Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty TNHH thương mại và sản xuất lợi đông

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG TÀI S N T I
CÔNG TY TRÁCH NHI M H U H N
TH
NGăM I VÀ S N XU T L Iă ỌNG

SINH VIÊN TH C HI N : NGUY N GIA L I
MÃ SINH VIÊN

: A22797

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ N I ậ 2016


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO HI U QU S D NG TÀI S N
T I CÔNG TY TRÁCH NHI M H U H N
TH
NGăM I VÀ S N XU T L Iă ỌNG

GiáoăViênăH

ng D n

: Th.s Thân Th S năTùng

Sinh viên th c hi n

: Nguy n Gia L i

Mã sinh viên

: A22797

Chuyên ngành

: Tài Chính

HÀ N I ậ 2016

Thang Long University Libraty


L I C Mă N
Trong su t quá trình đ có th hoàn thành khóa lu n t t nghi p, em đƣ g p không
ít khó kh n, nh ng v n đ m i trong th c t phát sinh. Nh ng ki n th c tr ng đƣ
cho em hi u đ c t ng quan, lý thuy t, nh ng th c t l i đòi h i ph i bi t v n d ng
linh ho t nh ng đi u đó vƠo t ng v n đ , t ng tr
thành c m n đ n Th.s Thân Th S n Tùng, ng

ng h p c th . Vì v y, em xin chân
i th y đƣ h ng d n, giúp đ , l ng

nghe và góp ý cho em r t nhi u đi u không ch trong su t th i gian hoàn thành khóa
lu n, mà còn các môn h c khác.
tr

Bên c nh đó, em xin g i l i c m n đ n các th y cô trong khoa Kinh t Qu n lý
ng
i h c Th ng Long, nh ng ng i đƣ h t lòng ch b o, truy n đ t, giúp em

đ c trang b nh ng ki n th c t n n t ng, c b n t i chuyên ngành, c ng thêm đ
ti p xúc v i m t môi tr ng h c t p và nghiên c u r t t t.

c

Em c ng xin g i l i c m n đ n các cô chú, anh ch trong Công ty TNHH
Th ng m i và S n xu t L i ông đƣ cung c p s li u, và t o m i đi u ki n thu n l i
đ em hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.
Do gi i h n ki n th c c a b n thơn c ng nh l n đ u th c hi n nghiên c u khoa
h c còn nhi u h n ch và thi u sót. Em r t mong s nh n đ

c s góp ý và ch d n c a

các th y cô đ khóa lu n c a em có th hoàn ch nh h n, vƠ rút kinh nghi m trong
nh ng l n nghiên c u sau này.
Em xin chân thành c m n!
Hà N i, ngƠy 07 tháng 03 n m 2016
Sinh viên th c hi n

Nguy n Gia L i


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong khóa lu n là có ngu n g c vƠ đ
trích d n rõ ràng.

c

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan nƠy!
Hà N i, ngƠy 07 tháng 03 n m 2016
Sinh viên th c hi n

Nguy n Gia L i

Thang Long University Libraty


M CL C
CH

NGă1.

LÝ THUY T CHUNG V TÀI S N VÀ HI U QU

S

D NG

TÀI S N TRONG DOANH NGHI P.........................................................................1
1.1. Khái quát v tài s n c a doanh nghi p ..........................................................1
1.1.1. Khái ni m v tài s n c a doanh nghi p .......................................................1
1.1.2. Phân lo i tài s n trong doanh nghi p .........................................................2
1.1.2.1. C n c ngu n hình thành ....................................................................2
1.1.2.2. C n c theo hình thái bi u hi n ..........................................................2
1.1.2.3. C n c hình th c s h u .....................................................................3
1.1.2.4. C n c th i gian..................................................................................3
1.1.3. Vai trò c a tài s n trong doanh nghi p .......................................................7
1.1.3.1. Vai trò

m t pháp lý ..........................................................................7

1.1.3.2. Vai trò

m t kinh t ...........................................................................7

1.2. Hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p ...............................................8
1.2.1. Khái ni m v hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p .......................8
1.2.2. Tính c p thi t c a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n .........................9
1.2.2.1. Xu t phát t m c đích kinh doanh c a doanh nghi p ........................9
1.2.2.2. Xu t phát t ý ngh a c a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n .....9
1.2.2.3. Xu t phát t th c tr ng hi u qu s d ng tài s n ..............................9
1.3. Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n ..........................................10
1.3.1. Xem xét quy mô và c c u t ng tài s n......................................................10
1.3.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng tài s n .............................10
1.3.3. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n .....................12
1.3.4. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n .....................................19
1.3.5. H n ch c a ph

ng pháp s d ng ch tiêu ph n ánh ..............................21

nhăh

ngăđ n hi u qu s d ng tài s n ................................22

1.4. Các nhân t

1.4.1. Các nhân t ch quan ................................................................................22
1.4.1.1. B máy qu n tr doanh nghi p ..........................................................22
1.4.1.2.

i ng nhân l c trong doanh nghi p ..............................................23

1.4.1.3. Môi tr

ng bên trong doanh nghi p .................................................24


1.4.1.4. Tình hình tài chính ............................................................................25
1.4.2. Các nhân t khách quan ............................................................................26
1.4.2.1. Bên trong ngành ................................................................................26
1.4.2.2. Bên ngoài ngành ...............................................................................28
CH

NGă2.

TNHHăTH

TH C TR NG HI U QU S

D NG TÀI S N T I CÔNG TY

NGăM I VÀ S N XU T L Iă ỌNG .............................................32

2.1. Gi i thi u chung v CôngătyăTNHHăTh

ngăm i và S n xu t L iă ông .32

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty TNHH Th

ng m i và

S n xu t L i ông .....................................................................................32

2.1.1.1. Gi i thi u thông tin chung v công ty ...............................................32
2.1.1.2. M t s s li u c b n v v n .............................................................32
2.1.1.3. L ch s hình thành và phát tri n c a Công ty...................................32
2.1.2. C c u t ch c c a công ty TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông ...33

2.1.3. Ch c n ng, nhi m v c a t ng b ph n ....................................................34
2.1.4. Th c tr ng ho t đ ng s n xu t – kinh doanh c a công ty TNHH Th ng m i
và S n xu t L i ông..................................................................................36
2.1.5. K t qu ho t đ ng kinh doanh c a công ty trong th i gian 2013-2015 ....38
2.2. Th c tr ng hi u qu s d ng tài s n t iă côngătyă TNHHă Th ngă m i và
S n xu t L iă ông ..........................................................................................44
2.2.1. Th c tr ng tài s n t i công ty TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông ...... 44

2.2.2. Th c tr ng hi u qu s d ng t ng tài s n t i công ty TNHH Th

ng m i

và S n xu t L i ông ................................................................................50
2.2.3. Th c tr ng hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i công ty TNHH Th

ng m i

và S n xu t L i ông..................................................................................52
2.2.3.1. Quy mô và c c u tài s n ng n h n c a công ty TNHH Th

ng m i

và S n xu t L i ông .......................................................................52
2.2.3.2. Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i công ty
TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông .......................................57

2.2.4. Th c tr ng hi u qu s d ng tài s n dài h n c a công ty TNHH Th ng m i
và S n xu t L i ông..................................................................................71
2.2.4.1. Quy mô và c c u tài s n dài h n c a công ty TNHH Th ng m i và
S n xu t L i ông.............................................................................71

Thang Long University Libraty


2.2.4.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n dài h n c a công ty
TNHH Th
2.3.

ng m i và S n xu t L i ông .......................................74

ánhăgiáăhi u qu s d ng tài s n t iăcôngătyăTNHHăTh ngăm i và S n xu t
L iă ông ...........................................................................................................76

2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ

c .............................................................................76

2.3.2. M t s h n ch và nguyên nhân.................................................................78
2.3.2.1. M t s h n ch ..................................................................................78

2.3.2.2. Nguyên nhân .....................................................................................80
CH

NGă3.

