Giải pháp thu hút thị trường khách du lịch ấn độ đến việt nam

Sinh viên :Nguyễn Thanh Thủy

VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA DU LỊCH
_______________________________

Họ và tên : NGUYỄN THANH THỦY– K20QT

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

NGÀNH
K20QT : 2015 - 2016

MÃ NGÀNH
CHUYÊN NGÀNH

: QUẢN TRỊ KINH DOANH (DU LỊCH)
: 52340101
: QUẢN TRỊ DU LỊCH, KHÁCH SẠN

HÀ NỘI, 5 - 2016


VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA DU LỊCH
_______________________________

Họ và tên : NGUYỄN THANH THỦY - K20QT

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Đề tài :
GIẢI PHÁP THU HÚT THỊ TRƯỜNG KHÁCH DU LỊCH
ẤN ĐỘ ĐẾN VIỆT NAM

NGÀNH
MÃ NGÀNH
CHUYÊN NGÀNH

: QUẢN TRỊ KINH DOANH (DU LỊCH)
: 52340101
: QUẢN TRỊ DU LỊCH, KHÁCH SẠN

Giáo viên hướng dẫn

:Thạc sĩ Phạm Quang Hưng

(có chữ ký kèm theo)

HÀ NỘI, 5 - 2016


Lời cảm ơn

Lời đầu tiên cho phép em được gửi lời cảm ơn chân thành tới Thạc sĩ Phạm
Quang Hưng, người đã hướng dẫn em thực hiện khóa luận này. Thầy đã tận
tình giúp đỡ và hướng dẫn và giúp em hệ thống hóa những kiến thức, kĩ năng
đã học trong quá trình nghiên cứu khóa luận, đồng thời giúp em học hỏi, mở
rộng thêm nhiều kiến thức chuyên môn. Ngoài ra, thầy còn cung cấp cho em
những nguồn tài liệu bổ ích và các thông tin quý báu trong suốt quá trình hoàn

thành luận văn này như “Dự báo về xu hướng phát triển của ngành du lịch thế
giới năm 2030”, “Tổng quan về thị trường du lịch Ấn Độ”…
Bên cạnh đó, em xin cảm ơn Ban chủ nhiệm Khoa Du Lịch, Viện Đại học Mở
Hà Nội cùng với các thầy cô giáo, gia đình, bạn bè đã giúp đỡ và tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi để có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.

Sinh viên tốt nghiệp
Họ và Tên


VIỆN ĐH MỞ HÀ NỘI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
VIỆT NAM

KHOA DU LỊCH

------***------

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
----------------------------------

NHIỆM VỤ THIẾT KẾ KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Họ và tên : NGUYỄN THANH THỦY

ĐT : 0932 246 802

Lớp - Khoá : A1 – K20

Ngành học : Quản trị du lịch khách sạn

1. Tên đề tài :Giải pháp thu hút thị trường khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam
2. Các số liệu ban đầu:
Số liệu nghiên cứu, phân tích về đặc điểm thị trường khách du lịch Ấn Độ, lượng khách du lịch
Ấn Độ đi du lịch nước ngoài.
3. Nội dung các phần thuyết minh và tính toán :
Phần mở đầu
Phần nội dung
Chương 1: Một số cơ sở lý luận liên quan đến thị trường khách du lịch quốc tế
Chương 2: Đặc điểm của thị trường khách du lịch Ấn Độ và thực trạng thu hút
khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam
Chương 3: Một số giải pháp nhằm thu hút khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam
Phần kết luận
4. Giáo viên hướng dẫn

: Toàn phần

5. Ngày giao nhiệm vụ Khoá luận tốt nghiệp

: 14/12/2015

6. Ngày nộp Khoá luận cho VP Khoa

: 09/05/2016

Trưởng Khoa

Hà Nội, ngày . . . / . . . / năm 2016
Giáo viên Hướng dẫn
(Ký & ghi rõ họ tên)

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN THỊ
TRƯỜNGKHÁCH DU LỊCH QUỐC TẾ ................................................................ 4
1.1MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ DU LỊCH ................................................................. 4
1.2MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ THỊ TRƯỜNG DU LỊCH ......................................... 5
1.2.1Khái niệm thị trường du lịch .......................................................................... 5
1.2.2Đặc điểm của thị trường du lịch ..................................................................... 6
1.2.3Chức năng của thị trường du lịch ................................................................... 6
1.2.4Phân loại thị trường du lịch ........................................................................... 7
1.2.4.1 Phân loại thị trường du lịch theo khả năng kinh tế của bên bán và bên
mua
............................................................................................................. 7
1.2.4.2 Phân loại thị trường du lịch theo một số tiêu thức thông dụng ............... 7
1.3KHÁCH DU LỊCH .............................................................................................. 7
1.3.1Khái niệm ...................................................................................................... 8
1.3.2Phân loại khách du lịch.................................................................................. 8
1.3.2.1 Phân loại theo nguồn gốc dân tộc .......................................................... 9
1.3.2.2 Phân loại theo mục đích chuyến đi ........................................................ 9
1.3.2.3 Phân loại theo đổ tuổi, giới tính, nghề nghiệp ....................................... 9
1.3.2.4 Các cách phân loại khác ........................................................................ 9
1.3.3Tâm lý du khách .......................................................................................... 10
1.3.3.1 Khái niệm tâm lý du khách ................................................................. 10
1.3.3.2 Vai trò của việc nghiên cứu tâm lý du khách trong kinh doanh du lịch 10
1.3.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tới tâm lý du khách .......................................... 11
1.3.3.4 Ảnh hưởng của các du khách khác: ..................................................... 12
1.3.4Sở thích, tâm trạng và xúc cảm của du khách .............................................. 13
1.3.4.1 Sở thích .............................................................................................. 13

1.3.4.2 Tâm trạng và xúc cảm ......................................................................... 14
1.4SẢN PHẨM DU LỊCH VÀ LOẠI HÌNH DU LỊCH .......................................... 14
1.4.1Sản phẩm du lịch ......................................................................................... 14
1.4.1.1 Khái niệm ........................................................................................... 14
1.4.1.2 Đặc điểm của sản phẩm du lịch ........................................................... 14
1.4.2Các loại hình du lịch .................................................................................... 15
1.4.2.1 Khái niệm ........................................................................................... 15
1.4.2.2 Các loại hình du lịch ........................................................................... 15
1.4.3Một số chiến lược thu hút khách du lịch ...................................................... 16
1.4.3.1 Chiến lược sản phẩm .......................................................................... 16
1.4.3.2 Chiến lược giá .................................................................................... 17
1.4.3.3 Chiến lược phân phối .......................................................................... 17


1.4.3.4 Chiến lược xúc tiến ............................................................................. 18
1.5NHU CẦU DU LỊCH ........................................................................................ 18
1.5.1Khái niệm .................................................................................................... 18
1.5.2Các loại nhu cầu du lịch .............................................................................. 18
1.5.2.1 Nhu cầu ăn uống ................................................................................. 19
1.5.2.2 Nhu cầu lưu trú ................................................................................... 19
1.5.2.3 Nhu cầu vận chuyển............................................................................ 19
1.5.2.4 Nhu cầu tham quan giải trí .................................................................. 19
1.5.2.5 Nhu cầu bổ sung ................................................................................. 20
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................... 21
CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM CỦA THỊ TRƯỜNG KHÁCH DU LỊCH ẤN ĐỘ VÀ
THỰC TRẠNG THU HÚT KHÁCH DU LỊCH ẤN ĐỘ ĐẾN VIỆT NAM ......... 22
2.1 ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG KHÁCH DU LỊCH ẤN ĐỘ ................................. 22
2.1.1Giới thiệu chung về đất nước Ấn Độ ........................................................... 22
2.1.1.1 Vị trí địa lý ......................................................................................... 22
2.1.1.2 Khí hậu ............................................................................................... 23

