khai thac gia tri nghe thuat mua roi nuoc vao hoat dong du lich

Khai th c c c gi tr van h a c a
ngh
m
a r thu
i nut c v ng d ng b ng B c B
Vi t Nam ph c v ph t tri n Du l ch

ngo i. Ðã d n Vi t Nam, du kh ch kh ng mu n b l du c m c s th c c
ti t m c m a
r i nu c. T y di u ki n v d c t nh du l ch, ngu i ta c th t m ch xem
trong
Nam,
ngo i B
c. Nhung n u c c h i, du kh ch v n d gi nh ra mi n B c – H
N i ho c c c
t nh l n c n d xem cho b ng du c.
2. L ch s v n d nghiên c u

M a r i nu c dã du c d c p tu ngTrd inc Th
th , chi
ti t trong c c t c ph m
Minh
ca
nhi u h c gi n i ti ng nhu T Sanh, Nguy n Huy H ng, H u Ng c,
Trung
Van NgDung,
. NgoLi ra c n c r t nhi u b i b o, b i vi t c ng ch d .

Tru ng Ð i h c Khoa h c Xã h i v Nh n van;
Ngh
thu

mch
a r Du
ich;
nu c,li
Chuy
nDu
ngtlnh:
Mã s : Chu ng tr nh d o t o th di m
Khoa
Vai tr c a ngh nh n d n gian trong b o t n v ph t huy ngh thu t r i
Ngu i hu ng d n: TS. Nguy n Ph m H ng
nu
c
d ng b ng B c B ,
Nam b o v : 2012

C ng v i d , c c nghi n c u ri ng bi t v m t d n v phu ng r i tu ng d i d
d nhungyAbstract
chua. T
t png
trung:
quan v M a r i nu c d ng b ng B c B v vai tr c a M a r i nu c
trong
Th cthu
tr ng
khai
i nu chutrong
du l Ð
chnh
nhu:

ngnh
t Th
M a r du
i, ml ch.
n ngh
t truy
n th
th cngMcaar quê
ng Nam
, Ðc Ð
c t nchlý;c c- s v t ch t – k thu t; nh n l c; x y d ng m a r i nu c th nh s
qu
(2000) ph
n phc vm ph t tri n du l ch; ho t d ng tuy n truy n, qu ng b v thu h t kh
chotdu
M
B
ts nlgivch.
iph
phtptrikhai
n ngh
th cthu
M at m
r i anur ic nu
trong
c c ph
truy
t trin nThang
du l ch.
Long – H N

,
i
L Van Ng
(2004)
Keywords
. Du l ch; M a r i nu c; Gi tr van h a; Ð ng b ng B c B ; Ngh thu t m
Ngo
r i i ara c n c c c nghi n c u c th v m i quan h gi a m a r i v du
l ch
xoay quanh c c d t i v nh h t m a r i nu c Thang Long, Nh h t m a r i
Content.
Vi
t Nam,
B o t ng D n t c h c...

Nhu v y, d t i t ng h p v ngh thu t m a r i nu c du i g c d khai th c v
M ÐU
o
ho t d ng du l ch tr n ph m v d ng b ng B c B chua c nghi n c u
1. Lí do ch n d t i
c“khai
th . th
Ð ct ci c gi tr van h a c a ngh thu t m a r i nu c v ng d ng b ng
ng v i xu hu ng gia tang nhu c u du l ch tr n th gi i, nh ng nam g
B C ph
ViB tcNam
c v ph t tri n Du l ch
” l d t i m i, chua c nghi n c u ti n nhi m.
n dl y,
ng nh Du

ch Vi t Nam ng y c ng c vai tr quan tr ng trong chi
3. t M
n lu c ph
tri cn dích v n i dung nghiên c u
kinh t , xã h i c a d t nu c. Ch nh v v y, s quan t m d u tu c c ngu n l
Mn c d ch:
cduphl ch
t tridang
l v n d c p thi t.
- T m hi u ngh thu t m a r i nu c v ng d ng b ng B c B Vi t Nam
Ngo i nh ng nh n t nhu n n chinh tr n d nh, kinh t dang tr n d ph t
-triNn. m b t du c th c tr ng khai th c c c gi tr van h a c a ngh thu t m
M t trong
ng l i th n i b t c a Vi t Nam ch nh l ngu n t i
a bi
r inh
nu
c,
d
c
t
trong
nguy n du l ch t Du l ch.
nhi n v nh n van phong ph . : di s n thi n nhi n th gi i V nh H
- Dn aqutrcn th nh t u v th c tr ng, ph n t ch ki n gi i, d xu t gi i ph p
Long,
vu
Gia Phong
Nha
– K B ng; di s n van h a th gi i c d Hu , ph c H i

nh
m
dvan
di
ho
Trong
ndu
m
nh
ng
t
a
t
ng
ch
h
r
d
Hu
cao
i
a
nhu
ng
l
nu
s
Trong
c
ch

,
kh
T
b
n
kh
t
l
c
s
p
du
v
ho
tr
nang
ng
trung
du
n
v
khi
c
t
di
gian
ng
bcvan
dcngu
bkong

tdng
om
vvan
ng
hkh
tntrong
hi
nh
Quan
an,btng
hudiph
n,ng
nguy
angh
cth
di
chu
cthsB
huy
ng
thi
m
ccB
thu
n,
ng
chi
B
ctham
ngh

ucatdtr
Ninh,
Vi
cng
midchu
nh
vquan
athu
nT
t irNam,
du
ytcng
di
i tcNguy
nu
cm
Du
strdu
l nc,
ch
avnh
van
lkh
cncrch
n.V
du
icdkhai
ch,
nu
htr

gi
ng
lng
anhch
dc,tr
khai
phi
th
dng
cnhu
khai
havan
bi
c,ttram,
vbth
stctnm
clhth
nccphong
adu
hccr a ngh
ph ,
An; di s n
Nhã
ng
nu
idang
kh
ph
tri
trong

nu
ncch
ngh
c.du
Nh
vcrDu
nu
tph
hi
nthu
th
N
lhcch.
clnicung
tnch.
cdung:
tch
cnay
.
21


4. Ð i t ng v ph m vi nghiên c u
Ð i tu ng nghiên c u
Ð i tu ng nghi n c u c a d t i l to n b ho t d ng m a r i nu c tr n d a b n
c c t nh th nh d ng b ng B c B , trong d vi c khai th c c c gi tr , d c
bi
vant lh gi
a –trngh thu t m a r i nu c ph c v ho t d ng ph t tri n du l ch.
Ph m vi nghiên c u

Do t nh phong ph c a d t i, s gi i h n v kh ng gian, th i gian v nang
c cnghi n c u vi c khai th c ngh thu t m a r i nu c trong ph m
nh n, t cl gi
vi v ng d ng
b ng B c B Vi t Nam, t p trung ph n t ch v o c c d n v ti u bi u, d i di
nt nh
khhi nh
qu chung
t cho c a nh m trong d t i. Theo ti u ch :
+ C ho t d ng m a r i dang ho c c kh nang t n t i, ho t d ng thu ng
xuy
+ C n,
kh ch du l ch d n tham quan ho c di bi u di n ph c v c c m c d
ch van
h a xã h i, du l ch.
+ C nh ng n t d c d o ri ng, c s v t ch t d d duy tr v ph t tri n.
Theo d , t c gi d c p d n 14 phu ng r i nu c d n gian, 04 phu ng r i c
n, ng
ti um a r i d n gian Ð o Th c v Ð ng Ngu. 03 trung t m bi u
bi u l phu
di n chuy n
nghi p l nh h t m a r i vi t Nam v nh h t m a r i Thang Long, B o t
ng
n tth
c hi sc., m i c s d u bi n d i th ch ng ph h p v i th i d i, t c gi a
DoDt nh
tnghi
p trung
n c u ho t d ng khai th c v b o t n ngh thu t m a r i nu c t nh ng
nam 2000

d n 2011.
5. Ph ong ph p nghiên c u
- Phu ng ph p thu th p tu li u
- Ph n t ch, t ng h p
- Kh o s t th c t , di n dã
6. B c c lu n van:
G m 03 chu ng
Chu ng 1: T ng quan v m a r i nu c. T i nguy n du l ch m a r i nu c

Chu ng 2: Th c tr ng khai th c c c gi tr van h a c a ngh thu t m a r i
nu c
trong Du l ch
Chu ng 3: M t s d xu t, ki n ngh g p ph n n ng cao hi u qu khai th c
van
B
cB
h aVi
nu
c -caÐóng
-7.
ctgi
ngh
TNam.
vTm
ng
trpthu
hi
góp
dtrung
ng

ut m
lmbikhai
iatu
ng
crng
aB
i th
nu
dcdcB
tciciph
to
ph
c gi
nccdi
vvtrnph
ho
van
hotttri
tdhdng
anng
3–du
khai
ngh
ml ch
a thrthu
icnu
ph
t cccavvngh
du
ng ldthu

ch.
ngt bm ng
ari


Ch ong 1
T NG QUAN V NGH THU T MÚA R I N C.
TÀI NGUY N DU L CH MÚA R I N C
1.1. T ng quan ngh thu t m a r i
1.1.1. Kh i ni m múa r i
M t s s nh n d nh c b n v ngh thu t r i:
-

B t ngu n t nh ng tr ch i ng u nhi n, t ph t d n c ch d nh, truy n c m

-

Con r i l nh n v t ch nh, nhung ph thu c s ph i h p gi a ngh thu t di u

kh c, k thu t l p r p, b i tr s n kh u v ngh thu t di u khi n con r i.
-

C kh nang t p trung, quy t ni u lo i h nh ngh thu t (di u kh c, h i h
ch o, tu ng, a,
ca tr , quan h ...)
-

Ph thu c ch y u v o t i di u khi n c a di n vi n di u khi n con r i.

