Nghiên cứu khoa học:Phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo đề tài

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nhà giáo dục John Adams viết: “Nên giáo dục và hướng dẫn trẻ những nguyên
tắc của tự do”. Tư tưởng nàyđã nhấn mạnh vai trò chủ động, sáng tạo của người học,
xem người học là chủ thể của quá trình nhận thức, khám phá khoa học.
Thực tiễn cho thấy con người có khả năng sáng tạo từ rất sớm: Moza đã tự mình
hoà âm trên đàn, 5 tuổi sáng tác nhạc, 8 tuổiđã viết những bản xô-nát và giao hưởng đầu
tiên; Ê-đi-sơn khi mới 7 tuổiđã phát minh ra bong đèn điện; Aelita Andre bộc lộ khả
năng vẽ thiên tài khi mới 22 tháng tuổi. Vậy nên, các nhà giáo dục hoàn toàn có thể tin
tưởng rằng con người luôn tiềm tàng khả năng sáng tạo từ rất sớm. Điều quan trọng là
phải sớm phát hiện, động viên, khuyến khích và có biện pháp giúp trẻ phát huy khả năng
sáng tạo của mình.
Trường mầm non là môi trường thuận lợi tạo điều kiện cho sự nảy nở và phát
triển những ý tưởng sáng tạo đang còn ấp ủ trong trẻ. Sự hình thành và phát triển khả
năng sáng tạo cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi là tiền đề quan trọng đặt nền móng cho khả
năng sáng tạo trong mọi hoạt động sau này của đứa trẻ, đồng thời tạo mọi điều kiện quan
trọng cho đứa trẻ họa tập thông minh và tư duy sáng tạo ở mọi lứa tuổi học đường.
Ở trường mầm non trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi được tham gia vào rất nhiều hoạt động phong
phú, song có thể nói hoạt động hấp dẫn và thu hút trẻ nhất là hoạt động tạo hình. Hoạt
động tạo hình là sự liên kết của các loại hình hoạt động như: vẽ, nặn, xé dán, nắp ghép...
Trong đó khả năng rèn luyện óc tưởng tượng, sáng tạo tốt nhất là hoạt động nặn theo đề
tài. Vì nó đòi hỏi trẻ phải huy đọng tích cực các giác quan cũng như vốn hiểu biết của
trẻ. Hoạt động nặn theo đề tài của trẻ mẫu giáo thể hiện vốn kinh nghiệm mà trẻ có được
trong quá trình trẻ tiếp xúc với thế giới xung quanh. Trẻ nhận biết sự vật như thế nào thì
sẽ phản ánh vào kết quả hoạt động nặn của mình như vậy. Thông qua hoạt động nặn theo
đề tài, trẻ có nhiều cơ hội tìm hiểu nghiên cứu đối tượng để có được hiểu biết, sự hình
~1~


dung về các đối tượng đó. Từ đó xây dựng biểu tượng, hình tượng tiếp thu những chuẩn
mực đạo đức, thẩm mĩ trong xã hội đồng thời trải nghiệm xúc cảm, tình cảm trong giao

tiếp và học hỏi những kĩ năng xã hội giúp trẻ nhận ra những đặc điểm thẩm mỹ về hình
dạng, màu sắc, kích thước, tỷ lệ... của các sự vật xung quanh trẻ. Thông qua đó trẻ hiểu
biết thêm về sự vật và nặn các sự vật đó theo hiểu biết, sáng tạo của mình.
Chính vì vậy việc nặn theo đề tài trong trường mầm non góp phần không nhỏ vào
việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Những sản phẩm
nặn theo đề tài mà trẻ tạo rất đơn giản, ngộ nghĩnh, phản tượng của bản thân. Mỗi một
sản phẩm nặn mang một nội dung tên gọi khác nhau, trẻ nhận biết thế giới như thế nào
thì phản ánh vào các hình nặn như vậy.
Trong thực tế, việc tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ ở dưới trường mầm non gặp
rất nhiều khó khăn do các nguyên nhân chủ quan và khách quan nhất định từ phía giáo
viên cùng với sự nhận thức của trẻ tại các vùng miền khác nhau. Sau đợt kiến tập tại
trường mầm non Thực Hành, em nhận thấy giáo viên cũng chưa quan tâm một cách đầy
đủ trong việc tìm ra biện pháp để phát huy khả năng sáng tạo của trẻ thông qua hoạt
động nặn nói chung và hoạt động nặn theo đề tài nói riêng.
Trước thực tiễnđó, em mạnh dạn chọn đề tài“Phát huy khả năng sáng tạo của trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo đề tài”
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng và đề xuất một số biện pháp phát huy khả năng sáng tạo cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo chủ đề.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Giáo viên dạy lớp 5 – 6 tuổi trường mầm non Thực Hành.
~2~


3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua
hoạt động nặn theo chủ đề.
4. Giả thuyết khoa học
Sử dụng một số biện pháp phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6

tuổi thông qua hoạt động nặn phù hợp, thì khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi
được hình thành và phát triển, từ đó góp phần giáo dục trí tuệ, thẩm mĩ cho trẻ.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan tới đề tài.
- Thực trạng việc giáo viên tổ chức hoạt động nặn theo đề tài cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi thông qua hoạt động nặn ở trường mầm non Thực Hành.
- Đề xuất một số biện pháp phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
thông qua hoạt động nặn theo đề tài.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Nội dung nghiên cứu
Phát huy khả năng sáng tạo cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua giờ hoạt động
nặn theo đề tài.
6.2. Thời gian và địa bàn nghiên cứu
- Độ tuổi: 5 - 6 tuổi
- Thời gian: từ 03/2016 đến 04/2016.
- Địa bàn nghiên cứu: trường mầm non Thực Hành, quận Kiến An, Hải Phòng.
7. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
~3~


- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương phápđiều tra bằng phiếu hỏi.
+ Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp thống kê toán học.

