văn học 12 HK1 B2

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ

I – MỤC TIÊU :
- N¾m ®ỵc c¸ch viÕt bµi v¨n nghÞ ln vỊ mét t tëng ®¹o lý, tríc hÕt lµ kÜ n¨ng t×m
hiĨu ®Ị vµ lËp dµn ý.
- Cã ý thøc vµ kh¶ n¨ng tiÕp thu nh÷ng quan niƯm ®óng ®¾n vµ phª ph¸n nh÷ng quan ®iĨm
sai lÇm vỊ lý tëng, ®¹o lý.
II – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III – TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Ổn đònh lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Dự kiến
Câu hỏi:
3. Bài mới
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
T.G
1 - T×m hiĨu ®Ị vµ lËp dµn ý
B íc 1 :Híng dÉn HS thùc hiƯn c¸c yªu cÇu lun tËp ®Ĩ
biÕt c¸ch lµm mét bµi nghÞ ln vỊ mét t tëng, ®¹o lý.
a - T×m hiĨu ®Ị :
+ C©u th¬ cđa Tè H÷u viÕt díi d¹ng c©u hái, nªu lªn vÊn
®Ị “Sèng ®Đp”. §©y lµ vÊn ®Ị c¬ b¶n mµ mçi ngêi mn
xøng ®¸ng lµ “con ngêi” cÇn nhËn thøc ®óng vµ rÌn lun
tÝch cùc.
- §Ĩ sèng ®Đp mçi con ngêi cÇn x¸c ®Þnh: lÝ tëng( mơc
®Ých sèng) ®óng ®¾n, cao ®Đp; t©m hån, t×nh c¶m lµnh
m¹nh, nh©n hËu; trÝ t( kiÕn thøc) mçi ngµy thªm më
réng, s¸ng st; hµnh ®éng tÝch cùc, l¬ng thiƯn...Víi thanh
niªn, hs mn sèng ®Đp cÇn thêng xuyªn häc tËp, rÌn
lun ®Ĩ tõng bíc hoµn thiƯn nh©n c¸ch
+ C¸c thao t¸c tỉng hỵp nh gi¶i thÝch, ph©n tÝch, chøng

minh, so s¸nh, b¸c bá, b×nh ln.
+ Sư dơng chđ u nh÷ng t liƯu thùc tÕ ®Ĩ lµm dÉn chøng.
Cã thĨ lÊy dÉn chøng trong th¬ v¨n nhng kh«ng nhiỊu.
- H·y tr¶ lêi c©u hái
sau cđa nhµ th¬ Tè H÷u
" «i! sèng ®Đp lµ thÕ
nµo hìi b¹n”
- VÊn ®Ị cÇn bµn ln
cđa ®Ị v¨n nµy lµ g×?
- Víi thanh niªn, häc
sinh ngµy nay sèng thÕ
nµo ®ỵc coi lµ sèng
®Đp? §Ĩ sèng ®Đp con
ngêi cÇn rÌn lun
nh÷ng phÈm chÊt nµo?
- Víi ®Ị v¨n nµy, ta cÇn
vËn dơng nh÷ng thao
t¸c lËp ln nµo?
Bµi v¨n nµy cÇn sư
dơng nh÷ng t liƯu thc
lÜnh vùc nµo trong cc
sèng ®Ĩ lµm dÉn
chøng? Cã thĨ nªu dÉn
chøng trong v¨n häc ®-
ỵc?
- Đọc đề và trả lời
các câu hỏi.
- Suy nghó, trả lời
+ VÊn ®Ị “Sèng ®Đp”
- Suy nghó, trả lời

