Quản lý phát triển đội ngũ giáo viện trung học cơ sở theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ở huyện thủy nguyên, thành phố hải phòng

Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THANH BÌNH

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
Ở HUYỆN THUỶ NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan: Bản luận văn này là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi
và chƣa đƣợc công bố ở bất kỳ cơng trình nào. Tơi xin chịu trách nhiệm hồn
tồn về luận văn của mình.
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2013
Tác giả

Nguyễn Thanh Bình

i


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
LỜI CẢM ƠN
Tơi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Lƣu Xuân Mới,
ngƣời đã chỉ bảo và hƣớng dẫn tôi tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu đề
tài và hoàn thành luận văn này.
Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn này tôi đã nhận đƣợc sự
quan tâm tạo điều kiện, hƣớng dẫn, chỉ bảo nhiệt tình, chu đáo từ các thầy giáo,
cô giáo của Khoa Tâm lý - Giáo dục, Khoa Sau Đại học, Trƣờng Đại học Sƣ
phạm - Đại học Thái Nguyên. Tôi cũng đã nhận đƣợc sự ủng hộ giúp đỡ thiết
thực của các lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo Thuỷ Nguyên,
lãnh đạo và giáo viên các trƣờng THCS huyện Thuỷ Nguyên, của ngƣời thân,
bạn bè và đồng nghiệp. Sự giúp đỡ, ủng hộ đó là nguồn động lực lớn giúp tơi
khắc phục mọi khó khăn để hồn thành nhiệm vụ học tập, nghiên cứu của bản
thân; hoàn thành luận văn theo đúng mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đã đề ra.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng chắc chắn bản Luận văn cịn nhiều
thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, góp ý của các thầy giáo, cô giáo và
các bạn đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý báu đó!
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2013
Tác giả

Nguyễn Thanh Bình

ii

Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC .......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH VẼ ................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................................. 3
3.1. Khách thể nghiên cứu ................................................................................... 3
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................... 4
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................. 4
7.1. Phƣơng pháp luận ......................................................................................... 4
7.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể ............................................................ 5
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
GIÁO VIÊN TRUNG HỌC ................................................................................ 7
1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề .................................................................. 7
1.1.1. Ngoài nƣớc ................................................................................................ 7
1.1.2. Trong nƣớc ................................................................................................ 8

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................ 10
1.2.1. Những khái niệm có liên quan đến đề tài ................................................ 10
1.2.2. Quản lý phát triển đội ngũ giáo viên ....................................................... 18

iii


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
1.2.3. Quản lý phát triển ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung
học...................................................................................................................... 25
1.2.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phát triển ĐNGV theo chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trung học ....................................................................... 33
Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................. 38
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN THCS THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TRUNG HỌC
Ở HUYỆN THUỶ NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ........................... 39
2.1. Đặc điểm kinh tế xã hội và giáo dục của huyện Thuỷ Nguyên, thành
phố Hải Phòng ................................................................................................... 39
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .................................................................................... 39
2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ........................................................................... 41
2.1.3. Đặc điểm giáo dục ................................................................................... 43
2.1.4. Giáo dục THCS ....................................................................................... 44
2.2. Thực trạng phát triển ĐNGV và quản lý phát triển ĐNGV THCS theo
chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ở huyện Thuỷ Nguyên, thành phố
Hải Phòng .......................................................................................................... 48
2.2.1. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên .................................................. 48
2.2.2. Thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trung học của Hiệu trƣởng các trƣờng THCS huyện

Thuỷ Nguyên thành phố Hải Phòng .................................................................. 55
2.2.3. Đánh giá chung về thực trạng ĐNGV và quản lý phát triển đội ngũ
giáo viên THCS theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học ở huyện Thuỷ
Nguyên thành phố Hải Phòng ............................................................................ 68
Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................. 73
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
THCS THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN TRUNG HỌC Ở
HUYỆN THUỶ NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............................... 74
3.1. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ................................................... 74
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế.......................................................... 74
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ......................................................... 74
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 74
3.2. Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên THCS theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên trung học ................................................................................ 75
iv


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho CBQL giáo dục, giáo viên, các lực lƣợng
bên trong và bên ngoài nhà trƣờng về tầm quan trọng của việc quản lý phát
triển ĐNGV ....................................................................................................... 75
3.2.2. Tổ chức đào tạo và bồi dƣỡng ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp giáo
viên trung học .................................................................................................... 80
3.2.3. Tổ chức nghiên cứu khoa học sƣ phạm ứng dụng cho giáo viên ............ 85
3.2.4. Quản lý hoạt động sƣ phạm của giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp
giáo viên trung học ............................................................................................ 90
3.2.5. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý phát triển