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU

CỌNGăTYăTNHHăTH
3.1.

nhăh

S

D NG TÀI S N T I

NGăM I VÀ S N XU T L Iă ỌNG ..........................84

ng phát tri n c aăcôngătyăTNHHăTh

3.1.1.

ánh giá môi tr

3.1.2.

nh h

ngăm i và S n xu t L iă ông ..84

ng kinh doanh...............................................................84

ng phát tri n Công ty TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông .85

3.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng tài s n t iăcôngătyăTNHHăTh ngăm i
và S n xu t L iă ông ......................................................................................86
3.2.1. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a Công ty
TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông ................................................87

3.2.1.1. Nâng cao hi u qu qu n lý các kho n ph i thu ng n h n và rút ng n
th i gian thu n trung bình ...............................................................87
3.2.1.2. Nâng cao hi u qu qu n lý hàng t n kho .........................................91
3.2.1.3. Nâng cao hi u qu qu n lý, s d ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n .96
3.2.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng tài s n dài h n c a công ty TNHH
Th ng m i và S n xu t L i ông ............................................................97
3.2.3. M t s gi i pháp nâng cao khác ................................................................98


DANH M C VI T T T
Ký hi u vi t t t

Tênăđ yăđ

TNHH

Trách nhi m h u h n

TM & SX

Th

DTT

Doanh thu thu n

EOQ

Economic Order Quantity

TMCP

Th

VN

Vi t Nam

C KT

Cơn đ i k toán

HTKK

H tr kê khai

HTK

Hàng t n kho

LNST

L i nhu n sau thu

ASEAN

Association of Southeast Asian Nations

AEC

ASEAN Economic Community

VCCI

Vietnam Chamber of Commerce and Industry

ng m i và S n xu t

ng m i C ph n
ng

Thang Long University Libraty


DANH M C B NG BI U,ă

TH ,ăS ă

B ng 2.1. K t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty trong th i gian 2013-2015..38
B ng 2.2. C c u tài s n c a công ty TNHH Th ng m i và S n xu t L i ông giai
đo n 2013-2014-2015 ..................................................................................46
B ng 2.3. C c u tài s n ng n h n c a công ty giai đo n 2013-2015 .........................47
B ng 2.4. C c u tài s n dài h n c a công ty giai đo n 2013-2015 ...........................49
B ng 2.5. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng tài s n giai đo n 2013-2015 ......50
B ng 2.6. Các ch tiêu ho t đ ng c a hi u qu s d ng TSNH c a công ty trong
giai đo n 2013-2015....................................................................................58
B ng 2.7. Các ch tiêu đánh giá kh n ng thanh toán c a Công ty trong giai đo n
2013-2015 .....................................................................................................60
B ng 2.8. Nhóm ch tiêu v kho n ph i thu c a công ty TNHH Th ng m i và S n xu t
L i ông giai đo n 2013-2015 .......................................................................66
B ng 2.9. Nhóm ch tiêu v hàng t n kho c a công ty TNHH Th

ng m i và S n xu t

L i ông giai đo n 2013-2015 .....................................................................68
B ng 2.10. Quy mô, t tr ng tài s n dài h n c a công ty TNHH Th ng m i và S n xu t
L i ông giai đo n 2013-2015 .....................................................................72
B ng 2.11. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n dài h n c a công ty trong
giai đo n 2013-2015....................................................................................74
B ng 3.1. Phân lo i nhóm khách n c a công ty ..........................................................89
B ng 3.2. B ng phân lo i các kho n ph i thu khách hàng theo tu i n v i các khách
hàng trong 1 th i k .......................................................................................90
B ng 3.3. B ng t ng h p các nhân t gi đ nh n m 2016 ............................................93
B ng 3.4. T ng h p k t qu ki m đ nh mô hình đ ng ...................................................95
S đ 2.1. C c u t ch c c a công ty TNHH TM & SX L i ông ..............................33
Bi u đ 2.1. C c u tài s n c a công ty TNHH Th

ng m i và S n xu t L i ông giai

đo n 2013-2014-2015 ...................................................................................................46
Bi u đ 2.2. T su t sinh l i trên t ng tài s n c a công ty giai đo n 2013-2015 (%) .....51
Bi u đ 2.3. C c u tài s n ng n h n c a công ty trong giai đo n 2013-2015 (%) ...53
Bi u đ 2.4. Quy mô kho n ph i thu ng n h n c a công ty trong giai đo n 2013-2015.54


Bi u đ 2.5. Quy mô hàng t n kho c a công ty trong giai đo n 2013-2015 ...............55
Bi u đ 2.6. Quy mô Tài s n ng n h n khác c a công ty trong giai đo n 2013-2015 ....56
Bi u đ 2.7. Kh n ng thanh toán hi n hành giai đo n 2013-2015 .............................61
Bi u đ 2.8. Kh n ng thanh toán nhanh giai đo n 2013-2015 ...................................63
Bi u đ 2.9. Kh n ng thanh toán t c th i giai đo n 2013-2015 .................................65
Bi u đ 2.10. Th i gian thu n trung bình giai đo n 2013-2015 .................................67
Bi u đ 2.11. Th i gian l u kho trung bình giai đo n 2013-2015 ................................70
Bi u đ 2.12. Các y u t c u thành nên tài s n c đ nh ...............................................73

Thang Long University Libraty


L IM
1.

U

Lý do ch năđ tài
Th gi i ngày nay luôn luôn chuy n đ ng không ng ng, d n t i các n n kinh t

dù l n hay nh c ng đ u b tác đ ng theo. Hi n nay, xu h ng h i nh p đ phát tri n,
nhi u hi p đ nh th ng m i t do, song ph ng ho c đa ph ng đ c các qu c gia ký

k t ho c g p rút đƠm phán đ mong mu n mình c ng lƠ m t ph n c a th tr ng chung
đó. N n kinh t chính là b ph n s g p nhi u nh h ng nh t, có th là s thu đ c
nhi u l i ích khi đ t n c m c a v i bên ngoài, song đi kèm v i đó lƠ hƠng lo t
nh ng khó kh n, c nh tranh m nh m c a các đ i th hƠng đ u. Các doanh nghi p c a
đ t n c chính là chìa khóa duy nh t đ quy t đ nh ph n th ng hay thua c a n n kinh
t . M t doanh nghi p bi t cách s d ng hi u qu nh ng ngu n l c s n có, nh ng l i
th đang đ c duy trì c a mình, c ng v i c h i mà h i nh p mang l i, vi c khéo léo
x lỦ khó kh n, bi t cách t ch c, qu n lý ho t đ ng. T t c nh ng đi u đó luôn lƠ
m c tiêu chi n l c hƠng đ u c a b t k công ty, doanh nghi p nào. N u th c hi n t t,
l i nhu n c a công ty s gia t ng r t l n đi kèm v i nh ng l i ích ti m n ng mƠ chúng
mang l i; còn n u th t b i, ch c ch n doanh nghi p đó s t lo i mình ra kh i cu c
c nh tranh vô cùng kh c li t này. M t trong nh ng v n đ đ
vi c qu n lý tài s n c a doanh nghi p th t hi u qu .

