Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần việt nam thịnh vượng phòng giao dịch văn quán

B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

QU N TR R IăROăTệNăD NG T IăNGỂNăHÀNGă
TH
NGăM I C PH N VI T NAM TH NH
V
NG ậ PHọNGăGIAOăD CHăV N QUỄN

SINHăVIểNăTH C HI N

: NGUY N TH NGA

MÃăSINHăVIểN

: A21735

CHUYểNăNGÀNH

:ăNGỂNăHÀNG

HÀăN I ậ 2016

B
TR

GIỄOăD Că ÀOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

QU N TR R IăROăTệNăD NG T IăNGỂNăHÀNGă
TH
NGăM I C PH N VI T NAM TH NH
V
NG ậ PHọNGăGIAOăD CHăV NăQUỄN

Giáoăviênăh

ng d n

: ThS. Chu Th Thu Th y

Sinhăviênăth c hi n

: Nguy n Th Nga

Mƣăsinhăviên

:A21735

ChuyênăngƠnh

:ăTƠiăchínhăậ NgơnăhƠng

HÀăN I - 2016

Thang Long University Libraty


L I C Mă N
Trong quá trình th c hi n và hoàn thành khóa lu n t t nghi p, em đư nh n đ
s giúp đ c ng nh s đ ng viên t r t nhi u phía.

c

Tr c tiên, em xin g i l i c m n chân trành và sâu s c nh t t i giáo viên h ng
d n khóa lu n t t nghi p ậ Ths.Chu Th Thu Th y. Cô tuy không ph i là ng i đư tr c
ti p gi ng d y em trong th i gian h c t p t i tr ng, nh ng cô đư t n tình ch b o,
h

ng d n em trong su t th i gian nghiên c u và th c hi n khóa lu n này.
Ngoài ra, em c ng mu n thông qua khóa lu n này, g i l i c m n sâu s c đ n

các th y giáo, cô giáo đang gi ng d y t i tr ng i h c Th ng Long, nh ng ng i đư
tr c ti p truy n đ t cho em các ki n th c v kinh t t nh ng môn h c c b n nh t,
giúp em có đ c n n t ng v chuyên ngành h c nh hi n t i đ có th hoàn thành đ
tài nghiên c u này.

Bên c nh đó em c ng xin c m n t i các cô, chú, anh, ch c a Ngân hàng TMCP
Vi t Nam Th nh V ng ậ Phòng giao d ch V n Quán đư t n tình giúp đ và cung c p
s li u đ em có th hoàn thành đ

c bài khóa lu n c a mình.

Cu i cùng, em xin g i l i c m n t i gia đình và nh ng ng

i b n đư luôn bên

c nh giúp đ và ng h em trong su t th i gian th c hi n khóa lu n t t nghi p này.
M c dù, em đư c g ng hoàn thi n khóa lu n nh ng do n ng l c còn h n ch nên
khóa lu n không tránh kh i nh ng sai sót. Em r t mong nh n đ c s góp Ủ c a QuỦ
th y cô đ bài khóa lu n c a em đ

c hoàn thi n h n.
EmăxinăchơnăthƠnhăc mă n!
Sinh viên th c hi n

Nguy n Th Nga


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ
trích d n rõ ràng.

c

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên
Nguy n Th Nga

Thang Long University Libraty


M CL C
CH

NGă 1. C ă S

Lụă LU N CHUNG V

C AăNGỂNăHÀNGăTH

QU N TR R Iă ROă TệNă D NG

NGăM I ..........................................................................1

1.1. Kháiăquátăho tăđ ngătínăd ngăngơnăhƠng ............................................................. 1
1.1.1. Khái ni m tín ế ng ngân hàng ............................................................................1
1.1.2. Vai trò tín ế ng ngân hàng ..................................................................................1
1.1.3. Phân lo i tín ế ng ngân hàng th

ng m i ......................................................... 2

1.2. R iăroătínăd ng ........................................................................................................4
1.2.1. Khái ni m r i ro và các lo i r i ro c a ngân hàng th

ng m i ........................4

1.2.2. R i ro tín ế ng và phân lo i r i ro tín ế ng .......................................................6
1.2.3. Nguyên nhân c a r i ro tín ế ng ........................................................................8
1.2.4. nh h ng c a r i ro tín ế ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng
th ng m i…. ...............................................................................................................12
1.3. Qu n tr r iăroătínăd ng t iăcácăngơnăhƠngăth

ngăm i ...................................13

1.3.1. Khái ni m v qu n tr r i ro tín ế ng t i các ngân hàng th
1.3.2. N i dung qu n tr r i ro tín ế ng t i ngân hàng th

ng m i .............13

ng m i.......................... 13

1.3.3. Các ch tiêu đánh giá k t qu qu n tr r i ro tín ế ng trong ngân hàng
th ng m i…. ...............................................................................................................21
1.4. Cácă nhơnăt nhă h ngăđ n qu n tr r iă roă tínă d ng t iă ngơnăhƠngă th ngă
m iầ.. ........................................................................................................................... 24
1.4.1. Các nhân t bên trong ........................................................................................ 24
1.4.2. Các nhân t bên ngoài ........................................................................................ 26
CH
NGă2. TH C TR NGăCỌNGăTỄCăQU N TR R IăROăTệNăD NG T I
NGỂNă HÀNGă TH
NGă M I C PH N VI T NAM TH NHă V
NG ậ
PHọNGăGIAOăD CHăV NăQUỄN ...........................................................................28
2.1. T ng quan v NgơnăhƠngăth

ngăm i c ph n Vi t Nam Th nhăV

ngăphòngă

giao d chăV năQuán .....................................................................................................28
2.2. M t s k t qu ho tă đ ng c aă Ngơnă hƠngă th ngă m i c ph n Vi t Nam
Th nhăV ngăPhòngăgiaoăd chăV năQuán .................................................................29
2.2.1. Ho t đ ng huy đ ng v n ....................................................................................29
2.2.2. K t qu ho t đ ng kinh doanh c a VPBank V n Quán...................................30


2.3. Th c tr ngăcôngă tácă qu n tr r iă roă tínăd ng t iă NgơnăhƠngă th
ph n Vi t Nam Th nhăV

ngăPhòngăgiaoăd chăV năQuán ......................................31

2.3.1. Th c tr ng ho t đ ng tín ế ng t i Ngân hàng th
Th nh V

ngă m i c

ng m i c ph n Vi t Nam

ng Phòng giao ế ch V n Quán ..................................................................31

2.3.2. Th c tr ng qu n tr r i ro tín ế ng t i Ngân hàng th ng m i c ph n Vi t
Nam Th nh V ng Phòng giao ế ch V n Quán. ........................................................ 38
2.4. Cácăch tiêuăđánhăgiáăk t qu qu n tr r iăroătínăd ng t iăNgơnăhƠngăth ngă
m i c ph n Vi t Nam Th nhăV ngăphòngăgiaoăd chăV năQuán .......................... 62

2.4.1. Các ch tiêu đ nh l

ng ......................................................................................62

2.4.2. Các ch tiêu đ nh tính ......................................................................................... 67
2.5. ánhăgiáăho tăđ ngăcôngătácăqu n tr r iăroătínăd ng t iăNgơnăhƠngăth ngă
m i c ph n Vi t Nam Th nhăV ngăphòngăgiaoăd chăV năQuán .......................... 69
2.5.1. K t qu đ t đ

c .................................................................................................69

2.5.2. Nh ng h n ch còn t n đ ng .............................................................................70
2.5.3. Nguyên nhân h n ch ......................................................................................... 72
CH
NGă 3. M T S GI Iă PHỄPă NH M C I THI Nă CỌNGă TỄCă QU N
TR R Iă ROă TệNă D NG T Iă NGỂNă HÀNGă TMCP VI T NAM TH NH
V
NG - PHọNGăGIAOăD CHăV NăQUỄN ........................................................ 77
3.1.

