Giáo án SH 10

Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
Tuần: 05 Từ. 15 / 09 / 08 đến 20 / 09 / 08
Ngày soạn: 13 / 09 / 08.
Lớp dạy
Sĩ số
Ngày
dạy
Phần 5: Di truyền Học
Chơng I:
cơ chế của hiện tợng di truyền và biến dị
Bài 1: gen, m di truyền và sự tự nhân đôi củaã
ADN
I. mục tiêu:
1. Về kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải
- Nêu đợc khái niệm, cấu trúc chung của gen.
- Nêu đợc khái niệm, các đặc điểm chung về mã di truyền.
- Từ mô hình tự nhân đôi của ADN, mô tả đợc các bớc của quá trình tự nhân đôi ADN
làm cơ sở cho sự tự nhân đôi nhiễm sắc thể.
2. Về kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích hình ảnh, kỹ năng so sánh và tổng hợp.
3. Về thái độ:
- Biết đợc sự đa dạng của gen chính là đa dạng di truyền của sinh giới. Do đó bảo vệ
nguồn gen, đặc biệt là nguồn gen quý bằng cách bảo vệ, nuôi dỡng, chăm sóc động vật quý hiếm.
II. Ph ơng pháp: Giảng giải, hỏi đáp, phân tích tranh vẽ. Hoạt đông nhóm
III. ph ơng tiên trực quan:
1/ Chuẩn bị của giáo viên (GV):
- Tranh phóng to hình 1.1, 1.2 và bảng 1 SGK, phiếu học tập:
2/ Chuẩn bị của học sinh (HS) : Xem bài trớc trong SGK
I V/ Tiến trình bài học:
1. Kiểm tra: GV có thể kiểm tra kiến thức về gen:
- Nêu cấu trúc cơ bản của một phân tử ADN ( ở TB nhân chuẩn), cơ chế nhân đôi AND ở lớp 9.
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận (...) để vào bài mới:

2. Bài mới: ADN là vật chất di truyền có chức năng lu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di
truyền. Vậy ADN đợc sao chép và truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào nh thế
nào?
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 01
1
A
U
G
X
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
Hoạt động 1: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu khái niệm gen
và cấu trúc chung của gen.
- Đa sơ đồ tóm tắt :
gen

TT mã hóa

ARN

ADN Pr
- Phân tích, yêu cầu HS rút ra
KN? VD
Nêu VĐ: Có nhiều loại: gen
cấu trúc, gen điều hòa, gen
nhảy
(?)Hớng dẫn HS quan sát H1.1

cho nhận xét về cấu trúc
chung ( vị trí, chức năng ) của
gen? sự khác nhau của vùng
mã hóa ở SV nhân sơ và SV
nhân thực?
- GV chỉnh sửa và kết luận để
học sinh ghi bài.
Hoạt động 2: Giải thích về
bằng chứng về mã bộ 3 và
đặc điểm của mã di truyền.
Nêu vấn đề: Gen qui định cấu
trúc chuỗi pôli pép tít: AND
mARN Pr.
(?)Yêu cầu HS cho biết thành
phần cấu tạo của gen, của a.a
mối quan hệ giữa AND, ARN,
Pr đã học ở lớp 9, trên cơ sở
GV phân tích mối quan hệ
theo sơ đồ trên từ đó Hs rút ra
KN?
Đa ra các trờng hợp:
+ Nếu 1nu, 2nu, 3nu thì lần lợt
sẽ qui đinh? Số a.a. Cho biết
trờng hợp nào đủ để qui định
cho hơn 20 loại a.a trong Pr?
Bằng chứng về mã bộ 3?
(?) Từ bằng chứng về mã bộ 3
Quan sát, nhớ lại kiến
thức cũ kết hợp n/c SGK,
suy nghĩ để trả lời

VD: gen Hb anpha mã
hóa chuỗi pôli pép tít
anpha tạo Hb trong máu,
gen tARN qui định vận
chuyển.
Quan sát hình 1.1, thảo
luận nhóm, cử đại diện
trình bày.
Dựa vào kến thức đã học
sẽ nêu đợc: Gen đợc câu
tạo từ 4 loại nu và mã
hóa cho hơn 20 loại a.a
cấu tạo nên Pr.
Các nu/AND các
mNu/ARN Các a.a/Pr.
HS tính toán theo cấp số
lũy thừa tìm số a.a trong
các trờng hợp 1,2,3,4nu
=> bằng chứng về bộ mã.
- HS dựa kiến thức cũ đã
học nhứ lại mối quan hệ
I/ Gen:
1. Khái niệm:
- Là một đoạn của phân tử ADN
mang thông tin mã hóa cho một sản
phẩm xác định ( Pr, ARN)
VD: SGK
2.Cấu trúc chung của gen: ( gen
cấu trúc )
1 gen tổng hợp 1loại Pr, có 3 vùng:

- Vùng điều hòa: nằm ở đầu 3 của
mạch mã gốc của gen, chứa các
trình tự:
+ nuclêôtít đặc biệt để E - ARN
pôlimeaza nhận biết và liên kết để
khởi động, phiên mã.
+ nuclêôtít điều hòa quá trình phiên
mã.
- Vùng mã hoá: mang thông tin mã
hóa các a.a, nằm giữa gen.
+ ở SV nhân sơ có vùng mã hoá
liên tục (Gen không phân mảnh)
+ ở SV nhân chuẩn có vùng mã hoá
không liên tục-> là sự xen kẻ đoạn
mã hoá aa ( êxôn ) với đoạn không
mã hoá aa ( intron )
- Vùng kết thúc: kết thúc phiên mã,
nằm ở đầu 5 của mạch mã gốc củ
II/ Mã di truyền.
1. Khái niệm:
- Trình tự sắp xếp các nu trong gen
qui định trình tự sắp xếp các a.a
trong phân tử Pr đợc gọi là mã di
truyền.
- Bằng chứng về mã bộ ba :
+ Chỉ có 4 loại nu, nếu cứ 3 nu liền
kề mã hóa 1a.a thì sẽ có 43 = 64 tổ
hợp, thừa đủ để mã hóa cho hơn 20
loại a.a. => mã di truyền là mã bộ
ba.

- Bằng chứng thực nghiệm
(Nirenbec1966 ) :
2
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
3. Củng cố :
- Nắm đợc cấu trúc gen, phân biệt cấu trúc gen của SV nhân sơ với SV nhân chuẩn
- Đặc tính của mã di truyền, nguyên tắc bổ sung.
- Cơ chế nhân đôi ADN, ý nghĩa của việc nhân đôi ADN
- Gợi ý trả lời câu hỏi sgk
4. HDVN:
Học bài và làm bài tập SGK trang10 ; bài 1, 2 trang 9 SBT
********************************************************************
Tuần: 05 Từ. 15 / 09 / 08 đến 20 / 09 / 08
Ngày soạn: 14 / 09 / 08.
Lớp dạy
Sĩ số
Ngày
dạy
Bài 2: phiên mã và dịch mã
I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải:
- Trình bày đợc cơ chế phiên mã ( tổng hợp mARN trên khuôn ADN)
- Mô tả đợc qúa trình tổng hợp prôtêin ( dịch mã )
2. Kỹ năng & thái độ:
- Rèn luyện đợc khả năng quan sát hình, mô tả hiện tợng biểu hiện trên hình.
- Phát triển đợc kỹ năng so sánh, suy luận trên cơ sở hiểu biết về mã di truyền.
- Từ kiến thức: " Hoạt động của các cấu trúc vật chất trong tế bào là nhịp nhàng và thống
nhất, bố mẹ truyền cho con không phải là các tính trạng có sẵn mà là các ADN- cơ sở vật chất
của các tính trạng" từ đó có quan niệm đúng về tính vật chất của hiện tợng di truyền.
III. ph ơng tiên trực quan:

1/ Chuẩn bị của giáo viên (GV): Tranh phóng to hình 2.2, 2.3, 2.4, phiếu học tập:
2/ Chuẩn bị của học sinh (HS) : Học bài cũ và xem trớc bài mới. Xem bài trớc trong SGK
I V/ Tiến trình bài học:
1. Kiểm tra:
- Nêu cơ chế nhân đôi ADN và ý nghĩa của quá trình này ?
- Trình bày cấu trúc phân tử prôtêin
- GV nhận xét, bổ sung, kết luận (...) để vào bài mới:
2. Bài mới:Tại sao thông tin di truyền trên ADN nằm trong nhân tế bào nhng vẫn chỉ đạo đợc sự
tổng hợp prôtêin ở tế bào chất? Quá trình tổng hợp prôtêin diễn ra nh thế nào và gồm những giai
đoạn nào?
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 02
3
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
Hoạt động 1: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu cơ chế phiên mã.
1. Từ kiến thức đã học về ARN ở
lớp dới yêu cầu HS :
- Tự hình thành KN ?
2. Nêu các loại ARN đã học và
chức năng theo PHT ?sau đó GV
chỉnh sửa và chốt lại cho HS.
3. Hớng dẫn HS quan sát tranh
H2.2 kết hợp nghiên cứu nội
dung mục I.2 SGK và nhận xét :
(?)Các yếu tố tham gia ?
(?)Theo em diễn biến có thể đợc
chia làm mấy giai đoạn ? P.mã

bắt đầu ở vị trí nào ? Chiều của
mạch khuôn tổng hợp mARN,
chiều tổng hợp và NTBS khi
tổng hợp mARN ? Kết quả có gì
khác so với quá trình tái bản
ADN ?
(?)quá trình p.mã sự khác nhau ở
TBNT với TBNS ( chiều dài
mARN trởng thành loại nào
ngắn hơn, giải thích ?)
(?) từ đó cho biết quá trình p.mã
diễn ra ở đâu ?
4. Yêu cầu các nhóm trao đổi
phiếu kết quả để kiểm tra chéo,
GV đa kết quả một phiếu bất kì
để cả lớp cùng quan sát sau đó
gọi bất kì một học sinh nhóm
khác nhận xét, phân tích.
5. Nhận xét, bổ sung, hoàn thiện,
và đa ra đáp án, tóm tắt những ý
chính để học sinh hiểu và tự
đánh giá cho nhau.
*Lu ý: Từ 1 gen cấu trúc, ở
SVNT mARN sơ khai thì mARN
chức năng ngắn hơn vì ARN
pôlimeraza p.mã mạch khuôn 3
5 tất cả các êxôn và intron
theo NTBS thành mARN sơ
khai. Sau đó các intron bị cắt bỏ
và nối các êxon lại thành mARN

chớc năng.
Hoạt động 2: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu diễn biến của
quá trình dịch mã.
Nhớ lại kiến thức đã học
và dọc SGK trình bày
KN.
HS nghiên cứu SGK mục
I.1 kết kiến thức đã học
thảo luận theo nhóm
hoàn thành vào PHT, đại
diện trình bày.
HS n/c SGK, thảo luận
nhóm theo gợi ý của GV
tìm hiểu cơ chế phiên
mã.
HS quan sát H2.2 SGK
để thấy quá trình p.mã ở
TBNS và TBNT có sự
nhau nh thế nào và diễn
ra ở đâu.
Đọc SGK phần II.1, cá
I/ Phiên mã:
Diễn ra trong nhân TB.
1. Khái niệm: Là quá trình tổng
hợp ARN trên mạch khuôn 3
5của gen/ ADN .
2. Cấu trúc và chức năng của
các loại ARN: ( nh kết quả phiếu
học tập.

