Lý Tiểu Long
Họ tên
Tượng Lý Tiểu Long ở Hồng Kông
Tên khai sinh Lý Chấn Phiên 李李李
Ngày sinh 27 tháng 11, 1940
Nơi sinh San Francisco, California, Hoa Kỳ
Ngày mất 20 tháng 7, 1973 (32 tuổi)
Nơi mất Hồng Kông
Chiều cao 164 cm
Vai diễn đáng
chú ý
Trần Chân trong Tinh Võ Môn
Đường Long trong Mãnh Long
Quá Giang
Lý trong Trò chơi tử thần
Vợ/chồng Lind a Lee Cadwell
Trang web Bruce Lee Foundation
Lý Tiểu Long (chữ Hán: 李小龍, bính âm: Li Xiaolong; tiếng Anh: Bruce Lee; tên thật là Lý Chấn
Phiên; 27 tháng 11 năm 1940 tại San Francisco – 20 tháng 7 năm 1973 tại Hồng Kông) là một diễn
viên võ thuật nổi tiếng trong nền điện ảnh Mỹ, ông là một người Mỹ gốc Hoa.
Tiểu sử
Sinh tại San Francisco, California bệnh viện Jackson, Ở 1 khu phố tàu cha là Lý Hải Tuyền và mẹ là
Hà Ái Du trong đoàn kịch lưu diễn tại Mỹ. Mới sinh hay ốm yếu bệnh tật
• Năm 1941 ( 1 tuổi ) anh cùng ba mẹ trở về ngôi nhà của họ tại Hồng Kông.Họ sống trong một
căn hộ ở đường 218 Nathan .
• Năm 1946 ( 6 tuổi ) anh đóng vai nhí đầu tiên trong phim "The Beginning of a Boy".Sau đó
tham gia trong các phim "The Birth of Mankind ", "My Son" và "Ah Cheun" hơn 20 phim với
các vai nhí tài năng của anh dần được bộc lộ.
• Năm 1952 ( 12 tuổi) anh bắt đầu theo học tại trường trung học La Salle .
• Năm 1953 ( 13 tuổi ) Thời gian này anh kết bạn với bọn trẻ lêu lồng và thường gây lộn đánh
nhau trên đường phố. Sau một lần bị đánh bại anh theo học Vĩnh Xuân Quyền cùng danh sư
Diệp Vấn.
• năm 1954 (14 tuổi ) anh học nhảy cha-cha .
• Nam 1958 ( 18 tuổi ) anh đạt giải quán quân trong một cuộc thi nhảy Cha-Cha. anh có một vai
trong "The Orphan". Đây là vai nhí cuối cùng cũng là phim duy nhất không có cảnh đánh
đấm. Cùng năm đó anh tham gia giải Quyền Anh và đánh bại nguời vô địch 3 năm liền là
Gary Elms.
• Năm 1959 (19 tuổi): Do có những trận đụng độ trên đường phố mà anh đã bị cảnh sát điều tra,
lo lắng cho con bố mẹ Ông đã quyết định sẽ đưa con sang Mỹ quay lại với quê hương thứ hai
là San Francisco. Với 15 $ của bố và 100$ của mẹ Lý Tiểu Long đã đến Mỹ và sống với 1
người bạn cũ của Ông Lý Hải Tuyền. Anh làm việc xung quanh cộng đồng người Hoa. Sau đó
anh chuyển tới Seattle để làm việc cho Ruby Chow một người bạn khác của cha. Anh sống
trong một căn phòng phía trên của một nhà hàng với vai trò bồi bàn .Cuối cùng Lý gia nhập
trường Edison Technica.Thời gian này Anh bắt đầu dạy võ trong sân sau và công viên của
thành phố.
• Năm 1961 -Tháng 3 ( 21 tuổi ) anh gia nhập trường đại học Washington khoa triết học. anh
mở lớp dạy Kung-Fu cho sinh viên tại trường.
• Năm 1963 - mùa Hè ( 23 tuổi): Lý Tiểu Long cầu hôn Amy Sanbo nhưng bị cô từ chối. Lý trở
lại Hồng Kông với bạn là Doug Palmer .Đây là lần đầu Lý về thăm gia đình kể từ khi sang
Mỹ. Sau đó anh phải quay lại Seattle để tiếp tục việc học tập của mình.
