Đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng đất đô thị hội an trong bối cảnh biến đổi khí hậu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
----------------------

Hoàng Minh Thắng

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ
THỊ THÀNH PHỐ HỘI AN TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Hà Nội - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
----------------------

Hoàng Minh Thắng

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ
THỊ THÀNH PHỐ HỘI AN TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU
Chuyên ngành: Quản lý đất đai
Mã số: 60850103

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. Nguyễn Việt Hùng

Hà Nội - 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
chƣa đƣợc ai công bố trong bất kì nghiên cứu nào khác, tài liệu, số liệu sử
dụng trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả luận văn

Hoàng Minh Thắng


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi vô cùng biết ơn:
UBND thành phố, Phòng tài nguyên môi trƣờng, Phòng quản lý đô thị
thành phố Hội An - tỉnh Quảng Nam đã giúp đỡ và cung cấp số liệu cho tôi
thực hiện luận văn.
Các thầy, cô giáo tại trƣờng ĐH Khoa học tự nhiên – ĐH Quốc gia Hà Nội
đã tận tình chỉ bảo, góp ý cho tôi trong việc hoàn thành luận văn.
Thầy giáo, TS. Nguyễn Việt Hùng – Giảng viên khoa Quản lý nhà nƣớc về
Đô thị và Nông thôn, Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hƣớng dẫn,
giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Hoàng Minh Thắng


MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................4

DANH MỤC HÌNH VẼ ..............................................................................................5
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................6
1. Tính cấp thiết đề tài .............................................................................................6
2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................... Error! Bookmark not defined.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................ Error! Bookmark not defined.
4. Phạm vi nghiên cứu ........................................... Error! Bookmark not defined.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................... Error! Bookmark not defined.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài .............. Error! Bookmark not defined.
7. Kết cấu luận văn ................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ, SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ THỊ VÀ
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU................................................ Error! Bookmark not defined.
1.1. Biến đổi khí hậu và những tác động từ biến đổi khí hậu . Error! Bookmark not
defined.
1.1.1. Tổng quan về biến đổi khí hậu .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Những tác động từ biến đổi khí hậu ............ Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Ảnh hƣởng biến đổi khí hậu lên các đô thị ven biển trên thế giới và bài học
kinh nghiệm ........................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Lý luận về quản lý và sử dụng đất đô thị ........... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm đất đô thị ............... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý và sử dụng đất đô thị: .................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả và hiệu quả quản lý và sử dụng đất đô thị
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Đánh giá công tác quản lý và sử dụng đât đô thị trong bối cảnh biến đổi khí hậu
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
*. Tiểu kết chương 1 .............................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ
THỊ HỘI AN TRONG BỐI CẢNH BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ...... Error! Bookmark not
defined.
1

2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hô ̣i của khu vực nghiên cứu ....... Error!
Bookmark not defined.
2.1.1. Vị trí địa lý .................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Điều kiện tự nhiên ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Tình hình phát triển kinh tế, xã hội, an ninh - quốc phòng của thành phố Hội An
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Tác động của BĐKH đến Thành phố Hội An .... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Tác động của lũ lụt ...................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Tác động của xâm nhập mặn ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Tác động xói lở bờ sông, bờ biển và bồi lắng ........... Error! Bookmark not
defined.
2.2.4. Tác động của bão ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng công tác quy hoạch xây dựng đô thị và kế hoạch sử dụng đất đô thị
Hội An ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4. Đánh giá thực trạng quy hoạch xây dựng và kế hoạch sử dụng đất đô thị Hội An
trong bối cảnh BĐKH ............................................... Error! Bookmark not defined.
*. Tiểu kết chương 2 .............................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ VÀ
KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐÔ THỊ HỘI AN THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU .................................................................. Error! Bookmark not defined.
3.1. Giải pháp về hƣớng phát triển không gian đô thị......... Error! Bookmark not
defined.
3.2. Giải pháp quy hoạch sử dụng đất và phân khu chức năng .. Error! Bookmark
not defined.
3.3. Giải pháp xây dựng hạ tầng kỹ thuật đô thị ... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.
KIẾN NGHỊ .............................................................. Error! Bookmark not defined.
PHỤ LỤC .................................................................. Error! Bookmark not defined.

2


DANH MỤC VIẾT TẮT
BĐ

Báo động

BĐKH

Biến đổi khí hậu

BTCT

Bê tông cốt thép

CN-ĐT-DV

Công nghiệp – Đô thị - Dịch vụ

CRZ

Giấy phép/ điều lệ tiêu chuẩn cho sự điều chỉnh vùng
ven biển

CTR

Chất thải rắn

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

HĐND

Hội đồng nhân dân

HSDĐ

Hệ số sử dụng đất

IPCC

Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu

IUCN

Liên minh Quốc tế Bảo tồn thiên nhiên và tài nguyên
thiên nhiên

KT - XH

Kinh tế - xã hội

LECZ

Vùng ven biển có độ cao thấp

PTCS

Phổ thông cơ sở

SDĐ

Sử dụng đất

TDTT

Thế dục thể thao

UBND

Ủy ban nhân dân

UBMTTQVN

Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam

UNESCO

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên
hiệp quốc

UNFCCC

Công ƣớc khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí
hậu

XD
XHCN

Xây dựng
Xã hội chủ nghĩa

3


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng
Bảng 1.1.