2.1.1.3 Dân số ................................................................................................ 23
2.1.1.4 Kinh tế ................................................................................................ 24
2.1.1.5 Xã hội ................................................................................................. 26
2.1.1.6 Văn hóa .............................................................................................. 26
2.1.2Giới thiệu chung về ngành du lịch Ấn Độ .................................................... 28
2.1.2.1 Tổng quan về ngành du lịch Ấn Độ..................................................... 28
2.1.2.2 Thị trường khách du lịch outbound của Ấn Độ ................................... 28
2.1.3Các yếu tố tác động đến nhu cầu đi du lịch nước ngoài của người Ấn Độ .... 31
2.1.3.1 Các yếu tố về kinh tế .......................................................................... 31
2.1.3.2 Chính sách nới lỏng ngoại hối............................................................. 32
2.1.3.3 Sự phát triển của ngành hàng không ................................................... 32
2.1.3.4 Các yếu tố về xã hội và công ăn việc làm ............................................ 32
2.1.4Đặc trưng thị trường khách du lịch Ấn Độ ................................................... 33
2.1.4.1 Đặc điểm tâm lý du khách................................................................... 33
2.1.4.2 Mục đích của chuyến đi ...................................................................... 34
2.1.4.3 Sở thích và thị hiếu tiêu dùng du lịch .................................................. 36
2.1.4.4 Các hoạt động khi đi du lịch ............................................................... 40
2.1.4.5 Các điểm đến được ưa chuộng ............................................................ 41
2.2 THỰC TRẠNG DU LỊCH VIỆT NAM VÀ THỊ TRƯỜNG KHÁCH DU LỊCH
ẤN ĐỘ TẠI VIỆT NAM........................................................................................ 41
2.2.1 Thực trạng du lịch Việt Nam ...................................................................... 41
2.2.1.1 Tài nguyên du lịch .............................................................................. 42
2.2.1.2 Cơ sở vật chất hạ tầng ......................................................................... 45


2.2.1.3 Nguồn nhân lực .................................................................................. 50
2.2.2Thực trạng thị trường khách du lịch Ấn Độ tới Việt Nam ............................ 52
2.2.2.1 Thị phần khách du lịch Ấn Độ trong cơ cấu khách du lịch quốc tế ...... 52
2.2.2.2 Thị phần khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam theo mục đích chuyến đi...
........................................................................................................... 53

2.2.2.3 Cơ cấu chi tiêu của khách du lịch Ấn Độ tại Việt Nam ....................... 53
2.2.2.4 Đánh giá về những ấn tượng tốt của khách du lịch Ấn Độ về Việt Nam ..
........................................................................................................... 54
2.2.2.5 Thực trạng sản phẩm du lịch của Việt Nam phục vụ thị trường khách du
lịch Ấn Độ ....................................................................................................... 55
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................... 59
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THU HÚT KHÁCH DU LỊCH ẤN
ĐỘĐẾN VIỆT NAM................................................................................................ 60
3.1 Xu hướng phát triển của thị trường khách du lịch Ấn Độ .................................. 60
3.2 Dự báo của Tổ chức Du lịch Thế giới về sự phát triển của du lịch thế giới hướng
tới năm 2030 .......................................................................................................... 61
3.3 Định hướng của du lịch Việt Nam trong thời gian tới ....................................... 62
3.4 Một số giải pháp nhằm thu hút khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam .................. 65
3.4.1Chiến lược sản phẩm ................................................................................... 65
3.4.1.1 Mô hình sản phẩm INDIA .................................................................... 65
3.4.1.2 Mô hình sản phẩm “Việt Nam thanh bình” cho thị trường Ấn Độ ....... 68
3.4.1.3 Hoàn thiện và nâng cấp các sản phẩm, dịch vụ du lịch bổ trợ .............. 69
3.4.2 Chiến lược giá ............................................................................................ 73
3.4.3 Chiến lược phân phối ................................................................................. 75
3.4.4 Chiến lược quảng bá du lịch Việt Nam ....................................................... 76
3.4.4.1 Quảng bá du lịch thông qua quan hệ khách hàng................................. 77
3.4.4.2 Quảng bá du lịch thông qua các ấn phẩm, sách báo, tạp chí ................ 77
3.4.4.3 Quảng bá du lịch thông qua truyền hình .............................................. 79
3.4.4.4 Quảng bá du lịch trên Internet ............................................................. 81
3.4.4.5 Các cách thức quảng bá khác .............................................................. 82
3.4.5 Chiến lược phát triển nguồn nhân lực ......................................................... 82
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................... 84
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ CỦA KHÓA LUẬN ............................................... 85
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 87
CÁC PHỤ LỤC........................................................................................................ 89

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Việt Nam là một quốc gia có tiềm năng du lịch đa dạng, phong phú cả về tài
nguyên tự nhiên và tài nguyên nhân văn, với hệ thống di sản văn hóa và thiên nhiên
được UNESCO công nhận. Bên cạnh đó còn có nhiều điểm du lịch được các tổ chức
uy tín bình chọn là địa chỉ yêu thích của đông đảo du khách quốc tế. Việt Nam có sức
hấp dẫn du khách bởi nơi đây được biết đến là một trong những điểm đến tốt nhất dựa
trên độ an toàn và thân thiện của người dân dành cho khách du lịch. Du lịch Việt Nam
đang trên đà phát triển và càng được biết đến nhiều hơn trên thế giới. Du lịch đang
ngày càng nhận được sự quan tâm của toàn xã hội và đang trở thành một ngành kinh tế
mũi nhọn, mang lợi ích kinh tế cao. Bên cạnh đó ngành cũng đã đóng góp một phần
không nhỏ vào việc thực hiện công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, cải thiện đời
sống của nhân dân.
Trong những năm gần đây, bên cạnh những quốc gia có số lượng lớn khách du
lịch đến Việt Nam như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước châu Âu…, thì Ấn
Độ đang dần được xem như là một thị trường gửi khách tiềm năng. Ấn Độ là một
trong năm quốc gia có nền kinh tế lơn mới nổi thuộc tổ chức kinh tế, chính trị BRICS
gồm Brasil, Nga (Russia), Ấn Độ (India), Trung Quốc (China) và Nam Phi (South
Africa). Quốc gia này được xem như là một thị trường gửi khách tiềm năng với dân số
1,27 tỷ người, số người dân Ấn Độ đi du lịch nước ngoài chiếm 1,2% dân số và tổng
chi tiêu du lịch ở nước ngoài đạt 12,3 tỷ USD (năm 2012). Dựa trên nhu cầu của người
Ấn Độ sang các nước ASEAN đang tăng cao, các quốc gia trong khu vực như Thái
Lan, Singapore, Malaysia… đều tập trung khai thác thị trường này. Không thể không
kể đến Việt Nam khi quan hệ ngoại giao lâu đời giữa hai quốc gia đang ngày một phát
triển, cùng với sự tương đồng về văn hóa, lịch sử truyền thống. Việt Nam hứa hẹn sẽ là
điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch thích tìm hiểu văn hóa lịch sử và hành hương
như du khách Ấn Độ. Khách du lịch Ấn Độ có thiện cảm về Việt Nam với môi trường
du lịch an toàn, con người thân thiện, có nhiều điểm đến hấp dẫn và đặc biệt ưa thích