nhăh

Th nhăV

ngăphátătri n chung c aăNgơnăhƠngăth

ngăm i c ph n Vi t Nam

ngăPhòngăgiaoăd chăV năQuán .................................................................77

3.1.1. Nh n đ nh chung v môi tr

ng kinh ếoanh và đ nh h

ng phát tri n chung

c a toàn h th ng VPBank .......................................................................................... 77
3.1.2.

nh h

ng phát tri n chung c a Phòng giao ế ch .........................................78

3.1.3. nh h ng công tác qu n tr r i ro tín ế ng t i Ngân hàng th ng m i c
ph n Vi t Nam Th nh V ng Phòng giao ế ch V n Quán ........................................79
3.2. M t s gi iă phápă nh m c i thi nă côngă tácă qu n tr r i ro t iă Ngơnă hƠngă
th ngăm i c ph n Vi t Nam Th nhăV ngăphòngăgiaoăd chăV năQuán ............80
3.2.1. Nâng cao n ng l c qu n tr r i ro tín ế ng cho cán b qu n tr và cán b tác
nghi p c a PẢD VPBank V n Quán ..........................................................................80
3.2.2. Nâng cao ch t l
3.2.3. T ng c

ng th m đ nh tín ế ng c a cán b tín ế ng ....................... 81

ng công tác giám sát r i ro tín ế ng sau cho vay c a cán b tín

d ng………… ...............................................................................................................83

Thang Long University Libraty

3.2.4. Nâng cao ch t l

ng th m đ nh tài s n đ m b o c a cán b tín ế ng ...........83

3.2.5. ảoàn thi n công tác x lý t n th t sau cho vay ................................................84
3.2.6. M t s gi i pháp khác ......................................................................................... 86
3.3. Ki n ngh v i H i S Chính .................................................................................86
3.3.1. Nâng cao hi u qu qu n tr r i ro tín ế ng ......................................................86
3.3.2. T ng c

ng công tác ki m tra, ki m toán n i b ..............................................89


DANH M C B NG BI U,ă

TH ,ăS ă

B ng 1.1. Nh ng bi u hi n c a m t kho nă tínă d ng x uă vƠă m tă chínhă sáchă tínă
d ngăkémăhi u qu ......................................................................................................14
B ngă1.2.ăCácăch tiêuătƠiăchínhădoanhănghi p .......................................................... 15
B ng 2.1. K t qu ho tă đ ng kinh doanh c aă VPBankăV năQuánă(2013ă ậ 2015)
.......................................................................................................................................30
B ngă2.2.ăTìnhăhìnhăchoăvayăt i VPBank ậ V năQuánă(2013ă- 2015) .....................31
B ngă 2.3.ă D ă n cho vay theo th i h nă tínă d ng c aă VPBankV nă Quánă (20132015) .............................................................................................................................. 36
B ngă2.4.ăC ăc uăd ăn theoăTS B ...........................................................................37
B ng 2.5.Ba d u hi u c nhăbáoăr i ro s m ............................................................... 44
B ng 2.6.T l %ăKháchăhƠngăviăph m d u hi u EWS t iăVPBankăV năQuánăgiaiă
đo n 2013 - 2015 ..........................................................................................................44
B ng 2.7. T tr ngăcácăch tiêuătƠiăchính ...................................................................48

B ng 2.8. T tr ngăcácăch tiêuăphiătƠiăchính ............................................................ 49
B ng 2.9. Tr ng s cácăch tiêuătƠiăchínhăt i VPBank ..............................................49
B ngă2.10.ăPhơnălo i,ăđánhăgiáăr i ro theo ch tăl

ng kho n vay .......................... 50

B ng 2.11. H th ngăkỦăhi uăXHTDăcáănhơnăt i VPBank .......................................53
B ng 2.12. X p h ngăKháchăhƠngăt iăVPBankăV năQuánă(2013ăậ 2015) ...............54
B ngă 2.13.ă Tríchă l p d phòngă r iă roă tínă d ng t iă VPBankă V nă Quánă (2013ă ậ
2015) .............................................................................................................................. 58
B ng 2.14. Tìnhăhìnhăgiaăh n n t iăVPBankăV năQuánă(2013ăậ 2015) .................60
B ngă2.15.ăD ăn tínăd ngătheoănhómăt i VPBank ậ V năQuánă(2013ăậ 2015).....62
B ng 2.16. Ch tiêuă h s n quáă h n t i VPBank ậ V nă Quánă giaiă đo n 20132015 ............................................................................................................................... 64
B ng 2.17. H s thu n c a VPBank ậ V năQuánăgiaiăđo n 2013 ậ 2015.............65
B ng 2.18. T l tríchăl p DPRR t i VPBank ậ V năQuánăgiaiăđo n 2013 ậ 2015
.......................................................................................................................................66
B ng 2.19. H s kh n ngăbùăđ p r i ro t i VPBank ậ V năQuánă(2013ă-2015) .67
B ng 2.20. K ho ch VPBank ậ V năQuánăn mă2015ăậ 2014 .................................68
B ng 2.21. T l n x u n quáăh n t iăVPBankăV năQuánă(2013ăậ 2015) ...........70
B ng 3.1.M cătiêuăho tăđ ngătrongăn mă2016ăậ Phòngăgiaoăd chăV năQuán ........78
Bi uăđ 2.1.T ngăhuyăđ ng v n c aăVPBankăV năQuánă(2013ăậ 2015) .................29

Thang Long University Libraty


Bi uăđ 2.2.D ăn cho vay c aăVPBankăV năQuánăgiaiăđo n 2013 -2015 .............32
Bi uă đ 2.3.ă D ă n theoă đ iă t ngă kháchă hƠngă t i VPBank ậ V nă Quán(20132015) .............................................................................................................................. 33
Bi uăđ 2.4.ăD ăn cho vay theo lo i ti n t i VPBank ậ V năQuánă(2013ă-2015)..35
Bi uăđ 2.5. T l n x u t iăVPBankăV năQuán .....................................................63
S ăđ 2.1.ăMôăhìnhăkháiăquátăb máyăqu n tr r iăroătín d ng t i VPBank ..........39

S ăđ 2.2.Môăhìnhăqu n tr r iăroătínăd ng t iăVPBankăV năQuán ....................... 41
S ăđ 2.3.Quyătrìnhăh th ng c nhăbáoăs m EWS ...................................................43
S ăđ 2.4.Môăhìnhăch măđi măvƠăx p h ngăcácăKháchăhƠngăc a VPBank ............47


DANH M C VI T T T
KỦăhi u vi t t t

Tênăđ yăđ

B S

B t đ ng s n

BCTC

Báo cáo tài chính

CIC

Trung tâm thông tin tín d ng

CBTD

Cán b tín d ng

KH

Khách hàng

NH

Ngân hàng

NHNN

Ngân hàng nhà n

NHTM

Ngân hàng th

ng m i

NHTMCP

Ngân hàng th

ng m i c ph n

PGD

Phòng giao d ch

RRTD

R i ro tín d ng

TS

Tài s n

TS B

Tài s n đ m b o

TCTD

T ch c tín d ng

c

Thang Long University Libraty


L IăNịIă

U

1. Tínhăc p thi t c aăđ tƠi
H th ng ngân hàng v i vai trò là huy t m ch c a n n kinh t luôn gi m t vai
trò vô cùng quan tr ng. H th ng ngân hàng Vi t Nam trong nh ng n m qua đư đ t
đ c nh ng thành t u đáng khích l nh : góp ph n n đ nh và ki m ch l m phát, th c
thi có hi u qu chính sách ti n t qu c gia… Tuy nhiên, trong n n kinh t th tr ng
r i ro kinh doanh l i là đi u khó tránh kh i, đ c bi t là l nh v c r i ro trong ho t đ ng
kinh doanh ngân hàng b i nó có kh n ng gây ra ph n ng dây chuy n, lây lan và ngày
càng có bi u hi n ph c t p. S s p đ c a ngân hàng nh h ng tiêu c c đ n toàn b
đ i s ng ậ kinh t - chính tr xư h i và có th lan r ng ra kh i ph m vi m t qu c gia
th m chí là c khu v c và toàn c u.
Tr c xu th h i nh p, các t ch c tài chính ngân hàng s luôn ph i đ i phó v i

s c nh tranh c ng nh nhi u lo i hình r i ro khác nhau. Vi t Nam, do xu t phát
đi m c a các ngân hàng trong n c khá th p so v i trung bình trong khu v c nên vi c
t p trung phát tri n và quan tâm đ n l i nhu n đ c xem là u tiên s m t. i u này
d n đ n công tác qu n tr r i ro c a các ngân hàng Vi t Nam h u nh đang b b ng
và ch a đ

c đ u t xây d ng m t cách th a đáng và chuyên nghi p.