• 1963 25 /10( 23 Tuổi): - Lý Tiểu Long có buổi hẹn hò đầu tiên với Linda Emery (Vợ tương
lai của anh). Họ đã có buổi ăn tối tại Space Needle.Thời gian này Lý Tiểu Long bắt đầu mở
"Trấn Phan Võ Quán". Anh rời "Trấn Phan Võ Quán" tới đường 4750 University gần khu sân
bãi của trường Đại Học. Anh dạy một vài đệ tử trong số đó có cả người Mỹ. Tại trường THPT
Garfield anh đã biểu diễn "Cú đấm một Inch". Cú đấm này về sau đã làm lên sự nổi tiếng của
Anh tại 64' Long Beach Internationals
• Năm 1964 ( 24 tuổi ) anh gặp Jhoon Rhee tại cuộc thi Karate quốc tế. Cả hai đều đạt kết quả
tốt, Về sauJhoon Rhee đã mời Lý Tiểu Long đến Washington, D.C.tham dự một giải đấu. Anh
bàn với James Yimm Lee kế hoạch mở "Trấn Phan Võ Quán " thứ hai tại Oakland, CA. Kế
hoạch được thực hiện , Và Lý Tiểu Long dời Seattle để bắt đầu võ quán thứ hai ở Oakland.
Một người bạn tốt của Lý, Taky Kimura, đảm đương vai trò người đứng đầu .
-1964 - Ngày 2/08 ( 24 Tuổi): Ed Parker, được biết đến như cha đẻ của Karate Mỹ (Kenpo), mời Lý
Tiểu Long biểu diễn.Và Anh đã biểu diễn đòn "Cú Đánh một inch" và hít đất với 2 ngón tay. Tại giải
Karate quốc tế lần đầu, Jay Sebring,William dozier, một nhà sản xuất,người đang tìm kiếm một diễn
viên cho một serie truyền hình mà ông đang làm. Sau đó Sebring đưa bộ phim "Cuộc biểu tình của Lý
Tiểu Long "cho Dozier người rất ấn tượng với khả năng siêu phàm của Lý Tiểu Long. Sau đó Lý
Tiểu Long bay tới Los Angeles để diễn thử.
-1964 - Ngày 04/08 ( 24 tuổi ): Lý Tiểu Long trở lại Seattle để cầu hôn Linda.
-1964 - Ngày 17/08 ( 24 tuổi ):Giữ đúng lời hứa Lý Tiểu Long cưới Linda.Ngay sau đó họ chuyển
đến Oakland.
-1965 ( 25 tuổi ): Vài tháng sau Lý Tiểu Long nhận được lời thách đấu của Wong Jack Man,một thày
dạy Kung-Fu tại khu phố Tàu.Họ thỏa thuận Nếu Lý Tiểu Long thua anh sẽ phải hoặc là đóng cửa võ
quán của mình hoặc ngưng dạy những người Da trắng ,còn nếu Jack thua anh ta sẽ phải ngừng dạy
võ. Jack Man Wong không tin là Lý sẽ dám nhận lời thách đấu ,và cố trì hoãn trận đấu. Lý Tiểu Long
đã nhận lời và yêu cầu họ không phải đợi. Wong sau đó cố giới hạn kỹ thuật. Lý Tiểu Long khước từ
những quy định đó và họ đã không đi đến thỏa thuận. Lý Tiểu Long bắt đầu đánh bại kẻ thù chỉ trong
giây lát.Và Lý đã giành phần thắng, Wong bỏ chạy nhưng Lý Tiểu Long tóm lại .Lý đánh gục hắn
ngay trên võ đài.Đệ tử của Wong định can thiệp,song James Lee,một người bạn tốt của Lý đã ngăn
lại.Sau đó Lý Tiểu Long nhận ra tại sao trận đấu lại diễn ra lâu như vậy .Lý bắt đầu suy nghĩ về bản
thân.Đó chính là cơ sở sau này cho môn võ Triệt Quyền Đạo (Jeet Kune Do),"Nghệ thuật chiến đấu
bằng cách chặn đứng đòn tấn công của đối phương" đã được ra đời . Triệt Quyền Đạo là một môn võ
bao gồm đòn thế của tất cả các môn phái. (Như Quyền Anh phương Tây,Quyền Thái, Karate Nhật
Bản,Kung-Fu ......).Đòn thế của nó là vô chiêu. Lý Tiểu Long đã để lại dấu ấn trong "The Green
Hornet" với khoản thù lao được trả $1800 .
