Sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy môn Ngữ văn

ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
A. Đặt vấn đề
I. Cơ sở khoa học
ứng dụng công nghệ tin học nói chung và phần mềm dạy học nói riêng vào
hoạt động giảng dạy, học tập đang đợc sự quan tâm đăc biệt của ngành giáo dục. Thực
tế đã chứng minh, công nghệ tin học đem lại hiệu quả rất lớn trong quá trình dạy học.
Giáo viên tiếp cận và sử dụng công nghệ thông tin làm cho giờ dạy trở nên thú vị và
hấp dẫn, học sinh hứng thú và tích cực tham gia hoạt động tìm tòi học hỏi.
II. Tính cần thiết của sáng kiến kinh nghiệm
Sử dụng phần mềm trong hoạt động dạy học cũng là một yêu cầu trong đổi mới
phơng pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh với sự trợ giúp của
các phơng tiện dạy học hiện đại.
ở nhà trờng THCS công nghệ thông tin đã đợc sử dụng vào các bộ môn tự
nhiên nh: toán, lí, hóa...với các phần mềm: Paintbrush, Autocad, VCD Cutter,
Powerpoint, Proshow.. Riêng đối với bộ môn Ngữ văn, với đặc thù của bộ môn, các đồ
dùng trực quan hầu nh không có, tranh ảnh minh họa trong sách giáo khoa không
nhiều lại tối màu, khó quan sát và cảm nhận nhất là các phân môn đựơc coi là khô
khan nh tập làm văn và tiếng Việt. Vì vậy để khắc phục tình trạng trên giáo viên phải
chuẩn bị, su tập tranh ảnh, đồ dùng dạy học minh họa rất vất vả mà hiệu quả cha đợc
cao.
III. Mục đích
Qua thực tế giảng dạy môn Ngữ văn lớp 8, tôi không khỏi băn khoăn, suy
nghĩ: Làm thế nào để xây dựng đợc một giờ dạy Ngữ văn tốt nhất vừa đáp ứng
đợc yêu cầu của môn học, vừa phù hợp với học sinh của mình để các em có
hứng thú khi học môn này, yêu văn và tìm thấy niềm say mê đối với bộ môn?
Nhờ sự quan tâm giúp đỡ của phòng giáo dục huyện Thanh Trì cũng nh của
nhà trờng, tôi đã đợc tham dự lớp bồi dỡng tin học do phòng giáo dục tổ chức. Từ
những điều đã tiếp thu đợc, tôi nhận thấy cần mạnh dạn ứng dụng công nghệ tin học
vào việc thiết kế bài giảng và giảng dạy bộ môn Ngữ văn với sự hỗ trợ của các phần
1

ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
mềm trong đó có phần mềm Violet, kết hợp với các phơng tiện hiện đại nh máy vi
tính, máy chiếu projector....để làm cho giờ dạy học tơi vui, hấp dẫn và mới mẻ hơn.
Cách làm đó còn có tác dụng thực sự cho việc nâng cao chất lợng dạy học văn ở nhà
trờng THCS.
IV. Đối t ợng, phạm vi, kế hoạch nghiên cứu
Violet là phần mềm công cụ giúp cho giáo viên có thể tự xây dựng đợc các bài
giảng trên máy tính một cách nhanh chóng và hiệu quả. So với các công cụ khác,
Violet chú trọng hơn trong việc tạo ra các bài giảng có âm thanh, hình ảnh, chuyển
động và tơng tác...phù hợp với mọi đối tợng học sinh.
Với đề tài này, tôi không có tham vọng viết tất cả về công dụng của phần mềm
Violet trong thiết kế và giảng dạy Ngữ văn vì sự hiểu biết về tin học còn hạn chế. Từ
thực tế những việc đã làm đợc tôi mạnh dạn đa ra những ý kiến để đồng nghiệp trao
đổi bàn bạc, rút ra kinh ngiệm và vận dụng một cách có hiệu quả các phơng tiện hiện
đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài: ứng dụng
phần mềm Violet trong thiết kế, giảng dạy bộ môn Ngữ văn
Đề tài này đợc tôi thử nghiệm và thực hành trong chơng trình Ngữ văn lớp 8 năm
học 2006-2007
2
ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
B. Nội dung
I. Cơ sở lý luận
Nh tôi đã trình bày ở trên, sử dụng phần mềm vào thiết kế và giảng dạy Ngữ
văn là một trong những phơng pháp dạy học mới cần đợc ứng dụng để đem lại kết quả
tốt nhất trong việc dạy và học. Đó còn là một cách tiếp cận công nghệ thông tin phát
huy tính tích cực, chủ động, mạnh dạn tiếp thu và sử dụng tin học trong nhà trờng của
cả giáo viên và học sinh.
II. Thực trạng vấn đề