T Sanh: “ M a r i: lo i h nh ngh thu t s n kh u c kh nang truy n c m m t

c ch cao d ; s ph i h p gi a k thu t v ngh thu t t o h nh, k thu t v di
u khi n,
con r i l phu ng ti n ch y u. N c kh nang t p trung nhi u h nh th c
ngh
t c; Ph c v m i t ng l p M a r i c r t nhi u lo i. Nh n v t r i l
s n khthu
u kh
trung
t m. Ngu i di n viên di u khi n du c che gi u k n. S n kh u c n
ph h p v i k ch
thu c c a c ngu i v r i. M a r i ch y u d ng t i nang c a ngu i di
n viên di u
khi n con r i .[57, Tr.32]
1.1.2. C c lo i h nh múa r i trên th gi i
M a r i bao g m m a r i c n v m a r i nu c. C c lo i h nh m a r i bao g
m:
+ R i tay
+Ri
+Ridt
+ R i b ng: R i b ng b n tay v r i b ng b a, r i da.
+ R i cao su x p
+ R i d t tr n d u
+ R i deo lung
+ R i s n kh u den
(th cknh
lu
“B
Minh
XI).
nTheo

Ngh
Bic”,
thi
Sanh,
tt Qu
htr ith
i c)
Trung
niVi
ng
T
v tng
snNam
Qu
xem
c– angang
cch
nh
c nh
htcvnh
slaiu,
ch
cthchph
ictri
Lý
ymtdi
uanu
tri
dtr nh
van

nicgta.
cao
Lnh,Tuy
giaNguy
trong
bngnnhi
vdnikan,
Vi
cnguy
t Nam,
nÐ
+nu
R(Trung
dTthu
ysc
a qu
(1428
m
a rni–xnu
gi1.1.3.
1945).
m
Vi
i cl t Ngh thu t múa r i Vi t Nam 4


Vi t Nam di n trong ao, m a r i nu c Trung Qu c di n trong b thi n v
tr
h n R i nu c Vi t Nam di n nh ng n i c ng c ng, trong khi
l hchki ch.

r i nu c Trung
Qu c ch y u di n cung d nh. Ði u quan trong h n l sau d i T ng, kh
ng
d nth
mya nr ii nu c n a. Vi t Nam ng y nay v n dang du c duy tr .
Ngo i Trung Qu c c th y nh c d n m a r i nu c th i T ng, kh ng th y t n
t i c qu c gia n o n a, ch d c p d n r i c n.
m a r i nu
Nhu v y, c th n i r ng, n i d n m a r i nu c l n i d n Vi t Nam.
1.2. Ngh thu t m a r i n c
1.2.1. Ngu n g c l ch s ngh thu t múa r i nu c
M t s k t lu n nhu sau:
- Xu t ph t t ngh thu t t o h nh, tr ch i c a nh n d n lao d ng Vi t Nam,
c i Lý [57, Tr.66]
t tru c th
- Ho t d ng t ng nh m, t trong m t gia d nh, m t d ng h . vua ch a cung
bi t d n vd ,nh
s d ng t tru c th k XII, r i ph t tri n m nh nh t v o th i Lý
– Tr n. C
th coi l th i k c c th nh c a m a r i d n t c.
- H nh th c ho t d ng, sinh ho t: ho t d ng th nh t ng g nh, t ng phu ng,
d i, bi u tdingn luu d ng t tru c th k th XVIII, d n ng y nay.
- Nh ng thuy t cho r ng m a r i nu c c t th i H ng B ng, th i Thu ng
, Ð , th i Ðinh, d u kh ng c can c .
Ti n Lý cNam
- Ð t S n T y (v ng ch a Th y) l n i c di u ki n h n c d ph t sinh ra
thu t m angh
r i nu c d n t c. H u h t t n T Ð o H nh l ngu i s ng l p v l th
nbo
h.

Ð n nay, chua kh ng d nh r ng m a r i nu c c a ta hay l th y
kh ci cl itruc ac. Nhung m a r i nu c kh ng ph i g c Trung Qu c.
Trung Qu
Ð i v i th
gi i, m a r i nu c Vi t Nam l m t d ng g p d c d o v d y s ng t o. V i
ngh
m a rthu
i nut c, Vi t Nam dã c v tr x ng d ng c a m nh trong l ch s s
n kh u ngh
thu t c a th gi i.
1.2.2. Kh i ni m múa r i nu c
M a r i nu c l m t lo i h nh ngh thu t s n kh u m a r i, m ch di n con r
i
l m t nu c (ao, h hay b r ng). Bu ng tr c a ngu i bi u di n l m t c i
nh
du
ctmmnm
tm
ckh
hai
nct ng
gi
lo
v.v…S
tmng
aithnh
que,
ao,
nu
hm

dkh
nh
ho
y,
ic)
uxm
di
cho
bysy.
bng
utcng
C
m
khi
nh
c tnhi
ch
gmé
hch,
nkhua
tucon
hcclo. dNgu
tisnh
rrloiui ccnu
i(th
ddi
adi.m
nh
c:
ng

M
uarkhi
con
athu
ri rao,
i ninu
rng
nu
ng
ircicdu
m
dtruy
blym
,cm
vrnh
nlitdm
nu
th
budung
m
sbc io.
kng
nnu
l tNu
hgp
c,iche
vcho
th
lngh
lnng

rcch
pi ch
thu
nh
ksau
th
nt tyli uVi t Nam.[57, Tr.37]
5


1.2.3. Qu tr nh ph t tri n c a ngh thu t múa r i nu c Vi t Nam
Theo T Sanh, qu tr nh ph t tri n c a ngh thu t m a r i nu c d n t c tr i
qua
6 th i k :
- Th i k th nh t: m t tr ch i c a nh n d n lao d ng, th th c ng, n ng d
kh ng phn, bi n r ng. Ph m vi m t v i gia d nh, d ng h , d a phu ng. Xu
t hi n tru c
th i Lý.
- Th i k th hai: H nh th nh m t nh m ngu i ch i r i c a nh n d n lao d
ng,
ti n l n xu t hi n g nh r i, phu ng r i, b t d u xu t hi n d a phu ng d ng
ngu
xem,
lan ring
ra c c v ng l n c n. C th c tru c th i Lý, nhung ph t tri n c c
th
v onh
thnh
i nty r i theo t ng giai do n.
- Th i k th ba: C nhi u c s m a r i. C s giao luu, thi d u, h c h i,

hu ng l nh
n nhau gi a c c phu ng, g nh r i. N i dung ch y u ph n nh cu
cd sng,
ng sinh
lao ho t h ng ng y. C c phu ng r i ghanh dua nhau t m ra c
i t i d t n vinh
d n v m nh v thu h t s quan t m c a c ng ch ng.
- Th i k th tu: Sau c ch m ng th ng T m. M c d ch ch y u ph c
ng d n t c, phong tr o ph ng s t qu c, coi nh t nh kinh t .
cu c gi ivphc ng
Nhi
t ng rui kho
c v c s v t ch t v n i dung b m t m t do chi n tranh.
- Th i k th nam (1954 – 1975): H a b nh l p l i tr n mi n B c Vi t
d ng r i Nam.
v m Ho
t s tphu ng r i du c ph c h i. M a r i tr th nh t i s n c
adudcns tquan
c, t m v d u tu duy tr , ph t tri n.
- Th i k th s u (sau 1975): Th ng nh t nu c nh , d c l p t do. M a r i
nu c
tr th nh m c ti u ph t tri n c a d t nu c nh m duy tr , d o t o v ph t tri
nd ph
c vvan h a, tinh th n c a nh n d n.
i s ng
1.2.4. Gi tr van h a – ngh thu t múa r i nu c
Ngo i gi tr van h a - ngh thu t m a r i nu c c n c gi tr l ch s , gi tr
kinh t .
Ð c du c b c tranh xã h i, l ch s v dem ra bi u di n cho kh n gi , xu t
ph t t c c

y u t c u th nh n n ngh thu t m a r i nu c d t o n n gi tr van h a –
ngh
thu tdu i d y.
d c trung
1.2.4.1. Con r i
1.2.4.2. K thu t bi u di n
T
y thu cKv ch
o kh
1.2.4.3.
b n,nang
ng nvt th m nh c th tham gia v o m t trong c c v
1.2.4.4.
tr
-Ngh
+
Ngh
Ngh
: nhsnh
snNgh
bi
di
tnosuuhnh
ng
di
khi
nhntn:oqu
m
ntrach
ni:rr tr

ii. v t ch di n : 6


+ Ngh s bi u di n t ch tr , t ch di n
1.2.4.5. S n kh u m a r i nu c
S n kh u r i nu c truy n th ng
S n kh u hi n d i (trong c c trung t m bi u di n r i, phu ng, h i…)
Ð i v i s n kh u m a r i th ng ho c m a r i b , th vi c b tr v kho ng c
ch
s kh c. Nh n chung m c d thu n l i c a bu i bi u di n v quy m kh
ndugic nhu
kh ng
bi u di n t i th y d nh truy n th ng.
1.2.4.6. Âm nh c trong ngh thu t m a r i nu c
- Nh c c
- Giai di u, l i tho i
1.2.4.7. Trang ph c
1.3. Ð ng b ng B c B Vi t Nam
1.3.1. Ð c di m m i tru ng t nhiên
Ð ng b ng B c B mang d y d nh ng t nh ch t v d c di m v m
tru tng
t Nh ng d c di m ri ng bi t: d a h nh ch y u l d ng
nhi n c ai Vi
Nam.
b ng, kh h u
nhi t d i gi m a, lu ng mua trung b nh h ng nam l n, d m cao. M
tmnam
b nng v i m ng lu i s ng ng i d y d c, d c bi t l h th ng c
a r r ct. C
cnhu

s ng
l n H ng, s ng Th i B nh v i lu ng ph sa b i t l u d i, dã t o n
s ng
nmtnn
van minh s ng H ng, Ð ng S n r c r .
1.3.2. Ð c di m m i tru ng xã h i
Ð ng b ng B c B t l u dã l d a b n cu tr c a cu d n ngu i Vi t c . Do d
,
khu v c n y dã c l ch s ph t tri n l u d i. D n cu d ng d c, c tr nh d h c
vkinh
n, cnghi m l m an.
V ng l trung t m ch nh tr , van h a c a c nu c. Trung t m giao luu
d ch
, l ch c a c c t nh ph a B c, trung t m giao th ng,
thu ng m
i vv du
giao thoa van h a,
kinh t quan tr ng c trong nu c v nu c ngo i.
Nhu v y, v i l i th l ch s h nh th nh v ph t tri n l u d i, d n cu d
ng d c,
n n van h a c c h i b i t b n b s ng H ng, lu ng di t ch l ch s v truy
nvan
th hnga d y d c, d m n t. Ð ng b ng s ng H ng l qu hu ng c a nhi u lo i
h nh ngh
thu t d n gian c truy n, trong d ngh thu t m a r i nu c.
Hi
nay, thu
Vi tt Nam
ng dr ingnub cngd B
n gian,

c ct Nam
phu ng r i
1.4.nNgh
m a rci n14cphu
v ng
c B Vi
gian n y1.4.1.3.
1.4.1.
nu
1.4.1.1.
1.4.1.2.
d uc tdpSntrung
Phu
n kh ng
ut imúa
khu
r i Thanh
Hrving
B
cThu
i truy
dPhong
ng
Hnginb th
ngng
B c B 7.