~4~


CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT HUY KHẢ NĂNG SÁNG TẠO CỦA TRẺ
MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NẶN THEO ĐỀ TÀI.
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.
1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài về khả năng sáng tạo.
Vào giữa thế kỷXIX những nhà xã hội học đã có những đóng góp đáng kể trong
việc giải quyết các vấn đề sáng tạo. Họ cho rằng bản chất của hoạt động sáng tạo là hoạt
động tưởng tượng, nhờ hoạt động tưởng tượng mà kích thích khả năng sáng tạo.
Đến giữa thế kỷ XX có sự xuất hiện nhu cầu nghiên cứu hoạt động sáng tạo trong
khuôn khổ phát triển tâm lý đặc biệt là phát triển trí tuệ.
Trong thời kỳ này Mỹ là nơi có cường độ nghiên cứu mạnh nhất, cuốn sách đầu
tiên được xuất bản vào năm 1934 của tác giả A. Osborn. Tác giả của cuốn sách đầu tiên
này không phải là nhà tâm lí mà là nhà kinh doanh nhưng rất quan tâm đến lĩnh vực sáng
tạo đặc biệt là tư duy sáng tạo. Ông dành nhiều thời gian và tiền bạc để hỗ trợ xu hướng
sáng tạo trong giáo dục. Ông nhận thấy rằng nhiều thành công trong kinh doanh của ông
là nhờ sự phát minh ra phương pháp tự nghĩ ra nhiều ý tưởng, ông gọi đó là phương
pháp kích não.
Các nhà tâm lí như: P.A.Rudich, X.L.Rubinstein, M.Vecgamor... đã cho rằng hoạt
động sáng tạo có ảnh hưởng to lớn không chỉ đến tiến bộ khoa học kỹ thuật mà còn đến
toàn bộ xã hội nói chung, dân tộc nào biết nhận ra nhân cách sáng tạo một cách tốt nhất,
biết phát huy phát triển nó và biết tạo ra thì dân tộc đó sẽ có những ưu thế lớn lao. Do đó
tính sáng tạo được coi như một phẩm chất quan trọng không thể thiếu được của con
người lao động mới. Các nhà giáo dục ở các nước phương Tây như: Pháp, Thụy Điển,
Mỹ, Canada, Đức... rất quan tâm đến sự phát triển nhận thức của trẻ nhưng không nhấn
mạnh vào kỹ năng đọc, viết, tính toán... mà luôn tạo điều kiện kích thích óc sáng tạo của
trẻ trong các hoạt động của chúng ở trường mầm non.
~5~


1.1.2. Các công trình nghiên cứuở trong nước về khả năng sáng tạo.
Ở nước ta các công trình nghiên cứu về tâm lý sáng tạo còn mới mẻ. Một số công

trình nghiên cứu đề cập đến hoạt động sáng tạo nhưng còn rất ít.
Các tác giả như: Phạm Minh Hạc, Trần Trọng Thủy, Trương Anh Tuấn, Lê Đức
Phúc... đã tiến hành nghiên cứu về khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ trường mầm non.
Những nghiên cứu này đã đưa ra nhận định về sự phát triển một số chức năng tâm lý và
khả năng sáng tạo của trẻ Việt Nam.
Theo Thạc sĩ Lê Thị Liên Hoan thìóc sáng tạo cần được hình thành và nuôi dưỡng
từ nhỏ. Vì vậy, những cô giáo mầm non và cả cha mẹ đều có vai trò quan trọng trong
việc phát triển phẩm chất này. Họ là những người thầy dẫn dắt đầu tiên, đặt nền móng
cho sự sáng tạo của trẻ. Đa số chúng ta sinh ra vớiít nhiều tiềm năng sáng tạo, nếu được
khuyến khích và giáo dục ngay từ nhỏ trong môi trường cởi mở, tiềm năng này mới có
thể trở thành năng lực thực sự trong cuộc sống.
Theo cô Lê Cẩm Linh (chuyên gia phòng giáo dục quận Phú Nhuân): Mầm non là
lứa tuổi tràn ngập cảm xúc, phát triển trí tò mò, trí tưởng tượng bay bổng, khả năng liên
tưởng mạnh, lứa tuổi mầm non là giai đoạn tuổi phù hợp để thầy cô, gia đình đầu tư thời
gian để phát triển hành vi sáng tạo của các bé.
1.2. Một số khái niệm
1.2.1. Sáng tạo
Về mặt thuật ngữ: sáng tạo theo tiếng Anh là Creativity – là hoạt động tạo ra bất kì
cái gì có đồng thời tính mới và tính lợi ích.
Theo từ điển bách khoa toàn thư của Nga có viết: “Sáng tạo là sự sáng tạo tìm ra
cái mới”.
~6~