du lịch biển đảo, khám phá những điểm đến tâm linh, tôn giáo, di sản nổi tiếng và văn
hóa Việt Nam.
Tuy nhiên, hiện nay thông tin và hiểu biết về đặc điểm thị trường khách du lịch
Ấn Độ tại Việt Nam và đặc biệt là trong cơ quan quản lý nhà nước về du lịch cũng như
1


các doanh nghiệp du lịch còn nhiều hạn chế và chưa được hệ thống. Đồng thời, lượng
khách trao đổi giữa hai nước còn khiêm tốn do sự cách xa về địa lý và chưa có đường
bay trực tiếp giữa hai nước.Nên việc tạo ra các sản phẩm, dịch vụ du lịch phù hợp để
thu hút khách từ thị trường Ấn Độ còn gặp nhiều khó khăn, chưa thực sự tương xứng
với tiềm năng du lịch vốn có của du lịch Việt Nam. Vì vậy, nhằm phát huy lợi thế của
du lịch Việt Nam để khai thác khách Ấn Độ sang du lịch Việt Nam nhiều hơn nữa,phù
hợp với chủ trương chung của Nhà nước về việc tăng cường thu hút khách du lịch
quốc tế đến Việt Nam, việc nghiên cứu các đặc điểm của thị trường khách du lịch Ấn
Độ đến là cần thiết. Từ đó, đưa ra các kế hoạch, giải pháp để xúc tiến thị trường Ấn
Độ, phát triển sản phẩm du lịch phù hợp với thị hiếu, thói quen, sở thích của người Ấn
Độ, nâng cao chất lượng dịch vụ, góp phần đa dạng hóa thị trường cho du lịch Việt
Nam.với kỳ vọng thị trường khách du lịch Ấn Độ sẽ có sự tăng trưởng ấn tượng.
2. Mục đích, giới hạn và nhiệm vụ đề tài
Tập trung nghiên cứu các đặc điểm của thị trường khách du lịch Ấn Độ và đánh
giá các sản phẩm du lịch tại Việt Nam. Từ đó đưa ra các đề xuất và giải pháp nhằm
phát triển thị trường khách du lịch Ấn Độ tại Việt Nam, xây dựng và phát triển các sản
phẩm du lịch riêng biệt, phù hợp với thị hiếu của du khách, nâng cao năng lực và chất
lượng dịch vụ du lịch phục vụ du khách Ấn Độ. Từ đó đưa Việt Nam trở thành một
điểm đến đầy sức hút đối với thị trường khách Ấn Độ.
Phạm vi nội dung nghiên cứu: phân tích, đánh giá đặc trưng của thị trường
khách du lịch Ấn Độ và thực trạng, khả năng đáp ứng của ngành du lịch Việt Nam.
Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu thị trường khách Ấn Độ tại Việt Nam giai
đoạn từ năm 2010 đến năm 2015 và đề ra các giải pháp đến năm 2020, tầm nhìn đến

năm 2030.
3. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: những đặc trưng của thị trường khách du lịch Ấn
Độ(tâm lý du khách, thị hiếu, chi tiêu, mục đích chuyến đi…). Phân tích những điểm
mạnh, điểm yếu, thuận lợi, thách thức của ngành du lịch Việt Nam và những yếu tố tác
động tới việc thu hút khách du lịch Ấn Độ.
Phương pháp nghiên cứu
-

Thu thập thông tin thông qua phỏng vấn trực tiếp

-

Thống kê, so sánh, phân tích số liệu
2


-

Phân tích SWOT

-

Phương pháp diễn giải, phân tích, tổng hợp

4. Những vấn đề đề xuất hoặc giải pháp của khóa luận
Khóa luận gợi ý một số biện pháp nhằm thu hút thị trường khách du lịch Ấn Độ
đến với Việt Nam, cải thiện hình ảnh đất nước Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.
Khóa luận còn đề ra các chiến lược về sản phẩm, chiến lược về giá, phân phối, quảng
bá và cả chiến lược về con người… từ đó phát huy điểm mạnh và cải thiện những khó

khăn, vướng mắc khi khai thác thị trường này một cách dễ dàng hơn.
5. Kết cấu khóa luận
-

Mục lục

-

Phần mở đầu

-

Chương 1: Một số cơ sở lý luận liên quan đến thị trường khách du lịch
quốc tế

-

Chương 2: Đặc điểm của thị trường khách du lịch Ấn Độ và thực trạng
thu hút khách du lịch Ấn Độ đến Việt Nam

-

Chương 3: Một số giải pháp nhằm thu hút khách du lịch Ấn Độ đến
Việt Nam

-

Kết luận và khuyến nghị

-

Tài liệu tham khảo

-

Phụ lục

3


CHƯƠNG 1
MỘT SỐ CƠ SỞ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN THỊ TRƯỜNG
KHÁCH DU LỊCH QUỐC TẾ
1.1 MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ DU LỊCH
Từ xa xưa trong lịch sử nhân loại, du lịch đã được ghi nhận như một sở thích,
một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. Ngày nay du lịch đã trở thành một
hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến không chỉ ở các nước kinh tế phát triển mà còn cả ở
các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Du lịch không còn là một hiện tượng
riêng lẻ, đặc quyền của cá nhân hay một nhóm người, mà du lịch đã trở thành một nhu
cầu phổ biến đáp ứng mục tiêu không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho
con người. Tuy nhiên, khái niệm du lịch dưới các góc độ nghiên cứu khác nhau cũng
sẽ đưa ra được những cách hiểu khác nhau.
Các tác giả Mclntosh, Goeldner và Ritchie cho rằng khi nói đến du lịch cần
cân nhắc tới các thành phần tham gia vào hoạt động du lịch để hiểu bản chất của du
lịch một cách đầy đủ. Các thành phần đó bao gồm: Khách du lịch, các doanh nghiệp
cung cấp hàng hóa và dịch vụ du lịch, chính quyền địa phương và dân cư địa phương.
Từ cách tiếp cận này, du lịch được hiểu là: “Tổng số các hiện tượng và mối
quan hệ nảy sinh từ sự tác động qua lại giữa khách du lịch, các nhà kinh doanh, chính
quyền và dân cư địa phương trong quá trình thu hút và tiếp đón du khách”.
Theo quy định trong Luật Du Lịch ở Việt Nam, khái niệm du lịch được hiểu

là: “Du lịch là các hoạt động có liên quan của con người ngoài nơi cư trú thường
xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong
một khoảng thời gian nhất định”.
Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (World Tourist Organization), một tổ chức
của Liên Hiệp Quốc, khái niệm du lịch được định nghĩa như sau: “Du lịch bao gồm tất
cả mọi hoạt động của những người du hành, tạm trú, trong mục đích tham quan, khám
phá và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc trong mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn; cũng
như mục đích hành nghề và những mục đích khác nữa, trong thời gian liên tục nhưng
không quá một năm, ở bên ngoài môi trường sống định cư; nhưng loại trừ các du hành
mà có mục đích chính là kiếm tiền. Du lịch cũng là một dạng nghỉ ngơi năng động
trong môi trường sống khác hẳn nơi định cư”. [3, 2-3]