1.4.1.4. Phu ng r i Ch ng S n
1.4.1.5. Phu ng r i Th ch X

1.4.1.6. Phu ng r i B nh Ph
1.4.1.7. Phu ng r i Nh n H a
1.4.1.8. Phu ng r i Nghia Trung
1.1.4.9. Phu ng r i Nam Ch n
1.4.1.10. Phu ng r i Nam Giang
1.4.1.11. Phu ng r i Ð ng C c
1.4.1.12. Phu ng r i Nguyên X
1.4.1.13. Phu ng r i Ð ng Ngu
1.4.1.14. Phu ng r i Ð o Th c
1.4.2. S n kh u múa r i chuyên nghi p
1.4.2.1. Nh h t m a r i Vi t Nam
1.4.2.2. Nh h t m a r i Thang Long
1.4.2.3. Ðo n r i H i Ph ng
1.4.3. C c di m tham quan
B o t ng D n t c h c
l ch

1.5. Nh ng v n d d t ra c a vi c khai th c ngh thu t m a r i n c
trong du

1.5.1.T nh t t y u c a vi c khai th c ngh thu t múa r i nu c trong du
lMcha r i nu c l m t trong s nh ng d i di n c a van h a Vi t Nam. H
nh nh
tr c quan, sinh d ng du c hi n l n r n t, kh n gi th y du c b c tranh cu c
shongt, sinh
t n ngu ng h ng ng y c a ngu i d n Vi t Nam.
Du l ch l m t d i s van h a, b c c u n i du kh ch d n v i Vi t Nam. Nh
d a danh ng
d p v h p d n, nh ng m n an ngon, ti u bi u, nh ng c s v t ch
t – k thu t

c ti u chu n, ch n l c, d ch v du c trau chu t, v d c bi t l nh ng n t
van
d o, hcha dri cng c Vi t Nam l nh ng ti u ch quy t d nh mang du kh ch
d n v i Vi t
Nam. V v y m a r i nu c l m t trong s nh ng y u t th c d y nhu c u du
l ch.
1.5.2. Nh ng v n d d t ra trong khai th c ngh thu t múa r i nu c ph
ph t tri nc vdu l ch
nghiCan
m khai
c vtho ct ngh
nh t thu
t y tutruy
c a nvithcngkhai
ph cthv cphngh
t tri thu
n dut lmch,a ch
r i ng
nu c,
ct i 06
th4.
nhyv ng
1.
2.
3.
rnVng
dnkinh
nd isnh
cttrnch
sinph

du
clvcm
qu
ti ch
dnytlýc– nk nghi
thu tn c u:
8


5. V n d tuyên truy n, qu ng b v thu h t du kh ch
6. V n d v b o t n v ph t huy gi tr ngh thu t m a r i nu c
TI U K T CH ONG 1
Ðu c coi l d c d o c a ri ng Vi t Nam, r i nu c h a h n dem l i cho du
kh ch
trong nu c v qu c t nh ng c m nh n rieng bi t, sinh d ng. Ð l m du c
di u d , th
vi c t ch c qu n lý, x y d ng h th ng c s v t ch t - k thu t; d o t o
ngu
l c c ndnhtrnnh d v t m huy t; c c gi ph p tuy n truy n, qu ng b v thu
hc ng
t khv ch,
i vi c b o t n v ph t huy gi tr d c s c c a r i nu c c n c nh ng
bu c di c
th .
Ch ong 2
TH C TR NG KHAI TH C C C GI TR VAN HÓA
C A NGH THU T MÚA R I N C VÙNG
Ð NG B NG B C B TRONG DU L CH
2.1. Công t c t ch c - qu n lý
2.1.1. C ng t c t ch c - qu n lý ho t d ng du l ch

Ho t d ng du l ch hi n nay thu c s qu n lý c a c quan Nh nu c Trung
u ng
l B Van
h a, Th thao v Du l ch. Hi n nay, B bao g m 22 d n v qu n
lý
Nh dnu, Tc.ng c c Du l ch l c quan chuy n tr ch Trung U ng v ho t
Trong
d ng Du l ch.
T i c c t nh, th nh, l c c S Van h a, Th thao v Du l ch. T i c p huy n,
cVan
c phh ng
a, Th thao v Du l ch qu n lý tr c ti p ho t d ng du l ch t i c s .
Ngo i ra c n c

Ban Qu n lý L ng Van h a - Du l ch c c d n t c Vi t Nam,
tr c

thu c B Van ho , Th thao v Du l ch, th c hi n ch c nang qu n lý nh
nu
ti pVan h a - Du l ch c c d n t c Vi t Nam theo quy d nh c a
d i vc itrLcng
ph p lu t.
C c d n v l h nh

thu c s qu n lý c a c quan Nh nu c v Du l ch tr c ti p

t i d a phu ng. Ð y ch nh l nh n t c u n i dua du kh ch d n v i ngh thu
tHml anh
r i.ng ngu i ti p x c tr c ti p v i du kh ch. Nhu v y, tuy kh ng c
vai

tr tqu
n m a r i nu c, song c c d n v l h nh nh hu ng r t l n d
lý ho
d ng
n vi c khai
th c ngh thu t m a r i nu c trong du l ch.
ho , giaB
d nh,
VanCo
thhoquan
d, Th
c, thqu
thao
thao
v vho
Dudu
l ng
chthngh
trong
c hi nthu
ch
phtcm
nang
vi rqu
ci nu
nu
n lý
cc nh
v nu c v
2.2.1.

n lý
tldch
múa
2.2.1.1.C
ddu
nhl cchavan
theo
phquan
p quy
lu t.
qu n lý Nh nu c
9


Trong s c c d n v v th nh vi n tr c thu c, hai d n v li n quan tr c ti p d
n
vi c qu n lý ho t d ng ngh thu t m a r i nu c, l C c Di s n v C c Ngh
thu
di n.t bi u
C c ngh thu t bi u di n
C c Di s n van h a
2.2.1.2. C c t ch c xã h i
Liên chi h i m a r i Vi t Nam (Unima Vi t Nam)
T p h p c c chi h i th nh vi n l c c phu ng r i nu c d n gian, phu ng r i
d n giancvn c c d n v r i chuy n nghi p v b n chuy n nghi p tr n to n
lãnh th Vi t
Nam.
Nhi m v : quy t v thi t l p c c m i quan h v ngh nghi p v kinh
gi a c cnghi
nh hm

t, phu ng r i; d ng vi n c c ngh si s ng t o nh ng t c ph
m
t d o t o, b i du ng c c t i nang tr , tang cu ng t ch c
lu cngch
cao;
giao luu, h c h i
kinh nghi m, m r ng th tru ng m a r i tr n qu c t , tu v n, tr nh
H i ngh s s n
kh u v C c ngh thu t bi u di n t ch c c c k li n hoan m a r i v c c d t
luu
n i, v m i c c do n m a r i nu c ngo i d n bi u di n t i Vi t
nu cdingo
Nam. C nu c hi n c 4 nh h t chuy n nghi p v i 196 ngh si, di n vi n, hai do
nma
r i b n chuy n nghi p, 03 do n r i c n c truy n v 14 phu ng r i nu c c
truy
n v i si,
tr nngh nh n v c c d i m a r i t i c c d a phu ng tr n to n qu c.
300 ngh
2.1.1.3. C c t ch c phi ch nh ph
Qu Vi t Nam – Th y Ði n
Thu c Chu ng tr nh H p t c Nghi n c u Vi t Nam – Th y Ði n giai do n
2004 d 1-1n 31-12-2007, dã ho n th nh s m nh l ch s c a m nh.
V
Curon
Th iy 10
Ði ntri(tuu ng
ng v i 1,5 tri u USD), Qu c m c d ch h tr c c ý tu
ng,
nghidn tc iu m i n y sinh, c t nh ng d ng cao, d p ng nhu c u th c ti n

c a qu tr nh
ph t tri n, d c bi t l c c d t i nghi n c u li n ng nh, li n quan t i c c linh
v c c ng
ngh sinh h c, n ng nghi p v ph t tri n n ng th n, y t , van h a, xã h i.
C quan ch qu n: B Khoa h c v C ng ngh (MOST). C quan th c hi
nti
Vi t Nam: Van ph ng chu ng tr nh H p t c Nghi n c u Vi t Nam – Th
y Ði n (PMU).
Th ng tin li n h :
Van ph ng Chu ng tr nh H p t c Nghiên c u Vi t Nam – Th y Ði n
M c tiêuWebsite:
Ph
Tel:
Email:
d ng84-4-9362866
n390,


Kh ch s Fax:
n Ho84-4-9362867
B nh, 27 Lý Thu
10 ng Ki t, H N i


V nang l c:N ng cao nang l c qu n lý c a PMU/MOST nh m gi p B Khoa
h c v C ng ngh qu n lý Chu ng tr nh H p t c Nghi n c u Vi t
Nam
Th Hi
y Ði
theo d- ng

p dnnh dã ký gi a hai nu c th c hi n trong giai do n 20042007.

V nghiên c u:Van ph ng chu ng tr nh du c th nh l p nh m m c d ch qu n lý v

di u ph i c c d n tr c thu c Chu ng tr nh H p t c Nghi n c u Vi t Nam
–doTh
d ys Ði
khnng th c hi n c c ho t d ng nghi n c u khoa h c.
Ho t d ng ch nh
-

H tr c c d n ph n b ng n s ch 2004 – 2007, x y d ng c c k ho ch
ho
d ngt v ng n s ch cho t ng nam;

-

Ký h p d ng v chuy n kinh ph cho c c d n theo k ho ch dã du c duy
t;
Qu n lý t i ch nh c a Chu ng tr nh;

-

Li n k t c c d n thu c Chu ng tr nh;

-

So n th o S tay qu n lý Chu ng tr nh/D n thu c Chu ng tr nh H
pNghi
t c n c u Vi t Nam – Th y Ði n;

-

So n th o qui ch v Qu nghi n c u;

-

Ð ng vai tr l Thu ký cho H i d ng tu v n khoa h c;

-

Thu ng xuy n th c hi n c c chuy n gi m s t t i c c d n;

-

T ch c c c cu c h p Ban ch d o, c c cu c h p di u ph i vi n Ti u
chu
tr nh;ng

-

T ch c c c cu c h p l p k ho ch thu ng ni n, c c d t ki m di m
nam
gi a v Th y Ði n;
Vi t Nam

-

H tr c ng t c ki m to n Chu ng tr nh/D n.

Nh n s ch ch t c a d n
1.

Gi m d c d n: Ông Th ch C n,

2.

Ph Gi m d c d n: Ông Tr n Dung Ti n,

3.

C n b chu ng tr nh: Ông L c Gia Th i,

4.

K to n Chu ng tr nh: Nguy n Phu ng Th ng.