Trớc đây, trong các tiết dạy Ngữ văn, tôi đã sử dụng phơng tiện hiện đại nh
máy chiếu Overhead, kết hợp với băng hình, máy ghi âm...rất cồng kềnh, vất vả nhng
hiệu quả cha cao. Từ khi làm quen với tin học và tiếp cận với phần mềm Violet tôi
nhận thấy Violet có giao diện đợc thiết kế trực quan và dễ dùng, ngôn ngữ giao tiếp và
phần phụ trợ đều bằng tiếng Việt, nên rất phù hợp với giáo viên không giỏi tin học và
ngoại ngữ. Violet cho phép nhập các dữ liệu văn bản, công thức, các file dữ liệu
multimedia (hình ảnh, màu sắc, âm thanh, phim, hoạt hình Flash...), sau đó lắp ghép
các dữ liệu, sắp xếp thứ tự, căn chỉnh hình ảnh, tạo các hiệu ứng chuyển động và biến
đổi, thực hiện các tơng tác với ngời dùng. Với những tính năng trên khi thể hiện bài
giảng đợc thiết kế với phần mềm này, giờ học sẽ trở nên sống động, thu hút sự chú ý
của học sinh vào bài dạy. Đây cũng là cơ sở để học sinh phát huy tính độc lập, tự giác,
tích cực trong học tập.
Violet cho phép chọn nhiều kiểu giao diện (skin) giáo viên có thế lựa chọn các
giao diện khác nhau cho bài giảng, tuỳ thuộc vào bài học, môn học và ý thích của giáo
viên (trên 10 giao diện).
Với giao diện trắng thì bài giảng chỉ có 2 nút Next, Back ở dới bên phải để
chuyển đổi giữa các trang màn hình.(chức năng tơng đơng nh Powerpoint), các t liệu
trong giao diện sẽ đợc hiển thị to hơn, tuy nhiên việc theo dõi và thay đổi các mục sẽ
khó khăn hơn.
3
ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
Các kiểu giao diện khác sẽ hiện rõ các hoạt động ở trên cùng của giao diện và
các phần mục trong từng hoạt động phía bên trái của giao diện, tạo điều kiện dễ dàng
cho thao tác của giáo viên khi giảng dạy.
Violet sử dụng Unicode nên font chữ trong các sản phẩm bài giảng đều đẹp, dễ
nhìn và ổn định trên mọi máy tính.
Trong quá trình soạn giáo án Violet còn cung cấp sẵn nhiều mẫu bài tập chuẩn
thờng đợc sử dụng trong sách giáo khoa và sách bài tập nh:
+ Bài tập trắc nghiệm, gồm có các loại: một đáp án đúng, nhiều đáp