ó là lỦ do vì

sao t l n x u, n quá h n cùng nhi u v n đ phát sinh do m t kh n ng ki m soát
đang tr thành bài toán ch a có l i gi i t i h u h t các ngân hàng Vi t Nam hi n nay
và ngay chính Ngân hàng TMCP Vi t Nam Th nh V ng nói chung và Phòng giao
d ch V n Quán nói riêng. L i nhu n đem l i cho VPBank V n Quán ch y u là t ho t
đ ng c p tín d ng (chi m t tr ng đ n 90% t ng thu nh p ngân hàng). Do v y, công
tác qu n tr r i ro tín d ng có Ủ ngh a quy t đ nh đ i v i s t n t i và phát tri n đi lên
c a VPBank V n Quán nói riêng và h th ng VPBank nói chung.
Xu t phát t th c ti n trên và th c t ho t đ ng tín d ng t i Ngân hàng TMCP
Vi t Nam Th nh V ng ậ Phòng giao d ch V n Quán em th y vi c nghiên c u công
tác qu n tr r i ro và đ a ra các gi i pháp c i thi n qu n tr r i ro tín d ng là vô cùng
c n thi t. Vì v y, v i mong mu n s d ng nh ng ki n th c đư h c c ng nh các k t
qu quan sát h c h i t th c ti n ho t đ ng t i Ngân hàng Vi t Nam Th nh V ng ậ
Phòng giao d ch V n Quán, em đư l a ch n đ tài: ắQu n tr r iă roă tínă d ng t i
NgơnăhƠngăth ngăm i c ph n Vi t Nam Th nhăV ng ậ Phòngăgiaoăd chăV nă
QuánẰălàm đ tài nghiên c u cho khóa lu n t t nghi p c a mình.
2. M cătiêuănghiênăc u
tài đ a ra nh ng v n đ lỦ thuy t c b n v r i ro tín d ng, qu n tr r i ro tín
d ng c a các ngân hàng th ng m i.

Nghiên c u, kh o sát th c tr ng công tác qu n tr r i ro tín d ng t i Ngân hàng
th

ng m i c ph n Vi t Nam Th nh V

ng ậ Phòng giao d ch V n Quán, t đó tìm ra

nh ng h n ch trong công tác qu n tr r i ro c a Phòng giao d ch c ng nh nh ng
nguyên nhân d n đ n nh ng h n ch đó.
Trên c s nh ng nguyên nhân đó, đ xu t m t s gi i pháp nh m t ng c

ng

công tác qu n tr r i ro tín d ng t i Ngân hàng th ng m i c ph n Vi t Nam Th nh
V ng ậ Phòng giao d ch V n Quán, góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh và h n
ch r i ro tín d ng cho ngân hàng.
3. Ph măviăvƠăđ iăt
it

ngănghiênăc u

ng nghiên c u: Qu n tr r i ro tín d ng t i ngân hàng th

ng m i.

Ph m vi nghiên c u: Ngân hàng th ng m i c ph n Vi t Nam Th nh V
Phòng giao d ch V n Quán giai đo n 2013 ậ 2015.
4. Ph

ng ậ

ngăphápănghiênăc u

Khóa lu n s d ng các ph ng pháp nghiên c u chính nh thu th p, x lỦ, th ng
kê, phân tích so sánh, đánh giá các ngu n thông tin thu th p đ c. Trong đó ch y u là
ngu n thông tin th c p t s li u mà Ngân hàng TMCP Vi t Nam Th nh V

ng ậ

Phòng giao d ch V n Quán cung c p. T đó, có c s gi i quy t v n đ và làm sáng t
m c đích nghiên c u đ t ra.
5. K t c u c aăkhóaălu n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và tài li u tham kh o, bài khóa lu n g m 3 ch
Ch
th

ng:

ngă1:ăC ăs lỦălu n chung v qu n tr r iăroătínăd ng c aăngơnăhƠngă

ngăm i
Ch

ngă 2:ă Th c tr ngă công tácă qu n tr r iă roă tínă d ng t iă Ngơnă hƠngă

TMCP Vi t Nam Th nhăV

ng ậ Phòngăgiaoăd chăV năQuán

Ch ngă 3:ă M t s gi iă phápă nh m c i thi n qu n tr r iă roă tínă d ng t i

NgơnăhƠngăTMCPăVi t Nam Th nhăV ng ậ Phòngăgiaoăd chăV năQuánă

Thang Long University Libraty


CH

NGă1. C ă S Lụă LU N CHUNG V
D NG C AăNGỂNăHÀNGăTH

QU N TR R Iă ROă TệNă
NGăM I

1.1. Kháiăquátăho tăđ ngătínăd ngăngơnăhƠng
1.1.1. Khái ni m tín ế ng ngân hàng
Tín d ng là m t giao d ch v tài s n (ti n ho c hàng hóa) gi a bên cho vay (ngân
hàng và các đ nh ch tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghi p và các ch
th khác), trong đó bên cho vay chuy n giao tài s n cho bên đi vay s d ng trong m t
th i gian nh t đ nh theo th a thu n, bên đi vay có trách nhi m hoàn tr vô đi u ki n
v n g c và lưi cho bên cho vay khi đ n h n thanh toán. (Ngu n: H Di u, 2011, Giáo
trình tín d ng Ngân Hàng, tr.20)
Có nhi u lo i tín d ng, nh là tín d ng nhà n c, tín d ng doanh nghi p, tín
d ng cá nhân và tín d ng ngân hàng. Theo Nguy n V n Ti n đư đ a ra khái ni m:
“Tín d ng ngân hàng là vi c ngân hàng th a thu n đ khách hàng s d ng m t tài s n
(b ng ti n, tài s n th c hay uy tín) v i nguyên t c có hoàn tr b ng các nghi p v cho
vay, chi t kh u (tái chi t kh u), cho thuê tài chính, b o lưnh ngân hàng và các nghi p
v khác. (Ngu n: Nguy n V n Ti n, 2010, Qu n tr r i ro trong kinh doanh Ngân
Hàng, tr.350)
Có th nói, tín d ng ngân hàng là quan h chuy n nh

ng tài s n (v n) gi a ngân

hàng v i các ch th khác trong n n kinh t mà ngân hàng gi vai trò v a là ng
vay (con n ) và v a là ng i cho vay (ch n ).

i đi

1.1.2. Vai trò tín ế ng ngân hàng
Giúp luân chu n v n t ng i t m th i d th a v n sang ng i đang t m th i
thi u v n. V i vai trò này NHTM đóng vai trò là trung gian tài chính, nh n ti n t
ng i mu n cho vay, tr lưi cho h và đem s ti n này cho ng
mu n vay ph i cam k t tr g c và lưi theo quy đ nh.
Mang l i ngu n thu l n cho ngân sách Nhà n

i mu n vay và ng

i

c. T vi c cho vay đ i v i các

doanh nghi p và cá nhân thì kh i l ng s n ph m l n s đ c s n xu t và tiêu th , t
đó s t o ra m t ngu n thu l n cho ngân sách t các lo i thu nh VAT, thu tiêu th
đ c bi t, thu xu t nh p kh u,…
Mang l i ngu n thu nh p l n cho ngân hàng.