Tên bảng

Trang

Tiêu chí đánh giá công tác quy hoạch xây dựng đô thị trong

38

thích ứng biến đổi khí hậu
Biểu 2.1.

Phân bố các trận lũ theo thời gian

48

Bảng 2.1.

Thống kê bão từ 2005- 2009

57

Bảng 2.2.

Thống kê hiện trạng sử dụng đất 2011 và kế hoạch sử dụng đất

60

đến 2020( Thành lập dựa trên báo cáo điều chỉnh quy hoạch
xây dựng chung Tp. Hội An năm 2011)
Bảng 2.3.

Thống kê nhà ở theo loại nhà ở năm 2011

4

62


DANH MỤC HÌNH
Hình

Tên hình

Trang

Hình 2.1.

Sơ đồ thành phố Hội An

40

Hình 2.2.

Xói lở tại bờ biển Cửa Đại

54

Hình 2.3.

Vị trí của các điểm nóng với các loại hình thiên tai

56

Hình 3.6.

Đường chân trời phố cổ Hội An

87

5


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết đề tài
Nhƣ chúng ta đã biết đất đai là yếu tố tự nhiên quan trọng, là điều kiện cần
thiết cho mọi hoạt động sản xuất của con ngƣời, là cơ sở nền tảng cho việc xây
dựng các cơ sở kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, là địa bàn phân bố các khu dân
cƣ. Đất đai có một vi trí cố định, với một lƣợng có hạn trên phạm vi toàn cầu và
phạm vi từng quốc gia.Vì vậy việc quản lý sử dụng đất đai là một vấn đề cấp thiết,

nhất là trong thời kỳ hiện nay, thời kỳ mà tốc độ phát triển đô thị, tốc độ đô thị hoá
đang tăng nhanh. Trong phát triển đô thị và đô thị hoá đã nảy sinh rất nhiều vấn đề
trong sử dụng đất đô thị, một trong số là những tác động từ BĐKH
Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã và đang là vấn đề thời sự nóng bỏng, nó không
chỉ đơn thuần là vấn đề về môi trƣờng mà còn là vấn đề về phát triển, thu hút sự
quan tâm của nhiều quốc gia, nhiều nhà khoa học, nhiều nhà quản lý và các chính
khách trên thế giới. Kofi Annan đã ví biến đổi khí hậu nhƣ một mối đe doạ đối với
hoà bình và an ninh toàn cầu, có mức độ nguy hiểm xếp ngang hàng với xung đột
vũ trang, buôn lậu vũ khí hay nghèo đói. Biểu hiện rõ nét nhất là hiện tƣợng thời tiết
bất thƣờng, trái đất đang nóng lên; hậu quả làm băng tan, mực nƣớc biển dâng cao,
mƣa lũ, bão lốc, giông tố gia tăng. Con ngƣời đã và đang phải đối mặt với những
tác động khôn lƣờng của biến đổi khí hậu nhƣ dịch bệnh, đói nghèo, mất nơi ăn
chốn ở, thiếu đất canh tác, sự suy giảm đa dạng sinh học... Biến đổi khí hậu đang đe
doạ nghiêm trọng đến lợi ích sống còn của nhiều dân tộc, nhiều quốc gia trên khắp
hành tinh này, trong đó có Việt Nam mà biểu hiện rõ rệt nhất ở các đô thị ven biển
Miền Trung trong đó có thành phố Hội An
Hội An là thành phố thuộc tỉnh Quảng Nam mang những nét đặc biệt về tự
nhiên, văn hóa và lịch sử, đã đƣợc UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế
giới vào năm 1999, Cù Lao Chàm của Hội An đƣợc công nhận là Khu bảo tồn
sinh quyển của UNESCO năm 2009. Hiện nay Hội An đã trở thành điểm du lịch
quan trọng của tỉnh Quảng Nam nói riêng và miền Trung nói chung. Hội An
đang đặt mục tiêu xây dựng thành phố sinh thái, phát triên bền vững. Tuy nhiên
do vị trí địa lý nằm ở vùng cửa sông ven biển nên Hội An đang phải chịu tác

6


động mạnh mẽ của các tai biến tự nhiên đang ngày thêm trầm trọng và phức tạp
bởi biến đổi khí hậu toàn cầu (mực nƣớc biển dâng, lƣợng mƣa bất thƣờng, nhiệt
độ tăng, hạn hán kéo dài...)

7


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1.