4


1.2 MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀTHỊ TRƯỜNG DU LỊCH
1.2.1 Khái niệm thị trường du lịch
Khái niệm thị trường gắn liền với quan hệ sản xuất và trao đổi hàng hóa, tồn tại
trong điều kiện sản xuất hàng hóa. Thị trường có thể xem như là nơi trao đổi hàng hóa
vật chất và dịch vụ. Để đảm bảo cho các hoạt động trong du lịch không bị ách tắc thì
nhiều loại hàng hóa vật chất phải được mua và bán, nhiều loại hình dịch vụ phải được
tạo ra, phải được mua, bán và phải được tiêu dùng. Nhưng quá trình mua và bán chỉ có
thể được diễn ra trên thị trường. Như vậy, trong du lịch cũng tồn tại thị trường.
Dưới góc độ đặc trưng giá trị sử dụng của các đối tượng mua bán trên thị
trường, người ta thường phân chia thị trường thành các thị trường tư liệu sản xuất, thị
trường tư liệu tiêu dùng, thị trường dịch vụ và thị trường khác. Thị trường du lịch luôn
được coi là bộ phận cấu thành của thị trường dịch vụ.
Từ những lập luận trên, ta có thể hiểu: “Thị trường du lịch là bộ phận của thị
trường chung, một phạm trù của sản xuất và lưu thông hàng hóa, dịch vụ du lịch, phản
ánh toàn bộ quan hệ trao đổi giữa người mua và người bán, giữa cung và cầu và toàn

bộ các mối quan hệ, thông tin kinh tế, kỹ thuật gắn với mối quan hệ đó trong lĩnh vực
du lịch”.
Khi đề cập về thị trường du lịch, chúng ta cần quan tâm tới ba khía cạnh cơ bản:
Một là: Thị trường du lịch là một bộ phận cấu thành của thị trường hàng hóa
nói chung nên bản thân nó cũng chịu sự chi phối của các quy luật kinh tế trong nền sản
xuất hàng hóa như quy luật cung – cầu, quy luật giá trị, quy luật cạnh tranh…
Hai là: Thị trường du lịch là nơi thực hiện hàng hóa nhằm đáp ứng nhu cầu xã
hội về du lịch, do vậy nó có sự độc lập tương đối. Ví dụ: Sản phẩm du lịch phần lớn là
dịch vụ mang tính chất phi vật chất nên việc thực hiện chúng khác với việc thực hiện
hàng hóa mang tính vật chất.
Ba là:Toàn bộ các mối quan hệ và cơ chế kinh tế trên thị trường du lịch đều
phải được liên hệ với vị trí, thời gian, điều kiện và phạm vị của thực hiện hàng hóa.
Như vậy, để bán được một sản phẩm du lịch cần phải xác định cơ chế kinh tế, chính trị
đối với một địa điểm cụ thể, một thời gian xác định và các đối tượng khách hàng rõ
ràng. [7, 33-34]

5


1.2.2 Đặc điểm của thị trường du lịch
Thị trường du lịch là một bộ phận của thị trường hàng hóa nói chung nên nó có
đầy đủ đặc điểm như thị trường ở các lĩnh vực khác. Tuy nhiên, do đặc thù của du lịch,
thị trường du lịch có những đặc trưng riêng. Những đặc trưng riêng này làm cho thị
trường du lịch có tính độc lập tương đối so với thị trường hàng hóa. Thị trường du lịch
có những đặc trưng cơ bản như sau:
•

Thị trường du lịch xuất hiện muộn hơn so với thị trường hàng hóa nói

•

Trong tiêu dùng du lịch không có sự di chuyển của hàng hóa vật chất và

chung.
dịch vụ từ nơi sản xuất đến địa phương thường trú của khách du lịch.
•

Trên thị trường du lịch, cung – cầu chủ yếu về dịch vụ. Hàng hóa vật chất

cũng được mua bán trên thị trường du lịch nhưng chiếm tỷ lệ ít hơn.
•

Trên thị trường du lịch, đối tượng mua, bán rất đa dạng. Đó là những giá trị

nhân văn, tài nguyên du lịch tự nhiên.
•

Quan hệ thị trường giữa người bán và người mua bắt đầu từ khi khách du

lịch quyết định mua hàng hóa đến khi khách trở về nơi thường trú của họ. Đây là một
đặc thù khác so với thị trường hàng hóa khác.
•

Thị trường du lịch mang tính thời vụ rõ rệt. Điều đó thể hiện ở chỗ cung

hoặc cầu du lịch chỉ xuất hiện trong một thời gian nhất định của một năm.[7, 35-42]
1.2.3 Chức năng của thị trường du lịch
Là một bộ phận của thị trường hàng hóa nói chung nên thị trường du lịch cũng
có các chức năng thực hiện và công nhận, thông tin và điều tiết.
•

Chức năng thực hiện và công nhận: thị trường du lịch thực hiện giá trị hàng

hóa dịch vụ thông qua giá bán.
•

Chức năng thông tin: thị trường cung cấp hàng loạt các thông tin về số

lượng, cơ cấu, chất lượng của cung và cầu du lịch, thông tin về quan hệ cung – cầu du
lịch.
•

Chức năng điều tiết, kích thích: thị trường du lịch tác động đến người sản

xuất và người tiêu dùng.[7, 43-47]

6


1.2.4 Phân loại thị trường du lịch
Thị trường du lịch không đồng nhất mà bao gồm nhiều loại, mỗi loại có những
đặc thù khác nhau. Để có cơ sở nhận thức về vai trò, đặc điểm của từng loại, giúp cho
việc nghiên cứu, phân tích thị trường du lịch và xây dựng chiến lược thị trường chính
xác, phù hợp thì việc phân loại thị trường du lịch là cần thiết và quan trọng.
Có thể phân loại thị trường du lịch theo hai cách:
1.2.4.1Phân loại thị trường du lịch theo khả năng kinh tế của bên bán và bên mua
Tương quan khả năng kinh tế của bên bán và bên mua trên thị trường du lịch sẽ
tạo ra 3 thị trường du lịch khác nhau:
- Thị trường bên bán hay thị trường cầu: là thị trường du lịch mà ở đó bên bán
ở vào vị trí chi phối, người mua bị chi phối vì giữa họ tồn tại sự cạnh tranh với nhau.