i v i ngân hàng - m t doanh

nghi p kinh doanh m t hàng đ c bi t “ti n t ”, thì l i nhu n thu đ c c a NH là s
chênh l ch gi a ti n lưi thu đ c thông qua ho t đ ng cho vay và ti n lưi ph i tr cho
các kho n huy đ ng v n.

i v i h u h t các NH d n tín d ng chi m t i h n 50%
t ng tài s n có và thu nh p t ho t đ ng c p tín d ng chi m kho ng t ½ đ n 2/3 t ng
1


thu nh p c a NH. Nh v y, m c dù ho t đ ng tín d ng ch a r t nhi u r i ro nh ng nó
là m t trong nh ng ho t đ ng chính giúp NH t o ra l i nhu n.
T o uy tín cho ngân hàng. NH thông qua ngu n v n tín d ng u đưi cung c p tín
d ng trong dài h n cho các KH, không nh ng thu đ c l i nhu n t ho t đ ng c p tín
d ng mà khi KH c m th y hài lòng v d ch v c a NH thì h s s d ng thêm các d ch
v khác nh : d ch v thanh toán trong n
nhu n cho NH.

c và qu c t , th ATM,… t o ra thêm l i

Góp ph n nâng cao hi u qu s d ng v n c a khách hàng. M t KH khi đi vay
m n v n c a NH thì h luôn Ủ th c đ c r ng ph i đ m b o kh n ng hoàn tr v n
và lưi cho NH đúng k h n. T đó, h s c g ng ti t gi m chi phí, đ u t m t cách có
hi u qu , c g ng làm vi c t t nh t đ t o ra l i nhu n, thu nh p t t nh t l y ngu n tr
n cho NH.
1.1.3. Phân lo i tín ế ng ngân hàng th

ng m i

Th nh t,ăTínăd ng chia theo th i gian
Phân chia theo th i gian có Ủ ngh a quan tr ng đ i v i NH, vì th i gian liên quan
m t thi t đ n tính an toàn và sinh l i c a tín d ng c ng nh kh n ng hoàn tr c a KH.
Theo th i gian tín d ng đ

c phân thành:

Tín d ng ng n h n: T 12 tháng tr xu ng tài tr cho tài s n l u đ ng.
ph

Tín d ng trung h n: T trên 1 n m đ n 5 n m tài tr cho các tài s n c đ nh nh
ng ti n v n t i, m t s cây tr ng v t nuôi, trang thi t b chóng hao mòn.

Tín d ng dài h n: Trên 5 n m tài tr cho công trình xây d ng nh nhà, sân bay,
c u, đ ng, máy móc thi t b có giá tr l n, th ng có th i gian s d ng lâu.
Vi c xác đ nh th i h n trên c ng ch có tính ch t t

ng đ i vì nhi u kho n cho

vay không xác đ nh tr c đ c chính xác th i h n. Phân chia tín d ng theo th i gian
có Ủ ngh a quan tr ng đ i v i NH vì th i gian liên quan m t thi t đ n tính an toàn và
sinh l i c a tài s n.
T tr ng tín d ng ng n h n t i các NHTM th ng cao h n tín d ng trung và dài
h n. Các NH ch y u tài tr cho tài s n l u đ ng c a KH. Tín d ng trung và dài h n
th

ng có t tr ng th p h n do r i ro cao h n, ngu n v n đ t và khan hi m h n.
Th hai,ăTínăd ngăchiaătheoăhìnhăth cătƠiătr
Tín d ng đ

c chia thành cho vay, b o lưnh, cho thuê tài chính,…

Cho vay: là vi c NH đ a ti n cho KH v i cam k t KH ph i hoàn tr c g c và lưi
trong kho ng th i gian xác đ nh. Cho vay là tài s n l n nh t trong kho n m c tín d ng.
Cho vay th ng đ c đ nh l ng theo 2 ch tiêu: Doanh s cho vay trong k và d n
cu i k . Doanh s cho vay trong k là t ng s ti n mà NH đư cho vay ra trong k . D

2

Thang Long University Libraty


n cu i k là s ti n mà NH hi n đang còn cho vay vào th i đi m cu i k . Khi l p các
BCTC (th i đi m), cho vay đ

c ghi d

i hình th c d n .

Chi t kh u th ng phi u: Là vi c NH ng tr c ti n cho KH t ng ng v i giá
tr c a th ng phi u, tr đi ph n thu nh p c a NH đ s h u m t th ng phi u ch a
đ n h n (ho c m t gi y n ).
Cho thuê tài chính: Là vi c NH b ti n mua tài s n đ cho KH thuê theo nh ng
th a thu n nh t đ nh. Sau th i gian nh t đ nh, KH ph i tr c g c l n lưi cho NH. Cho
thuê tài s n trung và dài h n đ

c ghi vào kho n m c tài s n theo giá tr tài s n cho

thuê tr đi ph n ti n thuê NH đư thu đ

c (d n cho thuê).

B o lụnh: Là vi c NH cam k t th c hi n các ngh a v tài chính h KH c a mình.
M c dù không ph i xu t ti n ra, song NH đư cho KH s d ng uy tín c a mình đ thu
l i. B o lưnh đ c ghi vào tài s n ngo i b ng, đó là giá tr mà NH cam k t tr thay KH
c a mình. Ph n b o lưnh NH ph i th c hi n chi tr đ c ghi vào tài s n n i b ng (m c
cho vay b t bu c, tính vào n quá h n).

Th ba,ăTínăd ngăđ

căchiaătheoăhìnhăth căđ m b o

Không có đ m b o, có đ m b o b ng tài s n th ch p, c m c . V nguyên t c,
m i kho n tín d ng c a NH đ u có đ m b o. Tuy nhiên, NH ch ghi vào h p đ ng tín
d ng lo i đ m b o mà NH có th bán đi đ thu n n u KH không tr n .
Cam k t đ m b o: Là cam k t c a ng i nh n tín d ng v vi c dùng tài s n mà
mình đang s h u ho c s d ng, ho c kh n ng tr n c a ng i th ba đ tr n cho
NH. Tín d ng d a trên cam k t đ m b o yêu c u NH và KH ph i kỦ h p đ ng đ m
b o. NH ph i ki m tra, đánh giá đ c tình tr ng c a TS B (quy n s h u, giá tr , tính
th tr ng, kh n ng bán, kh n ng tài chính c a ng i th ba…), có kh n ng giám
sát vi c s d ng ho c có kh n ng b o qu n TS B.
th

Không có cam k t đ m b o: Là các kho n tín d ng đ c c p cho KH uy tín,
ng là KH làm n th ng xuyên có lưi, tình hình tài chính v ng m nh, ít x y ra tình

tr ng n x u, dây d a, ho c món vay t ng đ i nh so v i v n c a ng i vay. Các
kho n cho vay theo ch th c a Chính ph mà Chính ph yêu c u không c n TS B.
Các kho n cho vay đ i v i các t ch c tài chính l n, các công ty l n, ho c nh ng
kho n cho vay trong th i gian ng n mà NH có kh n ng giám sát vi c bán hàng…
c ng có th không c n TS B.
Th t , Tínăd ngăphơnălo i theo r i ro
Tín d ng bao g m các kho n có đ an toàn cao, khá, trung bình, và th p.
phân lo i theo tiêu th c này, NH c n nghiên c u các m c đ , các c n c đ chia lo i
r i ro. M t s NH l n chia t i 10 thang b c RRTD, t c là x p lo i tín d ng theo các
3

d u hi u r i ro t th p đ n cao. Các phân lo i này giúp NH th

ng xuyên đánh giá l i

kho n m c tín d ng, d trù qu cho các kho n tín d ng r i ro cao, đánh giá ch t l

ng

tín d ng.
Tín d ng lành m nh: Các kho n tín d ng có kh n ng thu h i cao
Tín d ng có v n đ : Các kho n tín d ng có d u hi u không lành m nh nh KH
ch m tiêu th , ti n đ th c hi n k ho ch b ch m, KH g p thiên tai, KH trì hoưn n p
BCTC,…
N quá h n có kh n ng thu h i: Các kho n n đư quá h n v i th i h n ng n và
KH có k ho ch kh c ph c t t, TS B có giá tr l n,…
N quá h n khó đòi: N quá h n quá lâu, kh n ng tr n r t kém, tài s n th
ch p nh ho c b gi m giá, KH chây ì,…
Th n m, Phơnălo iăkhác
Theo ngành ngh kinh t : công, nông nghi p, th
Theo đ i t

ng m i d ch v ,…

ng tín d ng (tài s n l u đ ng, tài s n c đ nh)