Theo từ điển triết học định nghĩa: “Sáng tạo là quá trình hoạt động của con
người tạo ra những giá trị vật chất, tinh thần mới về chất. Các loại hình sáng tạo được
xác định bởi đặc trưng nghề nghiệp như khoa học, kĩ thuật, văn học nghệ thuật, quân
sự... Có thể nói rằng, sáng tạo có mặt trong mọi lĩnh vực của thế giới vật chất và tinh
thần”.
Còn theo từ điển tiếng Việt: sáng tạo là việc làm ra cái mới chưa ai làm, hoặc là

tìm tòi làm cho tốt hơn mà không bị gò bó.
Như vậy có thể thấy tuy cách diễn đạt khác nhau nhưng hầu hết đều nhấn mạnh ý
nghĩa của hoạt động sáng tạo, sản phẩm của sáng tạo đối với sự phát triển của con người
và xã hội. Hay nói cách khác sáng tạo là tạo ra cái mới – đó là quá trình con người vận
dụng những kinh nghiệm bản thân, độc lập đưa ra ý tưởng mới lạ hoặc cải tạo và biến
đổi những sản phẩm mới nhằm mục đích phục vụ lợi ích chính đáng của bản thân và xã
hội.
1.2.2. Khả năng sáng tạo
Khả năng sáng tạo làđiểm đặc thù của riêng con người, làm cho con người tách
khỏi thế giới động vật. Khả năng sáng tạo của con người không chỉ sử dụng thực tiễn mà
còn thay đổi và cải tạo thực tiễn.
Trong nghệ thuật tạo hình sự sáng tạo góp phần làm nên thành công của tác phẩm
không chỉ đơn giản là việc “sao chụp” lại các sự vật hiện tượng mà người nghệ sỹ phải
“nhào nặn” lại những gì cảm thụ được trong nhận thức của mình và chọn ra những gì cơ
bản nhất, đặc sắc nhất, điển hình nhất để tổng hợp lại xây dựng lên hình tượng nghệ
thuật.
1.2.3. Biện pháp phát huy tính khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông
qua hoạt động nặn theo đề tài.
~7~


Theo nghĩa chung nhất, biện pháp là yếu tố hỗ trợ cho phương pháp đạt tới kết quả
cao. Theo từ điển Tiếng Việt: Biện pháp là cách thức để giải quyết một vấn đề cụ thể.
Biện pháp giáo dục là một trong những thành tố của quá trình giáo dục, có quan hệ mật
thiết và có tính biện chứng với phương pháp giáo dục. Điều này đã được các nhà giáo
dục khẳng định: “Biện pháp là những tác động riêng biệt của giáo viên trong mỗi trường
hợp giáo dục cụ thể”.
Biện pháp phát huy khả năng sáng tạo cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua hoạt
động nặn theo đề tài là cách thức tổ chức hoạt động cho trẻ nhằm khơi dậy và phát triển
khả năng sáng tạo của các cá nhân, đồng thời đưa ra các phương pháp giáo dục phù

hợp để khuyến khích trẻ say mê sáng tạo.
1.3. Hoạt động nặn và sự phát triển khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo.
1.3.1. Khái quát chung về hoạt động nặn.
Nặn là một phần cơ bản của hoạt động điêu khắc nói riêng và trong nghệ thuật tạo
hình nói chung, có đặc thù là diễn tả không gian thực ba chiều và không gian hai chiều
trên mặt phẳng.
Để thưởng thức sản phẩm nặn có thể cảm nhận được bằng mắt và bằng tay, vì vậy
trong nghệ thuật nặn vừa được gọi là loại hình nghệ thuật thị giác vừa được gọi là loại
hình nghệ thuật xúc giác.
Thể loại nặn rất phong phú, có thể gặp ở nhiều nơi nhiều chỗ, ở các vị trí địa lí
khác nhau như: đồ dùng hằng ngày, đồ dùng trang sức, đồ trang trí trong nhà, đồ trang trí
ngoài trời...
Nặn chỉ là một phần của điêu khắc, song nó được coi trọng là bởi tính công năng,
ứng dụng và tính tạo hình độc đáo. Nặn nói riêng tất cả các loại hình nghệ thuật tạo hình

~8~


nói chung đều có sự liên kết hỗ trợ nhau, là một khối thống nhất có liên hệ hưu cơ với
nhau.
1.3.2. Hoạt động nặn ở trẻ mẫu giáo.
Nhiều tác giả nghiên cứu nguồn gốc hoạt động nặn của trẻ cho rằng: cơ sở xuất
phát của tưởng tượng sáng tạo của trẻ em là một hoạt động gắn liền với yếu tố bắt
chước, ddoss là trò chơi trẻ em. Ngay từ nhỏ đứa trẻđã có những thao tác của hoạt động
nặn.
Trẻ tạo ra những sản phẩm từ những nguyên liệu và phương tiện tạo hình một cách
tự nhiên, chưa có ý thức. Chúng chơi với đất và thích thú với vật liệu với sản phẩm
chúng tạo ra, chính những sản phẩm, nguyên liệu trẻ tình cờ tạo ra đó đã kích thích trẻ
tích cực hoạt động hơn
Trẻ 24 - 36 tháng bước đầu làm quen với vật liệu và nhận biết được tính chất của