C c k t qu d t du c:
Nang l c qu n lý h nh ch nh v t i ch nh c a Van ph ng PMU du c tang
cu ng.
Tang cu ng m i li n k t h p t c gi a c c d i t c Vi t Nam v d i t c Th y
Ði
C cdtn.hu
M
lý
Qu
sFord
nho
ng
v tho

bdd ng
tnt ddvdungoqu
thdi
t conuhi
nhu
lýph
nhti,lnh
iplitrhch
nc,kVi
nh
ht sitvth
Nam
dut iocch
vPMU
t nh
cd cuch
dt nh
ch
n,
dng
chu
licho
nam
nng
quan
c1990,
dc ncdth
n nbvc
hii nncnquan
Qui

clqu
Qu
du
nghi
Fordcn ac cu cc da Chu
n trong
ng trChu
nh. ng tr nh.11


c p gi y ph p th nh l p van ph ng d i di n t i H N i v o th ng
10/1996. Trong
nh ng nam n y qu dã ph duy t h n 625 t i tr , v i t ng s ti n l 84.5
tri
chou dc la,
c t ch c v c nh n Vi t Nam, cung nhu cho c c c quan
nu
hoct a Vi t Nam. Trong nam 2007, ho t d ng t i tr
d ngc ngo
v l ii ch
Nam t ng c ng
l 10 tri u d la.

Vi t

Qu th c hi n t i tr trong s u linh v c: T i ch nh Ph t tri n; Gi o d c v H
thu t; Mc i tru ng v Ph t tri n; H p t c Qu c t ; Truy n th ng, Van
ho v Ngh
thu t; v T nh d c v S c kho Sinh s n.
S m nh c a Qu Ford:

-

Tang cu ng c c gi tr d n ch

-

Gi m ngh o d i v b t c ng

-

Ph t tri n h p t c qu c t v

-

Th c d y th nh t u c a con ngu i

Ð a ch li n h
Qu Ford
320 East 43rd Street, New York, NY
10017 USA
www.fordfound.org
Qu Ford Vi t Nam
T ng 14, To nh Pacific Place, 83B Lý Thu ng Ki t
Ho n Ki m, H N i, VI T NAM Tel. (+84) 4-946-1428
Fax (+84) 4-946-1417

*T i tr c a Qu Ford Vi t Nam t (1996-2007)
-

Gi o d c v H c thu t: C i thi n vi c d o t o, x y d ng ngu n tr l c v h

tr nghi n c u khoa h c xã h i: 17.852.200 USD.
T i ch nh Ph t tri n: c i thi n kh nang ti p c n d n c c d ch v t i ch nh
cho
c c h gia d nh c thu nh p th p, c c nh m d n t c thi u s v ph n .
1.296.900 USD.
- M i tru ng v Ph t tri n: th c d y vi c t o l p s ph n th nh b n v ng t
i
c c c ng d ng thi t th i ph thu c v o c c ngu n t i nguy n thi n nhi n.
13.177.975
cUSD.
c nh m ngu
T nh
H
Truy
pi dt ncdbth
qu
c tng
vcn tthu
ngh
S: Ð
c ng
okho
thu
tc otth
Sinh
v th
van
quan
cs thi

hn:ha:X
quy
qu
Xy ydnc dng
tting
pvnang
cki
da
n ndth
l th
cng
ng
vcho
vcam
tinqu
cvcknt lý
m
dm
van
i b ho
hvd ch
svcvi kho
Hoa
- t aquan
dnh
K .d24.009.214
c v sinh s n.
USD.
16.380.583 USD. 12
-

ngh thu t, t i li u h a v b o t n c c truy n th ng da d ng c a Vi t Nam, t
ingphnht tri
n nghi p di n nh, khuy n kh ch ngh s thu h t s ch ý c a th
c ng
gi i xung
quanh. 11.663.700 USD.
2.2.1.4. C c u t ch c, qu n lý c c d n v m a r i

S n kh u m a r i chuyên nghi p: d n v kinh doanh c tu c ch ph p nh n. V
v y, t y thu c v o quy m v t nh h nh ho t d ng c a m i d n v , c th c s
kh
c binht. n chung d u theo m h nh doanh nghi p du i s qu n lý c a Nh
Song
nu c.

C c u t ch c qu n lý Nh h t m a r i Vi t Nam:
1. Gi m d c v c c ph gi m d c
2. C c ph ng ch c nang v do n bi u di n
3. Ph ng h nh ch nh - t ng h p
4. Ph ng t ch c bi u di n
5. Ph ng ngh thu t
6. Ðo n bi u di n I
7. Ðo n bi u di n II
8. Ðo n bi u di n III
9. Ð i nh c
10. T ch c tr c thu c
11. Trung t m thi t k , trang tr , t o h nh
12. Ban qu n lý r p

2.1.4.2. C c u t ch c s n kh u m a r i truy n th ng

M i phu ng r i c quan ni m v c ch th c ph n b nh n l c qu n lý b m y t
ch c phu ng, h i c a m nh kh c nhau sao cho hi u qu nh t. Nhung nh n
chung,
u h nh g n gi ng v i m h nh c c u t ch c – qu n lý
t ch c cc cm
cnua cphu
ngNgu.
r i C th nhu sau:
Ð ng
Tru ng phu ng

Ph phu ng 1

Ph phu ng 2

phunh
th
ngvis (Ông
Do
Nguy
c th
nhil unphu
vThtr
ng
nhvs rLai)
li m
d nckigian,
cmvivai

ccNh
trong
trcc cutngotphu
hchnhcng.
mang
r i nh
phu
ng
hnung
nh
con
i rÐ
ciphu ng h
Ca
ng rth
Ngh
tn
o hki
nhdm
Ngh
ngi,Ngu,
m
s a (01)
i,ch
tru
ma,ng
i tu
13
bi u di(16)
n (16)

(03)
(02)


b r i cu; thi t k , s ng t o c c v t d ng ph v r i. Ð i khi v di u ki n nh n
sphu
, trungngki m vai tr ngu i d n chu ng tr nh v h t c ng v i ca nu ng.
2.2. Th c tr ng co s v t ch t – k thu t
2.2.1. Th c tr ng co s v t ch t – k thu t Du l ch
2.2.1.1. C s v t ch t – k thu t s n kh u m a r i truy n th ng
C s v t ch t – k thu t ph c v bi u di n ch y u l khu v c Th y d nh.
Th y
d nh c tu i th cao nh t l ch a Th y, v o kho ng th kyr XVII.
Nam
t ng D2011,
n t c hBcodang thi t k x y d ng l i theo m h nh n y.
Hi n nay, du c s quan t m c a ch nh quy n d a phu ng, c c t ch c xã h
t nh ph , c c nh h o t m, cu d n b n d a v d c bi t l ch
ch c phii, ch
nh
nghy u m n ngh r i vun d p, m i phu ng r i d u c th y d
nh nnhd ng
n gian
nh du c x y
d ng tu ng d i khang trang. Kinh ph trung b nh cho m i th y d nh, v
vi c tu s a, l m
m i con gi ng, c c thi t b di k m ph c v bi u di n, kh n d i… v o kho
ng
g n1t
d ng.

Ph n l n c c th y d nh hi n nay t i c c phu ng r i nhu Ð ng Ngu, Thanh
i, ng S n…du c x y m i l i (ho c duy tu, s a ch a) l v o
Th ch XH, Ch
nam
20032000
du i s– t i tr t ch c c c a qu Ford v qu Vi t Nam – Th y Ði n.
2.2.1.2. C s v t ch t – k thu t s n kh u m a r i chuyên nghi p

Nh h t m a r i Vi t Nam: 03 s n kh u bi u di n. Th y d nh ngo i tr i 360 ch
chuy n bi u di n m a r i nu c truy n th ng. R p m i x y d ng, trong r p c
hai s n kh u:
M t chuy n bi u di n R i c n t i t ng 2 v i 280 ch , s n kh u t ng 1 v i
230 ch , c th
bi u di n t t c c c lo i h nh ngh thu t kh c (R i nu c truy n th ng, r i nu
cc kn tvhngh
p r i thu t du ng d i).
2.2.1.3. C s v t ch t – k thu t t i c c di m Tham quan – Du l ch
Nh n th y s d c d o v h p d n du kh ch c a ngh thu t m a r i
nay t i mnut sc,dihimn tham quan – du l ch c t ch c khai th c ho t d ng m
a r i nu c
trong du l ch. Ði n h nh c c c d n v sau:
B o t ng d n t c h c.

B o t ng d n t c h c kh ng ph i l d n v m a r i chuy n

nghi p. Song d y l n i trung gian gi i thi u d n du kh ch g n nhu
nguy
n agrci ngh
thu t m
nu c d n gian.

2bgiha,
nam
y,i thi
van
2006.
b utQuy
ph
dnhung
Kh
ng
xmyvphong
ng
dvcng
kgian
s nam
tnghi
ccch
utrung
c1998
ki
nacnBu,tr
bovthu
yct ho
ngo
dng:
vi
cntrung
2ith
n,trkhu

nh
hi cth
vcaang
cng
m
Bch
trkho
ot nh
nh.
st ng
dbtrung
M
noDTHVN
tqu
tckhu
bn,yVi
hbao
cutthri g m nh
ph2ngdckho
cm
ng
Nam.
ntrong
cng
Hi
kbtrung
lng
m
thu
n 2kho

ha,
t, hbi otruqung...
n hilinnv ho
t. n v i nhau,
Khu
l khu
tht 14
ng
2trung
di nb tych
ngo
2.480m
i tr, i,trong
r ng kho
d 750
ng
2


nay B o t ng D n t c h c Vi t Nam du c c p th m h n 1 ha d t, n
ng
n nt chc a B o t ng l n g n 4,4 ha. T i ph n d t m r ng n y,
khudi
n vi
t gi a nam
2007 b t d u x y d ng m t t a nh 4 t ng, mang t n “nh C nh di u”, d
gi i thi u
v van h a c c d n t c ngu c ngo i, ch y u l c c d n t c Ð ng Na m
Á.
Ð ytrung

s b y th 3 c a B o t ng.
l khu
T nh uu vi t c a B o t ng:

l m t trung t m trung b y v luu gi qu gi v van

ho c a d 54 d n t c. T nh d n nam 2000 dã t ch lu du c 15.000 hi
nphim
v t, (k42.000
m nh m u), 2190 phim du ng b n, 273 bang ghi m c c cu c
ph ng v n, m
nh c, 373 bang video v 25 dia CDRom . Ð ng th i, d y l m t trung t
m
d nnghi
t c hnccvui nh ng chuy n gia v c c d n t c, c c linh v c chuy n ng
nh.
i tang ch d tham quan, gi i tr , m c n d t m hi u, nghi n c u v
d n Ngu
d y kh
c c d n t c,
c c s c th i van ho da d ng v d c s c c a t ng t c, t ng v ng cung nhu nh
ng gi tr
truy n th ng chung c a c c d n t c.
Khu du l ch Vi t Ph Th nh Chu ng
du c x y d ng t i xã Hi n Ninh, huy n S c S n, H N i. L t c ph m ngh
thu t,
van h a d c d o c a h a si Th nh Chu ng. Ðu c x y d ng t nam 2001, ý
tu
l tng
o dban

ng dmut kh ng gian van h a, ngh thu t, t m linh r t Vi t Nam d

nh
chodrinh.
ngSau
ng d , c ng tr nh thu h t s ch ý c a c ng ch ng. Nam 2009
v gia
tr th nh di m
d n c a nhi u c c ch nh tr gia, nh ngo i giao v c ng ch ng y u van h a
Vi t.
L ch m c a: c c ng y trong tu n, t th Ba d n Ch nh t, t 09h00 s ng d n