Theo m c đích (s n xu t, tiêu dùng,…)
Cách phân lo i này cho th y tính đa d ng ho c chuyên môn hóa trong c p tín
d ng c a NH. V i xu h ng đa d ng, các NH s m r ng ph m vi tài tr song v n có
th duy trì nh ng l nh v c mà NH có l i th . Cách phân lo i trên cho phép NH theo
dõi r i ro và sinh l i g n li n v i nh ng l nh v c tài tr , đ có chính sách lưi su t, b o

đ m, h n m c và chính sách m r ng phù h p.
(Ngu n: PGS.TS. Phan Th Thu Hà, 2009, Qu n tr Ngân hàng Th
66, 67, 68, 69)

ng m i, tr.

1.2. R iăroătínăd ng
1.2.1. Khái ni m r i ro và các lo i r i ro c a ngân hàng th
1.2.1.1. Khái ni m r i ro c a ngân hàng th

ng m i

ng m i

Theo quan đi m truy n th ng, r i ro là nh ng s ki n có th x y ra làm cho m t
mát tài s n hay làm phát sinh m t kho n n , không th đo l ng đ c. Theo quan
đi m hi n đ i r i ro bao hàm ngh a r ng h n và có th đo l ng đ c, r i ro không ch
tính đ n r i ro tài chính mà còn ph i tính đ n r i ro liên quan đ n nh ng m c tiêu ho t
đ ng và m c tiêu chi n l c.
Theo Giáoă s Peter Rose, r i ro đ i v i m t ngân hàng có ngh a là “m c đ
không ch c ch n liên quan t i m t vài s ki n” (Ngu n: PeterS.Rose, 2003,
Commercial bank management, tr.207)

4

Thang Long University Libraty


Theo PGS.TS.Phan Th ThuăHƠ: “R i ro là kh n ng x y ra t n th t ngoài d
ki n” (Ngu n: PGS.TS.Phan Th Thu Hà, 2009, Qu n tr Ngân Hàng th

ng m i,

tr.152)
Nhìn chung, các quan đi m đ u cho r ng r i ro là nh ng b t ch c, di n ra b t
ng , ngoài Ủ mu n c a ch th . Có th hi u: R i ro trong ho t đ ng ngân hàng là kh
n ng x y ra t n th t làm gi m thu nh p, v n ch s h u ho c h n ch kh n ng đ t
đ c m c tiêu kinh doanh c a t ch c tín d ng, chi nhánh ngân hàng n c ngoài.
1.2.1.2. Các lo i r i ro c a NHTM
R i ro r t đa d ng, có th phân tích theo nhi u khía c nh khác nhau, đ ng th i
các lo i r i ro có m i quan h ch t ch v i nhau, r i ro này có th là nguyên nhân d n
đ n r i ro khác. Có các lo i r i ro c a NHTM nh sau:
R iăroătínăd ng: Là kh n ng x y ra nh ng t n th t mà NH ph i ch u do KH vay
không tr đúng h n, không tr , ho c không tr đ y đ v n và lưi. Khi th c hi n m t
ho t đ ng cho vay c th , NH không d ki n là kho n cho vay đó s b t n th t. Tuy
nhiên nh ng kho n cho vay đó luôn hàm ch a r i ro. M t s Ủ ki n cho r ng trên quan
đi m qu n lỦ toàn b NH, t l t n th t d ki n đ i v i ho t đ ng tín d ng luôn đ
xác đ nh tr

c trong chi n l

c ho t đ ng chung. Do v y, khi t n th t d

c

im ct l

t n th t d ki n, NH coi đó là m t thành công trong qu n lỦ.
R i ro h iăđoái: Là kh n ng x y ra nh ng t n th t mà NH ph i ch u khi giá h i
đoái thay đ i v t quá thay đ i d tính. Trong c ch th tr ng, t giá th ng xuyên

dao đ ng. S thay đ i này cùng v i tr ng thái h i đoái c a NH t o ra thu nh p th ng
d ho c thâm h t t m th i. Tuy nhiên có nh ng thay đ i t giá ngoài d ki n d n đ n
t n th t cho NH.
R iăroălƣiăsu t: Là kh n ng x y ra nh ng t n th t khi lưi su t thay đ i ngoài d
tính. Lưi su t NH (c bên tài s n l n bên ngu n v n) th ng xuyên bi n đ ng v i các
m c đ khác nhau có th d n đ n t n th t. R i ro lưi su t có liên quan ch t ch v i r i
ro tín d ng.
R i ro thanh kho n: Là kh n ng x y ra t n th t cho NH khi nhu c u thanh
kho n th c t v t quá kh n ng thanh kho n d ki n, làm gia t ng các chi phí đ đáp
ng nhu c u thanh kho n ho c làm cho NH m t kh n ng thanh toán.
R i ro t năđ ng v n: X y ra khi v n b t n đ ng l n không cho vay và đ u t
làm thu nh p c a NH gi m sút.
Cácăr iăroăkhác: Là kh n ng x y ra c
ho n,…

5

p NH, nh m l n trong thanh toán, h a


(Ngu n: PGS.TS. Phan Th Thu Hà, 2009, Qu n tr Ngân hàng Th

ng M i,

tr.154, 155)
1.2.2. R i ro tín ế ng và phân lo i r i ro tín ế ng
1.2.2.1. R i ro tín d ng
R i ro tín d ng là l nh v c r t đ

c quan tâm nghiên c u, hiên nay có m t s

kh i ni m v r i ro tín d ng nh sau:
Theo quan đi m c a Thomas P.Fitch: “R i ro tín d ng là lo i r i ro x y ra khi
ng

i vay không thanh toán đ

c n theo th a thu n h p đ ng d n đ n sai h n trong

ngh a v tr n . R i ro tín d ng là m t trong nh ng r i ro ch y u trong ho t đông cho
vay c a ngân hàng. (Ngu n: Thomas P.Fitch, 2000, Dictionary of banking terms,
Barron’s Edutional, Inc, N.Y, tr.102)
Theo t đi n n i ti ng Investopedia: “R i ro tín d ng xu t hi n khi ngân hàng b
m t các kho n n g c ho c các kho n lưi t ng i đ c c p tín d ng do ng i này m t
kh n ng thanh toán các kho n n đ n h n”
( Ngu n: />Theo quan đi m c a PGS.TS.Phan Th ThuăHƠ: “R i ro tín d ng là kh n ng
x y ra nh ng t n th t mà ngân hàng ph i ch u do khách hàng vay không tr đúng h n,
không tr , ho c không tr đ y đ v n và lưi.” (Ngu n: PGS.TS.Phan Th Thu Hà,
2009, Qu n tr Ngân hàng th ng m i, tr.154)
Theo Basel II: “ R i ro tín d ng là r i ro khi ng

iđ

c c p tín d ng m t kh

n ng thanh toán b t k kho n n nào c a mình.”
Theo Thôngăt ăs 02/2013/TT-NHNN: “R i ro tín d ng trong ho t đ ng ngân
hàng là t n th t có kh n ng x y ra đ i v i n c a TCTD, chi nhánh ngân hàng n c
ngoài do khách hàng không th c hi n ho c không có kh n ng th c hi n m t ph n
ho c toàn b ngh a v c a mình theo cam k t”