vật liệu là mềm dẻo, dễ chia nhỏ và gộp lại. Trong quá trình nặn khi tạo ra một hình thù
nào đó trẻ tự liên tưởng tới một đồ vật, con vật nào đó mà trẻ đã nhìn thấy, đã biết và trẻ
đặt tên cho hình nặn tên của đồ vậtđó.
Càng tiếp xúc nhiều với thế giới xung quanh thì sản phẩm nặn của trẻ ngày càng
phong phú, chính sản phẩm đó đã mang lại cho trẻ niềm vui, sự ham thích và niềm say
mê sáng tạo.
Như vậy, tuổi mẫu giáo việc tiếp thua và lĩnh hội các tri thức, kĩ năng của hoạt
động nặn phần lớn phụ thuộc vào sự hướng dẫn và tổ chức hoạt động của người lớn. Khi
trẻ đã có kinh nghiệm và phát triển hơn cùng với những hiểu biết của bản thân, trẻ tách
dần khỏi sự bắt chước. Đây lá cơ sở xuất phát đầu tiên khả năng sáng tạo của trẻ.
Có thể khặng định hoạt động nặn của trẻ vừa là quá trình lĩnh hội các kinh nghiệm
xã hội vừa là một hoạt động mang tính sáng tạo nghệ thuật.
~9~


1.4. Ý nghĩa, đặc điểm giờ hoạt động nặn theo đề tài và vai trò của hoạt động nặn
theo đề tài đối với phát huy khả năng sáng tạo cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
1.4.1. Ý nghĩa của giờ hoạt động nặn theo đề tài.
Giờ hoạt động nặn theo đề tài là một trong những hình thức rèn luyện trí tuệ,
thẩm mĩ là quá trình tư duy thông qua các hình thức vật thể trực quan. Hoạt động nặn
theo đề tài giúp trẻ suy nghĩ và hình thành các ý tưởng sáng tạo.
1.4.2. Đặc điểm giờ hoạt dộng nặn theo đề tài.
Giờ hoạt động nặn được tổ chức theo thời gian nhất định và được lập kế hoạch
theo các chủ đề giáo dục cụ thể do trường mầm non lựa chọn. Trong đó, logic xây dựng
chủ đề xuất phát từ sự hình thành các thuộc tính tâm lý và năng lực chung của trẻ nhằm
phát triển nhân cách trẻ.
Nội dung của giờ hoạt động nặn theo đề tài của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi được phát
triển và dựa trên các kiến thức mà trẻ tiếp thu ở giai đoạn trước. Tuy nhiên nội dung
được phát triển hơn cả về số lượng và chất lượng. Các hoạt động tập trung vào việc củng
cố và rèn luyện các kỹ năng đã học.

Trong giờ hoạt động nặn theo đề tài giáo viên có thể sử dụng phối hợp nhiều
phương pháp khác nhau. Việc lựa chọn phương pháp phụ thuộc vào giờ hoạt động nặn
theo đề tài và những nhiệm vụ cơ bản của nó.
Giờ hoạt động nặn theo đề tài được phối hợp chặt chẽ với các hình thức hoạt
động khác nhau như hoạt động ngoài trời, âm nhạc, khám phám môi trường xung quanh,
thơ, sân khấu,... Mối liên hệ này cần thiết để phát triển tính sáng tạo nghệ thuật của trẻ,
giúp trẻ lĩnh hội tri thức, tích lũy vốn biểu tượng một cách đậm nét trong quá trình hoạt
động, giúp trẻ phát triển óc tưởng tượng sáng tạo.

~ 10 ~


1.4.3. Vai trò của hoạt động nặn theo đề tài đối với việc phát huy khả năng sáng tạo
của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi.
Sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi biểu hiện tính tích cực, tự chủ, sáng kiến trong
việc vận dụng phương pháp đã học vào thực hiện nhiệm vụ đặt ra. Trong giờ hoạt động
nặn theo đề tài thì sáng tạo được sử dụng thường xuyên, rộng dãi trong quá trình hướng
dẫn trẻ. Tưởng tượng sáng tạo phù hợp với đặc điểm nhận thức trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
Thông qua việc tổ chức giờ hoạt động nặn theo đề tài nhằm phát huy khả năng sáng
tạo, kích thích tìm tòi, ham hiểu biết, rèn luyện các cơ quan cảm giác cho trẻ mẫu giáo 5
- 6 tuổi.
Giờ hoạt động nặn theo đề tài là hoạt động quan trọng góp phần phát huy khả năng
sáng tạo cho trẻ. Khi trẻ càng phát triển thì trẻ càng lĩnh hội được nhiều biểu tượng về sự
vật hiện tượng xung quanh, càng tạođà cho việc phát huy khả năng sáng tạo. Thêm vào
đó đối tượng giờ hoạt động nặn theo đề tài càng phong phú kết hợp với việc tổ chức
hướng dẫn phù hợp của giáo viên thì khả năng sáng tạo của trẻ sẽ ngày càng được phát
triển.

~ 11 ~

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
Khả năng sáng tạo đóng vai trò quan trọng đối với nhận thức của con người và thế
giới, trong hoạt động nghệ thuật. Đối với trẻ mầm non nhất là trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thì
khả năng sáng tạo càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình nhận biết thế giới xung
quanh.
Khả năng sáng tạo thông qua hoạt động nặn theo đề tài sẽ cóý nghĩa hết sức quan
trọng, đặc biệtđây là hình thức hoạt động tích cực góp phần nâng cao hiệu quả của mỗi
hoạt động. Thông qua hoạt động nặn theo đề tài giúp trẻ tiếp cận sự vật, đồ vật, thế giớ
xung quanh một cách gần nhất, đồng thời kích thích khả năng sáng tạo của trẻ khi tham
gia hoạt động trải nghiệm thực hành. Do đó việc rèn luyện khả năng sáng tạo của trẻ là
rất cần thiết. Để trẻ phát triển một cách toàn diện thì gia đình và nhà trường cần nắm bắt
được đặc điểm phát triển của trẻ, từ đó có biện pháp phù hợp để phát huy khả năng sáng
tạo của trẻ.