17h30 (M a h ); 17h00 (M a d ng). Ngh th 2 (L ch c th thay d i. kh
ng
cho pc dc ng
do n dã d t tru c.). Ph ng Trung b y Ngh thu t: T 10h d n
11h30 v t 14h
d n 16h30. Ph ng v s d ng c a 30 ph t tru c khi gi tham quan k t th
c.
Vé v o c a: Gi100.000 VNÐ/v /ngu i l n; 50.000 VNÐ/v /tr em. M i v k m
theo 01 S ch Hu ng D n (ti ng Vi t/ti ng Anh), b n s d v n i quy
tham quan. Vi t
Ph c thu ph ch p nh d m cu i 4.000.000 VNÐ/m t d m cu i.
Vi
Phv Th
Chut ng
i honht d ng bi u di n ngh thu t v ngh thu t m a r i nu c.
Ð n tham Vi t ph Th nh Chu ng, du kh ch c th thu ng th c ngh thu
t m
th c mi n B c truy n th ng t i nh h ng Hu ng Vi ,t k t h p xem m t

chu
bi u ng
di ntrr nh
i nu c d ch th c v i s n kh u ngo i tr i, chu ng tr nh ca nh c
truy
v i canngh
quan
trthC
Khu
, ng
quan
ch
duth
du
ng
hdl,cu
ch
dHnisinh
tu
bNu,
nith
lý
9km
chitu
uMinh
van
vng,phcvHaikh
m
iÐathu
nang

ng
h ucNam,
dCng
nngtitdi
pty
i nh
kho
ng tmhch
ng
st Long
100.000
1000
MinhÐHm2,
i, c di
d
lnh.
du
ngkhB ch/ng
tm
aKhu
Trch
tham
ng,
y.
dutxã
il ch
Minh
sinhHth ii huy
Minh
n Gia

H i L m, th nh15ph H N i.


Khu du l ch l n i t p h p tinh hoa c a c c l ng ngh truy n th ng
nhu d t Vi
l a tVNam
n Ph c, g Ð ng K , m c m ngh S n Ð ng, s n ph m th u
Kho i N i,
ch m b c Ð ng X m, ngo i ra c n c g m Cham, g m Ð ng Nai, th c m
th
u SaLPa,
d quý
c Ng n…d c bi t l g m s B t Tr ng.
Ngo i c c ho t d ng tham quan, gi i tr , khu du l ch c c c chu ng tr
nh bi u
di n ngh thu t: m a r i nu c, h t ch o, h t quan h , ch u van, ca tr , do c
cl ng
nghÐ nh
oThn c, Luy L u, B c Ninh th hi n. Ð l m du c di u d , khu du l
ch dã d u tu
m t nh thu d nh ki n c d tr nh di n m a r i nu c.
Ðu c bi t, dã c m t s c ng ty du l ch h p t c khai th c v x y d ng
tour th
nghi m t i Minh H i, nhu OSC, APEC, Vinatour... v b t d u c
hi
t dui.
khuchng
nut ct ngo
2.3. Th c tr ng nh n l c
2.3.1. Th c tr ng nh n l c s n kh u múa r i chuyên nghi p

Nh n chung, v c c u nh n l c, tr nh d ...s n kh u m a r i chuy n nghi p
c ng
c chd i tu ng tu ng d ng nhau.
ph n b tu

Nh h t m a r i Thang Long:
S lu ng th nh vi n do n r i nu c 20 ngu i. hai
do n di n v i 70% di n vi n tr nh d Ð i h c, 8 nh c c ng, 5 k thu t vi n
v c c ph ng ban
ch c nang. Nh H t c nh s ng t c, d o di n ri ng, 5 NSUT, 6 ngh s xu
tvis nc,t nhi
u ditrn. Ngo i ng ch y u bao g m ti ng Anh, ti ng Ph p.
i nang

Nh h t m a r i Vi t Nam:Hi n nay c 97 th nh vi n trong bi n ch , du c d o t o
b i b n, chuy n nghi p, du c tuy n d ng t c c tru ng, d c bi t l tru ng Ð i
hÐic ns nnh,
khcuc–khoa nhu k ch h t d n t c, ch o, tu ng, c i lu ng, m nh c d
n t c...C c ngh
s di u khi n con r i, du c tuy n ch n t nh ng sinh vi n c t ch t d o t
otrulýng
thuy
s n tkht iu di n nh, th c h nh t i Nh h t m a r i Vi t Nam. Ð i ngu
thuy t minh vi n
bi t ngo i ng ch y u l ti ng Anh, Ph p, ti ng H n Qu c, Trung Qu c
2.3.2. Th c tr ng nh n l c s n kh u múa r i truy n th ng
S th nh vi n dao d ng trong kho ng t 15 – 20 ngu i. Ph n d ng l nam
Hi n naygici.s tham gia c a n gi i, ch y u trong vai tr ca nu ng, nh c c
ng. M t b
ph n nh c th di u khi n con r i. C c th nh vi n c d tu i kh c nhau,

nhung
y uni n. C ngh nghi p, c ng vi c ch nh ch y u l l m n ng v
d tu i ch
trung
ngh
th
ctquy
nh
n ndngh
giu
lngiVvvi
i,ph
vnghia
thu
tnnnh
cnh
bth
vd cop,
nh
m
ctytti
ovi
th
nc,nnckh
du
bclTmang
vinduy
nh
ngh
c:theo

ttr
Tru
nh
,. bcM
lcng
dng
ttykinh
bnch
cng
vph
ng
gi
tch
chia
gncnnam
sm
bdng
nuagihrgia
cho
trai. Hi
dc cnth
nanh
y
ng,
.cdKhi
uvngu
ugng:
gnnng
cnh
cil ng

vi
dom
dinnu
di
nicvan
nh, chu
qu
dem
du
chl truy
ing,
ni
vi
ch
mang
nnm theo
tvui,
m ti ng cu i cho kh n gi .
16


huy t, ch c th du c d o t o tranh th b i c c b c d n ch , d n anh, khi r
nh r i c ng
vi c ho c vi c h c h nh. Ch y u ngu n nh n l c n y ph c v c ng vi c di
ur i.khi
n con
Ngo
i ra, c c v tr kh c nhu d o h t, nh c c ng th d c, d o, s n r i…d
av ch
o myt us t th nh vi n c nang khi u, ho c c tay ngh ph ki m nhi m, v

lyt cc
em, con ch u trong l ng c du c h c, d o t o v d ng. Th m ch c th mu
n, mu n t
m t t ch c xã h i n o d theo v m a.
C th , th c tr ng ngu n nh n l c du c th hi n qua hai phu ng r i du i d
y:
Phu ng r i Ð ng Ngu
Hi n nay bao g m 22 th nh vi n dang ho t d ng v l m t trong 14 phu
r i c nu c c n duy tr ho t d ng kh d u d n.
d n gianng
trong
Nh n l c hi n nay ch y u: c c v cao ni n. Ngu i t tu i nh t (tru ng
phu ng)
cung ngo i 40 tu i. Nam 2003, qu Vi t Nam Th y Ði n k t h p v i B
Van
Th l ch d u tu, x y d ng th y d nh, v ph i h p v i nh
thao hva, Du
h t m a r i Trung
U ng (nay l Nh h t m a r i Vi t Nam) m l p b i du ng nghi p v cho c
c ngh s
tr t i d a phu ng. Ð i tu ng: thanh ni n d a phu ng. Ch ti u 13 ngu i.
Chu
tr nh v ng 3 tu n. N i dung c a l p d o t o l c c ngh s c a Nh h
d o t ng
o trong
tVimtaNam
r i (l c d l Nh h t m a r i Trung u ng) gi i thi u c c ki n th c
can b n v
ngh thu t m a r i nu c, v hu ng d n c c ngh s tr c c di u khi n c c
con r i. Tuy nhi n, c c ngh s tr c a l p d o t o d kh ng c n ai theo nghi p m a

c c phu rngi, r i lu n m c a d n c c th h tr . Hi n nay vi c tuy n ch n nh
ns d do
t o bi u di n c th lo li u du c. Song d i v i d i ngu nh c c ng, ngh s t
o h nh con
r i, ca nu ng th d i ngu k ti p hi n nay kh ng c .
Phu ng r i Ð o Th c
S th nh vi n hi n t i c a phu ng c 15 ngu i. Tru ng phu ng hi n nay l
ng
Nguy n Van Qu ng. Tru c d y, phu ng ch to n nam gi i, k c
nh
ng vu nam
h t g n d y n gi i cung du c tham gia v phu ng, nhung
xu cng.c Nhi
ch ch i t
nh c, ri ng tr nu c tuy t nhi n kh ng c n gi i v con r l ng. Gi b m t v
nluu
dutruy
c n t d i n y sang d i kh c phu ng r i d n gian Ð o Th c.
2.4. Th c tr ng v n d s n ph m v ho t d ng tuyên truy n qu ng b
ngh
thu t m a r i n c
m a r i nu
2.4.1.
C
c cth Vai
ng
quan
qua
tr qu
ccancclý

lic ndon
t hoan
chv ctmcch
ac rcho
i qu
trong
t nd lý
ng
nutrong
qu
c, tham
ngvi bc d,t xch
li cnctic nc cho
ho t d
tuyên
hoan
qu
c tm
.truy
Ti
ng
ngh
Liên
a run,
i bi
hoan
thu
qu
u: nt mb amúa
r i drni gian

nu cqu c l n th nh17
t (th ng 06/2011)


Ð n v ch d o: B Van h a, Th thao v Du l ch ch d o C c ngh
thu t bi u
di n, ph i h p v i S Van h a Th thao v Du l ch t nh H i Du ng, H i
Ngh
s sn nchi h i m a r i – UNIMA Vi t Nam.
kh u, Li
M c d ch, ý nghia
Gi i thi u c c gi tr d c d o c a ngh thu t m a r i d n gian c c phu ng r
l ng y i;h i d c c ngh nh n c di u ki n g p g giao luu, trao
d i, h c t p kinh
nghi m l n nhau.
C c nh qu n lý c d p hi u v quan t m d n phu ng th c ho t d ng v d i s
ng
c a c c ngh nh n c a c c phu ng m a r i, t d d nh hu ng d b o t n v
ph
nght tri
thun t m a r i d n gian,d p ng nhu c u thu ng th c ngh thu t ng y
ckhngn cao
c a th i k h i nh p.
gi trong
Yêu c u v ch d , n i dung tu tu ng, v ngh thu t c a t c ph m
L nh ng ti t m c m a r i c n, r i nu c truy n th ng ho c m i s
ng t o,
ph n nh n t d p trong d i s ng van h a, lao d ng, sinh ho t c a con
ngu
Vi t qu kh v hi n t i.