3. Cơ chế phiên mã:
Xảy ra trớc khi TB tổng hợp Pr.
a. Diễn biến :
- Khởi đầu :
Enzim ARN pôlimeraza+ vùng
điều hòa gen tháo xoắn để lộ
mạch gốc 3 5
- Kéo dài : ARN pôlimeraza trợt
dọc theo mạch mã gốc 3 5
của gen
NTBS
mARN theo chiều
5 3( NTBS: Ag = Um, Gg =
Xm,
Tg= Am).
- Kết thúc : Khi Enzim ARN
pôlimeraza di chuyển đến cuối
gen, gặp tín hiệu kết thúc thì nó
dừng p.mã và ptử mARN đợc giải
phóng. Vùng trên gen vừa đợc
p.mã xong thì 2 mạch đơn đóng
xoắn ngay lại.
b. Kết quả : 1 đoạn ADN giải
phóng 1 Ptử mARN .
* mARN sau p.mã :
+ đợc trực tiếp dùng làm khuôn để
tổng hợp Pr
+ ở TBNT phải đợc cắt bỏ các
intron, nối các êxon lại với nhau
mARN trởng thành ( mARN

chức năng) qua màng nhân ra TBC
+ mARN chức năng ở TBNT ngắn
hơn so với ở TBNS.
ii. dịch mã :
1. Khái niệm :
4
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
3. Củng cố:
- Yêu cầu học sinh xác định thời gian, vị trí và thành phần tham gia phiên mã, dịch mã.
- GV có thể treo bảng phụ hoặc chiếu trên màn hình các câu hỏi trắc nghiệm, yêu cầu cả lớp
quan sát, gọi một học sinh bất kỳ chọn phơng án trả lời đúng, sau đó hỏi cả lớp về sự nhất trí hay
không lần lợt các phơng án lựa chọn của học sinh đã trả lời. Từ đó củng cố và đánh giá đợc sự
tiếp thu bài của cả lớp.
- Đáp án PHT:
Loại
ARN
Nhiệm vụ Đặc điểm cấu tạo
mARN
Khuôn mẫu cho dịch mã ở
ribôxôm
- Đầu 5
/
có vị trí đặc hiệu nằm gần côdôn mở đầuđể
ribôxôm nhận biết, cấu tạo mạch thẳng.
t ARN
- Mang aa đến ribôxôm để
dịch mã
- Nhiều loại, mỗi loại có bộ 3 đối mã đặc hiệu ( anticôđôn ),
hình xẻ thùy 3 lá có đoạn thẳng có NTBS.
r ARN

- Nơi tổng hợp Pr - Gồm 2 tiểu phần riêng rẽ trong TBC, khi tổng hợp Pr mới
liên kết thành ribôxôm hoạt động chức năng
4. HDVN :
1) Hãy kẻ bảng so sánh cơ chế phiên mã và dịch mã.
2)Trả lời các câu hỏi SGK trang 10 và làm bài tập 7,8 trong SBT trang 10
3) Nhắc nhở chuẩn bị bài 3.
********************************************************************
Tuần: 06 Từ. 22 / 09 / 08 đến 27 / 09 / 08
Ngày soạn: 20 / 09 / 08.
Lớp dạy
Sĩ số
Ngày dạy
Bài 3 : điều hoà hoạt động gen
I/ Mục tiêu :
1. Kiến thức : Sau khi học xong bài này học sinh phải :
- Nêu đợc KN và các cấp độ điều hòa hoạt động gen
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 03
5
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
- Trình bày đợc cơ chế điều hòa hoạt động của các gen qua opêrôn ở SVNS.
- Nêu đợc ý nghĩa điều hòa hoạt động gen ở SVNS.
2. Kỹ năng & thái độ :
- Tăng cờng khả năng quan sát hình và diễn tả hiện tợng diễn ra trên phim, mô hình, hình vẽ.
- Rèn luyện khả năng suy luận về sự tối u trong hoạt động của thế giới sinh vật.
II/ chuẩn bị :

1. GV: Tranh ảnh phóng to về sự điều hoà hoạt động các gen ở Lac opêrôn. Phiếu học tập.
2. HS: Giấy rôki, bút phớt. Học bài cũ và xem trớc bài mới.
III/ TTBH :

1. Kiểm tra: Theo câu hỏi 1, 2, 3, 4, 5 SGK trang 14.
2. Bài mới:
Trong tế bào có rất nhiều gen, song ở mỗi thời điểm chỉ có một số gen hoạt động, phần
lớn các gen ở trạng thái bất hoạt. Tế bào chỉ tổng hợp prôtêin cần thiết vào những lúc thích hợp.
Vậy cơ chế nào giúp cơ thể thực hiện quá trình này?
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
* GV đặt vấn đề:
- ADN -> nhiều gen -> phần
lớn ở trạng thái không hoạt
động, hay hoạt động yếu.
- TB chỉ tổng hợ Prôtit cần
thiết lúc thích hợp do đó
phải có một cơ chế điều hoà
- Hai nhà khoa học Jacốp và
Mônô (Pháp) tìm ra ở
E-côli
Hoạt động 1: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu khái niệm, ý
nghĩa và các cấp độ điều hoà
hoạt động gen.
- Y/c Hs đọc mục I SGK để rút
ra KN và ý nghĩa ? VD ?
- VD : Gen hoạt đông thờng xuyên
và cung cấp sản phẩm liên tục nh :
gen tổng hợp các enzim chuyển hóa
trong chu trình TĐC, gen tổng hợp
enzim tiêu hóa
Một số gen chỉ hoạt động tùy vào
giai đoạn cần thiết : gen tổng hợp
hoocmôn sinh dục ở ĐV có vú.

- Điều hoà hoạt động của gen ở
tế bào nhân sơ khác tế bào
nhân thực nh thế nào?
- Nhận xét đánh giá kết quả
hoạt động của học sinh và
- Độc lập đọc SGK tìm
hiểu khái niệm, ý nghĩa và
các cấp độ điều hoà hoạt
động gen.
- Thảo luận nhóm.
- Ghi tóm tắt câu trả lời.
- 1 nhóm treo kết quả.
- Các nhóm còn lại trao
đổi phiếu kết quả để kiểm
tra chéo cho nhau.
- Nhận xét.
I/ Khái quát về điều hoà
hoạt động gen.
1. Khái niệm về điều hoà hoạt
động của gen và ý nghĩa :
- Là điều hòa lợng sản phẩm của
gen đợc tạo ra trong tế bào ( ARN,
Pr, Enzim, Hoocmon )
- Giúp tế bào điều chỉnh sự tổng
hợp Pr cần thiết vào những lúc cần
thiết.
- Đảm bảo cho hoạt động sống
của tế bào phù hợp với điều kiện
môi trờng và sự phát triển bình th-
ờng của cơ thể.

2. Các cấp độ điều hoà hoạt
động gen:
- ở sinh vật nhân sơ : Xảy ra ở
giai đoạn phiên mã, qua operon.
Tín hiệu điều hòa là tácnhân lí,
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
6
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
chỉnh sửa, hoàn thiện để học
sinh ghi bài.
BS : TBNS quá trình PM DM xảy ra
đồng thời. Ơ TBNT có màng nhân nên 2
quá trình này xảy ra không đồng thời
Cơ chế ĐH ở SVNT :
- Tr ớc phiên mã : sản phẩm mà TB có
nhu cầu lớn (vi dụ rARN) thờng đợc
nhắc lại nhiều lần
- Mức phiên mã : Do ADN cấu tạo phúc
tạp nên qua nhiều bớc : ( tháo xoắn,
enzim tơng tác với Pr điều hoà...)
- Mức dịch mã : Do mARN có thời gian
sống khác nhau -> có sự phân hoá trong
khâu dịch mã
- Mức sau dịch mã : Nhờ hệ thống các
enzim phân giãi các Pr có chon lọc,
giúp loại bỏ các Pr mà TB không cần
*Tín hiệu ĐH : Sản phẩm biệt hóa của
TB : HM, nhân tố ST
Hoạt động 2: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu điều hoà hoạt