~ 12 ~


CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CỦA VIỆC PHÁT HUY KHẢ NĂNG SÁNG TẠO CHO TRẺ
MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NẶN THEO ĐỀ TÀI.
2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu.
Trường thực hành Mầm non thành lập tháng 6 năm 1989. Khi mới thành lập
trường là một tổ thực hành trực thuộc trường Trung học sư phạm Nhà trẻ mẫu giáo Hải
Phòng. Đến nay trường là đơn vị trực thuộc Đại học Hải Phòng.
Hai mươi năm xây dựng và phát triển trường Thực hành mầm non đạt được
những thành tích sau:
- Mười bảy năm phấn đấu giữ vững danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc cấp quận, cấp
thành phố.
- Giải 3 cuộc thi “Đồ dùng đồ chơi sáng tạo” toàn quốc năm 1995.

- Bằng khen của UBND Thành phố năm 1999
- Giải nhì hội thi “ Cô nuôi giỏi” Thành phố năm 2002- 2003.
- Giải A cuộc thi “ Đồ dùng dạy học – đồ chơi sang tạo” thành phố năm 2006 – 2007.
- 14 CBVC đạt danh hiệu “ Giáo viên giỏi cấp cơ sở” “ Giáo viên giỏi cấp thành phố”
“Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở”.
Năm 2009 trường có 8 lớp với 340 cháu và 26 cán bộ giáo viên. Đội ngũ cán bộ
giáo viên đạt chuẩn trình độ là 96,1% trong đó có 92,3% trên chuẩn,
Năm 2015 trường Thực hành Mầm non được đổi tên là Mầm non Thực hành.
2.2. Khái quát về quá trình điều tra thực trạng của việc sử dụng biện pháp về phát
huy khả năng sáng tạo cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo đề tài.
2.2.1. Mục đích điều tra.
Tiến hành điều tra nhằm tìm hiểu thực trạng việc sử dụng các biện pháp phát huy
khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo đề tài, từ đó
đề xuất một số biện pháp.
~ 13 ~


2.2.2. Đối tượngđiều tra.
- Giáo viên đang dạy lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Thực Hành.
- Trẻ mẫu giáo lớp thông qua giờ hoạt động nặn theo đề tài.
2.2.3. Thời gian điều tra.
Thời gian điều tra từ :
2.2.4. Nội dung điều tra.
- Tìm hiểu nhận thức của giáo viên về khả năng sáng tạo của trẻ 5 - 6 tuổi và khả
năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động nặn theo đề tài.
- Các biện pháp giáo viên sử dụng để phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo
5 - 6 tuổi thông qua giờ hoạt động nặn theo đề tài.
2.2.5. Phương pháp điều tra.
- Sử dụng phương pháp quan sát, dự giờ.
- Điều tra bằng phiếu hỏi.

2.3. kết quảđiều tra.
2.3.1. Kết quả điều tra bằng phiếu.
2.3.1.1. Ý kiến của giáo viên về hoạt động của trẻ mẫu giáo có thể phát huy khả năng
sáng tạo.

Bảng 2.1: Tổng hợp ý kiến của giáo viên về hoạt động của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi có
thể phát huy khả năng sáng tạo
~ 14 ~


Số người lựa chọn
STT

Tên hoạt động

xếp thứ tự
N

%

1

Hoạt động học tập

2

50%

2

2

Hoạt động vui chơi

4

100%

1

3

Hoạt động ngoài trời

1

25%

3

4

Sinh hoạt hằng ngày

0

0%

4

5

Các hoạt động khác

0

0%

4

2.3.1.2. Ý kiến của giáo viên về mục tiêu của hoạt động nặn theo đề tài.
Bảng2.2: Bảng mục tiêu cụ thể của hoạt động nặn theo đề tài.
Số người lựa chọn
STT

Mục tiêu cụ thể
N

%

1

Trang bị kiến thức, kĩ năng tạo hình.

2

50%

2

Hình thành các kĩ năng nhận thức thẩm mĩ

3

75%

3

Hình thành thái độ nhận thức tích cực

2

50%

2.3.1.3. Ý kiến của giáo viên về một số biện pháp nhằm phát huy khả năng sáng tạo cho
trẻ thông qua hoạt động nặn.

Bảng 2.3: Kết quả điều tra một số biện pháp nhằm phát huy khả năng sáng tạo cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo đề tài.
~ 15 ~


STT

Biện pháp phát huy khả năng sáng tạo cho trẻ
thông qua hoạt động nặn theo đề tài.

Số người lựa chọn
N

%

1

Đổi mới phương pháp hoạt động.

3

75%

2

Tạo môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động.

3

75%

3

Cung cấp các biểu tượng cho trẻ về thế giới xung
quanh.
Sử dụng sản phẩm tạo hình của trẻở mọi lúc, mọi
nơi.

4

100%

2

50%

4

2.3.1.4. Thực trạng những khó khăn mà giáo viên gặp phải khi phát huy tính sáng tạo
của trẻ.
Bảng 2.4: Những khó khăn của giáo viên khi phát huy tính sáng
tạo của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.