án đúng, câu hỏi ghép đôi, chọn đúng/ sai,...
+ Bài tập ô chữ: học sinh phải trả lời các ô chữ hàng ngang để tìm ra
ô chữ hàng dọc.
+ Bài tập kéo thả chữ/ kéo thả hình ảnh: học sinh phải kéo thả các
đối tợng này vào đúng những vị trí đợc qui định trớc trên một hình ảnh hoặc
một đoạn văn bản. Bài tập này còn có thể thể hiện dới dạng bài tập điền
khuyết hoặc ẩn/ hiện.
Ngoài ra Violet còn hỗ trợ sử dụng rất nhiều các module cho từng môn học, giáo
viên có thể tạo đợc những trang bài giảng chuyên nghiệp một cách dễ dàng:
+ Vẽ đồ thị hàm số
+ Vẽ hình học
+ Ngôn ngữ lập trình mô phỏng
Sau khi soạn thảo xong bài giảng trên phần mềm Violet giáo viên có thể xuất bài
giảng ra thành một th mục chứa file EXE chức năng này xuất bài giảng đang soạn
thảo ra thành một sản phẩm chạy độc lập, có thể copy vào đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD
để chạy trên các máy tính khác mà không cần chong trình Violet. Với chức năng này
ta có thể liên kết với các bài giảng đợc tạo bằng Powerpoint hoặc các công cụ khác có
hỗ trợ liên kết. Ngoài ra phần mềm còn có chức năng đóng gói bài giảng dạng HTML
phần mềm sẽ chạy dới dạng giao diện Web và có thể đa lên Website của trờng (cá
nhân) nhờ vậy giáo viên có thể truy cập sử dụng bài giảng của mình thông qua
Internet ở mọi nơi mọi lúc mà không cần mang theo đĩa mềm, USB hoặc đĩa CD.
4
ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
Việc sử dụng phơng tiện hiện đại một cách hợp lý, khoa học sẽ rút ngắn khoảng
cách giữa lý thuyết với thực hành và làm cho quá trình nhận thức của học sinh đợc cụ
thể hơn. Các em lĩnh hội tri thức một cách đầy đủ chính xác hơn đồng thời củng cố,
mở rộng, khắc sâu và nâng cao kiến thức cơ bản cho các em.
III. Kinh nghiệm sử dụng phần mềm Violet trong thiết kế và giảng dạy Ngữ văn
III.1. Các bớc tiến hành: Khi thiết kế bài giảng Ngữ văn, cũng nh Powerpoint tôi có

thể tiến hành một số bớc nh sau:
B ớc 1. Tạo trang bìa: Tạo trang bìa giới thiệu bài giảng (chứa tiêu đề bài giảng,
tên giáo viên giảng dạy...) đây là màn hình không có giao diện ngoài (nội dung phóng
to toàn màn hình). Vào đầu tiết học, phần mềm bài giảng chỉ hiện trang bìa, khi tiết
dạy bắt đầu chỉ cần click chuột, lúc đó nội dung bài giảng sẽ hiện ra.
ví dụ:
Chiếc lá cuối cùng
(O. Hen-ri)
Giáo viên: ........
Trờng :
Việc thiết kế trang bìa giáo viên có thể sử dụng các file hình ảnh, âm thanh (nhạc) có
sẵn, sử dụng tranh vẽ, video, hoặc tận dụng ngay tranh vẽ có trong sách giáo khoa (đã
qua sử lý màu sắc, hình ảnh bằng photosop) làm nền cho trang bìa. Cách làm này có
thể khắc phục nhợc điểm của tranh ảnh đen trắng trong sách giáo khoa.
B ớc 2. Nội dung bài giảng
Tuỳ theo môn dạy để xây dựng bài giảng theo các hoạt động
5
ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
+ Hoạt động 1. Kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới.
+ Hoạt động 2. Tìm hiểu văn bản (hoặc hình thành kiến thức mới)
+ Hoạt động 3.Tổng kết (hoặc luyện tập)
+ Hoạt động 4. Củng cố dặn dò
Ví dụ: Hoạt động 1
Kiểm tra bài
*Sử dụng kiểu bài tập điền khuyết để kiểm tra lý thuyết.
Ví dụ: Hãy chọn từ, cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong câu sau:
Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống
nhằm cung cấp .......... ....về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân ... của các
hiện tợng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng trình bày,

