Sáng kiến kinh nghiệm tăng cường kiểm tra nội bộ để đẩy mạnh chất lượng dạy và học

Sáng kiến kinh nghiệm

Tăng cường kiểm tra nội
bộ để đẩy mạnh chất
lượng dạy và học

1


PHẦN THỨ NHẤT
I. LỜI MỞ ĐẦU

Công tác kiểm tra nội bộ trường học có một vị trí vô cùng qua trọng trong quá
trình phát triển nhà trường . Vì thông qua công tác kiểm tra giúp người hiệu
trưởng nắm bắt được nhanh nhất thực trạng của các nội dung công việc , thực
trạng trình độ chuyên môn của đội ngũ, của cơ sở vật chất , và tiền lực , vật lực
cảu nhà trường , từ đó mà có kế hoạch dài hạn , hoặc ngắn hạn để khắc phục
tồn tại, điều chỉnh và phát triển nhà trường theo đúng hướng .
Do công tác kiểm tra nội bộ có tầm quan trọng như vậy nên khi được giao trọng
trách quản lý nhà trường , người hiệu trường cần có các biện pháp thích hợp
nhất để tiến hành kiểm tra nội bộ, Nhằm thúc đẩy sự phát triển của nhà trường .

I.1 Lý do chọn đề tài .
" Tăng cường kiểm tra nội bộ " để đẩy mạnh các hoạt động trong nhà trường . là
biện pháp mà bản thân tôi đã lựa chọn từ khi mới lên nhận trọng trách hiệu trưởng
nhà trường . Vì theo tôi chỉ có tăng cường công tác kiểm tra hiệu trưởng mới có
điều kiện nắm bắt được mọi vấn đề trong các hoạt động của giáo viên của học sinh ,
nắm được mặt mạnhđể phát huy và mặt chưa mạnh để tìm biện pháp khắc phục .và
tôiđã thực hiện biện pháp này trong nhiều năm qua tại trường miền núi An Sinh , và
tôi đã thu được những kết quả rất tốt trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của nhà
trường .

I.2. Mục đích yêu cầu :

2


- Kiểm tra cần có kế hoạch cho cả năm , cho từng kỳ , từng mặt công tác , kiểm tra
để thúc đâỷ sự phát triển của các mặt công tác, thúc đảy sự phát triển của nhà
trường .
- Kiểm tra để đánh giá nên chỉ nhằm vào công việc chứ không nhằm vào con
người .
II.3 .Thời gian và địa điểm nghiên cứu .
- Thời gian : trong quá trình được giao nhiệm vụ quản lý dạy và học từ năm
2002 tới nay .
- Địa điểm nghiên cứu tại trường tiểu học An sinh A.
I.3 - Cơ sở lí luận và thực tiễn để giải quyết đề tài .
*- Cơ sở lí luận :
Kiểm tra là biện pháp của quản lý, chức năng của quản lý. Kiểm tra phương
thức thu nhận thông tin. Đó là một hệ thống quan sát và so sánh xem lao động sư
phạm thực tế có phù hợp với kế hoạch, tiêu chuẩn quy tắc đã dự kiến trước hay
không. Vạch rõ kết quả tác động của chủ thể đến khách thể, vạch rõ những lệch lạc
phạm phải. Kiểm tra có tầm quan trọng đối với hoạt động dạy và học cũng như tất
cả các mặt hoạt động của nhà trường. Không kiểm tra nhà trường sẽ suy thoái.
Qua kiểm tra giáo viên sẽ có trách nhiệm hơn trong công việc được giao. Qua
kiểm tra sẽ đánh giá đúng từng giáo viên, khen giáo viên có thành tích, tìm hiểu
những nguyên nhân của sự tồn tại, hướng dẫn một số biện pháp giúp giáo viên
hoàn thành tốt công việc được giao .
* Cơ sở thực tiễn :