-1965 - Ngày 01/01 ( 25 tuổi):Lý Quốc Hào (Brandon Bruce) cất tiếng khóc chào đời.
-1965 - Ngày 08/02 ( 25 tuổi ): Cha Lý Tiểu Long qua đời tại Hồng Kông .Lý Tiểu Long trở về Hồng
Kông dự đám tang bố.Theo phong tục cổ,người con coi là bất hiếu nếu vắng mặt khi cha mất, Vì vậy
Lý Tiểu Long đã quỳ gối suốt từ cửa tới bình đựng tro hỏa tán của Cha mà gào khóc.
-1965 - Tháng 5 ( 25 tuổi ): Lý Tiểu Long sử dụng số tiền còn lại từ bộ phim "The Green Hornet" để
bay trở lại đưa Linda, và Quốc Hào quay lại Hồng Kông để giải quyết gia sản của người Cha để lại.
Trong khi ở Hồng Kông Lý Tiểu Long đưa Quốc Hào đến gặp danh sư Diệp Vấn.
-1965 - Tháng 09 ( 25 Tuổi):Lý Tiểu Long ,Linda,và Quốc Hào quay trở lại Seattle.
-1966 ( 26 tuổi):Lý Tiểu Long cùng gia đình dời đến Los Angeles sống trong một căn hộ tại Wilshire
and Gayley ở Westwood. Đây là nơi anh làm việc cho tập phim truyền hình gọi là "The Green
Hornet" trong vai Kato.Bộ phim The Green Hornet bắt đầu được quay và Lý Tiểu Long được trả
$400 cho mỗi phần.Sau đó Lý Tiểu Long mở thêm một chi nhánh thứ ba của "Trấn Phan Võ Quán"
tại khu phố Tàu của thành phố Los Angeles.
-1966 - Tháng 09 ( 26 Tuổi): Bộ phim "The Green Hornet" đang rất ăn khách.
-1967-1971 ( 27-31 tuổi):Trong suốt khoảng thời gian này Lý Tiểu Long tham gia vào nhiều phim
khác nhau và các bộ phim truyền hình.Ngoài ra Anh còn dạy võ với mức lương tới $250 mỗi giờ cho
những người nổi tiếng như Steve McQueen, James Coburn, James Garner, Lee Marvin, Roman
Polanski,and Kareem Abdul Jabbar.Lý Tiểu Long gặp Chuck Norris tại New York khi cùng tham gia
giải Karate toàn quốc ở Washington D.C. Chuck đấu với Joe Lewis và giành phần thắng.
-1967 ( 27 tuổi ):Lý Tiểu Long gặp Joe Lewis tại khách sạn Mayflower ,cả hai đều là khách mời của
giải Karate quốc tế năm 67. Joe đang cố giành phần thắng trong giải đấu còn Lý đang có sự xuất hiện
đặc biệt với vai Kato.
-1967 -Tháng 02 ( 27 tuổi): - Lý Tiểu Long mở võ quán thứ 3 của mình tại đường 628 College , Los
Angeles, CA. Dan Inosanto trợ giúp như một phụ tá hướng dẫn .
-1967 -Ngày 14/07 ( 27 tuổi ): Phần cuối của "The Green Hornet" được trình chiếu .Bộ phim sau đó
được nói rằng phải bỏ dở vì Lý, nhân vật phụ trở lên nổi tiếng còn hơn cả nhân vật chính của phim.
-1969 - Ngày 19/04 ( 29 tuổi): Lý Phiên Ngưng ( Shannon Lee ) cất tiếng khóc chào đời.
-1970 ( 30 tuổi ): - Lý Tiểu Long bị thương nặng ở lưng và trong khi tập luyện. Bác sĩ nói rằng Anh
không thể luyện võ tiếp tục được.Trong suốt những tháng ngày phục hồi sức khỏe Lý bắt đầu viết về
phương pháp luyện tập của mình nghiệm từ chính bản thân cho môn võ Triệt Quyền Đạo. Sau khi
Anh mất,Con đường Triệt Quyền Đạo được xuất bản bởi vợ Anh trong những kí ức về Lý Tiểu Long.