- Phân tích, chứng
minh, so sánh...
- Chủ yếu lấy dẫn
chứng ở thực tế, có
thể dẫn chứng ơ3
văn học nhưng
không nhiều
b - LËp dµn ý
* Më bµi :
+ Giíi thiƯu vÊn ®Ị. Theo c¸ch diƠn dÞch, hay quy n¹p, hay
ph¶n ®Ị…
+ DÉn nguyªn v¨n c©u th¬ cđa Tè h÷u, cã thĨ kh¸i qu¸t
néi dung tinh thÇn cđa bµi viÕt.
* Th©n bµi :
+ Gi¶i thÝch: ThÕ nµo lµ sèng ®Đp?
- Sèng ®Đp lµ sèng cã lÝ tëng ( mơc ®Ých sèng ®óng ®¾n,
cao ®Đp).
- Sèng ®Đp lµ sèng cã t©m hån, t×nh c¶m lµnh m¹nh
nh©n hËu.
- Sèng ®Đp lµ sèng cã trÝ t, cã kiÕn thøc ngµy mét më
réng, phong phó.
- Sèng ®Đp lµ sèng cã hµnh ®éng tÝch cùc, l¬ng thiƯn…
+ Giíi thiƯu mét sè tÊm g¬ng sèng ®Đp trong ®êi sèng vµ
trong v¨n häc.
Vd: Hình ảnh Bác Hồ, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết
Xuân, Võ Thò Sáu, Út Tòch…
+ Phª ph¸n nh÷ng quan niƯm vµ lèi sèng kh«ng ®Đp trong
®êi sèng vµ trong v¨n häc.
+ §Ĩ trë thµnh ngêi sèng ®Đp ta ph¶i?
Víi häc sinh, thanh niªn mn thµnh ngêi sèng ®Đp cÇn

thêng xuyªn häc tËp vµ rÌn lun ®Ĩ tõng bíc hoµn thiƯn
nh©n c¸ch…
* KÕt bµi :
+ Kh¼ng ®Þnh ý nghÜa cđa sèng ®Đp. Sèng ®Đp lµ chn
mùc cao nhÊt trong nh©n c¸nh cđa con ngêi. C©u th¬ cđa
Tè H÷u cã t¸c dơng gỵi më,
nh¾c nhë chung cho mäi ngêi, nhÊt lµ thÕ hƯ trỴ ngµy nay.

B íc 2 : Híng dÉn häc sinh s¬ kÕt, nªu hiĨu biÕt vỊ nghÞ
ln x· héi nãi chung, c¸ch lµm bµi nghÞ ln t tëng ®¹o lý
x· héi nãi riªng.
* NghÞ ln vỊ mét t tëng, ®¹o lÝ v« cïng phong phó, bao
gåm c¸c vÊn ®Ị vỊ nhËn thøc ( lÝ tëng, mơc ®Ých sèng); vỊ
t©m hån, tÝnh c¸ch( lßng yªu níc,lßng nh©n ¸i, vÞ tha, bao
dung, ®é lỵng,tÝnh trung thùc, dòng c¶m, ch¨m chØ, cÇn cï,
th¸i ®é hßa nh·, khiªm tèn, thãi Ých kØ, ba hoa, vơ lỵi...);
vỊ c¸c quan hƯ gia ®×nh ( t×nh mÉu tư, t×nh anh em..); vỊ
quan hƯ x· héi( t×nh ®ång bµo, t×nh thÇy trß, t×nh b¹n...) vµ
vỊ c¸ch øng xư, nh÷ng hµnh ®éng cđa mçi ngêi trong cc
sèng....
- C¸c thao t¸c lËp ln c¬ b¶n thêng ®ỵc sư dơng trong
kiĨu bµi nµy lµ : gi¶i thÝch, chøng minh, ph©n tÝch, so s¸nh,
b¸c bá, b×nh ln.
2 - Ghi nhí :
+ Bµi v¨n nghÞ ln vỊ mét t tëng , ®¹o lý x· héi thêng cã
mét sè néi dung sau :
- Giíi thiƯu, gi¶i thÝch t tëng ®¹o lÝ
- X¸c ®Þnh néi dung
trong phÇn më bµi?
- H×nh thµnh tõng ý