động của gen ở sinh vật nhân
sơ.
- Nêu đặc điểm cấu trúc chung
của gen cấu trúc đã học?
- Chức năng của từng vùng ?
Đa sơ đồ câm H3.1 :
Y/c HS điền đầy đủ các chú
thích cho sơ đồ.
Chỉ ra đâu là 1operon, thành
tạo nên, chức năng của từng
thành phần ?
- Quan sát H3.2a và H3.2b hày
mô tả điều hòa hoạt động của
operon Lac trong 2 trờng hợp ?
So sánh ?
- GV nhận xét, bổ sung kết
luận.
- Tranh luận, trao đổi và
thống nhất nội dung.
- Đánh giá kết quả làm
việc
của nhóm bạn
HS đọc SGK, cá nhân trả
lời.
Nhớ lại kiến bài 1 đã học
để nêu đợc :
- Vùng điều hòa : + chứa
các nu đặc thù = > Vùng
khởi động ( P - promoter )
+ Vùng vận hành ( O

perater )
Quan sát hình, nghiên cứu
nội dung mục II.2 SGK và
thảo luận nhóm trả lời , cử
đại diện trình bày, nhóm
khác bổ sung.
hóa , dinh dỡng, môi trờng.
- ở sinh vật nhân thực : Xảy ra ở
mọi giai đoạn :
ĐH phiên mã : điều hòa số lợng
ARN đợc tổng hợp
ĐH dịch mã : điều hòa lợng Pr đ-
ợc tạo ra.
ĐH sau dịch mã : làm biến đổi Pr
sau khi đợc tổng hợp )
II/ Điều hoà hoạt động
của gen ở sinh vật
nhân sơ : Cơ chế điều hòa qua
opêron ở VK đờng ruột ( E.coli )
1. Cấu trúc chung của gen điều
hòa : ít nhất một nhóm gen
(opêron) phải có vùng điều hoà,
tại đó các enzim pôlimeraza và
prôtêin điều hoà bám vào để tổng
hợp hoặc ức chế tổng hợp mARN
2. Mô hình điều hoà opêrôn:
SGK
- KN operon:
- Thành phần - chức năng:
= > PHT:

3. Sự điều hoà hoạt động các gen
của ôpêrôn Lac: = > PHT:
- Khi môi trờng không có lactôzơ:
Gen điều hoà tổng hợp prôtêin ức
chế. Prôtêin này gắn vào vùng O
-> các gen cấu trúc không hoạt
động.
- Khi môi trờng có lactôzơ:
Lactôzơ gắn với prôtêin ức chế ->
biến đổi cấu hình của prôtêin ức
chế-> prôtêin ức chế không thể
gắn vào vùng O -> các gen cấu
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
7
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
trúc hoạt động.
Cấu trúc ôperôn
( ở E côli )
Điều hoà hoạt động của gen lac ôperôn
Khi m/ trờng
không có lactôzơ
Khi môi trờng có lactôzơ
- Z, Y, A ... gen cấu trúc -> kiểm
soát Prôtêin
- O: gen chỉ huy-> phối hợp hoạt
động gen ZYA
- P: Vùng khởi đầu
(cho ARN-pôlimêraza bám và
khởi đầu phiên mã)
- R: Gen điều hoà kiểm soát tổng

hợp Prôtêin ức chế (có ái lực với
gen O)
- Gen điều hoà
(R) tổng hợp Pr
ức chế.
- Pr ức chế gắn
vào gen chỉ huy
(O) -> gây ức chế
gen ZYA... =>
ZYA không hoạt
động
- Gen điều hoà (R) tổng hợp Pr ức chế
- lactôzơ với t cách là chất cảm ứng gắn với Pr ức
chế -> Pr ức chế bị biến đổi cấu hình ( bất hoạt )
nên không gắn đợc vào gen chỉ huy (O)-> ARN
pôlimeraza có thể gắn đợc với vùng khởi động và
các gen ZYA hoạt động (dịch mã) tạo ra các
enzim phân giải đờng lactozơ.
Khi đờng Lactozơ bị phân giải hết thì Pr lại lk với
vùng vận hành và quá trình PM lại bị dừng lại.
3. Củng cố:
1) Thế nào là điều hoà hoạt động của gen?
2) Trình bày cơ chế điều hoà hoạt động của gen trong Lac opêrôn.
4. HDVN:
1) Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
2) Xem lại bài 21 SH 9.
3) Chuẩn bị bút phớt, bản trong/ giấy rôki.
******************************************************************
Tuần: 06 Từ. 22 / 09 / 08 đến 27 / 09 / 08
Ngày soạn: 23 / 09 / 08.

Lớp dạy
Sĩ số
Ngày dạy
Bài 4 : đột biến gen
I/ Mục tiêu : Sau khi học xong bài này học sinh phải
ơ

Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 04
8
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
1. Kiến thức :
- Nêu đợc khái niệm các dạng và cơ chế phát sinh chung của đột biến gen.
- Nêu đợc hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen.
2. Kỹ năng & thái độ :
- Phát triển kỹ năng quan sát hình vẽ để rút ra hiện tợng, bản chất sự vật.
- Hình thành quan điểm duy vật, phơng pháp biện chứng khi xem xét hiện tợng tự nhiên,
từ đó phát triển t duy lí luận, thấy đợc tính cấp thiết của việc bảo vệ môi trờng, ngăn ngừa, giảm
thiểu việc sử dụng các tác nhân gây đột biến gen.
II/ chuẩn bị:
1. GV:
- Tranh ảnh phóng to về các dạng đột biến gen, cơ chế phát sinh đột biến điểm và hậu quả
của đột biến gen .
- Phiếu học tập, bảng phụ
2. HS: - Giấy rôki, bút phớt.
- Học bài cũ và xem trớc bài mới.
III/ Tiến Trình Bài Học :
1. Kiểm tra: Giải thích cơ chế hoạt động của operon Lac ?
2. Bài mới:
Trong tự nhiên, ở ngời bình thờng có hồng cầu hình đĩa lõm hai mặt, tuy nhiên một số

ngời hồng cầu có hình liềm rất dễ vỡ gây thiếu máu và kéo theo một số hậu quả xấu. Tại sao có
hiện tợng nh vậy ? Để giải thích hiện tợng này ta tìm hiểu bài
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
Hoạt động 1: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu khái niệm đột
biến gen, thể đột biến, các
dạng đột biến gen, hậu quả
và ý nghĩa của đột biến gen.
1. Yêu cầu học sinh nhắc lại
khái niệm đột biến gen đã học
lớp 9.
2. Phát phiếu học tập theo
nhóm bàn.
Cá nhân HS tìm hiểu khái
niệm đột biến gen ?
- Nêu khái niệm đột biến gen.
I/ Đột biến gen.
1. Khái niệm chung:
*Đột biến:
- L những biến đổi trong cấu
trúc của gen, liên quan đến
một
( đột biến điểm ) hoặc một số
cặp nu.
- ĐBG dẫn đến thay đổi trình
tự nu => biến đổi cấu trúc = >
tạo alen mới khác biệt với alen
ban đầu.
- Tần số ĐBG : 10
-6

10
-4
,
thay đổi tùy thuộc vào các tác
nhân gây ĐB ( vật lí tia
phóng xạ, sinh học vi rút,
các hóa chất ), xảy ra ở cả
TBSD và TBSdục.
*Thể đột biến: Cá thể mang
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
9
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
3. Giới thiệu hình vẽ một gen
bình thờng và các dạng đột
biến gen có đánh số thứ tự( tự
vẽ). Yêu cầu học sinh quan sát
hình kết hợp độc lập đọc SGK
A B C D
mục I-2 và mục III sau đó thảo
luận nhóm để hoàn thành nội
dung phiếu học tập 1 trong
thời gian 7 phút.
4. Yêu cầu 1-2 nhóm treo kết
quả lên bảng, các nhóm khác
trao đổi để kiểm tra chéo kết
qua cho nhau.
5. Yêu cầu cả lớp cùng đối
chiếu kết quả của 2 nhóm và
trao đổi để thống nhất từng nội
dung và nhận xét kết quả của

nhóm bạn mà mình đợc giao
kiểm tra.
6- Nhận xét đánh giá kết quả
hoạt động của học sinh và
chỉnh sửa, hoàn thiện để học
sinh ghi bài.
Hoạt động 2: Hớng dẫn học
sinh tìm hiểu cơ chế phát
sinh đột biến gen.
1. Giới thiệu hình ảnh về cơ
chế phát sinh đột biến gen
( hình 4.1, 4.2 SGK).
2. Yêu cầu học sinh quan sát
kết hợp đọc SGK mục II và
nêu cơ chế phát sinh đột biến
gen.
GV có thể yêu cầu học sinh trả
lời câu hỏi vào bài ở trên.
- Độc lập đọc SGK=> các
dạng đột biến gen, hậu quả và
ý nghĩa của đột biến gen.
- Thảo luận nhóm để hoàn
thành nội dung phiếu học tập
1.
- 1-2 nhóm treo kết quả lên
bảng.
- Đối chiếu, so sánh kết quả
của 2 nhóm và nhận xét, bổ
sung đồng thời đánh giá kết
quả của nhóm bạn đợc giao

kiểm tra.
- Ghi bài nh nội dung phiếu
học tập 1.

