Giới thiệu tác phẩm gia lễ của chu hy

Giới thiệu tác phẩm Gia lễ của Chu Hy
Phạm Thị Hường
Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Luận văn ThS. Hán Nôm: 60 22 40
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Kim Sơn
Năm bảo vệ: 2014
Abstract.- Giới thiệu về tác già Chu Hy và vài nét sơ lược về quan điểm Lễ học
của ông. Khái quát bối cảnh về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, tôn giáo, học
thuật giai đoạn Nam Tống, từ đó làm tiền đề để trình bày về sự ra đời của tác
phẩm Gia lễ. Sơ lược về quá trình tiếp nhận và phát triển của tác phẩm trong lịch
sử.
Giới thiệu về nội dung và kết cấu của sách
Khảo cứu một số quan điểm Lễ học của Chu Hy thể hiện trong tác phẩm Gia lễ,
bao gồm: Đối tượng hướng đến của tác phẩm; Quy chế về Tông pháp; Và những
vấn đề về Phục cổ - Tòng tục.
Phiên âm, dịch nghĩa và chú giải tác phẩm Gia lễ

Keywords. Hán nôm; Ngôn ngữ học
Content.
Luận văn gồm ba chương:
- Chương I: Tác giả Chu Hy và tác phẩm Gia lễ;
- Chương II: Giới thiệu về kết cấu và nội dung của Gia lễ;
- Chương III: Một số quan điểm Lễ học trong tác phẩm Gia lễ
References.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT:
1. Toan Ánh (1991),Phong tục Việt Nam thờ cúng tổ tiên, Nxb Khoa học xãhội,
HàNội.
2. Toan Ánh (1992),Nếp cũ con người Việt Nam: Phong tục cổ truyền, Nxb Tp Hồ

ChíMinh.
3. Nguyễn Văn Chiêu, Thọ Mai gia lễ, HàNội.
4. Vũ Việt Bằng (2010),Giới thiệu tác phẩm Văn Công gia lễ tồn chân của Đỗ Huy
Uyển, Khóa luận tốt nghiệp, Trƣờng Đại học Khoa học Xãhội và Nhân văn, Đại
học Quốc gia HàNội.
5. Vũ Việt Bằng (2011), Tìm hiểu sự Nôm hóa Gia lễ thông qua tư liệu Gia lễ được
in khắc, Hội thảo “Chữ Nôm và Kinh điển Nho gia”, Trƣờng Đại học Khoa học
Xãhội và Nhân văn, Đại học Quốc gia HàNội.
6. Vũ Việt Bằng (2011),Nghiên cứu văn bản Hồ thượng thư gia lễ, Đề tài tập sự
viện Nghiên cứu Hán Nôm.
7. Vũ Việt Bằng (2013),Nghiên cứu nhóm văn bản gia lễ khắc in, Luận văn tốt
nghiệp Thạc sĩ, Trƣờng Đại học Khoa học Xãhội và Nhân văn, Đại học Quốc
gia HàNội.
8. Phan Kế Bí
nh (2005), Việt Nam phong tục, Nxb Văn hóa Thông tin.
9. Lê Phƣơng Duy (2013),Khảo sát tác phẩm “Tứ lễ lược tập” của Bùi Huy Tùng,
Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ, Trƣờng Đại học Khoa học Xãhội và Nhân văn, Đại
học Quốc gia HàNội.
10. Trần Văn Giáp (1970), Tìm hiểu kho sách Hán Nôm: nguồn tư liệu văn học, sử
học Việt Nam, Nxb Kho Thƣ tịch Quốc gia.
11. Trần Trọng Kim (2003), Nho giáo, NXB Văn học.
12. Phạm Đình Hổ, Nguyễn Án (2001),Tang thương ngẫu lục, Nxb Văn học, Hà
Nội.

99


13. Phạm Đình Hồ (Trần Thị Kim Anh dịch) (2003), Vũ trung tùy bút, Nxb Khoa
học xãhội.
14. Cát Kiếm Hùng (2006), Bước thịnh suy của các triều đại phong kiến Trung