- Thị trường bên mua hay thị trường cung: là thị trường mà ở đó cung lớn hơn
cầu, trên thị trường này mọi nhu cầu về dịch vụ hàng hóa du lịch được thỏa mãn một
cách đầy đủ, kể cả trong nước và quốc tế. Khả năng kinh tế của bên mua có sự cạnh
tranh khốc liệt để tiêu thụ hàng hóa của mình.
- Thị trường thể cân đối hay thị thị trường cân bằng cung – cầu. Đây là trạng
thái lý thuyết của thị trường. Trên thực tế rất ít khi tồn tại tình huống này
1.2.4.2Phân loại thị trường du lịch theo một số tiêu thức thông dụng
- Phân loại thị trường du lịch theo tiêu thức địa lý chính trị: dưới góc độ một
quốc gia, căn cứ vào không gian địa lý, chính trị, thị trường du lịch được chia thành thị
trường du lịch quốc tế và thị trường du lịch nội địa.
- Phân loại theo đặc điểm không gian của cung và cầu: căn cứ vào vào đặc
điểm không gian của cung và cầu có thể chia thị trường du lịch thành thị trường gửi
khách và thị trường nhận khách.
- Phân loại theo thực trạng thị trường: căn cứ vào tình hình thực tế và tiềm
năng chưa khai thác hết, có thể phân thành thị trường du lịch thực tế và thị trường du
lịch tiềm năng.
Cách phân loại thị trường thứ nhất tuy có thể phản ánh toàn diện bản chất của
thị trường nhưng rất khó đánh giá sát và đúng khả năng của bên bán và bên mua. Theo
phạm vi của đề tài, tôi tập trung tới cách phân loại thị trường theo một số tiêu thức
thông dụng mà cụ thể là phân loại theo tiêu thức địa lý chính trị.[7, 48-63]
1.3 KHÁCH DU LỊCH
7


1.3.1 Khái niệm
Khách du lịch là thuật ngữ dùng để chỉ những người đi du lịch. Khách du lịch
được chia thành 2 loại: khách du lịch quốc tế và khách du lịch nội địa.
Theo Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO):
- “Khách du lịch quốc tế là một người lưu trú ít nhất một đêm nhưng không
quá một năm tại một quốc gia khác với quốc gia cư trú thường xuyên với nhiều mục

đích khác nhau ngoài việc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến”.
- “Khách du lịch nội địa là những người đang sống trong một quốc gia,
không kể quốc tịch nào, đi thăm một nơi khác không phải nơi cư trú thường xuyên tại
quốc gia đó trong khoảng thời gian ít nhất 24 giờ và không quá một năm với một mục
đích nào đó ngoài việc hành nghề để có thu nhập tại nơi đến”.
Theo Luật Du lịch Việt Nam: “Khách du lịch là người đi du lịch hoặc kết
hợp đi du lịch, trừ trường hợp đi học, làm việc hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi
đến”. Khách du lịch gồm khách du lịch quốc tế và khách du lịch nội địa.
- Khách du lịch quốc tế (International tourist)là người nước ngoài, người
Việt Nam định cư ở nước ngoài vào Việt Nam du lịch và công dân Việt Nam, người
nước ngoài cư trú tại Việt Nam ra nước ngoài du lịch. Khách du lịch quốc tế bao gồm
khách du lịch vào Việt Nam (khách inbound) và khách du lịch ra nước ngoài (khách
outbound).
- Khách du lịch nội địa (Domestic tourist) là công dân Việt Nam và người
nước ngoài cư trú tại Việt Nam đi du lịch trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam.[6, 7-8]
1.3.2 Phân loại khách du lịch
Việc phân loại khách du lịch nhằm giúp các nhà kinh doanh phục vụ du lịch tìm
hiểu, phân tích và nắm rõ về nguồn gốc khách, hiểu được mình đang phục vụ ai, nhận
biết được văn hóa dân tộc của họ cũng như nắm bắt được các đặc trưng về tâm lý để có
thể phục vụ họ tốt hơn. Bên cạnh đó, việc nhận biết được khả năng thanh toán của du
khách sẽ giúp các nhà cung ứng có thể thiết kế những sản phẩm, dịch vụ phục vụ du
lịch phù hợp với khả năng chi trả của các đối tượng khách.
Bên cạnh cách phân loại theo du lịch quốc tế và khách du lịch nội địa, có thể
phân loại khách du lịch dựa vào một số tiêu chí khác như sau:

8


1.3.2.1Phân loại theo nguồn gốc dân tộc
Khách du lịch đến từ các quốc gia hoặc các vùng lãnh thổ khác nhau sở hữu

những nét văn hóa truyền thống, những thói quen khác nhau. Sự khác biệt đó dẫn đến
những nét đặc trưng khi đi du lịch của từng đối tượng khách du lịch.
1.3.2.2Phân loại theo mục đích chuyến đi
Theo cách phân loại này, khách du lịch được chia làm 3 nhóm:
Nhóm khách đi du lịch với mục đích vui chơi, giải trí với các đặc điểm
chung như: họ lựa chọn các điểm đến phù hợp với sở thích của họ hưởng thụ các giá
trị văn hoá, cảnh quan thiên nhiên hoặc phục hồi sức khoẻ; họ ít trung thành với các
điểm đến du lịch, tính thời vụ thể hiện; quyết định lựa chọn điểm đến của họ khá nhạy
cảm với giá cả; thời gian dành cho chuyến đi thường dài; có thể họ thường đến nhiều
điểm khác nhau trong một chuyến đi.
Nhóm khách công vụvớimục đích chính cho chuyến đi của họ là thục hiện
một công việc nào đó (kinh doanh, hội nghị, tham dự hội chợ, triển lãm...), tuy nhiên,
trong các chuyến đi đó họ thường kết hợp tham quan, nghỉ ngoi...; việc lựa chọn
phương tiện giao thông, loại hình lưu trú, thời gian lưu lại... phụ thuộc vào loại công
việc của họ; họ ít chịu sự chi phối của biến động giá cả các sản phẩm du lịch; mức chi
tiêu của họ cao.
Nhóm khách du lịch thăm thân có đặc điểm là: thời gian lưu lại không dài,
ít nhạy cảm với giá cả, việc kết hợp tham quan các điểm du lịch ít khi được xác định
trước.
1.3.2.3Phân loại theo đổ tuổi, giới tính, nghề nghiệp
Phân nhóm theo độ tuổi: theo tiêu thức này, nhiều nước phân chia khách
du lịch thành các nhóm sau: dưới 20 tuổi, từ 21 tuổi đến dưới 30 tuổi, từ 31 đến dưới
40 tuổi, từ 41 đến dưới 50 tuổi, 51 dưới 60 tuổi, từ 60 tuổi trở lên.
Phân nhóm theo giới tính: nam, nữ.
Phân nhóm theo nghề nghiệp: công chức, giáo viên, thương nhân, kỹ sư,
bác sĩ, công nhân, nông dân,...
1.3.2.4Các cách phân loại khác
Phân loại theo khả năng thanh toán
Phân loại theo độ dài thời gian của hành trình
Phân loại theo hình thức tổ chức