2

Khó khăn của giáo viên khi phát huy khả năng
sáng tạo cho trẻ thông qua giờ hoạt động nặn
theo đề tài.
Tổ chức cho trẻ cần nhiều đồ dùng và các hình
mẫu,vật nặn để chính xác hóa các biểu tượng.
Cô không có năng khiếu về hoạt động tạo hình.

3

Đồ dùng của nhà trường còn thiếu cho mỗi trẻ.

0

0%

4

Giáo viên không có nhiều thời gian để chuẩn bị các

hình mẫu, vật nặn để chính xác hóa biểu tượng.

2

50%

STT
1

Số người lựa chọn
N

%

3

75%

2

50%

2.3.2. Phân tích kết quả quan sát.
Quan sát thông qua tiến hành dự giờ hoạt động nặn theo đề tài : “ Nặn các loại quả
mà em yêu thích”

~ 16 ~


Trong giờ hoạt động nặn theo đề tài, cô giáo đã sử dụng một số biện pháp phát

huy khả năng sáng tạo cho trẻ đó là đàm thoại về các loại quả, sử dụng vật mẫu… Cụ thể
là : Hình thức vào bài n hẹ nàng, cô cùng trẻ đàm thoại về các loại quả, cô gợi mở và
khuyến khích trẻ nói về các loại quả. Thông qua đó trẻ nhớ lại những đặc điểm của các
loại quả và nhớ cả loại quả trẻ đã được nặn trong tiết học trước. Cô giáo đã sử dụng
nhiều mẫu vật đa dạng, phong phú nên những sản phẩm của trẻ đều đạt yêu cầu và đã có
sự sáng tạo. Kết thúc buổi học cô và trẻ cùng múa bài hát “Quả” giúp cho buổi học dù
đến cuối buổi nhưng vẫn hào hứng. Tuy nhiên, với việc sử dụng những biện pháp đó
vẫn chưa đủ, giáo viên cần bao quát trẻ hơn và kết hợp sử dụng những sản phẩm sáng
tạo của trẻ từ tiết học trước cho thêm gần gũi và kích thích hứng thú và khả năng sáng
tạo trong trẻ.
Trong quá trình học, có những trẻ rất tích cực, biểu hiện là trẻ rất tập trung chú ý
và hăng hái giơ tay phát biểu. Trong khi nặn trẻ rất chăm chú và chính sản phẩm của trẻ
cũng đã thể hiện điều đó. Trẻ nặn được những quả đúng về màu sắc và rất đẹp.
2.4. Một số kết luận rút ra từ thực trạng của việc phát huy khả năng sáng tạo cho
trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua hoạt động nặn theo chủ đề.
Nhìn vào bảng số liệu 2.1 giáo viên đã quan tâm đến phát huy khả năng sáng tạo
của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi. Tuy nhiên giaó viên sử dụng các hoạt động chưa đồng đều
và chủ yếu tập trung phát triển khả năng sáng tạo thông qua hoạt động vui chơi mà bỏ
qua các hoạt động khác. Những hoạt động như hoạt động học tập, hoạt động ngoài trời
thì được rất ít giáo viên quan tâm đến. Vậy nên phát huy khả năng sáng tạo của trẻ giáo
viên cần chú ý đến tất cả các hoạt động của trẻ ở trường chứ không nên thiên quá về một
hoạt động.
Về mục tiêu cụ thể của hoạt động nặn theo đề tài đã được giáo viên xác định rất
đúng đắn. Bên cạnh đó, việc sử dụng sản phẩm nặn của trẻ và việc đổi mới phương pháp
~ 17 ~


hoạt động là vô cùng quan trọng thì lại ít được giáo viên chú ý. Đây cũng là nguyên nhân
khiến sản phẩm nặn theo đề tài của trẻ còn nghèo nàn, chưa sáng tạo và phong phú.
Một giờ hoạt động theo đề tài thì cần rất nhiều vật mẫu, hình nặn để chính xác hóa

các biểu tượng và đây cũng là khó khăn lớn nhất của giáo viên: giáo viên không có thời
gian chuẩn bị hình mẫu, vật nặn để chính xác hóa các biểu tượng. Trong thực tế giáo
viên có thể cho trẻ quan sát mẫu nặn của trẻở giờ học trước, vì ở giờ học nặn theo mẫu
sáng tạo, đặc biệt trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, tư duy phong phú, trẻ nặn sáng tạo thành sản
phẩm của mình. Và như vậy giáo viên đã có nhiều mẫu vật để chuẩn bị cho một giờ hoạt
động nặn theo đề tài.

~ 18 ~


TIỂU KẾT CHƯƠNG 2

Qua thực tế cho thấy vai trò của việc sử dụng biện pháp để phát huy khả năng sáng
tạo cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua giờ hoạt động nặn theo đề tài là rất quan trọng.
Nó ảnh hưởng trực tiếp đến trẻ và được thể hiện trên sản phẩm của trẻ.
Kết quả nghiên cứu chương 2 đã cho thấy một số giáo viên mầm non hiểu chưa
đầy đủ về các hoạt động có thể phát huy khả năng sáng tạo của trẻ thông qua hoạt động
nặn theo đề tài và vai trò của nó đối với phát triển trí tuệ, nhân cách trẻ. Do đó, khi tổ
chức hoạt động có một số biện pháp giúp trẻ sáng tạo vẫn chưa được giáo viên quan tâm
đúng mức.
Đây là cơ sở thực tiễn để tác giả đề xuất một số biện pháp phát huy khả năng sáng
tạo cho trẻ thông qua hoạt động nặn theo đề tài.