Quốc, tập 2, NXB Văn hóa Thông Tin.
15. Trần Đình Hƣợu (1996),Đến hiện đại từ truyền thống, Nxb Văn hóa,.
16. Trần Đình Hƣợu, Các bải giảng về Tư tưởng Phương Đông, Lại Nguyên Ân
biên soạn (2001), Nxb Đại học Quốc gia HàNội.
17. Phùng Hữu Lan, Lược sử triết học Trung Quốc (A short history of Chinese
philosophy), LêAnh Minh dịch (2010), Nxb Đại học Sƣ phạm TP.Hồ ChíMinh.
18. Phùng Hữu Lan, Tinh thần triết học Trung Quốc, LêAnh Minh dịch(2010), Nxb
Đại học Sƣ phạm TP.Hồ ChíMinh.
19. Nguyễn Ngọc Nhuận (chủ biên) (2009), Một số văn bản Điển chế vàPháp luật
Việt Nam, NXB Khoa học Xãhội.
20. HàTấn Phát (1961), Văn công Thọ Mai gia lễ, Nxb Hồng Dân, Sài Gòn.
21. Nguyễn Tử Siêu và Thƣơng Sơn, Cao Hƣơng Lƣơng (dịch) (1931):Gia lễ chỉ
nam,Nhật Nam thƣ quán.
22. Phạm Côn Sơn (1999),Gia lễ xưa và nay, Nxb Thanh Niên, Sài Gòn.
23. Phan Hà Sơn, Trƣơng Thị Thủy biên dịch (2009), Thọ Mai gia lễ, Nxb HàNội.
24. Nhất Thanh (2001),Đất lề quêthói (phong tục Việt Nam), Nxb Văn hóa Thông
tin, HàNội.
25. Nguyễn Hữu Tiến (1924),Hôn lễ, Nam Phong tạp chí,số 86.
26. Nguyễn Hữu Tiến (1925),Tang lễ (I), Tang lễ (II), Tang lễ (III), Nam Phong tạp
chí
, số 90, 1924; số 92, 98.
27. Nguyễn Hữu Tiến (1927),Khảo về lễ Thọ, Nam Phong tạp chí,số 124.
28. Túy lang Nguyễn Văn Toàn (1972),Thọ mai gia lễ dẫn giải.
29. Vũ Hi Tô (1922),Thọ mai gia lễ diễn nghĩa, HàNội, 1922.
30. Vƣơng Tú Trung (2009), Phong tục nghi lễ Văn hóa xưa và nay, NXB HàNội.
31. Trần Thị Xuân (2011),Khảo cứu Tam lễ tập yếu, Khóa luận tốt nghiệp, Trƣờng
Đại học Khoa học Xãhội và Nhân văn, Đại học Quốc gia HàNội.

100

TÀI LIỆU HÁN NÔM
32. Tứ lễ lược tập 四禮略集, A.1016, VHv.1166/1-4
33. Gia lễ hoặc vấn 家禮或問, R61, Thƣ viện Quốc gia.
34. Hồ thượng thư gia lễ 胡尚書家禮, A.175, A.279, AB. 592
35. Tam lễ tập yếu 三禮集要, A.1925, A.1599, A.1281
36. Tang lễ bị kí喪禮備記, A.2227
37. Thọ Mai gia lễ 壽梅家禮, AB.89;VHb.108;
38. Văn Công gia lễ tồn chân 文公家禮存真, VHv.272
TÀI LIỆU TIẾNG TRUNG
39. (宋) 朱 熹: 文公家禮,四 庫 全 書 版
40. (宋) 朱熹: 文公家禮,性 理 大 全 版
41. 《家禮》,《朱子全書》, 上海古籍出版社 安徽教育出版社, 2002 年
42. 楊復 , 劉坛孫 (集注) 《文公家禮》
43. 黃瑞節 (附錄 ) 《朱子成書》《家禮》
44. (宋) 司 馬 光: 書 儀,四 庫 全 書 版
45. (明) 丘濬 (輯) 《文公家禮儀節》, 正德十三年常州府刻本 (北京大學圖書館
藏)
46. (明) 丘 濬: 文 公 家 禮 儀 節,正 德 十 三 年 常 州 府 刻 本 (北 京 大 學 圖 書 館 藏),
四 庫 全 書 存 目 叢 書,114 册,齊 魯 書 社,1997 年
47. (清 ) 李 紱 《朱 子 晚 年 全 論 》, 北 京: 中 華 書 局, 2000 年
48. 《朱 子 語 類》,《 朱子全書》, 上海古籍出版社 安徽教育出版社, 2002 年
49. 《朱 子 文 集》,《朱子全書》, 上海古籍出版社 安徽教育出版社, 2002 年

101


50. 《朱 子 仪 礼 经 传 通 解》,《朱子全書》, 上海古籍出版社 安徽教育出版社,
2002 年
51. 周 禮 譯 注、上 海 古 籍 出 版 社、2003 年