c chú tr ng hƠng đ u là

ơy chính lƠ n n t ng c a doanh

nghi p, là ti n đ đ nơng cao đ i s ng v t ch t ậ tinh th n cho ng
là m t cách b n v ng đ t o công n vi c làm trong xã h i.
Công ty TNHH Th

i lao đ ng, c ng

ng m i và S n xu t L i ông c ng đang có nhi u bi n pháp

đ c i thi n n ng l c qu n lý tài s n c a mình. Công ty v i ngành ngh chính lƠ t
v n, thi t k , l p đ t các s n ph m đ g n i th t trong n c vƠ đang có nh ng b c
đ u v n ra ngoƠi qu c t . Chính vì có nhi u m c tiêu l n, nhi u k ho ch ti m n ng
đ phát tri n nh v y nên công ty luôn chú tr ng đ n vi c nâng cao hi u qu s d ng

tài s n c a mình.
Xu t phát t nh n th c th c t trên, là m t sinh viên chuyên ngành Tài chính, v i
m c tiêu tìm hi u đ c ph n nào t m quan tr ng c a hi u qu s d ng tài s n, góp
ph n đ a ra m t s ki n ngh , gi i pháp nh m nâng cao thêm v n đ nƠy, em đƣ nghiên
c u, l a ch n đ tài: “Nâng cao hi u qu s d ng tài s n t i công ty Trách nhi m
h u h n Th ng m i và S n xu t L i ông” lƠm đ tài khóa lu n t t nghi p c a
mình.
2.

M c tiêu nghiên c u
Bài khóa lu n đ



c th c hi n nh m đ t đ

c 3 m c tiêu chính:

Trình bày nh ng ki n th c chung v hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p.




Phơn tích đ

c th c tr ng hi u qu s d ng tài s n c a công ty TNHH Th

ng

m i và S n xu t L i ông.


Nêu ra nh ng gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng tài s n c a công ty
TNHH Th ng m i và S n xu t L i ông.
3.

iăt

ng và ph m vi nghiên c u

it

ng nghiên c u: Hi u qu s d ng tài s n c a Công ty TNHH Th

ng m i

và S n xu t L i ông.
Ph m vi nghiên c u:

Không gian: Nghiên c u đ
S n xu t L i ông.

c th c hi n t i Công ty TNHH Th

ng m i và


Th i gian: S li u đ c s d ng đ phân tích là k t qu ho t đ ng kinh doanh và
b ng cơn đ i k toán c a Công ty trong 3 n m 2013, 2014, 2015.
4.

Ph

ngăphápănghiênăc u


Ph ng pháp so sánh, s d ng t l vƠ đ th đ đ a ra các đánh giá, phơn tích vƠ
k t lu n d a trên nh ng s li u đ c công ty cung c p. Trong bài nghiên c u này, tác
gi s so sánh các ch tiêu tài chính v i chính ch tiêu trung bình trong các n m c a
doanh nghi p đó. NgoƠi ra, đ có th tìm hi u sơu h n tình tr ng c a doanh nghi p, tác
gi c ng so sánh tình tr ng c a doanh nghi p L i ông v i m t doanh nghi p khác
t

ng đ

ng trong cùng ngành ho t đ ng.


S d ng mô hình đ ng (System Dynamic) đ ch ra các nguyên nhân c ng nh
m c đ tác đ ng c a chúng t i hi u qu s d ng tài s n c a công ty, d n t i l i nhu n
c a công ty c ng b nh h ng t ng ng. T đó có th đ a ra nh ng bi n pháp gi i
quy t v n đ h p lý nh t. Mô hình đ ng (System Modelling Dynamic) là m t ph ng
pháp đ

c nhi u n

c trên th gi i s d ng đ theo dõi và phân tích nh ng s v t,

hi n t ng ph c t p, luôn bi n đ ng (đa ph n không tr ng thái t nh) b ng vi c s
d ng các mô hình toán h c, các chi u tác đ ng c a các y u t thành ph n lên l n nhau,
t đó cho ta th y đ c b c tranh t ng th c a v n đ mình đang xem xét. Mô hình nƠy

có nh ng thành ph n chính là các vòng l p có s ph n h i l n nhau (feedback ậ causal
loop diagram), stock and flow, đ tr (time delays). Vi c gi i thích chi ti t mô hình
c ng nh đ a nó vƠo áp d ng phân tích hi u qu s d ng tài s n c a công ty L i ông
s đ c tác gi đ a ra trong ch ng 3 vƠ ph n Ph l c cu i bài.
M i ph

ng pháp đ

c s d ng đ u có u đi m riêng, song c ng không tránh

đ c nh ng nh c đi m nh t đ nh. Do đó, vi c s d ng k t h p nhi u ph ng pháp
m t cách h p lý s giúp h n ch s thi u chính xác c a t ng ph ng pháp, mƠ còn

Thang Long University Libraty


t ng đ tin c y trong vi c phân tích v n đ h n. Trong các ph n sau tác gi s nghiên
c u và đ a ra kh c ph c c th .
5.

K t c u khóa lu n
Ngoài các ph n l i m đ u, k t lu n, m c l c và tài li u tham kh o, khóa lu n

đ

c k t c u thƠnh 3 ch
Ch

ng nh sau:

ng 1: Lý thuy t chung v tài s n và hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p

Ch ng 2: Hi u qu s
S n xu t L i ông
Ch

d ng tài s n t i Công ty TNHH Th

ng 3: Nh ng gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s

Công ty TNHH Th

ng m i và

d ng tài s n t i

ng m i và S n xu t L i ông

Do th i gian nghiên c u c ng nh ki n th c còn h n ch , m t vài v n đ m i ch
d ng m c t ng quan, em r t mong nh n đ c nh ng đóng góp c a th y cô đ khóa
lu n hoàn thi n h n, c ng nh giúp em có th hi u sơu đ
ch n, ph c v cho các bài nghiên c u sau này.

c các v n đ ch a ch c


CH

NGă1. LÝ THUY T CHUNG V

TÀI S N VÀ HI U QU

S

D NG

TÀI S N TRONG DOANH NGHI P
1.1. Khái quát v tài s n c a doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v tài s n c a doanh nghi p
Tài s n là m t ph n không th thi u c a b t k doanh nghi p nƠo. Nó c ng đ c
xem nh m t th c đo đ cho th y m c đ l n m nh c a doanh nghi p trong nhi u
tr ng h p. Có tài s n, doanh nghi p m i có th ho t đ ng, th c hi n s n xu t kinh
doanh và t đó m i thu đ

c l i nhu n đ làm ti n đ cho s phát tri n lâu dài.

