65
Bảng 2.4: Diện tích nuôi tôm, nhuyễn thể (đơn vị tính Ha).................75
Bảng 2.5: Tình hình lao động huyện Vân Đồn.......................................85

5


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu:
Đổi mới công nghệ là một nhiệm vụ ở tầm chiến lược mang tính lâu dài
của doanh nghiệp sản xuất. Nó có phạm vi liên quan rộng, có tính chính sách
và tính công nghệ cao, là một công trình hệ thống phức tạp, đòi hỏi có sự cố
gắng trong quá trình quy hoạch của doanh nghiệp sản xuất. Làm tốt được quy
hoạch đổi mới công nghệ là một khâu quan trọng trong công tác đổi mới công
nghệ. Nó đòi hỏi phải có sự phù hợp với quy luật kinh tế thị trường, thích ứng
được với nhu cầu phát triển tổng thể của nền kinh tế quốc dân, phân tích được
những điều kiện về nguồn tài nguyên như nguồn vốn, kỹ thuật, vật tư, nhân
lực,… trên cơ sở xác định rõ mục tiêu phát triển của các khu vực, các bộ
phận, các doanh nghiệp cũng như tiến trình làm việc trước mắt và lâu dài,
nắm bắt trọng điểm, tính toán sắp xếp, tổng hợp cân đối, giúp cho việc quy

hoạch được xây dựng trên cơ sở vững chắc và có độ tin cậy. Quy hoạch phải
thiết thực, khả thi, có hiệu quả thực hiện, phát huy được tác dụng thúc đẩy
doanh nghiệp sản xuất phát triển.
Để giúp cho công tác đổi mới công nghệ trong các doanh nghiệp sản
xuất được khoa học, hợp lý, tiên tiến và khả thi, chính sách đổi mới công
nghệ cần phải tuân theo những chuẩn mực nhất định và song hành cùng sự
phát triển của nền kinh tế thị trường tạo. bởi vì thị trường quyết định số phận
của doanh nghiệp sản xuất, vì vậy, doanh nghiệp muốn triển khai công tác đổi
mới công nghệ phải thích ứng và phù hợp được với nhu cầu của thị trường.
Nếu sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp không thích hợp được với nhu
cầu của thị trường sẽ có thể gây ra sự lãng phí về nguồn vốn, vật liệu, thời
gian và công nghệ mới.

6


Những năm qua tình hình ứng dụng công nghệ trong các doanh nghiệp
nuôi trồng thuỷ sản trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã có bước phát triển, thể
hiện bằng diện tích nuôi trồng thủy sản đạt trên 19.700 ha, sản lượng đạt hơn
30.000 tấn/năm. Hiện nay, toàn tỉnh có 17 cơ sở sản xuất giống thuỷ sản,
trong đó có 14 cơ sở sản xuất kinh doanh giống thuỷ sản nước lợ, 3 cơ sở sản
xuất kinh doanh giống thuỷ sản nước ngọt với công suất bình quân đạt 30-40
triệu giống/năm.
Một số công ty, doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản tại Vân Đồn đầu tư
công nghệ nuôi trồng thủy sản tiên tiên thành công giải quyết vấn đề việc làm
hàng ngàn lao động trên địa bàn, đặc biệt là nuôi Tu Hài thương phẩm. Với xu
thế gia tăng về số lượng thủy hải sản, nếu vẫn duy trì công nghệ lạc hậu như
hiện nay thì không chỉ tạo ra hiệu quả thấp về mặt kinh tế, lãng phí, góp phần
làm gia tăng ô nhiễm môi trường bề mặt nước nuôi trồng, ảnh hưởng đến các
loại sinh vật khác. Tuy nhiên vấn đề thúc đẩy, đổi mới công nghệ sản xuất

thủy hải sản gặp không ít khó khăn cần phải có chính sách phù hợp. Xuất phát
từ thực tế đó, đề tài nghiên cứu tập trung vào chủ đề “Chính sách thúc đẩy
đổi mới công nghệ trong các hộ, doanh nghiệp sản xuất thủy hải sản tại
Quảng Ninh (Nghiên cứu trường hợp các nhóm doanh nghiệp tại huyện
Vân Đồn)".
Với hy vọng kết quả của đề tài sẽ góp phần giúp các nhà quản lý có
chính sách đổi mới công nghệ cũng như các doanh nghiệp trong ngành thủy
sản của tỉnh có những giải pháp tích cực, hạn chế những tác động tiêu cực của
chính sách đổi mới công nghệ trong quá trình sản xuất , nhằm nâng cao hiệu
quả thực thi chính sách, phù hợp với điều kiện địa phương để đảm bảo phát
triển bền vững.

7


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bách khoa toàn thư:
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI (2012), Nghị quyết Hội nghị lần
thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI ngày 01/11/2012 (Nghị
quyết số 20-NQ/TW) về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
3. Bộ khoa học và Công nghệ (2003), Công nghệ và phát triển thị trường
công nghệ ở Việt Nam, Nxb Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội.
4. Bộ tài nguyên & Môi trường (2008), Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về chất
lượng mặt nước - QCVN: 2008/BTNMT.
5. Cổng thông tin điện tử tỉnh Quảng Ninh
6. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 đã được
sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị quyết số 51/2001/QH10 của luật khoa
học và công nghệ.

7. Hội đồng nhân dân Tỉnh (2012), Nghị quyết số 53/2012/NQ-HĐND ngày
11/7/2012 của Hội đồng nhân dân Tỉnh về việc thông qua chính sách hỗ trợ
lãi suất đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp trên địa
ban tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2012- 2015.
8. />9. Luật Khoa học và công nghệ năm 2013
10. Nguyễn Quỳnh Trang (2011), Nhận diện những rào cản trong đổi mới
công nghệ tại các làng nghề ở tỉnh Nam Định, luận văn thạc sỹ Đại học
KHXH&NV Hà Nội.
11. Sở thủy sản Quảng Ninh (2009, 2010, 2011,2012)
12. Tổng cục thống kê Quảng Ninh (1955- 2011) Niên giám thống kê

8


13. Tỉnh ủy Quảng Ninh (2012), Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 05/5/2012
của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh về phát triển khoa học và công
nghệ tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2015 định hướng đến năm 2020.
14. UBND tỉnh Quảng Ninh (2009), Báo cáo tổng hợp công tác nuôi trồng
thuỷ sản năm 2009.
15. UBND tỉnh Quảng Ninh (2010), Báo các tổng kết công tác nuôi trồng
thuỷ sản năm 2010, phương hướng và nhiệm vụ năm 2015.
16. Vũ Cao Đàm (2008), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nxb giáo
dục Hà Nội.
17. Vũ Cao Đàm (2008), Giáo trình khoa học chính sách, trường ĐH
XH&NV, ĐHQG Hà Nội. NXB ĐHQG Hà Nội.
18. Vũ Cao Đàm (2011), Tuyển tập những công trình đã tuyên bố, tập 2:
Nghiên cứu chính sách và chiến lược. NXB Thế giới.

9