SINHNC. T35 - T36

S ở GD & ĐT Ninh Thuận Tr ường THPT Tôn Đức Thắng
Soạn Dạy
Ngày …. Tháng ….. năm ........ Ngày ………Tháng……..Năm ........
TIẾT 35
DINH DƯỠNG CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
VÀ NĂNG LƯỢNG Ở VI SINH VẬT
I/Mục tiêu :
1/Kiến thức:
-Trình bày được cách dinh dưỡng của vi sinh vật dựa theo nguồn các bon và năng lượng.
- Phân biệt được các kiểu hô hấp và lên men ở vi sinh vật, nêu được ba loại Mt nuôi cấy
2/ Kĩ năng: Rèn một số kĩ năng phân tích, so sánh, khái quát hóa kiến thức và vd vào thực tế.
II/ Đồ dùng dạy học:
Giáo Viên: Phiếu học tập Phân biệt hô hấo hiếu khí và hô hấp kị khí
Hô hấp hiếu khí Hô hấp kị khí
Khái niệm
Chất nhận diện tử cuối cùng
Sản phẩm
Học sinh: Đọc sách giáo khoa soạn câu hỏi, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi do giáo gv đặt ra:.
III/ Hoạt động dạy học:
1/ Kiểm tra bài cũ: Phân biệt nguyên pgân và giảm phân
2/ Trọng tâm: Phân biệt được các kiểu dinh dưỡng ở vi sinh vật, phân biệt được các kiểu hô hấp và
lên men ở vi sinh vật.
3/ Bài mới: Vi sao dưa muối lại chua, ăn ngon, và để được lâu hơn? Để hiểu hơn vấn đề này chúng
ta nghiên cứu bài “ DINH DƯỠNG, CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT…”
Tiến trình bài học:
H Đ của giáo viên và học sinh Nội dung
HS nghiên cứu sách giáo khoa và trả lời các
câu hỏi.
GV hỏi: Em hày nêu các hiểu biết của mình
về vi sinh vật.
Vi sinh vật có những đặc điểm gì?

Vi sinh vật sống ở những môi trường nào?
HS thảo luận nhóm, nêu được:
+ Môi trường tự nhiên
+ Môi trường nuôi cấy.
Đại diện trình bày các nhóm khác bổ sung
nhận xét.
GV yêu câu khái quát kiến thức.
Có những loại môi trường nào?
Thế nào là môi trường tự nhiên
Thế nào là môi trường tổng hợp?
Thế nào là môi trường bán tổng hợp?
Hãy phjân biệt các môi trường nuôi cấy.
Kiểu dinh dưỡng ở vi sinh vật khác gì ở
động vật và thực vật?
Người ta đã phân biệt các kiểu dinh dưỡng
ở vi sinh vật dựa trên thông số nào?
Ơ vi sinh vật có những kiểu dinh dưỡng
nào?
HS nghiên cứu sách giáo khoa và thảo luận
nhóm cho biết:
Vì sao các phản ứng xảy ra trong cơ thể vi
sinh vật được gọi là chuyển hóa vật chất?
I/ Khái niệm vi sinh vật:
Là những cơ thể sống có kích thước rất nhỏ bé, đường
kính tế bào khoảng 0,2 – 2
µ
m (đối với vi sinh vật nhân
sơ) 10 - 100
µ
m ( đối với vi sinh vật nhân thực). Phần

lớn là những sinh vật đơn bào, không thể nhìn thấy được
bằng mắt thường. VSV có rất nhiều nhóm khác nhau
nhưng chúng có chung đặc điểm là hấp thu chất dinh
dưỡng nhanh, sinh trưởng, sinh sản nhanh, phân bố rộng.
II/ Môi trường nuôi cấy và các kiểu dinh dưỡng:
1/ Các loại môi trường nuôi cấy cơ bản:
Để nuôi cấy vi sinh vật trong phòng TN, người ta phải
chuẩn bị môi trường. Có ba loại môi trường cơ bản:
+ Môi trường tự nhiên: Môi trường tự nhiên chứa các
chất tự nhiên không xác định được số lượng, thành phần
các chất có trong môi trường.
+ Môi trường tổng hợp: Môi trường mà trong đó, các chất
đều được biết số lượng, thành phần hóa học.
+ Môi trường bán tổng hợp: Môi trường một số chất biết
được số lượng, thành phần và một số chất tự nhiên không
biết được số lượng, thành phần.
2/ Các kiểu dinh dưỡng: Khác với thực vật và động vật,
dinh dưỡng ở vi sinh vật có tính đa dạng hơn. Vì vật để
phân biệt các kiểu dinh dưỡng người ta phải dựa vào hai
thông số: nguồn năng lượng và nguồn các bon. Theo đó,
vi sinh vật đều thuộc vào một trong bốn kiểu dinh dưỡng
sau(bảng SGK).
III/ Hô hấp và lên men: Tất cả các phản ứng diễn ra trong
Giáo án sinh học khối 10 Nâng cao Giáo viên: Nguyễn Đức Tài
S ở GD & ĐT Ninh Thuận Tr ường THPT Tôn Đức Thắng
Các phản ứng chuyển hóa vật chất trong cơ
thể vi sinh vật bao gồm những phản ứng
nào?
Các phản kiểu dinh dưỡng ở vi sinh vật
khác nhau ở những điểm nào?