-1970 (30 tuổi): -Lý Tiểu Long và Quốc Hào bay về Hồng Kông trong sự chào đón của khán giả hâm
mộ " The Green Hornet".
-1971 - Tháng 02 ( 31 tuổi ):Lý Tiểu Long cùng,James Coburn, Stirling Silliphant bay sang Ấn Độ để
khảo sát những cảnh quay cho "The Silent Flute". Họ mất một tháng trời tìm kiếm song miễn cưỡng
để từ bỏ do Coburn bỏ dở kế hoạch. Chuyến du ngoạn này đã giúp cho Lý Tiểu Long có ý tưởng cho
bộ phim "Trò Chơi Tử Thần" (Game of Death).
-1971 ( 31 tuổi ):Lý Tiểu Long kết thúc chuyến du ngoạn ngắn ngủi quay trở lại Hồng Kông để thu
xếp cho mẹ tới Mỹ.Vô tình thay, Anh đang là một siêu sao của phim "The Green Hornet" đã trở thành
phim truyền hình ăn khách nhất ở Hồng Kông. Sau đó Anh nhận được lời mời của Raymond
Chow,một nhà sản xuất phim mới,tham gia trong bộ phim "Đường Sơn Đại Huynh" (The Big
Boss).Lý đã nhận lời.
Lý Tiểu Long được cấp một cấp một căn hộ với đồ đạc có sẵn ở đường số 2 Man Wan - Kowloon,
Hồng Kông. Nguyên Hoa(Trợ lý của Lý Tiểu Long suốt 3 năm liền,người sau này cũng trở thành 1
diễn viên nổi tiếng từng tham gia trong các phim "Tinh Võ Môn","Long Tranh Hổ Đấu" và "Kung-
Fu" đóng cùng Châu Tinh Trì....) đi cùng Lý và Linda .Sau đó Nguyên Hoa kết hôn và vợ mới của
anh cũng đi cùng.Cùng lúc này Quốc Hào nhập học tại trường trung học La Salle -Ngôi trường mà Lý
theo học 15 năm trước.
Lý Tiểu Long trong cuộc phỏng vấn bởi Pierre Berton Lý được mời phỏng vấn trong chương trình
"Canadian talk", Pierre Berton, một người dẫn chương trình đang làm phim tại Hồng Kông. Chương
trình này chỉ làm phim về sự thực.
-1971- Tháng 07 ( 31 tuổi): - Đoàn làm phim bắt đầu quay "Đường Sơn Đại Huynh"( The Big Boss)
(được phát hành tại Mỹ dưới cái tên "Tinh Võ Môn" (Fists of Fury). Đường Sơn Đại Huynh (The Big
Boss) mở ra một làn sóng ở Hồng Kông và lượng khán giả khổng lồ. Doanh thu của bộ phim đạt về
hơn $3.5 triệu chỉ trong khoảng 3 tuần.
Lý Tiểu Long trong phim "Tinh Võ Môn " (Fists of Fury ) -1972 ( 32 tuổi): Tinh Võ Môn (phát hành
tại Mỹ với cái tên The Chinese Connection) được công chiếu.Nó đạt doanh thu còn hơn cả Đường
Sơn Đại Huynh và sau này đã đưa tên tuổi của Lý Tiểu Long liệt vào hàng siêu sao Hồng Kông.Lý đã
thu về được một khoản lợi nhuận để trang trải một vài thứ, và anh cũng có tham gia đạo diễn cho
phim này.
Lý Tiểu Long và Kareem Abdul-Jabbar trong "Trò Chơi Tử Thần" (Game of Death )
Lý Tiểu Long bắt đầu đóng phim "Trò Chơi Tử Thần" và một vài cảnh trong phim có xuất hiện
Danny Inosanto và Kareem Abdul-Jabbar.