Lê Huy Bá, Nguyễn Thi Phú, Nguyễn Đức An(2010), Môi trường khí hậu
biến đổi - mối hiểm họa toàn cầu. TP. Hồ Chí Minh: Nhà xuất bản Đại học
Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh.

2.

Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2009). Kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng
cho Việt Nam. Hà Nội tháng 6 - 2009 .

3.

Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng (2009). Dự án: “Việt Nam: Chuẩn bị thông báo
quốc gia lần thứ hai cho UNFCCC”. Báo cáo Đánh giá chiến lƣợc và các biện
pháp ứng phó với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực tài nguyên nƣớc ở Việt
Nam. Hà Nội, tháng 1 năm 2009.

4.

Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng(2008), Chương trình mục tiêu quốc gia thích
ứng với biến đổi khí hậu. Hà Nội

5.

Bộ Xây dựng (2008), Quy chuẩn xây dựng Việt Nam. Hà Nội

6.

Phan Văn Đức (2010), “Nghiên cứu ảnh hưởng của BĐKH đến sinh kế và
sức khỏe cộng đồng ở xã Hương Phong, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên
Huế và đề xuất các giải pháp thích ứng”. Đại học Khoa học – Đại học Huế

7.

Đỗ Thái Hà (2009), BĐKH và thích ứng BĐKH ở Việt Nam. Viện khoa học
công nghệ và quản lý môi trƣờng, p. 5.

8.

Đỗ Thái Hà (2009), BĐKH và thích ứng BĐKH ở Việt Nam. Viện khoa học
công nghệ và quản lý môi trƣờng, p. 6.

9.

Truong Quang Hoc, Per Bertilsson và Jonas Noven (2007), Các bước tiến bộ
trong lồng ghép các nội dung biến đổi khí hậu vào quy hoạch sử dụng đất ở
Việt Nam. Tài liệu hội thảo “Thích ứng với biến đổi khí hậu trong các chính
sách, quy hoạch và chƣơng trình phát triển tại Việt nam, Hanoi, 22/10/2007
(Do Bộ TNMT, ICEM, SEMLA và IIED tổ chức)

10.

Trần Thanh Lâm (2009), Tác động của biến đổi khí hậu đến kinh tế: Dự báo

và giải pháp. />
8


11.

Lê Vũ Việt Phong (2006),„‟Nghiên cứu áp dụng mô hình toán MIKE 11 tính
toán chất lượng nước sông Nhuệ và sông Đáy”. Viện Khí tƣợng Thủy văn và
trƣờng Đại học Thủy Lợi

12.

Phòng quản lý đô thị thành phố Hội An (2011), Thuyết minh tổng hợp: điều
chính quy hoạch chung thành phố Hội An - tỉnh Quảng Nam.

13.

Nguyễn Văn Thắng, Nguyễn Trọng Hiệu, Trần Thục, Phạm Thị Thanh
Hƣơng, Nguyễn Thị Lan, Vũ Văn Thăng (2010), “Biến đổi khí hậu và tác
động ở Việt Nam”. Viện Khoa học Khí tƣợng Thủy văn và Môi trƣờng

14.

Hồ Đắc Thoàn(2011), Tác động của biến đổi khí hậu đến môi trường và sức
khỏe. />
15.

Hoàng Văn Thức (2009), “Nghiên cứu xây dựng quy trình lồng ghép yêu cầu
bảo vệ môi trường trong quá trình xây dựng quy hoạch sử dụng đất trên
nguyên tắc phát triển bền vững”. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng.

16.

UBND thành phố Hội An (2008), Báo cáo hiện trạng môi trường thành phố
Hội An.

17.

Viện khoa học khí tƣợng thủy văn và môi trƣờng(2012), Kịch bản BĐKH,
nước biển dâng cho Việt Nam.

18.

Phòng TNMT TP Hội An (2005), Chuyên đề lũ lụt Hội An: “ lũ lụt và tác
động của nó đến hoạt động du lịch thị xã Hội An – Cù Lao Chàm”

19.

Lê Hiền (2013), Sạt lở ven sông ở Hội An: cần sớm khắc phục.
/>
Tiếng Anh
20.

Arief Anshory Yusuf & Herminia Francisco (2009), Climate change
vulnerability mapping for South East Asia. IDRC, EFPSEA, SIDA.

21.

Hay S.I et al (2002), Climate change and the resurgence of malaria in the
East African highlands. Nature.

22.

Intergovernmental Panel on Climate Change (2001), Climate Change 2001 –
The Scientific Basis. Contribution of Working Group I to the Third
Assessment Report of the IPCC, Cambridge University Press, Cambridge

9


23.

Tran Manh Lieu, Nguyen Thi Khang, Bui Nguyen Trung, Man quang Huy,
Vu Quoc Huy (2011), Climate change vulnerability and adaptability
assessment for Hoi An city. Un-Habitat.

24.

WHO (2003), Climate change and human health - Risks and responses.
Geneva.

10