Vi sinh vật hóa dưỡng thu năng lượng từ
thức ăn chuyển hóa các chất qua các quá
trình nào?
Hô hấp là gì?
Ơ vi khuẩn có những kiểu hô hấp nào?
Vì sao gọi đây là hô hấp hiếu khí?
Tronng hô hấp hiếu khí, chất nhận điện tử
cuối cùng nlà gì?
Hô hấp hiếu khí ở vi sinh vật nhân sơ và vi
sinh vật nhân thực có gì khác nhau?
Thế nào là hô hấp kị khí?
Trong hô hấp kị khí, quá trình này diễn ra ở
đâu?
Trong hô hấp kị khí, chất nhận điện tử cuối
cùng là chất nào?
Hô hấp hiếu khí và hô hấp kị khí có gì
giống và khác nhau?
HS nghiên cứu SGK , thảo luận nhóm và
cho biết:
Thế nào là sự lên men?
Trong sự lên men có sự tham gia của các
chất nhận electron từ bên ngoài không?
Chất nhận electron trong phản ứng lên men
khác gì với chất nhận electron trong các
kiểu hô hấp trên?
Ơ vi khuẩn hóa tự dưỡng đã sử dụng chất
cho electron ban đầu là chất gì?
cơ thể vi sinh vật đều được xúc tác bởi các enzim  gọi
chung là chuyển hóa vật chất. QT này bao gồm:
+ Sinh tổng hợp các đại phân tử từ các chất dinh dưỡng

đơn giản hơn lấy từ môi trường ngoài.
+ Các phản ứng cần cho việc tạo thành các chất giàu
năng lượngdùng cho các phản ứng sinh tổng hợp.
Các kiểu dinh dưỡng của vi sinh vật khác nhau không chỉ
nguồn các bon mà còn khác nhau cả về chất nhận
electron. Vi sinh vật hóa dưỡng thu năng lượng từ thức ăn
chuyển hóa các chất qua các quá trình sau:
1/ Hô Hấp:
+ Hô hấp hiếu khí: Tương tự như sinh vật nhân thực (chất
nhận điện tử cuối cùng là ô xy). Tuy nhiên, chú ý: ở nấm
và tảo( vi sinh vật nhân thực) hô hấp hiếu khí diễn ra ở
màng trong của ty thể, còn ở vi khuẩn (vi sinh vật nhân
sơ) hh hiếu khí diễn ra ở màng sinh chất.
+ Hô hấp kị khí: Tương tự như hô hấp hiếu khí, diễn ra ở
màng sinh chất của nhiều vi khuẩn hiếu khí không bắt
buộc hoặc kị khí bắt buộc nhưng ở đây, chất nhận
electron cuối cùng là những chất vô cơ như: NO
3
-
, SO
4
2-
,
CO
2
. trong điều kiện kị khí.
2/ Lên men: Là sự phân giải các cacbohđrat xúc tác bởi
các enzim trong điều kiện kị khí, không có sự tham gia
của chất nhận electron từ bên ngoài. Chất cho electron và
chất nhận electron đều là các chất hữu cơ.

VD:vi khuẩn lên men êtylíc từ glucô
C
6
H
12
O
6
Lmen 2C
2
H
5
OH + 2Co
2
+ Q
VD:vi khuẩn lên men lactit từ glucô
C
6
H
12
O
6
Lmen 2 CH
3
CHOHCOOH + Q
Đặc biệt các vi khuẩn hóa tự dưỡng (còn gọi là hóa
dưỡng vô cơ) sử dụng chất cho electron ban đầu là vô cơ
và chất nhận electron cuối cùng là O
2
hoặc SO
4