Trong ph n m c này, tác gi s ch nghiên c u đ nh ngh a tƠi s n d i góc đ là
m t doanh nghi p, b i vì n u thay b ng góc đ khác nh tƠi s n cá nhân hay tài s n
công c ng thì s cho ra m t khái ni m khác.
nhi u nh ng khái ni m khác nhau.

xét v đ nh ngh a tƠi s n, ta có r t

Theo H th ng tiêu chu n th m đ nh giá Vi t Nam s 12: “Tài s n bao g m v t,
ti n, gi y t có giá và các quy n tài s n”.
Hay trong B lu t Dân s 2005, đi u 163 c ng quy đ nh t

ng t : “Tài s n bao

g m v t, ti n, gi y t có giá và các quy n tài s n”. Qua đ nh ngh a c a hai v n b n

pháp lu t trên, ta có th th y r ng v n ch a có m t khái ni m c th nào v tài s n mà
thay vƠo đó lƠ li t kê nh ng đ i t ng đ c xem là tài s n. So v i đ nh ngh a v tài
s n đ c quy đ nh trong B lu t Dân s 1995 đi u 172 có nói: “Tài s n bao g m v t
có th c, ti n, gi y t tr giá đ c b ng ti n và các quy n tài s n”. S khác nhau đơy
chính lƠ thay vì nói ắv t có th c” thì đ
r ng đ nh ngh a tƠi s n ra. Nh ng v t đ

c s a l i thành “v t”, đi u đó đƣ giúp m
c coi là tài s n không ch ph i b t bu c có

th t hi n t i, mà có th chúng đang trong quá trình hình thƠnh ho c ch a hình thƠnh
nh ng ch c ch n s có t ng lai. NgoƠi ra c m t “gi y t tr giá đ c b ng ti n”
c ng đ

c thay th b ng “gi y t có giá”. Theo kho n 8, đi u 6, lu t Ngân hàng Nhà

n c Vi t Nam 2010 có đ nh ngh a: “Gi y t có giá là b ng ch ng xác nh n ngh a v
tr n gi a t ch c phát hành gi y t có giá v i ng i s h u gi y t có giá trong m t
th i gian nh t đ nh, đi u ki n tr lãi và các đi u ki n khác”. Qua th c t , c ng nh
các h c ph n đƣ đ c h c, gi y t có giá bao g m r t nhi u lo i nh : các lo i ch ng
khoán, trái phi u, h i phi u, k phi u, c phi u, tín phi u, công trái, séc và các công c
chuy n nh
Tr

ng khác.
c đó, t i quy t đ nh s 165/2002/Q -BTC ngày 31 tháng 12 n m 2002 c a

B tr ng B Tài chính, ý th 18 ph n a c ng đƣ nêu ra: “Tài s n là ngu n l c do
doanh nghi p ki m soát và có th thu đ c l i ích kinh t trong t ng lai”.

1

Thang Long University Libraty


Qua đó, ta có th đ a ra m t đ nh ngh a khái quát nh t v tài s n nh sau: “Tài
s n c a doanh nghi p là t t c nh ng ngu n l c h u hình ho c vô hình, có th t trong
hi n t i, đang trong quá trình hình thành ho c s đ c hình thành trong t ng lai s
mang l i l i ích cho doanh nghi p, bao g m ti n (n i t và ngo i t ), gi y t có giá và
các quy n v tài s n c a doanh nghi p”.
NgoƠi ra, đa s m i ng i đang hi u sai nhi u v n đ c ng n m trong tài s n. Ví
d nh ngu n nhân l c, ngu n lao đ ng là tài s n công ty? i u này là không chính
xác b i ngu n nhân l c ch là m t trong nh ng y u t đ c xem xét đ đ nh giá doanh
nghi p, ch không ph i m t thành ph n trong tài s n doanh nghi p.
1.1.2. Phân lo i tài s n trong doanh nghi p
1.1.2.1. C n c ngu n hình thành
D a theo ngu n hình thành, tài s n đ

c chia làm 2 lo i là tài s n l u đ ng và tài

s n c đ nh:
 Tài s n l u đ ng: là nh ng đ i t ng lao đ ng, tham gia toàn b và luân chuy n
giá tr m t l n vào giá tr s n ph m. Tài s n l u đ ng trong doanh nghi p th ng đ c
chia làm 2 lo i là:


Tài s n l u đ ng s n xu t g m nh ng v t t d tr đ chu n b cho quá trình

s n xu t đ c liên t c, v t t đang n m trong quá trình s n xu t ch bi n và
nh ng t li u lao đ ng không đ tiêu chu n là tài s n c đ nh. Thu c v tài s n

l u đ ng s n xu t g m: nguyên v t li u chính, v t li u ph , nhiên li u, ph tùng
thay th , s n ph m d dang, công c lao đ ng nh …
 Tài s n l u đ ng l u thông g m: s n ph m hƠng hóa ch a tiêu th , v n b ng
ti n, v n thanh toán…

Tài s n c đ nh: là nh ng t li u s n xu t, là m t trong nh ng tài s n có giá tr
l n đ c huy đ ng và s d ng vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p
nh m sinh l i. Nó tham gia m t cách tr c ti p ho c gián ti p vào vi c t o ra s n ph m
s n xu t và có th i gian s d ng lâu dài. Tài s n c đ nh đ c chia thƠnh đ ng s n và
b t đ ng s n.
 B t đ ng s n là các tài s n bao g m: t đai; nhƠ, công trình xơy d ng g n
li n v i đ t đai, k c các tài s n g n li n v i nhà, công trình xây d ng đó; các tƠi
s n khác g n li n v i đ t đai; các tƠi s n khác do pháp lu t quy đ nh.


ng s n là nh ng tài s n không ph i b t đ ng s n.

1.1.2.2. C n c theo hình thái bi u hi n
Xét theo hình thái bi u hi n, tài s n đ

c phân làm 2 lo i là tài s n h u hình và

tài s n vô hình:

2




Tài s n h u hình: là nh ng tài s n t n t i d

i hình thái v t ch t c th , có th

d dàng nhìn th y và nh n bi t đ c, đ c doanh nghi p s d ng cho ho t đ ng s n
xu t kinh doanh.
c đ nh giá thông qua nguyên giá và giá tr hao mòn.


Tài s n vô hình: là nh ng tài s n t bi u l , th hi n thông qua nh ng đ c đi m

kinh t c a chúng. Nh ng tài s n này không có hình thái v t ch t nh ng có th t o ra
đ c nh ng l i ích mang l i giá tr kinh t cho doanh nghi p s h u nó, nh : b n
quy n, th ng hi u, b ng sáng ch … Do v y, nh ng tài s n này s có giá tr g n v i
y u t tâm lý, ph thu c vào v th , th i gian c a doanh nghi p đó trên th tr ng.
1.1.2.3. C n c hình th c s h u
D a vào cách phân lo i theo hình th c s h u thì tài s n có th đ
s n t có , tài s n thuê ngoài:

c chia làm tài


Tài s n t có: là tài s n đ c mua s m, xây d ng b ng chính ngu n v n ngân
sách, v n vay hay các ngu n v n khác c a doanh nghi p, ho c c ng có th đ n t hình
th c doanh nghi p đ
nghi p.


c bi u t ng …TƠi s n t có s thu c quy n s h u c a doanh

Tài s n thuê ngoài: là tài s n đ

c doanh nghi p thuê c a m t cá nhân hay m t

đ n v , t ch c doanh nghi p khác trong m t th i gian nh t đ nh theo h p đ ng thuê
tài s n. Có hai hình th c ph bi n là thuê ho t đ ng và thuê tài chính.
 Tài s n thuê tài chính: là hình th c thuê tài s n mà bên cho thuê có s
chuy n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i quy n s h u tài s n cho bên
thuê. Quy n s h u tài s n có th chuy n giao vào cu i th i h n thuê. Bên đi
thuê s ph i trích kh u hao tài s n này.
 Tài s n thuê ho t đ ng: là thuê tài s n không ph i thuê tài chính. Bên cho
thuê s ph i trích kh u hao tài s n này.
1.1.2.4. C n c th i gian
ơy lƠ hình th c phân chia ph bi n và thông d ng nh t, c n c vào th i gian, tài
s n s đ c chia thành tài s n ng n h n và tài s n dài h n.
 Tài s n ng n h n:
nh ngh a:

Tài s n ng n h n c a doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s h u và qu n
lý c a doanh nghi p, có th i gian s d ng, luân chuy n, thu h i v n trong m t k kinh
doanh ho c trong m t n m. TƠi s n ng n h n c a doanh nghi p có th t n t i d i
hình thái ti n, hi n v t (v t t , hƠng hóa), d i d ng đ u t ng n h n và các kho n n
ph i thu.