Lý xuất hiện trên kênh TVB của Hồng Kông trong một cuộc vận động ủng hộ những người gặp thiên
tai.Cuộc biểu diễn quyên góp được sự hoan nghênh nhiệt liệt của khán giả. Lý Tiểu Long và Chuck
Norris trong "Mãnh Long Quá Giang "( The Way of The Dragon)
-1972 ( 32 tuổi): - Lý Tiểu Long đưa đoàn làm phim sang La Mã (Roma -Italy) làm bộ phim thứ ba là
"Mãnh Long Quá Giang"The Way of the Dragon (phát hành tại Mỹ dưới tên The Return of the
Dragon). Lần này Lý Tiểu Long đảm nhận hầu hết các vai trò từ viết kịch bản ,đạo diễn, rồi kiêm
diễn viên. Chuck Norris là cảnh giao đấu cuối cùng của Lý Tiểu Long . Một lần nữa ,bộ phim này
vượt trội hơn nhiều so với hai phim trước .
-1972 -Ngày 28/12 (32 tuổi ): Người em của Lý Tiểu Long, James,qua đời vì bị lao phổi.
Long Tranh Hổ Đấu (Enter the Dragon )
-1973 - Tháng 02 ( 33 tuổi ): - Lý Tiểu Long có cơ hội khi phim "Long Tranh Hổ Đấu" ( Enter the
Dragon )được khởi quay trong khi "Trò Chơi Tử Thần được bắt tay vào. Đây chính là bộ phim đầu
tiên do Mỹ và Hồng Kông hợp tác sản xuất.
Vào Ngày 20/02, Lý Tiểu Long tham dự tại trường St. Francis Xavier trong ngày lễ thể thao.
-1973 ( 33 tuổi ): - Grace Lee,Mẹ Lý Tiểu Long, gặp Lý tại Los Angeles.Lý Tiểu Long thổ lộ với bà
rằng Anh không muốn sống thêm nữa và Bà không phải lo về tài chính,Bà chỉ nghĩ con trai bà nói vớ
vẩn.
-1973- Tháng 04 ( 33 tuổi ):Bộ phim "Long Tranh Hổ Đấu" được hoàn thành.
-1973 - Ngày 16/07 ( 33 Tuổi ): - Mưa to do cơn bão lớn tại Hồng Kông. Lý Tiểu Long tiêu phí $200
để điện thoại cho Unicorn trong phòng của Anh tại khách sạn, người đã làm bộ phim ở Manila. Lý
Tiểu Long nói với Unicorn Anh thực sự thấy lo lắng về những cơn đau đầu mà mình đang phải chịu
đựng.
-1973 - Ngày 18/07 ( 33 tuổi ): Mái nhà của Lý Tiểu Long tại đường Cumberland ở Hong Kong bị
thổi tung vì mưa to gió lớn.
-1973 - Ngày 20/07 ( 33 tuổi): -Sáng sớm hôm đó Lý Tiểu Long viết một bức thư cho vị luật
sư,Adrian Marshall, Anh muốn thảo luận trên chuyến đi trở về Los Angeles.Lý Tiểu Long đã có tấm
vé sẵn sàng trở về Mỹ cho buổi trình diễn trước công chúng ,và Anh dự định sẽ xuất hiện trên chương
trình Johnny Carson.
Diễn biến cái chết
Raymond Chow (Trâu Văn Hoài) đến nhà Lý Tiểu Long và hai người cùng bàn bạc về kế hoạch cho
bộ phim sắp tới "Game of Death". Linda hôn tạm biệt Lý và nói Cô phải ra ngoài làm mấy việc lặt vặt
và sẽ gặp Anh vào buổi tối. Raymond và Lý Tiểu Long tới thăm Betty Ting Pei(diễn viên Đinh Phối)
tại căn hộ của cô để bàn về vai diễn của cô trong "Game of Death".Họ dự định sẽ có bữa ăn tối để
gặp George Lazenby và mời Anh tham gia vào phim.Lý Tiểu Long nói rằng Anh cảm thấy bị đau
đầu, hỏi mượn tạm thuốc giảm đau của Betty,sau đó Anh nằm lại trên giường của cô chờ đến bữa tối.