Trong khóa lu n t t nghi p s d ng khái ni m R i ro tín d ng c a Basel II đ
phân tích r i ro v ho t đông tín d ng c a ngân hàng mà em nghiên c u.
1.2.2.2. Phân lo i r i ro tín d ng
Có nhi u cách phân lo i r i ro tín d ng, vi c phân lo i r i ro tín d ng tùy thu c
vào m c đích nghiên c u, chi n l c kinh doanh t ng th i k t i các NHTM. Tuy
nhiên, vi c phân lo i r i ro tín d ng nhìn chung là c n c vào nh ng nguyên nhân phát
sinh r i ro trong ho t đ ng kinh doanh c a NH hay m c đ t n th t mà NH g p ph i,
đ i t ng s d ng c a NH,… mà chia thành các lo i sau đây:
C năc vƠoănguyênănhơnăphátăsinhăr i ro: Là nh ng nguyên nhân liên quan t i
thông tin mà NH có đ c v KH mà r i ro tín d ng chia thành:
6

Thang Long University Libraty


R i ro đ o đ c: Là r i ro do thông tin không cân x ng t o ra khi cu c giao d ch
di n ra.
R i ro do s l a ch n đ i ngh ch: Là do thông tin không cân x ng t o ra tr
khi cu c giao d ch di n ra.

c

C năc vƠoăm căđ t n th t: Là nh ng nguyên nhân c n c vào kh n ng tr
n c a KH t đó làm nh h
d ng đ c chia thành:
R i ro

ng t i k ho ch s d ng v n c a NH. Do đó, r i ro tín

đ ng v n: R i ro này do KH không hoàn tr n đúng h n nh h

ng t i

k ho ch s d ng v n c a NH. Thông th ng NH th ng l p k ho ch s d ng v n và
ngu n v n này là ngu n thu n và lưi t phía KH. N u KH không tr đ c n đúng
h n thì các k ho ch này s b đình tr
c h i cho NH.

nh h

ng t i uy tín c a NH, gia t ng chi phí

R i ro m t v n: X y ra khi KH không tr đ

c m t ph n ho c toàn b kho n n .

R i ro này làm gi m s c m nh tài chính c a NH, suy gi m quy mô n u g c không tr
đ c n , gi m kh n ng sinh l i n u lưi vay không đ c thanh toán.
C nă c theoă đ iă t

ng s d ng: NH c p tín d ng cho r t nhi u lo i KH, t

ch c, công ty khác nhau v i nh ng vùng đ a lỦ khác nhau mà RRTD đ

c chia thành

ba lo i:
R i ro khách hàng cá th : RRTD x y ra đ i v i đ i t

ng khách hàng là cá nhân.

R i ro công ty, t ch c kinh t , đ nh ch tài chính: R i ro tín d ng x y ra đ i v i
KH là công ty, t ch c kinh t , đ nh ch tài chính.
R i ro qu c gia hay khu v c đ a lý: R i ro tín d ng x y ra đ i v i t ng qu c gia,
đ i v i ho t đ ng vay n , vi n tr .
C năc vƠoătínhăt ng th c a r i ro: Là nh ng nguyên nhân phát sinh t nh ng
h n ch giao d ch hay trong vi c xét duy t cho vay đánh giá KH. Cùng v i đó là
nh ng h n ch trong qu n lỦ danh m c cho vay c a NH mà r i ro tín d ng đ c chia
thành r i ro giao d ch, r i ro danh m c và r i ro tác nghi p.
R i ro giao d ch: là m t hình th c c a RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do
nh ng h n ch trong quá trình giao d ch và xét duy t cho vay, đánh giá khách hàng.
R i ro giao d ch g m: R i ro l a ch n; R i ro b o đ m; R i ro nghi p v . R i ro l a
ch n là r i ro liên quan đ n quá trình đánh giá và phân tích tín d ng đ quy t đ nh tài
tr tín d ng c a ngân hàng. R i ro b o đ m là r i ro liên quan đ n các tiêu chu n đ m
b o, nh các đi u kho n ghi trong h p đ ng vay, các lo i TS B, ch th đ m b o,
cách th c đ m b o và m c cho vay trên giá tr c a TS B. R i ro nghi p v là r i ro

7


liên quan đ n công tác qu n lỦ kho n vay và ho t đ ng cho vay, bao g m c vi c s
d ng h th ng x p h ng tín d ng và k thu t x lỦ các kho n vay có v n đ .
R i ro danh m c: là r i ro tín d ng mà nguyên nhân phát sinh do nh ng h n ch
trong qu n lỦ danh m c cho vay c a ngân hàng. R i ro danh m c bao g m: R i ro n i
t i và r i ro t p trung.R i ro n i t i là r i ro xu t phát t các y u t , đ c đi m riêng có,
mang tính chuyên bi t bên trong c a m i ch th đi vay ho c ngành, l nh v c kinh t .
Nó xu t phát t đ c đi m ho t đ ng, đ c đi m s d ng v n c a khách hàng vay v n.
R i ro t p trung: là tr ng h p t p trung v n cho vay quá nhi u đ i v i m t s khách
hàng, cho vay quá nhi u doanh nghi p ho t đ ng trong cùng m t ngành, m t l nh v c
kinh t , cùng trong m t vùng đ a lỦ nh t đ nh, cùng m t lo i hình cho vay có đ r i ro

cao.
R i ro tác nghi p: là nguy c t n th t tr c ti p ho c gián ti p do cán b NH, quá
trình x lỦ và h th ng n i b không đ y đ ho c không ho t đ ng ho c do các s ki n
bên ngoài tác đ ng vào ho t đ ng NH.
(Ngu n: Nguy n Minh Ki u, 2012, Nghi p v ngân hàng th

ng m i, tr.57)

1.2.3. Nguyên nhân c a r i ro tín ế ng
1.2.3.1. Nguyên nhân khách quan
Là nh ng nguyên nhân đ n t môi tr ng bên ngoài mang tính ch t khách quan,
b t kh kháng, ngân hàng không th ki m soát đ c mà ch có th đ a ra các d đoán
và bi n pháp d phòng. Các y u t này bao g m:
Nguyên nhân b t kh kháng: thiên tai, d ch b ch, h a ho n, chi n tranh…: ây
là nh ng hi n t ng th ng xuyên x y ra trong th i gian ng n nh ng đ l i h u qu r t
n ng cho các nhà đ u t , các doanh nghi p, các h s n xu t. H m t m t ph n ho c
toàn b s v n đ u t , n u d án c a h th t b i thì s không tr đ
hàng.
Tình hình an ninh trong n

c và khu v c b t n:

c n vay cho ngân

ây là y u t r t quan tr ng

trong vi c đ u t xây d ng và phát tri n kinh t đ t n c, đ c bi t đ i v i ho t đ ng
c a ngân hàng. M t đ t n c có tình hình an ninh n đ nh là đi u ki n lỦ t ng c ng
nh b c đ m v ng ch c cho các ho t đ ng kinh doanh s n xu t c a doanh nghi p.
N u x y ra các b t n v chính tr nh : xung đ t, chi n tranh, b o đ ng, bi u tình,…thì

s nh h ng đ n toàn b n n kinh t đ t n c, t t nhiên trong đó có ho t đ ng c a
doanh nghi p, t ch c và ngân hàng. Vì th y u t này s gây nên r i ro trong ho t
đ ng tín d ng c a ngân hàng.
Do kh ng ho ng hay suy thoái kinh t , l m phát, m t cân b ng cán cân thanh
toán qu c t , t giá h i đoái bi n đ ng b t th ng…: Hi n nay, n n kinh t đang có s
8