3

Thang Long University Libraty


c đi m c a tài s n ng n h n:


Tài s n ng n h n có tính thanh kho n cao nên đáp ng đ c kh n ng thanh toán
c a doanh nghi p. Có th d dàng s d ng ho c bán đi trong m t kho ng th i gian
ng n, th
n m.


ng thì s quay đ

c m t vòng khi k t thúc k kinh doanh ho c trong m t

Tài s n ng n h n là m t b ph n c a v n s n xu t nên nó v n đ ng và luân

chuy n không ng ng trong m i giai đo n c a quá trình s n xu t kinh doanh. B t đ u
t hình thái ti n t sau đó chuy n sang nguyên v t li u, công c , đ n thành ph m, hàng
hóa r i sau đó l i tr v ti n.

Tài s n ng n h n luôn n ch a tính b đ ng gây r t nhi u khó kh n trong vi c đo
l ng chính xác, qu n lỦ đ y đ và hi u qu . Nguyên nhân chính gây ra chính là
nh ng s bi n đ i v đi u ki n bên trong và bên ngoài c a kinh doanh s n xu t đ i v i
doanh nghi p.
Phân lo i theo quá trình tu n hoàn và chu chuy n v n:

Tài s n ng n h n s n xu t g m nh ng tài s n d tr cho quá trình s n xu t
(nguyên, nhiên v t li u, công c , d ng c … đang d tr trong kho) và tài s n trong
s n xu t (giá tr s n ph m d dang).

Tài s n ng n h n l u thông bao g m tài s n d tr cho quá trình l u thông
(thành ph m, hàng hóa d tr trong kho hay đang g i bán), tài s n trong quá trình l u
thông (v n b ng ti n, các kho n ph i thu).


Tài s n ng n h n tài chính là các kho n đ u t tƠi chính ng n h n v i m c đích

ki m l i (đ u t liên doanh, đ u t ch ng khoán …)
Phân lo i theo m c đ kh n ng thanh toán: theo cách phân lo i này, ta d a vào
kh n ng huy đ ng cho vi c thanh toán đ chia các lo i tài s n ng n h n thành các lo i
sau:

Ti n là tài s n c a đ n v t n t i tr c ti p d i hình thái giá tr . Thu c v ti n c a
đ n v bao g m ti n m t, ti n g i Ngân hàng (ho c Kho b c), ti n đang chuy n, k c
ti n Vi t Nam, ngo i t , vàng b c đá quỦ.


Các kho n đ u t tài chính ng n h n là nh ng kho n đ u t v v n nh m m c

đích ki m l i có th i h n thu h i trong vòng m t n m hay m t chu k kinh doanh.
Thu c đ u t tƠi chính ng n h n bao g m các kho n đ u t c phi u, trái phi u, góp
v n đ u t , cho vay ng n h n…

Các kho n ph i thu là s tài s n c a đ n v nh ng đang b các t ch c, t p th
hay cá nhân khác chi m d ng mƠ đ n v có trách nhi m ph i thu h i. Thu c các kho n
ph i thu ng n h n bao g m kho n n p th a cho ngân sách, các kho n ph i thu n i b …

4




Hàng t n kho là tài s n ng n h n t n t i d

i hình thái v t ch t có th cơn, đong,

đo, đ m đ c. Hàng t n kho có th do đ n v t s n xu t hay mua ngoài. Thu c v
hàng t n kho bao g m: v t li u, d ng c , hƠng mua đi đ ng, thành ph m, hàng hóa,
s n ph m d dang…


Tài s n ng n h n khác là nh ng tài s n ng n h n còn l i ngoài nh ng th đƣ nêu
trên nh các kho n t m ng cho công nhân viên ch c, các kho n chi phí tr tr c,

các kho n ti n ký qu , kỦ c

c ng n h n…

Trong quá trình kinh doanh, tài s n ng n h n luôn có s v n hành thay th và
chuy n hóa nhau nên vi c phân lo i tài tài s n ng n h n nh trên s tùy thu c quy t
đ nh doanh nghi p. H s ch n cách phân lo i nào phù h p nh t, có th d dàng qu n
lý, nâng cao hi u qu s d ng.
 Tài s n dài h n:
nh ngh a:
 Tài s n dài h n trong doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s h u, qu n
lý và s d ng c a doanh nghi p, có th i gian s d ng, luân chuy n và thu h i
trên m t n m ho c trong nhi u chu k kinh doanh, có giá tr l n.
c đi m c a tài s n dài h n:

Tính thanh kho n: tài s n dài h n là nh ng tài s n có giá tr l n, th i gian s
d ng lâu dài. Các doanh nghi p th ng s thanh lỦ, đem bán tƠi s n c đ nh khi đƣ
trích h t kh u hao, ho c tài s n đƣ c h ng, l i th i (dây chuy n s n xu t, nhƠ x ng,
ph ng ti n v n t i…) song c ng không th nhanh chóng đ tìm đ c ng i mua tài
s n này. Vì v y, tài s n dài h n có tính thanh kho n kém, kh n ng chuy n đ i thành

ti n nhanh chóng là th p, s khó đáp ng đ c nhu c u thanh toán, tài chính c a doanh
nghi p khi có v n đ phát sinh. Ngoài ra khi ti n hành chuy n đ i, s ch u nhi u chi
phí h n khi chuy n đ i tài s n ng n h n.

V t cách tham gia: cùng v i tài s n ng n h n, tài s n dài h n c ng tham gia vƠo
quá trình s n xu t và ho t đ ng c a doanh nghi p v i t cách lƠ các t li u lao đ ng,
công c lao đ ng, ph

ng ti n lao đ ng.


V th i gian s d ng: tài s n dài h n có th i gian s d ng lâu dài trên m t n m
ho c qua nhi u chu k s n xu t kinh doanh.
Phân lo i tài s n dài h n:

Tài s n c đ nh: là nh ng tài s n có th i gian s d ng trên 1 n m, đ c tham gia
vào nhi u chu k s n xu t kinh doanh và giá tr c a nó đ c chuy n d n vào giá tr s n
ph m làm ra thông qua kho n chi phí kh u hao. i u này làm giá tr c a tài s n c
đ nh gi m d n hƠng n m. Tuy nhiên, không ph i m i tài s n có th i gian s d ng trên

5

Thang Long University Libraty


1n mđ uđ

c g i là tài s n c đ nh, b i có nh ng tài s n có tu i th trên 1 n m

nh ng vì giá tr nh nên chúng không đ

c coi là tài s n c đ nh mà x p vào tài s n

l u đ ng.
Theo thông t 45/2013/TT-BTC c a B Tài chính, m t tài s n c đ nh s có
nh ng đ c đi m nêu trên, đ ng th i kèm theo ph i có giá tr trên 30 tri u đ ng.