HS tìm hiểu cơ chế phát sinh
đột biến gen.
- Theo dõi nội dung GV giới
thiệu.
- Quan sát hình ảnh và đọc
SGK để trả lời câu hỏi. Viết sơ
đồ tơng tự với G = X A=T
tác nhân 5BU
gen đột biến đã biểu hiện ra
kiểu hình .
2. Các dạng đột biến gen,
hậu quả và ý nghĩa của đột
biến gen:
Ghi nh nội dung phiếu học tập
* Tham khảo :
- Biến đổi côđôn xác định aa này
thành côđôn xác định aa khác.
(đột biến nhầm nghĩa)
- Biến côđôn này ->côđôn khác
nhng cùng mã hoá cho 1 aa
(đồng nghĩa)
- Biến côđôn xác định aa thành
côđôn kết thúc (ĐB vô nghĩa)
- Mã sao (mARN ) thay đổi =>
trật tự a a đổi => Pr đổi
II/ Cơ chế phát sinh

đột biến gen.
1/ Nguyên nhân : SGK
2/ Cơ chế phát sinh :
a. Sự kết cặp không đúng
trong tái bản ADN.
b. Do tác động của các tác
nhân gây đột biến :
iii. hậu quả và ý
nghĩa của đột biến
gen :
- Tính chất: ngẫu nhiên, vô h-
ớng.
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
10
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
- Đáp án phiếu học tập
3. Củng cố:
+ Cho học sinh tham gia thảo luận câu hỏi sau:
- Đột biến gen là gì ? các dạng ? cơ chế phát sinh ?
- Hậu quả chung và ý nghĩa của đột biến gen?
+ Các nhóm vận dụng kiến thức vừa học để trình bày.
GV nhấn mạnh lại các kiến thức cần ghi nhớ.
Đáp án PHT;
Các dạng
Diễn biến
Đặc điểm Hậu quả,ý nghĩa
*Đột biến
thay thế
-Trên ADN, một cặp nu này đ-
ợc thay bằng một cặp nu khác

(A - T => G - X)
Thay đổi trình tự aa trong Pr và thay
đổi chức năng của Pr.
- Làm biến đổi cấu
trúc mARN => rối
loạn tổng hợp Pr
=> thay đổi đột
ngột về 1 hay 1 số
tính trạng
- Đa số có hại,
giảm sức sống.
Một số có lợi hoặc
trung tính.
- Nguyên liệu
( BDDT ) cho chọn
giống và tiến hoá
* Thêm hay
mất một số
cặp Nu
- Mất, thêm, 1 cặp Nu trên
ADN =>tạo ra 1 mARN có
khung đọc dịch chuyển đi 1 Nu
=> Pr khác thờng (ĐB dịch
khung)
Tạo ra một mARN mà ở đó khung
đọc dịch đi 1nu kể từ vị xảy ra đột
biến => thay đổi trình tự aa trong Pr
=> thay đổi chức năng của Pr
* Đảo vị trí

- Một đoạn các cặp Nu của gen
bị đứt ở 2 đầu và quay 180
o
rồi
nối lại gây đão ngợc vị trí vị trí
các cặp Nu này
4. HDVN:
1) Trả lời câu hỏi và bài tập cuối bài.
2) Xem lại bài 8 và bài 22 SH 9.
3) Chuẩn bị bài 5, bản trong, bút phớt.
******************************************************************
Tuần: 07 Từ. 29 / 09 / 08 đến 04 / 10 / 08 Ngày
soạn: 27 / 09 / 08.
Lớp dạy
Sĩ số
Ngày dạy
Bài 5 : Nhiễm sắc thể và đột biến cấu trúc Nhiễm sắc thể
I/ Mục tiêu:
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 05
11
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
1. KiÕn thøc : Sau khi häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i
- M« t¶ ®ỵc h×nh th¸i, ®Ỉc biƯt lµ cÊu tróc siªu hiĨn vi cđa NST ë sinh vËt nh©n thùc.
- Nªu ®ỵc kh¸i niƯm ®ét biÕn cÊu tróc nhiƠm s¾c thĨ.
- Nªu ®ỵc nguyªn nh©n ph¸t sinh, hËu qu¶ vµ vai trß cđa mçi d¹ng ®ét biÕn cÊu tróc
nhiƠm s¾c thĨ ®èi víi tiÕn ho¸ vµ chän gièng.
2. Th¸i ®é & kü n¨ng:
- RÌn lun ®ỵc kh¶ n¨ng quan s¸t h×nh, m« t¶ hiƯn tỵng biĨu hiƯn trªn h×nh.
- Ph¸t triĨn ®ỵc kü n¨ng tỉng hỵp tõ nh÷ng th«ng tin tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa vµ tõ

kÕt qu¶ cđa c¸c nhãm.
- NhËn thøc ®ỵc nguyªn nh©n vµ sù nguy h¹i cđa ®ét biÕn nãi chung vµ ®ét biÕn cÊu tróc
nhiƠm s¾c thĨ nãi riªng ®èi víi con ngêi, tõ ®ã b¶o vƯ m«i trêng sèng, t¸nh c¸c hµnh vi g©y «
nhiƠm m«i trêng nh lµm t¨ng chÊt th¶i, chÊt ®éc h¹i g©y ®ét biÕn.
- BiÕt ®ỵc nh÷ng øng dơng cđa ®ét biÕn cÊu tróc nhiƠm s¾c thĨ cã lỵi vµo thùc tiƠn s¶n
xt vµ t¹o nªn sù ®a d¹ng loµi.
II/ Chn bÞ:
1. GV: - Tranh ¶nh phãng to cÊu tróc hiĨn vi, siªu hiĨn vi vµ c¸c d¹ng ®ét biÕn cÊu tróc
NST.
- PhiÕu häc tËp.
2. HS: - TÊm b¶n trong( hc giÊy r«ki), bót phít.
- Häc bµi cò vµ xem l¹i bµi 8, bµi 22 Sinh häc 9.

III/ TiÕn Tr×nh Bµi Häc :
1. KiĨm tra:
• Đột biến gen là gì? Đột biến gen phát sinh như thế nào? Hậu quả của đột biến gen?
• Có mấy dạng đột biến gen ( đột biến điểm)? Vai trò và ý nghóa của đột biến gen?
2. Bµi míi:
§ét biÕn ë cÊp ®é ph©n tư chÝnh lµ ®ét biÕn gen vËy ®ét biÕn ë cÊp ®é tÕ bµo lµ g×, c¬ chÕ
ph¸t sinh, hËu qu¶ vµ cã ý nghÜa nh thÕ nµo ?
Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa
trß
Néi dung
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn häc
sinh t×m hiĨu h×nh th¸i vµ cÊu
tróc NST.
1. Giíi thiƯu h×nh ¶nh 5.1, 5.2
vỊ h×nh th¸i, cÊu tróc hiĨn vi vµ
cÊu tróc siªu hiĨn vi cđa NST.
2. Yªu cÇu häc sinh quan s¸t

h×nh kÕt hỵp ®äc SGK mơc I vµ
hoµn thµnh c¸c néi dung sau
trong thêi gian 10 phót:
- NST ë sinh vËt nh©n s¬ vµ
nh©n thùc gièng vµ kh¸c nhau ë
®iĨm nµo?
- M« t¶ sù biÕn ®ỉi h×nh th¸i
NST qua c¸c k× cđa ph©n bµo.
- M« t¶ cÊu tróc siªu hiĨn vi cđa
HS th¶o ln nhãm t×m
hiĨu h×nh th¸i vµ cÊu
tróc NST qua quan s¸t
h×nh vµ ®äc SGK:
- X¸c ®Þnh nh÷ng ®iĨm
gièng vµ kh¸c nhau vỊ
NST ë sinh vËt nh©n s¬
vµ nh©n thùc.
- M« t¶ sù biÕn ®ỉi
h×nh th¸i NST qua c¸c
k× cđa ph©n bµo.
I/ H×nh th¸I vµ cÊu tróc
nhiƠm s¾c thĨ.
1. H×nh th¸i NST : ( CÊu tróc hiĨn
vi )
- H×nh d¹ng, kÝch thíc sè lỵng ®Ỉc
trng t thc vµo tõng loµi.
ë TBXM NST thêng tån t¹i thµnh
tõng cỈp t¬ng ®ång gièng nhau vỊ
h×nh th¸i vµ kÝch thíc còng nh tr×nh
tù c¸c gen.

- BiÕn ®ỉi theo chu kú ph©n bµo ->
(minh ho¹:...)
2. CÊu tróc siªu hiĨn vi :
- CÊu t¹o tõ chÊt nhiĨm s¾c, chøa pt
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
12
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
NST, ý nghÜa cđa c¸c møc xo¾n
cn.
3. Gäi mét vµi häc sinh tr¶ lêi
tõng néi dung vµ cho líp cïng
tranh ln ®Ĩ thèng nhÊt néi
dung.
4. Bỉ sung vµ nhÊn m¹nh c¸c
néi dung sau:
- NST ë sinh vËt nh©n s¬ vµ nh©n thùc
gièng nhau lµ ®Ịu cã mét thµnh phÇn
quan träng lµ axit nuclªic nhng kh¸c
nhau vỊ sè lỵng vµ møc ®é tỉ chøc.
- ë sinh vËt nh©n thùc, mçi loµi cã bé
NST ®Ỉc trng vỊ sè lỵng, h×nh th¸i, cÊu
tróc. ë phÇn lín c¸c loµi, bé NST trong tÕ
bµo x«ma thêng tån t¹i thµnh tõng cỈp t-
¬ng ®ång gièng nhau vỊ h×nh th¸i vµ kÝch
thíc còng nh tr×nh tù c¸c gen.
- ë sinh vËt nh©n s¬ : chØ lµ ph©n tư ADN
m¹ch kÐp, cã d¹ng vßng cha cã cÊu tróc
NST.
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh vµ
ph¸t triĨn kh¸i niƯm vỊ ®ét

biÕn cÊu tróc nhiƠm s¾c thĨ,
c¸c d¹ng, hËu qu¶ vµ ý nghÜa
cđa c¸c d¹ng ®ét biÕn NST
1. Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i
kh¸i niƯm vỊ ®ét biÕn cÊu tróc
nhiƠm s¾c thĨ ®· ®ù¬c häc ë líp
9.
2. Trªn c¬ së c©u tr¶ lêi cđa häc
sinh, GV chØnh lý bỉ sung ®Ĩ
häc sinh hoµn thiƯn kh¸i niƯm.
3. Ph¸t phiÕu häc tËp theo nhãm
bµn.
4. Giíi thiƯu h×nh vỊ c¸c d¹ng
®ét biÕn cÊu tróc NST.
5- Yªu cÇu häc sinh quan s¸t
kÕt hỵp ®éc lËp ®äc SGK mơc
II, sau ®ã th¶o ln nhãm ®Ĩ
hoµn thµnh néi dung phiÕu häc
tËp trong thêi gian 10phót( Ghi
vµo b¶ng phơ/giÊy r«ki)
6. Thu phiÕu tr¶ lêi cđa 1 nhãm
bÊt k× treo/chiÕu lªn b¶ng ®Ĩ c¶
líp cïng quan s¸t, nhËn xÐt.
§ång thêi yªu cÇu c¸c nhãm
cßn l¹i trao ®ỉi kÕt qu¶ ®Ĩ kiĨm
tra chÐo cho nhau.
7. Gäi mét sè häc sinh bÊt
- ý nghÜa cđa c¸c møc
xo¾n cn(khỉ ®Çu
phÇn in nghiªng SGK)

