Sóng điện từ

Tiết theo PPCT Ngày soạn:
SÓNG ĐIỆN TỪ
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Nêu được định nghĩa sóng điện từ.
- Nêu được các đặc điểm của sóng điện từ.
- Nêu được đặc điểm của sự truyền sóng điện từ trong khí quyển.
2. Kĩ năng:
- Thu thập và sử lý thông tin, đưa ra kết luận
3. Thái độ:
- Nghiêm túc trong học tập.
4.Trọng tâm:
- Nắm được đặc điểm của sóng điện từ, sự truyền sóng trong khí quyển.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
- Thí nghiệm của Héc về sự phát và thu sóng điện từ (nếu có).
- Một máy thu thanh bán dẫn để cho HS quan sát bảng các dải tần trên máy.
- Mô hình sóng điện từ của bài vẽ trên giấy khổ lớn, hoặc ảnh chụp hình đó.
2. Học sinh:
- Chuẩn bị kiến thức của bài trước ở nhà.
- Kẽ trước bản than sóng điện từ.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1.Ổn định – Tổ chức.
2.Hoạt động
Hoạt động 1 (5 phút): Kiểm tra bài cũ.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản
-Trình bày mối quan hệ giữa điện
trường và từ trường?
-Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm ở
cuối bài trước.
Trả lời câu hỏi đưa ra.

Hoạt động 2 (20 phút): Tìm hiểu về sóng điện từ
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản
- Thông báo kết quả khi giải hệ
phương trình Mác-xoen: điện từ
trường lan truyền trong không gian
dưới dạng sóng → gọi là sóng điện từ.
- Sóng điện từ và điện từ trường có gì
khác nhau?
- Y/c HS đọc Sgk để tìm hiểu các đặc
điểm của sóng điện từ.
- Sóng điện từ có v = c → đây là một
cơ sở để khẳng định ánh sáng là sóng
điện từ.
- Sóng điện từ lan truyền được trong
điện môi. Tốc độ v < c và phụ thuộc
vào hằng số điện môi.
- HS ghi nhận sóng điện từ là
gì.
- HS đọc Sgk để tìm các đặc
điểm.
I. Sóng điện từ
1. Sóng điện từ là gì?
- Sóng điện từ chính là từ
trường lan truyền trong
không gian.
2. Đặc điểm của sóng điện
từ
a. Sóng điện từ lan truyền
được trong chân không với
tốc độ lớn nhất c ≈ 3.10

8
m/s.
b. Sóng điện từ là sóng
ngang:
E B c
⊥ ⊥
r r
r

c. Trong sóng điện từ thì
dao động của điện trường
và của từ trường tại một
điểm luôn luôn đồng pha
với nhau.
d. Khi sóng điện từ gặp mặt
phân cách giữa hai môi
trường thì nó bị phản xạ và
Trang 1/3
- Y/c HS quan sát thang sóng vô tuyến
để nắm được sự phân chia sóng vô
tuyến.
- Quan sát hình 22.1
khúc xạ như ánh sáng.
e. Sóng điện từ mang năng
lượng.
f. Sóng điện từ có bước
sóng từ vài m → vài km
được dùng trong thông tin
liên lạc vô tuyến gọi là
sóng vô tuyến:

+ Sóng cực ngắn.
+ Sóng ngắn.
+ Sóng trung.
+ Sóng dài.
Hoạt động 3 (10 phút): Tìm hiểu về sự truyền sóng vô tuyến trong khí quyển
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản
- Ở các máy thu thanh, ở mặt ghi các
dải tần ta thấy một số dải sóng vô
tuyến tương ứng với các bước sóng:
16m, 19m, 25m… tại sao là những dải
tần đó mà không phải những dải tần
khác?
→ Đó là những sóng điện từ có bước
sóng tương ứng mà những sóng điện
từ này nằm trong dải sóng vô tuyến,
không bị không khí hấp thụ.
- Tầng điện li là gì?
(Tầng điện li kéo dài từ độ cao khoảng
80km đến độ cao khoảng 800km)
- Mô tả sự truyền sóng ngắn vòng
quanh Trái Đất.
- HS đọc Sgk để trả lời.
- Là một lớp khí quyển, trong
đó các phân tử khí đã bị ion
hoá rất mạnh dưới tác dụng
của tia tử ngoại trong ánh sáng
Mặt Trời.
II. Sự truyền sóng vô
tuyến trong khí quyển
1. Các dải sóng vô tuyến

- Không khí hấp thụ rất
mạnh các sóng dài, sóng
trung và sóng cực ngắn.
- Không khí cũng hấp thụ
mạnh các sóng ngắn. Tuy
nhiên, trong một số vùng
tương đối hẹp, các sóng có
bước sóng ngắn hầu như
không bị hấp thụ. Các vùng
này gọi là các dải sóng vô
tuyến.
2. Sự phản xạ của sóng
ngắn trên tầng điện li
- Tầng điện li: (Sgk)
- Sóng ngắn phản xạ rất tốt
trên tầng điện li cũng như
trên mặt đất và mặt nước
biển như ánh sáng.
Hoạt động 4 (5 phút): Củng cố - hướng dẫn
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản
-Đặc điểm cảu sóng điện từ?
-Ứng dụng của sóng điện từ trong việc
thông tin vô tuyến?
-Trả lời được các câu hỏi do
GV đưa ra.
Hoạt động 5 ( phút): Giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cơ bản
- Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
- Yêu cầu: HS chuẩn bị bài sau.
- Ghi câu hỏi và bài tập về

nhà.
- Ghi những chuẩn bị cho bài
sau.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................................
V.CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
Trang 2/3
1.Đặc điểm nào sau đây không phải là đặc điểm chung của sóng cơ và sóng điện từ?
a.Mang năng lượng. b.Là sóng ngang.
c.Bị nhiễu xạ khi gặp vật cản. d.Truyền được trong chân không.
2.Chọn câu phát biểu đúng
Sóng ngắn vô tuyến có bước sóng vào cỡ:
a.vài nghìn mét. b.vài trăm mét.
c.vài chục mét d.vài mét
3.Sóng điện từ có bước sóng 90 mét thuộc loại sóng nào dưới đây:
a.Sóng dài b.Sóng ngắn.
c.Sóng trung. D.Sóng cực ngắn.
4.Một đài phát thanh có tần số 160kHz, bước sóng của sóng này là bao nhiêu?
--------0o0--------
Trang 3/3