~ 19 ~


CHƯƠNG 3
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY KHẢ NĂNG SÁNG TẠO CỦA TRẺ MẪU
GIÁO 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG NẶN THEO ĐỀ TÀI VÀ KHẢO
SÁT TÍNH KHẢ THI CỦA MỘT SỐ BIỆN PHÁP.

3.1. Cơ sở xây dựng một số biện pháp phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo
5 – 6 tuổi.
Một là, dựa trên những nghiên cứu lí luận về đặc điểm phát triển tâm sinh lý của
trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, về đặc điểm hoạt động nặn theo đề tài và về khả năng sáng tạo
của trẻ thông qua hoạt động tạo hình.
Hai là, dựa vào kết quả điều tra và phân tích thực trạng của việc tổ chức hoạt động
nặn theo đề tài của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi ở trường mầm non Thực Hành.
3.2. Một số biện pháp phát huy khả năng sáng tạo của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi.
3.2.1. Biện pháp 1: Cung cấp biểu tượng cho trẻ về thế giới xung quanh.
3.2.1.1. Ý nghĩa của biện pháp.
- Đối với trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ mầu giáo 5 – 6 tuổi nói riêng, hoạt động
nặn theo đề tài có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp mô phỏng lại các sự vật hay mảng
đời sống xã hội nào đó một cách chủ quan và độc đáo. Trong hoạt động nặn theo đề tài
nếu trẻ thiếu vốn biểu tượng hoặc vốn kinh nghiệm còn nghèo nàn thì sẽ gặp khó khăn
trong công vệc thể hiện trên sản phẩm của mình.
3.2.1.2. Nội dung của biện pháp.
- Giáo viên làm sống lại những biểu tượng về đồ vật và cuộc sống xung quanh mà
trẻ tích lũy.
- Cung cấp thêm những biểu tượng mới.
~ 20 ~


3.2.1.3. Cách tiến hành
- Để cung cấp biểu tượng cho trẻ trước hết là phải làm sống lại kinh nghiệm ở trẻ
(gợi nhớ) giúp trẻ nhớ lại những biểu tượng mà trẻ đã có về thế giới xung quanh. Trước
khi chuyển sang chủ điểm mới, giáo viên cần dành thời gian trò chuyện về thế giới xung
quanh.
- Bên cạnh việc gợi nhớ cho trẻ thì giáo viên cần bổ sung kinh nghiệm để giúp cho
trẻ làm giàu vốn biểu tượng về cuộc sống xung quanh, giúp trẻ có vốn sống nhất định để
từ đó có thể tái tạo chúng vào hoạt động nặn. Để thực hiện được nhiệm vụ này, cô giáo

cần cho trẻ tiếp xúc nhiều với thế giới người lớn qua các cuộc tham quan, những lần trò
chuyện và khám phá về môi trường xung quanh; giúp hình thành ở trẻ thật nhiều biểu
tượng phong phú. Giáo viên có thể hỏi trẻ những câu như: Nếu nặn xong bàn thức ăn gia
đình con sẽ nặn thêm gì nữa để sản phẩm nặn của mình đẹp hơn? Con có thể dùng tăm
để gắn kết các bộ phận không?... Đó là những câu hỏi kích thích nhu cầu tư duy của trẻ
để trẻ hoàn thành sản phẩm nặn một cách độc đáo nhất.
- Biểu tượng được cung cấp cho trẻ chính là những hình ảnh, sự vật, sự việc ở thế
giới bên ngoài được trẻ lưu vào trong bộ não. Cô nên dẫn trẻ ra ngoài cùng trẻ khám phá
môi trường xung quanh, thăm triển lãm, thăm viện bao tang… và khuyến khích trẻ thuật
lại ấn tượng về chuyến đi. Những hoạt động đó đều làm phong phú thêm kho tàng biểu
tượng của trẻ giúp trẻ lưu giữ lâu hơn những thông tin về biểu tượng đó.
- Việc cung cấp vốn biểu tượng cho trẻ còn được thực hiện ở gia đình nên cần
tuyên truyền, trao đổi với cha mẹ để cùng phối hợp thực hiện.
3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp hoạt động
3.2.2.1. Ý nghĩa của biện pháp.

~ 21 ~


- Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, ý thức bản ngã được xác định rõ rang giúp trẻ thực hiện
các hành động chủ tâm hơn, nhờ đó các quá trình tâm lý mang tính chủ định rõ rệt. Trẻ
khẳng định được cái tôi của mình và muốn phát triển cái tôi đó.
- Khả năng tập trung của trẻ còn kém, trẻ nhanh nhớ mau quên nên việc thực hiện
biện pháp đổi mới trong hoạt động nặn theo đề tài là rất hợp lí, biện pháp giúp trẻ luôn
có cảm giác mới lạ, thích thú khi hoạt động.
- Kết quả của quá trình giáo dục nói chung và hoạt động nặn theo đề tài nói riêng
đều phụ thuộc vào phần lớn các phương pháp, biện pháp được sử dụng để giúp trẻ nắm
vững những nội dung nhất định và bồi tri thức, kĩ năng và năng lực hoạt động.
3.2.2.2. Nội dung của biện pháp.
- Hoạt động vào bài.