9


Trên đây là một số tiêu chí phân loại khách du lịch thường được áp dụng. Tuy
nhiên, khi nghiên cứu về khách du lịch cần kết hợp nhiều cách phân loại để có cái nhìn
đầy đủ và chính xác nhất, tạo nền tảng để hoạch định các chiến lược, chiến thuật kinh
doanh để phục vụ khách một cách hiệu quả nhất. [7, 8-9], [17]
1.3.3 Tâm lý du khách
1.3.3.1Khái niệm tâm lý du khách
Với cáchtiếp cận coi tâm lý du khách là một ngành của tâm lý học, có thể vận
dụng các thành tựu và cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu của tâm lý của các đối
tượng khách du lịch. Do đó, khái niệm về tâm lý du khách có thể hiểu như sau:“Tâm lý
du khách là một bộ phận của tâm lý học, chuyên nghiên cứu các đặc điểm tâm lý của
khách du lịch, nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng, tác động đến tâm lý của khách
cũng như nghiên cứu và vận dụng các thành tựu của khoa học tâm lý trong phục vụ
khách du lịch”.[6, 10]
1.3.3.2Vai trò của việc nghiên cứu tâm lý du khách trong kinh doanh du lịch
- Việc nghiên cứu tâm lý khách du lịch giúp những người phục vụ du lịch có
thể điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù hợp với những đặc điểm tâm lý và hành
vi của khách du lịch nhằm mang lại cho du khách sự hài lòng cao nhất. Bởi sản phẩm
du lịch chủ yếu được cấu thành bởi các dịch vụ và chất lượng dịch vụ chỉ được đánh
giá thông qua quá trình tiêu dùng của du khách. Bên cạnh đó, chất lượng dịch vụ còn
bị ảnh hưởng và phụ thuộc vào các đặc điểm nhân cách cá nhân và trạng thái tâm lý xã
hội của mỗi người phục vụ và khách du lịch trong quá trình họ làm việc và giao tiếp
cùng nhau.
- Việc nghiên cứu tâm lý du khách còn giúp cho những nhà kinh doanh du lịch
sáng tạo, phát triển thêm những sản phẩm du lịch có thể đáp ứng những nhu cầu, thị
hiếu của khách du lịch bởi đối tượng trung tâm của hoạt động du lịch là du khách.
Thông qua việc nghiên cứu, các nhà kinh doanh du lịch có thể hiểu được những đặc
điểm tâm lý cũng như hành vi tiêu dùng du lịch của du khách. Từ đó có thể nhận biết

nhu cầu, sở thích, tâm trạng, động cơ đi du lịch của du khách để có thể thiết kế và phát
triển những sản phẩm du lịch mới, góp phần đáp ứng những nhu cầu vô cùng đa dạng
của du khách.
- Ngoài ra, việc nghiên cứu tâm lý du khách trong kinh doanh du lịch còn giúp
cho nhà kinh doanh du lịch, nhân viên phục vụ du lịch… hiểu biết được phần nào tâm
10


lý chung của những người phục vụ để từ đó có những biện pháp thích hợp, khắc phục,
hoàn thiện năng lực chuyên môn, năng lực giao tiếp và rèn luyện các phẩm chất tâm lý
xã hội cần thiết để tự điều chỉnh tâm lý và hành vi của mình trong quá trình phục vụ du
khách. [6, 11-12]
1.3.3.3Các yếu tố ảnh hưởng tới tâm lý du khách

Môi trường
tự nhiên
Các yếu tố diễn ra
trong quá trình
phục vụ

Đặc điểm cá nhân
du khách

Môi trường xã hội

TÂM LÝ DU KHÁCH

Các hiện tượng
tâm lý xã hội
phổ biển

Các yếu tố ảnh hưởng đến tâm lý khách du lịch
Môi trường tự nhiên
Môi trường tự nhiên là điều kiện tiên quyết cho sự sống và sự phát triển của xã
hội loài người, bởi vậy nó có ảnh hưởng trực tiếp tới con người và tâm lý của con
người. Các yếu tố ảnh hưởng tới tâm lý con người bao gồm: vị trí địa lý, khí hậu, điều
kiện tự nhiên, thủy văn…
Ví dụ: khách du lịch ở các nước hàn đới thường trầm lặng, kín tiếng hơn những
vùng ôn đới. Ngược lại, du khách đến từ những vùng nhiệt đới thường cởi mở, sôi nổi
và cuồng nhiệt hơn. Những du khách đến từ những vùng có điều kiện tự nhiên thuận
lợi thường khoáng đạt hơn trong cuộc sống, trong khi những vùng có điều kiện tự
nhiên khó khăn thì con người ở những vùng đất đó thường có cuộc sống chăm chỉ, cần
cù và tiết kiệm.


Môi trường xã hội
Con người là một thực thể của xã hôi, là chủ thể của nhận thức, chủ thể của
hoạt động, giao tiếp với tư cách là một chủ thể tích cực, chủ động, sáng tạo. Tâm lý
con người là sản phẩm của con người với tư cách là chủ thể xã hội, là sản phẩm của
hoạt động và giao tiếp của con người trong các mối quan hệ xã hội. Do đó, tâm lý của
con người nói chung và tâm lý của du khách nói riêng đều chịu sự tác động của các
yếu tố xã hội như: môi trường dân tộc, môi trường giai cấp và môi trường nghề nghiệp.
Đặc điểm cá nhân du khách
Con người là chủ thể của hoạt động tâm lý, bởi vậy, những đặc điểm trong bản
thân mỗi con người có ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của họ. Tâm lý của con người
có thể chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố như: đặc điểm về nghề nghiệp, đặc điểm về gia
đình, đặc điểm về sinh lý như sức khỏe, giới tính, độ tuổi…
Các hiện tượng tâm lý xã hội
Đối tượng chính của hoạt động du lịch là du khách với những đặc điểm tâm lý
xã hội đa dạng. Những người làm du lịch khi hiểu được các hiện tượng tâm lý xã hội

có thể tác động đến đặc điểm tâm lý du khách. Từ đó có thể tạo ra được những ảnh
hưởng tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm,
dịch vụ. Những yếu tố xã hội có thể tác động đến tâm lý khách du lịch là: phong tục
tập quán của du khách, truyền thống, tôn giáo – tín ngưỡng, thị hiếu…
Các yếu tố diễn ra trong quá trình phục vụ du lịch
Các yếu tố diễn ra trong quá trình phục vụ du lịch có thể ảnh hưởng tới tâm lý
du khách là:
- Thái độ của nhân viên phục vụ: khi nhân viên phục vụ có thái độ và cảm xúc
tích cực sẽ tạo được bầu không khí thoải mái cho khách hàng và ngược lại. Trong quá
trình phục vụ khách, nhân viên cần chú ý tới ngôn ngữ, cử chỉ, giao tiếp chuẩn mực,
không được đi quá đà và cũng cần linh hoạt trong giao tiếp.
1.3.3.4Ảnh hưởng của các du khách khác:
Quy luật lây lan tâm lý sẽ khiến tâm lý của du khách này lan truyền sang du
khách khác trong một hoàn cảnh nhất định. Việc này có thể gây ra những tác động tích
cực và tiêu cực tới các hoạt động du lịch nói chung. Bởi vậy, cần phải có các biện pháp
để quan tâm tới các du khách có tâm trạng tiêu cực và tránh để họ tiếp xúc với những
du khách khác.[6, 12-14]
12


1.3.4 Sở thích, tâm trạng và xúc cảm của du khách
1.3.4.1Sở thích
Sở thích là khả năng lựa chọn phổ biến của con người trước một đối tượng nào
đó trong các lĩnh vực của cuộc sống, mà đối tượng đó có sức lôi cuốn sự tập trung chú
ý, điều khiển sự suy nghĩ và thúc đẩy con người hành động. Sở thích đóng vai trò quan
trọng trong hoạt động du lịch của con người, bởi chính nó tạo ra khát vọng tìm hiểu
đối tượng từ đó thúc đẩy hành động đi du lịch của mỗi cá nhân con người. Sự phát
triển của sở thích trong tiêu dùng du lịch phụ thuộc vào ba yếu tố cơ bản:
-