3

Qua tìm tìm hiểu kết quả các hoạt động của trường tiểu học An Sinh A trong
nhiều năm qua , tôi thấy :
Trường có một số mặt mạnh :
+ Trường liên tục là trường tiên tiến cấp huyện. .
+ Công đoàn vững mạnh - Luôn là chỗ dựa vững chắc để nhà trường triển
khai nhiệm vụ năm học .
+ Công tác Đoàn - Đội tiên tiến cấp huyện .
+ Trường có nền nếp : Chuyên môn và tổ chức các hoạt động giáo dục .
Một số mặt chưa mạnh cần quan tâm :
+ Giáo viên trẻ ít ,trình độ chuyên môn không đồng đều , tỉ lệ giáo viên đạt
trên chuẩn còn thấp .
+ Đổi mới được phương pháp giảng dạy chưa được đẩy mạnh .
+ Cơ sở vật chất phục vụ đổi mới phương pháp giảng dạy còn nghèo nàn .
Để giải quyết các mặt chưa mạnh đó tôi chọn phương án kiểm tra .
II. PHẦN NỘI DUNG

Chương I
TỔNG QUAN VỀ NHỮNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
A- Tăng cường Kiểm tra để từng bước nâng cao chất lượng Dạy và Học :

4


+ Để thực hiện tốt mục tiêu đào tạo và giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho
học sinh nắm vững kỹ năng đọc, viết, tính toán, có hiều biết cần thiết về thiên
nhiên, xã hội, con người.
+ Hoạt động dạy và học là nhiệm vụ trung tâm của nhà trường. Trẻ em được
trở thành con người nhờ có giáo dục, nếu không được học và dạy bảo con người sẽ
sống hoang dã , mọi hoạt động đều mang tính bản năng. Trong phạm trù giáo dục

thì giáo dục trí tuệ là khâu quan trọng nhất
+ Hoạt động dạy và học tô đậm chức năng xã hội của nhà trường đặc trưng cho
nhiệm vụ của nhà trường và là hoạt động trung tâm, là cơ cở khoa học của các hoạt
động giáo dục khác.Nhiệm vụ của hoạt động dạy và học là làm cho học sinh nắm
vứng tri thức khoa học một cách cơ bản, có những ký năng, ký xảo trong học tập,
lao động, trong cuộc sống. Phát triển trí tuệ học sinh trong quá trình nắm tri thức
trước hết là phải phát triển tư duy, độc lập sáng tạo, hình thành năng lực nhận thức
và hành động của học sinh.
Nhiệm vụ của người làm công tác quản lý trường học là phải đảm bảo chất lượng
nội dung giáo dục toàn diện của việc dạy và học . Quản lý việc cải tiến phưng pháp
dạy học, phù hợp với đặc trưng bộ môn và phù hợp với tâm lý của từng học sinh
.Quản lý hoạt động của tập thể sư phạm và tập thể học sinh . Để có các biện pháp
quản lý phù hợp với điều kiện cụ thể của từng nhà trường, đòi hỏi người cán bộ
phải có hiểu biết thực trạng của chất lượng giáo dục, chất lượng đội ngũ, thực
trạng về cơ sở vật chất, tiền lực, vật lực . Từ đó mới có thể có các biện pháp, kế
hoạch phát triển nhà trường sát với điều kiện cụ thể của trường của địa phương .

Chương II: NỘI DUNG KIỂM TRA
I . NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG.
5


I .1 Thực trạng
Nhiều năm qua tại trường tiểu học An Sinh công tác kiểm tra vẫn được tiến hành
thường xuyên ở tất cả các hoạt động, đặc biệt là ở hoật động giảng dạy. Từ các tổ
chuyên môn cho tới nhà trường ,hồ sơ giáo án tổ chức các đợt thăm lớp dự giờ .
Nhưng có điều việc kiểm tra đôi khi chưa có kế hoạch cụ thể , hoặc còn nương nhẹ
việc đánh giá xếp loại .
II.2 Thực tế giảng dạy
Mặc dù vẫn còn những tồn tại trong quá trình thực hiện kiểm tra nhưng coong tác