ĐNGV nhà trƣờng ............................................................................................. 93
3.2.6. Tạo động lực cho đội ngũ giáo viên phát triển ........................................ 99
3.3. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........... 104
3.3.1. Ý kiến của CBQL và giáo viên các trƣờng đánh giá mức độ cần thiết
của các biện pháp ............................................................................................. 104
3.3.2. Ý kiến của CBQL và giáo viên các trƣờng đánh giá mức độ khả thi
của các biện pháp ............................................................................................. 105
3.3.3. Sự tƣơng quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp.................................................................................................................. 108
Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................ 110
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 111
1. Kết luận ........................................................................................................ 111
Nhƣ vậy, các nhiệm vụ nghiên cứu đã đƣợc giải quyết, mục đích nghiên
cứu đã đạt đƣợc. Đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn giáo dục. .................. 112
2. Kiến nghị ..................................................................................................... 112
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................
PHỤ LỤC ..............................................................................................................

v


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CĐSP

Cao đẳng Sƣ phạm

CNTT

Công nghệ thông tin

ĐHSP

Đại học Sƣ phạm

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

GD-ĐT

Giáo dục - Đào tạo

KH-CN

Khoa học - công nghệ

KHTN

Khoa học tự nhiên

KHXH

Khoa học xã hội

KT-XH

Kinh tế - xã hội

NCKHSPƢD

Nghiên cứu khoa học sƣ phạm ứng dụng

NQ

Nghị quyết

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

PPGD

Phƣơng pháp giáo dục

SGK

Sách giáo khoa

SL

Số lƣợng

STT

STT

THCS

Trung học cơ sở

TL

Tỷ lệ

TW

Trung ƣơng

UBND

Uỷ ban nhân dân

vi


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Phát triển dân số huyện Thuỷ Nguyên từ năm 2000 đến 2011 ......... 41
Bảng 2.2. Thống kê kết quả đánh giá Hiệu trƣởng THCS huyện Thuỷ
Nguyên các năm học 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013 ................................ 44
Bảng 2.3. Thống kê xếp loại hạnh kiểm của học sinh THCS huyện Thuỷ

Nguyên các năm học 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013 ................................ 46
Bảng 2.4. Thống kê xếp loại học lực của học sinh THCS huyện Thuỷ
Nguyên các năm học 2010-2011, 2011-2012, 2012-2013 ................................ 46
Bảng 2.5. Thống kê về cơ sở vật chất, phòng học của các trƣờng THCS
huyện Thuỷ Nguyên đến 31/05/2013 ................................................................ 47
Bảng 2.6. Thống kê số lƣợng giáo viên của các trƣờng THCS huyện Thuỷ
Nguyên từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2012 - 2013 ............................. 48
Bảng 2.7. Thống kê về tuổi đời của ĐNGV đến 31/05/2013 ............................ 50
Bảng 2.8. Thống kê về giới tính của ĐNGV đến 31/05/2013 ........................... 51
Bảng 2.9. Thống kê theo trình độ đào tạo của ĐNGV đến 31/05/2013 ............ 52
Bảng 2.10. Kết quả đánh giá, xếp loại ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp giáo
viên trung học .................................................................................................... 54
Bảng 2.11. Kết quả điều tra việc lập kế hoạch của các trƣờng ......................... 55
Bảng 2.12. Kết quả điều tra việc đánh giá, xếp loại ĐNGV theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên trung học ................................................................................ 66
Bảng 3.1. Quy trình NCKHSPƢD .................................................................... 87
Bảng 3.2. Kết quả trƣng cầu ý kiến của CBQL và giáo viên các trƣờng về
mức độ cần thiết của các biện pháp ................................................................. 104
Bảng 3.3. Kết quả phiếu trƣng cầu ý kiến của CBQL và giáo viên các
trƣờng về tính khả thi của các biện pháp ......................................................... 106
Bảng 3.4. Tƣơng quan giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý phát triển ĐNGV theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học 108