Tài s n c đ nh h u hình: là nh ng tài s n có hình thái v t ch t do doanh

nghi p n m gi đ s d ng cho ho t đ ng, s n xu t, kinh doanh phù h p v i tiêu
chu n ghi nh n tài s n c đ nh h u hình. M t s tài s n dài h n h u hình tiêu
bi u nh dơy chuy n máy móc, thi t b , nhƠ x

ng, ph

ng ti n v n t i…

 Tài s n c đ nh vô hình: là nh ng tài s n không có hình thái v t ch t, nh ng
xác đ nh đ c giá tr và do doanh nghi p n m gi , s d ng trong s n xu t kinh
doanh, cung c p d ch v ho c cho các đ i t ng khác thuê, phù h p v i tiêu
chu n ghi nh n tài s n c đ nh vô hình. M t s tài s n dài h n vô hình tiêu bi u
nh quy n s d ng đ t, quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch , th
ph n m m, gi y phép…

ng hi u,

u t dài h n:




u t vào công ty con: là các kho n đ u t v n tr c ti p (ti n ho c tài s n
khác) vào công ty con ho t đ ng theo lo i hình Công ty NhƠ n c, Công ty trách
nhi m h u h n, Công ty c ph n và các lo i hình doanh nghi p khác.
 V n góp liên doanh: là các kho n đ u t mƠ doanh nghi p dùng đ góp v n
v i nhi u bên khác đ th c hi n m t ho t đ ng kinh t nƠo đó. Ho t đ ng này
đ c đ ng ki m soát b i các bên cùng tham gia góp v n.

u t vào công ty liên k t: là các kho n đ u t c a doanh nghi p v i bên
kia là m t t ch c đ c liên k t b i nhi u ch th , doanh nghi p khác. Kho n
đ u t đ c xác đ nh lƠ đ u t vƠo công ty liên k t khi nhƠ đ u t n m gi tr c
ti p t 20% đ n 50% v n ch s h u c a bên nh n đ u t mƠ không có th a
thu n khác.

u t dài h n khác: là các kho n đ u t dƠi h n ngoài các kho n đ u t vƠo
công ty con, v n góp liên doanh, đ u t vƠo công ty liên k t. M t s lo i hình
đ u t dƠi h n khác nh : đ u t trái phi u, đ u t c phi u ho c đ u t vƠo các
đ n v khác mà ch n m gi d i 20% v n ch s h u và th i h n thu h i ho c
thanh toán trên 1 n m.


Các tài s n dài h n khác: bao g m các kho n đ u t ho c tài s n sau:


Xây d ng c b n d dang



Chi phí tr tr

c dài h n

6




Tài s n thu thu nh p hoàn l i



Ký qu , ký c

c dài h n.

K t lu n:
Nh v y, đ có th phân lo i tài s n trong doanh nghi p, chúng ta có th chia
làm 4 cách chính, đó là: c n c theo ngu n hình thành; c n c theo hình thái bi u
hi n; c n c theo hình th c s h u; c n c theo th i gian. M i cách phân lo i đ u có
nh ng u đi m c a nó, song trong ph m vi bài nghiên c u Khóa lu n t t nghi p này,
đ th ng nh t các quan đi m và phân tích, tác gi s s d ng cách phân lo i theo th i
gian, t c là chia tài s n thành tài s n ng n h n và tài s n dài h n.
1.1.3. Vai trò c a tài s n trong doanh nghi p
Tài s n là y u t quan tr ng, quy t đ nh m i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p, c ng nh các chính sách, đ ng l i phát tri n trong t ng lai, v th c a
doanh nghi p trên th ng tr ng.
1.1.3.1. Vai trò

m t pháp lý

B t k doanh nghi p nào mu n đ

c c quan nhƠ n

s n xu t ậ kinh doanh thì c n ch ng minh đ

c c p gi y phép ho t đ ng

c các y u t c b n nh t đ nh, trong đó

có tài s n và ph n v n t i thi u b ng v i v n pháp đ nh (đi u nƠy đ

c NhƠ n

c quy

đ nh tùy theo t ng lo i hình doanh nghi p và t ng l nh v c kinh doanh nh t đ nh). Khi
đó, đ a v pháp lý c a doanh nghi p đó m i đ c xác l p. Khi đƣ đ c c p gi y phép
ho t đ ng, doanh nghi p c ng v n ph i th c hi n vi c qu n lý ph n tài s n và v n m t
cách h p lý, n u không doanh nghi p s g p v n đ và có th b c quan ch c n ng thu
h i l i gi y phép đƣ đ c c p. Nh v y, tài s n là y u t quan tr ng hƠng đ u trong
các v n đ c a doanh nghi p nh m đ m b o vi c thi t l p t cách pháp nhơn, c ng nh
vi c duy trì t cách đó trong t ng lai c a doanh nghi p tr c pháp lu t.
1.1.3.2. Vai trò

m t kinh t

Xét v m t kinh t , tài s n chính là bi u hi n s c m nh, kh n ng nh h ng c a
doanh nghi p c trong hi n t i l n t ng lai. S không th có m t doanh nghi p nào

n u nh ch s h u không có m t l ng tài s n nào c , vì m c tiêu c a tài s n chính là
kh n ng sinh l i vƠ đem l i l i nhu n cao cho doanh nghi p. VƠ h n h t lúc nƠo, đ
t n t i trong m t th tr ng luôn bi n đ ng, c nh tranh kh c li t, đòi h i doanh nghi p
ph i nhanh chóng c i ti n k thu t, ng d ng các dây chuy n m i, thông minh, ti t
ki m, phù h p; ngoƠi ra còn t ng c ng m r ng quy mô s n xu t… Nh m gi m giá
thành, gi m đ c s tiêu t n s c lao đ ng, đ t n ng su t cao h n, n đ nh h n, đáp
ng đ c nhu c u c v s l ng và ch t l ng ngày càng cao c a th tr ng.

7

Thang Long University Libraty


Qua đó, t vi c nh n th c đ

c vai trò s d ng tài s n, doanh nghi p m i có th

đ a ra nh ng bi n pháp đ c i thi n, s d ng ti t ki m, đ u t có hi u qu và góp ph n
nâng cao hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p.
1.2. Hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p
1.2.1. Khái ni m v hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p
Hi u qu đ c dùng v i Ủ ngh a đ ch m i quan h gi a k t qu th c hi n các
m c tiêu v i chi phí ph i b ra đ đ t đ c m c tiêu đó trong m t đi u ki n nh t đ nh,
vƠ c ng b ph thu c vƠo quan đi m đánh giá c a ch th nghiên c u. Có th v i ch
th nƠy thì nh v y là hi u qu nh ng v i ch th khác thì l i không.
Các doanh nghi p ho t đ ng trên c ch th tr

ng ngày nay r t quan tâm t i

hi u qu kinh doanh s n xu t vì đó lƠ c s đ doanh nghi p đó t n t i và phát tri n.