- M« t¶ cÊu tróc siªu
hiĨn vi cđa NST
HS tù h×nh thµnh vµ
ph¸t triĨn kh¸i niƯm
®ét biÕn
Th¶o ln nhãm vỊ
cÊu tróc NST, c¸c d¹ng,
hËu qu¶ vµ ý nghÜa cđa
®ét biÕn cÊu tróc NST
trªn c¬ së kiÕn thøc líp
9 vµ nh÷ng th«ng tin ®-
ỵc tr×nh bµy trong SGK.
- Tr×nh bµy kh¸i niƯm
®ét biÕn cÊu tróc NST
®· ®ỵc häc ë líp 9.
- Ghi kh¸i niƯm
- NhËn phiÕu häc tËp.
- Theo dâi phÇn GV
giíi thiƯu.
- Quan s¸t h×nh, ®äc
SKG vµ th¶o ln nhãm
ADN m¹ch kÐp ( cã chiỊu ngang:2
nm)
- pt ADN qn quanh khèi cÇu
Pr«tªin t¹o thµnh Nuclª«x«m
- Mçi Nuclª«x«m gåm 8 pt Hist«n
vµ ®ỵc 1 ®o¹n ADN dµi (chøa 140
cỈp Nuclª«tit) qn quanh 1
3
/

4

vßng
- G÷a 2 Nuclª«x«m lµ mét ®o¹n
ADN nèi (cã15-100 cỈp Nu vµ 1pt
hyst«n)
- Chi Nuclª«x«m t¹o thµnh sỵi
c¬ b¶n (cã chiỊu ngang : 10 nm)
- Sỵi c¬ b¶n cn xo¾n bËc 2 thµnh
NST (cã chiỊu ngang : 30 nm)
- Sỵi NS cn xo¾n lÇn n÷a (Cã
chiỊu ngang 300nm)
- Sỵi 300nm cn xo¾n lÇn ci ®Ĩ
thµnh Cr«matit ( chiỊu ngang: 700
nm)
II/ §ét biÕn cÊu tróc
nst :
1. Kh¸i niƯm:SGK
- Là những biến đổi trong cấu trúc
NST, có thể làm thay đổi hình
dạng và cấu trúc NST.
- Tác nhân: vật lí, hóa học, sinh
học.
2. C¸c d¹ng ®ét biÕn cÊu tróc
nhiƠm s¾c thĨ:
Gåm 4 d¹ng.
- a. Mất đoạn :
Khái niệm: Là dạng đột biến mất
đi một đoạn nào đó của NST.
ĐB này làm giảm số lượng gen

trên NST.
Ví du: Mất NST thứ 22 ở người
gây ung thư máu.
Hậu quả:thường gây chết.
b. Lặp đoạn:
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
13
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
k×( thc nhãm kh¸c) nhËn xÐt
®¸nh gi¸ kÕt qu¶, bỉ sung tõng
phÇn trong phiÕu ®ỵc treo trªn
b¶ng.
8. NhËn xÐt ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng
cđa tõng nhãm vµ bỉ sung, hoµn
thiƯn nh÷ng néi dung häc sinh
lµm cha ®óng. (cung cÊp phiÕu
®¸p ¸n hc sưa trùc tiÕp trªn tê
kÕt qu¶ cđa 1 nhãm ®· ®ỵc treo
lªn cho c¶ líp th¶o ln).
9. Cã thĨ yªu cÇu häc sinh gi¶i
thÝch thªm: d¹ng ®ét biÕn cÊu
tróc nhiƠm s¾c thĨ nµo g©y hËu
qu¶ nghiªm träng nhÊt? T¹i
sao?
hoµn thµnh phiÕu häc
tËp.
- Trao ®ỉi phiÕu kÕt
qu¶ cho nhãm b¹n.
Quan s¸t kÕt qu¶ trªn
b¶ng.

- NhËn xÐt, bỉ sung
nh÷ng néi dung cha
hoµn chØnh cđa phiÕu
trªn b¶ng.
- Ghi bµi theo néi dung
®· chØnh sưa ë phiÕu
häc tËp.
- Tr¶ lêi c©u hái vµ gi¶i
thÝch.
Khái niệm:là làm cho một đoạn
nào đó của NST lặp lại một hay
nhiều lần. Làm tăng số lượng gen
trên NST.
Ví dụ : lặp đoạn ở ruồi giấm.
Hậu quả: tăng hoặc giảm cường
độ biểu hiện của tính trạng.
c. Đảo đoạn
Khái niệm:Một đoạn NST bò đứt
ra rồi quay ngược 180
0
và nối lại
làm thay đổi trình tự phân bố gen
trên đó.
Ví dụ: ở nhiều loài muổi do lặp
đoạn tạo nhiều loài mới
Hậu quả:có thể ảnh hưởng hoặc
không ảnh hưởng đến sức sống.
d. Chuyển đoạn: Trao đổi đoạn giữa
các NST không tương đồng hoặc làm
thay đổi vò trí của 1đoạn NST nào đó

trên cùng 1 NST làm thay đổi nhóm
gen liên kết.
3. Cđng cè:
- NhÊn m¹nh l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vỊ ®ét biÕn cÊu tróc NST
- Nªu c©u hái sau ®©y cho HS th¶o ln ®Ĩ kh¾c s©u kiÕn thøc:
- Mét NST bÞ ®øt thµnh nhiỊu ®o¹n sau ®ã nèi l¹i nhng kh«ng gi÷ cÊu
tróc cò mµ t¹o nªn nhiỊu d¹ng kh¸c nhau, ®ã lµ nh÷ng d¹ng nµo?
- HS th¶o ln... GV kÕt ln kh¾c s©u.
- Gỵi ý tr¶ lêi c¸c c©u hái sgk
4. HDVN:
su tÇm mét sè mÉu vËt ®ét biÕn ®a béi ( mét sè lo¹i qu¶ nh: cam, nho...) vµ mét sè h×nh
¶nh vỊ ®ét biÕn sè lỵng nhiƠm s¾c thĨ.
- Nh¾c nhë häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp ci bµi.
- Xem l¹i bµi 23 Sinh häc 9.
*********************************************************
Tn: 07 Tõ. 29 / 09 / 08 ®Õn 04 / 10 / 08 Ngµy
so¹n: 27 / 09 / 08.
Líp d¹y
SÜ sè
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
14
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
Ngày dạy
Bài 6: đột biến số lợng nhiễm sắc thể
I/ Mục tiêu:

1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải:
- Trình bày đợc khái niệm đột biến số lợng nhiễm sắc thể.
- Phân biệt đợc các dạng đột biến số lợng NST( ĐB lệch bội và ĐB đa bội ).
- Trình bày đợc nguyên nhân và cơ chế phát sinh các dạng đột biến số lợng NST.

2. Kỹ năng & thái độ:
- Nêu hậu quả và vai trò của các dạng đột biến số lợng NST trong tiến hoá, chọn giống và
quá trình hình thành loài. Từ đó có ý thức bảo vệ nguồn gen, nguồn biến dị phát sinh, bảo tồn sự
đa dạng sinh học đồng thời có biện pháp phòng tránh, giảm thiểu các hội chứng do đột biến số l-
ợng NST nh các hội chứng Đao, Tớcnơ, Klaiphentơ ...
II/ Chuẩn bị:
1. GV:
- Tranh hình phóng to 6.1 SGK, ( ảnh động) về cơ chế phát sinh đột biến lệch bội.
- Phiếu học tập.
2. HS: - Học bài cũ và xem lại bài 23 Sinh học 9.
III/ Tiến trình bài học :
1. Kiểm tra: GV có thể dùng câu hỏi trắc nghiệm liên quan tới các kiến thức trọng tâm của bài
trớc để kiểm tra.
2. Bài mới :
Cơ thể sinh vật lỡng bội có bộ nhiễm sắc thể bình thờng 2n, điều gì sẽ xảy ra khi cơ thể
sinh vật nào đó của loài mang bộ nhiễm sắc thể không phải là 2n? Tại sao xuất hiện những cơ thể
mang bộ nhiễm sắc thể đó?
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Nội dung
Yêu cầu học sinh nhắc lại khái
niệm đột biến số lợng NST đã đợc
học lớp 9.
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái
niệm và phân loại, cơ chế phát
sinh và hậu quả, ý nghĩa của đột
biến lệch bội.
1. Yêu cầu học sinh quan sát hình
6.1 kết hợp đọc SGK mục I trong
HS nhắc lại khái niệm
HS tìm hiểu khái niệm và phân
loại, cơ chế phát sinh và hậu

quả, ý nghĩa của đột biến lệch
bội
- Quan sát hình + đọc SGK.
* Khái niệm chung: SGK
I/ Đột biến lệch
bội :
1. Khái niệm và phân
loại :
- Khái niệm: SGK
- Số lợng NST dạng tổng
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 05
15
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
thêi gian 7 phót vµ hoµn thµnh
nh÷ng yªu cÇu sau :
- H·y chØ ra nh÷ng ®iĨm gièng vµ
kh¸c nhau gi÷a c¸c thĨ: kh«ng,
mét, ba vµ bèn nhiƠm. Tõ ®ã ®a ra
c«ng thøc tỉng qu¸t vỊ sè lỵng
NST trong c¸c d¹ng trªn.
- Tr×nh bµy kh¸i niƯm ®ét biÕn
lƯch béi.
- ThÕ nµo lµ thĨ mét kÐp, thĨ 4
kÐp?
- Nh÷ng c¬ chÕ nµo lµm xt hiƯn
®ét biÕn lƯch béi?
VD : cơ chế phát sinh các cặp NST
ở người có cặp NST giới tính XXX,
XO, XXY, YO?