giới thiệu, giải thích.
Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan,......................, hữu ích
cho con ngời,.
Văn bản thuyết minh cần đợc................... ...chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp
dẫn.
Học sinh khi click chuột vào các ô trống .......... thì ngay tại đó sẽ xuất hiện một
ô nhập liệu, cho phép nhập phơng án đúng vào. Khi kiểm tra độ chính xác của các ph-
ơng án, máy tính sẽ bỏ qua sự khác biệt về chữ hoa, chữ thờng và số lợng dấu cách
giữa các từ.
Hoặc dùng kiểu bài tập trắc nghiệm ghép đôi
Ví dụ: Hãy kéo mỗi ý ở cột phải đặt vào một dòng tơng ứng sau mỗi ý ở cột trái để
cho kết quả đúng.
2. Giới thiệu bài mới (tuỳ theo phân môn) giáo viên có thể sử dụng hình ảnh có liên
quan đến nội dung bài học, đó là những tranh ảnh, phim động cho học sinh xem, quan
sát từ đó giới thiệu nội dung bài học để tạo tâm thế cho học sinh.
6
phơng thức
1947
1942
1941
1939
Câu hỏi Trả lời
Thuế máu sáng tác năm.............................
Tức cảnh Pắc Bósáng tác năm..................
Cảnh khuya sáng tác năm..........................
Ngắm trăng sáng tác
năm.......................... .
ứ
ng dụng phần mềm Violet vào thiết kế & giảng dạy môn Ngữ văn
Ví dụ: Khi dạy bài Nhớ rừng (Thế Lữ) Tôi sử dụng cảnh quay con hổ đang nằm

trong lồng sắt ở công viên Thủ Lệ kết hợp với âm nhạc phù hợp cho học sinh quan sát,
sau đó đặt câu hỏi gợi dẫn vào bài.
Hình ảnh trực quan sinh động giúp tôi vào bài mới tự nhiên hơn và đặc biệt gây
hứng thú cho học sinh đi vào tìm hiểu tác phẩm.
Ví dụ. Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản
Tìm hiểu khái quát văn bản.
Giới thiệu về tác giả tác phẩm, ta có thể đa chân dung nhà văn, một số
tác phẩm tiêu biểu và vài nét về tác giả, tác phẩm.(chọn ảnh màu nhằm tác
động tới trực quan của học sinh)
Đọc tác phẩm giáo viên sử dụng các bài đọc diễn cảm, đọc nghệ thuật từ
các đĩa CD, VCD đợc cung cấp hay ghi âm chính giọng đọc chuẩn của mình,
của đồng nghiệp trong trờng vào bài dạy. Việc sử dụng âm thanh Violet rất tiện
dụng vì ta có thể tạo một công cụ để tắt, mở, điều chỉnh âm thanh to hay nhỏ,
nhanh hay chậm... trên chính trang bài giảng đang sử dụng.
Ví dụ: Dạy bài Khi con tu hú (Tố Hữu) tôi sử dụng bài đọc diễn cảm trong đĩa
CD (BGD phát hành) sau đó yêu cầu học sinh đọc. Bài đọc diễn cảm trên nền
âm nhạc đựơc thể hiện cùng lúc màn hình chiếu toàn bộ tác phẩm có tác dụng
trực tiếp tới nhận thức và tình cảm của các em hơn hẳn so với đọc chay
Ví dụ. Hoạt động 3. (Tổng kết, luyện tập)
*Tổng kết: Giáo viên có thể đa các dạng biểu bảng sơ đồ tổng hợp lên màn hình để
học sinh tiện theo dõi từ đó rút ra nội dung ghi nhớ.
Ví dụ : Dạng biểu bảng, sơ đồ
Hệ thống lập luận của văn bản Bàn luận về phép học (La Sơn Phu Tử Nguyễn
Thiếp)
7
Mục đích chân chính
của việc học
Phê phán những mục
đích học sai trái
Khẳng định chủ tr-

ơng dạy học
Khẳng định phơng pháp
dạy học đúng đắn
Với con ngời với xã hội