Thang Long University Libraty


ph c h i nh ng v n ch a hoàn toàn thoát kh i tình tr ng kh ng ho ng. L m phát t ng
trong nhi u k liên ti p làm cho ch s giá c a các lo i hàng hóa trên th tr

ng t ng

theo. i u này đ ng ngh a r ng chi phí s n xu t đ u vào t ng, và s nh h ng tiêu
c c t i ho t đ ng tiêu th trên th tr ng c a ng i đi vay. Doanh s gi m s kéo theo
l i nhu n gi m theo. K t qu là nh h ng đ n k ho ch tr n c a ng i đi vay đ i
v i ngân hàng. Bên c nh đó, s bi n đ ng c a t giá c ng có th d n đ n r i ro tín
d ng vì n u trong tr ng h p cho vay các doanh nghi p nh p kh u, n u t giá t ng s
d n t i tr ng h p thua l do chi phí đ u vào t ng, qua đó nh h
n ngân hàng c a doanh ngi p.
Môi tr

ng t i kh n ng tr

ng pháp lý không phù h p, l ng l o trong qu n lý v mô: Ho t đ ng

ngân hàng có nh h ng r t l n đ n n n kinh t qu c gia, chính vì th kinh doanh
ngân hàng luôn d i s giám sát ch t ch c a pháp lu t. B t k s thay đ i chính sách

c a Chính ph v phát tri n kinh t , chính sách ti n t , chính sách thu đ u nh h ng
t i ho t đ ng c a ngân hàng. Môi tr ng pháp lỦ s mang đ n cho ngân hàng m t lo t
các c h i m i c ng nh thách th c m i. Ngân hàng khó có th nâng cao ch t l ng
tín d ng và qu n tr r i ro tín d ng khi Nhà n
pháp n đ nh và hoàn thi n.

c không xây d ng m t h th ng lu t

1.2.3.2. Nguyên nhân ch quan
Th nh t, t phíaăkháchăhƠng
i v i khách hàng là cá nhân: khách hàng cá nhân vay v n ch y u ph c v
cho m c đích tiêu dùng. Ngu n tr n là “Ngu n thu nh p đ u đ n, n đ nh hàng tháng
t l ng - Chi phí sinh ho t t i thi u ậ Chi phí d phòng r i ro trong cu c s ng”
Nguyên nhân gây ra r i ro tín d ng đ i v i đ i t ng khách hàng cá nhân là:
Nh ng r i ro b t th

ng trong cu c s ng nh : m t vi c, đau m, tai n n, đi tù…

mà vi c k th a trách nhi m tr n là d
hàng g p RRTD dù ít hay nhi u.

ng nh không có đi u đó khi n cho ngân

Nh ng r i ro đ o đ c khi khách hàng c tính l a đ o ngân hàng đ chi m d ng
tài s n, s d ng s ti n vay không đúng m c đích, c tình không tr n …
Ho ch đ nh kinh doanh, ph
quan d n t i thu nh h n chi.

ng án tr n không chính xác còn mang tính ch

i v i khách hàng doanh nghi p: bao g m cho vay ng n h n và cho vay trung,
dài h n.
i v i cho vay ng n h n là vi c cho vay b sung v n l u đ ng, toàn b giá
tr này chuy n m t l n thành thành ph m nên ngu n tr n s là “ doanh thu thu n thu
v b ng ti n”. i v i cho vay trung và dài h n thì ngu n tr n là “ l i nhu n sau thu
khách hàng hàng n m thu đ c t vi c th c hi n d án và kh u hao tài s n c đ nh
9


hình thành t v n vay ngân hàng”. Nguyên nhân gây ra r i ro đ i v i đ i t

ng khách

hàng là doanh nghi p là:
S d ng v n vay sai m c đích ho c s d ng v n vay vào vi c s n xu t kinh
doanh các lo i m t hàng b pháp lu t c m, không đ m b o tính hi u qu trong s d ng
v n, lưng phí, tham ô, tham nh ng chi m đo t tín d ng c a ngân hàng thông qua vi c
t o ra nh ng d án o, doanh nghi p g p ph i các r i ro trong ho t đ ng kinh doanh
c a mình.
Kinh doanh thua l liên t c, hàng hóa không tiêu th đ

c là do ch doanh

nghi p thi u n ng l c đi u hành, b h n ch v nhi u m t nh h c v n, kinh nghi m
th c t hay do doanh nghi p s n xu t kinh doanh thi u s linh ho t, không c i ti n quy
trình công ngh , không trang b máy móc hi n đ i, không thay đ i m u mư ho c
nghiên c u nâng cao ch t l ng s n ph m, trình đ tay ngh c a công nhân còn
kém,… d n t i s n ph m s n xu t ra thi u s c nh tranh, b
đ ng trên th tr ng
khi n cho doanh nghi p không có kh n ng thu h i v n tr n cho ngân hàng.

Ch t l

ng c a nguyên v t li u không đ m b o nh h

s n ph m, có th làm gi m uy tín th

ng x u t i ch t l

ng hi u s n ph m trên th tr

ng c a

ng, làm gi m kh

n ng c nh tranh. Ngoài ra, còn do doanh nghi p b chi m d ng v n trong th i gian dài,
không có bi n pháp thu h i n , làm h n ch kh n ng quay vòng c a các kho n ph i
thu.
i v i t ng khách hàng khác nhau thu c các ngành ngh khác nhau thì m c đ
r i ro c ng khác nhau. Trong chi n l c kinh doanh c a NHTM vi c l a ch n các
khách hàng m c tiêu và ngành ngh là m t vi c làm thi t y u. S t n t i c a ngân
hàng g n li n v i s t n t i và phát tri n c a khách hàng hay ngành ngh mà ngân
hàng c p tín d ng. V i nh ng đ i t

ng khách hàng m c tiêu ngân hàng c n có nh ng

nghiên c u sâu r ng v ngành hàng, tình hình th tr ng, c ng nh kh n ng phát tri n
trong t ng lai c a doanh nghi p đ h n ch t i đa các r i ro.
Th hai, t phíaăngơnăhƠng
M t ngân hàng mu n ho t đ ng kinh doanh hi u qu c n đ m b o ba m c tiêu :
“An toàn, Lành M nh, Sinh l i”. Nguyên nhân gây ra r i ro tín d ng t phía ngân

hàng là:
Chính sách tín d ng không h p lý: là vi c ngân hàng thi u s ki m soát ch t ch
ho c đ t m c tiêu l i nhu n quá cao, t p trung vào nh ng l nh v c đang nóng trên th
tr ng nh B t đ ng s n, l i nhu n cao thì r i ro càng l n nh h ng x u đ n ho t
đ ng tín d ng c a ngân hàng.
CBTD không tuân th đúng quy trình tín d ng: M t trong nh ng chính sách c n
ph i ch t ch , rõ ràng và th c hi n nghiêm ng t các b

c đó chính là quy trình tín

10

Thang Long University Libraty


d ng. Nh ng m t s cán b ngân hàng vì quá chú tr ng đ n l i nhu n mà b qua m t
vài b

c trong quy trình tín d ng đi u đó c ng gây ra nh ng r i ro tín d ng l n cho

ngân hàng.
Thi u s giám sát tín d ng: Sau khi đư ra quy t đ nh tín d ng, gi i ngân cho vay
thì khâu giám sát tín d ng c a ngân hàng còn l ng n o. i u này m t ph n do y u t
tâm lỦ ng i gây phi n hà cho khách hàng c a CBTD, m t ph n do h th ng thông tin
qu n lỦ ph c v kinh doanh t i các doanh nghi p quá l c h u, không cung c p đ c
k p th i, đ y đ các thông tin mà NHTM yêu c u.
Tính c nh tranh gi a các ngân hàng gia t ng: ng i ta nói “Th ng tr ng nh
chi n tr ng” và trong ho t đ ng tín d ng thì l i càng kh c li t và khó kh n h n, đ c
bi t trong th i k kh ng ho ng và suy thoái kinh t hi n nay. Môi tr ng c nh tranh có
nh h ng r t l n và tác đ ng m nh m đ n ch t l ng tín d ng c ng nh tình hình

ho t đ ng c a ngân hàng. D i áp l c c a c nh tranh gay g t các ngân hàng có th b
qua nh ng đi u ki n tín d ng c n thi t khi n cho m c đ r i ro t ng lên, làm gi m ch t
l ng tín d ng.
Thi u am hi u th tr