52. 儀 禮 譯 注, 上 海 古 籍 出 版 社,2003 年
53. 禮 記 譯 注,上 海 古 籍 出 版 社,2003 年
54. (元) 陳 澔 注: 禮 記 集 說 (四 書 五 經 宋 元 人 注、北 京 中 國 書店)、 1996 年
55. (宋) 朱熹:四書章句集注 (四書五經宋元人注、北京中國書店)、1996 年
56. 顏 之 推: 顏 氏 家 訓. 諸 子 集 成,中 華 書 局,2010 年
57. 吳展良, 朱子研究書目新編 (1900 – 2002)
58. 錢穆, 《中国学术思想论丛》
59. 錢穆《朱子新學案 -朱子之禮學》, 台北：三民书局，1971 年
60. 盧仁淑《文公家禮及其對韓國禮學之影響》, 博士論文, 國立臺灣師範大學,
1983 年.
61. 陈来《朱子〈家礼〉真伪考议》，《北京大学学报》（人文社会科学版）
1989 年第 3 期
62. 束 景 南
《朱熹〈家礼〉真伪考辨》，收入氏著：《朱熹佚文辑考》，南京：江苏
古籍出版社，1991年
63. 张国风《〈家礼〉新考》，《北京图书馆馆刊》1992年第1期
64. 杨志刚《〈司马氏书仪〉和〈朱子家礼〉研究》, 浙江学刊 1993 年第 1 期
65. 杨志刚《中国礼仪制度研究》，上海：华东师范大学出版社，2000年
66. 杨志刚《明清時代《朱子家禮》的普及與傳播》, 「中華經學集刊」第九期,
2010 年
67. 孙华《朱熹〈家礼〉研究》，浙江大学2009年硕士学位论文
68. 池田溫, 《文公家禮管見》, 《東亞傳統家禮, 教育與國法〈家族,
家禮與教育〉》, 臺灣大學出版中心, 2005 年
102


69. 孫 致 文《朱熹〈儀禮經傳通解〉研究》, 國立 中 央 大 學 博 士 論 文
70. 周鑫, 《〈朱子家礼〉研究回顾与展望》, 中国社会历史评论, 2001年
71. 解 光 宇, 解 立, 《论 朱 熹 与 田 愚 的 宗 法 思 想 》, 合 肥 學 院 學 报 (社 会 科 学
版), 2008 年

72. 郑 春 (主 編) - 张品端 (副主 編), 《朱子〈家礼〉与 人 文 关 怀》, 福 建 教 育 出
版 社, 2001 年
73. 二 十 世 紀 中 國 禮 學 研 究 論 集,學 苑 出 版 社,1998 年
74. 彭衛民, 《〈家禮〉朝鮮化進路》,
“李氏朝鮮政治與文化認同的禮學建構”的部份成果,西南政法大學2013年
75. 张品端, 《〈朱子家礼〉与朝鲜礼学的发展》, 国 家 社 会 科 学 基 金 项 目
“朱 子 学 在 海 外 的 传 播 及 其 影 响” 阶 段 性 成 果 之 一
76. 戴瑞坤, 《朱子學對中、日、韓的影響》, 逢甲人文社會學報第1 期, 2000 年
77. 彭林, 《金沙溪〈丧礼备要〉与〈朱子家礼〉的朝鲜化》,
中国文化研究1998年
78. 馮儁熙,《朱子學之傳入日本及其在日本的發展》,讀書報告,文中的資料絕
大部份來自《日本的朱子學》（朱謙之著,人民出版社，2000 年 12 月第一
版）,2006 年
79. 陸 益 龍 ,《中 國 歷 代 家 禮》,北 京 圖 書 館 出 版 社,1998 年
80. 彭 美玲《家禮源流群書述撂考异》, 行政院國家科學委員會補助專題研究
計畫成果報告 ,簡易版 ,1990 年.
81. 李 晓 东, 《中 国 封 建 家 礼》, 陕 西 人 民 出 版 社, 1986 年
82. 李 无 未, 帳 黎 明 (主 編), 《中 国 历 代 家 礼》, 北 京 圖 書 館 出 版 社, 1998.9
年
83. 马 小 紅,《礼 与 法: 法 的 历 史 连 接 》, 北 京 大 学 出 版 社, 2004.8 年
84. 吏 广 全,《礼 法 融 合 与 中 国 传 统 律 法 文 化 的 历 史 演 进》, 法 律 出 版 社,
2006.12 年

103


85. [美] 田浩, 《朱熹的思維世界》, 江苏人民出版社, 2011 年
86. 张金喜, 《理学宗师- 朱熹》, 贵州教育出版社,2011 年
87. 馮友兰, 《中国哲学史》 , 生活 - 读书 - 新和三联书店,2009 年
88. 二十六史, 宋史, 中华历史文库.

89. 《四庫全書總目卷二二經部禮類四》,《朱子全書》,上海古籍出版社,
安徽教育出版社, 2002 年

TÀI LIỆU TIẾNG ANH
90. Howard Giskin, Bettye S.Walsh: An introduction to Chinese culture through th
Family, State University of New York press, Albany, 2011
91. Patricia Buckley Ebrey, Chu Hsi’s Family Rituals (A twelfth-Century Chinese
Manual for the Performance of Cappings, Weddings, Funerals, and Ancestral Rites).
Princeton University press princeton, New Jersey, 1991.

104