- Hoạt động trọng tâm( Quan sát và tạo ra sản phẩm)
- Hoạt động nhận xét, đánh giá.
3.2.2.3. Cách tiến hành
- Hoạt động vào bài:
+ Giáo viên kích thích hứng thú của trẻ bằng việc tạo ra tình huống có vấn đề để
trẻ tập trung chú ý và giải quyết.
Việc thu hút sự chú ý của trẻ vừa dễ lại vừa khó vì tâm lí của trẻ luôn hướng đến
những điều mới lạ lên cô giáo phải sử dụng những biện pháp mới để phần mở đầu tránh
bị nhàm chán.
+ Giáo viên kết hợp biện pháp thông thường với biện pháp hiện đại để thu hút trẻ.

~ 22 ~


Để tăng cường tài liệu phong phú cho hoạt động nặn theo đề tài, giáo viên cần
thường xuyên tìm kiếm, sưu tầm hình ảnh trên mạng, trên đĩa, video…để hướng dẫn trẻ.
Đồng thời kết hợp với việc sử dụng công nghệ thông tin, các phần mềm dạy học vào
trong quá trình tổ chức hoạt động cho trẻ.
+ Sử dụng kết hợp với nhóm biện pháp mang tính vui chơi.
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo,việc sử dụng các trò chơi vào
phần mở đầu giúp cho tiết học vui vẻ, lôi cuốn, làm cho trạng thái tâm lý của trẻ hưng
phấn cao, tập trung tinh thần vào khám phá các hoạt động tiếp theo.
- Hoạt động trọng tâm( Quan sát và tạo sản phẩm)
+ Tổ chức quan sát bổ sung
Bên cạnh việc cung cấp những kiến thức cơ bản cho trẻ thì giáo viên bổ sung
thêm những biểu tượng mới giúp trẻ tư duy, phát triển trí tưởng tượng và sang tạo ra
những cách nặn mới.
Để trẻ tạo ra sản phẩm đẹp mắt, sang tạo thì vật mẫu của cô phải chuẩn mang tính
thẩm mĩ cao. Khi trẻ quan sát những vật mẫu như vậy trẻ sẽ thích thú tạo ra sản phẩm
mới theo tư duy, tưởng tượng của mình.

+ Cải tiến, đa dạng hóa mẫu mã đối tượng miêu tả.
Đối tượng mẫu cũng góp một phần không nhỏ vào việc kích thích hứng thú phát
huy khả năng sang tạo cho trẻ nên cô giáo cần đa dạng hóa sản phẩm mẫu.
+ Phát triển mở rộng nội dung đề tài:
Đề tài hoạt động của trẻ cần luôn được đổi mới để tăng trí tò mò, khả năng thích
khám phá đối tượng.
~ 23 ~


- Hoạt động nhận xét, đánh giá:
Việc nhận định đánh giá của giáo viên rất quan trọng đối với trẻ vì cô giáo luôn là
hình mẫu tuyệt đối, thang đo chính các của trẻ. Cho nên, những lời nhận xét khen chê,
động viên, khuyến khích của cô luôn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lí của trẻ.
Dù hoàn thành tốt hay chưa chưa tốt sản phẩm của mình thì trẻ cũng đã cố gắng
hết khả năng của mình nên giáo viên cần cân nhắc việc sử dụng ngôn từ trong nhận xét
sản phẩm trẻ.
+ Giáo viên cần kết hợp giữa việc đánh giá trẻ và yêu cầu trẻ tự nhận xét, đánh
giá bạn và bản thân mình.
+ Giáo viên không chỉ đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ mà cần tuyên dương,
khuyến khích và nhận xét trẻ trong quá trình tạo ra sản phẩm để khuyến khích trẻ phát
huy.
3.2.3. Biện pháp 3: Sử dụng sản phẩm tạo hình của trẻ vào đời sống sinh hoạt.
3.2.3.1. Ý nghĩa của biện pháp.
- Các sản phẩm của trẻ làm ra dù đẹp hay không đẹp thì đều là sự cố gắng của trẻ
nên trẻ rất tự hào về những sản phẩm đó.
- Việc sử dụng sản phẩm nặn theo đề tài trong đời sống sinh hoạt sẽ khích lệ trẻ và
là nguồn động viên tích cực để trẻ tạo ra sản phẩm mới, đồng thời là cơ sở để phát huy
khả năng sáng tạo của mình.
3.2.3.2. Nội dung của biện pháp.
-Sử dụng sản phẩm nặn theo đề tài làm quà tặng.

- Sử dụng sản phẩm nặn theo đề tài làm trò chơi thường ngày cho trẻ.
~ 24 ~


3.2.3.3. Cách tiến hành
- Sau mỗi giờ hoạt động nặn theo đề tài trẻ đều có sản phẩm những sản phẩm độc
đáo riêng của mình và giáo viên có thể sử dụng các sản phẩm của trẻ để làm quà tặng
cho người thân của trẻ ( tặng bà, tặng mẹ…).Việc tặng quà nhờ vậy sẽ giúp trẻ có động
lực hơn để hoàn thành nhiệm vụ, đồng thời khi được tặng những sản phẩm như vậy các
bậc phụ huynh cũng nắm bắt được chất lượng giáo dục của giáo viên đứng lớp.
- Sử dụng sản phẩm nặn theo đề tài làm trò chơi thường ngày cho trẻ.
- Cô giáo có thể sử dụng các sản phẩm nặn của trẻ làm đồ chơi trong kế hoạch
chăm sóc thường ngày.

~ 25 ~