P: (bố) XY x XX(mẹ)
G
p
: X, Y XX, O
F
1
: ?
- V× sao ®ét biÕn lƯch béi thêng
g©y chÕt hc gi¶m søc sèng?
- Nªu vai trß cđa ®ét biÕn lƯch béi.
2. Mçi néi dung t¬ng øng, yªu cÇu
1 vµi häc sinh tr¶ lêi vµ cho líp
cïng th¶o ln ®Ĩ thèng nhÊt,
hoµn thiƯn tõng ®¬n vÞ kiÕn thøc.
Víi mçi ®¬n vÞ kiÕn thøc GV cã
thĨ chèt l¹i ®Ĩ häc sinh ghi bµi.
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc sinh
t×m hiĨu c¸c d¹ng ®ét biÕn ®a
béi.
1. Ph¸t phiÕu häc tËp sè 1 theo
nhãm bµn.
2. Yªu cÇu häc sinh quan s¸t s¬ ®å
6.2, 6.3 kÕt hỵp ®éc lËp ®äc SGK
mơc II vµ th¶o ln nhãm ®Ĩ hoµn
thµnh néi dung phiÕu häc tËp sè 1
trong thêi gian 10 phót.
3. Thu phiÕu tr¶ lêi cđa 1 nhãm
bÊt k× treo/chiÕu lªn b¶ng ®Ĩ c¶
líp cïng quan s¸t, nhËn xÐt. §ång
Th¶o ln nhãm, ®¹i diƯn tr¶

lêi, nhãm kh¸c NX vµ bỉ
sung ?
- Gièng: BiÕn ®ỉi sè lỵng NST ë 1 hay
mét sè cỈp.
- Kh¸c: thĨ kh«ng: thiÕu c¶ 2 NST cđa
cỈp; thĨ mét: thiÕu 1 NST cđa cỈp; thĨ
3: thõa 1 NST cđa cỈp; thĨ 4: thõa 2
NST cđa cỈp.
- Nªu kh¸i niƯm.
- ThĨ 4 kÐp: thõa 4 NST ë 2 cỈp kh¸c
nhau; thĨ 1 kÐp: thiÕu 2 NST ë 2 cỈp
kh¸c nhau.
- NST kh«ng ph©n li trong nguyªn ph©n,
gi¶m ph©n.
- §ét biÕn lƯch béi thêng g©y chÕt v× lµm
mÊt c©n b»ng cđa toµn hƯ gen.
- HS viÕt ®ỵc s¬ ®å x¸c ®Þnh 3
héi chøng §B NST GT ë ngêi :
XXX, XXY, XO, YO.
Hội chứng XXX 3x:
Hội chứng tocno XO
Héi chøng Claiphent¬ XXY
- HS dùa vµo c¬ chÕ ph¸t sinh
®Ĩ gi¶i thÝch.
HS t×m hiĨu c¸c d¹ng ®ét biÕn
®a béi.
- NhËn phiÕu häc tËp theo
nhãm bµn.
- Quan s¸t h×nh vµ ®éc lËp ®äc
SGK sau ®ã th¶o ln nhãm ®Ĩ

cïng nhau hoµn thµnh néi dung
phiÕu häc tËp sè 1.
qu¸t: 2n x ( x>=1)±
- C¸c d¹ng: thĨ kh«ng, thĨ
mét, thĨ ba, thĨ bèn.
2. C¬ chÕ ph¸t sinh:
Do rèi lo¹n ph©n bµo->
mét hc vµi cỈp NST
kh«ng ph©n li.
- Sù kh«ng ph©n li x¶y ra
trong gi¶m ph©n-> giao tư
bÊt thêng, thơ tinh víi
giao tư b×nh thêng-> thĨ
lƯch béi.
- Sù kh«ng ph©n li x¶y ra
trong nguyªn ph©n ë c¸c
tÕ bµo sinh dìng -> thĨ
kh¶m
3. HËu qu¶: SGK.
4. ý nghÜa: SGK
II/ §ét biÕn ®a béi.
( nh néi dung phiÕu häc
tËp)
1. Khái niệm và cơ chế
phát sinh thể tự đa bội:
Kh¸i niƯm:
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
16
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
thêi yªu cÇu c¸c nhãm cßn l¹i trao

®ỉi kÕt qu¶ ®Ĩ kiĨm tra chÐo cho
nhau.
4. Gäi mét sè häc sinh bÊt
k×( thc nhãm kh¸c) nhËn xÐt
®¸nh gi¸ kÕt qu¶, bỉ sung tõng
phÇn trong phiÕu ®ỵc treo trªn
b¶ng.
5. NhËn xÐt ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng vµ
cđa tõng nhãm vµ bỉ sung, hoµn
thiƯn nh÷ng néi dung häc sinh lµm
cha ®óng. (cung cÊp phiÕu ®¸p ¸n
hc sưa trùc tiÕp trªn tê kÕt qu¶
cđa 1 nhãm ®· ®ỵc treo lªn cho c¶
líp th¶o ln).
- 1 nhãm nép phiÕu häc tËp, c¸c
nhãm cßn l¹i trao ®ỉi phiÕu ®Ĩ
kiĨm tra chÐo cho nhau.
- Trao ®ỉi, nhËn xÐt, bỉ sung
nh÷ng néi dung cha hoµn chØnh
cđa phiÕu trªn b¶ng.
- Ghi bµi theo néi dung ®·
chØnh sưa ë phiÕu häc tËp
3. Cđng cè :
H·y quan s¸t s¬ ®å 6.2, 6.3 kÕt hỵp ®éc lËp ®äc SGK mơc III vµ th¶o ln nhãm ®Ĩ hoµn thµnh
néi dung b¶ng sau trong thêi gian 10 phót : PhiÕu häc tËp sè 1
D¹ng ®a béi
§iĨm so s¸nh
Tù ®a béi DÞ ®a béi
Kh¸i niƯm
- ThĨ tù ®a béi: lµm gia t¨ng

nguyªn lÇn sè bé NST ®¬n béi cđa
cïng loµi lín h¬n 2n trong mét TB.
- ThĨ dÞ ®a béi: lµm gia t¨ng nguyªn
lÇn sè bé NST ®¬n béi cđa 2 loµi kh¸c
nhau trong mét TB.
C¬ chÕ ph¸t sinh
- C¬ chÕ p/s thĨ dÞ ®a béi: Sử dụng
phương pháp lai xa kèm theo đa bội
hóa.
HËu qu¶ vµ vai trß
PhiÕu häc tËp sè 2
H·y ph©n biƯt ®ét biÕn lƯch béi víi ®ét biÕn ®a béi theo b¶ng sau:
ChØ tiªu
ph©n
biƯt
§ét biÕn lƯch béi §ét biÕn ®a béi
Kh¸i
niƯm
- Lµ nh÷ng biÕn ®ỉi vỊ sè lỵng NST. Liªn
quan tíi 1, hay 1 sè cỈp NST t¬ng ®ång
là sự biến đổi số lượng toàn bộ NST trong
tế bào. Biểu hiện bộ NST của tế bào sinh
dưỡng là bội số của n và n > 2n.
C¸c
d¹ng
- 4 d¹ng:( * )
+ ThĨ kh«ng nhiĨm 2n -2
+ ThĨ mét nhiĨm 2n-1
(Mét nhiĨm kÐp 2n -1-1)
+ ThĨ ba nhiĨm 2n +1

+ ThĨ 4 nhiĨm 2n + 2
(Bèn nhiĨm kÐp2n +2 +2) .
Đa bội lỴõ : 3n,5n,7n,…
+ Đa bội chẳn: 4n,6n,8n,…
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
17
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
C¬ chÕ
h×nh
thµnh
- Do rèi lo¹n ph©n bµo, lµm cho 1 hay 1 vµi
c¾p NST kh«ng ph©n ly khi gi¶m ph©n
- VÝ dơ: ( * )
XX -> XX; O
XY -> X; Y
Khi thơ tinh cho:
XXX; XXY;
OY; OX
Do quá trình phân bào không hình thành
thoi vô sắc =>toàn bộ NST không phân li:
- Trong NP: 2n -> 4n
- Trong GP: toàn bộ NST trong tế bào sinh
giao tử không phân li giao tử (2n)
(2n)x(n)-> 3n tam bội
(2n)x(2n)-> 4n tứ bội.
HËu qu¶
- T¨ng, gi¶m mét vµi cỈp NST dÉn ®Õn mÊt
c©n b»ng hƯ gen.
- SV kh«ng sèng, gi¶m søc sång hay gi¶m
kh¶ n¨ng sinh s¶n

- Vi dơ:
+ H/ch 3X: bng trøng, d¹ con kh«ng ph¸t
triĨn, khã cã con.
+ h/ch T¬cn¬ (XO) Nư lïn, cỉ ng¾n, c¬
quan SS vµ trÝ t kÐm ph¸t triĨn
+ h/ch Claipent¬ (XXY) Nam ch©n tay dµi,
si ®Çn
ĐV: đột biến đa bội thường gây chết. Cơ
thể đa bội lỴ hầu như không sinh sản được.
thực vật có khả năng sinh sản sinh dưỡng
nên thể đa bội lỴ duy trì được.
Vai trß
- Nguyªn liƯu cho tiÕn ho¸
- Sư dung c¸c c©y kh«ng nhiĨm ®Ĩ ®a c¸c
NST theo ý mn vµo c©y
- Dïng thĨ lƯch béi ®Ĩ x¸c ®Þnh vÞ trÝ gen
trªn NST
Ở TV ĐB đa bội -> NST tăng gấp đôi->
ADN tăng gấp đôi => quá trình tổng hợp
protein diễn ra mạnh mẽ hơn. Cơ quan sinh
dưỡng lớn khác thường. Sinh trưởng mạnh
phát triển tốt.
Được ứng dụng rộng r·i trong quá trình tạo
giống cây trồng ( C¸c thĨ tù ®a béi lỴ hÇu
nh kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh giao tư b×nh th-
êng => nh÷ng gièng c©y ¨n qu¶ kh«ng h¹t.
4. HDVN:
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái vµ bµi tËp ci bµi.
- Hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 2.
*********************************************************************

Tn: 08 Tõ. 06 / 10 / 08 ®Õn 11 / 10 / 08 Ngµy
so¹n: 05 / 10 / 08.
Líp d¹y
Ngµy d¹y
ỉn ®Þnh
SÜ sè
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
TiÕt: 07
18
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
Bµi 7: T hùc hµnh:


  
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. Kiến thức:
Sau khi học bài này học sinh cần:
- Quan sát được bộ NST dưới kính hiển vi.
- Xác đònh được một số dạng đột biến NST trên các tiêu bản cố đònh.
2. K Ü n¨ng vµ th¸i ®é:
- Rèn luyện kó năng làm tiêu bản NST và xác đònh số lượng NST dưới kính hiển vi.
- Xác đònh được các cặp NST tương đồng của người trên ảnh chụp.
II. Chn bÞ :
1. G i¸o viªn: + Kính hiển vi quang học 10x  40x
+ Tiêu bản cố đònh bộ NST của người.
+ Các ảnh photo ảnh chụp bộ NST bình thường của người.
+ Các ảnh chụp bộ NST bất bình thường của người.
+ Châu chấu đực ( đầu nhỏ, mình thon), nước cất, oocxêin 4-5% phiến kính,
lá kính, kìm mổ, kéo mổ.
2. Học sinh: Mỗi nhóm từ 6-8 học sinh được trang bò nh trªn.

