Văn Học 12 HKI B8

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU MỘT NGÔI SAO SÁNG TRONG VĂN NGHỆ CỦA
DÂN TỘC
Phạm văn Đồng
I – MỤC TIÊU:
- N¾m ®ỵc c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n, s©u s¾c vµ míi mỴ cđa Ph¹m V¨n
§ång vỊ con ngêi vµ th¬ v¨n Ngun §×nh ChiĨu
- Tõ ®ã thÊy râ r»ng trong bÇu trêi v¨n nghƯ cđa d©n téc ViƯt Nam, Ngun §×nh
ChiĨu lµ mét v× sao “cµng nh×n cµng thÊy s¸ng”.
- NhËn thÊy søc thut phơc, l«i cn cđa bµi v¨n kh«ng chØ b»ng lÝ lÏ x¸c ®¸ng, lËp ln
chỈt chÏ, ng«n tõ trong s¸ng giÇu h×nh ¶nh mµ cßn b»ng nhiƯt hut cđa mét con ngêi g¾n
bã víi tỉ qc, nh©n d©n, biÕt kÕt hỵp hµi hoµ gi÷a gi¸ trÞ v¨n ho¸ trun thèng víi nh÷ng
vÊn ®Ị träng ®¹i ®ang ®Ỉt ra cho thêi ®¹i cu¶ m×nh.
II – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III – TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Ổn đònh lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Dự kiến
Câu hỏi:
3. Bài mới
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
T.G
I - T¸c gi¶ - T¸c phÈm.
1, T¸c gi¶:
- Ph¹m V¨n §ång (1906-2000), quª ë x· §øc T©n, hun
Mé §øc, tØnh Qu¶ng Ng·i
- Lµ nhµ chÝnh trÞ, kinh tÕ, qu¶n lÝ, ®ång thêi cõng lµ nhµ
v¨n ho¸, nhµ v¨n nghƯ tµi ba
- Tham ra ho¹t ®éng yªu níc vµ c¸ch m¹ng tõ khi cha
®Çy hai m¬I ti….
- Ph¹m V¨n §ång kh«ng ph¶i lµ ngêi chuyªn lµm lÝ ln
hay phª b×nh v¨n häc. Sù nghiƯp chÝnh mµ «ng ®eo ®i

st ®êi m×nh lµ sù nghiƯp lµm c¸ch m¹ng trong c¸c lÜnh
vùc chÝnh trÞ, ngo¹i giao.
-Tuy nhiªn, Ph¹m V¨n §ång vÉn cã nh÷ng t¸c phÈm
quan träng vỊ v¨n häc nghƯ tht. Nh÷ng t¸c phÈm Êy «ng
viÕt ra lµ bëi v× :
- §ã còng lµ c¸ch thøc ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cđa «ng.
- V¨n häc nghƯ tht lµ mét ®Þa h¹t ®ỵc «ng quan t©m,
am hiĨu vµ yªu thÝch.
2, V¨n b¶n.
a, Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
- §ỵc viÕt trong dÞp kØ niƯm 75 n¨m ngµy mÊt cđa
Ngun §×nh ChiĨu (3-7-1988) vµ ®ỵc ®¨ng trªn t¹p chÝ
- Gäi h/s ®äc phÇn tiĨu
dÉn
- Tãm t¾t nh÷ng nÐt
chÝnh vỊ PV§?
- Nªu hoµn c¶nh s¸ng
t¸c?
- H/s ®äc bµi
- Dùa vµo sgk ®Ĩ tãm
t¾t
- Chó ý sgk ®Ĩ tr¶ lêi.
§ỵc viÕt trong dÞp kØ
niƯm 75 n¨m ngµy
mÊt cđa Ngun §×nh
Văn học số 7-1963
b, Bố cục: Gồm ba phần
- Phần một: Từ đầuchúng đến bờ cõi nớc ta cách đây
một trăn năm: Nói về con ngời và quan niệm văn chơng
của Nguyễn Đình Chiểu.