Khi đ c p đ n hi u qu kinh doanh, t c lƠ đang nói t i nh ng l i ích v m t kinh t
và xã h i mà doanh nghi p trong quá trình kinh doanh đ t đ c v i m t đi u ki n nh t
đ nh. Do đó, hi u qu kinh doanh bao g m hi u qu kinh t và hi u qu xã h i.
Hi u qu xã h i ph n ánh nh ng l i ích v m t xã h i đ t đ
đ ng kinh doanh. Hi u qu xã h i c a ho t đ ng th

c t quá trình ho t

ng m i là vi c cung ng hàng

hóa ngày càng t t h n nh m th a mãn nh ng nhu c u v t ch t, v n hóa tinh th n cho
xã h i, góp ph n vào vi c cơn đ i cung c u, n đ nh giá c th tr ng, m r ng giao
l u kinh t gi a các vùng ho c các n c, gi i quy t vi c lƠm cho ng i lao đ ng, thúc
đ y phát tri n s n xu t. Hi u qu xã h i trong kinh doanh th ng m i còn bao g m
vi c th c hi n các chính sách xã h i c a NhƠ n c, đ m b o cung ng hàng hóa k p
th i vƠ đ y đ , nh t là cho các vùng núi, h i đ o, vùng sâu cùng xa còn g p nhi u khó
kh n.
Hi u qu kinh t là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ s d ng các ngu n
l c c a doanh nghi p đ đ t đ

c các m c tiêu xác đ nh trong quá trình s n xu t kinh

doanh, đó lƠ thu đ c k t qu t t nh t v i m t m c chi phí th p nh t. M i doanh
nghi p đ u t n t i và phát tri n vì nhi u m c tiêu khác nhau nh t i đa hóa l i nhu n,
t i đa hóa doanh thu, … T t c các m c tiêu đó đ u đ c bao trùm b i m t m c đích
l n duy nh t, là t i đa hóa tƠi s n cho ch s h u.
đ t đ c m c tiêu này, t t c các
doanh nghi p đ u ph i n l c khai thác tri t đ và s d ng hi u qu tài s n c a mình.
T nh ng đ nh ngh a trên, ta có th đ a ra khái ni m hi u qu s d ng tài s n:
“Hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p là ph m trù kinh t ph n ánh trình

đ , n ng l c khai thác và s d ng tài s n c a doanh nghi p sao cho quá trình s n xu t
kinh doanh ti n hành bình th ng v i hi u qu kinh t cao nh t”.

8


1.2.2. Tính c p thi t c a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n
1.2.2.1. Xu t phát t m c đích kinh doanh c a doanh nghi p
Trong n n kinh t th tr ng, các doanh nghi p ho t đ ng v i m c tiêu t i đa hóa
giá tr tài s n cho ch s h u.
đ m m c tiêu này, doanh nghi p th ng xuyên ph i
đ a ra vƠ gi i quy t các quy t đ nh tài chính. Qu n lý và s d ng hi u qu tài s n là
m t n i dung tr ng tâm trong các quy t đ nh tƠi chính vƠ c ng lƠ n i dung có nh
h ng l n đ n m c tiêu t i đa hóa giá tr tài s n cho ch s h u. Xu t phát t vai trò
đó, đƣ khi n cho yêu c u nâng cao hi u qu s d ng tài s n là m t yêu c u khách quan,
g n li n v i b n ch t c a doanh nghi p.
1.2.2.2. Xu t phát t ý ngh a c a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n
Tài s n là y u t tr c ti p đ m b o quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Trong khâu d tr và s n xu t, tài s n ng n h n đ m b o cho s n xu t
c a doanh nghi p di n ra liên t c, đ m b o quy trình công ngh , công đo n s n xu t.
Trong khi đó, tƠi s n dài h n đ m b o n ng su t, s l ng s n ph m, ch t l ng và
m t b ng d tr , s n xu t… Trong l u thông, tƠi s n ng n h n đ m b o d tr thành
ph m đáp ng đ

c nhu c u liên t c c a khách hàng. Có th nói, t c đ luân chuy n,

hi u qu s d ng tài s n ng n h n cùng v i quy mô, hi u qu s d ng tài s n dài h n
đ u mang vai trò vô cùng quan tr ng trong doanh nghi p. T ng h p hai y u t trên,
vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n là m t yêu c u t t y u.
1.2.2.3. Xu t phát t th c tr ng hi u qu s d ng tài s n

Trên th c t , có r t nhi u nguyên nhân khi n doanh nghi p ho t đ ng không hi u
qu , g p nhi u khó kh n, t l r i ro g p ph i m c cao. M t trong s đó đ n t vi c
s d ng ngu n v n không hi u qu . i u này d n đ n vi c s d ng tài s n không hi u
qu , làm t c đ luân chuy n tài s n ng n h n kém, lãng phí ti n c a đ u t , nh h ng
l n đ n l i nhu n, kh n ng ki m soát tình hu ng c a doanh nghi p.

c bi t v i m t

n n kinh t
Vi t Nam, tuy đƣ có nhi u bi n pháp c i thi n rõ r t, song v n còn có
kho ng cách v n ng l c qu n lý hi u qu gi a các doanh nghi p v i nhau. Các doanh
nghi p t i các thành ph l n ho c các khu công nghi p th ng có kh n ng qu n lý
hi u qu s d ng tài s n các khu v c ven, vùng khó kh n, l c h u. Do đó, yêu c u
ph i nơng cao đ ng b và toàn di n n ng l c qu n lỦ tƠi chính, trong đó có chú tr ng
vào nâng cao hi u qu s d ng tài s n là m t n i dung quan tr ng, đ không ch nh ng
đ m b o nh ng l i ích tr c m t và lâu dài cho doanh nghi p, mà còn giúp n n kinh t
phát tri n t t h n.

9

Thang Long University Libraty


1.3. Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n
1.3.1. Xem xét quy mô và c c u t ng tài s n
V i m t l ng v n đ c đ u t , doanh nghi p s s d ng vào nhi u m c đích đ
có th đa d ng hóa ngu n l i c ng nh có th giúp phơn tán đ c các r i ro. Vi c s
d ng h p lý s v n này s đ c bi u hi n thông qua vi c nhà qu n lý quy t đ nh phân
b bao nhiêu ph n v n vào các kho n m c tài s n công ty mình. Khi đ u t , phơn b
h p lý t c lƠ c ng s làm t ng hi u qu s d ng tài s n lên. Do đó tr c khi có nh ng

phân tích sâu, chi ti t nhi u h ng v m c đ hi u qu s d ng tài s n, tác gi s tính
toán và có nh ng cái nhìn t ng quát ban đ u v t tr ng, quy mô t ng b ph n tài s n.
Qua vi c xem xét c c u tài s n, doanh nghi p c ng s bi t đ

ct l ,l

ng v n c a

mình đ c phân b cho t ng lo i tài s n nh th nào, phân b nh v y đƣ hi u qu hay
ch a. L y k t qu đó lƠm ti n đ , k t h p v i tình hình, hoàn c nh hi n t i mà doanh
nghi p s có s li u đ phơn tích, đ a ra nh ng t n t i ch a đ t đ c, bi t rõ nên đ u
t tr ng tơm vƠo đơu hay s dàn tr i…, qua đó s có nh ng thay đ i k p th i, lên đ c
k ho ch t ng lai vƠ t ng b c phát tri n.
Xem xét c c u tài s n c a doanh nghi p đ c th c hi n b ng cách tính ra và so
sánh tình hình bi n đ ng c a t ng b ph n tài s n trong t ng s tài s n c a k phân
tích v i k đ

c ch n làm g c.