Sự phát triển của các sản phẩm du lịch

-

Đặc điểm tâm lý – xã hội của các cá nhân

-

Trào lưu của xã hội

Vấn đề về sở thích trong tiêu dùng du lịch của con người cần phải được quan
tâm bởi:
-

Các nhà kinh doanh hoạt động du lịch có thể mở rộng, thay đổi hoặc củng

cố các sản phẩm du lịch thông qua việc nắm bắt được thị hiếu của du khách.
-

Việc thúc đẩy công tác quảng cáo, tiếp thị sản phẩm du lịch trở nên dễ dàng

hơn và có thể đến đúng địa chỉ.
-

Thông qua kết quả nghiên cứu sở thích du lịch của khách hàng tiềm năng sẽ

tạo tiền đề cho việc định hướng phát triển du lịch quốc gia nói chung và của các doanh
nghiệp kinh doanh du lịch nói riêng.
Khi cuộc sống ngày càng phát triển, đời sống con người ngày càng được nâng
cao, khả năng chi trả cho các nhu cầu của con người dần được cải thiện nhằm thỏa

mãn những động cơ và sở thích của bản thân. Sự ảnh hưởng của sở thích tới quá trình
tiêu dùng du lịch của du khách được thể hiện trên những khía cạnh chính như sau:
-

Sở thích có ảnh hưởng lớn tới các quyết định lựa chọn loại hình du lịch,

điểm du lịch, các hình thức đi du lịch hoặc các loại hình cơ sở lưu trú du lịch.
-

Sở thích có ảnh hưởng tới hành vi tiêu dùng của du khách tại các điểm đến.

-

Sở thích có ảnh hưởng tới thái độ, hành vi giao tiếp của du khách với người

phục vụ và với những người khác ở điểm du lịch.
-

Sở thích có ảnh hưởng tới việc đánh giá, cảm nhận của du khách đối với

chất lượng sản phẩm, dịch vụ cũng như quá trình phục vụ.[6, 38-40]

13


1.3.4.2Tâm trạng và xúc cảm
Tâm trạng là một mức độ phản ánh đời sống tình cảm của con người. Tâm trạng
của mỗi cá nhân đóng vai trò nền tảng cho mọi hoạt động tâm lý cũng như hành vi của
con người. Bởi vậy, việc nắm bắt được tâm trạng của du khách sẽ giúp những người
phục vụ du lịch kịp thời điều chỉnh thái độ, phong cách phục vụ và giao tiếp hợp lý

nhất. [6, 41-42]
Vì tâm trạng của du khách chi phối hoàn toàn hành vi của họ trong một khoảng
thời gian dài, nên các nhà kinh doanh hoạt động du lịch cần phải hiểu được những yếu
tố ảnh hưởng tới tâm trạng của khách du lịch:
-

Nhóm nhân tố chủ quan: các yếu tố mang tính chủ quan của du khách cũng

ảnh hưởng lớn tới tâm trạng của họ. Có thể kể đến các yếu tố như: sức khỏe, tính cách,
giới tính, nghề nghiệp, thu nhập…
-

Nhóm nhân tố khách quan: các yếu tố mang tính chất khách quan có thể

làm ảnh hưởng tới tâm trạng của khách du lịch là: môi trường tự nhiên, điều kiện khí
hâu, thái độ phục vụ của nhân viên, bầu không khí xã hội trong hoạt động du lịch…
1.4 SẢN PHẨM DU LỊCH VÀ LOẠI HÌNH DU LỊCH
1.4.1 Sản phẩm du lịch
1.4.1.1Khái niệm
Theo Luật Du lịch quy định: “sản phẩm du lịch là tập hợp các dịch vụ cần thiết
để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch trong chuyến đi du lịch”.
Sản phẩm du lịch bao gồm những sản phẩm hữu hình (hàng hóa) và những sản
phẩm vô hình (dịch vụ) để cung cấp cho khách du lịch, nó có thể là sản phẩm đơn lẻ
hoặc sản phẩm tổng hợp. [3, 21]
1.4.1.2Đặc điểm của sản phẩm du lịch
Tính vô hình: Sản phẩm và dịch vụ của ngành du lịch tồn tại ở dạng vô
hình vì vậy người mua không thể nhìn thấy hoặc sử dụng các chỉ số để mô tả hay đánh
giá chất lượng sản phẩm tại thời điểm mua như sản phẩm hữu hình.
Tính đồng thời của sản xuất và tiêu dùng: Sản phẩm và dịch vụ du lịch
được sản xuất và tiêu dùng trong cùng không gian và thời gian. Sản phẩm du lịch

không có giá trị lưu kho và chỉ được sản xuất khi có sự hiện diện của người tiêu dùng.

14


Tính không chuyển đổi quyền sở hữu: Người tiêu dùng sản phẩm du lịch
không có quyền sở hữu sản phẩm mình mua, họ chỉ có quyền sử dụng sản phẩm trong
những điều kiện cụ thể.
Tính không thể di chuyển: Khi sử dụng sản phẩm du lịch, người tiêu
dùng phải di chuyển để tiêu thụ bởi các sản phẩm không có khả năng di chuyển tới nơi
tiêu thụ như các sản phẩm hàng hóa vật chất thông thường.
Tính mùa vụ: Tính mùa vụ trong du lịch được thể hiện rõ rệt ở nhu cầu về
sản phẩm du lịch của người tiêu dùng.
Tính không đồng nhất: Sản phẩm du lịch không phải là những sản phẩm
giống nhau, vì vậy chúng không có tính đồng nhất.[3, 21-22]
1.4.2 Các loại hình du lịch
1.4.2.1Khái niệm
Loại hình du lịch được hiểu là một tập hợp các sản phẩm du lịch có những đặc
điểm giống nhau, hoặc vì chúng thỏa mãn những nhu cầu, động cơ du lịch tương tự,
hoặc được bán cho cùng một nhóm khách hàng, hoặc vì chúng có cùng một cách phân
phối, một cách tổ chức như nhau hoặc được xếp chung theo một mức giá bán nào
đó.[3, 24]
1.4.2.2Các loại hình du lịch
Việc phân loại loại hình du lịch giúp xác định được những đóng góp kinh tế và
những hạn chế của từng loại hình du lịch. Bên cạnh đó, phân loại loại hình du lịch còn
là nền tảng cơ sở cho hoạt động marketing của các điểm đến và các tổ chức kinh doanh
du lịch.
Có thể phân loại các loại hình du lịch như sau:
Phân loại theo mục đích chuyến đi:
- Du lịch tham quan

- Du lịch nghỉ ngơi, giải trí
- Du lịch khám phá
- Du lịch thể thao, mạo hiểm
- Du lịch văn hóa, tôn giáo
- Du lịch thăm thân nhân
- Du lịch hội nghị, kinh doanh