2-
, NO
3
-
.
c. Củng cố: Phân biệt ba loại môi trường nuôi cấy. Nêu định nghĩa và cho ví dụ về 4 kiểu dinh dưỡng.
Phân biệt giữa: lên men, hô hấp hiếu khí và hô hấp kị khí. Học sinh đọc kết luận trong sách giáo
khoa.
d. Dặn dò: Trả lời câu hỏi sách giáo khoa, Chuẩn bị bài “QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP CÁC CHẤT Ở
VI SINH VẬT VÀ ỨNG DỤNG”
Soạn Dạy
Giáo án sinh học khối 10 Nâng cao Giáo viên: Nguyễn Đức Tài
S ở GD & ĐT Ninh Thuận Tr ường THPT Tôn Đức Thắng
Ngày …. Tháng ….. năm ........ Ngày ………Tháng……..Năm ........
TIẾT 36
QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP CÁC CHẤT
Ở VI SINH VẬT VÀ ỨNG DỤNG
I/Mục tiêu :
1/Kiến thức:
-Nắm được quá trình tổng hợp các đại phân tử ở vi sinh vật và thấy được rằng quá trình náy diễn
ra cũng giống các sinh vật khác
- Nêu được ứng dụng đặc điểm có lợi và hạn chế đặc điểm có hại của quá trình tổng hợp, phân giải
để phục vụ cho đời sống và bảo vệ môi trường.
2/ Kĩ năng:
Rèn một số kĩ năng ứng dụng những hiểu biết của mình vào thực tế để nuôi trồng một số vi sinh vật
có ích nhằm thu nhận sinh khối hoặc sản phẩm chuyển hóa của chúng.
II/ Đồ dùng dạy học:
Giáo Viên: Tranh phóng to hình 34 sách giáo khoa
Học sinh: Đọc sách giáo khoa soạn câu hỏi, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi do giáo viên giao
đặt ra:.

III/ Hoạt động dạy học:
1/ Kiểm tra bài cũ: Phân biệt ba loại môi trường nuôi cấy. Nêu định nghĩa và cho ví dụ về 4 kiểu
dinh dưỡng. Phân biệt giữa: lên men, hô hấp hiếu khí và hô hấp kị khí.
Học sinh đọc kết luận trong sách giáo khoa.
2/ Trọng tâm: Đặc điểm và ứng dụng của các quá trìh chuyển hóa vật chất ở vi sinh vật
3/ Bài mới:
Tiến trình bài học:
H Đ của giáo viên và học sinh Nội dung
HS đọc sách giáo khoa, nghiên cứu,
thảo luạn nhóm và trả lời các câu hỏi
sau:
- Sự tổng hợp các thành phần chủ yếu
của tế bào ở cơ thể vi sinh vật so với
các sinh vật khác có gì giống và khác
nhau?
- Quá trình tổng hợp Prôtêin ở vị sinh
vật diễn ra như thế nào?
Có thể dùng sơ đồ thể hiện mối liên
quan giưẫ AND, ARN và prôtêin như
thế nào?
ARN được sao chép từ đâu?
- Thế nào là hiện tượng phiên mã
ngược?
- Vì sao ở vi sinh vật lại có hiện tượng
phiên mã ngược?
Pôlisaccarit được tổng hợp từ đâu?
Quá trình đó được thực hiện như thế
nào?
HS nghiên cứu sách giáo khoa và thỏa
luận nhóm trả lời.

VSV đã tổng hợp lipit bằng cách nào?
Khi tổng hợp lipit , vi sinh vật cần có
những nguyên liệu nào?
Các a xit béo được tổng hợp từ đau/?
I/ Đặc điểm của các quá trình tổng hợp ở VSV:
Cũng như những sinh vật bậc cao, VSV cũng có khả năng
tổng hợp được tất cả các thành phần chủ ếu của tế bào như:
1. Tổng hợp a xitnuclêit và prôtêin:
Việc tổng hợp AND, ARN và Prôtêin cũng giống như
những tế bào sinh vật khác và là biểu hiện của dòng thông
tin di truyền từ nhân đến tế bào chất.:
AND ARN Prôtêin
AND ARN Prôtêin
Đáng chú ý ở một số vi sinh vật có khả năng phiên mã
ngược tức ARN tổng hợp nên AND.
2. Tổng hợp Pôlisaccarit:
Ở vi khuẩn, tảo, việc tổng hợp tinh bột và glicôgencần hợp
chất mở đầu là ADP – Glucôzơ (Ađênôzin điphôtphat –
glucô).
(glucôzơ)
n
+
[ ]
ADP Glucozo−
(glucôzơ)
n +1
+ ADP.
Một số vi sinh vật còn tổng hợp được kitin và xenlulôzơ.
3. Tổng hợp lipit: VSV  lipit bằng cách liên kết glyxêrol
và axitbéo glyxêrol là dẫn xuất từ đihydrôaxêtôn – P (Trong