thanh kiểm tra nội bộ thường xuyên đã tạo cho giáo viên có thói quen tốt trong việc
thực hiện nghĩa vụ lao động của mình . Toàn bộ giáo viên đều có ý thức chấp hành
tốt luật lao động. Thực hiện đúng chương trình , không có hiện tượng bỏ bài , bỏ
tiết, vì vậy mọi học sinh đều được hưởng quyền lợi học tập công bằng , nhờ đod
chất lượng học tập của học sinh có xu hướng năm sau luôn cao hơn năm trước.
Chương III : CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
I. CÁC BIỆN PHÁP KIÊM TRA
I.1- Kiểm tra việc thực hiện chương trình
Nhằm giúp giáo viên :
Thực hiện đúng , đủ Chương trình của từng môn học, ở từng khối lớp .
Đảm bảo truyền thụ đủ, đúng nội dung kiến thức, kĩ năng cơ bản của từng
môn học ở từng khối lớp của từng dạng bài .
Có hình thức tổ chức dạy học phù hợp cho từng môn học của từng khối lớp.

6


Giúp giáo viên nắm vững chương trình của từng môn họ của từng khối lớp mà
mình phụ trách .
Để giáo viên thực hiện tốt chương trình Tôi cùng Ban giám hiệu đã :
- Phổ biến đầu năm những biến đổi hoặc những vấn đề mới về chương trình .
- Giúp giáo viên lập kế hoạch thực hiện chương trình thông qua tổ nhóm
chuyên môn .
- Có kế hoạch kiểm tra việc thực hiện chương trình ở các môn học:
+ Kế hoạch giảng dạy : 1 tháng 2 lần, trước buổi sinh hoạt chuyên môn, BGH
kiểm tra việc lên kế hoạch giảng dạy của Khối trưởng có đúng với kế hoạch giảng
dạy do Bộ GD-ĐT quy định và chỉ đạo của Phòng GD-ĐT không , sau đó mới cho
phổ biến ở tổ .
+ Chương trình khối, chương trình cá nhân : Tiết 1 hoặc tiết 3 hàng ngày, Giám
hiệu trực phải kiểm tra việc thực hiện chương trình , thời khoá biểu của giáo viên

bằng hình thức : Quan sát bảng và hoạt động của Giáo viên , học sinh trên lớp .
+ Dự các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn : Phân công để trong 1 tháng , sinh hoạt
của 1 tổ chuyên môn có 1 giám hiệu vào dự , cùng xây dựng và giải quyết những
vấn đề còn mắc trong chuyên môn của Khối .

+ Dự giờ thăm lớp : Để chọn giáo viên dạy giỏi các cấp , để kiểm tra việc
triển khai chuyên đề, để Thanh tra theo định kì và bồi dưỡng nâng cao khả năng,
nghệ thuật giảng dạy cho giáo viên dưới 2 hình thức : Báo trước và đột xuất .

7


I.2 - Kiểm tra việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên nhằm giúp
giáo viên
- Thống nhất cách soạn của từng môn học ở từng khối lớp theo : 5 nhiệm vụ
của giờ lên lớp. Các dạng bài soạn giờ ôn tập, kiểm tra, thực hành ( soạn mới hay
bổ sung ) . Yêu cầu về giáo án của giáo viên mới ra trường, của giáo viên giỏi, của
giáo viên cần cố gắng . Chọn câu hỏi phát vấn . Xác định kiến thức trọng tâm của
bài cần khắc sâu . Rèn kỹ năng gì ? Và đồ dùng dạy học phải chuẩn bị .
Để quản lý tốt việc soạn bài và chuẩn bị giờ lên lớp của giáo viên , tôi đã chọn
đã chọn các hình thức kiểm tra :
-

Kiểm tra đột xuất .

-

Kiểm tra trước giờ lên lớp .

-

Kiểm tra sau dự giờ.