GiÊy bót ghi chÐp .
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC

1. Kiểm tra bài cũ:
Đột biến xảy ra ở cấp độ NST gồm những dạng chính nào? Phân biệt các dạng này về số
lượng vật chất di truyền và cơ chế hình thành.
2. Nội dung bài mới:
Hôm nay chúng ta cùng thực hành quan sát số lượng NST.
H® cđa thÇy
H§ cđa trß NỘI DUNG
Gv nêu mục đích yêu cầu của
nội dung thí nghiệm.
Hướng dẫn:
- Đặc tiêu bản trên kính hiển vi
và nhìn từ ngoài vào( chưa qua
thò kính) để điều chỉnh cho vùng
Học sinh lắng nghe
và xem giáo viên
làm mẩu
Học sinh thực hành:
I .Quan sát các dạng đột
biến NST trên tiêu bản cố
đònh: (15p )
Xác đònh được các NST
Vẽ các NST vào vở bài học
Đếm số lượng NST trong mỗi tế
bào.
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
19
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai

có mẩu vật trên tiêu bản vào
giữa vùng sáng.
- Quan sát toàn bộ tiêu bản từ
đầu này tới đầu kia dưới vật
kính 10x để sơ bộ xác đònh vò trí
của những tế bào mà NST đã
tung ra.
- Chỉnh vùng có nhiều tế bào
vào giữa trường kính và chuyển
qua quan sát với vật kính 40x.
- GV quan sát xem các em thực
hành và chú ý sửa sai.
- GV nêu yêu cầu của thí
nghiệm
- Giáo viên làm mẩu 1 lần cho
học sinh xem.
- Lưu ý HS phân biệt châu chấu
đực với châu chấu cái.
- Kỹ thuật mổ tránh làm nát tinh
hoàn.
- Giáo viên tổng kết, nhận xét
chung.
- Đánh giá những thành cống
của từng cá nhân, từng nhóm.
- Những kinh nghiệm rút ra từ
thực hành.
Thảo luận nhóm để
xác đònh kết quả vừa
quan sát được.
Vẽ các hình thái

NST ở một tế bào
thuộc mỗi loại vào
vở bài học
- Học sinh quan sát
theo dõi và lắng
nghe khi giáo viên
làm mẩu.
- Các nhóm tiến
hành mổ châu chấu
và lấy tinh hoàn.
- Đưa lên kính hiển
vi xem xét.
- Vẽ các hình thái
NST vào vở.
II. Làm tiêu bản tạm thời
và quan sát NST: (25p)
Dùng kéo cắt bỏ cánh và chân của
châu chấu đực.
Tay trái cầm phần đầu ngực tay
phải kéo phần bụng ra( tách khỏi
ngực) trong có có một số nội quan
và tinh hoàn đã bung ra.
Đưa tinh hoàn lên đó nhỏ vài giọt
nước cất.
Dùng kim tách bỏ mỡ xung quanh
và gạt sạch ra khỏi lam kính.
Nhỏ 2 giọt oocxêin axetic lên tinh
hoàn để nhuộm trong 15-20 phút.
Đậy lamen dùng ngón tay ấn điều
( nhẹ) trên mặt lamen cho tế bào

dàn điều và vở để NST bung ra.
Đưa tiêu bản lên kính hiển vi quan
sát.
Lúc đầu bội giác nhỏ lúc sau bội
giác lớn.
Học sinh thao tác thực hành và
quan sát kó các hình thái NST để
vẽ vào vở bài học.
3. H íng dÉn vỊ nhµ: ( 4p )
- Tõng HS viÕt b¸o c¸o vµo vë.
- M« t¶ c¸ch lµm tiªu b¶n t¹m thêi vµ quan s¸t TB tinh hoµn ë ch©u chÊu ®ùc
STT
TIªu b¶n KÕt qu¶ quan s¸t GI¶i thÝch
1 Ngêi b×nh thêng
2 BƯnh nh©n §ao
3 ……
…. …
4. DỈn dß: ( 1p )
- VỊ nhµ xem tríc bµi 8: Quy lt Men §en ( qui lt ph©n li )
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
20
Giáo viên Bùi Thị Khuyên Trờng THPT BC số 2 Lào Cai
- Giải thích tại sao Men Đen lại thành công trong việc phát hiện ra các quy luật di truyền.
****************************************************************
Tuần: 08 Từ. 06 / 10 / 08 đến 11 / 10 / 08 Ngày
soạn: 05 / 10 / 08.
Lớp dạy
Ngày dạy
ổn định
Sĩ số

Ch ơng II:
BAỉI 8:
I- Mục tiêu:
1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh phải
Giải thích đợc tại sao Men đen lại thành công trong việc phát hện ra các quy luật di truyền:
+ Nêu đợc thí nghiệm và cách giải thích kết quả thí nghiệm của Menden.
+ Nêu đợc nội dung của quy luật phân li.
+ Trình bày đợc cơ sở tế bào học của quy luật phân li.
2. Kỹ năng & thái độ:
- Rèn luyện kỹ năng suy luận lôgic và khả năng vận dụng kiến thức toán học trong việc giải
quyết vấn đề của sinh học.
- Quan sát và phân tích kênh hình để từ đó thu nhận thông tin.
- Có ý thức vận dụng kiến thức về quy luật phân li vào thực tiễn sản xuất.
II- Chuẩn bị:
1. GV:
- Phim( ảnh động) hoặc tranh ảnh minh họa cho sơ đồ lai về lai một tính và cơ sở tế bào
học của quy luật phân li ( nếu có ). Phiếu học tập.
2. HS:
- Xem lại bài 2,3 SH 9.
- Tấm bản trong( hoặc giấy rôki), bút phớt.
III. Tiến trình bài học:
1. Kiểm tra: Bằng các câu hỏi tái hiện các kiến thức đã học lớp 9 liên quan tới bài học Thu
baỷn baứi thu hoaùch.
Giáo án Sinh học 12 Năm học 2008 - 2009
Tiết: 08
21
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
2. Bµi míi:
Cïng thêi víi Men®en cã nhiỊu ngêi cïng nghiªn cøu vỊ Di trun, nhng v× sao «ng l¹i ®-
ỵc coi lµ cha ®Ỵ cđa Di trun ? §iỊu g× ®· khiÕn «ng cã ®ỵc nh÷ng thµnh c«ng ®ã?

H§ Cđa thÇy H® cđa trß Néi dung
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn häc
sinh t×m hiĨu ph¬ng ph¸p
nghiªn cøu di trun cđa
Men®en : 10p
Em hãy nghiên cứu mục I sách
giáo khoa và thảo luận nhóm
tìm hiểu phương pháp nghiên
cứu dẫn đến thành công của
menđen thông qua phân tích thí
nghiệm của ông?
Thảo luận nhóm 4 phút
Quy trình TN
Kết quả TN
Nét độc đáo trong thí nghiệm
của menđen?
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc
sinh t×m hiĨu qu¸ tr×nh h×nh
thµnh häc thut khoa häc cđa
Men®en, néi dung cđa quy
lt ph©n ly 20p

- Giáo viên treo tranh sơ đồ lai
một cặp tính trạng
Em hãy đọc mục II trong SGK
và thảo luận nhóm 4 phút
Giải thích
KQ (hình
thành giả
thiết)

Kiểm đònh
Học sinh thảo luận nhóm.
Đại diện nhóm 2 trình
bày
Các nhóm còn lại bổ
sung.
MĐ đã biết cách tạo ra các dòng
thuần chủng khác nhau dùng như
những dòng đối chứng. Biết phân
tích kết quả của mỗi loại cây lai
về từng tính trạng riêng biệt qua
nhiều thế hệ, lặp lại thí nghiệm
nhiều lần để tăng độ chính xác,
tiến hành lai thuận lai nghòch để
tìm hiểu vai trò của bố mẹ trong
sự di truyền của tính trạng, lựa
chọn được đối tượng nghiên cứu
thích hợp.
Học sinh thảo luận nhóm.
Đại diện nhóm 3 trình
bày
Các nhóm còn lại bổ
sung.
Giao tử F
1
chứa alen A là
0,5 và 1 giao tử chứa
alen a là 0,5 do vậy xác
suất hợp tử F
2

chứa cả
I/ Ph ¬ng ph¸p nghiªn
cøu di trun häc cđa
Men®en :
1. Quy trình TN:
Bíc 1 : T¹o ra c¸c dßng thn
chđng cã c¸c kiĨu h×nh t¬ng
ph¶n ( VD : Hoa ®á – Hoa
tr¾ng )
Bíc 2 : Lai c¸c dßng t/c víi
nhau ®Ĩ t¹o ra ®êi con
Bíc 3 : Cho c¸c c©y lai F1 tù thơ
phÊn.
Bíc 4 : Cho tõng c©y F2 tù thơ
phÊn ®Ĩ t¹o ra ®êi con F3.
2. KÕt qu¶ TN:
- F1 100% c©y hoa ®á.
- F2 : 3/4 c©y H§ : 1/4 c©y HT.
- F3 : 1/3 sè c©y H§ F2 cho
toµn c©y F3 H§ ; 2/3 sè c©y H§
F2 cho F3 víi tØ lƯ 3 H§ : 1 HT.
- 100% c©y HT F2 cho F3 toµn
c©y hoa tr¾ng.
II. HÌNH THÀNH HỌC
THUYẾT KHOA HỌC.
1. Nội dung giả thuyết:
- Mçi tt do 1 cỈp nh©n tè di
trun quy ®Þnh ( cỈp alen ), mét
cã ngn géc tõ bè vµ mét cã
ngn gèc tõ mĐ.