đường phân). Các a xit béo được tổng hợp từ sự kết hợp liên
tục với nhau của các phân tử A xêtyl – C
o
A.
II/ Ứng dụng của sự tổng hợp ở vi sinh vật:
1. Sản xuất sinh khối: Sách giáo khoa.
2.Sản xuất a xitamin: Sách giáo khoa.
3. Sản xuất các chất xúc tác sinh học: Sách giáo khoa.
Giáo án sinh học khối 10 Nâng cao Giáo viên: Nguyễn Đức Tài
S ở GD & ĐT Ninh Thuận Tr ường THPT Tôn Đức Thắng
HS nghiên cứu sách giáo khoa, thảo
luận nhóm cho biết:
Trong thực tế, để đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao của con người trong
cuộc sống, con người đã ứng dụng
những khả năng của sinh vật như thế
nào?
HS thảo luận nhóm, nghiên cứu sách
giáo khoa, trả lời câu hỏi.
GV nhận xét và rút ra kết luận chung.
GV hỏi: Hãy phân biệt giữa phân giải
trong và ngoài tế bào ở vi sinh vật?
HS thảo luận nhóm, nghiên cứu sách
giáo khoa, trả lời câu hỏi.
GV nhận xét và rút ra kết luận chung.
Để phân giải axitnuclêit, prôtêin VSV
phải làm gì?
Vi sinh vật có vai trò gì trong việc hình
thành và phát triển đất trồng?
Vì sao trong công nghệ sản xuất bột

giặt, người ta thêm một số loại enzim
vào?
Vậy enzim người ta thêm vào trong bột
giặt để tăng rhêm khả năng giặc tẩy
chất bẩn đó là enzim gì?
Trong công nghiệp thuộc da. Người ta
đã sử dụng vi sinh vật để tẩy lông như
thế nào?
Bênh cạnh những tác động có lợi của
quá trình tổng hợp và phân giải của vi
sinh vật. quá trình này còn có những
tác hại gì đối với đời sống sản xuất của
con người?
Rau, quả, thực phẩn hư hỏng chủ yếu
là do đâu?
Một số bệnh ở người và vật nuôi cây
trồng do vi sinh vật gây ra đó là những
bệnh nào?
4. Sản xuất gôm sinh học: Sách giáo khoa.
III/ Đặc điểm quá trình phân giải các chất ở VSV:
Tiết vào môi trường một loại enzim thủy phân đặc hiệu để
thủy phân các chất trên thành những chất đơn giản hơn rồi
hấp thu qua màng sinh chất. Trong trường hợp này, quá
trình phân giải ngoại bào có ý nghĩa đồng hóa quang trọng
đối với tế bào.
1. Phân giải axitnuclêit, prôtêin:
Tiết ra enzim nuclêaza phân giải AND và ARN thành
nuclêôtit., và Prôtêaza: prôtêin  axitnuclêit.
2. Phân giải Pôlisaccarit:
Tiết ra enzim amilazaphân giải tinh bột thành glucôzơ,

xenlulaza phân giải xenlulô thành glucôzơ, kitinaza phân
giải kitin thành N-a xêtyl- glucôzamin.
3. Phân giải lipit:
để thu được nguồn các ban và năng lượng từ lipit, VSV tiết
vào môi trường enzim lipaza phân giải lipit thành glyxêrol
và axitbéo.
IV/ Ứng dụng của các quá trình phân giải ở VSV:
1. Sản xuất thực phẩm cho người và thức ăn cho gia súc:
Sách giáo khoa.
2. Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng:
Sách giáo khoa.
3. Phân giải các chất độc:
Sách giáo khoa
4. Bột gặt sinh học:
Sách giáo khoa.
5. Cải thiện công nghiệp thuộc da:
Sách giáo khoa.
III/ Tác hại của quá trình phân giải ở vi sinh vật:
Bên cạnh những tác động có lợi của vi sinh vật chúng còn
gây ra những tổn thất rất lớn cho con người và gia súc như:
+ Gây hư hỏng thực phẩm
+ Làm giảm chất lượng các loại lương thực, đồ dùng, hàng
hóa…
+ Gây ra một số bệnh hiểm nghèo cho người và gia súc, qua
đó ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế của nước nhà và
trên thế giới…
c. Củng cố: Vi sinh vật có khả năng tổng hợp các chất cần thiết cho tế bào như thế nào? Nêu các ứng
dụng của sự tổng hợp cấp chất ở vi sinh vật trong cuộc sống và công nghệ sản xuất của con người.
d. Dặn dò: Trả lời câu hỏi sách giáo khoa, Chuẩn bị bài “Thực hành lên man Êtylit”


Giáo án sinh học khối 10 Nâng cao Giáo viên: Nguyễn Đức Tài