Raymond Chow ra về và nói sẽ gặp lại họ sau . Raymond Chow và George Lazenby gặp nhau tại nhà
ăn và ngồi chờ Lý Tiểu Long và Betty tới,nhưng cả hai đều không xuất hiện. Lúc 9:00 tối. Chow
nhận được cú điện của Betty; Cô nói đã cố đánh thức Lý nhưng Anh không dậy. Betty đã gọi bác sĩ
riêng của Cô,ông ta cố giúp Lý hồi tỉnh và sau đó đưa Anh đến bệnh viện.Nhưng Lý Tiểu Long đã
không thể tỉnh lại và Anh đã vĩnh viễn ra đi. Bác sĩ đã rất ngạc nhiên khi biết Anh bị hôn mê lâu như
vậy vào buổi tối hôm đó nhưng thật không may Betty đã không gọi Ông tới giúp sớm hơn Cô ấy có
thể. Lý Tiểu Long chết tại Hồng Kông vì chứng phù não(não bị sưng to). Sau nhiều cuộc thảo luận và
tranh cãi , Các Bác sĩ đã công khai nguyên nhân tử vong của Lý Tiểu Long là "Chết do tai nạn bất
ngờ" .Bộ phim "Long Tranh Hổ Đấu"(Enter the Dragon) đã phải trì hoãn lại 4 ngày sau vì diễn viên
chính đã mất.
-1973 - Ngày 25/07 -Một tang lễ được tổ chức cho bạn bè và người hôm mộ tại Hồng Kông và đã có
hơn 25,000 người tới lễ tang của Anh. Lý Tiểu Long đã được chôn cất cùng với bộ quần áo ưa thích
mà anh đã mặc trong "Long Tranh Hổ Đấu"
Ngôi mộ của Lý Tiểu Long
-1973 - Ngày 30/07: Sau một tang lễ nhỏ thứ hai ở Seattle, Washington tại Butterworth trên đại lộ
East Pine , Lý Tiểu Long được chôn cất ở nghĩa trang Lake View . Tiễn đưan Anh bao gồm Steve
McQueen, James Coburn, Danny Inosanto, Taky Kimura, Peter Chin,và người em trai, Robert Lee.
-1973 - Ngày 24/08 -"Long Tranh Hổ Đấu " ( Enter The Dragon) đứng đầu tại rạp Graumann. Bộ
phim rất thành công, Và Lý Tiểu Long đã nổi tiếng trên toàn thế giới.
Các tác phẩm chính
-Đường Sơn Đại Huynh (The Big Boss) : Khởi quay từ tháng 7/1971 tại một vùng thị trấn nhỏ hẻo
lánh tại Thái Lan.Bộ phim kể về một thanh niên nhà quê tên là Trần Triều An (do Lý Tiểu Long thủ
vai) lên thành phố tìm việc làm,nhờ sự giúp đỡ của người Chú ,Anh nhận được một chỗ trong một
xưởng làm đá cùng nhiều anh em khác,nhưng xưởng này làm ăn bất chính (sản xuất thuốc phiện) .Sau
khi biết Anh là người giỏi võ nghệ chúng dùng tiền bạc và đàn bà để mua chuộc Anh,biến anh thành
tay sai cho chúng,nhưng sau khi phát hiện ra việc làm mờ ám của bọn chúng Anh đã nhanh chống lại
và triệt phá được băng đảng này.
Bộ phim ra đời đã gây được tiếng vang lớn trong ngành phim võ thuật ,thu về hơn $3.5 triệu trong khi
Lý Tiểu Long chỉ nhận được 15.000 USD.
-Tinh Võ Môn (First of Fury):Bộ phim kể về Trần Chân (Chen Chen) -do Lý Tiểu Long thủ vai,là đệ
tử của Hoắc Nguyên Giáp ( một nhân vật nổi tiếng của Trung Hoa,người sáng lập ra Tinh Võ Môn)
,được tin sư phụ mất Anh lập tức trở về dự tang sư phụ .Thấy có nhiều ẩn khúc trong cái chết bí ẩn
của người thầy Trần Chân quyết tâm điều tra một mình,sau cùng Anh phát hiện ra rằng :chính những
người trong võ quán của Nhật ,đã ra tay dưới sự giúp đỡ của một số tên phản bội trà trộn trong Tinh
Võ Môn ,lần lượt bọn chúng phải trả giá .Để cho yên chuyện cảnh sát Thượng Hải yêu cầu Trần Chân