- Phần hai: NĐC làcòn vì văn hay của Lục Vân Tiên: -
Nói về thơ văn yêu nớc do Nguyễn Đình Chiểu sáng tác.
- Phần ba: Còn lại: Nói về truyện thơ Lục Vân Tiên.
c, Thể loại: Văn chính luận
III - Đọc hiểu văn bản :
1 - Con ng ời và quan niệm sáng tác thơ văn của
Nguyễn Đình Chiểu :
-Tác giả giới thiệu tiểu sử Nguyễn Đình Chiểu bằng một
vài chi tiết tiêu biểu : Bản thân, quê hơng, nỗi bất hạnh
riêng trong sự kết hợp với hoàn cảnh xã hội thời đại. Lời
văn khúc triết, giầu chất văn chơng.
- Đặc biệt là, tác giả nhấn mạnh đến khí tiết của một ng-
ời chí sĩ yêu nớc, trọn đời phấn đấu hi sinh vì nghĩa lớn.
- Trớc tiên, tác giả nói về quan niệm của ông về sáng tác
văn chơng của Nguyễn Đình Chiểu.
- Nguyễn Đình Chiểu quan niệm về văn chơng hoàn toàn
thống nhất với quan niệm về lẽ làm ngời và văn thơ phải là
vũ khí chiến đấu. Đối với Nguyễn Đình Chiểu cầm bút viết
văn là một thiên chứccao quý.
2- Thơ văn yêu n ớc của Nguyễn Đình Chiểu :
+ Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu làm sống lại trong
tâm trí của chúng ta phong trào kháng Pháp oanh liệt và
bền bỉ của nhân dân Nam Bộ từ 1860 về sau, suốt hai mơi
năm trời
- Trớc hết, Phạm Văn Đồng bắt đầu bằng việc tái hiện lại
hoàn cảnh lịch sử nứoc ta trong suốt hai mơi năm trời
sau thời điểm 1860.
- Phạm Văn Đồng đã đặt tác phẩm của Nguyễn Đình
Chiểu trên cái nền hoàn cảnh ấy để đánh giá những đóng
góp to lớn của ông trong việc phản ánh một giai đoạn lịch

sử có ý nghĩa trọng đại đối với đời sống của đất nớc, nhân
dân.
- Hồi tởng cuộc chiến đấu anh dũng vô song của dân tộc
Việt Nam ta ở Nam Bộ lúc bấy giờ còn có ý nghĩa khơi
gợi tinh thần yêu nớc của nhân dân trong cuộc sống hiện
tại.
- Tác giả chuyển tiếp (lập luận khéo léo, sáng tạo) :Cho
nên không phải ngẫu nhiênanh hùng cứu nớc.
- Dẫn chứng :
+ Những bài văn tế, ca ngợi những ngời anh hùng tận
trung với nớc, và than khóc những ngời liệt sĩ đã trọn
nghĩa với dân.
+ Tác giả bộc lộ cảm nghĩ rất là chân thành sâu sắc :
Ngòi bút, nghĩa là tâm hồn trung nghĩa của Nguyễn Đình
Chiểu đã diễn tả thật là sinh động và não nùng, cảm tình
của dân tộc đối với những ngời chiến sĩ của nghĩa quân,
vốn là nông dân, xa kia chỉ quen cày cuốc, bỗng chốc trở
- Chia bố cục của văn
bản?
- Thể loại?
- Gọi h/s đọc văn bản
- Em có nhận xét gì về
việc giới thiệu tiểu sử
Nguyễn Đình Chiểu của
tác giả ?
- Luận điểm mà tác giả
nêu nên ở trong phần
này là gì ?
- Tác giả đã có những
thao tác gì để làm sáng

tỏ nội dung này ?
Gọi h/s đọc: Thơ văn
yêu nớc...thống nhất của
tổ quốc.
- Việc tái hiện hoàn cảnh
này có ý nghĩa nh thế
nào ?
- Tác giả đã lấy những
dẫn chứng nh thế nào để
làm sáng tỏ cho luận
điểm của mình ?
- Gọi h/s đọc: Chúng ta
Chiểu (3-7-1988)
- Chia làm ba phần?
- Văn chính luận
- H/s đọc bài
- Suy nghỉ trả lời
- Tác giả giới thiệu
tiểu sử Nguyễn Đình
Chiểu bằng một vài
chi tiết tiêu biểu
- Chú ý vào phần hai
trong văn bản để trả
lời.
- Trao đổi, thảo luận
và trả lời.
- Trớc hết, Phạm Văn
Đồng bắt đầu bằng
việc tái hiện lại hoàn
cảnh lịch sử