15


Phân loại theo đặc điểm địa lý của điểm du lịch:
- Du lịch miền biển
- Du lịch miền núi
- Du lịch đồng bằng
Phân loại theo lãnh thổ hoạt động:
- Du lịch quốc tế
- Du lịch nội địa
Phân loại theo phương tiện giao thông:
- Du lịch bằng xe đạp
- Du lịch bằng ô tô
- Du lịch bằng tàu hỏa
- Du lịch bằng tàu thủy
- Du lịch bằng máy bay
Có thể phân loại loại hình du lịch bằng các cách khác như: phân loại theo
phương tiện lưu trú (du lịch ở khách sạn, làng du lịch, bãi cắm trại…), phân loại theo
phương thức hợp đồng (du lịch trọn gói và du lịch từng phần), phân loại theo lứa
tuổi(du lịch thiếu niên, thanh niên, trung niên và cao niên).[3, 25]
1.4.3 Một số chiến lược thu hút khách du lịch
1.4.3.1Chiến lược sản phẩm
Vì sản phẩm du lịch phát sinh từ những thay đổi trong nhu cầu của du khách

như khả năng thanh toán hoặc sở thích, nên việc xây dựng sản phẩm trong hoạt động
kinh doanh du lịch phải chú ý đến việc hoàn thiện và tăng cường tính thích ứng của
sản phẩm. Doanh nghiệp kinh doanh hoạt động du lịch có thể xây dựng, sử dụng các
chiến lược sản phẩm khác nhau trong các tình huống khác nhau.[8, 107-113]
Chiến lược thâm nhập thị trường: “là chiến lược tìm cách làm tăng thị phần
cho các sản phẩm hoặc dịch vụ hiện có trong các thị trường hiện có”.
Chiến lược phát triển thị trường: “là chiến lược tìm cách tăng trưởng bằng
con đường thâm nhập vào các thị trường mới để tiêu thị sản phẩm, dịch vụ hiện doanh
nghiệp đang sản xuất hay cung ứng”.
Chiến lược phát triển sản phẩm: “là chiến lược tìm cách tăng trưởng thông
qua việc phát triển các sản phẩm, dịch vụ mới để tiêu thụ trên các thị trường mà doanh
nghiệp đang hoạt động”.
16


Chiến lược đa dạng hóa: “là chiến lược đầu tư vào nhiều ngành, nhiều lĩnh
vực khác nhau khi doanh nghiệp có ưu thế cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh hiện
tại”.
Trước khi hình thành sản phẩm du lịch mới, các doanh nghiệp cần phải
phân tích nhu cầu của du khách, năng lực cung ứng và định hướng phát triển của vùng.
1.4.3.2Chiến lược giá
Chiến lược giá là tổng hợp quy định để xác định mức giá cơ sở cũng như
khoảng thay đổi cho phép của giá trong các trường hợp nhất định. Tùy theo mục tiêu
và thời điểm kinh doanh mà doanh nghiệp có chiến lược giá cho từng sản phẩm khác
nhau. Các chiến lược giá thường được sử dụng cho các sản phẩm dịch vụ như:
Chiến lược giá phân biệt: việc phân chia sản phẩm, dịch vụ du lịch với giá
khác nhau sẽ làm tăng khả năng đáp ứng nhu cầu khác biệt của từng nhóm khách hàng.
Chiến lược này đồng thời còn thu hút và tạo lòng tin với khách hàng nhạy cảm về giá
ở những mùa thấp điểm.
Chiến lược giá linh hoạt: vì du lịch có tính thời vụ rõ nét nên việc thay đổi

giá thành sản phẩm là việc làm cần thiết để tận thu cho doanh nghiệp. Một số tình
huống điều chỉnh giá phổ biến trong du lịch như:
- Mùa vắng khách: doanh nghiệp nên giảm giá để thu hút khách nhằm duy trì
kinh doanh.
- Giá cho khách hàng đặc biệt: thường là khách đoàn lớn, có tiềm năng đem lại
lợi ích cả vô hình lẫn hữu hình cho doanh nghiệp.
- Giá cho công ty: những công ty thường xuyên tổ chức đi du lịch cho nhân
viên hay những công ty hợp tác lâu dài và thường xuyên gửi khách.[8, 113-116]
1.4.3.3Chiến lược phân phối
Chiến lược phân phối là tổng hòa các biện pháp, thủ thuật nhằm đưa ra sản
phẩm dịch vụ của các nhà cung ứng đến với khách hàng thông qua các kênh phân
phối. Các kênh phân phối có cấu trúc nhiều cấp, sản phẩm có thể được đưa đến với
khách hàng trực tiếp hoặc gián tiếp qua một hoặc nhiều trung gian:
- Trực tiếp: Nhà sản xuất

Người tiêu dùng

- Gián tiếp: Nhà sản xuất

Trung gian

Người tiêu dùng

Các kênh phân phối đóng vai trò rất quan trọng bởi tính chất của sản phẩm du
lịch là tính vô hình và không thể lưu kho. Vì vậy, các sản phẩm đòi hỏi phải có hệ
17


thống phân phối rộng rãi. Một số kênh phân phối sản phẩm có thể kể đến như: các nhà
điều hành du lịch, các đại lý lữ hành, các nhà phân phối đặc biệt, hệ thống đặt chỗ trên

máy tính (CRS), hệ thống phân phối toàn cầu (GDS)… [8, 116-118]
1.4.3.4Chiến lược xúc tiến
“Bản chất của hoạt động xúc tiến là hoạt động truyền thông, nhằm truyền tải
các thông điệp về sản phẩm tới khách hàng để thuyết phục họ mua”. Có rất nhiều công
cụ xúc tiến và việc sử dụng hỗn hợp các công cụ đã và đang được ngành du lịch thế
giới và trong nước áp dụng như: các công cụ quảng cáo, công cụ xúc tiến bán hàng,
công cụ bán hàng trực tiếp, công cụ quan hệ công chúng, lời đồn miệng (word of
mouth)…[8, 118-122]
1.5 NHU CẦU DU LỊCH
1.5.1 Khái niệm
Nhu cầu du lịch là một loại nhu cầu đặc biệt và mang tính xã hội cao, biểu
hiện sự mong muốn tạm thời rời khỏi nơi cư trú thường xuyên để đến với thiên nhiên
và văn hóa ở một nơi khác; là nguyện vọng cần thiết của một con người muốn được
giải phóng khỏi sự căng thẳng để được nghỉ ngơi, giải trí, phục hồi sức khỏe và tăng
cường hiểu biết.[6, 22]
Xét về bản chất, nhu cầu du lịch là sự đòi hỏi về các hàng hóa, dịch vụ mà con
người cần được thỏa mãn để thực hiện chuyến du lịch của mình. Khi nghiên cứu về
nhu cầu du lịch, cần đề cập đến hai khía cạnh chính của nó bảo gồm khia cạnh sinh
học và khía cạnh xã hội.
- Vai trò sinh học: Sự thỏa mãn nhu cầu du lịch là điều kiện để cơ thể hồi phục
sức khỏe sau quá trình lao động, lấy lại thăng bằng tâm – sinh lý nhằm tiếp tục tái sản
xuất sức lao động để có thể làm việc được tốt hơn.
- Vai trò xã hội: Mọi hoạt động của con người đều có mục đích, và bởi vậy, du
lịch cũng nhằm mục đích mang lại cho họ sự phát triển trí tuệ và nhân cách, sự thư
thái, sảng khoái hay những xúc cảm thẩm mỹ khác…
Vì nhu cầu du lịch là một nhu cầu bậc cao nên nó chỉ phát triển khi điều kiện về
kinh tế, chính trị, văn hóa của xã hội được nâng cao. [1, 7], 2[8-10]
1.5.2 Các loại nhu cầu du lịch
Nhu cầu du lịch được tiếp cận, phân tích dựa trên những nhu cầu cơ bản của du
khách và căn cứ vào các sản phẩm phục vụ khách du lịch. Nhu cầu du lịch rất đa dạng,

18