- C¸c NTDT cđa bè vµ cđa mĐ
tån t¹i ë c¬ thĨ con mét c¸ch
riªng rÏ, kh«ng hßa trén vµo
nhau vµ khi gi¶m ph©n chóng
ph©n li ®ång ®Ịu vỊ c¸c giao tư.
2. Kiểm tra giả thuyết.
- NÕu gi¶ thut nªu trªn lµ
®óng th× c©y dÞ hỵp tư Aa khi
gi¶m ph©n sÏ cho 2 lo¹i giao tư
víi tØ lƯ ngang nhau.
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
22
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
giả thuyết.
Lắng nghe  kết luận
( phiếu học tập)
Kết hợp bảng 8: các giao tử kết
hợp với nhau một cách ngẩu
nhiên tạo nên các hợp tử.
Tỉ lệ phân li KG F
2
(1:2:1) được
giải thích trên cơ sở nào?
- Theo em menđen đã thực
hiện như thế nào để kiểm
nghiệm lai giả thuyết của mình
- Em hãy phát biểu nội dung
của đònh luật phân li theo thuật
ngữ hiện đại?
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn häc

sinh t×m hiĨu c¬ së tÕ bµo häc
cđa quy lt ph©n li 10p
- Em hãy quan sát sơ đồ cơ sở
tế bào học của lai một tính, trả
lời các câu hỏi:
- Giả sử tế bào của cá thể
nghiên cứu có bộ NST 2n=2
Alen :A quy đònh hạt vàng
Alen :a quy đinh hạt xanh.
Đậu thuần chủng có kiêu gen
AA
Giảm phân cho loại giao tử
nào?
Đậu hạt xanh thuần chủng có
kiểu gen aa.
Giảm phân cho loại giao tử
nào?
F
1
có kiểu gen như thế nào?
F
1
: giảm phân cho loại giao tử
nào?
Khi thu tinh F
2
mấy tổ hợp?
Giữa các giao tử F
1
?

2alen A sẽ bằng tích của
2 xác suất (0,5x0,5=0,25)
=> F
2
KG đồng hợp (aa)
là 0,25, KG đồng hợp
(AA) là 0,25
KG di hợp (Aa)
0,25+0,25=0,5.
Lai cây di hợp với cây
đồng hợp tử (aa)
=> học sinh phát biểu nội
dung như SGK.
- Giảm phân cho loại
giao tử A
- Giảm phân cho loại
giao tử a
F
1
: có kiẻâu gen Aa: 100%
hạt vàng.
Giảm phân cho 2 loại
giao tử
½ A = ½ a
4 tổ hợp
KG: 1AA: 2Aa:1aa
KH : 3 vµng : 1 xanh
- Cã thĨ kiĨm tra ®iỊu nµy b»ng
phÐp lai ph©n tÝch vµ ®· ®óng
víi dù ®o¸n cđa M§ : đều cho tỉ

lệ kiểu hình xấp xỉ 1:1 .
3.Nội dung của quy luật:
Mỗi tính trạng do một cặp alen
qui đònh, một có nguồn gốc từ
bố một có nguồn gốc từ mẹ.
Các alen của bố và mẹ tồn tại
trong tế bào của cơ thể con
một cách riêng rẽ, không hòa
trộn vào nhau. Khi hình thành
giao tử, các thành viên của một
cặp alen phân li đồng đều về
các giao tử, nên 50% số giao tử
chứa alen này còn 50% giao tử
chứa alen kia.
III. CƠ SỞ TẾ BÀO HỌC
CỦA QUY LUẬT PHÂN LI.
- Trong tế bào sinh dưỡng, các
gen và các NST luôn tồn tại
thành từng cặp t¬ng ®ång =>
các gen nằm trên các NST
còng lu«n tån t¹i thµnh tõng cỈp
t¬ng øng.
- Khi giảm phân tạo giao tử,
các NST tương đồng phân li
đồng đều về giao tử, kéo theo
sự phân li đồng đều của các
alen trên nó => c¸c gen ph¶i
n»m trªn NST.
- Mçi gen chiÕm mét vÞ trÝ x¸c
®Þnh ®ỵc gäi lµ l« cót.

- Mçi gen cã thĨ tån t¹i ë c¸c
tr¹ng th¸i kh¸c nhau vµ cã tr×nh
tù nu cơ thĨ ®ỵc gäi lµ mét alen.
3. Củng cố: 4p
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
23
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
1. Điều kiện nghiệm đúng của đònh luật phân li là gì?
Bố mẹ thuần chủng.Tính trạng trội phải trội hoàn toàn. Số cá thể nghiên cứu phải
lớn.
2. Để cho các alen của một gen phân li đồng đều về các giao tử, 50% giao tử chứa
alen này 50% giao tử chứa alen kia thì cần có điều kiện gì?
A.Bố mẹ phải thuần chủng. B.Số lượng cá thể phải lớn.
C. alen trội phải trội hoàn toàn so với alen lặn D.Quá trình giảm phân xảy ra bình
thường.
E. Tất cả các điều kiện nói trên.
4. Dặn dò: 1p
Về nhà học bài làm bài tập sách giáo khoa bài 2,3,4.
Xem trước bài 9 Quy luật menđen quy luật phân li độc lập.
Bài tập : Cà chua thân cao quả lớn trội hoàn toàn so với với cà chua thân thấp quả nhỏ cho
hai cây cà chua lai với nhau.
Viết sơ đồ lai từ P->F
2
.
Kiểu gen? kiểu hình. Có thể xảy ra.
*****************************************************************
Tn: 09 Tõ. 13 / 10 / 08 ®Õn 18 / 10 / 08 Ngµy
so¹n: 10 / 10 / 08.
Líp d¹y
Ngµy d¹y

ỉn ®Þnh
SÜ sè
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
TiÕt: 09
24
Gi¸o viªn Bïi ThÞ Khuyªn Trêng THPT BC sè 2 Lµo Cai
BÀI 9:
I. Mơc tiªu : Học xong bài này hs có khả năng
1. Kiến thức:
- Giải thích được tại sao Menđen suy ra được quy luật các cặp alen phân li độc lập với nhau
trong q trình hình thành giao tử
- Biết vận dụng các quy luật xác suất để dự đốn kểt quả lai
- Biết cách suy luận ra KG của sinh vật dựa trên kết quả phân li kiểu hình của các phép lai
- Nêu được cơng thức tổng qt về tỉ lệ giao tử, tỉ lệ kiểu gen ,kiểu hình trong các phép lai nhiều
cặp tính trạng
- Giải thích được cơ sở tế bào học của quy luật phân li độc lập
2. Kü n¨ng & th¸i ®é:
- RÌn lun kü n¨ng suy ln l«gic vµ kh¶ n¨ng vËn dơng kiÕn thøc to¸n häc trong viƯc gi¶i
qut vÊn ®Ị cđa sinh häc.
- Quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh ®Ĩ tõ ®ã thu nhËn th«ng tin.
- Cã ý thøc vËn dơng kiÕn thøc vỊ quy lt ph©n li độc lập vµo thùc tiƠn s¶n xt.
II- chn bÞ:
1. GV:
Tranh phãng to minh häa H9. Bảng 9 sgk
2. HS:
Xem l¹i bµi 4,5 SH 9.
III- TiÕn tr×nh bµi häc:
1. KiĨm tra: 5p
* Cơ sở tế bào học của quy luật phân li
* Trong phép lai 1 cặp tính trạng , để cho đời sau có tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 3 trội : 1 lặn thì cần

có điều kiện gì?
3. Bµi míi:
Qua qu¸ tr×nh sinh s¶n ®êi con ®· thõa hëng nhiỊu ®Ỉc ®iĨm gièng víi cha mĐ, tỉ tiªn, song bªn
c¹nh ®ã còng xt hiƯn rÊt nhiỊu c¸c ®Ỉc ®iĨm sai kh¸c víi hä. T¹i sao cã hiƯn tỵng đó?
HĐ cđa GIÁO VIÊN HĐ cđa HỌC SINH NỘI DUNG
GV gọi hs nêu vd về lai 1 cặp
tính trạng
? lai 2 hay nhiều cặp tính trạng
có thể biểu thị như thế nào
? Thế nào là lai 2 cặp tính trạng
Hoạt động 1: Tìm hiểu về thí
nghiệm lai 2 tính trạng: 15p
P
t/c
: ♀ h¹t vµng tr¬n x ♂ h¹t
xanh nh¨n
F
1
: cho 100% VT
F
1
: tù thơ phÊn
F
2
: 315 VT : 108 VN
101 XT : 32 XN
I. THÍ NGHIỆM LAI HAI
TÍNH TRẠNG
1.Thí nghiệm:
P

t/c
: ♀ h¹t vµng tr¬n x ♂ h¹t
xanh nh¨n
F
1
: cho 100% VT
F
1
: tù thơ phÊn
F
2
: 315 VT : 108 VN
Gi¸o ¸n Sinh häc 12 N¨m häc 2008 - 2009
25