- H/s đọc bài
- Để đánh giá những
đóng góp to lớn của
NĐC có ý nghĩa
khơi gợi tinh thần yêu
nớc
- Liệt kê trong văn
bản
- H/s đọc bài
thµnh ngêi anh hïng cøu níc”.
+ §Ỉc biƯt lµ bµi “V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Gic”.
- Bëi v×, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sư v¨n häc d©n téc míi cã
h×nh tỵng ngêi nghÜa sÜ xt th©n tõ n«ng d©n, “xa kia chØ
quen cµy cc” bçng trë thµnh ngßi anh hïng cøu níc.
+ T¸c gi¶ chän thªm t¸c phÈm tiªu biĨu cđa Ngun
§×nh ChiĨu lµ bµi th¬ Xóc c¶nh.(®äc)
-> Chóng ta thÊy ®ỵc, th¬ v¨n yªu níc cđa Ngun §×nh
ChiĨu ®· tham gia tÝch cùc vµo cc ®Êu tranh cđa d©n téc,
cđa thêi ®¹i.®ång thêi thÊu hiĨu h¬n nh÷ng gi¸ trÞ ®· khiÕn
cho Ngun §×nh ChiĨu trë thµnh ng«i sao cµng nh×n cµng
thÊy s¸ng.
3 - T¸c phÈm Lơc V©n Tiªn:
- V× : “§©y lµ b¶n trêng ca ca ngỵi chÝnh nghÜa, nh÷ng
®¹o ®øc ®¸ng q ë ®êi, ca ngỵi nh÷ng ngêi trung nghi·”.
- Trun th¬ nµy mang néi dung t tëng, ®¹o ®øc gÇn gòi
víi nh©n d©n.
- Nh vËy, Ph¹m V¨n §ång ®· xem xÐt gi¸ trÞ cđa Lơc
V©n Tiªn trong mèi liªn hƯ mËt thiÕt víi ®êi sèng nh©n
d©n. Trun Lơc V©n Tiªn cã gi¸ trÞ bëi néi dung t táng
vµ h×nh thøc nghƯ tht ®Ịu th©n thc víi ®«ng ®¶o nh©n

d©n, ®ỵc nh©n d©n chÊp nhËn vµ yªu mÕn.
III - Tỉng kÕt :
1- Bµi viÕt nµy lµ mét ¸ng v¨n nghÞ ln tiªu biĨu. Ngêi
®äc tiÕp thu ®ỵc c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n, s©u
s¾c vµ míi mỴ cđa Ph¹m V¨n §ång vỊ con ngêi vµ th¬ v¨n
Ngun §×nh ChiĨu. Tõ ®ã thÊy râ r»ng trong bÇu trêi cđa
v¨n nghƯ ViƯt Nam, Ngun §×nh ChiĨu ®óng lµ mét ng«i
sao “cµng nh×n cµng thÊy s¸ng”.
2 – Søc thut phơc, l«i cn cđa bµi v¨n kh«ng chØ
b»ng lÝ lÏ x¸c ®¸ng, lËp ln chỈt chÏ, ng«n tõ trong s¸ng,
giµu t×nh c¶m mµ b»ng nhiƯt hut cđa mét con ngêi g¾n
bã víi tỉ qc, nh©n d©n, biÕt kÕt hỵp hµi hoµ gi÷a sù tr©n
träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ trun thèng víi nh÷ng vÊn ®Ị
träng ®¹i ®ang ®Ỉt ra cho thêi ®¹i cđa m×nh.
h·y ®äc nhiỊu ®o¹n…..h¶
d¹”.
- V× sao trong sè nh÷ng
t/p cđa N§C, t¸c gi¶ l¹i
nhÊn m¹nh ®Õn bµi V¨n
tÕ nghÜa sÜ CÇn Gic ?
- Theo t¸c gi¶ ®©u lµ
nguyªn nh©n chđ u
khiÕn cho Lơc V©n Tiªn
trë thµnh t¸c phÈm lín
nhÊt cđa Ngun §×nh
ChiĨu ?
- Gäi h/s ®äc ghi nhí
- Nh©n xÐt, ®¸nh gi¸ bµi
viÕt nµy cđa Ph¹m V¨n
§ång ?

- Trao ®ỉi, tr¶ lêi:
- Bëi v×, lÇn ®Çu tiªn
trong lÞch sư v¨n häc
d©n téc míi cã h×nh t-
ỵng ngêi nghÜa sÜ xt
th©n tõ n«ng d©n…
- Suy nghÜ, tr¶ lêi
- §©y lµ b¶n trêng ca
ca ngỵi chÝnh nghÜa,
nh÷ng ®¹o ®øc ®¸ng
q ë ®êi, ca ngỵi
nh÷ng ngêi trung
nghi·
- H/s ®äc ghi nhí vµ
chÐp vµo vë
- §Êy lµ mét ¸ng v¨n
nghÞ ln tiªu biĨu…
- Bµi v¨n cã søc
thut phơc, l«i cn
IV – Củng cố – dặn dò :
- Hệ thống lại kiến thức bài học.
- Về nhà xem lại bài học, ®äc l¹i t¸c phÈm, ph©n tÝch ®Ĩ häc c¸ch lËp, c¸ch dïng lÝ lÏ
trong bµi v¨n nghÞ ln . Chuẩn bò bài mới cho buổi sau
PHÊ DUYỆT
Lý ThÞ Hång
Ngày tháng năm
Giáo viên
Nguyễn Thò Hương