T tr ng c a t ng b ph n tài s n

Giá tr c a t ng b ph n tài s n
T ng s tài s n

100

Vi c xem xét tình hình bi n đ ng v t tr ng c a t ng b ph n tài s n chi m
trong t ng s tài s n gi a k phân tích v i k g c s cho phép nhà qu n tr đánh giá
đ c khái quát tình hình phân b v n. Nh ng l i không cho bi t các nhân t tác đ ng
đ n s thay đ i c c u tài s n c a doanh nghi p. Vì v y, đ bi t đ

c chính xác tình

hình s d ng v n, n m đ c các nhân t nh h ng và m c đ nh h ng c a các
nhân t đ n s bi n đ ng v c c u tài s n, nhà qu n tr còn c n k t h p v i vi c phân
tích ngang, t c là so sánh bi n đ ng gi a k phân tích v i k g c c a t ng lo i tài s n
trên t ng s tài s n (c v s tuy t đ i vƠ t ng đ i).
1.3.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng tài s n
 Hi u su t s d ng t ng tài s n (TAU):
Hi u su t s d ng t ng tài s n

Doanh thu thu n
T ng tài s n bình quân trong k

Total ssets Utilization T U

10

Net revenue
Total assets


Trong đó: t ng tài s n bình quân trong k th
t ng tài s n

ng đ

c tính b ng t ng giá tr c a

đ u k và cu i k , t t c chia 2. Doanh thu thu n là ph n doanh thu còn

l i sau khi đƣ tr đi t t c các kho n làm gi m tr doanh thu.
Ch tiêu này ph n ánh c 1 đ ng tài s n bình quân trong k s t o ra đ

c bao

nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t l ng tài s n quay vòng
cƠng nhanh, thúc đ y vi c t ng doanh thu. Th hi n doanh nghi p đang ho t đ ng t t
vƠ đang s d ng tài s n hi u qu . Ch tiêu đ t hi u qu khi đ t l n h n 1, trong m t s
ngành nh t đ nh thì ch tiêu này có th đ t cao h n các ngƠnh khác, do đó nhƠ qu n tr
c ng nên so sánh hi u su t s d ng t ng tài s n c a doanh nghi p mình v i trung bình
toƠn ngƠnh đ bi t mình c n lƠm gì. Ng

c l i, khi ch tiêu d

i 1, doanh nghi p đó

đang có v n đ trong khơu l u thông tƠi s n, l ng hàng t n d tr trong kho ch a th
tiêu th đ c quá nhi u, ho c c ng có th t i t vi c ch a khai thác đ c h t công su t
máy móc, dây chuy n… V a không th mang l i doanh thu nh trong k ho ch d
ki n, mà còn ph i t n nhi u chi phí h n cho vi c b o qu n, c t tr hàng hóa.
 T su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA):
T su t sinh l i trên t ng tài s n

i nhu n r ng
T ng tài s n bình quân trong k

100

Net income

100
Total assets
Trong đó: l i nhu n ròng là kho n m c cu i cùng trong b ng báo cáo k t qu
Return on ssets RO

kinh doanh, là ph n thu nh p cu i cùng sau khi đƣ tr đi t t c kho n chi phí bao g m
c ngh a v n p thu . Ngoài ra l i nhu n ròng c ng có th đ c vi t t t là EAT
(Earnings After Taxes). T ng tài s n bình quân trong k đƣ đ c gi i thích trên.
đ

Ch tiêu này ph n ánh c b ra 100 đ ng tài s n bình quân trong k thì s thu v
c bao nhiêu đ ng l i nhu n ròng. Ch tiêu này càng cao càng t t, ch ng t ho t

đ ng kinh doanh c a doanh nghi p lƠ đang phát tri n t t. M t doanh nghi p ch c n
m t l ng tài s n đ u vƠo ít, nh ng l i thu v l ng l n l i nhu n ròng đ u là mong
mu n c a m i doanh nghi p. Nh ng ch tiêu nƠy c ng c n ph i phân tích tùy thu c
vào t ng lo i hình kinh doanh s n xu t, ngành ngh c a doanh nghi p đó đ đ a ra
đ c nh ng nh n xét vƠ đ a ra d báo đúng nh t. B i có nh ng ngành ngh đòi h i
l ng tài s n đ u vào tham gia vào quá trình kinh doanh s n xu t là r t l n nh các
ngành v s n xu t, l p ráp, xây d ng, luy n kim… Nh ng c ng có ngƠnh ch c n m t
l ng nh tài s n đ u vƠo nh các lo i hình d ch v , du l ch, n u ng, qu ng cáo… mà
l i mang v kho n l i nhu n r t l n cho doanh nghi p. Nh v y dù doanh nghi p có
đang kinh doanh trên l nh v c nào thì vi c luôn tìm cách đ t i gi n hóa tài s n h p lý
mà l i có th mang v l i nhu n ròng cao h n nhi u s luôn th ng tr c.

11

Thang Long University Libraty

 Su t hao phí c a t ng tài s n trên doanh thu thu n
Su t hao phí c a t ng tài s n trên doanh thu thu n

T ng tài s n bình quân trong k
Doanh thu thu n

ơy lƠ ch tiêu ngh ch đ o c a ch tiêu hi u su t s d ng t ng tài s n. Ch tiêu
nƠy nói lên đ t o ra đ c 1 đ ng doanh thu thu n thì c n bao nhiêu đ ng tài s n bình
quân trong k . Thông th ng t s này s đ c so sánh v i 1 và càng nh càng t t.
Khi t s này nh h n 1, ch ng t l
l ng đ u vƠo lƠ đ u t cho tƠi s n.

ng đ u ra là doanh thu thu n l n h n nhi u

 Su t hao phí c a t ng tài s n trên l i nhu n ròng
Su t hao phí c a t ng tài s n trên l i nhu n r ng

T ng tài s n bình quân trong k
i nhu n r ng

Ch tiêu này s cho bi t đ t o ra đ c 1 đ ng l i nhu n ròng cu i k thì doanh
nghi p c n bao nhiêu đ ng tài s n bình quân trong k . Ch tiêu này càng th p thì hi u
qu s d ng tài s n đ mang v l i nhu n ròng c a doanh nghi p cƠng cao. Do đó, đ
có th gi m su t hao phí c a t ng tài s n trên l i nhu n ròng, doanh nghi p c n có
nh ng gi i pháp thích h p nh m nâng cao ch t l ng, tính n ng s n ph m và d ch v
c a mình, gây d ng đ c m t th tr ng tiêu th t t…nh ng c ng không đ c s
d ng quá nhi u tài s n, mà nên có nh ng ph ng pháp c i ti n đ v a nơng cao n ng
su t tài s n và còn ti t ki m chi phí, nguyên v t li u tiêu hao.
Nh n xét chung:
Qua vi c xem xét các nhóm ch tiêu đánh giá v hi u qu s d ng t ng tài s n, ta

th y các nhóm ch tiêu này ph thu c hoàn toàn vào k t qu kinh doanh trong k c ng
nh d a trên t ng tài s n trung bình. H n n a, các ch tiêu c ng ch a đ a ra đ c lý
do làm các ph n nh doanh thu thu n hay l i nhu n ròng t ng gi m so v i k g c mà
m i ch d ng l i m c nêu ra con s . NgoƠi ra, đ có m t cái nhìn toàn di n h n v
hi u qu s d ng tài s n, đ a ra đ c nh ng nh n đ nh, phân tích chính xác v doanh
nghi p đó, các ch tiêu này còn tùy thu c vào t ng lo i hình doanh nghi p, t ng l nh
v c kinh doanh s n xu t mà h ch n, nên đ a ra so sánh v i ch tiêu trung bình ngành
t ng t và c a các đ i th c nh tranh chính khác.
1.3.3. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n
 Phân tích quy mô và c c u tài s n ng n h n
Phơn tích quy mô vƠ c c u tài s n ng n h n c a doanh nghi p đ

c th c hi n

b ng cách tính toán và so sánh tình hình bi n đ ng c a t ng b ph n trong tài s n ng n
h n trên t ng s tài s n ng n h n c a k phân tích v i k g c.

12