vii


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 1.1. Chu trình quản lý ............................................................................... 13
Hình 1.2. Sơ đồ quản lý phát triển ĐNGV ........................................................ 19
Hình 2.1. Biểu đồ về tỷ lệ giới tính của ĐNGV huyện Thuỷ Nguyên đến
31/05/2013 ......................................................................................................... 52
Hình 2.2. Biểu đồ về trình độ tin học và ngoại ngữ của ĐNGV đến
31/05/2013 ......................................................................................................... 53
Hình 2.3. Biểu đồ kết quả đánh giá, xếp loại ĐNGV theo chuẩn nghề
nghiệp giáo viên trung học trong 3 năm học ..................................................... 54
Hình 2.4. Biểu đồ kết quả khảo sát về tính hợp lý trong việc sử dụng
ĐNGV ................................................................................................................ 64
Hình 3.1. Biểu đồ khảo nghiệm về mức độ cần thiết của các biện pháp ........ 105
Hình 3.2. Biểu đồ khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp ................. 107

viii


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thế giới đang chuyển từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri
thức. Trong nền kinh tế tri thức đa số các ngành kinh tế dựa vào tri thức, dựa
vào thành tựu mới nhất của khoa học và công nghệ. Giáo dục và đào tạo ngày
càng giữ vai trò quan trọng đối với mỗi quốc gia trong nền kinh tế tri thức. Đất
nƣớc ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố và hội nhập
kinh tế quốc tế. Đảng và Nhà nƣớc ta ln coi trọng vai trị của giáo dục và đào
tạo. Văn kiện Đại hội X khẳng định: “Giáo dục và đào tạo cùng với khoa học
và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước” [10]. Đại hội XI đề ra quan điểm: “Đổi mới

căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục và
đào tạo, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [11].
Cƣơng lĩnh xây dựng đất nƣớc thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung,
phát triển 2011) đƣợc thông qua tại Đại hội XI của Đảng nhấn mạnh: “Giáo
dục và đào tạo, khoa học và cơng nghệ có sức mạnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất
nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục và
đào tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu
tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển” [11].
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X trong báo cáo chính trị đã khẳng định:
“Đổi mới tồn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có chất
lượng cao”[10] và “Đảm bảo đủ số lƣợng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo
viên ở tất cả các cấp học, bậc học”[10]. Nghị quyết hội nghị lần thứ VII Ban
chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa X nhấn mạnh: Xây dựng đội ngũ trí thức
vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nƣớc,
1


Số hóa bởi trung tâm học liệu

/>
nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lƣợng hoạt động của hệ thống
chính trị. Đầu tƣ xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tƣ cho sự phát triển bền vững.
Điều 15 của Luật Giáo dục ghi rõ: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong
việc đảm bảo chất lƣợng giáo dục. Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn
luyện nêu gƣơng tốt cho ngƣời học”[35].
Tiến sĩ Raja Roy Singh, nhà giáo dục Ấn Độ, chuyên gia giáo dục
UNESCO khu vực Châu Á - Thái Bình Dƣơng phát biểu về tầm quan trọng của
ngƣời giáo viên trong bối cảnh giáo dục đi vào thế kỷ XXI: Giáo viên giữ vai

trò quyết định trong quá trình giáo dục và đặc biệt trong việc định hƣớng lại
giáo dục. Không một hệ thống giáo dục nào có thể vƣơn cao quá tầm những
giáo viên làm việc cho nó.
Nhƣ vậy, ĐNGV là nhân tố cơ bản đảm bảo chất lƣợng của giáo dục.
Xây dựng, phát triển ĐNGV đáp ứng các yêu cầu của giáo dục và đào tạo trong
cơng cuộc cơng nghiệp hố, hiện đại hố là nhiệm vụ cấp thiết của tồn ngành
Giáo dục. Vì vậy, cần xây dựng ĐNGV đủ về số lƣợng, đáp ứng yêu cầu về
chất lƣợng, tâm huyết phấn đấu cho sự nghiệp giáo dục. Phát triển đội ngũ nhà
giáo với cơ cấu hợp lý, có chất lƣợng sẽ là yếu tố quan trọng để đổi mới, nâng
cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo, góp phần quan trọng tạo ra nguồn nhân lực
có chất lƣợng cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu phát triển của xã hội và
hội nhập quốc tế. Chất lƣợng, nhân cách, phẩm chất đạo đức, lý tƣởng và lòng
tâm huyết của ĐNGV ảnh hƣởng trực tiếp đến chất lƣợng giáo dục. Do đó, phát
triển ĐNGV một cách toàn diện thực sự là khâu then chốt để thực hiện nhiệm
vụ đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ
thông ban hành kèm theo Thông tƣ số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10
năm 2009 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (sau đây gọi tắt là Chuẩn
nghề nghiệp giáo viên trung học) quy định chi tiết, có hệ thống các nội dung về
phẩm chất, năng lực nghề nghiệp của giáo viên. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
2