Nam itrong
C s t m t i, s ng t o v phu ng ph p ngh thu t, h nh th c th hi n, gi
c
nh ng d du
c trung
c a t ng lo i h nh ngh thu t; th hi n r c c ch c
nang
b nthu
c at l : nh n th c, gi o d c, th m m .
van h cc ngh
Ð i tu ng tham d li n hoan: C c phu ng m a r i d n gian tr n to n qu c
bao
g m c r i c n v r i nu c.
Yêu c u d i v i c c d n v tham d liên hoan
- Li n hoan ch p nh n t t c c c th lo i c a ngh thu t m a r i d n gian
- Th i lu ng c a m i ti t m c t 30 d n kh ng qu 45 ph t
Ð a di m, th i gian t ch c liên hoan
- Th i gian: T ng y 13 d n h t 18 th ng 06 nam 2011
- Ð a di m khai m c: Trung t m van h a t nh H i Du ng – s 08 H ng
Quang,
Th nh ph
H i Du ng
- Ð a di m bi u di n
+ Trung t m d o t o, hu n luy n v thi d u th thao du i nu c t nh H i Du
ng s 01 du ng Thanh Ni n, th nh ph H i Du ng (d i v i r i nu c)
gi i thud ng,
tham
-+liBTrung
nhVan
hoan.

tr m
ht a,
m
tCph
Th
van
th
n kinh
thao
,h Ba ph
vtVHTTDL
nh
Du
d nH
l dch
i ng
Du
chtihungttrtrmch
- c,
m
snhi
kinh
i08phu
mH
ph
vng
ngkinh
anrQuang,
i ph
20 t ch

Thc,nh
Dungngkinh
trong
d(hai
mu
th(dkinh
ph
Kinh
i)
iiph
gian
vtri
Hiph
.ph
riui c n).
18


- C c phu ng r i d n gian lo kinh ph d n d ng ti t m c, kinh ph di l i,
an cho c c
ngh nh n, c n b c ng nh n vi n c a phu ng tham gia li n hoan.
- S Van h a, Th thao v Du l ch t nh H i Du ng lo kinh ph d a di m
u di
n, n qu ng b , m thanh, nh s ng, trang tr kh nh ti t, l
kinh ph bituy
n truy
t n trong qu
tr nh di n ra li n hoan.
Khen thu ng
B Van h a, Th thao v Du l ch giao cho c c Ngh thu t bi u di n s c

ng thu ng nhu sau:
h nh th cnhkhen
- T ng thu ng gi i A, gi i B cho c c ti t m c, c c c nh n, d n v v nh m c
ngh nh cn bi u di n d t c c ti u ch trong Quy ch ch m thi v khen thu
ng. (S lu ng
gi i thu ng kh ng qu 40% t ng s di n vi n ch nh v ph trong c c ti t m
cli tham
gia Theo d , gi i nh t c nh n, ti t m c t 3 d n 5 tri u.
n hoan).
- Ngo i c c gi i thu ng ch nh th c, Ban t ch c s xem x t d trao m t s
i
ph kh cgi nhu
thi t k con r i d p, vv…theo d xu t c a Ban gi m
kh
c s ch d o. C c gi i thu ng c gi y khen nh n k m theo ti n
d ngo vý c du
a Ban
thu ng c a
C c ngh thu t bi u di n.
K t qu , th nh t u c a Liên hoan
K t th c li n hoan Ban t ch c dã trao 6 gi i A, 7 gi i B cho c c ti t m
c xu
s c v 2 gi
i t to h nh con r i xu t s c.
03 Gi i A - Gi i chu ng tr nh xu t s c: trao cho phu ng Thanh H i, phu
H v Nhngn B
H oa . 6 gi i A - Gi i ti t m c xu t s c cho c c ti t m c: Ru c
nh B c H
(phu ng B i Thu ng); Tu ng S n H u - tr ch do n ch m T (phu ng T
Ti

Tha (phu ng Ð ng C c ); M a h t van (phu ng Nghia Trung); R
M u);
u l ntr ch
ng
t l dn , tr n d n s c (phu ng Thanh H i); M a T linh (phu ng
ng da chi
Minh T n). Gi i
t o h nh con r i xu t s c cho phu ng Nam Ch n (xã H ng Quang, huy
nÐNam
Tr c) v
ng Ngu.
2.5. Th c tr ng c c gi i ph p th tr ng v thu h t kh ch du l ch
2.5.1. Th c tr ng c c gi i ph p th tru ng v thu hút kh ch du l
s n n th ng
kh u r i ch
nutci truy
C ch qu ng c o c a d n gian d a v o uy t n v l i truy n t ng c a ngu i d
nDo
asng
phul ng,
dgian
nh
cung
m
v dot nhu
trang
ph
ycnay
tubtri
vcho

kinh
nxuc m
hu
a doanh
cnh
ng
ngnh
cngh
ahi
ng
cundi
kicdnsi ng
tth
v, internent…C
ncmcping
nang
d ng:
nghd“ vng,
ti ng
kinh
thc lcth
nh
phu
nghi
yd nng r i nu c
dg nh
m
hqua
nn,
t xa”.

nhai
ti
lt phu
ng
iddi
m
“hndnui,ngx r ti Ð
nhi
ngnNgu
hu ng”.
v Ð o Th c.
19


Phu ng r i Ð ng Ngu: Phu ng k t h p v i d n v kinh doanh “c ng
ty tr ch
nhi m h u h n m t th nh vi n m a r i nu c Thu n Th nh”, c c th
nh
trong
phuvi
ngnngo
i l ch di n ch nh th c t kh ch h ng, th i gian c n l i du c v
n d ng k t
h p ho t d ng c h ch to n. Phu ng c l ch bi u di n tu ng d i su t nam.
Ch
di n yt iucl c di m b o t n van h a nhu b o t ng D n t c h c, khu du l ch
sinh th i Minh
H i, Vi t Ph Th nh Chu ng…
Quý III nam 2011 d ki n bi u di n luu d ng th nghi m t i c c d a
phu ng

mi n B c. Gi v ni m y t l 10,000/v /ngu i l n; 5,000/v /tr em
du
12 dtukii. nSkho ng 200 du c qu y b t xung quanh b di n. S th nh
kh ni gi
vi n, c c v t
d ng bi u di n luu d ng du c tinh gi m t i da nh m ti t ki m chi ph
sinh ho t, v n
chuy n. D ki n m i d a phu ng s luu di n 02 d m (t i c c d n v
hhuy
nhn,chthnhtr cn).
p Vi c tuy n truy n s d ng phu ng ti n c nh n loan b o.
Hi v ng d
ki n n y s thu h t du c s quan t m c a d n ch ng nhu dã t ng th
nghi
c ng dmi vthi nh
phu ng r i Nghia Trung (Nam Ð nh).
Ð ng th i, hi n nay, phu ng dang ph i h p v i ngh nh n Nguy n
Ðang Ch ,
l ng tranh Ð ng H t ch c bi u di n d nh k kh ng thu ph v theo y u c
ucho
c du
thukh
phch tham quan l ng tranh Ð ng H . C th bi u di n cho du kh
ch t i c c di m
t p trung thu h t kh ch du l ch g n d a phu ng nhu ch a D u, ch a B t Th
p.
Phu ng Ð o Th c kh ng ng ng c i thi n v cham lo ph t tri n: th
nh l p
website Ho t d ng qu n tr du c theo d i v c p nh t thu ng xuy
n.

T nam
2002, t n Phu ng m a r i nu c d n gian Ð o T h c, di bi u di
ch nh
th c mang
n kh ng ch
kh p c c t nh th nh trong nu c m c n di ra nu c ngo i, t i Ð ng Âu,
T
y Âu…V
nam
tr l i d iy, c c C ng ty du l ch thu ng xuy n dua v l ng Ð o Th c.
C
tr nkh ch, d qu c t ch. Ð n nay, phu ng r i Ð o T h c dã c b d
du do
i 40n du
ynam.
g n 300
2.5.2. Th c tr ng c c gi i ph p th tru ng v thu hút kh ch du l ch d i v
i s rni nu c chuyên nghi p
kh u múa
2.5.2.1.Nh h t m a r i Vi t Nam
T khi th nh l p dã d ng du c g n 100 v di n m a r i (v ng n v v
B n c nhddi).
, Nh h t c n suu t m, nghi n c u, ph c h i, n ng cao h ng ch

cTo
r itr,nu
X
(H
nÐ
Tmqu

y)…Nh
ng
cacc,
Ctruy
th
c (Th
chn.
hitiGi
cnBnhpnh),
gi
ng
d pngh
Nam
vth nh
chuy
n Ch
bu
l pnincbi
m
(H
c udo
n,diNam),
vnn,
tmch
ph
a trcH
cho
i vng
chccng
cPhong

t phu
nh
trinhu
ung
(H
luÐo
rti iDu
n
nuicnPh
ng),
H
Ðo
ngu
T
Nguy
iHxem.
ng,
Ti
VNuni,biÐo
u di
n Th
n nh
:Nh
ph hHt cChmMinh,
t h uÐo
h t nc20
Ðc ct nh,
L c…
th nh, huy n, th xã,…tr n

Ð c bi t Nh h t c n d n t n c s d ph c v c c em nh . V o v ng s u,
v ng xa
ph c v c c b con d n t c.