trong phÇn th©n bµi?
- X¸c ®Þnh néi dung
trong phÇn kÕt bµi?
- Làm thế nào để
khẳng đònh được vấn
đề vừa nghò luận
- Nh÷ng hiĨu biÕt cđa
em vỊ nghÞ ln x· héi
nãi chung vµ c¸ch lµm
mét bµi v¨n nghÞ ln t
tëng ®¹o lý nãi riªng?
- Gọi h/s đọc ghi nhớ
- Suy nghó, trả lời
- Cho các em khoảng
7 phút làm bài rồi
gọi lên bảng trả lời
- Thảo luận, trả lời
- Dựa vào kết quả
phân tích và lập dàn
ý của bài để trả lời
- NghÞ ln vỊ mét t
tëng, ®¹o lÝ v« cïng
phong phó, bao gåm
c¸c vÊn ®Ị vỊ nhËn
thøc ( lÝ tëng, mơc
®Ých sèng); vỊ t©m
hån, tÝnh c¸ch( lßng
yªu níc,lßng nh©n ¸i,
vÞ tha, bao dung...
- H/s đọc bài và

chép bài
cÇn bµn ln.
- Ph©n tÝch c¸c mỈt ®óng, b¸c bá nh÷ng biĨu hiƯn sai
lƯch cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ị bµn ln.
- Nªu ý nghÜa, rót ra nh÷ng bµi häc nhËn thøc vµ hµnh
®éng vỊ t tëng ®¹o lÝ…
+ DiƠn ®¹t cÇn chn x¸c, m¹ch l¹c ; cã thĨ sư dơng mét
sè biƯn ph¸p tu tõ vµ u tè biĨu c¶m nhng ph¶i cã chõng
mùc.
3 - Lun tËp :
Bµi tËp 1
a – VÊn ®Ị :
+ PhÈm chÊt v¨n ho¸ trong nh©n c¸ch cđa mçi con ngêi.
+ §Ỉt tªn : “ ThÕ nµo lµ con ngêi cã v¨n ho¸”, ‘Mét trÝ t
cã v¨n ho¸”…
b - §ể nghÞ ln, t¸c gi¶ ®· sư dơng nh÷ng thao t¸c lËp
ln : Gi¶i thÝch (®o¹n 1:..V¨n ho¸ cã nghÜa lµ…); Ph©n
tÝch (… Mét trÝ t cã v¨n
ho¸…); B×nh ln (§Õn ®©y, t«i sÏ ®ãn c¸c b¹n…)
c - C¸ch diƠn ®¹t trong v¨n b¶n kh¸ sinh ®éng. Trong phÇn
gi¶i thÝch, t¸c gi¶ ®a ra nhiỊu c©u hái råi tù tr¶ lêi ; Trong
phÇn ph©n tÝch, b×nh ln, t¸c gi¶ trùc tiÕp ®èi tho¹i víi
ngêi ®äc t¹o nªn quan hƯ th©n mËt th¼ng th¾n gi÷a ngêi
viÕt víi ngêi ®äc….
Bµi tËp 2 : Häc sinh lun tËp ë nhµ.
- Hướng dẫn h/s làm
bài tập
- VÊn ®Ị mµ Gi. Nª-ru
®a ra nghÞ ln lµ g×?
- §Ỉt tªn cho v¨n b¶n

®ã ?
- Nh÷ng thao t¸c nghÞ
ln?
- NhËn xÐt c¸ch diƠn
®¹t?
- Hướng dẫn h/s bài tập
số 2
- H/s trao đổi thảo
luận làm bài
- Lên bảng trả lời
- “ ThÕ nµo lµ con
ngêi cã v¨n ho¸”
- Giải thích, phân
tích, bình luận
- Diễn đạt khá sinh
động
- Về nhà làm hoàn
thành bài tập 2
IV – Củng cố – dặn dò :
- Hệ thống lại kiến thức bài học.
- Về nhà xem lại bài học, lµm bµi tËp cßn l¹i. Chuẩn bò bài mới cho buổi sau
PHÊ DUYỆT
Lý ThÞ Hång
Ngày tháng năm
Giáo viên
Nguyễn Thò Hương