-

Kiểm tra định kỳ cùng khối trưởng chuyên môn

-

Kiểm tra chéo trong buổi sinh hoạt chuyên môn

-

Kiểm tra việc chuẩn bị giờ lên lớp

-

Đồ dùng trực quan cho giờ dạy

-

Trang thiết bị cho giờ dạy

-

Giờ học ngoài trời ( Địa điểm học, kế hoạch quản lý học sinh ) .

Mọi mặt của quá trình dạy học được phản ánh trong giờ lên lớp.

8

Từ 1 giờ lên lớp chúng tôiphát hiện ra nhiều mối liên hệ đến vấn đề học tập của
học sinh. Kinh nghiệm dạy và học và tình hình quản lý các bộ phận phục vụ trong
trường . ( Thư viện , phòng ĐDDH ).
Qua kiểm tra giờ lên lớp của giáo viên BGH nắm được khả năng tổ chức
điều khiển học sinh học tập , truyền thụ kiến thức , phương pháp dạy và học phù
với từng đối tượng của lớp , việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học . việc rèn
kỹ năng và hướng dẫn học sinh phương pháp học tập từng bộ môn, cách học ở nhà,
cách học ở lớp của từng giáo viên .
BGH đã vận dụng nhiều hình thức dự giờ khác nhau :
+ Dự giờ các giáo viên khác nhau để kiểm tra chất lượng giảng dạy, học tập của
từng giáo viên trong lớp cụ thể.
+ Dự giờ các giáo viên cùng 1 bộ môn ở các lớp khác nhau để so sánh trình độ
của họ, rút ra ưu nhược điểm chính của mỗi người, phát hiện ra những vấn đề cần
điều chỉnh trong phương pháp dạy và học môn đó.
+ Dự giờ theo chuyên đề nắm chắc trình độ của 1 giáo viên hay 1 lớp học sinh
nhằm rút kinh nghiệm về 1 nội dung cần tập trung giải quyết.
BGH đã thống nhất những việc cần làm khi dự giờ được tiến hành theo 1 quy
trình : Chuẩn bị - Dự giờ-phân tích trao đổi - Đánh giá- kiến nghị .
+ Chuẩn bị : Lập kế hoạch dự giờ, xác định vị trí của bài học trong chương
trình, mục đích của bài giảng và dự kiến hoạt động
của thầy và trò. Dự kiến nội dung cần quan sát và ước định những tiêu chuẩn đánh
giá giờ dự.

9


+ Dự giờ : Quan sát diễn biến thực tế của bài lên lớp, thu thập thông tin phục vụ
cho mục đích dự giờ.

Quá trình quan sát này thực hiện theo tiến trình các tình huống dạy và học ,
theo các tuyến Thày-Trò-Thiết bị dạy học và phản ánh các sự kiện chính của quá
trình lên lớp cùng những nhận xét tức thơì về các sự kiện đó
+ Phân tích-trao đổi : Chế biến những thông tin có được từ giai đoạn dự giờ
trên cơ sở trình độ tư duy sư phạm của từng thành viên trong BGH. Phân tích giờ
học không đơn giản là sắp xếp lại các nhận xét vụn vặt về giờ học mà phải khái
quát hoá sư phạm nâng những nhận xét này thành nhận định tổng quát hơn và nêu
lên những lý lẽ của những nhận định đó bằng cách xác định tất cả các mối liên hệ
của những hiện tượng quan sát được với các căn cứ khoa học của tâm lý học và
giáo dục học.
Công tác tổ chức giờ học xem việc chuẩn bị nề nếp lớp, không khí sư phạm,
phân phối thời gian
Nội dung của giờ học:
Tính khoa học, tính giáo dục, trọng tâm của bài học
Phương pháp dạy học :
Có phù hợp giữa giữa nội dung dạy học và phương pháp dạy học, việc phát huy
tính tích cực độc lập sáng tạo cho học sinh
+ Đánh giá kết quả giờ học ( mức độ đạt so với mục đích bài giảng ) và chỉ ra
đặc điểm lao động của người dạy tổ chức hướng dẫn hoạt động học tập của học
sinh . Trình độ kiến thức khả năng giảng dạy, tinh thần trách nhiệm cũng như lao

10