V d i ngo i: T nam 1979, Nh h t m r ng c nh c a d i ngo i dã th c hi n tr n
40 chuy n luu di n. Qua 27 nu c kh c nhau tr n th gi i. C nu c Nh h t
dl nnnhu
bi uPh
di np.9D bi u di n b t c nu c n o tr n th gi i, nh h t cung du c
d n ti p r t
nhi t t nh v chu d o. Qua d c th kh ng d nh M a r i ch nh l chi c
cViu tnNam
i vangho
n v i b n b Qu c t .
2.5.2.2.Nh h t m a r i Thang Long
Nh h t M a r i Thang Long tham gia c c cu c li n hoan trong nu c v
Qu c
t , do t nhi u Huy chu ng v ng, huy chu ng b c, c ng nhi u B ng khen,
Gi y khen do
B Van ho Th thao v Du l ch, UBND Th nh ph H N i t ng thu
ng.
2008hi u: "L c d u c a ng nh Van ho ", l nh h t d n d u
du cNam
t ng danh
doanh thu th c
hi n xã h i ho ngh thu t s m nh t c nu c.
Nh h t M a r i Thang Long dã k t h p h i ho c c nhi m v qu n lý Nh
t, thu t d p ng t m tu nguy n v ng ch nh d ng c a ngh s ,
s ng t o hngh

di n vi n t o
s c m nh d ng thu n b n v ng d ph c v c ng ch ng.
Nam 2005 Nh h t c doanh thu: 9 t d ng; nam 2006: 11 t d ng; nam
2007: 15
t d ng; nam 2008: 16 t d ng. Ngo i doanh thu tang tru ng Nh
hkht ng
c ndoanh
bi u thu
di nph c v nhi m v ch nh tr nh n d n Th nh ph H N i,
tham
c n n d p nghia", ng h ngu i ngh o, bão l t.
phonggia
tr oc "Ð
Ð n nay Nh h t dã luu di n tr n 40 nu c kh p c c ch u l c tr n th gi i,
gi i
thi u ngh thu t M a r i Vi t Nam v i b n b qu c. Nh h t dã ph
cnuhcid17
tr rci xua t o bu c d t ph ngh thu t tru c c ng ch ng c nu c.
n gian
2.5.3.Th c tr ng c c gi i ph p th tru ng v thu hút kh ch du l
ch quan
ti cc
di m tham
C c di m tham quan c chi n lu c kinh doanh v thu h t kh ch du l
n vk inh m ng di n t , c c phu ng ti n truy n th ng…gi i
m nh th ch
ng dqua
thi u v ngh
thu t m a r i nu c, chung tay g p ph n b o t n ngh thu t truy n th
ng d n t c. Ti u

bi u, c th k d n B o t ng d n t c h c.
Mu i nam d u m c a, B o t ng D n t c h c Vi t Nam dã d n ti
kho
ngH
1.200.000
lu
dngu
ng
u"
t ngu
i:ndAustralia,
yupK
ichi
vnu
lu
t sm
ct1997,
ngo
kh
lu
52,39%
ng.
chindtrong
tham
Qu
Nam
nluBc,toquan,
skh
M
2010,

t ng.
kh
,chÐtrong
ch
qu
Ti
c,c pAnh,
cnugtheo
tdcnccT
ango
32.000
ltrB
y11
nBan
oi 530.000
tham
tnu
nglu
Nha…T
ctrong
tthu
quan
khkh
c ch
nam
dich
ng
BnPh
qu
occvng

p,
tatr
cng,
t12
n kh ch
d ncm
qu
chi
1.500
nu
qua.
t"h
gia
21,15%
lu
h Ph
ng
nvt 40
pv ng
luslãnh
n th .
21


Ð nh hu ng c ng t c nam 2011. H i ngh t ng k t c ng t c nam 2010
v ng
b nc ng t c nam 2011 c a B o t ng D n t c h c dã h p ng y
phu ng hu
27/12/2010.
Nam 2011, B o t ng DTHVN tri n khai ngay t d u nam m i linh v c c

t c B o t ng ho t d ng b nh thu ng v ph c v c ng ch ng ng
d b o d ng
m cho
y c ng t t
h n, trong d n i l n nh ng c ng vi c sau d y:
1. C hai nhi m v uu ti n: 1.Tu ch nh khu trung b y thu ng xuy
n trong to
Tr ng d ng v khu trung b y ngo i tr i, thay th h th ng ch d n c a
B o t ng. 2.
Th c d y c c c ng vi c chu n b cho vi c ti n t i khai tru ng trung b y
Van
Namho
Á. Ð ng
2. Chu n b m t s trung b y chuy n d nam 2011 v nh ng nam sau. T
ch ctr nh sinh ho t van ho v o d p d u Xu n T n Mão, t t Thi u
c c chu ng
nhi v Trung
thu. Duy tr ho t d ng tr nh di n r i nu c cu i tu n.
D d nh tu s a x y d ng m i nh th y d nh. D ki n du c thi t k b i ki n tr
su Nguyc n Ho ng Giang, c tu v n c a ngh s , tru ng phu ng r i nu c Ð
ngngNgu
– n Th nh Lai. M h nh du c l y theo m u th y d nh t i ch a Th
Nguy
y. T ng kinh
ph d ki n kho ng 1,6 t d ng. D ki n ho n th nh v dua v o ho t
d2012.
ng v o nam
2.6. V n d b o t n v ph t huy gi tr c a ngh thu t m a r i n c
Ð b o t n du c v n quý d n t c n y c n ph i c s chung tay g p s c c a c
cc nh n, t ch c. Trong d , vai tr d u ti n ph i k d n l vai tr c a c c c

quan qu n
lý v c quan chuy n m n v van h a v b o t n di s n van h a.
2.6.1. V n d b o t n s n kh u múa r i truy n th ng
Kh ng th ph nh n r ng, vi c b o t n ch nh d ng nh t, hi u qu nh t
ch
b onht nl t i n i ph t sinh ra ngh thu t n y. Ð l kh ng gian van h a l
ng
c cc du c sinh ra. Ti u bi u c th ph n t ch
phuxãngmr i nu
phu ng r i Ð ng Ngu.
Hi n nay, phu ng bi u di n ch y u d ng v o d p l h i d u nam. Th nh
t l
ph c v h i l ng. H i l ng th n Ð ng Ngu v o r m th ng ba v r m th ng
nam
Ngo im
h luch.
h t ngu i d n ch nh d a phu ng qu hu ng m nh, h i c n thu
h t s tham
gia c a du kh ch g n xa.
B n c nh d , phu ng c n di di n ph c v nh n d n c c d a phu ng trong
trong
cm
Phu
anh
tB
phu
trong
ng
ng
ot nh,

thuy
ng
cung
nam
ng,
sngo
l n,
nh
tbinhu
dã
nh
ing
ut ng
di
nh,
c2010,
thnng
lnh
ch
ph
chyvi
2011
ycdbi
nuvudvuho
kh
phu
uoditti
cchdncnng
Du
ng

ddvipbi
m
tham
lnl ch
uayh rtdi
i.
t gia
iiNgo
nu
nB
c tgcocintikhu
du
ba
ng
ra,
nhu
cl dm
du
n/nam,
kh
dntytilho
cph
dchhtlsinh
c,
dcc.
chng
Ðltrn
thu
Theo
ng

gnh,
th
Th
niNgu
nh
th
hai
ng
nhu
th
m
Chu
xuy
th
lng
ch
Vi
ng.
nng;
k, t Ph
Khu du l ch sinh th i Minh H i… 22


2.6.2. V n d b o t n t i c c di m tham quan du l ch
C th n i r ng, c c di m tham quan Du l ch d i v i ho t d ng m a r i
nu c
du c hi u theo m h nh “b nh cu ru u m i”. V n nh ng con ngu i c a s n
kh u m a
r i truy n th ng, nhung kh ng c n trong kh ng gian van h a nguy n g
c.

l xu th c d b o t n c a c c di m tham quan du l ch. Ti u bi u
huÐngy khai
cho
n y chotht dkng
dn

B o t ng D n t c h c.

T nam 2002, du i s t i tr c a Qu Vi t Nam – Th y Ði n, Qu
B on c u suu t m l i c c phu ng r i nu c. Sau g n m t nam
t ng b t dFord,
u nghi
nghi
n cvun d ng, B o t ng dã huy d ng du c 7 phu ng r i nu c c th bi
di n dã,
u di n t i
B o t ng. Phu ng r i H ng Phong l m t trong nh ng d n v bi u di n d u
ti
ntT
i Btho ng 7/2002 – 3/2004, l ch bi u di n du c n d nh v o th 7 v
t ng.
ch nh t c a
tu n th hai trong th ng. Trong kho ng th i gian n y, to n b chi ph bi u
di
n d u do
BTDTH
bao c p cho c c phu ng.
Tuy nhi n, v nhi u l do kh ch quan v ch quan, c c chu ng tr nh bi u
di n Ð
b n cu i nam 2003, c c chu ng tr nh bi u di n l i du c duy

ng t quãng.
tr .

TI U K T CH ONG 2

M h nh chung c c d n v qu n lý nh nu c v c c t ch c xã h i, t ch c
ch nh phphic xu hu ng b o t n d duy tr v ph t tri n ngh thu t m a r i
nu c; Trong
khi d c c phu ng r i d n gian, c c d n v m a r i chuy n nghi p v c c
di m tham
quan, du l ch c xu hu ng khai th c d b o t n.Thi t nghi, c n c s ph i h
pgidang
haithxui hu ng tr n d v a gi du c b n ch t v n c c a n .
Ch ong 3
M T S KI N NGH , GI I PH P GÓP PH N
N NG CAO HI U QU KHAI TH C C C GI TR
VAN HÓA C A NGH THU T MÚA R I N C
TRONG PH T TRI N DU L CH
3.1. Can c d xu t
3.1.1. Can c lý thuy t
chu hnga trNh
van
dãnhcho
ng
nu
h nh
nam
th
cÐcydnh
gng

schnhu
quan
qu
nh
dng
y,
cs tgia
ch
hmng
alo
Du
biÐntnng,
clDu
ph
ch,
c chi
Nh
duy
cnnu
nam
lutrcc,vph
Du
b dotnh
ltri
tch
nhu
nvqu
du
ng
th

cl gia,
ph
ch
c dt Vi
y quan
t
h
3.1.1.1.
ph
tcvtri
lpcch
festival
ttri
c nv Du
i c h3.1.1.2.
Nam,
cDu
l pnu
ch.l ch
c,vtÐ
v cch
nh
c c,huc ng
nhbno trong
t n van
nuhcavd qu
n gian
c23
t v di s n van h a.