ng, thi u thông tin ho c phân tích thông tin không đ y đ

d n đ n cho vay và c p tín d ng không h p lý: Thi u thông tin tín d ng tin c y, k p
th i, chính xác đ xem xét, phân tích tr c khi c p tín d ng hay nói các khác là s
thi u h p tác gi a các NHTM, vai trò c a CIC ch a th c s hi u qu . Trong tình hình
c nh tranh gi a các NHTM ngày càng gay g t nh hi n nay, vai trò c a CIC là r t
quan tr ng trong vi c cung c p thông tin k p th i, chính xác đ các ngân hàng có quy t
đ nh cho vay h p lỦ. áng ti c là hi n nay c s d li u c a CIC ch a đ y đ và thông
tin còn quá đ n đi u, ch a đ c c p nh t và x lỦ k p th i.
o đ c chuyên môn c a các CBTD: th c t cho th y nhi u CBTD vì l i ích v t
ch t s n sàng ti p tay cho các doanh nghi p làm gi gi y t h s vay v n, nâng cao
giá tr TS B so v i th c t đ rút ti n ngân hàng. CBTD ch a có nh ng đánh giá
chính xác v khách hàng và kh n ng tr n c a h (bao g m ngành ngh kinh doanh,
mùa v , t cách ph m ch t c a khách hàng, chi n l c kinh doanh, th ph n trên th
tr ng trong n c và qu c t , uy tín c a doanh nghi p). CBTD ch a có nh ng đánh
giá chính xác v ph ng án kinh doanh c a khách hàng, v TS B cho kho n tín d ng.
M t ph n do ngành ngh kinh doanh c a các doanh nghi p đ n vay ngân hàng ngày
càng đa d ng nên đa ph n CBTD không có nh ng thông tin c th , đ y đ c ng nh
hi u bi t sâu s c v ngành ngh , l nh v c các doanh nghi p đang đ u t . H n n a
CBTD c ng r t khó kh n trong vi c th m đ nh đ
nghi p cung c p.

11

c s li u tài chính do các doanh

Giá tr TS B ch u s bi n đ ng theo chi u h

ng b t l i và ngân hàng g p khó

kh n trong vi c ti p c n n m gi : Có r t nhi u TS B đ c bi t là B t đ ng s n trong
quá trình th m đ nh thì giá tr c a nó r t l n nh ng khi ngân hàng phát m i tài s n do
doanh nghi p không tr đ c n thì giá tr c a nó b gi m r t m nh cùng v i đó là các
TS B là s n ph m trong kho c a doanh nghi p thì nhu c u c a th tr ng không c n
nên ngân hàng không th phát m i đ c. Hay do trong quá trình th m đ nh TS B
không đ y đ tính pháp lỦ d n t i ngân hàng có th b kh i ki n, gây khó kh n trong
vi c phát m i tài s n c a ngân hàng.
Nh v y, t các nguyên nhân đư phân tích

trên dù là nguyên nhân khách quan

hay ch quan thì tùy vào t ng đi u ki n c th mà các nguyên nhân trên có nh ng nh
h ng khác nhau t i ch t l ng tín d ng. Do đó vi c gi m thi u r i ro rín d ng là ph i
gi i quy t đ ng b các nguyên nhân trên, tìm ra nh ng bi n pháp đi u ch nh đ đ a ra
nh ng gi i pháp h u ích trong vi c gi m thi u r i ro tín d ng trong ho t đ ng ngân
hàng.
1.2.4.

nh h ng c a r i ro tín ế ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng
th ng m i

Ngân hàng không thu đ

c n g c và lụi, th t thoát v n c a ngân hàng, l i

nhu n gi m sút, chi phí t ng: Có th nói thu nh p c a ngân hàng t lưi cho vay chi m
t l cao trong t ng thu nh p c a ngân hàng, m t khi x y ra r i ro tín d ng, ngân hàng
không nh ng không thu đ c kho n n g c và lưi nào mà còn b gi m l i nhu n m t
cách đáng k . Ngoài ra vi c không thu h i đ c v n c ng khi n cho ngân hàng m t đi
c h i tái đ u t v n vào ph ng án đ u t kh thi khác. Khi kho n vay g p r i ro
ngân hàng bu c ph i trích l p d phòng r i ro và tìm ki m ngu n huy đ ng v n khác
khi n cho chi phí ho t đ ng c a ngân hàng t ng lên.
M t kh n ng thanh toán và nguy c phá s n: không nh ng th r i ro tín d ng
còn d n t i kh n ng m t thanh kho n c a ngân hàng v i vi c khách hàng
t rút ti n
ra kh i ngân hàng. Tình th này khi n ngân hàng có kh n ng bu c ph i đóng c a và
tuyên b phá s n. Không nh ng th m t ngân hàng b khó kh n v thanh kho n s ch u
nh ng quy đ nh kinh doanh h n ch c a NHNN.
Gi m uy tín và n ng l c c nh tranh: RRTD đư làm gi m uy tín c a ngân hàng và
nh h ng đ n ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng. NHTM g p nhi u r i ro là ngân
hàng ho t đ ng kém hi u qu .

i u này đư làm cho uy tín c a ngân hàng b gi m sút.

ây là m t v n đ r t nguy hi m, khách hàng m t lòng tin

ngân hàng, h s không

g i ti n vào ngân hàng, th m chí h còn rút l i nh ng kho n ti n đư g i. i u đó đư
gây khó kh n trong vi c huy đ ng v n c a ngân hàng làm gi m quy mô ho t đ ng c a
ngân hàng. NHTM g p r i ro c ng s làm m t lòng tin đ i v i các ngân hàng b n,
12

Thang Long University Libraty

ngân hàng n

c ngoài nên r t khó có th nh n đ

c nh ng kho n tín d ng t phía h

khi c n thi t. Ngoài ra, ngân hàng khó có th có các quan h đ i lỦ làm c u n i trong
thanh toán qu c t , phát tri n các d ch v c a ngân hàng.
1.3. Qu n tr r iăroătínăd ng t iăcácăngơnăhƠngăth

ngăm i

1.3.1. Khái ni m v qu n tr r i ro tín ế ng t i các ngân hàng th

ng m i

Qu n tr r i ro tín d ng là quá trình xây d ng và th c thi các chi n l c, các
chính sách qu n lỦ nh m gi m n quá h n, n x u trong kinh doanh tín d ng t đó t i
đa hóa l i nhu n, gi m th p chi phí bù đ p r i ro, đ t đ

c m c tiêu an toàn, hi u qu

và phát tri n b n v ng.
Theo Basel II: “Qu n tr r i ro là m t quá trình liên t c c n đ

c th c hi n

m i

c p đ c a m t t ch c tài chính và là yêu c u b t bu c đ các t ch c tài chính có th
đ t đ c các m c tiêu đ ra và duy trì kh n ng t n t i và s minh b ch v tài chính”
( o n 481, Basel II)
Tóm l i, có th đ c p khái ni m qu n tr RRTD các góc đ khác nhau nh ng
b n ch t là gi ng nhau. Qu n tr RRTD đ c hi u nh là m t quá trình bao g m nhi u
ho t đ ng c a nhà qu n tr nh nh n d ng, đo l
đa hóa l i nhu n

m c r i ro có th ch p nh n đ

ng, giám sát và tài tr r i ro nh m t i
c.

1.3.2. N i dung qu n tr r i ro tín ế ng t i ngân hàng th

ng m i

S đ 1.1 Quy trình qu n tr r i ro tín ế ng

Nh n
d ng r i
ro

Tài tr
r i ro

o l ng
r i ro

Giám sát
r i ro
(Ngu n:Basel II)
Theo s đ , m c dù quy trình qu n tr r i ro đ c phân thành 4 giai đo n, nh ng
các khâu trong quy trình này l i luôn có m i liên h g n bó v i nhau và t o thành m t
13