3.1.2. Can c th c ti n
3.1.2.1. Ngh thu t m a r i nu c v ti m nang ph t tri n du l ch van h a
T chu ng 1 c th th y r ng ngh thu t m a r i nu c l di s n van h a d c
do
c a Vi t Nam c n du c b o t n, duy tr v ph t tri n m nh m h n n a. Ð
ng
thutht imngh
a r i mang d y d nh ng d c di m c a m t t i nguy n du l ch
dã, dang ph i
h p t t t o n n d u n cho ho t d ng du l ch.
3.1.2.2. Th c tr ng khai th c ho t d ng m a r i nu c trong du l ch
Th p k 90 l th i k ho ng kim c a m a r i di xu t ngo i. Hi n nay, m
a rdu
i c quan t m v ph t tri n tu ng d i r ng rãi v i m t d i
v n dang
ngu
c cn dngh
n v thu t m a r i kh ng chuy n v chuy n nghi p tu ng d i h
bi u di
ng
g phtou,l dn ng
v o vi c qu ng b h nh nh Van h a, Du l ch Vi t Nam
Qua ph n th c tr ng t i chu ng 2, hi n nay ngh thu t m a r i dang
t trirãi,
n c ch d ng nh t d nh trong c ng ch ng. Tuy nhi n, vi
tu ng d iph
r ng
cmts da
phu ng chua c s quan t m x ng d ng, thu ng xuy n, qu n lý ch t

ch , c c phu ng
r i ho t d ng t ph t, manh m n g p r t nhi u kh khan trong vi c t m ch
dtr ng,
ho duy
t d ng d u d n v kh i ph c v n van h a c truy n. Ch m t s t c c d
nchuy
v r ni nghi p c v tr t t, g n ngu n cung kh ch duy tr du c ho t d ng
tu
ng dng
i txuy
t n.
v thu
3.2. C c d xu t, gi i ph p
3.2.1. Nh m gi i ph p v t ch c, qu n lý
S quan t m t ph a ch nh quy n, Nh nu c: Vi c d u tu, quan t m
lu c, k cho chi
ch nc th c a c c d a phu ng, d c bi t l c p xã, huy n, t nh d
n tr c ti p
c c phu ng m a r i thi t nghi s hi u qu h n so v i hi n nay.
V i c c t ch c ngh nghi p, t ch c xã h i: x y d ng m t b m y
tinh g n,
sinh ho t c k ho ch d nh k , th t c g n nh , quy ch r r ng, d n ch , c
ng
ho khai
t d ngv hi u qu s ph t huy d ng t c d ng tr gi p, c u n i ph t tri n
cho
vi n ctrccth
thunhc c a m nh.
3.2.2. Nh m gi i ph p v co s v t ch t- k thu t
Hi n nay c c c ng ty du l ch chua khai th c nhi u lo i h nh du l ch truy

dua v o nphthcng
v du kh ch. L gi i v nguy n nh n, b Nguy n Xu n T ,
C
ng
th
kh
di
ng
ngVi
chua
bi
vty
thu
otDu
uph
dn di
m
lci,nvbtkh
oindu
ti
ng
y kh
nN
chua
cnghi;
ch
nh
mdcdbi
pmc xe
chu

m
du
ng
ctrngyêu
kh
nh
ph
bi
cdu
s unuclph
ph
di
s ncm
tmu
ch
du tnth
kh
tuy
tdua
itch.
cnhiên
cngh
Ð
di thu t truy n
“Cdphong
cn ctr
tych;
ch
rvvchua
ttour,

l chnm
Nam
H
idicho
tlng
ldabi
m
phong
di
giao
nphcung
unph
th
c ckh
ng
v ng
l chph h p”.
[71]
24


Ð u tu v chuy n m n, quy ho ch, chi n lu c v t i ch nh. Ð l vi
d cbvo du kh ch d a tr n c c k t qu c a vi c x y d ng chi n lu
c ng su tc ph
c cho th
tru ng m c ti u. T d thi t k kh ng gian bãi d xe ph h p, d m b o r ng
rãi,
ng ti n nghi; kh ng gian bi u di n m c ng, ph h p v i t nh ch
m t,tho
v sinh,

t n i dung
c a vi c truy n t i c c chu ng tr nh bi u di n…
3.2.3. Nh m gi i ph p v nh n l c
Ð i v i ngu n nh n l c qu n lý Nh nu c. V n r t c n d i ngu c n b qu n
lý nc v ng v d c bi t l t m huy t v i ngh thu t m a r i nu c.
chuy n m
Ð thu h t nh n l c tham gia c n tuy n truy n d cho c ng ch ng hi u du c
gi tr
c a ngh thu t d n gian d c d o n y v vi c c n thi t ph i duy tr v b o t
n. G n h n, l
vi c tuy n ch n ngu i c ho n c nh, tu ch t ph h p d theo nghi p r i. V
cung
n ph
c chi cph
h pi l d m b o ph n n o c ng s c cho d i ngu nh n l c n y.
Ð i v i c c d n v m a r i chuy n nghi p, vi c t ch c d o t o tuy n d ng ch
yu
l y t ngu n cung l sinh vi n t t nghi p c c tru ng ngh thu t, vi n s
nchuy
kh nu mdinnv nh,
m nh c c truy n, k ch h t d n t c…c th d m b o ngu n
cung. Ð i ngu
nh n l c m a r i hi n nay chua c c s lý lu n v b m n ri ng, du c d o
tthoctheo
k t hhpnhlý thuy t t i c c c s d o t o ch nh quy, th c h nh t i c c d n v
c c s vt
ch t. Nhu v y, vi c th c d y c ng t c ho n thi n h th ng d o t o lý lu n v
th
n, tang
cu cngti giao

luu c x t h c h i m ra c h i l n h n cho ngu n nh n l c ph
cnuv c.m a r i
3.2.4. Nh m gi i ph p v s n ph m
Hi n nay, ngh thu t m a r i v n c n thi t c nhi u s n ph m m i, theo hai
hu
T mng:
hi u, khai th c l i m t s v n t ch tr c dã b mai m t, g t giua k ch b
n, tr
l i, v l m m i, n ng cao k thu t di u khi n d l m cho m t v
tho i, t ch
rlui ng
c ch
h nt thi t nghi cung c n thi t d ph h p v i t nh ch t l ch s c a th
i d i. C n
thi t ph i c m t d i ngu nh n l c c chuy n m n v ng v ng v van h a d n
gian, d
v a g n gi du c v n c truy n v a th ch ng m t c ch h p lý v i th i d i.

Ð tr th nh m t s n ph m ph c v du l ch, M a r i nu c c n du c
d u tu hquan
n n a.t mTheo ng Nguy n Duy Bi n – C c tru ng c c Ngh
thu t bi u di n
“kh ng nên qu d n tr i, m tru c m t nên x y d ng m t s chu ng tr nh
ngh
di th
ngo
nu
cDu
mckh
ikh

th
vthu
coi
lich
yng
nh
i tcldthbng
kh
th
ch
hi
vu
ting
hi
u,
trng
m
iucdnu
grcrdonth
cong
cnhu
dcncnsnng
ctrhvng
mnpy?
vnng
vd ng
ynB
n,.uniM
tiêu
. iÐ

vthdung,
a,ych.
rbi
r idu
i nu
nu
uTsccho
iccsao
xem
cthdngh
kh
icbao
cnhu
dao,
thu
nang
vnhi
l di
itirtruy
utr
nth
trcnam
Vi
iquan
nnutithb
dngcNhu
nay
Nam.
sinh
tc.

adl kh
ng
dngh
nM
ng.
tvch
cghép
ay nu
r i cv o tour”. [69]. Nghia l , ph i ch25
n l c nh ng g m du kh ch qu c t


thu t m a r i nu c so v i c c b m n ngh thu t kh c trong vi c thu h t du
kh ch qu c
t d n v i Vi t Nam, t o d u n qu ng b thu ng hi u du l ch nu c nh .
l ch

3.2.5. Nh m gi i ph p v ho t d ng tuyên truy n qu ng b thu hút
kh ch du

Hi n nay dã c nh ng hu ng di t ch c c cho ho t d ng x c ti n: t ch c
hoan to cn cqulicnv m a r i nu ; tham gia v o c c k li n hoan m a r i qu c
t v dang cai
t ch c li n hoan m a r i qu c t l n th II (9/2009). Trong d ki n g n nh
t, Vi t Nam s
tham d li n hoan m a r i qu c t l n th III t i Th nh Ð Trung Qu c
(6/2012).
B n c nh d , vi c x y d ng cho m nh nh ng hu ng di ri ng d a tr n th
m nh
ri ng c a t ng d n v cung s l m tang hi u qu . V d nhu vi c x y d ng

website ri ng
v i nhi u ng n ng , x y d ng n i dung sinh d ng, cung c p c c ti t
m
c dn cb ns vc,i cung c ch ph c v chuy n nghi p c th l m tang t nh bi t
nguy
dd n,
n dvt tang
h ng t c c d n v du l ch, ho c tr a ti p t kh ch h ng l nh ng t
ch c giao
d c, khoa h c hay kh ch du l ch thu n t y…Hi n nay, c c d n v
m a r i chuy n
nghi p dã dang l m tu ng d i t t v n d n y, m t s phu ng r i nhu Ð o
Th
Ð ng ti n h nh t m nh v n d ng nang d ng v bu c d u c nh
Nguc, dang
ng
t n hi u kh
quan.
2.6. Nhóm gi i ph p v v n d b o t n v ph t huy gi tr c a ngh
thuc t
marin
Vai tr c a c c c quan chuy n m n ph tr ch v b o t n: n ng cao nang l c
nhi t huyv t c a d i ngu nh n l c , n ng cao nang l c qu n lý, t ch c, x c
ti n qu ng b
cho ngh thu t m a r i nu c. C ng v i d l vi c khai th c g n v i ph t tri
nt bc cn sv nngkh u m a r i truy n th ng v chuy n nghi p. B o t n v khai th
chai
dim
s nt cl a m t v n d . N u khai th c kh ng g n v i b o t n th nguy c
mai

mtrt lnh kh i. N u b o t n m kh ng du c khai th c v o th c t , kh ng
kh ng
du c s ng
trong ch nh m i tru ng nguy n b n th b o t n kh ng nguy n v n.
Ti u k t ch ong 3
So v i c c lo i h nh ngh thu t truy n th ng kh c, m a r i nu c hi n nay
dang
du c khai
th c v duy tr ho t d ng thu ng xuy n v hi u qu h n, c s n
kh u m a
r i truy n th ng v s n kh u m a r i chuy n nghi p.
C cvt ki
vch
–n kdnM
ngh
thu
bcodt,t tnh
nvpngh
y,
trung
nm
l c,thu
a svr iotnnu
mph
mactm,
rvsi ncnuchua
vngcn ttruy
ccdu
t tuy
lnci th

khai
nnhu
truy
ng,cthph
n,
cc uqu
dc tvng
ng
ch
cho
vbci ph
thu
ti
qumtnhtri
nang
t
ca
lý,dukh
ndu
c lsch
ch.
m
v tnh.
26